Läbes-Zämesetzi

Es chunnt vor, dass nid aus wo sött, o würklech guet zämepasst. Aber das isch en angeri Gschicht.

Ja, si wotts säge! We Tochter zum Znacht chunnt, de wott si ihre de säge wis isch. Ändlech uspacke! Aus erkläre. Rübis u stübis aus! Subere Tisch mache! – Fertig mit der Gheimnischrämerei! Ds Läbe chunnt ere vor, wi nes «Zämesetzi». Eis, wo me bis zletscht nid weis, wis usechunnt u wis usgseht. Me meint zwar, dass me sech genau erinneret, u de isch de vilech haut doch aus angersch oder mängs ganz angersch gsi. Erinnerig isch Lava us der Töiffi vom emotionale Läbesvuukan: glüeit, chautet ab, erstarrt. Erinnerig dümplet uf em Meer vor Vergangeheit, wi ne Dampfwuuche über eme Geysir, wo naadisnaa verdampfet. Erinnerig isch wi Gischt uf de Wäue: schuumet uuf u versinkt ir Brandig vom Vergässe. Aber vergässe cha me nüüt vo däm, wo würklech wichtig isch! Erinnerig geit der Wahrheit a Chrage. Oder vilech irgendwie umgchehrt? … U grad das macht di Sach so spannend. Es isch viu passiert, u aus, wo passiert isch, het e Bedütig. U mit der Zyt het se ds «Warum» meh intressiert, aus ds «Wie» …, wiu doch hinger jedem «Wie» es «Warum» steit. – Si hätt dä Maa nie söue hürate. Aber es het pressiert! Si het ne zwar irgendwie möge – irgendwie scho, aber äbe nume irgendwie –, aber si het ne nid gärn gha. Nid richtig u nid vo Härze gärn gha. Si hei eifach nid so rächt zämepasst. Är het öppis Fyschtersch, öppis Düschtersch, ja schier öppis Unheimlechs a sech gha. U si het öppe ds Gfüeu gha, es wärdi dunkler, u d Luft wärdi müffelig, wen är uftoucht. Nei, mit däm Teili wott si ds Läbes-Zämesetzi nid aafa. U übrigens isch är – äbe dä, wo si nid, u nid so überstürzt hätt söue hürate – tot. Ob tot oder läbig, är ghört haut glych zu ihrem Läbe.

U si het ne überläbt. Är isch ab-gläbt, u sii het über-läbt. Sprach isch haut scho cheibe komisch, hingerhäutig u heimtückisch! Mängisch sy Wörter auä sogar e Wink mit em Morau-Zuunpfau! Für dass di Überläbendi oder der Überläbend nid öppe uf-läbt, blybts bim schlichte über-läbe. Immerhin! Überem Bode isch de doch geng no besser aus ungerem Bode! U we me über-läbt, sött me der Bode unger de Füess nid verliere. Aber uf-läbe, das wär unaaständig! Ömu de für ne Frou! E Witfrou! –Auso, zersch mues si Teili grob sortiere. Am beschte irgendwie läbes-chronologisch. Sozäge us «über-läbens-chronologischer Sicht». Aus der Reie naa, so wis naadisnaa passiert isch. Nid de Gfüeu naa. Wiu, Gfüeu sy ke verlässlechi Grössi. Gfüeu chöi wächsle. Aber Zyt … Zyt isch mässbar. Auso: «Eis nachem angere, wi z Paris.» Aber wie sortiere? Nach Farbe? Di Häue obe, di Dunkle unger? – U was isch de mit dene zwüsche Häu u Dunku? Oder tischele nach Forme, grosse u chlyne? – Bedütet gross meh aus chlyn? Isch Grosses würklech wärtvouer u wichtiger? Sy nid meischtens di chlyne Sache, äbe d Sächeli, ds Wäsentleche, das wo zeut? U scho sy ihrer Gedanke bi ihm. Nei, nid bi däm ungerem Bode. Si het ihm nie gseit, dass ds Chind nid vo ihm isch. Si isch bim angere, bim Troummaa. Gfaue het ere geng, dass für dä ds Chlyne ds grosse Ganze isch. Gfaue het ere sy Sorglosigkeit, d Liechtigkeit, di überschwänglechi, unbeschwärti Läbesluscht, won är usstrahlet. Es isch irgend es Gheiminis, öppis, wo me nume cha gspüre. Mit ihm wär aus müglech gsi, het si ddäicht. Mit ihm hätt si Bärge chönne versetze. Für ihn isch ds Ässe vomene Jogurt paar Tag nach Ablouf vom

