15 minute read
WELZIJN OP HET WERK Mensura, The Human Link & Tryangle
Karine Eerdekens, Mensura:
Corona heeft een schokgolf teweeggebracht, wanneer het gaat om welzijn op het werk. Dat merkte ook Mensura. De telefoon van de specialist voor preventie, veiligheid en gezondheid stond de voorbije maanden roodgloeiend. ‘Medewerkers goed in hun vel laten voelen: het staat hoger dan ooit op de agenda van bedrijven en organisaties. En dat zal moeten blijven’, vertelt Karine Eerdekens, directeur Risicobeheersing. ‘Want nu de verplichting van thuiswerk vanaf 1 juli wegvalt, zullen er zich heel wat atypische situaties op de werkvloer voordoen.’
door Cedric Van Rompaey fotografie Wim Kempenaers
Mensura staat zijn klanten bij rond welzijn op het werk. Via het gekende medische onderzoek, maar ook preventief tracht de organisatie haar steentje bij te dragen aan de mentale en fysieke gezondheid van medewerkers. Met zo’n 650 medewerkers en 56.000 klanten mag Mensura zich de grootste externe preventiedienst in België noemen. Bij iedereen weerklonk de afgelopen maanden dezelfde vragen. ‘Welke mondmaskers zijn goed? Hoe controleer ik of mijn medewerkers thuis hun werk doen? Mogen we het werk hervatten als we in bepaalde situaties moeilijk afstand kunnen houden? Veel van onze klanten zijn actief in essentiële sectoren. Daar was het alle hens aan dek en nam het aantal vragen een extra hoge vlucht’, legt Karine Eerdekens uit. ‘We hebben zo kort mogelijk op de bal proberen spelen.’
HECTISCH, MAAR VERNIEUWEND Voor Mensura was het afgelopen jaar dus een drukke, maar erg innovatieve periode. ‘Tot voor corona ging 90% van onze opleidingen fysiek door. Die hebben we in sneltempo moeten digitaliseren. Toen de kwaliteitsvraag rond de mondmaskers rees en er een schaarste was, hebben we op een week tijd testlocaties opgericht. We leerden klanten die mondmaskers buiten Europa bestelden ook aan hoe ze die konden testen’, aldus Karine Eerdekens. ‘De medische equipes staken een tandje bij om te helpen vaccineren in woonzorgcentra, contactonderzoek te doen in bedrijven en teststrategieën te helpen opzetten.’ Na de eerste lockdown heeft Mensura ook heropstartgidsen ontwikkeld om werkgevers te ondersteunen bij een veilige terugkeer naar de werkvloer. Specifiek voor het thuiswerkverhaal werd een digitaal platform ontwikkeld rond gezond en productief thuiswerken. Dat biedt bijvoorbeeld informatie over hoe u de thuiswerkplek ergonomisch inricht, maar ook over hoe een leidinggevende of medewerker daarmee kan omgaan. ‘Op dat platform reiken we werkgevers en werknemers een heleboel concrete tips aan’, wijst Karine Eerdekens op het nut ervan.
DE VENTILATIETREND De voornaamste trend die Mensura opmerkt, is dat de vragen het ritme van de overlegcomités volgen. Nieuwe maatregelen brengen nieuwe twijfels met zich mee, zo nu ook weer rond het zomerregime. ‘Vanaf 1 juli valt de verplichting rond telewerk weg, tenminste als de werkgever de kwaliteit van het binnenklimaat kan garanderen. Dit kan door het CO2-gehalte in de lucht op te volgen met een CO2-meter. Het CO2gehalte wordt onder andere beïnvloed door het aantal mensen in een ruimte en de ventilatiecapaciteit voor die ruimte. Blijft deze onder 900 ppm, dan is de hoeveelheid virus in de lucht aanvaardbaar. Dat zorgt nu voor een toevloed aan vragen rond ventilatie. Want bedrijven krijgen hiermee een instrument in handen om zelf aan risicobeheersing te doen en de voor hen meest geschikte preventiemaatregelen te zoeken’, merkt Karine Eerdekens. ‘Daarom werken we aan een adviesgids. Daarin beantwoorden we veelgestelde vragen rond ventilatie en leggen we een lijst van CO2-meters aan die voldoen aan de criteria van de overheid. Zo’n meter aanschaffen kan – of moet voor sommige sectoren – een eerste belangrijke stap zijn en kost niet veel. Maar evident is het ventilatiethema niet. De basis die we blijven meegeven,
is om zeker in de zomer ramen en deuren open te houden. Nadien kan nagedacht worden over meer structurele maatregelen. Want goede ventilatie zal een blijver zijn.’
