WAT IS EEN VERSLAVING EN WANNEER HEB JE HULP NODIG?
Wat is een verslaving?
We spreken van problematisch middelengebruik of problematisch gokken als je meer gebruikt of gokt dan je zou willen. Als het gebruik of gokken leidt tot problemen in je omgeving, werk, gezondheid of vrije tijd, maar je er tóch niet mee kunt stoppen. Je besteedt veel tijd aan het verkrijgen van het middel of je hebt steeds meer nodig van hetzelfde middel om hetzelfde effect te krijgen. Ook kun je last hebben van ontwenningsverschijnselen als je stopt. Als je vaker en langer een middel gebruikt gaat je lichaam eraan wennen en wordt het moeilijk om te stoppen. Ook je hersenen passen zich aan en geven signalen af waardoor je hunkering (craving) kunt ervaren.
Het problematische middelengebruik of het gokken wordt in stand gehouden doordat er vaak op korte termijn voordelen zijn aan het gebruik of gedrag, zoals bij gokken. Die voordelen zijn meestal zo belonend dat het moeilijk is om stil te staan bij de negatieve langetermijngevolgen.
Wanneer heb je hulp nodig?
Als je merkt dat je een verslavingsprobleem hebt en je komt er in je eentje niet uit, kun je hulp zoeken. Dat kan bijvoorbeeld zijn als je door je verslaving problemen thuis of op je werk krijgt, als je gezondheid eronder lijdt of als je merkt dat je wel wil stoppen of minderen, maar dat dat niet lukt.
Hoe ontstaat een verslaving?
Verslaving ontstaat in het algemeen door een combinatie van factoren. Sommige mensen zijn van nature (in aanleg) gevoeliger voor verslaving. Andere mensen maken vervelende dingen mee in hun leven en merken dat drinken, drugs of gokken hen helpt om zich even iets beter te voelen. Weer anderen worden beïnvloed door hun omgeving, problemen thuis of door leeftijdsgenoten. Meestal is het echter een combinatie van die factoren die maakt dat je controle verliest.
‘Het kan je leven flink gaan beheersen’
!
HOE GAAT COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE IN ZIJN WERK?
Wat is cognitieve gedragstherapie?
Cognitieve gedragstherapie (CGT) onderzoekt de samenhang tussen gebeurtenissen, gevoelens, gedachten en gedrag. Het is een actieve therapie, waarbij je onderzoekt wat je klachten precies zijn en wat ze beïnvloedt. CGT is evidence based: uit onderzoek blijkt dat de behandeling werkt bij het verminderen van verschillende soorten klachten. Als je wilt weten of de CGT-behandeling wordt vergoed, kun je het beste contact opnemen met je zorgverzekeraar. Soms is een combinatie van therapie en medicijnen nodig. Wat voor jou het beste is, bekijk je samen met je behandelaar.
Wat kun je verwachten van een behandeling?
CGT bij problematisch middelengebruik of gokken kan individueel aangeboden worden of in een groep. Tijdens de behandeling leer je de functie kennen die jouw middelengebruik of gokken heeft in jouw leven. Hoe meer zicht je hebt op de factoren die gebruik uitlokken en in stand houden, hoe meer grip je op die factoren kunt krijgen.
Tijdens de behandeling leer je vaardigheden om anders met die factoren om te gaan en je leert hoe je gebruik effectief kunt minderen of stoppen. Je krijgt meer zelfcontrole.
Wel of geen medicatie?
Er zijn medicijnen die ontwenningsklachten verminderen en zo helpen bij het stoppen met een middel. Ook zijn er medicijnen die de drang (craving) naar een middel kunnen helpen verminderen. Tot slot zorgen sommige medicijnen ervoor dat je ziek wordt als je drinkt, zodat het makkelijker wordt om gestopt te blijven. In overleg met en op voorschrift van een verslavingsarts kunnen deze medicijnen worden toegevoegd aan je behandeling.
‘Zo leer je dat gevoelens en gedrag vooral bepaald worden door wat je denkt over een gebeurtenis’
Je doorloopt de volgende stappen:
1 Registratie van middelengebruik en/of gokken
2 Behandeldoelen stellen
3 Maatregelen voor zelfcontrole leren
4 Functieanalyse maken
5 Noodmaatregelen voorbereiden
6 Leren omgaan met hunkering
7 Veranderen van gedachten
8 Weigeren van aangeboden middelen
9 Evaluatie en keuzethema’s:
• Omgaan met een sombere stemming
• Omgaan met spanning
• Effectief problemen oplossen
• Omgaan met terugval
?
WAT KOMT ER KIJKEN BIJ COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE?
Over de behandeling
Een behandeling bestaat meestal uit 10 tot 20 wekelijkse sessies. Die duren 45 tot 60 minuten. Hoeveel sessies er precies nodig zijn, hangt af van je eigen doelen en de ernst van je klachten. Het kan zijn dat sommige klachten niet helemaal verdwijnen. De behandeling kan je dan wel helpen om er minder last van te hebben.
Over de therapeut
Meestal krijg je cognitieve gedragstherapie van een therapeut die psycholoog is. Dat is iemand die een studie psychologie aan de universiteit heeft afgerond. Het is belangrijk dat je vertrouwen hebt in je therapeut en dat je samen tot goede afspraken komt over de behandeling. Vind je dingen niet prettig gaan in de behandeling?
Dan mag je dat altijd zeggen. Of vraag om een andere therapeut als je er samen niet uitkomt.adissitas doloren discimusdae. Nam explici liciis sendicium alit officabo. unt ut et exernatus
Hoe vind je een geschikte therapeut?
