HEEL VEEL MOOIER WORDT HET NIET
Van het Canal du Rhône au Rhin loopt het spectaculairste stuk door het noorden van de Jura. Je vaart op dit gedeelte het meest van de tijd op de rivier de Doubs, afgewisseld met af en toe een stukje Rhône-Rijnkanaal. We zijn met een Octo Fly C onderweg van Dôle naar Baume-les-Dames en zijn inmiddels in de buurt van Besançon. “We vragen ons af of we ooit nog een mooier stuk vaarweg tegen zullen komen.”
naar stedelijk. 3 De citadel van Besançon domineert de oude stad volledig.
In de aanloop naar Besançon slingert de Doubs door bergachtig gebied. We komen langs de plaatsen
Beure en Velotte. Door de bebouwing van de voorstadjes verandert het gebied langzaam van natuurlijk naar stedelijk. Na een ruime buitenbocht om de ondiepten van het Île Malpas te vermijden ligt de stad in zijn volle glorie voor ons. Wat al van verinhetoogspringtzijndefortificatiesvandecitadel.Diedaterenuitde 17eeeuwenbehorentotdevestingwerken van de beroemde Franse bouwmeester Vauban. Van zijn vestingen zijn er twaalf – waaronder deze citadel van Besançon – opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco. De vesting ligt op de Mont Saint-Etienne waarvandaan het fort hetgehelehistorischcentrumvande stadoverziet.Datoudecentrumheet ‘La Boucle’ naar de nagenoeg perfectelusindeDoubswaarbinnende oude binnenstad destijds is gebouwd.Dielusisvoorbotenmeteen diepte tot 1,30 meter prima te bevaren. Het alternatief is een tunnel en
www.motorboot.com 54
ook die lijkt ons heel aantrekkelijk. Maar we besluiten eerst het rondje om de binnenstad te varen. De vaarweg is duidelijk betond en voert ons langs de prachtige oude binnenstad. Ook hier heeft Vauban verdedigingswerken geconstrueerd, waarvan de bastiontorensvanChamarsenMarais uit1687goedbewaardzijngebleven.
We passeren de Pont de Canot, een betrekkelijk recente boogbrug met daarachter het oude centrum van de lokaleuniversiteit.Evenverderkomen we langs de Tour de la Pelote, die al van 1475 dateert. We moeten daar scherp stuurboord aanhouden om niet bij de waterval om de bocht aan te landen. We weten inmiddels dat een waterval in de rivier betekent dat wij een sluis zullen moeten nemen. Dieblijktaanheteindteliggenvande Halte fluviale du Moulin Saint Paul, éénvandetweehavensvandestad.
De maximaal toegestane lengte in dezehavenis13meter,duswijzullen de andere haven moeten opzoeken.
De sluis die we hier moeten nemen blijkteenzelfbedieningssluis.
VREDE VAN BESANÇON
Voordat we de gelegenheid hebben gehad om ons in de werking van de sluisteverdiepenwordenwegetrakteerd op luid getoeter. Het lokale rondvaartbedrijf vindt dat het voorrang heeft op de pleziervaart. De schipperisnogalvoorbarigwantzijn passagiers zijn nog niet eens ingestapt.Demanroepterbijdathethem spijt, wat we dan maar voor kennisgeving aannemen. Na ampel beraad besluiten we de zevende Frans-Nederlandseoorlognietaantegaanen kerenom.Deruimteisechteruiterst beperkt,dehavenhanteertnatuurlijk niet voor niets een maximumlengte. Maarmetbeleidenrustluktallesen varen we dezelfde weg weer terug. Ombijdehavenwaarweheenwillen te komen, moeten we de volgende tunnelvandezereisnemen.Datisde bijna400meterlangetunnelvanTarragnoz die midden onder de citadel doorloopt. Na de sluis bij de ingang vaarjeeropjegemakonderdoor.De tunnel is goed verlicht en zodanig breed dat je daar geen zorgen over
hoeft te hebben. Tot onze niet geringe verbazing ligt dezelfde rondvaartboot ook hier bij de uitgang te toeteren, kennelijk om ons tot meer snelheid te manen. Ons geduld met deze man is onderhand op, dus we doen geen pogingen om de passage kortertelatenduren.Alswedetunnel uitvaren zwaaien we enthousiast om onze nog immer vredelievende bedoelingen te demonstreren. Voor de vrede van Besançon zijn echter twee partijennodig…
STADSCENTRUM
We zijn op dit punt op korte afstand van de Halte fluviale de la Cité des Arts, de nieuwste en prima geoutilleerde haven voor de pleziervaart. Daar doemt een nieuw probleem op, wantgeenenkelevrijeplaatsisgroot genoeg voor onze 15 meter. Als wij een vriendelijk uitziende Fransman vragen een paar meter op te schuiven, bezweert hij ons dat we er gemakkelijk tussen kunnen. In plaats vaneendiscussiebesluitenwe–wetend dat het niet gaat passen – gewooneenpogingtedoen.Hetwerkt: de Franse buurman laat het niet op schadeaankomenenbesluiteenpaar meterteverkassen.Devolgendestap is dat we ons moeten melden bij de capitainerie. Omdat niemand ons de weg weet te wijzen, bellen we op en laten ons erheen gidsen. De tegenstrijdige aanbevelingen resulteren in eenindrukwekkendestadswandeling. Uiteindelijkblijktdezecapitaineriegevestigd in het havenkantoor van de anderehaven.Alszedatnougewoon gezegdhadden…
