Wat kopen we allemaal graag bootspullen!
BOOT (ONT) SPULLEN
Te veel spullen aan boord zorgen voor onnodig gewicht, onoverzichtelijke opbergruimte en een hogere ecologische voetafdruk. Door te ontspullen maak je je sloep efficiënter, duurzamer en aangenamer in gebruik.
In dit artikel lees je hoe je met een kritische blik op je uitrusting lichter vaart én milieubewuster handelt.
Op ecologisch vlak zitten we planet wide in drie crises tegelijk: klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en verontreiniging van bodem, lucht en water. In EU-verband zijn we overeengekomen in 2050 klimaatneutraal te zijn, wat in de praktijk betekent dat we geen broeikasgassen meer uitstoten. Meer dan de helft van de vermindering (ten opzichte van 1990) moet al in 2030 bereikt zijn. Doel is de planetaire opwarming te beperken tot 2% zodat de aarde een weliswaar minder leefbaar, maar nog enigszins herbergzaam oord kan blijven (de 1.5% van ‘Parijs’ is niet meer haalbaar). Klimaatverandering is om die reden van de drie crises veruit het urgentste milieuprobleem. Het bereiken van het doel is letterlijk van levensbelang voor onze kinderen en de generaties daarna. Het vergt een gezamenlijke inspanning van overheden, bedrijfsleven en voltallige bevolking. En het gaat alleen lukken als die ook echt allemaal hard meewerken. We staan dus voor de grootste uitdaging ooit en dat ook nog op wereldschaal. Voor de goede orde: keus is er niet, er is geen planet B. Het kan natuurlijk zijn dat je klimaatontkenner bent en dit grote onzin vindt. Dat is dan spijtig en maakt de uitdaging voor de rest van ons helaas nog groter!
AFPELLEN Als we deze gigantische uitdaging afpellen komen we helemaal aan het eind bij ons eigen gedrag terecht. Overheden en bedrijfsleven zijn inmiddels wel doordrongen van de problematiek, maar kunnen misschien met stemgedrag en consumptiekeuzes nog wat gestuurd worden. Het meest beïnvloedbaar is natuurlijk onze eigen klimaatafdruk, die een rechtstreeks gevolg is van onze manier van leven. Als die afdruk moet verminderen, gaat dat onvermijdelijk onze leefstijl en ons handelen raken. In een recent onderzoek1 is gemeten hoe veranderbereid wij in ons land zijn als het gaat om het terugdringen van onze ecological footprint. Opvallend is daarbij dat het probleembesef groot is bij een ruime meerderheid van onze bevolking maar dat slechts een minderheid dit ook omzet in duurzaam gedrag. In bijna de helft van de onderzochte situaties ontbreekt zelfs de bereidheid de leefstijl te veranderen. Als die er wel is, zijn we het meest bereid om minder vlees te gaan eten en het minst bereid om de auto te laten staan. Minder vliegreizen en ander duurzaam gedrag zitten daartussenin. Hoger opgeleide mensen hebben een groter gevoel van urgentie en denken vaker dat zij zelf bijdragen. In werkelijkheid is hun leefstijl niet duurzamer dan die van lager opgeleiden. NRC-redacteur Hanneke Chin-A-Fo zet zichzelf neer als een sprekend voorbeeld daarvan in een leuk artikel eind februari: ‘Pijnlijk: ik praat veel over duurzamer leven, maar ik bleek me er niet naar te gedragen’.
BIG FIVE In haar boek ‘De verborgen impact’ zet auteur Babette Porcelijn uiteen in welke onderdelen van onze leefstijl de grootste duurzaamheidsvoordelen zijn te behalen. Met het nalaten van consumptie valt het meest te winnen. Het produceren van nieuwe spullen veroorzaakt de meeste CO2-uitstoot en milieuvervuiling. Het gebruik van tweedehands of gerecyclede spullen heeft veel meer impact dan je zou verwachten. Natuurlijk komen daarna vervoer (auto, vliegreizen), wonen (verspilling tegengaan) en voeding (minder vlees, vis en zuivel) aan de orde. Als je daarnaast ook nog bewust met je afval omgaat, doe je de ‘five big things’ goed.
‘ALS
GEVOLG DAARVAN LOOPT DE GEMIDDELDE SLOEP, VLET OF TENDER OVER VAN DE LEUKE DINGEN’
WELGEMEEND Gemiddeld genomen zijn de mensen die de sloepen, vletten en tenders varen niet onbemiddeld en beter opgeleid. In het eerdergenoemde onderzoek worden die neergezet als de groep die – ondanks goede intenties – gemakkelijk kiest voor duurdere opties en minder duurzaam gedrag. Onze hogere levensstandaard leidt tot hogere consumptie en dus een grotere klimaatafdruk. Maatschappelijk succes en status gaan maar zelden gepaard met duurzaam gedrag. Of we doen heel wel-gemeend dingen met weinig of negatieve impact: biologisch vlees eten in plaats van dierlijk bijvoorbeeld of elektrisch rijden, maar dan wel in een grotere auto.
INCONVENIENT We komen dan langzaamaan bij het punt waar de titel van dit artikel op duidt. Wat kopen we allemaal graag bootspullen! Als we maar half denken iets in of voor de boot te kunnen gebruiken is de koopbeslissing eigenlijk al genomen. Als gevolg daarvan loopt de gemiddelde sloep, vlet of tender over van de leuke dingen. Natuurlijk zijn die niet allemaal nodig en sommige impulsaankopen zijn in de praktijk niet eens handig. Toch kost het moeite om ze te laten liggen. Zelfs als we verder een grote veranderbereidheid ten toon spreiden, geldt dat blijkbaar voor velen van ons niet als het gaat om aankopen voor onze boot. Hoewel hier dus best wat duurzaamheidswinst valt te behalen, gaan we daar niet al te nadrukkelijk op wijzen. We willen dit verhaal immers niet besluiten met alweer een ongemakkelijke waarheid. De titel zegt eigenlijk alles al… |
1 Onderzoek ‘Tussen duurzaam denken en duurzaam doen’, Sociaal Cultureel Planbureau en Protestantse Theologische Universiteit, 23 april 2024
Pim van der Marel | vdmarel.com