GEVACCINEERD VERSUS NIETGEVACCINEERD Tot zover de technische kant van het verhaal. Ook het menselijke aspect treedt tijdens de coronaperiode sterk op de voorgrond. Dat was de voorbije maanden al zo, maar ook in de zomermaanden - zonder of met minder telewerk – komt dit des te prominenter in beeld, verwacht Mensura. De zomer gaat een belangrijke transitieperiode vormen, met verschillende types medewerkers die terugkeren naar de werkplek en bovendien verschillende gedragingen zullen vertonen. Zo staan sommigen te popelen om weer fulltime op kantoor aan de slag te gaan. En die groep is misschien wat nonchalanter in het naleven van de coronamaatregelen. Anderen blijven thuiswerk verkiezen, omdat ze zich nog bekommeren om het gezondheidsaspect. ‘Werkgevers staan voor de uitdaging om dat te managen’, waarschuwt Karine Eerdekens. ‘Het is belangrijk dat de regels op de werkvloer niet alleen transparant en duidelijk zijn, maar dat er ook wordt toegekeken op de naleving ervan. Alleen zo kan je conflicten vermijden. Start dus op tijd met het opstellen van een plan voor de terugkeer naar kantoor. Bedrijven moeten ook omgaan met werknemers die wel of niet gevaccineerd zijn. Zij die hun vaccin al hebben gehad, zal je als werkgever des te meer moeten motiveren om de maatregelen te blijven volgen.’ Daarnaast blijft Mensura het belang aanstippen van tijdig hulp inroepen. In iedere regio kan een beroep worden gedaan op psychologen bij bijvoorbeeld tekenen van stress en burn-out. ‘Voor veel mensen is deze coronaperiode eentje van langdurige stress geweest. In hun thuisomgeving moeten ze al hun activiteiten zien rond te krijgen in combinatie met kinderen, het gemis van collega’s, mindere interne afstemming, … We verwachten dat de uitval door burn-out zal stijgen, wanneer we weer terugkeren naar kantoor. Daarom werken we aan een programma rond eerste hulp bij mentale problemen. Zo willen we leidinggevenden helpen om symptomen van een burn-out vroegtijdig te herkennen.’
ZORG VOOR UZELF Voor werkgevers heeft Karine Eerdekens enkele gouden tips. Een eerste: zorg voor uzelf. ‘Werkgevers fungeren als voorbeeld voor hun medewerkers, maar mogen niet vergeten om ook voor zichzelf te zorgen. Want ze hebben vaak de neiging om hun eigen mentale en fysieke welzijn ondergeschikt te maken’, verduidelijkt Karine Eerdekens. ‘Niet voor niets wordt voor het opstijgen van een vliegtuig aangeraden om in noodgevallen eerst zelf het zuurstofmasker op te zetten en pas daarna anderen te helpen. Heb daar zeker aandacht voor en schakel op tijd hulp in via bijvoorbeeld een psycholoog of coach.’ Door het thuiswerken komen er ook een heleboel nieuwe vragen op de werkgevers af. Wat met hun kantooroppervlakte, nu vele bedrijven naar hybride werken zullen gaan? Moeten er meer samenwerkingsplekken of brainstormrooms worden voorzien? ‘Werkgevers moeten zich ervan bewust zijn dat er nog een hele periode van flexibiliteit en creativiteit op hen wacht. We raden hen aan om daarover in gesprek te gaan met hun werknemers. Probeer aan te voelen wat ze nodig hebben, houd daar in de mate van het mogelijke rekening mee en wees transparant over de genomen beslissingen.’ Verder zal op korte termijn het topic vakantie belangrijk worden. Bij het opnemen van uitgestelde vakantiedagen wordt het de kunst om iedereen zijn welverdiende verlof te geven. En wat moet er gebeuren wanneer iemand terugkeert uit een rode zone? ‘Belangrijk is dat bedrijven op voorhand communiceren aan hun medewerkers hoe ze dit zullen managen. Wordt de quarantaineperiode bijvoorbeeld opgevangen met extra verlofdagen? Of is er de mogelijkheid van onbetaald verlof? Schep hier duidelijkheid over’, raadt Karine Eerdekens aan. U goed doorheen de crisis managen, zal dus ook mee bepalen of uw personeel aan boord blijft of niet.