Verfaudatum ke muetegi Tat. – U doch het er ke Muet gha! Het se lahocke! U si isch nie ganz von ihm los choo. Si het Träne verchlemmt, obwou es se i de Ouge bisse u brönnt het, wi we si Zibele gschnätzlet hätt. Das Teili spart si für später. – Aus Meitschi het si gärn gläse. Isch gärn inere blüejige Bluemematte gläge, e Grashaum zwüsche de Lippe u nes Buech ir Hand. Über sich nüüt, aus der wyt, blau Himu – wi nes Zäut ohni Dach u ohni Wänd – es Firmamänt mit wysse, wuuschigwulige, wächsuförmige Wander-Wuuchetier. Das Teili isch gsetzt. E ganzi Fläre gits us der Schueuzyt. Drunger Winterbiuder, wo si us der warme Stube i Schnee useluegt u probiert d Flocke z zeue, wo wi Konfetti us em Himu flöckle. Früecher hets äbe no strängi Wintere ggä! U de fingt si es Teili, wo zeigt, wi si ir wysse Pracht ligt u mit de Arme Ängusflügu i Schnee wüscht. Si het aube ddäicht, dass dä Schnee-Ängu ir Nacht i Himu flügi u ihre schöni Tröim schicki. – Wiu ds Gedächtnis äbe wi nes Sibli isch, wo mit der Zyt geng grösseri Löcher überchunnt, het si angersch Züüg vergässe. U de chöme es paar Teili, wo si sech vom brave Meitschi zur ufmüpfige, junge Frou muuseret. Di erschte Stögelischue, der erscht Lippestift, der erscht Minirock – aus rot, füürrot, füürzüntrot, füürzüntggüggurot! Der erscht Schwarm im Tanzkurs, ds erschte schüüche Müntschi – no lang ke Zungekuss! De d Lehr. Di erschti süessi Liebi u ds bittere Ändi: Är isch e Schminggu gsi! – Ds Zämesetzi wachst. U de äbe die Teili, wo ihres Läbe erhudlet u se schier us der Bahn gworfe hei. Wi ne Taifun isch es denn über se choo. Si isch schwanger worde. Är – der Troummaa – isch verhüratet gsi, het e Familie gha. U de het si haut dä gnietig Chnuppesager aaglachet, wo geng a auem öppis z nörgele u z meckere u z mäggele u uszsetze gha het. Aber eso sy sii u ds Chind versorget gsi. «Zwäckehe», seit me däm. U der Zuefau – oder het si doch chli dranne gschrüblet? – hets wöue, dass si im glyche Block, d Nachbarwohnig vor Familie vo ihrem Chindsvater hei chönne miete. Däwäg hei di zwöi, wo

