VASTE BRANDSTOFFEN

STEENKOOL

De Belgische markt van steenkool voor huishoudelijk gebruik kende een structurele daling van de verkoopcijfers. Volgens de statistieken van de FOD Economie gingen de verkochte volumes van 56.200 ton in 2020 naar 50.800 ton in 2021. Dat is een daling met ca. 9,6%. Hoewel steenkoolklanten traditioneel erg trouwe klanten zijn, gaat het wel om een verouderende groep die stilaan aan het verdwijnen is. Bij de verkoop van een woning die verwarmd werd met steenkool, is het uitzonderlijk dat de nieuwe eigenaars die energie als hoofdverwarming houden. Bij de renovatie van hun woning kiezen de jonge generaties veelal voor andere verwarmingsbronnen.

Hoewel de prijs van steenkool tussen 2020 en 2021 relatief stabiel is gebleven, zien we vandaag toch een verdubbeling tot zelfs een verdrievoudiging in vergelijking met 2021. Sommige operatoren schatten dat de prijs voor antraciet van goede kwaliteit – àls deze beschikbaar is tenminste – tot 500 à 600 euro per ton zou kunnen klimmen of zelfs meer.

De voorraden van de mijn van Ibbenbüren, die in 2019 gesloten werd, zijn intussen volledig opgebruikt. Door de oorlog in Oekraïne kwam de invoer van steenkool uit het Donetskbekken en Rusland tot stilstand, waardoor de Belgische invoerders van steenkool het momenteel bijzonder moeilijk hebben om hun klanten – steenkoolhandelaars – alternatieven aan te bieden. In Wales is na de sluiting van de mijn van Celtic de mijn van Aberpergwm de enige die nog antraciet en fijnkool delft. Die fijnkool dient voor de productie van antracietbriketten of ‘Ovoids’, waar sommigen een alternatief in zien voor antraciet. Naast die productiedaling zijn de Britten door de energiecrisis ook niet bijzonder geneigd om hun eigen steenkool uit te voeren, waardoor leveringen maar met mondjesmaat plaatsvinden. De Belgische invoerders van steenkool bekijken actief hoe ze hun bevoorrading kunnen diversifiëren.

Steenkool gold lange tijd als een veilige keuze wat bevoorrading en prijsstabiliteit betreft, zeker in vergelijking met de andere verwarmingsenergieën. Maar vandaag staan de handelaars in vaste brandstoffen voor een ongeziene uitdaging om de tienduizenden Belgische huishoudens die nog steenkool gebruiken als hoofdverwarming, van brandstof te blijven voorzien. Het gaat dan voornamelijk om huishoudens met een bescheiden inkomen die niet van plan zijn om voor hun verwarming over te stappen naar een andere energie.

© Adobe Stock

PELLETS

Hoewel de situatie van operator tot operator sterk kan verschillen – wat deels verklaard zou kunnen worden door hun geografische ligging – is ook de pelletmarkt erg gespannen. Bepaalde handelaars zien in 2021 een stabilisering van de verkochte volumes pellets in vergelijking met 2020. Gewoonlijk is de vraag het hoogst vlak voor de winter, maar door het vochtige weer en de natte zomer moesten mensen ook buiten het normale stookseizoen hun verwarming opzetten waardoor de vraag in 2021 gespreid werd over het hele jaar.

De stijging van de energieprijzen die in 2021 werd ingezet, had ook rechtstreekse gevolgen voor de productiekosten van pellets, waarvan de prijs met 50% steeg tussen de zomer en het begin van de daaropvolgende winter. In 2022 wogen de oorlog in Oekraïne en de aanhoudende prijsstijgingen voor energie zwaar door op de beschikbaarheid van grondstoffen en personeel, maar ook op de productiekosten. In die mate zelfs dat de operatoren een nieuwe prijsstijging van 50% voorzien. Bepaalde leveranciers houden voor pelletverkopers vaste prijzen aan gedurende 15 dagen – een ongeziene maatregel – terwijl anderen maar 80% van de leveringen van het jaar ervoor kunnen garanderen.

Om die instabiliteit op de markt op te lossen, werkt de sector momenteel aan een verhoging met 20 tot 25% van de productiecapaciteit tegen 2025. Terwijl brandstoffenhandelaars zich hoofdzakelijk bevoorraden bij de drie grote pelletproducenten in België, halen grootwarenhuizen (doehetzelfzaken, tuincentra enz.) hun product dan weer vooral bij producenten uit OostEuropa, waar de productie momenteel belemmerd wordt door het conflict in Oekraïne. Het spreekt voor zich dat de Belgische pelletproducenten niet alle invoertekorten zullen kunnen opvullen.

In afwachting van nieuwe prijsdalingen stelt de consument zijn aankoop dan maar uit. Een echte schaarste kunnen we het niet noemen, maar het is wachten op het begin van de winter om te zien of het aanbod zich kan afstemmen op de vraag.