BUTAAN-PROPAAN

MARKT

De statistieken van de FOD Economie wijzen op een toename van de verkoop van butaan en propaan in 2021 met bijna 7,5%, van 138.200 metrieke ton in 2020 tot 148.900 metrieke ton in 2021. Die volumestijging is grotendeels toe te schrijven aan de markt van propaan in bulk, en dat ondanks een stijging met 36,30% van de gemiddelde officiële prijs van het product in 2021 t.o.v. 2020.

De operatoren noteren een aanzienlijke stijging in het aantal nieuwe propaaninstallaties. In het Vlaams Gewest lijken ze mazoutketels te verdringen op plaatsen waar geen aardgasaansluiting is. Verkopers van propaan zien ook kansen in de verplichting om vanaf 2023 in nieuwbouwwoningen hybride verwarmingssystemen (condensatieketels op gas in combinatie met een elektrische warmtepomp) te plaatsen. Met het in Vlaanderen op 1 januari 2022 ingevoerde verbod om nog stookolieketels te plaatsen of te vervangen, niet enkel bij nieuwbouwwoningen en ingrijpende energetische renovaties, maar ook in woningen en gebouwen die op het aanwezige aardgasnet kunnen worden aangesloten, verwachten de propaanoperatoren dat de huidige mazoutklanten eerder zullen overstappen op propaan dan investeren in de aankoop van een nieuwe mazoutbrander wanneer dat nodig is.

Ook de operatoren in het Waalse Gewest zien een stijging voor propaan in bulk in nieuwbouwwoningen, en dit zowel in appartementsgebouwen als in gezinswoningen. Ook de verkoop van propaan in flessen gaat vlot. Propaan in flessen is voornamelijk bestemd voor restaurants, maar ook voor bedrijven, die ze gebruiken voor hun heftrucks.

De structurele daling van de verkoop van butaan in flessen zette zich in 2021 voort. Verschillende operatoren zijn gestopt met de verkoop van butaan in flessen omdat de investeringen voor de logistieke distributie van het product niet langer verantwoord zijn voor de verkochte volumes. Algemeen gezien stappen butaanklanten in dat geval zonder noemenswaardige problemen over op propaan in flessen. Die evolutie is logisch omdat propaan bruikbaar is voor klassieke huishoudtoepassingen en omdat het beheer en de logistiek er voor de operatoren eenvoudiger op wordt.

Volgens voorlopige cijfers van de FOD Economie zijn de verkochte hoeveelheden LPG in 2021 stabiel gebleven ten opzichte van 2020, op 42.900 metrieke ton. Het aandeel nieuw ingeschreven LPGvoertuigen dan weer steeg tot 0,5%, een toename met 110% voor voertuigen die aangedreven worden door een brandstof die dankzij de accijnsvrijstelling goedkoper is dan andere motorbrandstoffen.

CONTROLES ‘OPSLAGPLAATS’ EN ‘LEKDICHTHEID VAN DE LEIDINGEN’

Zowel in het Waalse als in het Vlaamse gewest is het verplicht om naast de vijfjaarlijkse controle van de ‘opslagplaats’ (tank en veiligheidsafstanden) een dichtheidscontrole van de gasleidingen uit te voeren tussen de dienstkraan van de tank/het recipiënt en de gebruikstoestellen. Beide keuringen mogen voor propaangas enkel door een Notified Body (Nobo/ Keurorganisme) worden uitgevoerd.

Het is heel belangrijk te weten dat het eindverslag – dat de samenvatting is van beide voornoemde controles bij één en dezelfde exploitant/consument – enkel als geldig kan worden beschouwd als de beide controles (en de opslagplaats en de dichtheid van de leidingen) positief zijn. Een positief verslag is een noodzakelijke voorwaarde voor de gasleverancier om de tank van de consument (d.w.z. de exploitant) wettelijk gezien te mogen vullen. Eén van de drie documenten dat moet worden voorgelegd aan de Nobo(‘s) bij de controle van de opslaplaats en/of de dichtheidstest van de leidingen is het ‘pijpleidingenattest’. Dit attest, verplicht volgens de norm NBN D51006 Bijlage B, moet worden opgesteld door de installateur bij de plaatsing van de leidingen.

De Nobo’s stellen vast dat niet alle consumenten/exploitanten nog beschikken over het ‘leidingenattest’ van hun gasinstallatie, en dit zowel voor installaties die dateren van vóór de periode (2005)2008 als van deze na (2005)2008; dit zijn de jaren waarin de norm NBN D51006 voor het eerst in werking trad in respectievelijk het Waalse en het Vlaams Gewest. Om dat probleem te verhelpen, ging FeBuPro (de Federatie Butaan Propaan) samenzitten met de keuringsinstellingen om samen met hen een soort ‘controlerapport’ op te stellen voor deze installaties waar het attest ontbreekt. De keuringsinstellingen stonden aanvankelijk eerder terughoudend tegenover dat initiatief, maar gingen tenslotte toch akkoord om mee te werken aan de opstelling van een ‘Code van goede praktijk’ onder de vlag van het Vlaamse Gewest. Eind 2021 antwoordde FeBuPro nog op enkele vragen van de Vlaamse overheid betreffende het bijhorende controlerapport. Zodra de ‘Code van goede praktijk’ klaar is, zal hij worden gepubliceerd op de website van het Vlaamse Departement Omgeving. Hierin zullen alle voorschriften vermeld worden waaraan installaties moeten voldoen en de manier waarop

