Buiten de lijntjes | Karen Hellemans

Kunnen worden wie je wilt zijn

Karen Hellemans is een mediavrouw pur sang. Ze weigert te passen in een hokje. Eigenzinnig lijntjes uitgommen tussen verschillende disciplines is meer aan haar besteed. En nu is er een boek dat clichés doorbreekt en kinderen doet dromen van een toekomst waarin alles kan.

Karen Hellemans is communicatiewetenschapper en werkt ruim 20 jaar in de media. Vandaag is ze directeur bij Roularta Media Group, hoofdredactrice van Libelle en uitgever van titels als Flair, Feeling, Gael, Nest, Delicious …

“Ik heb nooit in één hokje willen passen. Verhalen schrijven heb ik altijd graag gedaan, maar ik wilde alle aspecten van het mediavak ontdekken. In het begin van mijn carrière was marketing voor mij een nieuwe discipline, heel interessant. Wat me boeit, is de mix van enerzijds het creatieve en het redactionele, en anderzijds het strategische, het businessmatige. Die twee kwamen al heel snel op mijn pad. Later als uitgever en directeur bleef dat multidisciplinair en overkoepelend denken sterk spelen. Ik wil inzicht krijgen in het waarom van de dingen en zoek dan naar creatieve oplossingen.”

Het is niet erg om op je bek te gaan. Daarvan leer je het meest.

© Frank Gielen

Onlangs bracht je een kinderboek uit met verhalen van vijftig inspirerende Vlaamse vrouwen. Waarom?

“We worden allemaal groot met verhalen van vrouwelijke sprookjesfiguren, van verliefde zeemeerminnen, dappere Roodkapjes tot brave Sneeuwwitjes. Ik vond het hoog tijd om de echte heldinnen van bij ons te leren kennen. Je vindt heel wat boeken over fascinerende vrouwen zoals Michelle Obama, Frida Kahlo of Coco Chanel. Maar waarom het zo ver zoeken? Wij hebben hier ook vrouwen met inspirerende verhalen. Het heft in eigen handen nemen, je eigen pad volgen, worden wat je maar wilt … het zijn thema’s waar meisjes en vrouwen het nog steeds lastig mee hebben. Je mag groot dromen en alle grote dromen beginnen klein: dàt wilde ik vertellen.”

Je boek biedt een inkijk in de jeugd van bekende en onbekende vrouwen. Is er een rode draad in hun ervaringen?

“Ja. De titel is niet voor niets ‘Er was eens een dapper meisje.’ Alle vrouwen vertellen over hoe ze, met vallen en opstaan, hun talent hebben ontdekt en de job van hun leven vonden. Schrijnwerker, IT-expert, ondernemer, historicus, bierbrouwer, rector, F16-piloot, wetenschapper, atleet … ze passeren allemaal de revue. Allemaal moesten ze obstakels overwinnen om te kunnen worden wie ze wilden zijn. Er zijn nog zeer veel stereotypen die een grote impact kunnen hebben op je studiekeuze en verdere leven. En dus moet je heel sterk in je schoenen staan.”

Naar die stereotypering heb je ook onderzoek gedaan?

“Uit een enquête die we bij Libelle hebben gedaan over beroepskeuzes bleek dat de invloed van genderstereotypen zeer groot is. Zowel bij ouders als bij kinderen. Meisjes willen leerkracht worden, danseres of dierenarts. Jongens dan weer brandweerman, politieagent of astronaut. Opvallend is ook dat jongens nog stereotieper kijken naar meisjes dan de meisjes zelf. Ik ben ook met specialisten gaan praten en heb literatuuronderzoek gedaan. En de ervaringen van de vrouwen uit mijn boek spreken boekdelen.”

Heb je zelf last gehad van vooroordelen of barrières om de top te bereiken?

