VanColland Het samenwerkingsverband van alle agrarische en groene sociale regelingen
PAGINA 8
Onderwijstrends in leren en ontwikkelen Interview met Walter de Waal
PAGINA 10
Maatschappelijk verantwoord beleggen in woonwijken
BPL Pensioen investeert in Âduurzame  woningen
PAGINA 20
Over idealen, de praktijk en de toekomst Hoe Kipster een succes werd
03 2020
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Column
Klimaat en duurzaamheid Klimaat en duurzaamheid is een thema dat ieder van ons aangaat en bezighoudt. We willen dat de generaties na ons óók kunnen genieten van deze aarde. Daarom moeten we zorgvuldig omgaan met onze aarde. We zijn in die zin rentmeesters.
Sander van Meer Bestuurder BPL Pensioen
Alle beetjes helpen daarbij. Bij
‘BPL Pensioen strijdt mee tegen
mij thuis heb ik bijvoorbeeld
klimaatverandering’. Naast onze
zonnepanelen geplaatst. We laten
maatschappelijke beleggingen
het licht niet onnodig branden
kijken we ook hoe we kunnen
en alle oude, energieslurpende
verduurzamen. Dat betekent
apparaten zijn inmiddels
bijvoorbeeld dat we post zoveel
vervangen door meer duurzame
mogelijk digitaal versturen.
exemplaren. Ik probeer bewust
Omdat we weten dat sommige
boodschappen te doen. Niet
mensen het liefst post in hun
teveel, waar het kan biologisch en
brievenbus ontvangen, blijven we
zoveel mogelijk zonder plastic
ook brieven per post versturen.
verpakking. Dat laatste is
Maar dat gebeurt dan wel op
overigens nog niet zo makkelijk.
duurzaam papier. We gebruiken ook speciale enveloppen waar
Ook ‘zakelijk’ in mijn werk voor
het plastic venster uitgescheurd
BPL Pensioen is ‘klimaat en
kan worden zodat het afval
duurzaamheid’ een thema dat
gescheiden kan worden. Zo zijn
hoog op de agenda staat. Want
we continu op zoek naar
klimaatveranderingen hebben
oplossingen. Hoe klein soms ook.
gevolgen voor bedrijven in de
Het kan soms een druppel op
agrarische en groene sectoren,
een gloeiende plaat lijken, maar
maar ook voor onze keuzes in
mij maakt het trots om in ieder
beleggingen. Zo wil je uiteraard
geval een bijdrage aan ‘die
voorkomen dat je belegt in
druppel’ te kunnen leveren.
bedrijven of projecten die door
Dit magazine staat vol mooie
klimaatveranderingen in waarde
initiatieven vanuit de sector.
afnemen, maar beter nog is om
Super interessant en geweldig
te kijken hoe we met onze
om te lezen. Raak geïnspireerd
beleggingen kunnen meehelpen
en als we allemaal die ‘kleine
aan het afremmen van de
druppel’ kunnen bijdragen dan
klimaatveranderingen. Mijn
zijn we tot grootse dingen in
collega Mark Rosenberg vertelt
staat! ■
daarover meer in het artikel
2
VanColland magazine #3 | september 2020
04
Interview met Prisca Kleijn (KAVB)
18
Rendement fruit bedrijven onder druk
Verder in dit nummer 2
Column Klimaat en duurzaamheid
6 Stel maatschappelijke belang binnen duurzaamheid centraal
10 BPL Pensioen investeert in duurzame woningen
13 Maatschappelijk verantwoord beleggen in woonwijken
15 Ongevalsanalyse; Afstand tot
08
Onderwijstrends in leren en ontwikkelen
20
machine was veel te klein
Hoe Kipster een succes werd
16 5 tips om werkstress bespreekbaar te maken
17 Tweede Veilig op 1-week in agrarisch en groen
23 Duurzaam werken creëert gezonde t oekomst voor bedrijf
26 Kort nieuws 28 Geschiedenis en actualiteit; Aandacht voor klimaat en duur zaamheid door de jaren heen
COLOFON VanColland is het magazine van het samenwerkings-
VORMGEVING Appeldoorn Vormgeving - Zoetermeer DRUK Drukwerkstudio.nl - Woerden
verband van alle agrarische en groene sociale regelingen. Dit magazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 16.000. Heeft u vragen, ideeën of tips? Of wilt u liever de digitale versie ontvangen? Neem dan contact op met onze redactie via redactie@colland.nl. HOOFDREDACTEUR Marlies van Loon EINDREDACTEUR Elte Palm
REDACTIE Kim Gerrits, Annemarie van den Hoven, Wendy Kranendonk en Eva van Rijnswou
VanColland is met de grootste zorg samengesteld. Aan de informatie kunt u geen rechten ontlenen. VanColland is ook digitaal beschikbaar op
www.colland.nl 3
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Samenwerking essentieel om
duurzame woorden te vertalen in duurzame oplossingen Prisca Kleijn Tekst: Elte Palm
Prisca Kleijn is directeur van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollen cultuur (KAVB). De KAVB is een branche organisatie die kennis, kunde en ervaring bijeenbrengt en naast belangenbehartiging verschillende activiteiten initieert om telers in de bloembollensector te onder steunen. Wij vroegen haar hoe de KAVB bijdraagt aan een duurzame sector. Hoe kijkt de KAVB aan tegen thema’s als klimaat en duurzaamheid?
