WAT IS BURN-OUT EN WANNEER HEB JE HULP NODIG?
Wat is een burn-out?
Een burn-out is een extreme vermoeidheid, vaak veroorzaakt door je werk. Je voelt je lichamelijk en geestelijk uitgeput. Bij deze uitputting voel je dat je afstand neemt van je werk, je trekt je geestelijk terug en voelt je minder betrokken bij je werk en je collega’s. Door de uitputting krijg je problemen met het onthouden van dingen en gaan je aandacht en concentratie achteruit. Ook komt het voor dat je met heftigere emoties op situaties reageert.
Als de situatie lang blijft voortbestaan, kun je slaapproblemen en paniekaanvallen krijgen, en je kunt je somber en terneergeslagen gaan voelen.
Wanneer heb je hulp nodig?
Ervaar je al lange tijd stress? En merk je dat je daardoor uitgeput en overbelast bent geraakt?
Je hebt hulp nodig als deze gevoelens je normale, dagelijkse bezigheden belemmeren. Een burnout gaat niet vanzelf over.
Twijfel je of je hulp nodig hebt? Bespreek het met je huisarts.
Hoe ontstaat een burn-out?
Een burn-out begint vaak met een disbalans op het werk, zoals hoge werkeisen en onvoldoende ondersteuning op het werk. Problemen in je privéleven kunnen bijdragen aan het overvraagd worden, zoals mantelzorgtaken, financiële schulden of een ziekte. Als je daarbij een persoon bent met een perfectionistisch karakter en je het moeilijk vindt om je grenzen te stellen, wordt je kwetsbaarheid voor een burn-out groter.
‘Het kan je leven flink gaan beheersen’
!
HOE GAAT COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE IN ZIJN WERK?
Wat is cognitieve gedragstherapie?
Cognitieve gedragstherapie onderzoekt de samenhang tussen gebeurtenissen, gevoelens, gedachten en gedrag. Het is een actieve therapie, waarbij je onderzoekt wat je klachten precies zijn en wat ze beïnvloedt. CGT is evidence based: uit onderzoek blijkt dat de behandeling werkt bij het verminderen van verschillende soorten klachten. Als je wilt weten of de CGT-behandeling wordt vergoed, kun je het beste contact opnemen met je zorgverzekeraar. Soms is een combinatie van therapie en medicijnen nodig. Wat voor jou het beste is, bekijk je samen met je behandelaar.
Wat kun je verwachten van een behandeling?
CGT is een mogelijke behandeling bij een burn-out. Onderzoek suggereert dat CGT bij burn-outklachten effectief is. Tijdens de CGTbehandeling ga je actief werken aan het veranderen van je gedrag en gedachten die de burn-outklachten in stand houden.
Gedrag
Eerst breng je met de therapeut in kaart welke stressvolle gebeurtenissen een rol hebben gespeeld bij je burn-out en hoe jij omgaat met die stressvolle gebeurtenissen. Als je steeds harder gaat werken of bij de pakken gaat neerzitten, is dat niet functioneel. In de behandeling ontwikkel je nieuw gedrag, zodat je op een functionele manier met stress leert omgaan.
Wel of geen medicatie
Er is (nog) geen bewijs dat antidepressiva effectief zijn bij burn-outklachten.
Als de klachten (te) ernstig zijn, kan het soms behulpzaam zijn om gedurende een korte periode medicatie te gebruiken.
Over het algemeen adviseren psychologen echter om dit niet te doen, omdat het wenselijker is om te leren anders met situaties om te gaan dan om enkel de klachten te verminderen.
Gedachten
Daarnaast kijk je samen met de therapeut naar jouw gedachten. Gedachten als ‘het is allemaal onhaalbaar’, ‘alles gaat mis’ of ‘je mag geen ‘nee’ zeggen’ komen vaak voor. Met de therapeut ga je onderzoeken of je gedachten kloppen en of ze je helpen. Indien nodig ga je jouw gedachten bijstellen.
Als je voldoende hersteld bent, kan je therapeut je ondersteunen bij het oppakken van werk. Op je werk oefen je met wat je geleerd hebt aan nieuw gedrag en helpende gedachten. Zo doe je nieuwe leerervaringen op.
Naast het oefenen op je werk, ga je ook in je privéleven oefenen met nieuw gedrag en helpende gedachten toepassen.
‘Zo leer je dat gevoelens en gedrag vooral bepaald worden door wat je denkt over een gebeurtenis’
?
WAT KOMT ER KIJKEN BIJ COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE?
Over de behandeling
Een behandeling bestaat vaak uit 14 wekelijkse sessies. Die duren meestal 45 tot 60 minuten. Hoeveel sessies er precies nodig zijn, hangt af van de ernst van je klachten. Het kan zijn dat sommige klachten niet helemaal verdwijnen. De behandeling kan je dan wel helpen om er minder last van te hebben.