nid hei chönne zämechoo, u nid vonang los choo sy, doch ab u zue – im Gheime – es Schäferstündli gfyret. U der verheimlechet Vater het sy verheimlecheti Tochter ir Neechi gha. – U de setzt si ds gsparte Teili yy. U o di paar eigenartig gformete Zämesetziteili passe – ömu fasch. Wärs nid wüsst, würd ke Ungerschiid merke. U zletscht isch es ja pfyffeglych u schnorzegau, ob d Erinnerig stimmt oder nid. Zyt isch verby. Was gsi isch, isch gsi. Zyt cha me nid zruggdrääie. Si wett ungfröiti Erinnerige, wo wuchere wi Gjätt, am liebschte ersticke, mit ere Stächschufle muttewys zungerobsi chehre u im Bode vom Vergässe vergrabe, verloche u beärdige. – «Es göng aus verby», säge teil Lüt. Aber das syg e blöde, hohle, dumme Spruch. Nüüt aus warmi Luft! Es blybi geng öppis zrugg. Was gscheh syg, lageri sech – wi trüebe Bodesatz – ir Erinnerig ab, u chöm irgendeinisch ume – vilech äbe aus Lava oder aus näblige Dunscht – a d Oberflächi. Tatsach, dass aus gsi u verby syg, tüei mängisch weh, machi truurig, wecki Sehnsucht, u o Schuudgfüeu, weis si us Erfahrig. U si het ihrer Tochter ändlech wöue säge, wär ihre richtig Vater isch. Aber wi gattiget me so öppis aa, dass me dermit nid zviu Gschiir verschlaat? – E heikli Sach isch das! Bruucht Muet, Säubschtüberwindig u Fingerspitzegfüeu u Verhandligsgschick u der richtig Momänt. So öppis isch ja o wi nes Gschäft, u derby chas settegi gä, wo gwinne, u angeri, wo haut verliere. Das Teili cha si no nid ysetze, wius es no gar nid git. Si hoffet eifach, dass de di Nüupi lückelos i di angere gryffe. Ja, si wott ändlech Ornig mache, im Dürenang ufruume. Es tüecht se, si chönn u wöu d Wahrheit nümm lenger ungerem Dechu bhaute. Es chönnt zwar kritisch wärde. Si weis nid wis usechunnt. Tochter chunnt mit em Füfi-Zug. Si het en Öpfuchueche bbache. Dä nimmt si grad usem Ofe, wo ds Telefon lütet. Si chönn leider hütt nid choo. Ir Nachtwach fau eini uus, u itz müess sii yspringe. «Gottlob! – E Gnadefrischt!» däicht d Mueter. Si steit im Gang vor e Spiegu u streckt Zunge use, u d Grimasse isch fratzehaft im Glas gfange, gaffet zrugg, verziet ds Muu, wi we

si wett lache … oder vilech doch gränne? – Si fingerlet am Liechtschauter: häu – dunku – häu – dunku – häu … u gseht geng ds glyche Gsicht, stuunet geng i di glyche Ouge. U si wünscht sech, dass d Chreft vor Fantasie d Würklechkeit verändere. – Wo Tochter am angere Tag chunnt, wunderet die sech, dass d Wohnigstür bschlosse isch. Ihri Mueter isch doch süsch nid vergässlech. Si bschliesst uuf … u fingt d Mueter am Tisch vor em Öpfuchueche hocke, d Händ im Schoss, der Chopf uf em Täuer, ds Muu wyt offe – tot! – Ersch wo der jung Maa us der Nachbarwohnig sech ar Beärdigung Haus über Chopf i d Sandchaschte-Spiukameradin us Chindertage verliebt, bringt sy Vater Liecht i d Sach.

U Dihr, heit Dihr o so Lyche im Chäuer? Weit Dihr nid ändlech ufruume? U we Dihr säuber kener dunkle Gheimnis heit, was ratet Dihr dene, wo settegi mit sech desumetrage? Verzeuet:

Überigens hätt si der Tochter o wöue verzeue, dass sii der Vater, auso i däm Fau ihre Stifvater, vergiftet het. – Si het dä Vorfau verdrängt; es isch ihre jahrelang gglunge di Sach vor sich säuber gheim z bhaute. – Si hätt verzeut, dass sis eifach nümm usghaute het: ds Lüge u ds glychgüutige enang verbyschwyge. Si hätt ere verzeut, dass si Schlaftablette «gsammlet» het. Hätt verzeut, dass si em Dokter vorgjammeret heig, si chönn nümm schlafe, syg de der ganz Tag müed u schlapp. Der Dokter het de e Packig Rohypnol verschribe. Hätt wöue säge, dass si de di Tablette einisch i sym tägleche Bätziwasser-Schlaftrunk ufglöst, u är dä «Exit-Cocktail» trunke heig.

U de, was säget Dihr? Verzeuet:

U gäuet, we me meint e Gschicht syg fertig, de mues die no lang nid fertig syy. Was würdet Dihr säge, wen i Öich verrate, dass dä unglücklech verliebt jung Maa no e Haubschwöschter meh het?

Es git äbe nüüt, wos nid git! U de? Verzeuet?