“Duurzaamheid is al meer dan 30 jaar een belangrijk speerpunt voor de sector. Door innovatie en samenwerking lukt het de ondernemers om op steeds duurzamere en rendabele manier bloembollen en bolbloemen te telen en te exporteren. De basis voor het realiseren hiervan is vastgelegd in het actieplan “Gezonde Bollen, Bloeiende Sector” en de visie Vitale Teelt 2030. Wat houdt dit actieplan in? “Met dit plan wil de sector de bodemgezondheid en waterkwaliteit in de sector verbeteren en het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen verder beperken.
4
VanColland magazine #3 | september 2020
Belangrijk onderdeel hiervan is het project ‘Schoon erf,
Voor de bollenteelt wordt pas dit najaar duidelijk hoe
schone sloot’. Dit is een landelijk initiatief waarin
groot de schade is. Daardoor is de situatie in de sector
ondernemers nauw samenwerken met waterschappen
op dit moment erg onzeker. De financiële investeringen
en provincies om de erfemissie van gewasbeschermings
in duurzaamheid en innovatie staan op dit moment op
middelen aan te pakken. Hiervoor is een scan
een laag pitje. Zodra de situatie verbetert zullen
ontwikkeld om telers inzicht te geven in de routes
bedrijven hier weer mee aan de slag gaan.”
om erfemissie terug te dringen.”
Hoe denkt u oplossingen aan te dragen voor de sector?
En wat is het resultaat tot nu toe?
“Ondanks de impact van de coronacrisis blijven onderwerpen als gewasbescherming, waterkwaliteit en
“Het doel was om in de periode 2016-2020 bij 450
energiebesparing voor de sector van groot belang. Rust
bloembollentelers in Nederland de erfemissie van
en ruimte in zowel de Nederlandse als Europese
gewasbeschermingsmiddelen met tenminste 80% terug
regelgeving is nodig zodat ondernemers voldoende tijd
te dringen. We gaan dit in alle regio’s ruim halen. Naast
hebben om hun bedrijfsvoering aan te passen.
erfemissie ondersteunen wij ook andere initiatieven
Daarnaast is het van groot belang dat ondernemers en
zoals het verduurzamen van landbouwbedrijven met
werknemers met elkaar en deskundigen in gesprek
waterstof. Het bedrijf VOF Dogterom op Goerree-
gaan en zich blijven ontwikkelen. Hieraan leveren wij
Overflakkee heeft hier onlangs onderzoek naar gedaan
een bijdrage met activiteiten als KAVB Jong! en de
en de resultaten zien er veelbelovend uit.”
KAVB Academy.
Meer informatie over VOF Dogterom en het onderzoek lees je in het artikel op pagina 6. De impact van de coronacrisis is groot. Hoe staat de sector er op dit moment voor?
Samenwerken lijkt het sleutelwoord “Iedere organisatie heeft zijn eigen expertise. Het is belangrijk om elkaar op te zoeken en gebruik te maken van deze kennis. We hebben elkaar nu meer dan ooit
“Op het hoogtepunt van de bolbloemenproductie kreeg
nodig om stappen vooruit te zetten. En dat lukt niet
de sector een enorme klap. Deze bedrijven konden
alleen met mooie woorden. Overheid, bedrijfsleven en
gelukkig gebruik maken van een steunfonds voor de
onderzoeksinstituten slaan daarvoor de handen ineen
sierteelt om een deel van de schade op te vangen.
om tot concrete en duurzame oplossingen te komen. Een mooi voorbeeld is het project Bollenrevolutie 4.0. Dat is een Publiek Private Samenwerking waarin precisielandbouw en technologische ontwikkelingen naar de praktijk worden vertaald. Ik zie genoeg kansrijke initiatieven om te werken aan een rendabele en bloeiende bloembollensector.” ■
Het Colland Fonds Arbeidsmarktbeleid heeft een belangrijke rol gespeeld bij de realisatie van KAVB Jong! De sector Open Teelten heeft voor de komende drie jaar een bijdrage beschikbaar gesteld voor dit netwerk voor jonge leiding gevenden in de bloembollensector. Vanwege het succes van dit netwerk wordt nu ook gestart met een verdieping binnen het project KAVB Academy. Deelnemers worden uitgedaagd hun kennis en vaardigheden te versterken en aan de slag te gaan met uitdagingen en kansen. De KAVB heeft de projectleiding van deze projecten voor haar rekening genomen.