Wil je er zeker van zijn dat de behandeling goed wordt gegeven? Ga dan naar een behandelaar die ingeschreven staat bij de VGCt. Dan krijg je een therapeut die goed opgeleid en nageschoold is. Vraag je huisarts ernaar of zoek in het VGCt-register op de VGCt-website.
Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën Aan de informatie uit deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. Meer informatie: vgct.nl - info@vgct.nl
vgct.nl
‘Samen maken jullie een plan om in balans te blijven en controle te houden’
ACH-0923
PATIËNTERVARINGEN MET GOKKEN EN PROBLEMATISCH MIDDELENGEBRUIK
Alcohol bij te veel prikkels
Richard van 36 jaar drinkt sinds twee jaar overmatig. Hij merkt dat zijn relatie en carrière hieronder lijden. Het lukt hem echter niet om maat te houden, waardoor hij zich de dag erna erg vermoeid voelt en hij zich schaamt. Op zijn werk kan hij zich minder goed concentreren en hij is bang dat anderen ruiken dat hij gedronken heeft. Richard heeft een beroep in de sport en zijn lichaam is erg belangrijk voor hem. Hij schaamt zich dat hij door het drinken van alcohol niet goed voor zijn lijf zorgt. Richard is inmiddels tien jaar samen met zijn partner. Deze relatie komt onder druk te staan door zijn drinkgedrag. Richard voelt dat er iets moet gaan veranderen om zijn huwelijk en baan in stand te kunnen houden.
Confronterend
“Ik ben ongeveer twaalf keer bij mijn therapeut geweest. In het begin leerde ik mijn gebruik te registreren en bekeken we de nadelen van gebruik en de voordelen van verandering. Ik had hier zelf al aardig zicht op. Vervolgens maakten we een veranderplan. Dat vond ik best spannend en ik merkte dat ik hier nog ruimte zocht om toch vaker te drinken dan misschien goed voor me was. Wekelijks bekeken we of het me gelukt was me aan dit plan te houden. Ik vond het confronterend om te merken dat dit vaak niet lukte. Dat was het moment dat ik voor het eerst opmerkte dat ik wel degelijk een verslaving had. Ik schrok daarvan. Maar dat besef hielp vervolgens wel bij mijn motivatie om meer grip te krijgen op mijn gedrag. In de zelfcontrolemaatregelen betrok ik mijn naasten en dat hielp me. Zij ondersteunden me in het vermijden van lastige situaties. Dat was voor mij bijvoorbeeld als ik alleen thuis was en ik een drukke werkweek had gehad. Ook het belonen heeft me geholpen; het plannen van een weekend weg met mijn partner of het eten van iets speciaals als ik me aan mijn doelen had kunnen houden.
Eyeopener
Door mijn gebruik te registreren kregen mijn therapeut en ik meer inzicht in het ‘waarom’ en wat mijn risicosituaties waren. Ik kwam erachter dat ik meer behoefte kreeg aan het drinken van alcohol als ik veel prikkels ervoer. Dat gebeurde bijvoorbeeld als ik lessen van collega’s overnam of als ik veel sociale verplichtingen had. Ik dacht dat alcohol me hielp om te ontspannen, maar dat bleek alleen op de korte termijn zo te zijn.
Ik heb geleerd om rustmomenten in te plannen gedurende de week. En ik heb andere vormen van ontspanning gevonden: mediteren, in de tuin werken of een lange wandeling met de hond maken.
‘Het ‘waarom’ van mijn gedrag heeft me geholpen om risicosituaties beter te leren herkennen en mijn gedrag te veranderen.’
Het gaat nu best goed. Al blijf ik nog alert als ik bijvoorbeeld naar een festival ga, waar veel prikkels en het drinken van alcohol samen komen. Maar ik heb geleerd om hierover na te denken, een plan te maken en steun te vragen aan anderen. Dit helpt me om me aan mijn afspraken te houden; namelijk om gecontroleerd te drinken. Door de behandeling heb ik ook minder ruzie met mijn partner en ben ik meer zelfverzekerd op het werk.”
MEER INFO OVER PROBLEMATISCH MIDDELENGEBRUIK EN GOKKEN
Nuttige websites
www.drugsinfo.nl
www.alcoholinfo.nl
www.gameninfo.nl
www.rokeninfo.nl
Boeken
Memoires van een verslaafd brein. Marc Lewis (2012). Boom Uitgevers
Een verslaving in huis Robert Meyer en Brenda Wolf (2012). Uitgeverij Bohn, Stafleu, Van Loghum
Grip – Aan de slag met verslaving en stress bij autisme. Marc Bosma en Johan van Zanten (2021). Hogrefe Uitgevers Bv
Akrasia - Over vrije wil, verslaving en verandering. Reinout Wiers (2023). Amsterdam University Press.
Films / documentaires
Verslaving - 2Doc.nl. Hier vind je alle documentaires over verslaving.
Verdoofd - NPO3.nl. Een vierdelige documentaireserie over de strijd tegen verslaving
https://www.rtvoost.nl/tv/aflevering/no-junk/608005 Mensen met een verslaving vertellen openhartig over hun leven.
https://www.jellinek.nl/informatie-over-alcohol-drugs/
Patiëntenverenigingen
https://mindkorrelatie.nl/onderwerpen/verslaving
http://www.stichtinghetzwartegat.nl Het landelijk netwerk voor (ex-)cliënten- en familieraden verslavingszorg.
Helpmijndierbareisverslaafd.nl). Een website voor als een dierbare (partner, ouder, kind of een goede vriend) verslaafd is.
https://www.samennuchter.nl Online zelfhulp voor naasten van mensen met middelen- of gokproblematiek.