TOERISME IN DE BOURGOGNE
Het regionale toerisme van de Bourgogne valt onder dit comité. In de regio zijn talloze boten te huur, in alle soorten en maten. Op de kanalen en rivieren in dit deel van Frankrijk kun je wekenlang met een boot uit de voeten. De kanalen waren vroeger geschikt om te ‘jagen’ en hebben dus een jaagpad. Daar zijn op grote schaal fraaie etspaden van gemaakt. En het gebied leent zich uitstekend om te wandelen en om paard te rijden. Als je dan ook nog liefhebber bent van wijn en van cultuur, mag de streek helemaal boven aan de wensenlijst. www.bourgondie-toerisme.com
Openingsfoto: De vaarweg heeft een bedding gevonden tussen de heuvels en bergen. 2 In de buurt van Besançon verandert het gebied langzaam van natuurlijk
TOERVAART VAREN OP DE DOUBS DEEL 2 | SLOT
4 De Tunnel van Tarragnoz (400 meter) loopt midden onder de citadel door. 5 De Porte Noire uit 175 n.C. met verderop de Sint-Janskathedraal. 6 Met optrekkende ochtendmist krijgt de citadel van Besançon iets mysterieus. 7 Als zich een nauwelijks zichtbare waterval aandient, schutten we door de sluis ernaast. 8 Als er geen borden staan, helpen waterplanten de vaargeul aan te geven. 4
www.motorboot.com 56
Het is nog vroeg genoeg om op de fiets het oude stadscentrum te verkennen.Vaneenstaddiealin58v.C. doorJuliusCaesarwerdveroverdop de Gallische Kelten mag je aannemendatdiebolstaatvandehistorie. In elk geval willen we de Porte Noire ziendiegebouwdisin175n.C.terere vandeoverwinningenvanMarcusAurelius. Het is een triomfboog en dus geen stadspoort. De boog staat vlak naast de Sint-Janskathedraal waarvan de historie teruggaat naar Karel deGroteinde9eeeuw.Inhetparkje
VAARGEUL
ernaast – de Square Castan – zijn acht opgegraven Korinthische zuilen te zien. Als we een tijdje later van de culinaire gastvrijheid van de stad zitten te genieten, stellen we vast dat Besançonzichuitstekendleentomer een week of nog veel langer rond te dolen. Wat een onvoorstelbaar indrukwekkendehistorie!
door de fortificaties een enigszins mysterieuze sfeer uitstralen. Jammer genoeg duurt het verschijnsel maar kort:dezondoetdemistalsnelverdwijnenenzetdeoudemurenweerin het volle licht. We verlaten Besançon in de richting van Zwitserland – waar 8
De volgende morgen dient zich een nieuw fenomeen aan: ochtendmist. Die hult de citadel in een wolk waar-
57 december 2024
TOERVAART VAREN OP DE DOUBS DEEL 2 | SLOT
wesowiesomaar50kmvandaanzitten – en varen onder de fraaie Pont deChardonnetdestaduit.Wekijken nogeenkeeromnaardeuitkijktoren bovenop La Porte Taillée. Zoals de naam al aangeeft is dat een nauwe stadspoort, die toegang geeft tot de oude stad. De Guide fluvial waarschuwt om vanaf hier ‘more than ever’ niet buiten de vaargeul te komen vanwege de rotsachtige bodem. Blijkbaar hadden we de vorigewaarschuwingendusminderserieushoeventenemen. Meest van de tijd moet je overigens indekaartlezenaanwelkezijdevan derivierzichdevaargeulbevindt.Bij het passeren van de plaats Chalezeule zoeken we op hoe oud het kerkje is waar we op uitkijken. We vindendatdezeÉgliseSaint-Bénigne dateert uit 1714 en dus voor Franse begrippennogalnieuwis.Ookopdit gedeelte van de Doubs blijft het on-
‘ALS
JE DE SIRENE HOORT, MOTOR UIT
EN WEGWEZEN’
verminderdgenietenvanderivierdie zich een weg heeft gebaand tussen de bergen van de streek. We vergapenonseraanenvragenonshardop af of we ooit nog een mooier stuk vaarwegtegenzullenkomen. Op de dubbele sluis van Deluz staat een waarschuwingsbord. Hoewel de groene kleur ervan geruststellend oogt is de boodschap op het bord alarmerend: ‘Als je de sirene hoort, motoruitenwegwezen’.Ennatuurlijk – op z’n Frans – geen uitleg erbij waarom.Ofmisschienishetookwel heel Hollands om dat meteen te willen weten. Doorvarend blijkt het te
gaan om een afvulstation voor gasflessen. Verderop leggen we aan in de halte fluviale van Deluz waar schepen tot 15 meter mogen afmeren. We passen precies in een box en vullen de watervoorraad aan. Het plaatselijke kerkje heeft ook weer de kenmerkende geglazuurde tegels op deklokkentoren.
