➜ ALGEMENE TEVREDENHEID 45

33%

VOKA MEMORANDUM Vlaams-Brabant 40%

33%

Slechts van de ondernemers uit de regio Leuven is tevreden over het lokaal bestuur. Bovendien is 16% van de ondernemers echt ontevreden.

30 25

20 15

11%

16%

13%

Le uv en

sBr ab an t

aa nd er en

Deze cijfers liggen lager dan het gemiddelde in Vlaanderen, waar 40 % van de werkgevers aangaf tevreden te zijn.

De steekproef bestond uit 88 ondernemers uit de regio Leuven die lid zijn van Voka. • 16% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 47% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als “tevreden” (33%). Een restcategorie van 4% gaf geen algemene score.

Tevreden (meer dan 8/10) Ontevreden (minder dan 5/10)

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

➜ ONDERNEMERS IN DE REGIO LEUVEN ZIJN HET MEEST BEZORGD OVER: 1 Leuven moet meer ambitie tonen als stad van de ondernemer. Ondernemerschap in Leuven wordt vandaag onvoldoende ondersteund door het Leuvense stadsbestuur.

Lokale Verkiezingen 2018

2 Betere mobiliteit van en naar Leuven en de bedrijventerreinen. 3 Het bestuur moet ondernemers meer betrekken in het beleid.

Juni 2018

Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

INHOUD Regio Leuven Regio Vilvoorde-Luchthaven Regio Tienen Regio Aarschot Regio Diest Regio Londerzeel Regio Zenne-Pajot

12 24 36 48 56 64 74

COLOFON VOKA BELANGENBEHARTIGING VLAAMS-BRABANT

PETER VAN BIESBROECK

ALGEMEEN DIRECTEUR, DIRECTEUR BELANGENBEHARTIGING

XAVIER BOONMAN ADVISEUR MOBILITEIT

KASPER DEMOL

BELANGENBEHARTIGING

FIENTJE MOERMAN

BELANGENBEHARTIGING

GOEDELE SANNEN

ADVISEUR LUCHTHAVEN EN LOGISTIEK

JAN VAN DOREN

DIRECTEUR VOKA METROPOLITAN, BELANGENBEHARTIGING (REGIO LONDERZEEL)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

WOORD VOORAF

METHODIEK

DE VREEMDE EEND IN DE BIJT

Als werkgeversorganisatie beschouwen we het als onze kerntaak om de belangen van de ondernemers te verdedigen.

Verkiezingen voor lokale besturen zijn een speciaal beestje voor ondernemers. Want niet iedere ondernemer heeft een bedrijf in dezelfde gemeente waar hij/zij woont. Dus kan u op 18 oktober wel stemmen voor een nieuwe burgervader of –moeder in uw woongemeente, maar niet per se in uw broodgemeente. Nochtans zijn er heel wat belangrijke bevoegdheden met betrekking tot het ondernemerschap, die rusten op de schouders van het lokale bestuur. Denk maar aan mobiliteit, ruimtelijke ordening, fiscaliteit en onderwijs. Maar ook duurzame innovatie, internationale uitstraling en zorgen voor een aantrekkelijke regio. Kortom, het ondernemerschap vaart wel bij een ondernemingsvriendelijk lokaal bestuur. Bovendien vergroot de slagkracht van onze regio als die besturen zich niet enkel beperken tot de eigen gemeentegrenzen. Helaas zien we dat er her en der eerder stokken in elkaars wielen gestoken worden, dan dat er over gemeentegrenzen heen samengewerkt wordt. Om u te helpen wegen op het lokale beleid, spreken wij als stem van de ondernemers uit onze provincie. In het afgelopen jaar hebben we bij Voka – Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant een bevraging gehouden bij 390 ondernemers en 23 gemeente- of stadssecretarissen. We legden ook ons oor te luisteren bij de ondernemers uit onze regiobesturen. Het resultaat zijn de zeven memoranda voor onze provincie, opgedeeld volgens regio. Tip van de sluier: mobiliteit is een enorm knelpunt in onze provincie. Dat hoeft niet te verbazen, want in Vlaams-Brabant hebben we de langste woon-werkafstand in tijd en in kilometers van heel Vlaanderen. Bovendien staan we steeds op de eerste of tweede plaats voor werknemers van andere provincies. Maar ook op andere vlakken is de uitdaging in onze provincie groot. U leest er hier alles over. Contacteer ons gerust als u nog vragen heeft en wie weet zien we u op een van de regionale kiesdebatten die we nog organiseren in de komende maanden. PETER VAN BIESBROECK

ALGEMEEN DIRECTEUR VOKA – KAMER VAN KOOPHANDEL VLAAMS-BRABANT

Daarom lanceerden we in juni 2017, samen met onderzoeksbureau ICMA Group, een enquête bij ondernemers over hun stad of gemeente. We hielden deze bevraging bij 390 ondernemers, allen lid van Voka Vlaams-Brabant. Met de enquête willen we peilen naar de ondernemingsvriendelijkheid van de steden en gemeenten. We legden ons oor ook te luisteren bij 23 gemeente- of stadssecretarissen. De resultaten van deze enquête zijn achteraf grondig doorgesproken met onze regiobesturen, een groep ondernemers actief in de regio. Het resultaat van deze oefening is dit memorandum, onderverdeeld in 7 hoofdstukken, op maat van de verschillende regio’s in Vlaams-Brabant. We combineren de concrete vragen van ondernemers aan de toekomstige lokale bestuurders met een globale visie op de toekomst. We definieerden 8 thema’s die van belang zijn voor bedrijven en bundelden onze aanbevelingen per thema: ruimte, mobiliteit, lasten en kosten, talenten, ondernemerschap, aantrekkelijke regio, duurzame innovatie en internationalisatie.

OPVOLGMOMENTEN Voka Vlaams-Brabant zal tijdens de volgende legislatuur ten minste 4 overlegmomenten organiseren tussen stadsbestuur en ondernemers. Hierin zullen de gevraagde inspanningen getoetst worden aan het gevoerde beleid.

STADSGEMEENTE

RESPONDENTEN

Vlaanderen 2365 Vlaams-Brabant 390 Leuven 75 Aarschot 50 Londerzeel 16 Diest 28 Rotselaar 13 Asse 20 Machelen 32 Tienen 31

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

20 PRIORITEITEN VOOR VLAAMS-BRABANT MINIMUMVEREISTEN VOOR EEN BELEID ROND ONDERNEMERSCHAP

RE K T N A A

I RU

DD ONDER ONDER ONDER

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

TE M

4. De files en de mobiliteit zijn een van de belangrijkste uitdagingen voor onze ondernemingen en onze economie. Elk jaar sneuvelen filerecords. Bovendien kent onze provincie een zeer hoge inkomende arbeidsmobiliteit en is er veel logistieke activiteit. Onze wegen zijn verzadigd. Enkel een echte mobiliteitsshift kan het tij keren. 5. Steden en gemeenten streven naar een leefbare en aangename omgeving voor ondernemers en inwoners. Tegelijkertijd neemt de vraag naar logistieke dienstverlening in diezelfde steden en gemeenten alsmaar toe. Slimme stadsdistributie biedt de oplossing. 6. Aanbod alternatieve vervoerswijzen uitbreiden: De aanleg van de Ringtrambus, het Brabantnet en fietssnelwegen in onze provincie zijn prioritair. 7. Aanleg van vrachtwagenparkings met faciliteiten: Er zijn te weinig vrachtwagenparkings met faciliteiten. Er is nood aan een structurele oplossing voor de bedrijven die de trucks nodig hebben. Trucks kunnen niet zomaar geweerd worden zonder een alternatief te voorzien.

MOBILITEIT

ER ND

1. Alle gronden geschikt voor bedrijvigheid moeten benut kunnen worden. De Vlaamse regering stuurt regelmatig signalen uit dat we in Vlaanderen over voldoende bedrijventerreinen beschikken, maar is dat wel zo? Bepaalde terreinen bestemd voor bedrijvigheid zijn niet operationeel (omdat ze bijvoorbeeld niet ontsloten zijn), waardoor regioâ€™s investeringen dreigen te mislopen. 2. Voka is voorstander van verweefbare bedrijvigheid (mits aandacht voor ruimte voor bepaalde nietverweefbare activiteiten). We moeten dichter bij elkaar wonen en functies meer mengen waardoor ruimte kan worden bespaard. Maar dan moeten wel alle neuzen in dezelfde richting staan. Lokale besturen zullen in de toekomst hun stedenbouwkundige voorschriften moeten versoepelen door toe te staan dat er hoger wordt gebouwd, of dat aan (leegstaande) panden andere functies worden gegeven. 3. Rechtszekerheid voor de verschillende projecten in het reconversiegebied Vilvoorde/Machelen (bijvoorbeeld Uplace).

NEMERSCH AP

RUIMTE OM TE ONDERNEMEN

INT

ERN

LASTEN EN KOSTEN

LIJKE

RE GI

L AS TE N

TE N

A A N O I T

AME INNOV A T IE

E L TA

U RZ

N STE KO

DEE RNEMING RNEMING NEMING

8. Rationalisering eigen gemeentelijke belastingen: We vragen een degressieve afbouw van louter financierende eigen gemeentelijke belastingen in de loop van de volgende legislatuur (bijvoorbeeld de belasting op drijfkracht). Eigen gemeentelijke belastingen kunnen enkel indien ze een gedragssturende finaliteit hebben. 9. De fiscale ongelijkheid tussen aangrenzende gemeentes moet weggewerkt worden, zodat er een gelijk speelveld gecreëerd wordt voor bedrijven (ook over de provinciegrenzen heen). Ondernemers aanvaarden niet dat de spelregels in naburige gemeenten aanzienlijk anders zijn. Zeker ondernemingen die in een concurrentiële omgeving opereren, zijn hieraan gevoelig. Zij verlangen van overheden dan ook dat ze een rechtszeker en gelijk speelveld creëren. 10. Stimuleren van bedrijfsinvesteringszones: Na de afschaffing van de eigen financierende belastingen en in samenspraak met de betrokken bedrijven kan de gemeente bedrijfsinvesteringszones invoeren. In overleg met en na goedkeuring door de bedrijvengemeenschap kan in dat geval een extra heffing op onroerend goed worden geheven. De integrale opbrengst van die heffing vloeit rechtstreeks naar een fonds. De middelen uit dat fonds worden integraal aangewend voor de gemeenschappelijke doeleinden die de gemeente en de bedrijvengemeenschap in onderling overleg bepalen.

TALENTEN 11. De regio moet (inter)nationaal toptalent blijven aantrekken (voornamelijk farma/media in Vilvoorde, hoogtechnologische profielen & health in Leuven en voeding in Tienen) Terzelfdertijd moet de tewerkstellingsgraad in alle groepen van de bevolking naar omhoog en moet het grote aantal vacatures ingevuld worden. Dat kan enerzijds door de arbeidsmobiliteit vanuit Brussel en Wallonië (regio’s met een grotere arbeidsreserve) te stimuleren, en anderzijds door het onderwijs beter te laten aansluiten bij de arbeidsmarkt. Ook de luchthaven is een belangrijke aantrekkingspool voor laaggeschoolden. 12. Bedrijven en secundaire scholen moeten samen inzetten op duaal leren: dat is de beste manier voor leerlingen om werkervaring op te doen en zo snel bij te leren. De lokale overheid moet dit faciliteren en kan een centraal aanspreekpunt bieden.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

OMKADERING EN OMGEVINGSFACTOREN VOOR GEZOND ONDERNEMERSCHAP

RE K T N A A

I RU

DD ONDER ONDER ONDER

TE M

ER ND

13. Kerntaken vs. uitbesteden: Steden moeten meer oog hebben voor beleidsvoorbereiding en regie – in plaats van puur uitvoeren. Dat betekent dat steden en gemeenten hun takenpakket moeten heroverwegen. Daarbij zouden ze zich systematisch de vraag moeten stellen of ze een bepaalde taak verder ‘inhouse’ blijven uitvoeren, dan wel of ze opteren voor een samenwerkingsformule of kiezen voor uitbesteding. 14. Gemeentelijke bevoegdheden/budgetten met grensoverschrijdende impact moeten op regionale schaal gebundeld worden. Die verschuiving van bevoegdheden en middelen heeft niet tot doel een bijkomend beleidsniveau te creëren. Integendeel. We denken voornamelijk aan de kwadripool Leuven, Aarschot, Diest, Tienen. 15. Meer inspraak voor ondernemers in het economisch beleid: Ondernemende lokale besturen moeten zorgen voor een bedrijfscultuur die openstaat voor initiatief en expertise vanuit de samenleving. 16. Een direct aanspreekpunt voor ondernemers actief in de steden, maar ook voor bedrijven gelegen buiten de stadscentra, waar ze met al hun vragen terecht kunnen. Dit loket bevindt zich liefst buiten de ambtelijke sfeer.

NEMERSCH AP

ONDERNEMENDE BESTUREN

INT

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

ERN

AANTREKKELIJKE REGIO 17. Strategische bezinning: Formuleer een sterke regio-identiteit met dynamiek en toekomstvisie. Steden moeten bepalen waar ze op lange termijn willen voor staan. Ze moeten volop inzetten op citymarketing rond deze thema’s, om zich (inter)nationaal op de kaart te zetten.

LIJKE

RE GI

L AS TE N

O DUURZAME INNOVATIE

TE N

18. Steden moeten innovatie stimuleren en samenwerkingen tussen ondernemingen en kennisinstellingen bevorderen. Ze moeten het kader creëren waarbinnen die synergiën kunnen plaatsvinden.

AME INNOV A T IE

E L TA

U RZ

N STE KO

DEE RNEMING RNEMING NEMING

INTERNATIONAAL

A A N O I T

19. Vlaams-Brabant moet een logistieke topregio blijven; daarom moeten de steden met de luchthaven voluit investeren in de ontwikkeling van deze cruciale logistieke poorten, zodat we een draaischijf voor Europa kunnen blijven. 20. Een rechtszeker groeikader voor Brussels Airport: Om de toekomst van de luchthaven veilig te stellen, is een groei aan het Europese gemiddelde van 2 à 3% noodzakelijk. Hiervoor zijn een capaciteitsuitbreiding en extra jobs nodig. De luchthaven is tevens een katalysator voor nieuwe activiteiten in de Noordrand van Brussel. Hoog tijd dus dat dit besef ook op politiek niveau voldoende doordringt.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

LONDERZEEL

KAPELLE-OP-DEN-BOS

ZEMST MEISE

OPWIJK

MERCHTEM ASSE

AFFLIGEM

LIEDEKERKE

WEMMEL

TERNAT

MACHELEN

WEZEMBEEKVOKA OPPEM METROPOLITAN

LENNIK

TERVUREN

SINT-PIETERSLEEUW DROGENBOS LINKEBEEK BEERSEL SINT-GENESIUS RODE

GALMAARDEN PEPINGEN HERNE

STEENOKKERZEEL

KRAAINEM

ROOSDAAL

GOOIK

VILVOORDE

ZAVENTEM DIEGEM DILBEEK

GRIMBERGEN

HALLE

BEVER

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

OVERIJSE HOEILAART

KEERBERGEN

BEGIJNENDIJK TREMELO

BOORTMEERBEEK

AARSCHOT

HAACHT

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

BEKKEVOORT TIELT-WINGE HOLSBEEK KORTENAKEN

HERENT

GEETBETS

KORTENBERG

LUBBEEK LEUVEN

GLABBEEK ZOUTLEEUW

BERTEM BIERBEEK OUD-HEVERLEE HULDENBERG

BOUTERSEM TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

Diest Tienen

Kanal

Aarschot

Londerzeel

Leuven

West-Brabant

Zaventem

Zennevallei

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

DE PROVINCIE VLAAMSBRABANT IN CIJFERS Bron: Provincies.Incijfers.be (je stad of gemeente in kaart: https://provincies.incijfers.be)

BEVOLKING Het aantal inwoners in Vlaams-Brabant blijft stijgen. Op 1 maart 2018 waren we met 1.140.315 inwoners. Hiervan zijn er 452.763 personen aan het werk (werknemers én zelfstandigen).

AANTAL ONDERNEMINGEN: In totaal zijn er meer dan 84.000 actieve ondernemingen in Vlaams-Brabant (cijfers 2016).

Hieronder de 10 steden in Vlaams-Brabant met het grootste bevolkingsaantal (cijfers 2017):

Antwerpen (prov.) Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant Limburg

Totaal aantal inwoners volgens rijksregister

Leuven Vilvoorde Dilbeek Halle Grimbergen Tienen Sint-Pieters-Leeuw Zaventem Asse Aarschot

100.428

Actieve ondernemingen 143.129 119.907 110.714 84.035 66.830

43.690 42.049

Leuven is de stad in Vlaams-Brabant met de meeste actieve ondernemingen (cijfers 2016):

38.712 37.051 34.425 33.793 33.481 32.727 29.655

Vlaams-Brabant is de provincie met het hoogste mediaan inkomen en het hoogste gemiddelde inkomen per inwoners (cijfers 2015); West-Vlaanderen

24.470 18.492

Antwerpen (prov.)

24.942 18.565

Limburg

25.040 17.771

Oost-Vlaanderen

25.788 19.160

Vlaams-Brabant

27.160 20.805

Leuven Zaventem Grimbergen Asse Aarschot Vilvoorde Tienen Halle Overijse Diest

7.472 2.684 2.599 2.546 2.401 2.239 2.236 2.214 2.069 1.880

Mediaaninkomen (€) Gemiddeld inkomen per inwoner (€)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

PERCENTAGE NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN (IN DE CENTRUMSTEDEN) Vooral Machelen en Vilvoorde scoren slecht. In Vilvoorde is 10% van de jongeren tussen de 18-24 jaar werkzoekend, in Machelen is dat 9,8% (cijfers: gemiddelde 2017). Toch scoort Vlaams-Brabant gemiddeld beter dan de andere provincies in Vlaanderen. We hebben het laagste aantal werkzoekenden in Vlaanderen. Werkloosheidsgraad 2017 - gemeenten Machelen Vilvoorde Wemmel Drogenbos Linkebeek Leuven Zaventem Tienen Wezembeek-Oppem Asse

9.71% 9.62% 8.01% 7.99% 7.82%

RUIMTE VOOR BEDRIJVIGHEID In de provincie Vlaams-Brabant is 11,3% van de bebouwde oppervlakte bestemd voor bedrijvigheid. Vlaams-Brabant heeft procentueel het minste ruimte voor bedrijvigheid (cijfers 2017): Oppervlakte voor bedrijvigheid (t.o.v. bebouwde oppervlakte) Brussels Hoofdstedelijk Gewest West-Vlaanderen Limburg Antwerpen (Prov.) Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant

18,9% 17,8% 17,1% 16,4% 15,8% 11,3%

7.78% 7.54% 7.48%

PENDELRATIO Na Brussel heeft Vlaams-Brabant de hoogste ingaande pendelintensiteit. Er wordt vooral gependeld naar Machelen (97,4%), Drogenbos (97,2%), Zaventem (94,2%) en Vilvoorde (88,4%)

7.04% 7.00%

OPENSTAANDE VACATURES De provincie Antwerpen heeft globaal gesproken het grootste totaal aantal openstaande vacatures. Nochtans liggen de 5 gemeentes met het hoogste aantal openstaande vacatures in Vlaams-Brabant (cijfers 2017):

Inkomende pendel: het aandeel van de (bezoldigde) pendelaars wonend in de stad/provincie en werkend buiten de stad/provincie. Aangezien bij zelfstandigen de werkplaats wordt gelijkgesteld met de woonplaats worden voor de pendelstatistieken enkel de loontrekkenden weerhouden. Ingaande pendelintensiteit

Openstaande vacatures (provincies): Antwerpen (Prov.) Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant provincie onbekend Limburg

8.514 7.734 6.297 4.583 4.087

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams-Brabant Antwerpen (Prov.) Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen

2.848

Top 10 Vlaanderen (gemeentes): Leuven Vilvoorde Halle Zaventem Machelen Wommelgem Westerlo Tienen Deerlijk Aartselaar

656 556 553 373 253 177 153 149 140 131

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

91,1% 80,6% 69,8% 68,8% 66,4% 66,2%

REGIO LEUVEN

LONDERZEEL

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

KEERBERGEN

ZEMST

MEISE

OPWIJK MERCHTEM

GRIMBERGEN

WEMMEL

ASSE

HOLSBEEK

KORTENAKEN

SINT-PIETERSLEEUW

GOOIK

DROGENBOS

PEPINGEN HERNE

ZOUTLEEUW

OUDHEVERLEE

OVERIJSE

BEERSEL

GALMAARDEN

BOUTERSEM BIERBEEK

HULDENBERG

LINKEBEEK

GEETBETS

GLABBEEK

LEUVEN

BERTEM

TERVUREN

LENNIK

BEKKEVOORT

LUBBEEK

WEZEMBEEKOPPEM

BRUSSEL

TIELT-WINGE

HERENT

KRAAINEM

DILBEEK

ROOSDAAL

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

BEVER

HAACHT

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT

BOORTMEERBEEK

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

AFFLIGEM

TREMELO

HOEILAART

SINTGENESIUS RODE

TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

HALLE

âžœ LEUVEN IN CIJFERS

BEVOLKING 100.291 in Leuven (322.456 in de volledige regio) (2017)

AANTAL ONDERNEMINGEN:

% NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN:

1.570 (17.500 in de gehele regio) (cijfers 2016) (actieve btw-nummers)

7,3% in de stad Leuven (jaargemiddelde 2017)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

➜ ALGEMENE TEVREDENHEID

45 40%

40 35

33%

30 25 20 15

13%

11%

16%

Le uv en

sBr ab an t aa m Vl

aa nd er en

Tevreden (meer dan 8/10) Ontevreden (minder dan 5/10)

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

33%

Slechts van de ondernemers uit de regio Leuven is tevreden over het lokaal bestuur. Bovendien is 16% van de ondernemers echt ontevreden. Die cijfers liggen lager dan het gemiddelde in Vlaanderen, waar 40 % van de werkgevers aangaf tevreden te zijn. De steekproef bestond uit 88 ondernemers uit de regio Leuven die lid zijn van Voka. • 16% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 47% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als ‘tevreden’ (33%). Een restcategorie van 4% gaf geen algemene score.

PRIORITEITEN: 1 Leuven moet meer ambitie tonen als stad van de ondernemer en moet ondernemers meer betrekken in het beleid. 2 Leuven kampt met een tekort aan ruimte om te ondernemen. Alle gronden geschikt voor bedrijvigheid moeten optimaal benut worden. Bepaalde terreinen zijn niet operationeel, waardoor Leuven investeringen dreigt mis te lopen en bedrijven wegtrekken. Daarnaast moet de stad meer aandacht schenken aan verweefbare bedrijvigheid. Verouderde gemeentelijke bouwvoorschriften moeten versoepeld worden, zodat hoger en dichter gebouwd kan worden. 3 Betere mobiliteit van en naar Leuven en de bedrijventerreinen is cruciaal voor ondernemers. 4 Leuven is de slimste stad van het land. We moeten zowel nationaal als internationaal de beste profielen blijven aantrekken. Leuven’s reputatie als innovatieve kennisregio staat of valt met het aantrekken en behouden van talent.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Hieronder worden per domein de prioriteiten voor ondernemers weergegeven, gevolgd door concrete aanbevelingen:

1. RUIMTE VOLDOENDE RUIMTE OM TE ONDERNEMEN Het is essentieel dat alle ontwikkelbare gronden geschikt voor bedrijvigheid operationeel zijn, zodat er geen nieuwe gebieden (bijvoorbeeld groene zones of woonzones) aangesneden moeten worden. Daarenboven is het belangrijk dat er een ijzeren voorraad bestaat, wat betekent dat er steeds een dubbele buffer van oppervlakte bestemd voor bedrijventerreinen wordt voorzien die permanent wordt opgevolgd en aangevuld. Zo’n systeem moet voorkomen dat men in de toekomst kampt met een tekort aan ruimte om te ondernemen. Indien Leuven geen ijzeren voorraad heeft, dreigt het investeringen te mislopen.

Ambachtenzone Parkveld is al jarenlang ontwikkelbaar, door onzekerheid omtrent de bestemming van dit gebied. Bedrijvigheid toelaten op Parkveld is geen aansnijding van nieuwe open ruimte.

• Voka Vlaams-Brabant vraagt ook om meer aandacht te schenken aan verweefbare bedrijvigheid.

Verweefbare bedrijvigheid zou niet alleen de bedrijventerreinen veel aantrekkelijker maken, het zou ook mobiliteitsproblemen oplossen. We raden aan om een bedrijfshuisvestingsbeleid uit te stippelen dat inzet op woon- en werkzones en zoekt naar een win-win van verweving.

Het aanmoedigen van verweefbare bedrijvigheid zal ook de leegstand in het stadscentrum tegengaan. Bedrijvigheid is jarenlang geweerd uit het centrum van Leuven. Bijna alle bedrijven hebben zich gevestigd buiten de stad. Ondernemers horen echter ook thuis in de binnenstad. De stad van morgen zorgt voor een gemengde verdichting van wonen en werken. De toekomst van de stad ligt in gemengde wijken.

Verwevenheid van wonen, werken en vrije tijd kent uiteraard zijn beperkingen. Daarom moeten we ook in de toekomst de nodige ruimte reserveren voor niet-verweefbare bedrijven.

VERGUNNINGSBELEID

Leuven-Noord is niet optimaal ontwikkelbaar. Er moet dringend werk gemaakt worden van de realisatie van de toegangsweg vanuit het Vuntcomplex. Voka Vlaams-Brabant is van oordeel dat deze ruimte niet louter aangewend zou mogen worden als wetenschapspark, maar dat ook een deel voorzien moet worden voor logistiek. Die twee activiteiten zijn verzoenbaar. Dit is de enige plaats in Leuven waar multimodale mobiliteit mogelijk is.

Voka verwacht een actieve rol van de stad Leuven op het vlak van ruimtelijke ordening en grondbeleid.

VERWEEFBARE BEDRIJVIGHEID EN FLEXIBILITEIT • Voka Vlaams-Brabant vraagt aan de stad om meer flexibele bouwvoorschriften.

Verouderde gemeentelijke bouwvoorschriften die geen hoogbouw toelaten in bedrijvenzones moeten vernieuwd worden. Ook grote bovengrondse parkings zijn niet meer van deze tijd. Die voorschriften stammen van tientallen jaren terug, toen er nog veel meer vrije ruimte was. Denk in 3D. Versoepel verouderde gemeentelijke bouwvoorschriften, zodat er hoger en dichter gebouwd kan worden.