de conformiteit zal worden gecontroleerd. De controle kan leiden tot een soort ‘vervangattest’ voor de exploitant om zijn gastank veilig en volgens de wettelijke regels te kunnen laten vullen. FeBuPro wil na de invoering van die ‘Code van goede praktijk’ in het Vlaamse Gewest ook met het Waals Gewest een gelijkaardige versie opstellen. In eerste instantie zal de ‘Code van goede praktijk’ en het ‘vervangattest’ enkel gelden voor het Vlaamse Gewest en voor installaties die dateren van vóór 2008. Voor installaties uitgevoerd na 2008 waar het ‘pijpleidingenattest’ ontbreekt, moet de exploitant/consument contact opnemen met een installateur om een nieuw ‘pijpleidingenattest’ te laten opstellen.

INZAMELING VAN LEGE EN/ OF NIET MEER GEBRUIKTE ‘HERVULBARE’ PROPAAN- EN BUTAANFLESSEN

In 2021 heeft Brafco zich aangesloten bij het initiatief van FeBuPro (Federatie Butaan Propaan) om inzamelpunten verspreid over het ganse land in te richten. Het gaat hier niet om een commerciële operatie, maar om een vrijwillige en noodzakelijke actie om de bevoegde overheden aan te tonen dat de sector blijk geeft van verantwoordelijkheidszin en dat hij alles in het werk stelt om te vermijden dat lege en/of niet meergebruikte ‘hervulbare’ propaan en butaanflessen op de markt blijven rondzwerven.

Toen de Europese Commissie in 2013 stelde dat gasflessen als verpakkingsafval zouden kunnen worden beschouwd, ijverde de sector als één man ervoor om navulbare gasflessen te laten erkennen als herbruikbaar afval. Indien de gasflessen als éénmalig verpakkingsafval zouden worden beschouwd, dan zou er op de flessen bij de verkoop een extra taks moeten worden geheven. En dat is nu net wat iedere operator wil vermijden.

Daartoe moet evenwel aan twee voorwaarden worden voldaan: de technische herbruikbaarheid moet worden bewezen en er moet een sluitend ophaalsysteem bestaan dat garandeert dat de ‘hervulbare’ gasflessen, na gebruik, door de operatoren/gasverdelers worden teruggenomen. De oprichting van inzamelpunten verbetert niet alleen de inzameling van de flessen maar eveneens de omruiling van deze flessen voor propaan en butaangas tussen de operatoren, die de eigenaars zijn van die flessen. Eerder werd daar al werk van gemaakt via de websites van Brafco (www.legegasfles.be) en FeBuPro (www.mijngasfles.be).

Eind 2021 gaven veel van de bij Brafco aangesloten gasoperatoren en kleinhandelaars in een enquête aan te willen fungeren als ‘inzamelpunt’. De praktische modaliteiten van het systeem van inzamelpunten worden momenteel uitgewerkt. Evolutie van de gemiddelde officiële maximumprijs van propaan in bulk van 2012 tot 2021 (voor leveringen vanaf 2.000 liter, in EUR/l, incl. btw)

0,80

0,70

0,60

0,50

0,40

0,30

0,20

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Bron: FOD Economie

2021

Evolutie van de gemiddelde officiële maximumprijs van propaan in bulk in 2021 en 2022 (voor leveringen vanaf 2.000 liter, in EUR/l, incl. btw)

1.10 1.00 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00

Jan 2021 Feb 2021 Maart 2021

Bron: FOD Economie April 2021 Mei 2021 Juni 2021 Juli 2021 Aug 2021 Sept 2021 Okt 2021 Nov 2021 Dec 2021 Jan 2022 Feb 2022 Maart 2022 April 2022

OVERSTROMINGEN JULI 2021

Tienduizenden tonnen afval lieten de dodelijke overstromingen van 14 en 15 juli 2021 achter, en daar waren uiteraard ook gasflessen bij. De coördinator voor de Waalse overheidsdienst voor Defensie (SPW), Civiele Bescherming en de nooddiensten die instaan voor de grote opruimacties, vroeg Brafco en FeBuPro om een ophaalactie voor die flessen te organiseren. Midden september vond een coördinatievergadering plaats tussen de vertegenwoordigers van de SPW, de IVCIE (Interregionale Verpakkingscommissie), Brafco en FeBuPro om de technische aspecten uit te werken van een dergelijke inzameling waarvoor vrachtwagens en ADRchauffeurs nodig waren. Beide beroepsorganisaties namen vervolgens contact op met de operatoren die in de buurt van de rampgebieden actief zijn. Verschillenden van hen gingen meteen in op de oproep waardoor er snel ophaalrondes konden worden georganiseerd.

SOCIAAL VERWARMINGSFONDS

In de loop van 2021 bleef het Sociaal Verwarmingsfonds, via de OCMW’s, financiële tussenkomsten toekennen aan 3.019 gezinnen in een moeilijke financiële situatie die propaan in bulk gebruiken om zich te verwarmen.