ROTSEN
Als we na de middag doorvaren raken we steeds meer onder de indruk van de rotswanden. Aan bakboord zijn het eerst de ‘Rochers du Château Loriot’ die bijna 500 meter
9 De vaarweg op het stuk naar Baume-les-Dames is aan bakboord rotsachtig. 10 De haven van Baume-les-Dames is een eenvoudige kade.
hoog zijn. We speuren naar het chateau maar dat staat blijkbaar achter derotsen. Enaan stuurboord zijnhet de rotsen van het Bois de la Côte de Vaite.NogvoordeplaatsLaisseyzien wevooronseenheelkleinewaterval. Desluisdiewijnaasthetwatervalletje nemen heeft een verval van minder dan één meter, veruit het minste van dezeheletrip.Tegenoverhetdorpligt mooi verscholen een relatief kleinschalige gîte, de Moulin de la Chevanne uit 1833, met lovende recensies op de website. We varen door en komen langs de 370 meter hoge Mont Devin aan bakboord. Op de berg ontwaren we een fraai uitziendkasteeltje.Hetblijkttegaanom het12e-eeuwseChâteaudeRoulans, dat na een opknapbeurt in de 19e eeuwnogaltijdinparticulierehanden is. We varen door en zien in de kaart dat we de bakboordkant van het wateraanmoetenhoudenmaartegelijkertijd ook 20 meter uit de kant moeten blijven. Het helpt dat het water buiten de vaargeul grote hoeveelheden waterplanten bevat. Daar blijf je immers liever uit. Vanaf het plaatsje Douvot verzeilen we in een rotsachtig gedeelte van de Doubs. Aan bakboordzijde is het doorlopend kalksteen wat de klok slaat. Er loopt weliswaar een treinrails voor de rotsen,maardiewordtnagenoeggeheel aan het zicht onttrokken door de bomen.Hetisnietalleenprachtigom te zien, maar ook heel contrastrijk, want aan de stuurboordoever strekt het dal zich uit met vriendelijk glooiendeheuvelsenlanderijen. VlakvoorBaume-les-Damesschutten we naar het canal waar zich de bescheiden plaatselijke aanlegplaatsen bevinden. De naam van het stadje is ontleend aan een voormalig nonnenkloosteruitde7eeeuw.Demust-see vanhetstadjeisdanookdeabdij,die in de 18e eeuw herbouwd is en dus van betrekkelijk recente datum is. Op dit punt eindigt onze heenreis en maken we rechtsomkeert om terug naarDôletevaren.
GOED OM TE WETEN
∙ Neem in ieder geval etsen mee of huur ze
∙ Besef dat het Franse platteland leeg is: een bakker op loopafstand is niet vanzelfsprekend
∙ Restaurants zijn er niet altijd meer of zijn gesloten: in elk geval op zondag en maandag
∙ 220V is vaak uitsluitend beschikbaar als je walstroom hebt
∙ Neem tuinhandschoenen mee: het touwwerk kan ruw zijn
∙ Neem een verrekijker mee
MONTAGNES DU JURA
De Jura is een middelgebergte in Frankrijk en Zwitserland. Bijna de helft ervan is bedekt met bos en dat is niet onlogisch want ‘jura’ betekent bos in het Latijn. Je vindt er heuvels en bergen tot een hoogte van rond 1.500 meter. Het Franse deel valt min of meer samen met het gelijknamige departement, dat een onderdeel is van Bourgogne-Franche-Comté. Met behalve de bergen ook naaldbossen, valleien, rivieren, meren en prachtige natuur is het een bestemming die de moeite meer dan waard is. www.nl.montagnes-du-jura.fr
TOERVAART VAREN OP DE DOUBS DEEL 2 | SLOT