Voka-leden zijn ontevreden over het vergunningsbeleid van de stad Leuven. Zonder in casuïstiek te vervallen, kaarten ondernemers aan dat: • er geen bedrijfsvriendelijke aanpak is van het bestuur. Men denkt onvoldoende mee met ondernemers. Er is weinig ruimte voor dialoog en het zoeken naar consensus. • de communicatie met de vergunningsaanvrager verloopt niet vlot en efficiënt. • het bestuur niet oplossingsgericht denkt. • ondernemers vaak het gevoel hebben dat de uitkomst van de procedure afhangt van de ambtenaar die het dossier behandelt.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

AANBEVELINGEN: • Zorg voor voldoende ruimte om te ondernemen door alle ontwikkelbare grond operationeel te maken en door een hoger rendement voor de beschikbare ruimte (verwevenheid, flexibele bouwvoorschriften). • Eenvoudige en transparante procedures voor vergunningsaanvragen zijn key. Handel bedrijfsvriendelijk en oplossingsgericht.

2. MOBILITEIT STEDELIJKE DISTRIBUTIE Leuven wil een klimaatneutrale stad zijn. Dat staat lijnrecht tegenover het feit dat vandaag overal in de stad vrachtwagens en bestelwagens rondrijden om bestellingen en goederen af te leveren. Dat komt ook de leefbaarheid van de binnenstad niet ten goede. Stadsdistributie is de oplossing voor de ‘camionettisering’ van de binnenstad: goederen die naar de binnenstad moeten, worden geconsolideerd door een andere speler, die zorgt voor de ‘last mile’ uitlevering in de stad. Op die manier wordt het transport in en uit de stad drastisch verminderd, en wordt bijgedragen aan de leefbaarheid van de binnenstad. Er zijn een aantal goede vuistregels nodig: • Niet op elkaar afgestemde regels zijn nefast voor ondernemingen. We vragen maximale harmonisatie tussen de acties en tussen de steden. • Consulteer alle betrokkenen: Afstemmen met bedrijven, lokale handelszaken en logistieke spelers is van groot belang bij het opstellen van de regels. • Duidelijkheid en juridische zekerheid zijn onontbeerlijk. Handelszaken moeten aan een realistische kostprijs bevoorraad kunnen worden. • Wees zuinig met subsidies, laat de markt werken. • Technologische innovaties kunnen leefbaarheid en economische efficiëntie in de stad verzoenen.

GOEDELE SANNEN

SENIOR ADVISEUR LOGISTIEK EN MOBILITEIT BIJ VOKA:

“Steden nemen alsmaar meer maatregelen om vrachtstromen te ‘regelen’. Maar deze niet op elkaar afgestemde en belemmerende regels zoals venstertijden, circulatieplannen en tonnagebeperkingen zijn nefast voor de groei van onze ondernemingen. Te strenge regels jagen winkels uit de stad, wat de stad allesbehalve ten goede komt. We hebben nood aan een helder en transparant kader.”

In Leuven moet men op meerdere plaatsen aan de rand van de stad ruimte voorzien waar de overslag kan plaatsvinden. Het is beter om op verschillende plaatsen aan de rand van de stad kleinere verdeelcentra te hebben, dan een groot magazijn op één plaats. Die plaatsen worden liefst in samenspraak met de bedrijven bepaald. Tot slot vraagt Voka aan de stad Leuven: • Informatie over schema’s wie wanneer de stad binnen mag, moet makkelijk digitaal toegankelijk zijn, duidelijk en transparant. • Maatregelen moeten deel uitmaken van een ruimer lokaal logistiek- en mobiliteitsplan. • Het stadsbeleid moet voldoende ruimte en vrijheid laten aan marktpartijen om zelf (technologische) innovatieve oplossingen voor de uitdagingen in stedelijke distributie aan te reiken. Dit zijn de beste garanties voor een concurrentiële, efficiënte en kwalitatief hoogstaande belevering in Leuven. De stad moet hier geen actor in zijn, maar een orkestrator.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

FOCUS OP DE BEREIKBAARHEID VAN BEDRIJVENTERREINEN EN HANDELAARS Een optimale bereikbaarheid van bedrijventerreinen en ondernemingen is prioritair. Het stadsbestuur stuit hier natuurlijk op haar limieten: er kan pas echt iets aan de mobiliteit gedaan worden als er maatregelen worden genomen om het aantal auto’s drastisch te verminderen. We stellen de volgende actiepunten voorop aan de stad: • Onlangs werd de vzw C-Valley opgericht, die de bedrijven gevestigd op het Researchpark Haasrode en in Ambachtenzone Heverlee verenigt. Dankzij die nieuwe synergie ontstaan er een heleboel initiatieven die de mobiliteit in het Researchpark van Haasrode verbeteren. We verwachten van het stadsbestuur dat ze zich blijvend inzetten voor dit initiatief, zodat de mobiliteit structureel, en in samenspraak met de bedrijven, aangepakt kan worden.

Daarnaast vinden ondernemers dat een stopplaats van de trein in het Researchpark een grote stap vooruit zou zijn. De mogelijke komst van die stopplaats ligt al jarenlang op de tafel en heeft eigenlijk alleen maar politieke voorstanders. Men moet blijven ijveren voor deze stopplaats en de NMBS duidelijk maken dat ondernemers louter een extra stopplaats vragen, geen volledig ingericht voorstedelijk station. Daarnaast zouden ondernemers graag een parking hebben aan de ingang van het bedrijventerrein waar ze hun auto kunnen parkeren en waar ze kunnen overstappen op een deelfiets voor de last mile tot hun werkplaats. Maar liefst 87% van de werknemers op het bedrijventerrein in Haasrode komt met de auto naar het werk, hoewel veel werknemers uit de regio sneller zijn met de fiets dan met de wagen. Het is moeilijk om op tijd op het werk te komen door de enorme mobiliteitsproblemen in het park. Er moet dringend een duurzame oplossing komen.

° de behoefte aan meer parkeerplaatsen te erkennen: • Meer randparkings zijn nodig • Parking De Bruul moet uitgebreid worden, opdat de benedenstad beter bereikbaar zou zijn • Extra shop-and-go plaatsen aanleggen is noodzakelijk, zodat het verkeersvrije centrum optimaal bereikbaar is. Ook de bewegwijzering naar deze plaatsen moet duidelijker ° het plan elke twee jaar te herevalueren samen met alle betrokken partijen. • De invalswegen naar Leuven zitten muurvast. Dit leidt ook tot problemen in deelgemeentes als Kessel-Lo, Heverlee en Wijgmaal. Het project Regionet is een antwoord op dit groeiend mobiliteitsprobleem.

BEDRIJFSVRIENDELIJK PARKEERBELEID Enkel bewoners kunnen een parkeerkaart aanvragen. Dit zou ook mogelijk moeten zijn voor mensen die in de stad werken, maar er niet wonen. Daarenboven zouden er meer parkeerplaatsen aan het station van Leuven moeten zijn.

AANBEVELINGEN: • Orkestreer efficiënte stadsdistributie, die van Leuven een leefbare en ecologische stad maakt. • Verbeter de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen in en rond Leuven. De aanleg van een treinstop in het Researchpark van Haasrode is daarbij prioritair. • Voer een parkeerbeleid dat rekening houdt met de noden van ondernemers, niet alleen met de wensen van inwoners.

• De stad moet blijven lobbyen bij de Vlaamse overheid voor de herinrichting van het Vuntcomplex. De vernieuwing van die infrastructuur is noodzakelijk om Leuven-Noord te ontsluiten. • Het vernieuwde circulatieplan stuit op veel weerstand van de handelaars in het centrum. Voka raadt de stad aan om: ° op verschillende plaatsen een verbinding tussen de verkeerslussen te voorzien.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

3. LASTEN EN KOSTEN De Leuvense stadsrekening voor 2017 werd eind april 2018 voorgesteld en toont een zeer sterk financieel resultaat. Leuven brengt Voka’s financieringsmodel in de praktijk: de stad investeert veel en heeft nauwelijks specifieke bedrijfsbelastingen. Dat toont aan dat Voka’s model werkt. Toch vragen ondernemers meer inspraak in het beleid.

FOCUS OP INVESTERINGEN Voka roept steden en gemeenten op tot een uitgavenshift van lopende uitgaven naar investeringsuitgaven. Daarom vraagt Voka om minimum 20% van het totale werkingsbudget te voorzien voor investeringen. Uit de Leuvense stadsrekening blijkt dat Leuven dat model in de praktijk omzet: de totale exploitatie-uitgaven voor 2017 liepen daar op tot 178,8 miljoen euro terwijl er voor een bedrag van 33,8 miljoen euro aan investeringsuitgaven geboekt werd. Dat is dus bijna 20% van de exploitatie-uitgaven. Aan inkomstenzijde roept Voka op tot een degressieve afbouw van louter financierende eigen gemeentelijke belastingen. Eigen gemeentelijke belastingen kunnen enkel als ze een gedragssturende finaliteit hebben. Leuven past dat principe ook toe. De stad heft nauwelijks bedrijfsbelastingen en wordt dan ook gezien als een bedrijfsvriendelijke stad op fiscaal vlak. Bovendien daalde ook de opbrengst van de personenbelasting ten gevolge van een belastingvermindering van 7,5% naar 7% in 2016. Toch slaagt de stad erin een belangrijk overschot (34 miljoen euro) en een daling van de schuld (11 miljoen euro) neer te zetten. Dat alles vertaalt zich in een opwaartse economische spiraal in Leuven waarin er veel geïnvesteerd wordt, niet alleen door de stad, maar ook door bedrijven.

PETER VAN BIESBROECK

ALGEMEEN DIRECTEUR VAN VOKA VLAAMSBRABANT

ONDERNEMERS VRAGEN OM MEER BETROKKENHEID Toch zouden ondernemers zich graag nog meer betrokken voelen bij het fiscaal beleid in Leuven. Voka raadt de stad aan om, naar Nederlands voorbeeld, bedrijfsinvesteringszones op te richten. Die zones geven ondernemingen de kans om zelf een deel van de fiscale opbrengsten te beheren, legt Peter van Biesbroeck uit:

“In een bedrijfsinvesteringszone betalen bedrijven een extra belasting die terechtkomt in een fonds. De ondernemers kunnen die opbrengsten zelf beheren en bijvoorbeeld investeren in veiligheid, fietspaden... De expertise die ondernemers hierbij kunnen bieden is bovendien nuttig voor de stad.”

RATIONALISEER EIGEN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN (HERENT, BOORTMEERBEEK, HOEILAART) Herent en Boortmeerbeek heffen een belasting op drijfkracht. Hoeilaart heft een belasting op economische bedrijvigheid. We vragen aan de gemeentes Herent, Boortmeerbeek en Hoeilaart om geen belasting op drijfkracht of belasting op economische bedrijvigheid meer te heffen. Zie bijlage ‘financieringsmodel van lokale besturen’, pagina 82.

AANBEVELINGEN: • Richt bedrijfsinvesteringszones op: ondernemers wensen meer betrokkenheid bij het beleid van de stad Leuven en willen weten waarvoor ze betalen. • Rationaliseer eigen gemeentelijke belastingen. Prioriteer de afschaffing van de belasting op drijfkracht (Herent en Boortmeerbeek) en de belasting op economische bedrijvigheid (Hoeilaart).

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

GEERT SERNEELS

KOENRAAD GEERTS

CO-VOORZITTER REGIOBESTUUR GROOT LEUVEN

Als zaakvoerder van de vennootschap Case by Case begeleidt Geert bedrijven en leidinggevenden op het vlak van verandering, people management en sales. Als business coach is Geert ook een klankbord voor directieleden, managers en teamleiders zowel in de private als de publieke sector.

Koenraad is advocaat bij Geerts & Vanderveeren, een nichekantoor te Leuven in ondernemingsrecht met focus op fiscaal, financieel en vennootschapsrecht.

Wat is de grootste troef van ondernemen in Leuven? “Ondernemen in Leuven heeft als grootste troef dat er werkelijk mogelijkheden zijn voor alle ondernemers om hun professionele droom waar te maken en dat alles in een bruisende omgeving waar technologie, innovatie en kennis top zijn.”

Wat is de grootste troef van ondernemen in Leuven? “De grootste troef is zijn ligging, centraal in België (en dus Europa).” Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? “De belangrijke uitdagingen voor het bestuur zijn: een vlottere mobiliteit en een klanten ondernemingsvriendelijker vergunningsbeleid.”

Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? “De belangrijkste uitdagingen voor Leuven als de ondernemingsstad zijn: een vlottere mobiliteit (vooral de invalswegen naar Leuven) en betaalbare ruimte voor startende bedrijven.”

Indien u zelf één positief initiatief mag nemen in Leuven, welk voorstel schuift u dan naar voor? “Ik zou één contactpersoon voor ondernemers installeren bij de Leuvense administratie die zowel adviseur als bemiddelaar is en dit voor al hun vragen.”

Indien u zelf één positief initiatief mag nemen in Leuven, welk voorstel schuift u dan naar voor? “Ik ben zeer opgetogen over initiatieven die Leuven neemt om de stad op vlak van innovatie op de internationale kaart te plaatsen. Ik denk aan Leuven Mindgate, AND summit & festival of het Start it programma. Ik wil nog meer van dit soort initiatieven.”

Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? “Nee, waarschijnlijk luistert men wel naar grote werkgevers, maar niet naar de doorsnee KMO.”

Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? “Onvoldoende. Er moet meer tijd en aandacht besteed worden aan hoe ondernemers denken, wat hun noden zijn en wat de regio Leuven en de ondernemers voor elkaar kunnen betekenen. Ondernemers zijn een ankerpunt voor een stad zoals Leuven.” Voelt u de krapte op de arbeidsmarkt? “De krapte op de arbeidsmarkt is er zeker. Vanuit de overtuiging dat mensen meerdere talenten en competenties hebben moet het mogelijk zijn om werkzoekenden te activeren.”

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

4. TALENTEN Leuven moet zowel nationaal als internationaal de beste profielen kunnen blijven aantrekken. Terzelfdertijd moet de tewerkstellingsgraad in alle bevolkingsgroepen stijgen.

WEES EEN TREKPLEISTER VOOR (INTER) NATIONAAL TOPTALENT Leuven is de slimste stad van het land. Ze heeft een uitstekende reputatie als innovatieve kennisregio en heeft onderwijs en onderzoek van wereldklasse. Dat alles staat of valt met het aantrekken en behouden van talent. Om zijn reputatie sterk te houden en verder te bloeien, moet de stad de beste internationale kenniswerkers, studenten en onderzoekers blijven aantrekken en behouden. Om dat te verzekeren, moet Leuven verzekeren dat toptalent ook in Leuven blijft: • Een degelijk onthaalbeleid voor expats. Het Leuven International House speelt hier een belangrijke rol. • Een geslaagde expatmissie bewerkstelligen voor de partner van de expat. Het is belangrijk dat ook de partner van de expat aan een arbeidskaart geraakt. • Een vlotte connectie met de luchthaven met het openbaar vervoer behouden. Leuven moet even vlot bereikbaar zijn vanuit de luchthaven als Brussel.

Leuven International House

VERHOOG DE TEWERKSTELLINGSGRAAD IN ALLE BEVOLKINGSGROEPEN De werkloosheidsgraad in de stad Leuven is 7% (cijfers mei 2018). De vooruitzichten zijn goed: er worden 20.000 extra jobs in Leuven verwacht de komende 20 jaar. Dit is een stijging van 43%. Toch kan het beter. Bedrijven hebben ieder talent op de arbeidsmarkt nodig, ook de werklozen die niet aan alle ‘topkenmerken’ voldoen. Veel bedrijven willen uitbreiden, maar kunnen niet, simpelweg omdat ze geen geschikt personeel vinden. Sinds eind vorig jaar vindt meer dan de helft van Voka’s leden dat personeel aanwerven fors moeilijker is geworden, in die mate dat nu zonder aarzelen van een war for talent wordt gesproken. 33,8% van de niet-werkende werkzoekenden is hooggeschoold, studenten niet inbegrepen. Het is bijna onbegrijpelijk dat er zoveel vacatures zijn die toch niet ingevuld geraken.

Voka stelt de volgende 3 maatregelen voor: • Inzetten op culturele animatie en veiligheid. Dat kan expats overtuigen om te kiezen voor Leuven.

1. VERPLAATSINGSGEDRAG STIMULEREN In Brussel en Wallonië is er een grotere arbeidsreserve dan in Vlaanderen. Leuven moet zich inzetten om arbeidsmobiliteit vanuit die regio’s te stimuleren, zodat vacatures ingevuld kunnen worden door de juiste profielen. 2. FACILITEER RAAKPUNTEN TUSSEN ONDERWIJS EN ONDERNEMERS Onderwijs dat aansluit op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen is het beste middel om te komen tot inclusieve groei. Ondernemers zijn vragende partij om het onderwijs te hervormen, zodat het aansluit bij de duurzame en langetermijnnoden van de arbeidsmarkt in de regio.

De Hoorn bouwt residentie voor expats (foto: De Hoorn)

• Versterking van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen door in te spelen op vragen van de bedrijfswereld. In de regio zijn er veel jobs in hoogtechnologische sectoren , maar er is ook veel werk voor arbeiders met technische kennis en in de maatschappelijke dienstverlening.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

• Er moet volop ingezet worden op duaal leren, zowel door bedrijven als door scholen. Duaal leren is een extra sterke leerweg voor jongeren die willen leren op de werkplek, en zorgt ervoor dat minder jongeren zonder diploma de schoolbanken verlaten. Het geeft bedrijven de kans om toekomstige werkkrachten op te leiden. 3. MIGRANTEN OP DE ARBEIDSMARKT Leuven moet, in samenspraak met de bedrijven, nadenken hoe het meer migranten toegang kan geven tot de arbeidsmarkt. Er moet een beleid uitgestippeld worden dat migranten snel aan de nodige competenties helpt, zodat die mensen snel inzetbaar zijn. Maar het activeren van arbeidspotentieel zal niet volstaan. We zullen aanvullend moeten inzetten op economische migratie en dus actief buitenlands talent naar hier moeten halen.

AANBEVELINGEN: • Leuven heeft een uitstekende reputatie als innovatieve kennisregio en heeft onderwijs en onderzoek van wereldklasse. Dat alles staat of valt met het aantrekken en behouden van nationaal en internationaal toptalent. • Terzelfdertijd moet ook de tewerkstellingsgraad in alle andere bevolkingsgroepen verhogen (middenen laaggeschoolden) en moeten de vele vacatures ingevuld worden. De krapte op de arbeidsmarkt is acuut. Bedrijven hebben al het beschikbaar talent nodig.

LUC SELS

Hoe zal de krapte in de arbeidsmarkt evolueren? “We zien over heel Vlaanderen een snel toenemende krapte in de arbeidsmarkt. Die krapte situeert zich niet in alle sectoren even scherp, maar is wel sterk aanwezig in de gezondheidszorg en in hightech segmenten van de industrie. Geen enkele provincie ontspringt de dans, ook Leuven voelt de krapte heel erg.” “Die krapte zal de volgende jaren alleen maar toenemen. Enerzijds is er economische groei, wat de vraag naar arbeid doet toenemen. Tegelijkertijd is er ook een ‘demografische wissel’ – mensen die (vervroegd) de arbeidsmarkt verlaten door pensionering of vervroegde pensionering. Dit zal de volgende jaren van de zoektocht naar talent een belangrijke en moeilijke opdracht maken voor bedrijven.” Hoe kunnen we die krapte op de arbeidsmarkt oplossen, zijn er nog ergens reserves? “Er zijn niet veel reserves meer in Vlaanderen. Dat is des te meer het geval in de zorgsector. Er is wel reserve bij de bevolking in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in Wallonië. Daar is er een lagere tewerkstellingsgraad. We moeten de mobiliteit tussen de regio’s nog veel actiever gaan bespelen. Dat is zeer relevant voor Leuven, omdat we zo dicht bij de taalgrens liggen.” “Ook de internationale mobiliteit wordt vandaag nog onderbenut. Leuven heeft een topuniversiteit die talent van over de hele wereld aantrekt. We

©www.lucsels.be

RECTOR KU LEUVEN

moeten de ‘blijfkans’ van dit toptalent vergroten. Als die personen hier blijven, hebben we de oplossing voor een groot deel van de krapte binnen handbereik.” Zal de toenemende digitalisering de vraag naar arbeid doen dalen? Zal de robot overnemen wat de mens vandaag doet? “In sommige segmenten zal dat inderdaad gebeuren. We zien tegenwoordig echter veel genuanceerde standpunten. De meeste studies die kijken naar het effect van digitalisering op arbeid, wijzen uit dat er niet zo veel impact zal

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

zijn op het volume aan arbeid en jobs.” “De grote uitdaging is om het niveau van ‘digital skills’ hoog te houden, ook bij de beroepsbevolking die al jarenlang actief is. Het is belangrijk dat werkenden voortgezette opleidingen kunnen vormen om levenslang te kunnen leren.” Terug naar de krapte: hoe kan Leuven niet alleen meer (inter)nationaal toptalent aantrekken, maar kan men ook verzekeren dat dat talent in Leuven blijft? “Internationaal talent hier houden heeft twee belangrijke componenten voor mij. De eerste is een zuiver administratieve en juridische component: verblijfs- en werkvergunningen moeten soepel en lichtvoetig gemaakt worden qua administratieve procedures en opvolging. Ik denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheden voor buitenlandse studenten om, na afloop van hun studie, gedurende 9 maanden hier te blijven werken. Op dat moment kunnen ze werk maken van een langere verblijfs- en werkvergunning.” “Tegelijkertijd moeten mensen hier ook graag wonen. Het culturele aanbod, goed onderwijs voor kinderen van expats, veel groen, veiligheid... zijn allemaal doorslaggevende aspecten. Het is niet alleen een kwestie van leuke jobs in aantrekkelijke bedrijven, het gaat ook over het hele ecosysteem. Leuven heeft zeer veel troeven. De stad slaagt er, in samenwerking met Leuven MindGate, hoe langer hoe beter in om die troeven in de verf te zetten. Leuven is op de goede weg om een aantrekkelijke stad te worden, waar (inter)nationaal toptalent wil blijven.” Hoe kan het onderwijs beter afgestemd zijn op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen? Welke rol kan de stad hierin spelen? Welke rol kunnen een ondernemers en werkgever hierin opnemen? “Globaal genomen is het onderwijs goed afgestemd op de arbeidsmarkt. In België is er, in vergelijking met de omliggende landen, weinig frictiewerkloosheid (dat is werkloosheid tussen het moment waarop iemand afstudeert en het moment waarop iemand begint te werken). Dat wil zeggen dat onze afgestudeerden vlot de weg vinden naar de arbeidsmarkt. Ook onze bedrijven doen het nodige om talenten verder te ontwikkelen van zodra ze talenten vanuit de universiteiten overnemen. Dat neemt niet weg dat de universiteit een aantal oefeningen aan het maken is.”

“Ten eerste bekijken we ‘the skills of the future’, de vaardigheden die de arbeidsmarkt morgen zal vragen (bijvoorbeeld, digitalisering, nieuwe zorgberoepen en welzijn).” “Daarnaast hebben we een groot project opgezet rond educatieve technologie en technologische ondersteuning van onderwijs, zodat de noodzakelijke digital skills meegegeven worden doorheen de universitaire loopbaan.” “Tot slot wordt ook het pakket aan stages en projectwerk in bedrijven en organisaties uitgebreid. Dat beperkt zich niet tot de technologisch georiënteerde opleidingen, maar is relevant voor alle opleidingen. Dat staat helemaal niet haaks op academisch onderwijs. Universiteiten en hogescholen enerzijds, en het bedrijfsleven anderzijds, moeten hun relatie herbekijken, en zien hoe ze elkaar kunnen versterken.” De KU Leuven werd eind april 2018 voor de derde maal op rij beschouwd als meest innovatieve universiteit van Europa door Reuters. Hoe hebben jullie die topplaats bereikt? “Wij hebben die topplaats bereikt door het werk van heel veel onderzoekers. Een duizendtal professoren zijn betrokken in projecten met het bedrijfsleven en met de ziekenhuizen. Dat is het werk van een geweldig Technology Transfer Office. Dat is een valorisatiebureau dat instaat voor de spin-off bedrijven van de universiteit, voor de contacten tussen de universiteit en het bedrijfsleven en de octrooi-portefeuille mee beheert. De KU Leuven is een van de eerste universiteiten met een zeer goed ontwikkelde valorisatie-activiteit, het bureau ging al van start in 1972.” “De ranking meet het aantal octrooien die de KU Leuven bezit en neerlegt bij de leidende patent offices, maar ook het aantal contacten tussen industrieën. De toppositie verduidelijkt vooral dat de KU Leuven als universiteit zeer diep is ingebed in de regio Leuven, Oost Vlaams-Brabant, maar ook in de grote delen van West-Europa.” “De toegevoegde economische waarde van de universiteit wordt geschat op 7,4 miljard euro. Dat is een enorm bedrag in vergelijking met de 4 miljoen euro subsidies die we ontvangen. Dit toont dat de universiteit een ongelofelijke hefboom creëert vanuit haar onderzoek naar innovatie, in samenwerking met het bedrijfsleven. De KU Leuven slaagt erin om van de regio Leuven een topregio te maken, zeker in het hightech- en het innovatie-actieve segment.”

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

5. ONDERNEMERSCHAP We roepen de lokale besturen op meer ondernemerschap te tonen. Voor een zeer groot aantal projecten en problemen wordt een beroep gedaan op de overheid. De rol van de overheid moet niet zozeer groot zijn, wel relevant. Voka ziet drie manieren om meer ondernemerschap bij besturen tegemoet te komen: • Ten eerste vragen we de besturen om een kerntakendebat te voeren. • Daarnaast moet ook op regioschaal gekeken worden welke gemeentelijke bevoegdheden grensoverschrijdende impact hebben. • Tot slot kan ondernemerschap ook tot uiting komen in een versterking van de dialoog met ondernemers.