www.mensura.be
Tine Daeseleire, The Human Link:
Bedrijven, organisaties en particulieren stimuleren om op een preventieve manier met hun psychisch welzijn bezig te zijn: dat is wat The Human Link doet. ‘Bij een beleid rond mentaal welzijn weten werknemers wat er voor hen wordt gedaan en waar ze steun kunnen vinden’, merkt zaakvoerster en klinisch psychologe Tine Daeseleire.
door Katrien Verreyken fotografie Wim Kempenaers
Gezonde mensen gezond trachten te houden, is de eerste opzet van The Human Link. ‘We stimuleren mensen om aan minimale zelfzorg te doen, zodat ze hun bevlogenheid op het werk behouden. Dat doen we onder meer door organisaties te leren hoe ze voor hun mensen kunnen zorgen en door een beleid op te zetten rond mentaal welzijn’, legt Tine Daeseleire uit. The Human Link staat bedrijven ook bij in het nemen van preventieve acties rond psychisch welzijn. ‘De bedoeling is om dat mentale welbevinden structureel in organisaties in te bedden. Dat kan bijvoorbeeld door bij teamgesprekken niet louter efficiënt te vergaderen over de inhoud, maar door dan ook contact te maken met elkaar. Op zo’n moment kan je werknemers bijvoorbeeld bevragen over de voor- en nadelen die zij ondervinden van thuiswerken.’
Het gemis van plezierige dingen Volgens Tine Daeseleire heeft de coronaperiode ervoor gezorgd dat vele plezierige dingen op de job weggevallen zijn. ‘De koffiemomentjes doorheen de dag, de grapjes tijdens intervisies, ‘s middags samen eten: die ontbrekende elementen missen werknemers het meest. Maak je dat niet bespreekbaar, dan verlies je vele gezonde ingrediënten om hen weer energie van hun werk te laten krijgen’, stelt ze. ‘Dat los je op door bijvoorbeeld een buddysysteem te installeren, waarbij de ene collega al wat vaker naar de andere belt. Of door de vergaderingen steevast te beginnen of te eindigen met de vraag hoe iedereen erbij zit, door werknemers waar mogelijk een duidelijk perspectief te bieden, door vergaderingen buiten te organiseren. We moeten van welzijn een vast topic in de bedrijfscultuur maken.’
GEZOND TELEWERKEN In coronatijden is het mentale welzijn afgenomen, merkt Tine Daeseleire. ‘In de eerste golf zagen we vooral angstklachten. Nu zien we veel vermoeidheid, onzekerheid en piekerklachten. Als je meer piekert, ben je minder snel geneigd naar buiten te gaan en is de kans groter dat je neerslachtig en zelfs depressief wordt. Vooral het personeel in de zorg krijgt het opnieuw hard te verduren: confrontaties met emotionele situaties, hoge werkdruk, minder waardering, meer ongeduldige en geïrriteerde patiënten, … Die laatste signalen gelden ook voor veel werknemers die met klanten of bezoekers werken. Corona heeft ons veel ontspanning afgenomen, dus is het niet abnormaal dat mensen een korter lontje hebben. Belangrijk is om mensen te leren hoe hier best op te reageren, zodat ze de stress niet mee naar huis nemen.’
Daarom ontwikkelde The Human Link een coronaspecifiek aanbod voor klachten door de pandemie. Tine Daeseleire: ‘We bieden kortere online workshops aan rond onder andere angst en piekeren, geven spoedcursussen aan ziekenhuispersoneel, leren mensen hoe ze gezond kunnen telewerken. Bedrijven kunnen veel beter hun verwachtingen rond telewerk aangeven. Moeten medewerkers op elk moment telefonisch bereikbaar zijn? Hoe kan je deconnecteren van je werkplek als dat tegelijkertijd je thuisplek is? Als er continu in de slaapkamer wordt gewerkt, dan komt je lichaam daar niet meer tot rust. Kortom: we moeten mensen een goede mentale hygiëne aanleren.’