Over de therapeut
Meestal krijg je cognitieve gedragstherapie van een therapeut die psycholoog is. Dat is iemand die een studie psychologie aan de universiteit heeft afgerond. Het is belangrijk dat je vertrouwen hebt in je therapeut en dat je samen tot goede afspraken komt over de behandeling. Vind je dingen niet prettig gaan in de behandeling?
Dan mag je dat altijd zeggen. Of vraag om een andere therapeut als je er samen niet uitkomt.adissitas doloren discimusdae. Nam explici liciis sendicium alit officabo. unt ut et exernatus
Hoe vind je een geschikte therapeut
Wil je er zeker van zijn dat de behandeling goed wordt gegeven? Ga dan naar een behandelaar die ingeschreven staat bij de VGCt. Dan krijg je een therapeut die goed opgeleid en nageschoold is. Vraag je huisarts ernaar of zoek in het VGCt-register op de VGCt-website.
vgct.nl
‘Samen maken jullie een plan om in balans te blijven en controle te houden’
ACH-0223
Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën. Aan de informatie uit deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. Meer informatie: vgct.nl - info@vgct.nl
ERVARINGEN VAN PATIËNTEN MET
BURN-OUT
Burn-out
Hoe voelt dat nou?
Langzaamaan sluipt het erin. Je verliest geleidelijk steeds meer grip op jezelf en op je leven en je raakt verdoofd. Je emmer loopt bij het minste of geringste over en je herkent jezelf niet meer terug.
Door een combinatie van stressvolle (werk)omstandigheden en een onvoorwaardelijke toewijding van jezelf aan die omstandigheden, raak je ongemerkt stapsgewijs steeds meer uitgeput.
De kans is groot dat je op dat moment tegen overspannings- of burnoutklachten aanloopt. Maar wat moet je nu doen?
Enkele tips
Wat kan ik doen bij een burn-out?
De allereerste stap bij burn-outklachten: zorg voor meer rust. Je lichaam en geest hebben een tijdlang overuren gedraaid en moeten daar eerst van gaan herstellen. Denk aan de volgende mogelijkheden:
• Maak je agenda leger, zeg afspraken af (hoe moeilijk dit ook is)
• Zoek wat voor jou ontspannend werkt (hobby’s, warme douche of bad, wandelen, boek lezen, sporten, serie of film kijken etc.)
• Zorg dat je in de tijd die vrijkomt geen andere nuttige dingen in huis gaat doen, maar dat je enkel gaat ontspannen
• Bespreek met je bedrijfsarts hoe je zoveel mogelijk je werk kunt blijven doen of weer kunt oppakken
• Schakel de hulp in van een praktijkondersteuner-ggz, maatschappelijk werker of psycholoog als je er zelf niet uitkomt
En daarna?
Als de rust eenmaal in je leven is teruggekeerd, is het tijd voor de volgende stappen. Enkele voorbeelden:
• Ga na wat de oorzaken zijn geweest voor je klachten. Welke rol heeft je werksituatie gespeeld? Hoe ben je hier zelf mee omgegaan? Wat zou er bij beide moeten veranderen?
• Begin met kleine veranderingen. Bijvoorbeeld: laat de stofzuiger eens staan als er bezoek komt, of vraag iemand om je ergens mee te helpen in plaats van het zelf op te lossen
• Probeer vaker stil te staan bij (de signalen van) je lichaam. Waar heeft het behoefte aan?
• Praat met anderen over hoe je je voelt
‘Jarenlang ben ik alsmaar doorgegaan en heb ik vooral voor anderen gezorgd, maar daarbij ben ik mezelf vergeten. Achteraf zie ik in dat ik het onmogelijke wilde bereiken. Ik moest eerst tegen de lamp lopen… Maar nu doe ik het helemaal anders en ik voel veel meer rust en vrijheid.’
MEER INFORMATIE OVER BURN-OUT
Nuttige websites
https://www.thuisarts.nl/overspannen/ik-heb-burn-out
https://wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/burn-out
https://www.zorgwijzer.nl/zorgwijzers/burn-out
Boeken
Wat burnout met je doet. Dingemanse P. (2003). Uitgeverij: Vbk Media
Omgaan met stress en burnout . Verkuil B. en van Emmerik A. (2007). Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Omgaan met burnout . Karsten C. (1999). Uitgeverij: Elmar
Jong opgebrand. Lunenburg M. (2014). Uitgeverij: BookBase
Films / documentaires / podcasts
Hier vind je allerlei documentaires van de NPO over burn-out: https://www.npostart.nl/speellijst/burn-out
Documentaire: Sophie in de mentale kreukels
https://www.bnnvara.nl/sophieindementalekreukels
Podcast: Trees – Opgebrand
https://www.vpro.nl/trees/luister/themas/opgebrand.html