FOCUS OP KERNTAKEN Leuven is binnen zijn stadsgrenzen bevoegd op heel wat beleidsdomeinen: gemeentelijk onderwijs, kinderopvang, ophalen van vuilnis, bibliotheken, sport, groenbeheer... Daarnaast voeren ze taken uit die hen door een hogere overheid worden opgelegd, zoals het beheer van de bevolkingsregisters en politiezorg. Voka verwacht dat steden zich focussen op hun kerntaken. Algemeen gesproken, zijn 10 beleidsvelden gemiddeld goed voor bijna 60% van de totale exploitatie-uitgaven. De overige 40% gaat naar 140 andere ‘prioriteiten’. IN MILJOEN EURO

IN % TOTAAL

1. Politiediensten

944,5

10,9%

2. Sociale bijstand

919,9

10,6%

3. Overige algemene diensten

897,8

10,4%

4. Gewoon basisonderwijs

503,3

4,3%

5. Ophalen en verwerken van huishoudelijk afval

376,6

4,3%

6. Sport

360,3

4,2%

7. Brandweer

343,9

4,0%

8. Wegen

320,9

3,7%

9. Transacties in verband met de openbare schuld

Leuven zou zich systematisch de vraag moeten stellen of ze een taak verder ‘inhouse’ blijft uitvoeren, of ze opteert voor een samenwerkingsformule of uitbesteding. Voka is van mening dat louter beleidsuitvoerende en specifieke beleidsvoorbereidende taken geen taken van een overheid zijn. In plaats van te focussen op uitvoerende taken moeten ze een meer verbindende rol vervullen. Bij het uitbesteden van gemeentelijke taken zijn er twee essentiële voorwaarden: 1. Het lokaal bestuur moet de netwerk- en makelaarsvaardigheden bij hun medewerkers versterken, zodat de overheid verbanden kan maken tussen de relevante actoren. 2. Daarnaast moet het vereiste kwaliteitsniveau van uitbestedingsoffertes op voorhand helder bepaald worden. Men moet investeren in expertise om de beoogde resultaten op te volgen en de kwaliteit te controleren. Externe expertise door uitbesteding verhoogt het niveau van dienstverlening. Uitbesteding zorgt voor concurrentie. Concurrentie lokt innovatie uit. Op lange termijn zal de gemeente meer geld overhouden om te investeren, hetgeen wel tot haar kerntaken behoort.

REGIOWERKING Leuven kan niet meer alle stedelijke voorzieningen en activiteiten zelf aanbieden. Leuven zal moeten samenwerken met andere grote, bestuurskrachtige gemeenten op regionale schaal. Dat is ook wat ondernemers verlangen. Zij werken, ondernemen, winkelen en ontspannen immers ook in de wijdere regio. De regionale afbakening is een politieke beslissing, waarbij de individuele gemeentes proactief betrokken moeten zijn. Voka denkt aan de regio Leuven-Aarschot-Diest-Tienen. Die regionale afbakening vertoont een grote gelijkenis met de socio-economische realiteit en de dagelijkse leefwereld van de inwoners.

LONDERZEEL

Totaal top 10

KEERBERGEN

ZEMST

MEISE

OPWIJK MERCHTEM

GRIMBERGEN

WEMMEL

ASSE AFFLIGEM

ROOSDAAL

BRUSSEL

223,6

2,6%

GOOIK

2,5%

5.100,4

59%

SINTGENESIUS RODE

HALLE

Tabel niet specifiek voor Leuven.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

HOEILAART

BEKKEVOORT

KORTENAKEN

HULDENBERG OVERIJSE

LINKEBEEK BEERSEL

PEPINGEN

219,4

DROGENBOS

TIELT-WINGE

GEETBETS

LUBBEEK GLABBEEK

LEUVEN

BERTEM

TERVUREN

GALMAARDEN

HERNE

HOLSBEEK HERENT

BOUTERSEM BIERBEEK

WEZEMBEEKOPPEM

LENNIK

SINT-PIETERSLEEUW

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT HAACHT

KRAAINEM

DILBEEK

TREMELO

BOORTMEERBEEK

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

BEVER

10. Personeelsdienst en vorming

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

OUDHEVERLEE

ZOUTLEEUW

TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

Bevoegdheden en budgetten die de gemeentelijke grenzen overschrijden, moeten regionaal gebundeld worden. Die verschuiving van bevoegdheden heeft niet tot doel een bijkomend beleidsniveau te creëren. Integendeel, ze beoogt een effectieve ontvoogding en empowerment van de regiowerking.

6. AANTREKKELIJKE REGIO

BETREK ONDERNEMERS MEER BIJ HET BELEID Voka pleit voor een bestuurscultuur die open staat voor initiatief en expertise vanuit de samenleving. Onze leden vragen om meer voorafgaande betrokkenheid bij het beleid. Ze willen als echte partner voor het lokaal bestuur functioneren.

hierin een voorbeeld voor veel andere steden. De stad moet dat blijven steunen, en volop inzetten op initiatieven zoals de verkiezing van de meest innovatieve stad van Europa.

Ondernemers zijn voorstander van een regelmatig overleg tussen Voka, enkele bedrijven en de ambtenaar economie (bijvoorbeeld elk kwartaal).

Het is opvallend dat niet alleen ondernemers meer betrokkenheid vragen, maar ook inwoners van Leuven. De stadsmonitor geeft aan dat 50% van de inwoners bereid is om mee te praten over wat er gebeurt in de stad. Slechts 23% van de Leuvenaars is van oordeel dat het stadsbestuur de inwoners voldoende consulteert. Daarmee staat Leuven op de derde slechtste plaats samen met Hasselt, na Turnhout (23%) en Antwerpen (24%). Bron: Stadsmonitor 2017.

De wijze waarop de stad Leuven zich profileert als een innovatieve kennisregio is uniek. De stad, haar musea, de universiteit, UZ Leuven, imec en vele andere spelers hebben zich samen tot een attractiepool kunnen ontwikkelen. Leuven is

Wil Leuven een topregio blijven, dan zal het internationale investeerders moeten aantrekken. Het beleid moet erop gericht zijn om beloftevolle lokale spelers aan te moedigen om in de stad te blijven. En buitenlandse investeerders, met een focus op Leuven, aan te trekken.

Leuven moet zich ervan vergewissen dat alle stadsdelen en alle deelgemeenten mee kunnen stappen in dit positief verhaal. Men moet er echter over waken dat de focus niet verloren gaat.

7. DUURZAME INNOVATIE De regio heeft alle essentiële bouwstenen om innovatie te laten floreren. Er is een universiteit en een chip-technologiecentrum waar innovatieve ideeën ontstaan. De stad moet niet zozeer optreden als een actor in dit proces, maar moet een kader creëren waarin innovatie kan bloeien. Bedrijven zijn de natuurlijke partner en de motor van innovatie. Voka roept op om ondernemers optimaal te betrekken in het innovatief ecosysteem.

8. INTERNATIONAAL • Zet Leuven op de internationale kaart • Wees een trekpleister voor internationaal toptalent • Aantrekken van internationale investeerders • Betere connectie met de luchthaven

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

REGIO VILVOORDE-LUCHTHAVEN

LONDERZEEL

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

KEERBERGEN

MERCHTEM

WEMMEL

ASSE

SINT-PIETERSLEEUW

DROGENBOS

BERTEM

PEPINGEN

BOUTERSEM BIERBEEK

ZOUTLEEUW

OUDHEVERLEE

OVERIJSE

BEERSEL

GALMAARDEN

GEETBETS

GLABBEEK

LEUVEN

HULDENBERG

LINKEBEEK

HERNE

KORTENAKEN

TERVUREN

LENNIK

BEKKEVOORT

LUBBEEK

WEZEMBEEKOPPEM

BRUSSEL

TIELT-WINGE

HERENT

KRAAINEM

DILBEEK

ROOSDAAL

BEVER

HOLSBEEK

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

AFFLIGEM

GOOIK

HAACHT

GRIMBERGEN

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT

BOORTMEERBEEK

ZEMST

MEISE

OPWIJK

TREMELO

HOEILAART

SINTGENESIUS RODE

TIENEN

LINTER LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

HALLE

âžœ VILVOORDE-LUCHTHAVEN IN CIJFERS

BEVOLKING

AANTAL ONDERNEMINGEN:

43.653 in Vilvoorde 33.385 in Zaventem 15.135 in Machelen (192.038 inwoners in de volledige regio) (2017)

2.239 in Vilvoorde 2.684 in Zaventem 1.230 in Machelen (2016) (12.783 in de volledige regio) (actieve btw-nummers)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

% NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN: 9,6% in Vilvoorde 7,5% in Zaventem 9,7% in Machelen (jaargemiddelde 2017)

➜ ALGEMENE TEVREDENHEID

34%

40%

40 35

34%

33%

Die cijfers liggen lager dan het gemiddelde in Vlaanderen, waar 40 % van de werkgevers aangaf tevreden te zijn.

25 20 15

13%

11%

ha ve n

Vi lv oo

rd e-

ch t

sBr ab an t m Vl

aa nd er en

Tevreden (meer dan 8/10) Ontevreden (minder dan 5/10)

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

Slechts van de ondernemers uit de regio is tevreden over het lokaal bestuur.

Anderzijds is slechts een zeer kleine groep ondernemers (6%) ontevreden. De steekproef bestond uit 32 ondernemers uit de regio die lid zijn van Voka. • 6% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 50% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als ‘tevreden’ (34%). Een restcategorie van 10% gaf geen algemene score.

PRIORITEITEN 1. De communicatie en samenwerking tussen de verschillende gemeentes in de regio is ondermaats. Er is een gebrek aan een gemeenschappelijke visie. Dat leidt tot stilstand. Het probleem komt vooral tot uiting in mobiliteits- en vergunningskwesties. 2 Mobiliteit en verkeersveiligheid zijn een groot probleem in de regio. Een optimale ontsluiting van bedrijventerreinen, in combinatie met veiligere verkeerssituatie voor zwakke weggebruikers is essentieel. 3. Er zijn enorm veel bedrijven gevestigd in deze regio en er is een groot aantal vacatures. Toch kampt de regio met een hoge, structurele werkloosheid bij laag- en midden geschoolden. Er zijn twee uitdagingen: Ten eerste, de beschikbare jobs invullen, en ten tweede, de werkloosheidsgraad doen dalen. Het grootste deel van de arbeidsplaatsen wordt vandaag ingevuld door mensen die niet in de regio wonen. Bovendien komt de stijgende tewerkstelling vooral hooggeschoolden tegoed. 4. Er is nood aan een rechtszeker groeikader voor Brussels Airport: Om de toekomst van de luchthaven veilig te stellen, is een groei aan het Europese gemiddelde van 2 à 3% noodzakelijk. Hiervoor zijn een capaciteitsuitbreiding en extra jobs nodig. De luchthaven is tevens een katalysator voor nieuwe activiteiten in de Noordrand.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Hieronder worden per domein de prioriteiten voor ondernemers weergegeven, gevolgd door concrete aanbevelingen:

In de Noordrand van Brussel is nog zeer veel mogelijk. Lokale besturen moeten alles op alles zetten om hier het maximum uit te halen. Dat houdt in: • Ontwikkeling van de cargozone van de luchthaven

1. RUIMTE

De logistieke zijde van Brussels Airport is een enorm belangrijke logistieke draaischijf die internationaal geroemd wordt om haar innovatieve toepassingen en specialisatie in farmaceutisch transport. Bovendien vormt het onmiskenbaar een cruciaal onderdeel van een duurzame toekomst van de luchthaven. Steeds meer luchtvaartmaatschappijen bestellen nu al bij de vliegtuigbouwers passagiersvliegtuigen die ook een grote hoeveelheid vracht kunnen vervoeren in plaats van volvrachtvliegtuigen. De combinatie van vracht en passagiers maakt Brussels Airport klaar voor de toekomst en versterkt haar unieke positie.

Voor de vrachtzone zijn er echter nog heel wat verbeteringen mogelijk: het gebouwenpatrimonium is op veel plaatsen verouderd en het veiligheidsgevoel en de uitstraling heeft te lijden onder de vrachtwagens die op de cargozone geparkeerd staan zonder doel op de luchthaven.

Brussels Airport investeert in de komende jaren 100 miljoen euro in de ontwikkeling van Cargo West en andere gebouwen op BRUcargo.

Van de gemeenten vragen we inspanningen om samen te werken aan een sterke en innovatieve vrachtzone, ook door onderling goed samen te werken, aangezien de cargozone zowel op grondgebied Machelen als Steenokkerzeel ligt.

ZET IN OP TRANSPARANTE PROCEDURES VOOR VERGUNNINGSAANVRAGEN Ondernemers zijn ontevreden over het vergunningsbeleid. Ze klagen vooral over de slechte communicatie van de overheid naar ondernemers. Ondernemers willen in een vroeg stadium op de hoogte gebracht worden van de argumenten om de vergunning al dan niet af te keuren. Als men niet met grenzende zekerheid weet dat een project vergund zal worden aan het einde van de rit, begint een ondernemer niet aan zijn plannen. Daarnaast denkt het bestuur niet oplossingsgericht. Grond is schaars. Bedrijven moeten creatief zijn in hun ruimtegebruik. Besturen moeten die creativiteit toelaten en meedenken met ondernemers, zonder dat de dagelijkse bedrijfsvoering negatief beïnvloed wordt.

Ondernemers willen met zekerheid kunnen ondernemen en willen zeker zijn dat ze vooruit kunnen. In een klimaat van stilstand en onzekerheid is ondernemen niet mogelijk.

Daarnaast is de communicatie tussen de verschillende gemeentes van de regio ondermaats en is er een gebrek aan gemeenschappelijke visie, zowel omtrent ruimtelijke ordening als omtrent mobiliteit.

VOLDOENDE RUIMTE OM TE ONDERNEMEN Om de economie te laten floreren, is het cruciaal dat de regio over voldoende aantrekkelijke en kwaliteitsvolle bedrijventerreinen beschikt. Bedrijven moeten zich op geschikte locaties kunnen vestigen en zich daar verder ontwikkelen. Natuur opofferen voor bedrijventerreinen is absolute zonde wanneer er nog voormalige industrieterreinen of zogenaamde paarse gebieden over zijn. De regio kampt met een grote leegstand en verloedering. Men moet inzetten op herontwikkeling, en niet per se nieuwe infrastructuur ontwikkelen. De overheid moet hierin sturen en kan bijvoorbeeld de administratieve last verminderen. Ook moet men af en toe de traditionele invulling van bedrijventerreinen en gebouwen in vraag durven stellen.

Op de hogere overheden moet druk gezet worden om het publiek toegankelijk gedeelte van de cargozone een specifiek statuut zoals dat van de zeehavens te geven. Dat geeft de mogelijkheid om via aanvullende reglementen op het wegverkeer bepalingen te maken die rekening houden met de specificiteit van de voertuigen op de cargozone zonder dat er moet worden ingeboet op een deftige politionele controle op het terrein.

• Reconversiegebied Vilvoorde – Machelen

Een degelijk reconversiebeleid zal de regio aantrekkelijker maken en zal zorgen voor een impuls voor de werkgelegenheid, stadsontwikkeling en het socio-economisch weefsel. Het reconversiegebied is een goed gelegen stuk grond om aan duurzame economische activiteiten te doen. Maar vandaag

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

is er, 20 jaar na de sluiting van Renault Vilvoorde, nog maar weinig gerealiseerd. Willen we vermijden dat zones verder verkommeren, dan zullen de betrokken gemeentes hun medewerking moeten verlenen aan de uitvoering van deze projecten:

Momenteel wordt er een optimalisatiestudie uitgevoerd door een extern onderzoeksbureau, die de optimale invulling van BUDA onderzoekt.

• Rechtszekerheid voor de Uplace-site: Na vele jaren van vergunningsmolens en procedureslagen moet er eindelijk rechtszekerheid komen over de bestemming van het gebied waar Uplace zou komen. ©Belga

De jarenlange vergunningstrajecten en procedureslagen zetten niet alleen Uplace op de helling, maar heel de geplande ontwikkeling van de zone, waaronder een nieuw ziekenhuis, broodnodige bedrijvenzones en de opwaardering van de verlaten zone BUDA.

Het is belangrijk dat de voormalige site van Douwe Egberts in Grimbergen een kmo- of industriezone blijft. Meer en meer bedrijven verhuizen van Brussel richting de rand. De vraag naar bedrijventerreinen in de rand van Brussel neemt alsmaar toe.

Een nieuw ruimtelijk plan met steun van de gemeenten Machelen en Vilvoorde kan een snellere doorstart van de heropleving van de zone betekenen en krijgt onze steun.

• Leegstand in Zaventem

Bedrijventerreinen vlakbij de luchthaven winnen aan populariteit omdat de luchthaven enorme opportuniteiten biedt. Hierdoor ontstaat er een leegloop van de bedrijventerreinen die iets verder van de luchthaven liggen. Braakliggende terreinen en leegstaande gebouwen geven een weinig aantrekkelijke indruk voor nieuwe investeerders.

De gemeente moet op een strategische manier die zones opnieuw aantrekkelijk maken.

Er moet op regioschaal gekeken worden welke activiteiten interessant zijn voor de ontwikkeling van de regio op lange termijn. Politici moeten in het algemeen belang handelen, en niet in het belang van de gemeente. • Aantrekkelijk maken van de verouderde BUDA-site: Ondernemers willen een oplossing voor de leegstand in het BUDA-bedrijventerrein. Veel bedrijfsgebouwen in de zone zijn verouderd of staan leeg. Er wordt nog amper geproduceerd en veel ruimte gaat naar tijdelijke opslag en illegale of minderwaardige (bijvoorbeeld parkings voor de luchthaven) activiteiten. Door plaatselijke verloedering worden sterke ondernemers afgeschrikt.

• Bodemverontreiniging

Tal van terreinen in de regio zijn verontreinigd omdat ze jarenlang de locatie zijn geweest van vervuilende bedrijven. De saneringskosten hiervoor lopen hoog op. Lokale besturen moeten er op toezien dat er voldoende stimulansen zijn om gesaneerde gronden aan te wenden als bedrijventerreinen, en niet om te vormen tot woonzones. Die gronden worden vaak getransformeerd tot woonzones, omdat die lucratiever zijn.

• Aandacht voor niet-verweefbare bedrijvigheid

Hoewel Voka in de meeste gevallen voorstander is voor verweefbare bedrijvigheid, moeten bepaalde gebieden exclusief gereserveerd

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

worden voor bedrijvigheid die moeilijk of niet te verweven valt met andere functies zoals wonen. Dat geldt voor de zone Cargovil en Westvaartdijk.

Verweefbare bedrijvigheid betekent dat binnen de beschikbare oppervlakte verschillende functies, zoals wonen, recreatie en bedrijvigheid gebundeld worden. Dat maakt een gebied aantrekkelijker. Vaak gaat men echter voorbij aan de vaststelling dat vele economische activiteiten eenvoudigweg niet te verweven zijn. Als men geen minimum aan exclusieve ruimte voorziet om te ondernemen, wordt het risico reëel dat de resterende hectaren voor die bedrijven opgesoupeerd worden door andere bestemmingen. Daarnaast is er het risico dat bewoners in zulke gemengde zones overlast ondervinden van de bedrijven, waardoor die op middellange termijn moeten verhuizen. Als dat gebeurt, is er geen ruimte meer voor economische ontwikkeling van niet-verweefbare bedrijvigheid en zijn job- en welvaartverlies het gevolg. Lokale overheden moet zich heel bewust zijn van dit risico. Voka pleit daarom om de nodige hectaren te reserveren voor nietverweefbare bedrijven.

2. MOBILITEIT Het fileleed is de grote frustratie van onze leden in de regio. Deze zware fileproblematiek bestaat onder andere omdat er in de luchthavenregio een heel hoge inkomende arbeidsmobiliteit is. Daarnaast zijn er ook nauwelijks alternatieven voor de wagen, waardoor men gedwongen is om elke dag achter het stuur te kruipen.

MOBILITEITSPLANNEN MOETEN OP REGIONALE BASIS BEKEKEN WORDEN Iedereen is het eens dat mobiliteitsplannen op regionale basis moeten bekeken worden. Toch is er weinig communicatie en coördinatie tussen de verschillende gemeenten omtrent mobiliteit. Wanneer gemeenten bepaalde vervoersstromen willen vermijden op hun eigen grondgebied, dreigen ze de overlast te verplaatsen naar de naburige gemeenten. Het circulatieplan van een gemeente mag bijvoorbeeld niet tot effect hebben dat al het verkeer door andere gemeentes moet (Brusselsesteenweg, Jan Frans Willemsstraat/ Radiatorenstraat). Ook de ontsluiting van Cargovil is een voorbeeld waar het contact tussen de verschillende gemeentes stroef verloopt.

AANBEVELINGEN: • De gemeentes in de regio moeten een gemeenschappelijke visie omtrent ruimtelijke ordening ontwikkelen. • Zet in op efficiënte en transparante procedures voor vergunningsaanvragen. • Bestaande industrieterreinen en bedrijfsruimtes moeten herontwikkeld worden. • Verzeker dat de schaarse bedrijventerreinen niet aangewend worden voor andere bestemmingen.

COMMUNICATIE EN OVERLEG MET ONDERNEMERS De lokale overheid moet daarenboven ook meer overleg plegen met en informatie verstrekken aan ondernemers met betrekking tot mobiliteit.

FOCUS OP DE ONTSLUITING VAN BEDRIJVENTERREINEN EN INVESTEER IN INFRASTRUCTUUR Een optimale ontsluiting van bedrijventerreinen is prioritair. Kwaliteitsvolle infrastructuur (duidelijke bewegwijzering, vlotte bus-, tram- en fietsverbindingen…) is hiervoor onontbeerlijk. • Investeringen in openbaar vervoer

Het aanbod van het openbaar vervoer in de regio is ontoereikend. Er zijn weinig alternatieven voor de wagen. Het openbaar vervoer gaat bovendien traag en reizigers moeten vaak overstappen. Elk overstapmoment is een frustratiemoment.

Voka-leden vragen om met prioriteit de volgende projecten te realiseren:

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

1. De Ringtrambus en het Brabantnet: Voka is blij met de vlotte vooruitgang van dat project. Dat is noodzakelijk omdat reizigers alternatieven voor de wagen moeten hebben, nog voor de werken aan de Ring starten.

Dat veroorzaakt schrijnende toestanden voor vrachtwagenchauffeurs, die dikwijls genoodzaakt zijn om te overnachten in hun voertuig. De overlast verplaatste zich ook naar de zone Cargovil en in de bocht aan de Ikea-terreinen in Zaventem.

2. De bouw van een nieuw treinstation in Machelen Kerklaan: dit is noodzakelijk voor de ontwikkeling van de reconversiezone Vilvoorde-Machelen. Het station staat niet op de investeringslijst van de NMBS. Voka zal hiervoor blijven lobbyen en rekent op de steun van de gemeentebesturen.

Zo’n situaties veroorzaken onveiligheid voor het doorgaand verkeer, vuilnis en overlast op openbaar terrein.

• Aandacht voor de veiligheid van zwakke weggebruikers

Binnenkort start men met de aanleg van verschillende fietssnelwegen. Hierbij moet men steeds grondig nadenken over de veiligheid van de toekomstige gebruikers. Bijvoorbeeld door conflictsituaties te vermijden tussen zwaar verkeer en fietsers, zeker in de buurt van watergebonden economie.

Er is nood aan een structurele oplossing voor de bedrijven die de trucks nodig hebben, in samenspraak met de bedrijven en mits overleg met verschillende gemeentes. Praktische logistieke problemen moeten opgelost worden. Trucks kunnen niet zomaar geweerd worden zonder een alternatief te voorzien. Er werd in oktober 2017 een actieplan aangekondigd door de burgemeesters en politiediensten van Grimbergen, Zemst en Vilvoorde, maar het resultaat laat op zich wachten.

AANBEVELINGEN: Slechts 30% van de inwoners van Vilvoorde vindt dat er voldoende fietspaden zijn. Slechts 15% vindt dat het voor kinderen veilig is om zich te verplaatsen in de gemeente (Stadsmonitor 2017).

• Investeer in duurzame vervoersmiddelen

Gemeenten moeten meer inzetten op initiatieven rond duurzame mobiliteit ten voordele van bedrijven, denk bijvoorbeeld aan deelfietsen, elektrische laadpalen en CNG-tankstations.

• Investeer in een betere ontsluiting van de luchthaven

De bereikbaarheid van de luchthaven moet gegarandeerd worden. Voka wil dat er spoedig werk wordt gemaakt van een tweede toegang via de weg (een zuidelijke ontsluiting, vanaf de E40 aan de Oostkant) en aan een verdere uitbouw van het openbaar vervoer.

VRACHTWAGENPARKINGS (MET FACILITEITEN) Er zijn er te weinig vrachtwagenparkings met faciliteiten. Heel veel parkings en carpoolparkings staan vol opleggers. Trucks worden op heel wat plaatsen gebannen, onder andere op de Haachtsesteenweg in Machelen en de Luchthavenlaan in Machelen en Vilvoorde. Op BRUcargo staan er heel wat trucks die daar eigenlijk niet moeten zijn.

• Mobiliteitsplannen moeten op regionale basis bekeken worden. • Volop investeren in infrastructuur voor openbaar vervoer en zwakke weggebruikers. • Inzetten op initiatieven rond duurzame mobiliteit ten voordele van bedrijven. • Aanleggen van vrachtwagenparkings met faciliteiten.