“Ik heb in mijn carrière veel kansen gekregen. Die zijn er vooral gekomen door simpelweg hard te werken. Met de vuist op tafel slaan, is mijn stijl niet, maar ik laat niet over me heen lopen. Tijdens mijn studies kwam ik voor een stage terecht op de binnenlandredactie van De Standaard. In die jaren was dat nog een echt mannenbastion waar het allemaal draaide om je boekje met contacten. Dat voelde niet juist voor mij. Ik ben dan begonnen bij De Tijd, ook een omgeving met veel mannen, maar met – toen al – een heel open cultuur. Toen ik de switch naar vrouwenbladen maakte en doorgroeide naar hoofdredacteur en uitgever, leerde ik meer en meer, al doende, om niet in een hoekje weggezet te worden op een vergadering. Maar toen ik in 2013 gevraagd werd om in de directie te stappen, was ik verrast. Ik ambieerde die rol niet, want wat kon mijn toegevoegde waarde in die positie zijn? Anderen waren daar eerder van overtuigd dan ikzelf. Oh ja, en ooit kreeg ik van een mannelijke collega in de directie kritiek omdat ik zo veel lach. Ik lach inderdaad veel, ook in discussies. Dat is mijn natuur. Ik ben een optimist. Iemand die uitdagingen niet onderschat, maar ook veel vertrouwen heeft. Dat werd door die man verward met een gebrek aan ernst. (lacht) Ondertussen krijg ik daar wel waardering voor omdat het bij veranderingsprocessen helpt om anderen te enthousiasmeren en mee te krijgen.”

Hoe belangrijk is een rolmodel hebben?

“Zeer belangrijk. In mijn eigen loopbaan heb ik ondervonden hoeveel verschil het maakt als je iemand hebt die je inspireert, motiveert en in jou gelooft. Sandra De Preter, de eerste vrouwelijke CEO van VRT en m’n eerste chef bij Sanoma, was zo’n inspiratiebron voor mij. Zij is enorm bepalend geweest voor de rest van mijn loopbaan. Ik probeer dat nu zelf ook te zijn voor mensen van wie het talent te weinig gezien wordt.”

Ben je pro genderquota in directies en raden van bestuur?

“Absoluut. Talentvolle vrouwen met de juiste capaciteiten botsen nog altijd op een glazen plafond. Bovendien wijst onderzoek uit dat bedrijven met divers samengestelde beslissingsorganen het beter doen. Vrouwen aan de top zijn ook een belangrijk signaal. Al hoop ik vurig dat genderquota op een dag niet meer nodig zullen zijn. Ik hoop dat mensen in mij geloven omwille van mijn werk, en niet omwille van mijn vrouw-zijn.”

Je bent ook mama van drie kinderen. Hoe probeer je voor hen een rolmodel te zijn?

“Je komt er niet door in je zetel te blijven zitten, is wat ik voorleef. Mijn man en ik verdelen ook de huishoudelijke taken. Verder stimuleer ik hen om breed te kijken, echt voor hun talenten te gaan en bewuste keuzes te maken. Ik vind het belangrijk dat ze weten dat je je hard moet inzetten als je iets wilt bereiken en dat het niet erg is om eens op je bek te gaan. Daarvan leer je het meest.”

Zijn er dingen die je zelf nog geleerd hebt van de vrouwen uit je boek?

“Al die buiten de lijntjes kleurende vrouwen hielden me een spiegel voor. Ben ik wel altijd zo ruimdenkend en tolerant als ik denk te zijn? Ik heb ook ingezien dat stereotype denken onbewust in de opvoeding sluipt. We bestendigen het klassieke rollenpatroon en voeden de kwetsbaarheid van onze dochters door hen te veel te beschermen. Laat ons vooral genoeg aanreiken om hun wereld open te trekken. Want je kunt niet dromen van iets dat je niet kent.”

Wie is Karen Hellemans?

- 46 jaar, geboren in Lier, woont in Hasselt.

- Studeerde communicatiewetenschappen aan de VUB.

- Start in 1998 als marketingcoördinator Digitale Producten bij De Tijd. Daarna gaat ze aan de slag bij Sanoma als productmanager van o.a. Feeling, Flair en Libelle. Ze klimt op tot uitgever en business director.

- In 2015 wordt ze directeur magazines bij De Persgroep.

- In 2016 maakt ze de overstap naar JBC als CMO. Sinds 2018 is ze directeur, uitgever Women en hoofdredacteur Libelle bij Roularta Media Group.

© Frank Gielen