NIET OUTSOURCEN De zorg voor de mentale gezondheid van de werknemers moet volgens Tine in de bedrijven gebeuren. ‘Welzijn kan je niet outsourcen. Daarom leren we leidinggevenden en teamleiders om te zien wat hun teams nodig hebben naar recuperatietools, open communicatie en transparantie. We leren hen hoe moeilijke dingen uit te spreken, valkuilen van hun teamleden te ontdekken en hen daarop attent te maken. Zo leiden we binnen de organisatie ook stresscoaches op die het aanspreekpunt zijn bij stress en burn-out. Zij kunnen op hun beurt collega’s leren om minder te piekeren, recuperatie in te bouwen, op een gezonde manier met de smartphone om te gaan.’
The Human Link is gespecialiseerd in de behandeling van burn-out en ook die klachten ziet de zaakvoerster nu meer terugkomen, vooral bij leidinggevenden. ‘Die zitten nu vaak in het rood. Ze zien dat hun medewerkers het moeilijk hebben en hebben vaak niet de middelen om die problemen goed en structureel vast te pakken. Door drukte of problemen stellen ze hun vakanties uit en vinden ze nergens meer broodnodige rust. In deze tijden moet een leidinggevende vooral leren om mild te zijn voor zichzelf’, benadrukt ze. ‘Je kan in die rol momenteel onmogelijk even goed zijn als voordien. Stimuleer jezelf en je werknemers om heel bewust toch af en toe te deconnecteren en vakantie te nemen. Uit je hoofd gaan, is noodzakelijk om opnieuw met een fris hoofd de dingen te kunnen aanpakken.’
www.thehumanlink.be
Griet Deca en Kim Hilgert, Tryangle:
DEELNEMER BRYO SCALEUP
TWEE GOUDEN TIPS
Griet Deca en Kim Hilgert brachten al twee boeken uit over werkgeluk. Hun persoonlijke gouden tip?
‘Begin waar je nu staat, zonder je te focussen op grootse veranderingen op organisatieniveau. Banale dingen, zoals met een collega een pauze nemen, zijn kleine stappen die op het einde van de rit wel een wereld van verschil maken’, zegt Griet Deca. ‘Werken aan welzijn en werkgeluk is niet iets wat je voor, maar met mensen doet. Laat een fantastisch idee als leidinggevende niet naar beneden vallen, zodat de medewerkers het moeten opvangen. Vraag hun mening en betrek hen bij je ideeën. Dat zorgt voor een breder draagvlak en versterkt de onderlinge cohesie’, besluit Kim Hilgert.
Wist u dat België koploper is wanneer het gaat over welzijn op het werk? Op papier toch, want we zijn een van de weinige landen met een welzijnswet. Maar in de praktijk wordt het thema nog te vaak bekeken als een checklist in plaats van een bewuste investering in het fysieke en mentale welzijn van medewerkers. ‘Door corona ligt het topic in het midden van de tafel. Bedrijven moeten het alleen nog durven grijpen’, merken Griet Deca en Kim Hilgert van Tryangle.
door Cedric Van Rompaey fotografie Stephanie Fraikin
Tryangle begeleidt bedrijven en organisaties rond welzijn op het werk en werkgeluk. Dat doet het met consulting, training, webinars, keynotes, coaching en teambuilding. ‘Dat gebeurt online en offline, in groep of individueel. Bij teambuilding gaat het niet om een sessie lasershooten, wel om het samen werken rond waarden, communicatie en verbinding. Want de e-koffies en e-aperitieven zijn we intussen allemaal beu’, legt Griet Deca uit. ‘Collega’s verliezen stilaan de onderlinge band door het vele thuiswerken, waardoor ook de kans op een team-out toeneemt. Daar werken we op een originele manier aan.’
Met hun jarenlange (inter)nationale ervaring zien beide Tryangle-zaakvoerders het thema van welzijn op het werk en werkgeluk aan belang winnen. En dat is nodig, want de burn-outcijfers zijn niet om vrolijk van te worden. Tijdens de coronacrisis zijn die nog maar eens met 160% toegenomen in vergelijking met drie jaar eerder. Waar de focus voordien nog vooral op het fysieke aspect rond ergonomie lag, wordt die vandaag ook naar het mentale aspect opengetrokken. ‘Nog te veel bedrijven wachten tot het te laat is’, verduidelijkt Kim Hilgert. ‘Daar wringt het schoentje: preventief hieraan werken is de boodschap. De watch-out is ook dat wellbeing geen modewoord wordt. Het moet blijven gaan om de medewerkers, hen zowel fysiek als mentaal in het werk zetten en houden. Voor bedrijven is het een doe-woord.’