VERPLAATSINGEN TUSSEN WOONPLAATS EN WERK, SCHOOL OF OPLEIDING: DOMINANT VERVOERMIDDEL Modale verdeling naar dominant vervoermiddel voor verplaatsingen tussen woonplaats en school/ werk, volgens aandeel van de inwoners (%) 2017

VILVOORDE

VLAAMS GEWEST

Te voet

Met de fiets

16%

Openbaar vervoer

23%

16%

Met de auto

57%

59%

Ander

Bron: Stadsmonitor,2017

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

MAAIKE VISSER

VOORZITTER REGIOBESTUUR ZAVENTEM-VILVOORDE

Contrast is een advocatenkantoor, opgericht in Zaventem in 2006. We waren destijds met 9 medewerkers. Vandaag tellen we een enthousiaste en ondernemende groep van een 40-tal medewerkers. De focus van contrast ligt op het nationaal en Europees mededingingsrecht en het ondernemingsrecht in de brede zin. Binnen contrast ben ik counsel. Ik leg me toe op het (nationaal en Europees) mededingingsrecht, in het bijzonder op kartelonderzoeken en zogenaamde private schadevergoedingsacties. Wat is de grootste troef van ondernemen in Zaventem? Eén van de grootste troeven van ondernemen in onze regio is onze ligging. We zitten dichtbij de luchthaven en tegelijkertijd ook dichtbij Brussel, niet alleen centraal voor België maar ook een belangrijk kloppend hart voor Europa. Onze regio wordt gekenmerkt door een mix van lokale en internationale ondernemingen. Dat biedt mooie kansen en opportuniteiten om te interageren. Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? Het voordeel van een centrale ligging heeft meteen ook als nadeel dat we een drukke regio zijn. Wie geen onmiddellijke alternatieve wegen heeft, is aangewezen op toegangswegen met de gekende structurele verkeersbelemmeringen. Verder wordt onze regio gekenmerkt door een graad van ‘va et vient’, bedrijven die komen en gaan. Als regiobestuur merken we ook

dat de grootste moeilijkheid om mensen te enthousiasmeren ligt in het gegeven dat mensen die professioneel actief zijn in onze regio vaak niet uit de regio komen of er niet wonen. Indien u zelf één positief initiatief mag nemen in Zaventem, welk voorstel schuift u dan naar voor? Mobiliteit blijft onze absolute nummer één. Er is heel wat gaande qua mogelijke wegenwerken die, eens concreet, gedurende een omvangrijke periode een impact zullen hebben op de verkeerssituatie. Dat geeft stof tot nadenken in een zoektocht naar manieren om dat op te vangen. Een positief initiatief: maak de bedrijventerreinen nog veiliger om te bereiken met de fiets of met het openbaar vervoer. Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? Dat is alleszins zonder meer de ambitie van onze regiowerking. Onze voornaamste doelstelling ligt in het luisteren naar de bekommernissen van ondernemers en hieraan een concrete actie te koppelen. Daarnaast willen we ondernemers ook de kans geven kennis te maken met de bedrijven in onze regio door bedrijfsbezoeken te organiseren. Verder koppelen we het netwerkaspect aan het sportieve door ons jaarlijks korfbaltornooi, een toegankelijke sport met als voordeel dat een mix tussen mannen en vrouwen mogelijk is. Wij hopen dan ook met onze regiowerking, als ambassadeurs van de Voka, de stem van de regio-ondernemers te laten horen en te laten doorwegen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

3. LASTEN EN KOSTEN RATIONALISEER EIGEN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN Ondernemers betalen veel verschillende soorten heffingen en taksen. Zaventem en Steenokkerzeel heffen een belasting op drijfkracht. Vilvoorde, Machelen en Grimbergen heffen een belasting op economische bedrijvigheid. We vragen aan de gemeentes om helemaal geen ‘belasting op drijfkracht’ of ‘belasting op economische bedrijvigheid’ meer te heffen. Zo’n lokale taksen viseren vooral een klein aantal ondernemers. Zeker in een regio met veel transportbedrijven, die een grote oppervlakte beslaan en niet kunnen werken met hoogbouw, is het heffen van een belasting op economische bedrijvigheid een slecht idee.

Eind 2017 werd in Zaventem een verhoogde vrijstelling van de belasting op drijfkracht goedgekeurd. De vrijstelling werd verhoogd van 12 naar 20 kilowatt vermogen, waardoor 117 kleine zelfstandigen de belasting niet meer hoeven te betalen. Als gevolg hiervan viseert de belasting nu een nog een kleinere groep bedrijven. Belastingen kunnen beter gespreid worden over een groot aantal belastingplichtigen.

Zie bijlage ‘financieringsmodel van lokale besturen’, pagina 82.

RECHTSZEKERHEID Ondernemers zijn verwonderd dat in sommige naburige gemeentes een verschillend fiscaal beleid geldt. Bedrijven verwachten van de overheid dat ze een gelijk speelveld creëert.

CHRISTOPHE PIERRE VOORZITTER REGIOBESTUUR KANAL

Ik ben CEO van PMC Holding, een circulaire kantoorinrichter. Wij creëren, wij realiseren en wij beheren en dit met de bedrijven Nnof – Transmoove en Nnofcare.

Wat is de grootste troef van ondernemen in Vilvoorde? Vooral de centrale ligging (gezien onze activiteit). 10 jaar geleden zijn we verhuisd vanuit Haren (Diegem) en we wilden toch echt in die regio blijven. Er waren verschillende panden en gronden in Machelen – Vilvoorde - Grimbergen maar Vilvoorde heeft toen ‘gewonnen’. Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? Ik denk dat ik hierop hetzelfde zal antwoorden als de meeste andere ondernemers: mobiliteit. En dat zowel nationaal, regionaal als lokaal. Vilvoorde is toch een logistieke zone en het vrachtvervoer wordt meer en meer aan banden gelegd. Een andere uitdaging is de inrichting van de bedrijvenzones: signalisatie, parkings voor buitenlandse chauffeurs, aansluitingen... Indien u zelf één positief initiatief mag nemen in Vilvoorde, welk voorstel schuift u dan naar voor? Ik zou een permanent draagvlak tussen bestuur en ondernemers willen opzetten. We moeten samen de problematiek durven te bespreken en samen naar oplossingen durven te zoeken. Enkel op die manier kan je mensen engageren.

Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? Wijzelf mogen niet klagen over de samenwerking met de gemeente. Maar het is wel zo dat het bestuur niet spontaan naar de wensen en de noden komt luisteren. Er moet altijd een probleemstelling zijn om het bestuur rond tafel te krijgen. En er wordt veel te weinig tijd gemaakt om een gezamenlijke (bestuur en ondernemers) visie voor de regio te bespreken. Voelt u de krapte op de arbeidsmarkt? Hebt u zelf moeilijkheden om het geschikte personeel te vinden? Zeer zeker. Zowel voor arbeiders als voor bedienden staan er zo’n 20 vacatures open.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

AANBEVELINGEN: • Rationaliseer eigen gemeentebelastingen. Prioriteer de afschaffing van de belasting op drijfkracht en de belasting op economische bedrijvigheid. • Garandeer rechtszekerheid op het vlak van belastingen. Bedrijven verwachten van de overheid dat ze een gelijk speelveld creëert.

4. TALENTEN Er zijn enorm veel bedrijven gevestigd in deze regio en er is een groot aantal vacatures. Toch kampt men met een hoge, structurele werkloosheid bij laag- en midden geschoolden. Veel jobs raken moeilijk ingevuld. Vilvoorde en Machelen kennen een hoge werkloosheidsgraad (9,6% in Vilvoorde en 9,7% in Machelen – jaargemiddeldes 2017).

Om die situatie op te lossen is een actieve samenwerking nodig tussen overheid, onderwijs en ondernemingen. Men moet zich zowel inzetten voor (inter)nationaal toptalent, als voor alle andere bevolkingsgroepen.

WEES EEN TREKPLEISTER VOOR NATIONAAL EN INTERNATIONAAL TOPTALENT De regio heeft een uitstekende reputatie als topregio in de farmaceutische en de mediasector. Vilvoorde zet ook volop in op logistiek. Om zijn reputatie sterk te houden en verder te bloeien, moet de regio de beste mensen blijven aantrekken.

Om dat te verzekeren, moet men prioriteit maken van: • een vlotte connectie met de luchthaven met het openbaar vervoer • een betere mobiliteit in en naar de regio • een goed onthaalbeleid voor expats • inzetten op culturele animatie en veiligheid

VERHOOG DE TEWERKSTELLINGSGRAAD IN ALLE BEVOLKINGSGROEPEN Het grootste deel van de arbeidsplaatsen wordt vandaag ingevuld door mensen die niet in de regio wonen. Daarnaast komt de tewerkstelling vooral hooggeschoolden tegoed. De gemeentes moeten faciliteren dat ook hun inwoners en de laaggeschoolden en midden-geschoolden kunnen genieten van de grote bedrijvigheid in hun gemeente en er aan de slag kunnen: Dat kan op twee manieren: 1. Faciliteer raakpunten tussen onderwijs en ondernemers Onderwijs dat aansluit op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen is het beste middel om te komen tot inclusieve groei waar iedereen die kan ook daadwerkelijk werkt en bijdraagt. De aansluiting op de arbeidsmarkt verloopt niet goed. • Ondernemers vinden dat het onderwijs meer moet inzetten op taalcompetenties. In de regio is het belangrijk dat werknemers tweetalig zijn (Frans/Nederlands). • Versterking van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen door in te spelen op vragen van de bedrijfswereld. • Er moet volop ingezet worden op duaal leren, ondernemers zullen ervoor zorgen dat er voldoende plaatsen zijn voor jongeren. • Scholen moeten de ‘goesting om te ondernemen’ aanwakkeren. Dat zou op alle niveaus moeten gebeuren: zowel op universitair niveau als op het niveau van het bijzonder onderwijs. We moeten een generatie creëren die zin heeft om te ondernemen. 2. Arbeidsmobiliteit stimuleren De arbeidsmobiliteit in en tussen de luchthavenregio, Brussel en Wallonië moet gestimuleerd worden, onder meer door de regio te branden als werkgever over de taalgrens heen en door burgemeesters van verschillende steden samen te brengen. Op de luchthaven zijn er veel vacatures, waarvoor er talenten uit andere regio’s ingezet kunnen worden.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

De voornaamste redenen waarom er zo weinig Brusselaars en mensen uit Wallonië op Brussels Airport werken zijn taal (onvoldoende kennis van het Nederlands) en werkattitude. Voka zet zich in om specifieke voortrajecten te ontwikkelen, waar beide competenties worden bijgeschaafd.

AANBEVELINGEN: • De gemeentes moeten faciliteren dat ook hun inwoners en laaggeschoolden kunnen genieten van de grote bedrijvigheid in hun gemeente en er aan de slag kunnen. Tegelijkertijd moet de regio zich ook promoten als aantrekkelijke werkregio voor nationaal en internationaal toptalent in de mediasector en de farmacie. • Het onderwijs moet meer inzetten op taalcompetenties van jongeren. In de regio is tweetaligheid essentieel. • Arbeidsmobiliteit in en tussen de luchthavenregio, Brussel en Wallonië stimuleren.

BRUSSELS AIRPORT HOUSE In 2013 werd het Brussels Airport House opgericht. Het is een portaal middenin de luchthaventerminal, waar arbeidsbemiddelaars in contact kunnen treden met werkgevers en werknemers in de luchthaven. Werkzoekenden kunnen er terecht om, met de hulp van VDAB en Actiris, een job te zoeken die aansluit bij hun vaardigheden.

5. ONDERNEMERSCHAP BETREK ONDERNEMERS BIJ HET BELEID Ondernemers vragen om meer voorafgaande betrokkenheid. Ze hebben vaak het gevoel dat ze tegen de grenzen van de bureaucratie aanlopen. Ondernemers uit Zaventem geven aan dat er wel contact is tussen de gemeente en de bedrijven (er worden bijvoorbeeld informatiesessies georganiseerd waarbij lokale politici bedrijven bezoeken), maar nadien gebeurt de opvolging niet consequent genoeg. Voka pleit voor een bestuurscultuur die open staat voor initiatief en expertise vanuit de samenleving. Een goed overlegmodel zal bijdragen tot de ontwikkeling van de streek. Lokale besturen moeten hun steentje bijdragen om een enthousiaster ondernemersklimaat te scheppen.

Slechts 35% van de inwoners voelt zich voldoende geïnformeerd over de beslissingen, in en door de stad Vilvoorde (Stadmonitor 2017).

EEN VLOTTE DIGITALE DIENSTVERLENING Ondernemers vinden dat de digitale dienstverlening nog niet op punt staat.

Met het Brussels Airport House willen de initiatiefnemers (o.a. Voka Vlaams-Brabant) de werkgelegenheid en de instroom van nieuwe werknemers op de luchthaven verbeteren, vereenvoudigen en versnellen. Het Brussels Airport House centraliseert bijna alle vacatures en opleidingen van meer dan 260 bedrijven op Brussels Airport op één plaats.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

6. AANTREKKELIJKE REGIO FORMULEER EEN STERKE REGIO-IDENTITEIT MET DYNAMIEK EN TOEKOMSTVISIE Bedrijven kiezen voor de regio omwille van haar aantrekkelijke ligging vlakbij de luchthaven en dichtbij Brussel, niet alleen centraal voor België, maar ook het centrum van Europa. Daarnaast is er ook een mix van lokale en internationale bedrijven, wat mooie kansen en opportuniteiten biedt om te interageren. Immo is nog relatief goed betaalbaar. Terzelfdertijd heeft de streek ook nog een groen karakter. Toch is het imago van de regio niet zo aantrekkelijk. Er is een gebrek aan een gemeenschappelijke visie van waar de regio voor staat. Voka merkt dat het moeilijk is om mensen te enthousiasmeren over de regio. Dat ligt in het gegeven dat mensen die professioneel actief zijn in de regio vaak niet uit de regio komen of er niet wonen.

AANTREKKELIJKHEID VAN BEDRIJVENTERREINEN De volgende initiatieven zouden een grote vooruitgang betekenen voor de bedrijven en hun medewerkers op de terreinen in Zaventem/Diegem: • Meer faciliteiten op de bedrijventerreinen: supermarkten (liefst tot ‘s avonds laat geopend), eetgelegenheden… • Moderne en accurate wegwijzers naar bedrijven. Vandaag zijn de wegwijzers verouderd en vaak onjuist. • Strenger optreden tegen sluikstorten. Voka hoopt dat de gemeentes hiertoe actie ondernemen of initiatieven van bedrijven stimuleren.

De regio zou ook meer werk moeten maken van employer branding en van regional branding in binnen- en buitenland. Ze moet haar troeven ten volle uitspelen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

7. INTERNATIONAAL EEN RECHTSZEKER KADER VOOR DE GROEI VAN BRUSSELS AIRPORT De luchthaven is van groot strategisch belang. Niet alleen voor de regio Zaventem/Vilvoorde/ Machelen, maar voor heel België. Ook op economisch vlak is de meerwaarde enorm: de luchthaven biedt tewerkstellingskansen voor mensen van alle opleidingsniveaus. Bovendien werk ze als magneet en ‘enabler’ van vele andere economische activiteiten. De luchthaven is door het aanbieden van efficiënt passagiersvervoer en vrachttransport cruciaal voor ondernemingen om succesvol te kunnen concurreren. Brussels Airport is bovendien een cruciale hefboom voor de internationale competitiviteit en dus de ontwikkeling van de regio. De aantrekkelijkheid van Brussels Airport als werkgever straalt ook af op andere bedrijven. Twee van de vier grootste accountancy bureaus, KPMG en Deloitte, hebben een nieuw kantoor gebouwd op het luchthaventerrein. Dat toont aan dat de luchthaven steeds meer wordt gezien als een brede bedrijvigheidszone. Om die competitiviteit, de economische groei en de connectiviteit van de regio, en bij uitbreiding van

heel ons land, te kunnen verzekeren, moet de luchthaven kunnen bloeien. De luchthaven kan die bloei realiseren door rekening te houden met zowel de economische ontwikkeling van de luchthaven en de betrokken spelers als met de impact op haar omgeving. Levenskwaliteit voor omwonenden is erg belangrijk, maar moet steeds afgewogen worden met de levensvatbaarheid en groei van de luchthaven. Door jaarlijks te groeien aan het Europees gemiddelde van 2 à 3% worden er de komende 10 jaar 10.000 extra jobs gecreëerd. Die bieden werkgelegenheid voor alle Belgen, ook aan de inwoners van Zaventem/Vilvoorde/Machelen. Bovendien verhoogt de groei van de luchthaven de connectiviteit van de regio en van ons land, wat dan weer een positieve impact heeft op het aantrekken van nieuwe investeringen, de export van onze bedrijven, het toerisme, de uitbouw van de streek als logistiek centrum en Brussel als internationaal beslissingscentrum.

Om bovenstaande redenen moeten politici kiezen voor groei, dat uitdragen naar de bevolking, en de juiste beslissingen nemen. Er moet dringend rechtszekerheid komen

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

REGIO TIENEN LONDERZEEL

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

KEERBERGEN

ZEMST

MEISE

OPWIJK MERCHTEM

GRIMBERGEN

WEMMEL

ASSE AFFLIGEM

BRUSSEL

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

DROGENBOS

BEERSEL

GALMAARDEN

PEPINGEN HERNE

BEKKEVOORT

KORTENAKEN

GEETBETS

LUBBEEK GLABBEEK

LEUVEN

BERTEM

BOUTERSEM BIERBEEK

ZOUTLEEUW

OUDHEVERLEE

HULDENBERG OVERIJSE

LINKEBEEK

TIELT-WINGE

HERENT

WEZEMBEEKOPPEM

LENNIK

BEVER

HOLSBEEK

TERVUREN

SINT-PIETERSLEEUW

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

KRAAINEM

DILBEEK

ROOSDAAL

GOOIK

HAACHT

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT

BOORTMEERBEEK

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

TREMELO

HOEILAART

SINTGENESIUS RODE

TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

HALLE

âžœ TIENEN IN CIJFERS

BEVOLKING 34.365 in Tienen (100.349 in de volledige regio) (2017)

AANTAL ONDERNEMINGEN: 2.236 (7.561 in de volledige regio) (cijfers 2016) (actieve btw-nummers)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

% PERCENTAGE NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN: 7,5% in de stad Tienen (jaargemiddelde 2017)

➜ ALGEMENE TEVREDENHEID

40%

40 35

23%

Slechts van de ondernemers uit de regio Tienen is tevreden over het lokaal bestuur.

33%

30 25

23%

20 15

13%

11%

10%

Ti en en

sBr ab an t aa m Vl

aa nd er en

Tevreden (meer dan 8/10) Ontevreden (minder dan 5/10)

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

Die cijfers liggen lager dan het gemiddelde in Vlaanderen, waar 40 % van de werkgevers aangaf tevreden te zijn. De steekproef bestond uit 31 ondernemers uit de regio Tienen die lid zijn van Voka. • 10% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 65% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als ‘tevreden’ (23%). Een restcategorie van 2% gaf geen algemene score.

PRIORITEITEN: 1 Belasting op drijfkracht. Schaf de belasting op drijfkracht af. Die belasting wordt betaald door een heel kleine groep bedrijven, wat indruist tegen het ondernemerschap en nefast is voor de werkgelegenheid. Bovendien schrikt de belasting investeerders af. 2 Mobiliteit. Vervolledig de noordoostelijke rondweg en zorg voor een betere ontsluiting van bestaande en nog te ontwikkelen bedrijventerreinen. 3 War for talent. Lokale besturen moeten de zoektocht van bedrijven naar de juiste profielen voor de invulling van jobs faciliteren, via een maximale afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt en door het stimuleren van arbeidsmobiliteit.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Hieronder worden per domein de prioriteiten voor ondernemers weergegeven, gevolgd door concrete aanbevelingen:

1. RUIMTE RUIMTE OM TE ONDERNEMEN OPTIMAAL ONTSLUITEN Tienen is de enige regio in Vlaams-Brabant waar er nog een redelijk groot aanbod beschikbare ruimte is. Toch wordt er elke maand een bedrijf dat zich in Tienen wil vestigen geweigerd omdat er zogezegd geen ruimte is. We stellen vast dat er 100 hectare reservegebied is in Tienen. Omdat die bedrijfsruimtes niet ontsloten zijn, kunnen bedrijven zich er niet vestigen.

Om die reden moet de ring rond Tienen dringend vervolledigd worden. Zonder die noodzakelijke aanpassing kan de regio zich niet onderscheiden van andere stedelijke regio’s als plaats die bereikbaar is én waar nog ruimte is om te ondernemen. Indien men de noordoostelijke ring rond Tienen zou doortrekken vanaf de rotonde Hakendover tot aan de Diestsesteenweg, zou er een nieuw bedrijventerrein van 45ha ontwikkeld kunnen worden. Dat is het grootste te ontwikkelen paars gebied in Zuidoost Hageland. Het spreekt voor zich dat de ontwikkeling van die grote kant-en-klare industriezone te verkiezen valt boven het ontwikkelen van enkele kleinere zones die minder goed ontsloten zijn. Zo’n versnippering zou bovendien zorgen voor een bijkomende druk op mobiliteit.

ONTWIKKEL EEN GEMEENSCHAPPELIJKE REGIONALE VISIE ROND RUIMTE De gemeentes in de regio moeten een gemeenschappelijke visie omtrent ruimtelijke ordening ontwikkelen. Er moet op regioschaal gekeken worden welke activiteiten interessant zijn op lange termijn. Politici moeten in het algemeen belang handelen en niet in het belang van hun gemeente.

MAAK HET AANBOD BETER BEKEND Voka-leden in de regio geven aan dat het niet altijd duidelijk is welke bedrijventerreinen beschikbaar en ontwikkelbaar zijn. Het zou goed zijn dat er een overkoepelende inventaris zou aangelegd worden. Die inventaris zou ontwikkeld en beheerd kunnen worden door de ambtenaar economie, of idealiter door een medewerker van een nieuw begeleidingsloket.

MEER OVERLEG TIJDENS VERGUNNINGSAANVRAGEN Ondernemers zijn ontevreden over het vergunningsbeleid. Er moet meer overleg tussen de lokale overheid en de bedrijven zijn tijdens het vergunningsproces. De voornaamste reden voor dit gebrek aan overleg en communicatie is het ontbreken van een direct aanspreekpunt voor bedrijven. In dat kader steunen ondernemers het voorstel van de werkgroep binnen de Taskforce Spitsregio Leuven om een begeleidingsloket voor ondernemers op te richten in Tienen.

AANBEVELINGEN: Ondernemers hameren al meer dan 40 jaar op de rondweg, maar telkens wanneer er een oplossing in zicht is, wordt het project opnieuw afgeblazen. We pleiten ervoor om versneld werk te maken van de plannen.

BESTEMMING VAN PAARSE GEBIEDEN Voka hecht veel belang aan het behouden van de industriële functie van bedrijventerreinen (zogenaamde ‘paarse gebieden’). Die gebieden kunnen beter niet aangewend worden voor andere bestemmingen, zoals wonen of het inplanten van een ziekenhuis.

• Vervolledig de ring rond Tienen. We stellen vast dat er 100 hectare reservegebied is in Tienen. Omdat die bedrijfsruimtes echter niet ontsloten zijn, kunnen bedrijven zich er niet vestigen. • De gemeentes in de regio moeten een gemeenschappelijke visie omtrent ruimtelijke ordening ontwikkelen.

Bovendien moeten de schaarse paarse gebieden zo efficiënt mogelijk benut worden. Grote bovengrondse parkings die veel plaats innemen zijn niet meer van deze tijd. We moeten zuinig omspringen met de schaarse beschikbare bedrijfsruimtes.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

2. MOBILITEIT

Voka wil hier samen met de stad voor blijven ijveren.

In tegenstelling tot regio’s als Leuven en Brussel is Tienen nog veel beter bereikbaar. Het doortrekken of vervolledigen van de ring kan die troef nog verder versterken en de problemen die er nu zijn, oplossen.

De stad moet er echter over waken dan de resterende paarse zones niet opgeofferd worden voor parkeergelegenheid.

INVESTEER IN INFRASTRUCTUUR Het vervolmaken van ring rond Tienen is prioritair. Dit is een gewestweg, maar de stad moet alle middelen inzetten om de uitvoering van dit project te bespoedigen. Op vlak van mobiliteit, zal dat zorgen voor: • een betere bereikbaarheid van het Soldatenplein • minder sluipverkeer van vrachtwagenverkeer van en naar Sint-Truiden • ontlasting van het centrum van Tienen en de versmalde nieuwe vesten Daarnaast biedt de vervollediging van de ring ook de mogelijkheid om een nieuw industrieterrein te ontwikkelen (zie hierboven, ‘ruimte’). Tot slot gaan ondernemers akkoord met het voorstel van de gemeente Landen en de werkgroep binnen de Taskforce Spitsregio Leuven om het slecht ontsloten bedrijventerrein in Landen te verplaatsen naar een beter bereikbaar terrein nabij de autostrade.

BETERE COMMUNICATIE OVER WEGENWERKEN Ondernemers vinden dat er niet voldoende communicatie is tussen de stad en het Agentschap Wegen en Verkeer (het AWV). De gemeente moet in overleg gaan met het AWV en hen wijzen op lokale bijzonderheden.

VRACHTWAGENS In de regio Tienen zijn er te weinig vrachtwagenparkings met faciliteiten. Dat veroorzaakt schrijnende toestanden voor vrachtwagenchauffeurs, die dikwijls genoodzaakt zijn om te overnachten in hun voertuig, of in loodsen op industrieterreinen waar slaapplaatsen zijn voorzien voor chauffeurs. De carpoolparking in de gemeente Hoegaarden zou hier bijvoorbeeld voor gebruikt kunnen worden. Tot slot moet men ook meer rekening houden met vrachtwagens bij aanpassingen/heraanleg van infrastructuur.

AANBEVELINGEN: • Investeer in infrastructuur. Het vervolledigen van de Noordelijke Rondweg is prioritair. Zolang er onzekerheid blijft rond mobiliteit, zullen er geen nieuwe investeringen zijn in de regio. • Creëer meer parkeergelegenheid aan het station van Tienen. • Leg meer parkeerplaatsen aan voor vrachtwagens (met faciliteiten).

Op die manier zouden situaties vermeden kunnen worden waarin, bijvoorbeeld, in volle bietencampagne in september, het AWV werken begint op een belangrijke doorgangsweg, waar alle vrachtwagens met suikerbieten over moeten op weg naar de fabrieken.

CREËER PARKEERGELEGENHEID NABIJ HET STATION/VERKEERSKNOOPPUNTEN Het station van Tienen en de stationsomgeving worden heel slecht geëvalueerd. Uit onze bevragingen blijkt dat er te weinig parkeergelegenheid is nabij het station. Het is niet uitzonderlijk dat pendelaars zich moeten parkeren op een behoorlijke loopafstand van het station. Dat ontmoedigt mensen die niet vlakbij het station wonen om de trein naar het werk te nemen. De NMBS heeft hier geen middelen voor uitgetrokken.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

WALTER KESTENS

VOORZITTER REGIOBESTUUR TIENEN

Vanuit onze investeringsmaatschappijen hebben we belangrijke participaties in meerdere bedrijven. Het meest zichtbare en belangrijkste bedrijf waaraan ik het grootste deel deel van mijn tijd besteed is TMS Industrial Services, technical maintenance, mechanische werken en piping voor groot industrie met vestigingen in Tienen, Antwerpen, Gent, Moerdijk, Rotterdam en Terneuzen; en dat doen ze met zo’n 1.000 medewerkers. In Tienen ben ik dan ook nog eens organisator van het belangrijkste stadsfestival van het land: Suikerrock. Wat is de grootste troef van ondernemen in Tienen? Gelet op de mobiliteitsproblematieken (files), heeft Tienen een sterke ligging. Op de as Brussel – Luik, met rechtstreekse verbindingen naar alle grote steden in Wallonië. Daarnaast heeft Tienen, rekening houdende met haar grootte (34.000 inwoners), heel wat industrie, meer dan vergelijkbare steden. Denk aan Tiense Suiker, Bosch, Affilips, Kim’s, Tokai, Ses-Vanderhaeve, Citrique Belge enz. De stad heeft dus een historisch ondernemersklimaat wat maakt dat ondernemers zich er snel thuis voelen en er een sterke basis van entrepreneurship aanwezig is. Daarnaast zijn we een van de weinige plaatsen in Vlaanderen waar nog ‘veel’ ruimte en beschikbare industriegronden zijn. Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? De eerste uitdaging is de war for talent: Hoe krijgen we de vele werklozen geschoold en gevormd om de vele openstaande vacatures

in te vullen? Ten tweede moet er dringend werk gemaakt worden van de noordoostelijke ring zodat de mobiliteit in en rond Tienen kan verbeteren. Tot slot moet het bestuur ook werk maken van een ondernemersvriendelijk fiscaal klimaat. Hiertoe moeten ze oude pestbelastingen, zoals taks op drijfkracht, afschaffen. Indien u zelf één positief initiatief mag nemen in Tienen, welk voorstel schuift u dan naar voor? Geef jonge ondernemers kansen in Tienen: laten we opleidingen en Bryo-initiatieven weer organiseren in Tienen en niet in Leuven. Jonge ondernemers zullen zo de troeven van Tienen ervaren en niet systematisch verkassen naar Leuven. Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? We hebben in Tienen een lange traditie van vlot en goed samen te werken met het stadsbestuur. Dat is met het huidige bestuur niet anders. Het overleg is goed en het bestuur luistert naar onze noden en wensen. Wel moet dat luisteren en al die goede bedoelingen ook omgezet worden in daden. Tienen heeft nood aan ondernemersloket. Als budgetten te weinig ruimte hebben voor alle wensen van het bestuur moeten er keuzes gemaakt worden. Als het er echt op aankomt zien we toch dat zogenaamde ‘nice-to-haves’ al wel eens voorrang krijgt op entrepreneursnoden. Voelt u de krapte op de arbeidsmarkt? Absoluut! TMS industrial Services heeft zowel in Vlaanderen als in Nederland veel vacatures openstaan. Dat is ook zo voor de TMS vestiging in Tienen, waar vacatures voor pijpfitters, mechaniekers, monteurs en lassers amper ingevuld geraken. Onze groei staat door die krapte zwaar onder druk.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

3. LASTEN EN KOSTEN AFSCHAFFING DRIJFKRACHTBELASTING Ondernemers betalen veel verschillende soorten heffingen en taksen. Het wordt dringend tijd dat we schoon schip maken met die ‘koterij’ van belastingen. Tienen en Landen horen bij de kleine groep gemeenten in Vlaanderen die nog een belasting op drijfkracht heft. We pleiten voor een herziening van dit soort eigen gemeentelijke belastingen. Eigen gemeentebelastingen zijn alleen toelaatbaar wanneer ze een gedragsturende finaliteit hebben, niet wanneer ze vooral bedoeld zijn om de gemeentelijke financiën te dienen: • Gemeenten moeten uiteraard de mogelijkheid hebben om ongewenste effecten af te remmen via eigen fiscaliteit. Dat gebeurt bijvoorbeeld via de ‘belasting ter bestrijding van leegstand’. De opbrengst hiervan moet aangewend worden voor de financiering van de beoogde dienstverlening, in verhouding tot de hoogte van de geïnde som. Daarom gebeurt dat het beste in de vorm van een heffing, waarbij er een verband bestaat tussen de kostprijs van de dienst/ presentatie en het tarief van de retributie. • De eigen belastingen dienen niet om bijkomend te voorzien in de algemene financiering van de lokale besturen. Daarvoor hebben de gemeenten de mogelijkheid om een aanvullende personenbelasting te heffen en opcentiemen te heffen op de gewestelijke onroerende voorheffing. Die twee financierende heffingen – gemiddeld goed voor 80% van de lokale fiscale opbrengsten – moeten volstaan. We vragen aan Tienen en Landen om geen ‘belasting op drijfkracht’ te heffen. Die taks, die in Tienen jaarlijks €325.000 opbrengt, wordt volledig gedragen door een klein aantal grotere bedrijven die beschikken over een machinepark met een groot totaal vermogen. Ze viseert bedrijven die industrieel actief zijn onredelijk hoog tegenover handelsondernemingen. De drijfkrachtbelasting remt ongetwijfeld investeringen in de economie af, en dat terwijl investeringen in nieuwe projecten en bedrijven net hetgeen is dat de economie in Tienen broodnodig heeft. Bovendien veroorzaakt die pestbelasting fiscale ongelijkheid met omliggende gemeentes, wat een concurrentieel nadeel is voor bedrijven in Tienen. Ondernemers beseffen dat de onmiddellijke afschaffing van de drijfkrachtbelasting geen

eenvoudige financiële oefening is. Als het om budgettaire redenen moet, vragen ondernemers in tweede orde een uitdoofscenario. Een volledige afschaffing blijft wel het uiteindelijke doel. In plaats van een half miljoen euro belastingen te innen bij een handvol bedrijven, in de vorm van een drijfkrachtbelasting, kan er gekeken worden naar een incentive waarbij bedrijven de kans krijgen om minder belastingen te betalen naarmate er meer geïnvesteerd wordt in duurzame investeringen en/of tewerkstelling.

FISCALE ONGELIJKHEID TUSSEN GEMEENTES WEGWERKEN Bedrijven verwachten van lokale besturen een bijdrage aan een rechtszeker speelveld, met oog voor hun lokale concurrentiepositie. De lokale bedrijfsfiscaliteit en de verschillen tussen aangrenzende gemeentes vormt in veel gevallen een aanfluiting op dit redelijke verwachtingspatroon. De gemeentes moeten ervoor zorgen dat er geen grote gemeentelijke verschillen ontstaan. Bedrijven moeten onderling met gelijke wapens kunnen concurreren. In dat kader staan ondernemers achter de intentieverklaring van gemeentes in Zuidoost Hageland in het kader van het Burgemeestersconvenant om de fiscale ongelijkheid tussen de betrokken gemeentes weg te werken.

ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING Ondernemers willen minder administratieve rompslomp, bijvoorbeeld via een digitale aangifte.

AANBEVELINGEN: • Hef geen drijfkrachtbelasting meer (Tienen en Landen). Die belasting wordt volledig gedragen door een heel beperkt aantal bedrijven. En veroorzaakt fiscale ongelijkheid met omliggende gemeentes, wat een concurrentieel nadeel is voor bedrijven in Tienen. • Werk de fiscale ongelijkheid tussen verschillende naburige gemeentes weg.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

4. TALENTEN Het aantal vacatures neemt toe, het aantal werklozen daalt. Bedrijven geven aan dat ze niet kunnen groeien omdat ze de juiste mensen niet vinden. Er heerst dus een ‘war for talent’ en het onderwijs lijkt niet voldoende jongeren klaar te stomen voor de noden die er op de arbeidsmarkt zijn. Het is essentieel dat elk talent ontwikkeld wordt en dat elke beschikbare arbeidskracht aan het werk gaat. Dat begint met het onderwijs en de manier waarop dat uitgebouwd wordt.

OPTIMALISEER AFSTEMMING TUSSEN ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT Ondernemers zijn opgetogen over de initiatieven die de stad (o.l.v. de schepen van werkgelegenheid) neemt met het oog op de maximale afstemming tussen onderwijs en arbeid. Toch merkt men op dat het onderwijs hier zelf een meer proactieve rol zou moeten in spelen en meer zou moeten meedenken op welke manier het onderwijs hervormd kan worden om het beter te doen aansluiten bij de arbeidsmarkt. De volgende initiatieven zouden in de volgende legislatuur verder uitgebouwd kunnen worden:

• De technische school in Tienen moet maximaal ontwikkeld worden. Een nieuwe hogeschool in de zorgsector zou heel nuttig zijn. Men moet meer focussen op het installeren en promoten van afstudeerrichtingen met een grote kans op werk. • Er moet nog meer ingezet worden op duaal leren en werkplekleren. Technische beroepen moeten geherwaardeerd worden. Duaal leren en werkplekleren kan hiertoe bijdragen. • Er zou volwassenenonderwijs aangeboden moeten worden in Tienen. • De gemeentes van de regio moeten blijven samenwerken wanneer ze talentenplatformen en jobbeurzen organiseren. Samenwerkingsverbanden tussen onderwijsinstellingen, werkgelegenheidsinstellingen en bedrijven kunnen best op regioschaal georganiseerd worden. Hiervoor is actief overleg nodig tussen onderwijs en ondernemers. Dat kan gefaciliteerd worden door de gemeente.

NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN (NWWZ) GEMEENTE TIENEN (APRIL 2018) NWWZ

WERKLOOSHEIDSPERCENTAGE (APRIL 2018)

1.093

Geslacht Mannen

615

Vrouwen

478

5.9% 4.7%

<25 jaar

190

25 tot 50 jaar

552

>50 jaar

341

4.8% 4.9%

4.5%

Leeftijd

3.3% 2.7%

3.1%

Studieniveau

Hooggeschoold

346 156

Ti en en ga ar de La n nd B en ou te rs em Li nt G er la bb ee Zo k ut le eu G w ee Ko tbe t rt en s ak en

Middengeschoold

591

Laaggeschoold

• De versterking van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen door in te spelen op vragen van de bedrijfswereld. In de ruime regio is er een grote nood aan arbeiders met technische kennis en aan maatschappelijke dienstverlening. Het onderwijs moet hierop inspelen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

• Enerzijds kunnen de lokale besturen hun bedrijven helpen door arbeidsmobiliteit naar de regio te stimuleren. Dat houdt in dat ze samenwerkingsverbanden met werkgelegenheidsinstellingen in Leuven of in andere grote steden moet aangaan, zodat vacatures in de regio opgevuld geraken. • Anderzijds kan Tienen werkzoekenden helpen door arbeidsmobiliteit weg uit de regio te stimuleren, naar een regio waar er openstaande vacatures zijn die aansluiten bij het profiel van de werkzoekende.

AANBEVELINGEN: STIMULEER ARBEIDSMOBILITEIT Tienen moet de instroom van arbeidskrachten uit andere regio’s naar de regionale arbeidsmarkt faciliteren en moet er op toezien dat werkzoekenden in Tienen hun weg vinden naar andere steden. Momenteel is dit vooral een attitudeprobleem.

• De afstemming tussen arbeidsmarkt en onderwijs moet geoptimaliseerd worden. • Technische richtingen moeten gepromoot worden. • De stad moet de arbeidsmobiliteit stimuleren van en naar Tienen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

5. ONDERNEMERSCHAP VERSTERK BESTAAND ONDERNEMERSCHAP, STIMULEER NIEUW ONDERNEMERSCHAP Tienen staat bekend om zijn voedingsindustrie, met als visitekaartje de suikerproductie. In samenwerking met de stad Tienen en de KU Leuven timmert de provinciale ontwikkelingsmaatschappij (POM) aan een cluster rond de combinatie van voeding, voedsel en gezondheid (het ‘Feed Food Health project’). In het kader hiervan zou de KU Leuven enkele spin-off bedrijven oprichten in Tienen.

NDERZEEL

TEM

MEISE

De Feed Food Health Campus wordt uitgebouwd op de vroegere gronden van de Bosh-site. Al in 2005 werd aangegeven dat er een incubatiecentrum, een bedrijvenzone en een kenniscentrum voor startende bedrijven die gezondheids-bevorderende voeding maken in Tienen zou komen. De incubator, waar startende bedrijven verwant met de voedingssector zich kunnen vestigen, is er ondertussen en er zijn al enkele bedrijven in gevestigd. Het project komt echter traag van de grond. Tienen moet zich meer inzetten om nieuwe ondernemers naar deze site te trekken. Het zou alle mogelijke middelen hiervoor moeten inzetten. Het zou ook de samenwerking met de KU Leuven niet als exclusief moeten zien, en eventueel ingaan op andere aanbiedingen voor partnerships.

Vandaar ons pleidooi voor een verplichte fusie van gemeenten tot minimaal 10.000 inwoners. Het fusieproces kent ook valkuilen. Zo bestaat het gevaar op ‘wezen-gemeenten’. In de regio Tienen is de stad Tienen bijvoorbeeld minder aantrekkelijk als fusiepartner voor de kleinere omliggende gemeentes. Dat komt door het relatief groot aandeel mensen uit lage inkomensgroepen of hun centrumkarakter. Men opteert liever voor gemeenten met een gelijkaardig profiel, een vergelijkbare schaal en dezelfde politieke meerderheid. Een fusie van de kleinere randgemeentes met de stad Tienen loopt echter in lijn met de socio-economische realiteit en het verplaatsingspatroon van de inwoners. Zij werken, ondernemen, winkelen en ontspannen immers in de stad Tienen.

Bedrijven in Tienen hebben een groot potentieel in circulaire economie. De stad moet een kader creëren waarin duurzaam ondernemen KAPELLE-OP-DEN-BOS aangemoedigd wordt, bijvoorbeeld het BEGIJNENDIJK KEERBERGEN economiseren van reststromen van bedrijvenTREMELO zoals BOORTAARSCHOT Citrique. ZEMST MEERBEEK HAACHT

GRIMBERGEN INSTALLEER EEN VILVOORDE

WEMMEL

ORGANISEER STERKE EN ONDERNEMENDE BESTUREN Er bestaat geen lineair verband tussen de schaalgrootte en de bestuurskracht van gemeentes. Net zoals kleine ondernemingen worden kleine besturen ook vaak goed geleid. Empirische studies5 tonen echter aan dat gemeentes met een inwonersaantal van minder dan 10.000 duidelijk ‘de rol lossen’ op domeinen zoals de doelmatige afhandeling en inning van lokale belastingen, digitalisering en communicatiebeleid, en dus ‘minder waar voor hun geld bieden’. De kwaliteit van het bestuur in kleinere gemeentes is vaak heel sterk afhankelijk van een enkele persoon. Tot slot kunnen grotere gemeentes ook meer invloed uitoefenen op de regio.

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

ROTSELAAR

KAMPENHOUT DIRECT AANSPREEKPUNT

VOOR BEDRIJVEN STEENTienen heeftOKKERZEEL nood aan een ambtenaar economie en HERENT een begeleidingsloket voor ondernemers. Bedrijven MACHELEN KORTENnemen de beslissing om zich niet te vestigen in BERG ZAVENTEM Tienen simpelweg omdat er geen aanspreekpunt LEUVEN DIEGEM is waar ze informatie kunnen krijgen. Starters falen KRAAINEM BERTEM omdat ze niet begeleid worden.

BEKKEVOORT TIELT-WINGE HOLSBEEK

WEZEMBEEKVOKA OPPEM BIERBEEK METROPOLITAN Recent vernam Voka dat er een initiatief genomen OUD-HEVERLEE

TERVURENambtenaar economie te is om een volwaardig RSinstalleren. Ondernemers zijn hier opgetogen over HULDENBERG DROGENBOS OVERIJSE en hopen dat dat zo snel mogelijk gebeurt. Het is belangrijk dat die ambtenaar in Tienen zetelt, LINKEBEEK HOEILAART zodat hij of zij bereikbaar is voor de ondernemers in BEERSEL SINT-GENESIUS de regio.

KORTENAKEN GEETBETS LUBBEEK GLABBEEK ZOUTLEEUW BOUTERSEM TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN

RODE

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

LANDEN

Een grotere schaal geeft de gemeenten veel voordelen. De aansturing van gemeentelijke basisfuncties als veiligheidszorg en hulpverlening kan dan door de gemeente zelf gebeuren. Gemeentes zouden ook meer expertise in huis kunnen halen en een betekenisvollere partner kunnen zijn in de realisatie van Vlaamse, federale en Europese projecten. Ondernemers verwachten een geïntegreerde en klantgerichte benadering van hun overheid. Sterke bestuurskrachtige gemeentes zijn hiervoor onontbeerlijk.

5 Zo kwam het Nederlands Instituut voor Publieke Sector Efficiënte Studies (IPSE) tot de conclusie dat er nood is aan opschaling voor een doelmatige afhandeling en inning van lokale belastingen. Dat merkt men bij de kleinste gemeenten onder de 5.000 inwoners, maar ook bij gemeenten tussen 5.000 en 10.000 inwoners. Daarnaast berekende de I-monitor van het Agentschap Informatie Vlaanderen (2016) de ‘digitale maturiteit’ van gemeenten. Het meet de performantie van de gemeentelijke digitale dienstverlening en de informatieveiligheid. Uit die studie blijkt dat kleinere besturen achterop hinken. Ze ontberen de nodige specialistische kennis om het IT-proces te bewaken. Ze zoeken ICT-samenwerkingen met grotere gemeentes. Ook het communicatiebeleid van kleinere lokale besturen laat te wensen over. Dat blijkt uit de jongste tweejaarlijkse doorlichting van de Thomas Moore hogeschool. Kleinere gemeenten slagen er niet in om een allesomvattende communicatiestrategie en -aanpak uit te werken.

15 gemeenten in Vlaanderen fuseren in 2019 en vormen 7 nieuwe gemeentes: Bestaande gemeenten

Nieuwe naam

Opglabbeek Meeuwen – Gruitrode

Oudsbergen

Neerpelt Overpelt

Pelt

Puurs Sint-Amands

Puurs-Sint-Amands

Deinze Nevele

Deinze

Aalter Knesselare

Aalter

Zomergem Lovendegem Waarschoot

Lievegem

Kruishoutem Zingem

Kruisem

45 7 gemeentes in de regio tellen minder dan 10.000 inwoners en komen in aanmerking voor een verplichte fusie.

40000 35000

34365

30000 25000 20000

15919

7915

7256

6907

6037

5326

Hoegaarden

Geetbets

Glabbeek

8178

Linter

8446

10000

Kortenaken

15000

5000

Boutersem

Zoutleeuw

Landen

Tienen

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

6. AANTREKKELIJKE REGIO

PROMOOT TIENEN ALS INNOVATIEVE VOEDINGSSTAD

De stad moet haar imago verbeteren. De volgende initiatieven zouden van Tienen een aantrekkelijke regio maken om te werken:

• Tienen moet meer ambitie tonen als stad van de ondernemer. Ondernemerschap wordt vandaag onvoldoende ondersteund door het bestuur, de focus ligt vooral op haar bewoners • tegengaan van leegstand in de binnenstad • promoten en ondersteunen van culturele activiteiten en evenementen • het opstellen van een brochure die Tienen promoot • zoals reeds aangehaald, zouden de afschaffing van de drijfkrachtbelasting en een betere mobiliteit, de regio veel aantrekkelijker maken voor investeerders Onbekend maakt onbemind. Tienen moet werk maken van haar branding als innovatieve voedingsstad. Ze moet zich voluit profileren als een rijk ecosysteem aangevoerd door die kernactiviteit.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

REGIO AARSCHOT LONDERZEEL

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

KEERBERGEN

ZEMST

MEISE

OPWIJK MERCHTEM

GRIMBERGEN

WEMMEL

ASSE AFFLIGEM

BRUSSEL

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

SINT-PIETERS- DROGENBOS LEEUW

BEERSEL

GALMAARDEN

PEPINGEN HERNE

TIELT-WINGE

BEKKEVOORT

HERENT KORTENAKEN

GEETBETS

LUBBEEK GLABBEEK

LEUVEN

BERTEM

BOUTERSEM BIERBEEK

WEZEMBEEKOPPEM

LENNIK

BEVER

HOLSBEEK

TERVUREN

LINKEBEEK

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

KRAAINEM

DILBEEK

ROOSDAAL

GOOIK

HAACHT

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT

BOORTMEERBEEK

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

TREMELO

ZOUTLEEUW

OUDHEVERLEE

HULDENBERG OVERIJSE

HOEILAART

SINTGENESIUS RODE

TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

HALLE

âžœ AARSCHOT IN CIJFERS

BEVOLKING 29.654 in Aarschot (75.014 in de volledige regio) (2017)

AANTAL ONDERNEMINGEN:

% NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN:

2.401 in Aarschot (6.127 in de volledige regio) (cijfers 2016) (actieve btw-nummers)

5,12% in de stad Aarschot (jaargemiddelde 2017)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

➜ ALGEMENE TEVREDENHEID

45 40%

40%

40 35

33%

30 25 20

18%

13%

11%

10 5

ot Aa rs ch

sBr ab an t m Vl

aa nd er en

Tevreden (meer dan 8/10) Ontevreden (minder dan 5/10)

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

40%

Slechts van de ondernemers uit de regio Aarschot is tevreden over het lokaal bestuur. Bovendien is 18% van de ondernemers echt ontevreden, wat een relatief hoog cijfer is. Die cijfers liggen lager dan het gemiddelde in Vlaanderen, waar 40 % van de werkgevers aangaf tevreden te zijn. De steekproef bestond uit 50 ondernemers uit de regio Aarschot die lid zijn van Voka. • 18% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 38% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als ‘tevreden’ (40%). Een restcategorie van 4% gaf geen algemene score.

PRIORITEITEN: 1 Strategische bezinning over de regio. Het stadsbestuur moet, in samenspraak met de ondernemers, werken aan een uitgesproken ondernemersidentiteit en moet bepalen waar Aarschot als regio op lange termijn voor wil staan. 2 Bedrijfsklimaat verbeteren. Via een vlot vergunningsbeleid en het aantrekken van investeerders moet Aarschot het ondernemingsklimaat verbeteren. 3 ‘War for talent’. Zorg voor een betere aansluiting van het onderwijs op de reële behoeften van de arbeidsmarkt.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Hieronder worden per domein de prioriteiten voor ondernemers weergegeven, gevolgd door concrete aanbevelingen:

1. RUIMTE BEDRIJFSVRIENDELIJKE VISIE OMTRENT VERGUNNINGEN Ondernemers zijn ontevreden over het vergunningsbeleid gevoerd in de regio. Aarschot heeft nood aan een lange-termijnvisie die objectief en rechtlijnig wordt toegepast en gecommuniceerd: • Men moet steeds het belang van de ondernemer in acht nemen. De vergunningsverlener moet met de ondernemer die een vergunningsaanvraag indient in dialoog gaan en moet bekijken op welke manier men aan zijn noden tegemoet kan komen. Vandaag worden de regels heel strikt toegepast en is er weinig interpretatiemarge.

• Bedrijven willen in een vroeg stadium zekerheid over de uitvoerbaarheid van hun plannen, anders beginnen ze er meestal niet aan. Ondernemers kunnen daar rekening mee houden en, als het noodzakelijk is, hun plannen aanpassen of stopzetten. Administratie mag geen rem op het ondernemerschap zetten.

STRIJD TEGEN LEEGSTAND EN VERLOEDERING Bedrijven moeten zich op geschikte locaties kunnen vestigen en zich daar verder ontwikkelen. Om de economie in Aarschot te laten floreren, is het cruciaal dat de regio over voldoende beschikbare en operationele bedrijventerreinen beschikt. Aarschot kampt met langdurige leegstand en zichtbare verwaarlozing van grote gebouwen op de diverse terreinen van het industriepark. • Braakliggende terreinen geven bedrijventerreinen een weinig aantrekkelijke indruk voor nieuwe investeerders. Men moet die terreinen nieuw leven inblazen door middel van een aantrekkelijk uitzicht, een goede ontsluiting, investeringen in infrastructuur en groenvoorzieningen. • De Stad kan daarenboven leegstand tegengaan door een lange-termijnvisie te creëren over de bestemming van bepaalde terreinen, zodat nieuwe ondernemingen aangetrokken kunnen worden. Die visie wordt bij voorkeur ontwikkeld in samenspraak met bedrijven.

• Tot slot vraagt Voka dat het strategisch plan voor de bedrijvenzone Nieuwland, opgesteld door het extern studiebureau, wordt uitgevoerd. Het doel van dat plan is om die verouderde en onderbenutte zone een nieuw elan te geven en ze om te vormen tot een modern, op de toekomst gericht bedrijventerrein. De betrokken partijen moeten dringend beslissen wie de uitvoering van dit plan zal financieren.

AANBEVELINGEN: • Creëer een bedrijfsvriendelijke langetermijn visie rond het ruimtegebruik in de regio. • Zet in op transparantie en overleg tijdens het vergunningsproces. • Bestrijd de leegstand op de industriegebieden in Aarschot.

2. MOBILITEIT BLIJF FOCUSSEN OP DE OPTIMALE ONTSLUITING VAN AARSCHOT Aarschot is een uitstekende vestigingsplaats voor ondernemingen. Het is de plaats waar de file pas begint. Aarschot is een ‘A-locatie’ aan de rand van de Vlaamse ruit, dichtbij het stedelijk kerngebied rond Brussel, Antwerpen, Leuven en Gent. De stad is gemakkelijk bereikbaar, omdat ze buiten de algemene stilstand op snelwegen ligt. Ook Brussels Airport is gemakkelijk en snel bereikbaar met de trein. Er ligt een treinstation midden in het industrieterrein, dat bovendien heel dicht bij het binnenstedelijk gebied ligt, waardoor de stad en de industrie goed met elkaar verbonden zijn. Dankzij die ideale ligging, is de delokalisatie van centrale kantoorfuncties vanuit andere steden binnen de Vlaamse ruit een opportuniteit voor de stad om meer bedrijvigheid aan te trekken. De stad moet die opportuniteit beter in de verf zetten. Dit is een unieke positie die verder kan en moet uitgebaat worden. De uitdaging voor het bestuur is om aandacht te hebben voor alle mobiliteitsconsequenties die deze troef structureel negatief kunnen beïnvloeden. Dat vereist voldoende slagkracht van de stad, door een efficiënte communicatie door het bestuur.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Voka vraagt: • Er is nood aan meer intergemeentelijke afstemming over grote werken. Dat zou situaties vermijden waarbij er tegelijkertijd op meerdere locaties grote werken uitgevoerd worden, wat aanleiding geeft tot grote verkeersproblemen. • De Stad moet meer overleggen met hogere overheden (Vlaams Gewest), om mobiliteitstechnisch deze troef, namelijk de heel gunstige ligging, ook op lange termijn te behouden. • Er is voldoende proactief overleg met alle betrokken belangengroepen vereist. • Er moet ingezet worden op snelle en slimmere mobiliteitsconnecties, ook via alternatieve vervoersmiddelen.