FOCUS OP DE MEDEWERKER De coronacrisis heeft binnen bedrijven alleszins pijnlijke situaties opgeleverd, wanneer het gaat om welzijn op het werk en werkgeluk. Bij de omslag naar thuiswerken worstelden resultaatgerichte bedrijven bijvoorbeeld met het klokken van werkuren en waren preventieadviseurs vaak niet op de hoogte of medewerkers wel ergonomisch aan de slag gingen in hun thuiskantoor. Het gevolg: het water kwam hen tot de lippen en zowel medewerkers als leidinggevenden kregen of hebben het ook vandaag nog steeds moeilijk. Gaat het hier dan om een verloren zaak?
‘Nee, maar het is wel 5 voor 12. Bedrijven mogen het nu niet laten liggen, want dan gaan er problemen opduiken. Want recent onderzoek toont aan dat een op de drie werknemers zich binnen vijf jaar niet meer ziet voor zijn huidige werkgever. Ook al toont datzelfde onderzoek aan dat zes op de tien mensen zich niet meer vindt passen bij zijn huidige werkgever, toch vertrekken ze nog niet. Want corona zorgt voor te veel onzekerheden. Maar over vijf jaar zou die situatie weleens anders kunnen zijn. Er is dus serieus wat werk aan de winkel’, weet Kim Hilgert.
‘Kijk naar de IT-sector. Daar investeert men erg in dat welzijn en werkgeluk, net omdat het behoud van talentvolle medewerkers daar zo uitdagend is’, vult Griet Deca aan. ‘Iedereen moet ook beseffen dat de terugkeer naar kantoor geen terugkeer naar de situatie van 2019 zal zijn. Hybride werken wordt de norm, met een evenwichtige balans tussen werken op kantoor en thuis. Bedrijven groeien toe naar minder werkplekken die flexibel worden ingezet. Wij horen nu al verhalen over bedrijven met medewerkers die zeker om 7 uur ’s ochtends op kantoor moeten zijn om zich nog te verzekeren van een bureaustoel en -tafel. Zo krijg je taferelen als bij de ochtendlijke stormloop op een ligbed aan het zwembad op vakantie. Op organisatieniveau is er dus nog veel denkwerk nodig over hoe dat nieuwe werken moet worden ingevuld. Laat dat denkwerk vooral focussen op de medewerker, eerder dan op facility of kostenoptimalisatie.’
VEEL MEER DAN HR-VOORDEEL Waarom zou een bedrijf moeten werken aan welzijn op het werk en aan werkgeluk? Eerst en vooral omdat het een hr-voordeel oplevert, zoals het voorbeeld van de ITsector inhoudt. Maar volgens Tryangle gaat het nog veel verder dan dat. Zo kampen bedrijven met gelukkige medewerkers die in een aangename omgeving aan de slag gaan met minder absenteïsme. ‘En ook minder presenteïsme, waarbij mensen wel naar het werk komen maar doelloos voor zich uitstaren en allesbehalve productief zijn’, aldus Kim Hilgert. ‘Wordt er geïnvesteerd in welzijn en werkgeluk en kijken we naar de return on investment, dan wint iedereen. Happy employees betekent healthy employees die ook zorgen voor happy customers.’
‘Bovendien zijn medewerkers loyaler, ambassadeurs van het bedrijf en vangen ze elkaar op als er toch iemand uitvalt’, gaat Griet Deca verder. ‘En nog frappanter: een studie wijst uit dat medewerkers van organisaties waar wordt gewerkt aan werkgeluk, tot 28% minder stelen op de werkvloer.’
Bovendien is er vandaag een aantrekkelijk financieel kader. Bedrijven kunnen met werkbaarheidscheques tot 10.000 euro subsidie aanwenden, nog tot het einde van dit jaar. ‘Vroeger gold die subsidie voor het in kaart brengen van welzijn op het werk. Door corona zijn de werkbaarheidscheques nu ook uitgebreid naar het implementeren van oplossingen’, klinkt het nog.