Tot slot moet men ook meer rekening houden met vrachtwagens bij aanpassingen/heraanleg van infrastructuur.

AANDACHT VOOR VRACHTWAGENS EN CHAUFFEURS Er zijn te weinig vrachtwagenparkings met faciliteiten. Dat veroorzaakt schrijnende toestanden, omdat chauffeurs genoodzaakt zijn om te overnachten in hun voertuig aan de rand van de weg. Vrachtwagens staan, al dan niet reglementair, geparkeerd op straat. Hierdoor is er overlast op het openbaar terrein (lawaai, vuil…). Aarschot moet vrachtwagenparkings met faciliteiten, zoals sanitair en eetgelegenheden, voorzien.

• Aarschot moet haar troef als ‘A-locatie’ behouden. Het bestuur moet aandacht hebben voor alle mobiliteitsconsequenties die die troef structureel negatief kan beïnvloeden. • Voorzie vrachtwagenparkings met faciliteiten en houdt rekening met vrachtwagens bij de aanpassingen en heraanleg van infrastructuur. • Duidelijke bewegwijzering naar bedrijventerreinen.

DUIDELIJKE BEWEGWIJZERING NAAR BEDRIJVENTERREINEN Ondernemers zijn ontevreden over de aanduiding van bedrijventerreinen. Dat moet eenduidiger, moderner en de diverse verschillende zones zouden beter aangeduid moeten zijn. Daarnaast vragen ze dat het politiereglement wordt toegepast op individuele bewegwijzering.

AANBEVELINGEN:

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

3. LASTEN EN KOSTEN TRANSPARANTE COMMUNICATIE EN MEER INSPRAAK Ondernemers willen weten waarvoor ze betalen. Het doel van een heffing dient duidelijk gecommuniceerd te worden naar de betaler. Als ondernemers precies zouden weten waarvoor hun bijdrages worden aangewend, zullen ze meer bereid zijn om te betalen. Ondernemers adviseren de stad om duidelijk op te lijsten waaraan hun belastinggeld besteed wordt. Ondernemers voelen zich onvoldoende betrokken bij het fiscaal beleid van Aarschot. De expertise die ondernemers hierbij kunnen bieden is bovendien nuttig voor de stad.

leren zorgt ervoor dat minder jongeren zonder diploma de schoolbanken verlaten en geeft bedrijven de kans om toekomstige werkkrachten op te leiden. • Versterking van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen door in te spelen op vragen van de bedrijfswereld. • Investeren in didactische uitrusting en infrastructuur van technische en beroepsscholen. • Toekomstgerichte eindtermen die leerlingen voorbereiden op de uitdagingen van morgen. Om hiertoe te komen, is actief overleg nodig tussen onderwijs en ondernemers. Dat kan gefaciliteerd worden door de stad.

AANBEVELINGEN: AANBEVELINGEN: • Communiceer duidelijker waaraan belastinggeld besteed wordt. • Betrek ondernemers meer in het fiscaal beleid.

Het werkloosheidspercentage in Aarschot is 4,3% (mei 2018). Dat is lager dan het gemiddelde in Vlaanderen (6,0%). Toch kan het beter. De lokale overheid kan zorgen voor een betere aansluiting van het onderwijs op de reële behoeften van de arbeidsmarkt.

ONTVANGEN VACATURES IN DE LAATSTE 12 MAANDEN IN AARSCHOT

4. TALENTEN Om Aarschot welvarend en competitief te houden, is het essentieel dat elk talent ontwikkeld wordt, en dat elke beschikbare arbeidskracht aan het werk gaat. Dat begint met het onderwijs en de manier waarop Aarschot dit uitbouwt.

FACILITEER RAAKPUNTEN TUSSEN ONDERWIJS EN ONDERNEMERS Het onderwijs in Aarschot scoort goed. De Stad heeft een rijke scholengemeenschap met ASO, TSO en BSO. De nabijheid van hogescholen en de universiteit van Leuven als high-tech onderzoeksomgeving is een grote troef. Toch zijn er nog enkele belangrijke verbeterpunten. Ondernemers zijn vragende partij om het onderwijs te hervormen, zodat het aansluit bij de duurzame en lange termijn noden van de arbeidsmarkt in Aarschot: • Scholen moeten volop inzetten op duaal leren en werkplekleren. De stad moet de vinger aan de pols van de scholen houden en hen begeleiden en bijstaan waar mogelijk. Vandaag lopen de meeste initiatieven vast bij de scholen zelf. Duaal

422 45.1%

514 54.9%

volgens bedrijfsgrootte KMO (<50 werknemers) GO (≥50 werknemers)

100 21.3% 737 78.7% volgens circuit Vaste circuits Tijdelijke circuits

KNELPUNTBEROEPEN IN AARSCHOT Sector (top 3) • Groot- en kleinhandel • Zakelijke dienstverlening • Onderwijs Beroepsgroep (top 3) • Schoonmaak- en onderhoudspersoneel • Verkopers • Onderwijzend en leidinggevend personeel in scholen

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

5. ONDERNEMERSCHAP INITIATIEVEN OM NIEUW ONDERNEMERSCHAP EN INVESTEERDERS AAN TE TREKKEN Om het groeipotentieel van de economie in Aarschot te vergroten, moet er meer geïnvesteerd worden. De Stad kan dat ondersteunen door zelf meer investeringen te doen en door investeringen van ondernemingen te ondersteunen. In het bijzonder vraagt Voka aan het stadsbestuur: • Verbeter het ondernemersklimaat zodat nieuwe investeerders hun weg vinden naar Aarschot. Dat omvat uiteenlopende actiepunten, zoals een vlot vergunningsproces, meer rechtszekerheid, een vlotte mobiliteit, een bloeiende arbeidsmarkt. Risico nemen en kapitaal investeren moet aangemoedigd worden. • Faciliteer de zoektocht naar internationale investeerders. • Werk maken van een verdere professionalisering van de ontvangst van de Stad ten aanzien van nieuwe investeerders en bedrijven, met een optimale begeleiding.

BETREK ONDERNEMERS BIJ HET BELEID Ondernemers vragen om meer voorafgaande

betrokkenheid in het beleid. Op die manier zal de Stad ook beter op de hoogte zijn van de noden van de ondernemers. Voka pleit voor een bestuurscultuur die open staat voor initiatief en expertise vanuit de samenleving. Ondernemers kunnen heel wat expertise bieden die lokale besturen vandaag missen. Een goed overlegmodel zal bijdragen tot de ontwikkeling van de streek.

6. AANTREKKELIJKE REGIO FORMULEER EEN STERKE REGIO-IDENTITEIT MET DYNAMIEK EN TOEKOMSTVISIE Aarschot moet een langetermijnvisie ontwikkelen voor de positionering in het ondernemerslandschap. Dat moet gebeuren in samenwerking met alle relevante partijen, inclusief de ondernemers. Met andere woorden: de stad moet samenzitten met de ondernemers en bepalen welke troeven men in de toekomst meer wil uitspelen. Daarbij zal vertrokken worden vanuit een duidelijke pragmatische ondernemende ingesteldheid.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

die wij vandaag niet uitspelen als locatie voor het aantrekken van nieuwe werkgevers. Bovendien ligt de industriezone naast de stationsomgeving, waardoor ook bereikbaarheid via openbaar vervoer gemakkelijk te organiseren is . Als laatste element wil ik toch ook aangeven dat onze bedrijven en hun werknemers niet afgesneden zijn van het interstedelijk middenstandsgebeuren, wat beiden ten goede komt. Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? De grootste uitdaging bestaat erin om een visie te ontwikkelen omtrent de focus waarrond we in deze regio economisch willen werken in de komende 10-15 jaar. Van daaruit kan er verder gewerkt worden aan de middelen en de tools die we nodig hebben om die strategie op de kaart te zetten. Het hebben van een strategische visie in een snel bewegende markt is zeer belangrijk en moet ervoor zorgen dat we de boot van werkgelegenheid en welvaartscreatie in eigen streek niet missen.

CHRISTEL GIJSBRECHTS

VOORZITSTER REGIOBESTUUR AARSCHOT

Ik ben Christel Gijsbrechts , zaakvoerder van Viafin bvba en Confini bvba. Wij loodsen via een hands-on benadering familiale ondernemingen doorheen een crisis of veranderingsproces. Ik doe dat via een eerder holistische benadering waarbij de nadruk vaak ligt op het financiële aspect, het aandeelhouderschap, de interne opbouw van de organisatie, de uitbouw of herschikking van management en operationele structuren. Omdat ik vaak door zaakvoerders/eigenaars gevraagd word op het ogenblik van grote spanningen is ook bemiddeling tussen partijen een aspect dat zo goed als altijd tijdens mijn opdrachten aan bod komt. Daarnaast is de professionalisering van de familiale kmo met de uitbouw van een gedragen corporate governance structuur (o.a. Raad van Advies, Familieraad enz.) één van de andere stokpaardjes. Ik woon in Aarschot en ben een ondernemer met een groot hart voor Aarschot. Wat is de grootste troef van ondernemen in Aarschot? Aarschot ligt aan de rand van Vlaamse Ruit. De files naar de grootsteden zoals Brussel en Leuven starten vaak net voor Aarschot. Dat is een troef

Als u zelf één positief initiatief mag nemen in Aarschot, welk voorstel schuift u dan naar voor? Het grootste pijnpunt om te ondernemen in Aarschot is het ontbreken van een duidelijk en transparant vergunningsbeleid. Dat vormt een duidelijke hinderpaal voor heel veel bestaande ondernemers. Tegelijk daalt daarmee ook de aantrekkingskracht van Aarschot t.o.v. de regio’s in onze omgeving. Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? Sinds enige tijd is er een gestructureerd overleg tussen de Schepen van Economie en Voka regio Aarschot. Dat heeft de partijen dichter bij elkaar gebracht en ervoor gezorgd dat er meer wederzijds begrip is ontstaan. Er is nog een weg af te leggen, maar de eerste positieve stappen zijn in ieder geval gezet. Voelt u de krapte op de arbeidsmarkt? Heeft u zelf moeilijkheden om het geschikte personeel te vinden? De economie zit in de lift en dat is voelbaar op de arbeidsmarkt. Het aantal knelpuntberoepen stijgt fors. Ook in onze regio. Ook hier zit een uitdaging voor het toekomstige bestuur, namelijk om actiever mee de schouders te zetten onder projecten van duaal leren en om het opleidingsaanbod van het eigen net inhoudelijk beter af te stemmen op de noden van de arbeidsmarkt.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

REGIO DIEST LONDERZEEL

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

KEERBERGEN

ZEMST

MEISE

OPWIJK MERCHTEM

GRIMBERGEN

WEMMEL

ASSE AFFLIGEM

BRUSSEL

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

DROGENBOS

BEERSEL

GALMAARDEN

PEPINGEN HERNE

BEKKEVOORT

KORTENAKEN

GEETBETS

LUBBEEK GLABBEEK

LEUVEN

BERTEM

BOUTERSEM BIERBEEK

ZOUTLEEUW

OUDHEVERLEE

HULDENBERG OVERIJSE

LINKEBEEK

TIELT-WINGE

HERENT

WEZEMBEEKOPPEM

LENNIK

BEVER

HOLSBEEK

TERVUREN

SINT-PIETERSLEEUW

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

KRAAINEM

DILBEEK

ROOSDAAL

GOOIK

HAACHT

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT

BOORTMEERBEEK

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

TREMELO

HOEILAART

SINTGENESIUS RODE

TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

HALLE

âžœ DIEST IN CIJFERS

BEVOLKING 23.612 in Diest (52.670 in de volledige regio) (2017)

AANTAL ONDERNEMINGEN:

% NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN:

1.880 in Diest (3.950 in de volledige regio) (cijfers 2016) (actieve btw-nummers)

6,7% (jaargemiddelde 2017)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

➜ ALGEMENE TEVREDENHEID

40%

36%

33%

30 25 20 15

13%

11%

14%

Di es t

sBr ab an t aa m Vl

aa nd er en

Tevreden (meer dan 8/10) Ontevreden (minder dan 5/10)

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

36%

Slechts van de ondernemers uit de regio Diest is tevreden over het lokaal bestuur. Bovendien is 16% van de ondernemers echt ontevreden. Die cijfers liggen lager dan het gemiddelde in Vlaanderen, waar 40 % van de werkgevers aangaf tevreden te zijn. De steekproef bestond uit 28 ondernemers uit de regio Diest die lid zijn van Voka. • 14% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 46% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als ‘tevreden’ (36%). Een restcategorie van 4% gaf geen algemene score.

PRIORITEITEN: 1 Vlot vergunningsbeleid. Zet in op snelle, eenvoudige en transparante procedures. 2 Ondernemingsvriendelijke stad. Diest moet initiatieven nemen om bestaand ondernemerschap te versterken en nieuw ondernemerschap aan te trekken en te stimuleren. Het bestuur zou een betere relatie moeten opbouwen met de industrie. 3 Ruimte om te ondernemen. Voorzie voldoende ruimte om te ondernemen. Monitor de vraag en het aanbod goed.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Hieronder worden per domein de prioriteiten voor ondernemers weergegeven, gevolgd door concrete aanbevelingen:

1. RUIMTE ZET IN OP SNELLE TRANSPARANTE PROCEDURES VOOR VERGUNNINGSAANVRAGEN Ondernemers zijn ontevreden over de vlotheid van het vergunningsbeleid. Administratie mag geen rem op ondernemerschap zetten: • Verkort de doorlooptijd van de vergunningsprocedure. • Het is essentieel dat er een transparant beleid gevoerd wordt, waarbij er overleg plaatsvindt met ondernemers. Vandaag is de communicatie met de handelaars in het centrum beter dan de communicatie met de grotere bedrijven op de industrieterreinen rondom Diest. In dit overleg is het noodzakelijk dat beide partijen pragmatisch en oplossingsgericht te werk gaan. Citadel Diest

Het valt op dat de kleinere gemeenten in de regio, zoals Bekkevoort, het beduidend beter doen en dat er een grotere betrokkenheid van ondernemers is in het vergunningsbeleid.

VOLDOENDE RUIMTE OM TE ONDERNEMEN De regio kampt met een tekort aan bedrijfsruimtes. We stellen vast dat beschikbare ruimtes steeds snel zijn opgevuld. Om de economie te laten floreren is het cruciaal dat de regio over voldoende bedrijventerreinen beschikt. Ondernemers benadrukken dat het bovendien niet duidelijk is welke bedrijventerreinen beschikbaar en ontwikkelbaar zijn. Het bestuur zou een index van de beschikbare en ontwikkelbare bedrijventerreinen kunnen opmaken.

Ondernemers suggereren om van de citadelsite een startershub te maken. Het succes van zulke sites, waar starters een ruimte kunnen huren en waar gemeenschappelijke faciliteiten ter beschikking staan (zoals een vergaderzaal, sanitaire voorzieningen, printers en ondersteunend personeel), is aangetoond in Leuven. De stad Diest moet dringend een promotor zoeken voor de ontwikkeling van die site.

Ondernemers zijn ontstemd over het voorkooprecht toebehorende aan Interleuven. Dat recht van voorkoop houdt in dat Interleuven de mogelijkheid krijgt om, telkens wanneer gronden en gebouwen verkocht worden, bij voorrang op de kandidaat-koper die gebouwen/gronden aan te kopen aan een prijs lager dan de marktwaarde. Hoewel Voka erkent dat dat voorkooprecht wettelijk is, willen we toch benadrukken dat het in de praktijk ondernemers ontmoedigt om eigendommen te verwerven. Ondernemers haken ook af omdat ze niet op de hoogte zijn van de details van het voorkooprecht.

Ondernemers suggereren dat de stad grotere inspanningen zou moeten leveren om van de bedrijvenzone in de stationsomgeving een centrum te maken van bedrijven die zich specialiseren in dienstverlening.

AANBEVELINGEN: • Voer een transparant en consistent vergunningsbeleid. Ga steeds pragmatisch en oplossingsgericht te werk bij het beoordelen van vergunningsaanvragen. • Er is nood aan meer ruimte om te ondernemen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

2. MOBILITEIT

slaapplaatsen zijn voorzien voor chauffeurs. Zulke situaties veroorzaken veel vuilnis en overlast op openbaar terrein.

INVESTEER IN INFRASTRUCTUUR Ondernemers rapporteren dat bedrijventerreinen in het algemeen vlot bereikbaar zijn met de auto en dat er relatief weinig files zijn. Dat wil echter niet zeggen dat Diest niet moet investeren in de vlotte bereikbaarheid van bedrijventerreinen op alternatieve manieren. • Er zijn geen goede busverbindingen naar de bedrijventerreinen. Stopplaatsen zijn ver gelegen van de bedrijven. Dat demotiveert mensen om met de bus naar het werk te komen. • Daarbovenop zijn er nauwelijks voetpaden en is de straatverlichting van slechte kwaliteit. Tot slot is ook de bewegwijzering op bedrijventerreinen onduidelijk voor ondernemers, omdat ze gebeurt aan de hand van borden met een code van het Havensysteem, in plaats van de bedrijfsnaam. Ook hier is meer overleg met de bedrijven wenselijk.

VRACHTWAGENS In de regio Diest zijn er te weinig vrachtwagenparkings met faciliteiten. Dat veroorzaakt schrijnende toestanden voor vrachtwagenchauffeurs, die dikwijls genoodzaakt zijn om te overnachten in hun voertuig (bijvoorbeeld op de Reppelsebaan in Webbekom), of in loodsen op industrieterreinen waar

Er is nood aan een structurele oplossing voor de bedrijven die de trucks nodig hebben. Oplossingen voor praktische logistieke problemen moeten worden gevonden. Trucks kunnen niet zomaar geweerd worden zonder een alternatief te voorzien. DIEST STATION Het station van Diest en de stationsomgeving worden zeer slecht geëvalueerd. Uit onze bevragingen blijkt dat er te weinig parkeergelegenheid is nabij het station. Het is niet uitzonderlijk dat pendelaars zich moeten parkeren op een loopafstand van 15 minuten van het station. Ondernemers geven ook aan dat de stationsbuurt in het algemeen onaangenaam is en dat het station niet goed is uitgerust (bijvoorbeeld te weinig schermen die de dienstregeling weergeven).

AANBEVELINGEN: • Investeer in een vlotte bereikbaarheid van bedrijfsterreinen met het openbaar vervoer en een duidelijke bewegwijzering. • Er zijn te weinig vrachtwagenparkings met faciliteiten. • Creëer extra parkeergelegenheid nabij het treinstation van Diest en zorg voor een aangename stationsomgeving.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

3. LASTEN EN KOSTEN KIES VOOR TRANSPARANTE COMMUNICATIE Ondernemers willen weten waarvoor ze betalen. Duidelijke communicatie kan zorgen voor een beter begrip voor belastingen bij ondernemers. De invoering van belastingen en heffingen gebeurt liefst in samenspraak met de bedrijven. In dat kader voelen ondernemers zich onvoldoende betrokken bij het fiscaal beleid van Diest. Ze vragen dan ook om meer overleg. De expertise die ondernemers hierbij kunnen bieden is bovendien nuttig voor de stad.

RATIONALISEER EIGEN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN EN RETRIBUTIES Ondernemers zijn tevreden dat de belasting op drijfkracht werd afgeschaft. Daartegenover staat dat er nog steeds een wirwar aan lokale taksen bestaat, zoals de belasting op de verspreiding van niet-geadresseerd drukwerk, de belasting op aanplakborden.

Zie bijlage ‘financieringsmodel van lokale besturen’, pagina 82.

DIGITALISERING Ondernemers vinden dat de digitale aangifte nog niet op punt staat. Dat zou de administratieve rompslomp verminderen.

AANBEVELINGEN: • Duidelijke communicatie over belastingen kan rekenen op een beter begrip voor belastingen bij ondernemers. Pleeg meer overleg met ondernemers. • Verminder het aantal eigen gemeentelijke belastingen die ondernemers viseren.

BEN STALMANS

VOORZITTER REGIOBESTUUR DIEST

Ik ben zakenadvocaat en vennoot bij Bvs advocaten, een advocatenkantoor met een vijftiental medewerkers met vestigingen in Diest en Sint-Truiden. Wat is de grootste troef van ondernemen in Diest? Diest is een aangename stad met uitstraling en een rijke variatie aan ambitieuze kmo’s, diverse bedrijventerreinen en een goede ligging. Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? Een significante en optimale bestemming geven aan de citadelsite en een nog vlottere administratieve bejegening van de bedrijven inzake vestiging en vergunningen. Als u zelf één positief initiatief mag nemen in Diest, welk voorstel schuift u dan naar voor? Ik zou er graag voor willen zorgen dat de leden van Voka en de stad Diest elkaar kunnen vinden in een constructieve en pragmatische dialoog met tastbare resultaten waar de ondernemers iets mee kunnen in hun dagelijkse werking. Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? Hun deur staat zeker open voor de ondernemingen, maar een proactief en structureel overleg ontbreekt. Voelt u de krapte op de arbeidsmarkt? Heeft u zelf moeilijkheden om het geschikte personeel te vinden? De krapte is zeker voelbaar en zal er niet op beteren door de vergrijzing van de bevolking. Het is onbegrijpelijk hoe de overheid er niet in slaagt om de werkloze werkzoekenden af te stemmen op deze krapte. Dit fnuikt de bedrijven in hun groei en ontwikkeling. Voor kmo’s wordt het zo erg moeilijk gemaakt om op te boksen tegen de grote bedrijven.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

4. TALENTEN Ondernemers schreeuwen om goede werkkrachten. De jobs zijn er: in Vlaams-Brabant zijn meer dan 32.000 openstaande vacatures, met nog eens meer dan 28.000 openstaande vacatures in Limburg daarbovenop. Toch is het een moeilijke opdracht om die vacatures ook effectief in te vullen. In de stad Diest alleen waren er eind mei 2018 meer dan 400 openstaande vacatures (waarvan meer dan de helft uitzendopdrachten). De werkloosheidsgraad in Diest is 5,3% (mei 2018).

FACILITEER CONTACT TUSSEN ONDERWIJS EN ONDERNEMINGEN De stad moet bedrijven ondersteunen door hen te helpen om onontgonnen talent te activeren en te laten doorstromen naar bedrijven. Er zijn niet voldoende contacten tussen ondernemingen en het onderwijs. De vragen van scholen om stagiairs te plaatsen bij bedrijven komen bijvoorbeeld vaak te laat. Een geïntegreerde aanpak over de verschillende gemeentelijke diensten heen met een centraal aanspreekpunt voor de bedrijven moet de administratieve last voor bedrijven verlagen. Steden kunnen met gerichte activeringsprojecten de groep van niet-werkende werkzoekenden sneller klaarstomen richting bedrijven. Verder neemt het lokaal bestuur te weinig initiatieven om vacatures bekend te maken. Ondernemers zouden het appreciëren mochten er meer jobbeurzen en infosessies georganiseerd worden.

Inspirerend voorbeeld: De gemeente Wetteren helpt de lokale bedrijven door het platform www. jobsinwetteren.be te ondersteunen, samen met Voka en de Provincie. De portaalsite bevat een link naar de vacaturepagina’s van lokale ondernemingen en de gemeente ondersteunt dat ook via haar eigen communicatiekanalen.

AANSLUIT OP DE ARBEIDSMARKT Ondernemers zijn vragende partij om het onderwijs te hervormen, zodat het aansluit bij de duurzame langetermijnnoden van de arbeidsmarkt in de regio. De aansluiting op de arbeidsmarkt verloopt vandaag niet goed. • Versterking van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen door in te spelen op vragen van de bedrijfswereld; • Er moet volop ingezet worden op duaal leren en werkplekleren, zowel door bedrijven als door scholen. Duaal leren is een extra sterke leerweg voor jongeren die willen leren op de werkplek, en zorgt ervoor dat minder jongeren zonder diploma de schoolbanken verlaten. Het geeft bedrijven de kans om toekomstige werkkrachten op te leiden.

STIMULEER ARBEIDSMOBILITEIT Diest moet arbeidsmobiliteit stimuleren, zodat vacatures ingevuld kunnen worden door de juiste profielen. Dat houdt in dat de stad verplaatsingsgedrag moet motiveren vanuit regio’s met een hoge werkloosheidsgraad naar regio’s met veel vacatures, dat ze minder mobiele doelgroepen (zoals personen zonder rijbewijs of vervoersmiddel) de nodige tools moet aanreiken om zich beter te kunnen verplaatsen, en ze moet “mobiliteit in het hoofd” aanmoedigen. Zo zijn mensen meer mobiel om een job in de ruimere regio te vinden.

ONDERSTEUNENDE INITIATIEVEN OM WERKZAAMHEIDSGRAAD TE VERHOGEN Er zijn te weinig initiatieven om de werkzaamheidsgraad te verhogen. De gemeente zou meer kinderopvangplaatsen en vakantieactiviteiten kunnen voorzien. Vandaag zijn die activiteiten onmiddellijk volzet. Dat zou samen met de bedrijven georganiseerd kunnen worden, eventueel binnen een bedrijventerreinenvereniging.

AANBEVELINGEN: • Hervorm het onderwijs, zodat het aansluit op de werkelijke noden van de arbeidsmarkt. • Neem meer initiatieven om de contacten tussen het onderwijs en de ondernemingen te faciliteren. • Stimuleer arbeidsmobiliteit, zodat vacatures ingevuld kunnen worden door de juiste profielen. HERVORM HET ONDERWIJS, ZODAT HET BETER

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

5. ONDERNEMERSCHAP AANTREKKELIJKE MAAR NIET ZO ONDERNEMINGSVRIENDELIJKE STAD Diest is een aantrekkelijke en aangename stad. Dat is een zeer grote troef. Ondernemers zijn tevreden over de inspanningen van Diest om zich als een aantrekkelijke regio te profileren. Men is blij met de socioculturele dynamiek in de stad. Echter, bedrijfsleiders van grotere bedrijven vinden dat Diest het bestaand ondernemerschap niet voldoende versterkt en nieuwe initiatieven niet genoeg stimuleert. Diest is hierin niet proactief genoeg. Men hanteert een louter reactieve aanpak. Ook het contact tussen de bedrijfswereld en het bestuur verloopt stroef. Er heerst een gevoel dat de stad meer inspanningen levert voor de lokale handelaren in het stadscentrum, dan voor de grotere ondernemers in de omliggende industrieterreinen. Indien Diest een meer bedrijfsvriendelijk beleid zou voeren, zou het meer talent kunnen aantrekken.

INITIATIEVEN OM NIEUW ONDERNEMERSCHAP AAN TE TREKKEN/TE STIMULEREN Het is ontzettend belangrijk om startende ondernemers aan te trekken. De aanwezigheid van creatieve en innovatieve bedrijven geven de regio een aantrekkelijk imago, wat op zijn beurt opnieuw jonge ondernemers aantrekt. In dit verband suggereren ondernemers om van de citadelsite een startershub te maken, zoals hierboven beschreven.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

REGIO LONDERZEEL

LONDERZEEL

OPWIJK

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

KEERBERGEN

ZEMST

MEISE

MERCHTEM

GRIMBERGEN

WEMMEL

ASSE AFFLIGEM

BRUSSEL

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

PEPINGEN HERNE

BEKKEVOORT

KORTENAKEN

GEETBETS

LUBBEEK GLABBEEK

LEUVEN

BERTEM

BOUTERSEM BIERBEEK

ZOUTLEEUW

OUDHEVERLEE

HULDENBERG OVERIJSE

BEERSEL

GALMAARDEN

TIELT-WINGE

HERENT

TERVUREN DROGENBOS

LINKEBEEK

BEVER

HOLSBEEK

WEZEMBEEKOPPEM

LENNIK

SINT-PIETERSLEEUW

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

KRAAINEM

DILBEEK

ROOSDAAL

GOOIK

HAACHT

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT

BOORTMEERBEEK

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

TREMELO

HOEILAART

SINTGENESIUS RODE

TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

HALLE

âžœ LONDERZEEL IN CIJFERS

BEVOLKING 18.385 in Londerzeel (46.692 in de volledige regio) (2017)

AANTAL ONDERNEMINGEN:

% NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN:

1.497 in Londerzeel (3.885 in de volledige regio) (actieve btw-nummers)

4,1% in de stad Londerzeel (jaargemiddelde 2017)

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

➜ ALGEMENE TEVREDENHEID

40%

40 35

33%

31%

30 25 20 15

13%

11%

10 5

el Lo nd e

rz e

sBr ab an t aa m Vl

aa nd er en

Tevreden (meer dan 8/10) Ontevreden (minder dan 5/10)

De steekproef bestond uit 16 ondernemers uit de regio Londerzeel die lid zijn van Voka. • 13% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 50% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als ‘tevreden’ (31%). Een restcategorie van 6% gaf geen algemene score.

PRIORITEITEN: 1 Londerzeel moet meer initiatieven nemen om een ondernemersvriendelijke gemeente te zijn: creëer een vast aanspreekpunt voor bedrijven, pleeg structureel overleg met bedrijven, zorg voor transparantie en eenvoud, en overleg over vergunningen. 2 De gemeente moet in overleg met bedrijven bijdragen tot een betere mobiliteit: bereikbaarheid verbeteren met openbaar vervoer en fiets, met de sneltram als opportuniteit, met oog voor overstapparkings. 3 Het bestaande industrieterrein dient opgewaardeerd te worden en er is nood aan analyse en monitoring van beschikbare bedrijventerreinen, met oog voor de ontwikkeling van bijkomende ruimtes voor bedrijven. 4 Creëer een duidelijke visie over de toekomst van Londerzeel als economisch centrum en verbeter het imago van Londerzeel als economisch centrum.

©Dirk Boon

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

31%

Slechts van de ondernemers uit de regio Londerzeel is tevreden over het lokaal bestuur. 81% van de ondernemers geeft het lokaal bestuur minstens 6/10, wat het globale resultaat toch behoorlijk positief maakt.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Hieronder worden per domein de prioriteiten voor ondernemers weergegeven, gevolgd door concrete aanbevelingen:

1. RUIMTE ZET IN OP TRANSPARANTE EN EENVOUDIGE PROCEDURES VOOR VERGUNNINGSAANVRAGEN, IN OVERLEG Ondernemers willen op een efficiënte manier geholpen worden zonder veel rompslomp. Ze verwachten een snelle en efficiënte afhandeling van hun vergunningsaanvraag. Daarenboven is meer overleg tussen de overheid en de ondernemers tijdens het vergunningsproces noodzakelijk. De dienst ruimtelijke ordening moet meedenken met de vergunningsaanvrager, en zou sommige regels wat flexibeler kunnen toepassen wanneer dat opportuun is. Er moet ruimte zijn voor een dialoog met bedrijven en het zoeken naar een consensus.

Ondernemers willen in een vroeg stadium op de hoogte gebracht worden van de argumenten van de gemeente om de vergunning al dan niet af te keuren, zodat ze daarmee rekening kunnen houden en, indien noodzakelijk, hun plannen kunnen aanpassen of stopzetten.

VOLDOENDE KWALITEITSVOLLE RUIMTE OM TE ONDERNEMEN Londerzeel kampt met een tekort aan kwaliteitsvolle ruimte om te ondernemen, waardoor bedrijven met uitbreidingsplannen moeten uitwijken naar andere gemeentes en waardoor men investeringen dreigt te mislopen. Daarvoor zijn er vier oplossingen: • Ten eerste zou men een nieuw industrieterrein kunnen ontwikkelen in de Berg. Die zone is vandaag nog agrarisch gebied. Met zijn ligging tussen 3 gemeenten (Londerzeel, Kapelle-opden-Bos, Meise), is het een ideale plaats voor bedrijven die actief zijn in de logistieke sector. • Ten tweede zijn er nog versnipperde zones langsheen de A12 in Meise en Londerzeel die verder ontwikkeld zouden kunnen worden. Maar de mogelijkheden daarvan hangen af van de verdere ontwikkeling van A12 (omvorming tot autosnelweg) en de projecten van de sneltram en fietssnelweg.

en zich niet beperken tot het oplappen van de verouderde infrastructuur. Ondernemers zouden het appreciëren indien de wirwar aan wegwijzers op de industrieterreinen, die vaak niet meer accuraat zijn, wordt opgeruimd. De gemeente heeft budgetten vrijgemaakt om de uitstraling van de industriezone te verbeteren, maar de voorziene budgetten zullen wellicht niet volstaan. • Tot slot is er veel leegstand van bedrijfsgebouwen in particulier beheer. Veel industriële gebouwen staan gedurende lange tijd te koop of te huur. Het is noodzakelijk dat de beschikbare en ontwikkelbare bedrijventerreinen correct in kaart worden gebracht en gemonitord door de gemeente. Die monitorgegevens moeten up-to-date gehouden worden, en gemakkelijk toegankelijk zijn voor bedrijven. Die monitoring gebeurt vandaag wel consequent voor woningen, maar zou regelmatiger gedaan kunnen worden voor bedrijfsruimtes. Op die manier kunnen vraag en aanbod op elkaar afgestemd worden.

RUIMTE VOOR STARTERS De gemeente dient te bekijken waar er stedenbouwkundig locaties kunnen worden voorzien voor startende ondernemers. Meestal stuiten die immers op over-regularisering. Bovendien menen ondernemers dat de gemeente beschikt over een bepaald patrimonium dat daarvoor zou kunnen worden aangewend. De geplande ontwikkeling van een bedrijvenzone voor KMO’s tussen het bedrijf Stone en Pilatusveld biedt een opportuniteit om ook ruimte voor startende ondernemingen te voorzien.

AANBEVELINGEN: • Meer overleg tussen gemeente en bedrijven over investeringsplannen en vergunningsaanvragen. • Soepeler en sneller beleid betreffende vergunningsprocessen. • Het bestaande industrieterrein moet worden opgewaardeerd en er is analyse en monitoring nodig van beschikbare bedrijventerreinen, met oog voor de ontwikkeling van bijkomende ruimte voor bedrijven. • De gemeente dient te bekijken waar er stedenbouwkundig locaties kunnen worden voorzien voor startende ondernemers.

• Ten derde is de kwaliteit en de uitstraling van de industriezone van Londerzeel slecht. De gemeente moet dat structureel aanpakken

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

2. MOBILITEIT

sneltram in Londerzeel wel een overstapparking voor 375 wagens en 420 fietsen gepland, wat kan worden toegejuicht.

VLOTTE BEREIKBAARHEID BEDRIJVENTERREINEN DOOR INVESTERINGEN IN INFRASTRUCTUUR Een optimale ontsluiting van bedrijventerreinen via duidelijke bewegwijzering en vlotte bus- en fietsverbindingen vormt een van de prioriteiten voor ondernemers. • Het nieuwe open afrittencomplex Londerzeelzuid moet gepaard gaan met een betere ontsluiting van bedrijventerreinen langs de A12 en moet de mogelijkheid bieden van ontsluiting bedrijvenzone aan de Berg, evenals bedrijvenzone Westrode. Ondernemers zijn tevreden dat de aanbouw van dat nieuwe complex niet zal uitgesteld worden tot de Brusselse regering een beslissing heeft genomen over het precieze tracé van de sneltram vanuit Brussel. • Ondernemers merken op dat er geen goede busverbindingen zijn naar de bedrijventerreinen en dat de bushaltes te ver gelegen zijn van de bedrijven. Dat demotiveert mensen om met de bus naar het werk te komen. Londerzeel moet het belang daarvan blijven verdedigen bij De Lijn. De geplande sneltram kan op termijn wel een goed openbaar vervoersalternatief, maar dat kan nog vele jaren op zich laten wachten. • Ondernemers zijn opgetogen over de geplande investeringen in fietssnelwegen. De gemeente moet erop toezien dat er voldoende oversteekplaatsen over de spoorweg zijn voor fietsers, zodat het industrieterrein gemakkelijk bereikbaar is. • De bewegwijzering naar bedrijventerreinen gebeurt aan de hand van borden met een code en een kleur. Een duidelijkere bewegwijzering is noodzakelijk. Ondernemers willen daarvoor graag zelf de verantwoordelijkheid opnemen en gezamenlijk digitale naamborden aankopen. Die hoogwaardige borden zullen ook het uitzicht en het imago van het bedrijventerrein ten goede komen. • Verder zien de ondernemers de geplande sneltramverbinding Willebroek-Brussel langsheen de A12 als een opportuniteit. Wel moeten de bedrijven langsheen het traject meer betrokken worden bij het vastleggen van het precieze tracé, zowel voor de fietssnelweg als de sneltram. Daarnaast dient de gemeente te voorzien in goed uitgeruste haltes met overstapparkings. Intussen heeft de Vlaamse regering aan de toekomstige halte van de

BEPERK DE HINDER VEROORZAAKT DOOR GEPARKEERDE VRACHTWAGENS Op vele plaatsen in Londerzeel staan ‘s nachts geparkeerde vrachtwagens. Omdat er in de directe buurt geen ruimte is waar ze kunnen overnachten, blijven chauffeurs vaak aan de kant van de straat in hun voertuig te slapen. Daarenboven zijn er nergens sanitaire faciliteiten voorzien voor chauffeurs. Dat veroorzaakt hinder in de directe buurt. Als gevolg van die situatie: • staan vrachtwagens, al dan niet reglementair geparkeerd op straat, in het bijzonder in de industriezone • worden bewoners gehinderd, omdat het niet uitzonderlijk is dat vrachtwagens in woonwijken parkeren • is er overlast op het openbaar terrein: lawaai, zwerfvuil... Londerzeel moet de hinder veroorzaakt door deze situatie aanpakken. Voor bedrijven in Londerzeel die de trucks nodig hebben moet er een structurele oplossing komen voor het parkeren. Daarbij moet wel vermeden worden dat mogelijke extra ruimte voor vrachtwagens ten koste zal gaan van de – reeds schaarse – bedrijfsruimte. Bijkomende parking kan voorzien worden op het openbaar terrein, zonder de mobiliteit in het gedrang te brengen. AANBEVELINGEN: De gemeente dient in overleg met bedrijven bij te dragen tot betere mobiliteit: bereikbaarheid verbeteren met openbaar vervoer en fiets, met de sneltram als opportuniteit en oog voor overstapparkings. In dat kader zijn de aanbevelingen: • Optimaliseer het open afrittencomplex Londerzeel-zuid, om bedrijventerreinen beter bereikbaar te maken. • Investeer in een vlotte bereikbaarheid van bedrijfsterreinen met het openbaar vervoer en de fiets, en zorg voor een duidelijke bewegwijzering. • Valoriseer het traject en de haltes van de sneltram Willebroek-Brussel. • Beperk de hinder van parkerende vrachtwagens en voorzie voor vrachtwagens bestemd voor bedrijven in Londerzeel parkeermogelijkheden.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

CHRIS BERGMANS

VOORZITTER OGL LONDERZEEL

Ik ben eigenaar van 2 bedrijven: Alle Bouw Machines NV, een bedrijf gespecialiseerd in de verkoop en verhuur van bouwmachines en Beton Trowel NV, een bedrijf dat wereldwijd machines voor betonverwerking en grondverdichting levert. Beide bedrijven zijn gevestigd in Londerzeel.

Als u zelf één positief initiatief mag nemen in Londerzeel, welk voorstel schuift u dan naar voor? Ik zou meer ruimte voorzien om te ondernemen. Er is geen plaats meer in Londerzeel. In Puurs, net over de provinciegrens, wordt er een nieuw industrieterrein aangelegd. Dat kan Londerzeel niet voorzien. Daarenboven wordt er veel plaats ingenomen door trucks die overal geparkeerd staan, o.a. op de ventweg van de A12 ter hoogte van de afrit Londerzeel centrum. Dat zorgt voor de nodige overlast en draagt niet bij tot een positieve straatbeeld van Londerzeel. Dat zijn vaak mensen met buitenlandse origine, die geen thuisbasis hebben in België, en noodgedwongen in hun geparkeerd voertuig moeten overnachten. Londerzeel moet hiervoor een gepaste oplossing bieden. Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? Het bestuur is zeker bereid te luisteren naar de noden van ondernemers. Het contact verloopt goed. Wanneer we met Ondernemersgroep Londerzeel (‘OGL’) de gebundelde eisen van onze leden voorstellen aan het bestuur, komt

©Doef

Wat is de grootste troef van ondernemen in Londerzeel? Londerzeel heeft een optimale ligging, op het kruispunt van Brussel en Antwerpen, dicht bij het kanaal en de luchthaven. Londerzeel is nog vlot bereikbaar: de stad ligt niet meteen aan de ring van Antwerpen en Brussel, wat veel files vermijdt. Daarnaast is de diversiteit aan bedrijven, met een focus op logistiek, een grote troef. Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? Het bestuur staat voor twee belangrijke uitdagingen. Ten eerste, moeten de belastingen nog bedrijfsvriendelijker. We zijn tevreden dat de drijfkrachtbelasting op die manier hervormd is, dat er meer bedrijven mee betalen. Vroeger werden vooral de grote industriële bedrijven belast. Daarnaast zal het ook een uitdaging zijn voor Londerzeel om zijn goede bereikbaarheid te behouden.

er meteen actie. De uitvoering gebeurt echter niet steeds even efficiënt. We beseffen uiteraard dat niet alles realiseerbaar is, en dat bepaalde dingen tijd vergen. Voelt u de krapte op de arbeidsmarkt? Hebt u zelf moeilijkheden om het geschikte personeel te vinden? De krapte op de arbeidsmarkt is algemeen gesproken voelbaar. In de bouwsector is het zeer moeilijk om nog geschikt personeel te vinden. Ik hoor dat van zeer veel klanten. Ikzelf voel de krapte minder, omdat ik enkel commerciële profielen, techniekers en kantoorpersoneel zoek. Ik heb geen ‘echte’ arbeiders nodig.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

3. LASTEN EN KOSTEN RATIONALISEER EIGEN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN Ondernemers betalen veel verschillende soorten heffingen en taksen. Londerzeel en Kapelleop-den-Bos heffen een belasting op drijfkracht (de zogenaamde ‘belasting op motoren’). We pleiten voor een herziening van dit soort eigen gemeentelijke belastingen.

Zie bijlage ‘financieringsmodel van lokale besturen’, pagina 82.

In Londerzeel heeft de gemeente de bestaande belasting op drijfkracht reeds gemoduleerd zodat ze meer gespreid is over een groter aantal ondernemingen. Door die wijziging is de belasting meer in evenwicht. Dat is een eerste stap naar een afbouw van die belasting. In toekomstig overleg met de bedrijven kan een verdere belastinghervorming worden doorgevoerd die bedrijven meer gelijk behandelt.

CREËER BEDRIJFSINVESTERINGSZONES Geen enkele ondernemer is fan van hogere heffingen of belastingen. Maar als dat belastinggeld terugvloeit onder de vorm van ondernemingsbevorderende investeringen, zijn ondernemers uiteraard niet gekant tegen die belastingen. Een goede samenwerking met het bestuur is daarin erg belangrijk om goede en duidelijke afspraken te maken. In dat kader kan de gemeente, naar Nederlands voorbeeld, bedrijfsinvesteringszones (‘BIZ’) oprichten. In een BIZ betalen bedrijven een extra belasting die terechtkomt in een fonds. De ondernemers kunnen de opbrengsten zelf beheren en bijvoorbeeld investeren in veiligheid, fietspaden... Bijvoorbeeld, als de gemeente informatieborden wil plaatsen van 400 euro, maar de bedrijven vinden borden van 600 euro beter, dan kan de meerkost gefinancierd worden vanuit dat fonds.

ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING EN VLOTTE DIGITALE DIENSTVERLENING Ondernemers willen minder administratieve rompslomp, bijvoorbeeld via een digitale aangifte. Ze betreuren dat een digitale aangifte nog niet mogelijk is in Londerzeel. AANBEVELINGEN: • Schaf de belastingen die contraproductief werken voor het ondernemerschap, of bepaalde ondernemingen disproportioneel treffen, af. • Creëer bedrijfsinvesteringszones, zodat ondernemers meer inspraak hebben in belastingen en meer return krijgen. Een goede samenwerking met het bestuur is daarin erg belangrijk om goede en duidelijke afspraken te maken. • Administratieve rompslomp verminderen door het systeem van digitale aangiftes op punt te stellen.

Ondernemers in Londerzeel vragen ook voor hun gemeente die denkpiste verder te onderzoeken, in een publiek-privaat partnership voor de opwaardering van de bestaande industriezone.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

4. TALENTEN

duurzame langetermijnnoden van de arbeidsmarkt in de regio. De aansluiting op de arbeidsmarkt verloopt vandaag niet goed.

Londerzeel heeft een lage werkloosheidsgraad van 3,9%. De uitdaging voor de gemeente ligt er bijgevolg niet zozeer in om dit aantal nog verder naar beneden te halen, maar wel om alle vacatures op het vullen. Want sterke ondernemingen, daar wordt iedereen beter van! Ondernemers schreeuwen om goede werkkrachten. De jobs zijn er: in Vlaams-Brabant zijn er meer dan 32.000 openstaande vacatures, met nog eens 14.000 openstaande vacatures in Brussel daarbovenop. Toch is het een moeilijke opdracht om die vacatures ook effectief in te vullen. Om de regio welvarend en competitief te maken, is het essentieel dat elk talent ontwikkeld wordt, en dat elke beschikbare arbeidskracht aan het werk gaat. Dat begint met het onderwijs en de manier waarop dat uitgebouwd wordt.

HERVORM HET ONDERWIJS, ZODAT HET BETER AANSLUIT OP DE ARBEIDSMARKT Een goed onderwijs dat aansluit op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen is het beste middel om te komen tot inclusieve groei waar iedereen die dat kan ook daadwerkelijk werkt en bijdraagt. Ondernemers zijn vragende partij om het onderwijs te hervormen, zodat het aansluit bij de

• Het onderwijs moet ‘goesting’ geven om te ondernemen. In dat kader moet men initiatieven promoten zoals miniondernemingen die leerlingen stimuleren in hun belangstelling om zelf te ondernemen. Jonge mensen moeten ‘goesting’ maar even goed een realistische begeleiding krijgen. In dat kader kan ook een peterschap ondernemer/student worden overwogen. • Versterking van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen door in te spelen op vragen van de bedrijfswereld. Het onderwijs zou moeten proberen te luisteren naar de noden en wensen van ondernemers en het lespakket daarop afstellen. In de regio zijn er veel jobs in de logistieke sector en in de bouwsector. Het onderwijs zou die richtingen moeten aanbieden. • Er moet volop ingezet worden op duaal leren en werkplekleren, zowel door bedrijven als door scholen. Duaal leren is een extra sterke leerweg voor jongeren die willen leren op de werkplek en zorgt ervoor dat minder jongeren zonder diploma de schoolbanken verlaten. Het geeft bedrijven de kans om toekomstige werkkrachten op te leiden.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

• Binnen Londerzeel zijn het Virgo Sapiens Instituut en het Gemeentelijk Technisch Instituut Londerzeel de grootste instellingen, maar de kans tot samenwerken wordt te weinig of niet benut. Om daartoe te komen is actief overleg nodig tussen het onderwijs en de ondernemers. Dat kan gefaciliteerd worden door de gemeente. Ondernemers zouden het appreciëren als de gemeente meer initiatief zou nemen, bijvoorbeeld door jobbeurzen te organiseren. Inspirerend voorbeeld: In Moeskroen gaan kinderen vanaf de kleuterklas jaarlijks op bedrijfsbezoek. Dat de kinderen op 18-jarige leeftijd hun stad en haar bedrijven goed kennen, kan cruciaal zijn bij hun zoektocht naar werk, want onbekend maakt onbemind.

ARBEIDSMOBILITEIT EN TOEGANG VAN MIGRANTEN OP DE ARBEIDSMARKT Een van de problemen die leiden tot de ‘mismatch’ tussen vacatures en werkzoekenden, is het feit dat werklozen niet in de regio’s wonen waar het meeste werk is. Dat kunnen gemeentes verhelpen door zich in te zetten om arbeidsmobiliteit te stimuleren. Dat houdt in dat ze verplaatsingsgedrag moet motiveren vanuit regio’s met een hoge werkloosheidsgraad naar regio’s met veel vacatures.

ONDERSTEUNENDE INITIATIEVEN OM WERKZAAMHEIDSGRAAD TE VERHOGEN Er zijn te weinig initiatieven om de werkzaamheidsgraad te verhogen. De gemeente zou meer kinderopvangplaatsen kunnen voorzien, samen met de bedrijven in de gemeente of buurgemeenten die daar nood aan hebben voor hun personeel. Verder zouden ondernemers het appreciëren als de gemeente meer initiatieven zou nemen zoals de organisatie van jobbeurzen of het faciliteren van de samenwerking met de VDAB met oog op opleiding en rekrutering.

AANBEVELINGEN: • Hervorm het onderwijs, zodat het beter aansluit op de plaatselijke arbeidsmarkt. • Stimuleer arbeidsmobiliteit om de mismatch tussen werkzoekenden en vacatures tegen te gaan en zet in op de integratie van nieuwkomers om hen meer kansten te geven op de arbeidsmarkt. • Stimuleer ‘goesting’ om te ondernemen in het onderwijs. • Neem meer initiatieven om de werkzaamheidsgraad te verhogen, zoals bv. kinderopvang.

Werkzoekenden in Londerzeel die niet in hun eigen regio aan de slag raken, kunnen aangemoedigd worden om werk te zoeken in het Brussels Gewest of in andere gemeenten in Vlaams-Brabant. Omgekeerd kunnen werkzoekenden vanuit Brussel of andere gemeenten in de buurt naar Londerzeel worden aangetrokken om openstaande vacatures bij bedrijven in Londerzeel ingevuld te krijgen. De geplande nieuwe tramlijn Brussel-Willebroek evenals de fietssnelweg langsheen de A12 vormen hier een opportuniteit. Verder dient het gemeentebestuur, in samenspraak met de bedrijven, na te denken hoe het migranten beter toegang kan geven tot de arbeidsmarkt. Er moet een beleid uitgestippeld worden dat migranten snel aan de nodige competenties helpt, zodat die mensen snel inzetbaar zijn. De inspanningen van het Londerzeelse gemeentebestuur voor lessen Nederlands aan nieuwkomers vormen hierin al een belangrijke opstap. Ondernemers zien de geplande sneltramverbinding WillebroekBrussel langsheen de A12 als een opportuniteit.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

5. ONDERNEMERSCHAP

7. DUURZAME INNOVATIE

WEES ONDERNEMER SAMEN MET UW ONDERNEMERS Bedrijven vragen ondernemende lokale besturen. Dat betekent enerzijds dat de gemeente initiatieven neemt, en anderzijds dat er een beleidscultuur heerst die open staat voor initiatief en expertise vanuit de samenleving.

STEUN VOOR RECONVERSIE NAAR MEER DUURZAAMHEID Ondernemers die willen inzetten op innovatie en duurzaamheid krijgen te weinig steun van de gemeente.

• Ondernemers in Londerzeel vragen om meer betrokkenheid. Ze kunnen daarbij heel wat expertise bieden die lokale besturen vandaag missen. Een goed overlegmodel zal bijdragen tot de ontwikkeling van de regio. • Installeer een ondernemersloket als uniek aanspreekpunt voor bedrijven uit de gemeente en voorzie voldoende bereikbaarheid: live, telefonisch en digitaal. Ondernemers zijn opgetogen dat de gemeente een functie heeft uitgeschreven voor een voltijdse ambtenaar verantwoordelijk voor de lokale economie. Ze hopen dat die persoon beschikbaar zal zijn en dat hij de relaties tussen de bedrijven en de gemeente zal optimaliseren.

6. AANTREKKELIJKE REGIO FORMULEER EEN STERKE REGIO-IDENTITEIT MET DYNAMIEK EN TOEKOMSTVISIE Londerzeel is een economisch centrum, maar heeft nog niet dat imago. Hierdoor mist het investeringen. • Londerzeel moet nadenken hoe het zich als logistiek distributiecentrum op de kaart kan zetten. De gemeente moet zich voluit profileren als een rijk ecosysteem aangevoerd door die kernactiviteit. Dat ecosysteem moet aangevoerd worden via een nauwe samenwerking tussen overheid, bedrijven en onderwijsinstellingen. Op die manier kan de stad zich tot een attractiepool ontwikkelen.

De gemeente zou klimaatacties door bedrijven moeten faciliteren. Op die manier faciliteren gemeenten energie-efficiënte investeringen door bedrijven of stimuleren ze bijvoorbeeld bedrijven die wensen in te zetten op biodiversiteit. Daarnaast zouden gemeenten zich mee moeten inzetten op de VN Duurzaamheidsdoelstellingen en hierrond acties naar bedrijven toe formuleren.

8. INTERNATIONALISERING ONDERSTEUNEN VAN INTERNATIONALE POORTEN Londerzeel is het knooppunt van verschillende regio’s en ligt tussenin de grootsteden Brussel en Antwerpen. Bovendien is de gemeente gemakkelijk bereikbaar via het kanaal en ligt ze relatief dicht bij de nationale luchthaven. Het is noodzakelijk om de internationale poorten optimaal te ondersteunen. Dat is niet enkel van economisch belang, maar het is ook een randvoorwaarde voor de sociaaleconomische ontwikkeling van de regio zowel op het vlak van mobiliteit, tewerkstelling, economische ontwikkeling en verankering van de industriële cluster.

• Daarnaast moet Londerzeel aan haar imago als economisch centrum werken en dat imago in de markt zetten. Dat kan door een aantrekkelijke naam te geven aan industrieterreinen en de uitstraling ervan te verbeteren (meer groen, betere wegwijzers...). Daarbij moet er ook meer aandacht zijn voor het faciliteren van startende ondernemingen en kmo’s. De oprichting van een bedrijvencentrum zou daarbij kunnen helpen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

REGIO ZENNE-PAJOT

LONDERZEEL

BEGIJNENDIJK

KAPELLE-OPDEN-BOS

KEERBERGEN

ZEMST

MEISE

OPWIJK MERCHTEM

GRIMBERGEN

WEMMEL

ASSE AFFLIGEM

BRUSSEL

VILVOORDE STEENOKKERZEEL MACHELEN

PEPINGEN HERNE

BEKKEVOORT

KORTENAKEN

GEETBETS

LUBBEEK GLABBEEK

LEUVEN

BERTEM

BOUTERSEM BIERBEEK

ZOUTLEEUW

OUDHEVERLEE

HULDENBERG OVERIJSE

HOEILAART

BEERSEL SINTGENESIUS RODE

GALMAARDEN

TIELT-WINGE

HERENT

TERVUREN DROGENBOS

LINKEBEEK

BEVER

HOLSBEEK

WEZEMBEEKOPPEM

LENNIK

SINT-PIETERSLEEUW

ROTSELAAR

KAMPENHOUT

KRAAINEM

DILBEEK

ROOSDAAL

GOOIK

HAACHT

DIEST

SCHERPENHEUVELZICHEM

AARSCHOT

BOORTMEERBEEK

KORTENBERG ZAVENTEM DIEGEM

LIEDEKERKE TERNAT

TREMELO

TIENEN

LINTER

HOEGAARDEN LANDEN

HALLE

âžœ ZENNE-PAJOT IN CIJFERS

BEVOLKING

AANTAL ONDERNEMINGEN:

38.680 in Halle; 33.758 in Sint-Pieters-Leeuw (165.974 inwoners in de gehele regio) (2017)

2.214 in Halle 1.860 in Sint-Pieter-Leeuw (cijfers 11.762 in de gehele regio) (2016) (actieve btw-nummers)

% NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN: 6,1% in Halle 6,6% in Sint-Pieters-Leeuw (jaargemiddelde 2017)

Dit hoofdstuk is geschreven op basis van gesprekken met ondernemers die lid zijn van Voka regio ZennePajot. De gesprekspartners waren hoofdzakelijk gevestigd in de gemeentes Halle en Sint-Pieters-Leeuw.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜ ➜

PRIORITEITEN: 1 Voldoende ruimte om te ondernemen: Bedrijven moeten gemakkelijker hun plaats kunnen vinden én kunnen uitbreiden, zonder al te veel administratieve vertragingen. 2. Meer overleg tussen ondernemers en het gemeentebestuur over kwesties gelinkt aan de lokale economie. 3. De mismatch tussen openstaande vacatures en werklozen in de regio Zenne-Pajot wordt bewerkstelligd omdat de regio op de taalgrens ligt. Bedrijven ervaren moeilijkheden om profielen te vinden die het Nederlands machtig zijn.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Hieronder worden per domein de prioriteiten voor ondernemers weergegeven, gevolgd door concrete aanbevelingen:

ondernemers zijn niet op de hoogte van het project, waardoor er de indruk ontstaat dat er geen duidelijke toekomstvisie is voor de regio.

1. RUIMTE VOLDOENDE RUIMTE OM TE ONDERNEMEN Om de economie in de regio te laten floreren is het cruciaal dat er voldoende bedrijventerreinen zijn en dat die goed ingericht en beheerd worden. Bedrijven moeten zich op geschikte locaties kunnen vestigen en daar verder ontwikkelen. Ondernemers vragen geen extra ruimte om te ondernemen, maar wensen wel dat de beschikbare gronden meer rendabel worden. Ook vraagt men dat de vraag en het aanbod aan ruimte goed gemonitord worden. Die monitoring moet actueel gehouden worden en kan gebruikt worden om - indien nodig - tijdig in te grijpen met nieuwe planinitiatieven. Ondernemers vragen ook dat die monitoringsgegevens gemakkelijk toegankelijk zijn en gebruikt kunnen worden om regionale tekorten tijdig te detecteren.

Inspirerend voorbeeld: Intercommunale Dender-Durme-Schelde participeert in het online webplatform Bizlocator, dat aanbieders van bedrijfsvastgoed en ondernemers die op zoek zijn naar een bedrijfslocatie met elkaar in contact brengt. Bedrijven kunnen via die tool een geschikte bedrijfslocatie in de regio Dendermonde-Wetteren vinden.

VERGUNNINGSBELEID Ondernemers zijn over het algemeen tevreden over het vergunningsbeleid van de gemeentes Halle en Sint-Pieters-Leeuw. Er is een duidelijke en coherente visie. Bovendien is het mogelijk om tijdens de vergunningsprocedure regelmatig overleg te plegen met de vergunningsverlener.

AANBEVELINGEN: • Ondernemers vragen geen extra ruimte om te ondernemen, maar wensen wel dat het aanbod goed gemonitord wordt en dat de beschikbare gronden meer rendabel worden. • Het Project Zennevallei wil een antwoord bieden op de versnippering van de ruimte. Voka raadt de gemeente aan om dit project beter bekend te maken bij de bedrijven.

2. MOBILITEIT

PROJECT ZENNEVALLEI Het Project Zennevallei wil een antwoord bieden op de versnippering van de ruimte. Ondernemers zijn opgetogen dat gemeentes via samenwerkingsverbanden een oplossing proberen te bieden aan die economische vraag en dat ze bereid zijn in dialoog te gaan met bedrijven. Op die manier worden pijnpunten blootgelegd en kunnen problemen op voorhand besproken worden. Voka raadt de gemeente aan om dit project beter bekend te maken bij de bedrijven. Veel

FOCUS OP DE BEREIKBAARHEID VAN BEDRIJVENTERREINEN Een goede bereikbaarheid staat met stip op nummer één van de randvoorwaarden die ondernemers belangrijk vinden wanneer ze zich ergens vestigen. Pas nadien volgen zaken als voldoende parkeergelegenheid, mogelijkheid om uit te breiden, de nabijheid van de afzetmarkt, de beschikbaarheid van personeel, de algemene indruk van de omgeving, aantrekkelijke huur- of grondprijzen en lage lokale taksen en belastingen. Daarom zijn ondernemers tevreden dat de mobiliteit in de regio op de politieke agenda staat. Die werken zullen de Brusselse rand aantrekkelijker maken voor bedrijven en (potentiële) werknemers.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

De mening van Voka’s leden is: • De A8/E429 in Halle moet omgevormd worden tot een volwaardige autosnelweg zonder gelijkgrondse kruisingen en stoplichten. In afwachting van die grootschalige vernieuwing moet de weg veiliger gemaakt worden voor zwakke weggebruikers. Voka gaat ervan uit dat die werken, met de volle steun van de betrokken gemeentes, snel en efficiënt uitgevoerd zullen worden. • Ondernemers vinden dat ook tijdens de uitvoering van die werken een optimale bereikbaarheid van bedrijventerreinen prioritair moet zijn. Men heeft vooral problemen met de chronologie en de coördinatie van de uitvoering van werken en met het ontbreken van tussentijdse oplossingen voor automobilisten. Tijdens de uitvoering van de werken zouden er door de gemeentes fietsen, randparkings en shuttlebussen beschikbaar moeten gesteld worden. • Tot slot vragen de ondernemers om het mobiliteitsplan future-proof te maken en rekening te houden met nieuwe evoluties en noden, zoals de doorbraak van elektrische en gedeelde mobiliteit. Ook moet er ingezet worden op technologische innovaties. Intelligente transportsystemen, zoals digitale wegwijzers, dynamische routeplanning en dynamische verkeersborden, kunnen het verkeer voor iedereen sneller en efficiënter doen verlopen.

Halle beschikt over vier carpoolparkings. Ze werden aangelegd met de bedoeling om files naar Brussel te verkleinen. Zeer vaak worden op die parkings trekkers of zelfs volledige vrachtwagens achtergelaten. Daardoor vinden mensen die willen carpoolen amper nog plaats. Daarnaast veroorzaakt dat natuurlijk ook schrijnende toestanden voor vrachtwagenchauffeurs, die dikwijls genoodzaakt zijn om te overnachten in hun voertuig. Er is nood aan een structurele oplossing voor de bedrijven die de trucks nodig hebben, in samenspraak met de bedrijven en mits overleg van verschillende gemeentes.

AANBEVELINGEN: • Ook tijdens de uitvoering van de wegenwerken moet de optimale bereikbaarheid van bedrijventerreinen prioritair zijn. • Ondernemers vragen een volwaardig alternatief als het verkeer geweerd wordt uit Halle door het nieuwe circulatieplan. • Leg vrachtwagenparkings met faciliteiten aan.

ONTSLUITING VAN HET CENTRUM VAN HALLE De handelaars in het centrum van Halle zijn moeilijk bereikbaar door het vernieuwde circulatieplan.Dat plan probeert de belangen van bewoners maximaal tegemoet te komen, maar houdt geen rekening met economische actoren. Ondernemers vragen een volwaardig alternatief als het verkeer geweerd wordt uit Halle. Er zou bijvoorbeeld een goed gesitueerde extra parking aangelegd kunnen worden aan de rand van de stad. Tot slot zouden parkeerkaarten voor ondernemers die niet in de gemeente wonen goedkoper moeten worden.

VRACHTWAGENS Er zijn te weinig vrachtwagenparkings met faciliteiten. Trucks worden op heel wat plaatsen gebannen, waardoor ze op plaatsen staan waar ze eigenlijk niet moeten zijn.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

3. LASTEN EN KOSTEN KIES VOOR TRANSPARANTE COMMUNICATIE EN MEER BETROKKENHEID Ondernemers voelen zich onvoldoende betrokken bij het gemeentelijk fiscaal beleid van de gemeentes in de regio. Het belastingsysteem is zeer complex en verscheiden. Ondernemers willen weten waarvoor ze betalen. Het doel van een heffing dient duidelijk gecommuniceerd te worden naar de betaler. Als ondernemers precies zouden weten waarvoor hun bijdrages worden aangewend, zullen ze meer bereid zijn om te betalen. Ondernemers adviseren de gemeente om duidelijk op te lijsten waaraan belastinggeld besteed werd en zal worden.

RATIONALISEER EIGEN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN Ondernemers betalen veel verschillende soorten heffingen en taksen. Drogenbos heeft nog steeds een drijfkrachtbelasting (de “belasting op motoren en drijfkracht”). Beersel heft een belasting op economische bedrijvigheid. We vragen aan de gemeente Drogenbos om geen “belasting op drijfkracht” en aan de gemeente Beersel om geen “belasting op economische bedrijvigheid” meer te heffen. Zulke lokale taksen viseren vooral een klein aantal ondernemers die beschikken over een machinepark met een groot totaal vermogen, of bedrijven die een grote oppervlakte nodig hebben voor hun activiteiten. Belastingen kunnen beter gespreid worden over een groot aantal belastingplichtigen.

KRIS CROONEN

VOORZITTER REGIOBESTUUR ZENNE-PAJOT

Kris Croonen is advocaat en werkt in het advocatenkantoor Nolmans Croonen van Witzenburg in Halle.

Wat is de grootste troef van ondernemen in Halle? Halle is een bruisende stad die nog relatief gemakkelijk bereikbaar is en trouwens een uitstekende verbinding heeft met Brussel via het openbaar vervoer. Voor welke belangrijke uitdagingen staat het bestuur de komende legislatuur? De belangrijkste uitdagingen zijn onder andere de stijgende leegstand in de centrale winkel/ wandelstraat tegengaan en de bereikbaarheid van de handelaars en ondernemingen blijven garanderen. Als u zelf één positief initiatief mag nemen in Halle, welk voorstel schuift u dan naar voor? Ik zou twee initiatieven nemen. Ten eerste is efficiënt ruimtegebruik voor de ondernemers een noodzaak. Daar zou ik iets aan veranderen. Ten tweede moeten bedrijven en kmo’s gemakkelijker hun plaats kunnen vinden én kunnen uitbreiden, zonder al te veel administratieve vertragingen. Luistert het bestuur voldoende naar de wensen en noden van ondernemers? Er is momenteel geen systematisch overleg met de ondernemers. Voka doet wel aan belangenbehartiging van de ondernemers waarbij er contact wordt opgenomen met het bestuur en politici. Dat zal zorgen voor

een beter overleg met het bestuur. Zo zullen wij voor de verkiezingen van dit jaar ons verkiezingsmemorandum komen voorstellen. Is het bestuur ambitieus genoeg? Het bestuur kan niet ambitieus genoeg zijn, met oog voor langetermijnplanning in plaats van onmiddellijk politiek gewin. Zowel het effectieve bestuur als de oppositie hebben hun rol te vervullen. Projecten mogen echter niet ten koste van de handelaar of ondernemer gaan. Zo moet bijvoorbeeld een aanleg van andere bestrating of wijziging van verkeerssituaties snel en goed georganiseerd gebeuren om de hinder te beperken.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Zie bijlage ‘financieringsmodel van lokale besturen’, pagina 82.

4. TALENTEN Ondernemers schreeuwen om goede werkkrachten. De jobs zijn er: in Vlaams-Brabant zijn meer dan 32.000 openstaande vacatures, met nog eens meer dan 14.000 openstaande vacatures in het Brussels Gewest daarbovenop. Toch is het een moeilijke opdracht om die vacatures ook effectief in te vullen. Om de regio welvarend en competitief te maken, is het essentieel dat elk talent ontwikkeld wordt, en dat elke beschikbare arbeidskracht aan het werk gaat. Dat begint met het onderwijs en de manier waarop dat uitgebouwd wordt.

HERVORM HET ONDERWIJS, ZODAT HET BETER AANSLUIT OP DE ARBEIDSMARKT Ondernemers zijn vragende partij om het onderwijs te hervormen, zodat het aansluit bij de duurzame langetermijnnoden van de arbeidsmarkt in de regio. De aansluiting op de arbeidsmarkt verloopt vandaag niet goed.

AANBEVELINGEN: • Kies voor transparante communicatie rond belastingen. Duidelijke communicatie resulteert in een beter begrip voor belastingen bij ondernemers, omdat ze weten waarvoor ze betalen. • Hervorm eigen gemeentelijke belastingen. Prioriteer de afschaffing van de belasting op drijfkracht (Drogenbos) en de belasting op economische bedrijvigheid (Beersel).

• De mismatch tussen openstaande vacatures en werklozen in de regio Zenne-Pajot wordt bewerkstelligd omdat de regio op de taalgrens ligt. Bedrijven ervaren moeilijkheden om profielen te vinden die het Nederlands machtig zijn. Opleidingen Nederlands kunnen daarvoor een oplossing bieden. • Versterking van de arbeidsmarktgerichte studierichtingen door in te spelen op vragen van de bedrijfswereld. In Halle zijn er vooral openstaande vacatures in de informatica en ICT-sector. In Sint-Pieters-Leeuw is er veel werk voor verkopers. Het onderwijs zou die richtingen moeten aanbieden. • Er moet volop ingezet worden op duaal leren en werkplekleren, zowel door bedrijven als door scholen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

5. ONDERNEMERSCHAP BETREK ONDERNEMERS BIJ HET BELEID Ondernemers vragen om meer voorafgaande betrokkenheid, bijvoorbeeld bij het uitwerken van belastingreglementen. Ze kunnen daarbij heel wat expertise bieden die lokale besturen vandaag missen. Veel ondernemers hebben het gevoel dat ze het gemeentebestuur niet kennen en dat het bestuur meer aandacht schenkt aan de bewoners dan aan de ondernemers. Ondernemers zijn wel tevreden over het contact tussen onderwijs en ondernemingen. Bedrijven en scholen hebben op regelmatige basis contacten. Ondernemers hebben een rechtstreekse contactpersoon wanneer ze bijvoorbeeld een stagiair zoeken. Ook zijn er verschillende positieve initiatieven, zoals de jobbeurs in Halle.

ONDERSTEUNENDE INITIATIEVEN OM WERKZAAMHEIDSGRAAD TE VERHOGEN Tot slot ontbreekt het aan activiteiten om de werkzaamheidsgraad te verhogen. Er zijn weinig vakantie-activiteiten voor kinderen, de opvang is onmiddellijk vol en er is te weinig jeugdwerking.

Voka en haar leden pleiten voor een bestuurscultuur die openstaat voor initiatief en expertise vanuit de samenleving. Een goed overlegmodel zal bijdragen tot de ontwikkeling van de streek.

FOCUS OP KERNTAKEN Ondernemende lokale besturen versterken hun regie- en beleidsvoorbereidende capaciteit en onderzoeken welke taken ze kunnen uitbesteden. Bedrijven kunnen immers instaan voor meer en meer lokale diensten. Voor een zeer groot aantal projecten en problemen wordt een beroep gedaan op de overheid. Beleidsuitvoerende en specifieke beleidsvoorbereidende taken zijn echter geen taken van een overheid. Die taken komen in aanmerking voor andere organisatievormen zoals coproductie of uitbesteding. De overheid kan zich op die manier concentreren op beleidsvoorbereiding en regie, vragen die een collectieve aanpak vereisen en op lange termijn aangepakt moeten worden. Naast uitbesteding is ook coproductie via zelfbeheerprojecten een interessante alternatieve organisatievorm. Groepen burgers of bedrijven die vinden dat “ze het beter kunnen” mogen bepaalde taken overnemen. Daarbij zet de overheid een stap terug en laat ze meer ruimte voor initiatief vanuit de samenleving.

AANBEVELINGEN: • De mismatch tussen openstaande vacatures en werklozen in de regio ZennePajot wordt vergroot omdat de regio op de taalgrens ligt. Opleidingen Nederlands kunnen daarvoor een oplossing bieden. Hervorm het onderwijs, zodat het beter aansluit op de arbeidsmarkt. • Neem meer initiatieven om de werkzaamheidsgraad te verhogen.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

Inspirerend voorbeeld: Uitbesteden werkt, dat bewijst Sint-GenesiusRode. De gemeente besliste in april 2017 om niet in de intercommunale Intradura van Haviland te stappen voor de ophaling en verwerking van huishoudelijk afval. Het is volgens de gemeente goedkoper om met een private speler in zee te gaan. Daardoor zou de gemeente jaarlijks 50.000 tot 100.000 euro kunnen besparen.

6. AANTREKKELIJKE REGIO FORMULEER EEN STERKE REGIO-IDENTITEIT MET DYNAMIEK EN TOEKOMSTVISIE De regio moet nadenken over haar sterktes en kernactiviteiten. Ze moet er alles aan doen om die troeven uit te spelen en zich tot een attractiepool te ontwikkelen. De regio Zenne-Pajot moet daar ambitieuzer in zijn. De regio heeft een geografisch aantrekkelijke ligging vlakbij de metropool Brussel en heeft terzelfdertijd ook een groen karakter. Het Pajottenland heeft een heel groen en landelijk imago, maar het imago van de Zennevallei is niet zo aantrekkelijk. Er is een gebrek aan een gemeenschappelijke visie van waar de regio voor staat. De regio zou ook meer werk moeten maken van employer branding en van regional branding in binnen- en buitenland, als men menselijk kapitaal in de regio wil houden en nieuw talent wil aantrekken.

Ondernemers zien een opportuniteit voor de regio om innovatieve jonge bedrijven aantrekken die weggaan uit Brussel (bijvoorbeeld wegens slechte mobiliteit).

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

BIJLAGE: FINANCIERINGSMODEL VAN LOKALE BESTUREN Het financieringsmodel van de lokale besturen is op een aantal cruciale punten aan herziening toe. Bedrijven verwachten van lokale besturen een bijdrage aan een rechtszeker speelveld met oog voor hun onderlinge concurrentiepositie. De lokale bedrijfsfiscaliteit vormt in te veel gevallen een aanfluiting op dit redelijk verwachtingspatroon. Voka vraagt een Fiscaal Pact met volgende elementen:

• Aan inkomstenzijde vragen we de degressieve afbouw van louter financierende eigen gemeentelijke belastingen in de loop van de legislatuur. Eigen gemeentelijke belastingen kunnen enkel indien ze een gedragssturende finaliteit hebben. Ook retributies waarvan de opbrengsten integraal worden aangewend voor de financiering van gemeentelijke dienstverlening blijven mogelijk. De Vlaamse overheid formuleert een exhaustieve lijst van regulerende belastingen en retributies die in aanmerking komen. We vragen dat de gemeentes zelf geen nieuwe eigen belastingen meer kunnen ontwikkelen.

en opcentiemen te heffen op de gewestelijke onroerende voorheffing. Die twee financierende heffingen – gemiddeld goed voor 80% van de lokale fiscale opbrengsten – moeten volstaan. Zulke lokale taksen remmen ongetwijfeld investeringen af en viseren vooral een klein aantal ondernemers die beschikken over een machinepark met een groot totaal vermogen, of bedrijven die een grote oppervlakte nodig hebben voor hun activiteiten. Belastingen kunnen beter gespreid worden over een groot aantal belastingplichtigen. Het heffen van belastingen moet op lange termijn bekeken worden.

• Aan uitgavenzijde moet dit Pact het engagement inhouden van een ‘uitgavenshift’ van lopende uitgaven naar investeringsuitgaven. We vragen dat alle gemeenten minimaal 20% van hun exploitatie-uitgaven voorzien voor investeringen. Een doorgedreven kerntakendebat, een optimalisering van de gemeentelijke bedrijfsprocessen en een doorgedreven digitalisering van de beleidsvoering en dienstverlening bieden aanzienlijke opportuniteiten om die switch mogelijk te maken.

Gemeentes moeten de mogelijkheid hebben om ongewenste effecten af te remmen via eigen fiscaliteit. Dat gebeurt bijvoorbeeld via de “belasting ter bestrijding van leegstand” of de “belasting voor het ontbreken van parkeerplaatsen en fietsenstallingen”. De opbrengst daarvan moet aangewend worden voor de financiering van de beoogde dienstverlening, in verhouding tot de hoogte van de geïnde som. Daarom gebeurt dat best in de vorm van een heffing, waarbij er een verband bestaat tussen de kostprijs van de dienst/ presentatie en het tarief van de retributie. De invoering van zulke belastingen gebeurt altijd in samenspraak met de bedrijven.

• Na afschaffing van de eigen financierende belastingen en in samenspraak met en na goedkeuring door de betrokken bedrijven kan de gemeente een of meerdere bedrijfsinvesteringszones invoeren. Eveneens in overleg met en na goedkeuring door de bedrijvengemeenschap kan in dat geval een heffing op onroerend goed worden geheven. De integrale opbrengst van die heffing vloeit rechtstreeks naar een fonds. De middelen uit dat fonds worden integraal aangewend voor de gemeenschappelijke doeleinden die de gemeente en de bedrijvengemeenschap in onderling overleg bepalen.

De eigen belastingen dienen echter niet om bijkomend te voorzien in de algemene financiering van de lokale besturen. Daarvoor hebben de gemeenten de mogelijkheid om een aanvullende personenbelasting te heffen

• We stellen tot slot ook de automatische jaarlijkse groei met 3,5% van het Gemeentefonds in vraag. Het aantal verdelingscriteria in het Gemeentefonds zou best ook ingeperkt worden zodat het stelsel aan transparantie wint.

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

GEMEENTES IN VLAAMS-BRABANT DIE NOG STEEDS ‘PESTBELASTINGEN’ HEFFEN: Herent Belasting op drijfkracht REGIO LEUVEN

Boortmeerbeek Hoeilaart

Belasting op economische bedrijvigheid

Zaventem Belasting op drijfkracht Steenokkerzeel REGIO VILVOORDELUCHTHAVEN

Vilvoorde Machelen

Belasting op economische bedrijvigheid

Grimbergen Tienen REGIO TIENEN

Belasting op drijfkracht Landen Londerzeel

Belasting op drijfkracht

Kapelle-op-den-bos

Belasting op drijfkracht (“belasting op motoren”) en belasting op economische bedrijvigheid

Drogenbos

Belasting op drijfkracht (“belasting op motoren en drijfkracht”)

Beersel

Belasting op economische bedrijvigheid

REGIO LONDERZEEL

REGIO ZENNE-PAJOT

Voka | Vlaams netwerk van ondernemingen

ICMA TEVREDENHEIDSINDEX De steekproef bestond uit een representatieve groep ondernemers die lid zijn van Voka. In Vlaams-Brabant gaf: • 13% van de respondenten gaf het gemeentebestuur een score tussen 1/10 en 5/10. • 49% van de respondenten gaf een score tussen 6/10 en 7/10. • Enkel een score van minstens 8/10 beschouwen wij als ‘tevreden’ (33%). • Een restcategorie van 5% gaf geen algemene score.

VLAAMS-BRABANT

Vlaanderen Vlaams-Brabant Leuven Aarschot Londerzeel Diest Rotselaar Asse Machelen Tienen

11% 13% 16% 18% 13% 14% 8% 10% 6% 10%

5/10 of minder

40% 33% 33% 40% 31% 36% 46% 15% 34% 23% 8/10 of meer

VLAANDEREN

Vlaanderen Antwerpen-Waasland Mechelen Kempen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen Limburg Prov. hoofdsteden/Bel. Prov. steden Middelgrote provinciale steden Steden/gemeentes <60 VoKa-leden

11% 11% 12% 10% 8% 13% 12% 11% 12% 8% 12%

5/10 of minder

40% 39% 48% 30% 44% 33% 40% 39% 38% 41% 40% 8/10 of meer

Voka - Vlaams netwerk van ondernemingen

Published on Jul 17, 2018

Vlaams-Brabant Verkiezingsmemorandum 2018 #1

Published on Jul 17, 2018

vokavzw

Go explore