5
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Stel het maatschappelijk belang binnen duurzaamheid centraal Tekst: Elte Palm
Akkerbouw- en bloembollenteeltbedrijf VOF Dogterom uit Oude-Tonge loopt graag voorop als het gaat om innovatie en duurzaamheid. Wij vroegen directeur Jacob Jan naar zijn ervaring met zijn meest recente project ‘verduurzamen met waterstof’ en wat hem drijft om te investeren in duurzaamheid en innovatie. Wat was de aanleiding om te verduurzamen met waterstof? “Klimaat en duurzaamheid zijn voor ons belangrijke thema’s. We hebben daarom recent onderzoek gedaan naar verduurzamen met waterstof. Uit het rapport blijkt dat er grote kansen liggen om duurzame energie op te wekken en groene waterstof te produceren. De gemeente en provincie hebben hun medewerking al toegezegd”.
6
VanColland magazine #3 | september 2020
Wat is er voor nodig om zo’n project van de grond te krijgen?
“Ambitie, lef en een integrale denk- en werkwijze. Innovatieve technieken wil je zoveel verbinden. Zo is gekeken naar alternatieve windenergie zoals een energievlieger en mobiele zonnepanelen om duurzame energie mee op te wekken en groene waterstof te produceren. Maar ook integrale samen-
“ Breng als eerste de energiebalans van je bedrijf in kaart om te bepalen of en waar er kansen liggen.”
werking met provincie en gemeente is belangrijk om met elkaar winst voor mens, maatschappij en milieu te creëren. Voorwaarde is een goede businesscase rondkrijgen anders levert het niets op. Maar als je dit doet puur vanuit een winstoogmerk dan kom je van een koude kermis thuis”. Hoe is de samenwerking met de provincie en gemeente verlopen?
“Goed. De gemeenten Goeree-Overflakkee en Hoeksche Waard en de provincie Zuid-Holland hebben het onderzoek medegefinancierd en begeleid. Het project maakt ook onderdeel uit van H2GO Programma. Dat is een innovatieprogramma van overheden, kennisinstellingen en onder nemingen om te onderzoeken of het mogelijk is om op Goeree-Overflakkee de energietransitie aan te gaan met de combinatie van elektriciteit en groene waterstof. Zonder deze partijen heeft het ook geen zin om de energietransitie aan te gaan. Je hebt elkaar nodig”. Wat zijn uw tips aan collega’s die soortgelijke projecten willen doen?
“Breng als eerste de energiebalans van je bedrijf in kaart om te bepalen of er waar er kansen liggen. Vlieg het project aan vanuit een brede maat schappelijke oriëntatie. Weet wat er speelt in de maatschappij en leer van projecten die al zijn gedaan. Zoek de gemeente en provincie op om draagvlak te krijgen en zorg voor subsidie anders krijg je innovatieprojecten niet van de grond. Verder is het een kwestie van doen en samenwerken, rekening houdend met elkaars belangen. Dat klinkt simpel maar dat is de enige manier om met elkaar de energietransitie aan te gaan en een toekomst bestendige sector te realiseren.” ■
7
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Onderwijstrends in leren en ontwikkelen Walter de Waal, Teamleider Tuinbouw & Agribusiness, Hogeschool Inholland), houdt zich bezig met nieuwe leer- en werkvormen binnen het onderwijs. Hij gelooft dat als individuele doelen en organisatie doelen beter op elkaar afgestemd zijn, er optimaal gebruik kan worden gemaakt van kennis, competenties en talent. We vroegen Walter naar zijn visie op de toekomst van het onderwijs en praktijkgericht leren.
Tekst: Eva van Rijnswou
Waar zie jij de grootste veranderingen in het onderwijs?
aan het experimenteren en wij zien dat het praktijkgericht
“We zien dat steeds meer onderwijsinstellingen een
leren helpt om leerlingen beter klaar te stomen voor hun
faciliterende rol hebben die gericht is op het ontwikkelen
toekomstige baan.
en begeleiden van leerlingen. Het is niet meer nodig om alle kennis en kunde altijd in huis te hebben, als je maar weet
De derde trend is leren op afstand.
waar je het kunt vinden. Haal dus vakmensen met specifieke
Ik weet zeker dat de coronacrisis het tempo in de
expertise in huis op het moment dat het nodig is. Op die
ontwikkeling van leren op afstand heeft versneld. Online
manier maken we in het beroepsonderwijs een efficiencyslag
leren gaat het traditionele onderwijs in de glastuinbouw
op het gebied van werken en leren.”
echter nooit helemaal vervangen. Het gaat om de juiste
Welke trends zie jij op het gebied van leren en ontwikkelen?
combinatie van leren op afstand, leren in het bedrijf en de activiteiten op de locatie waar studenten, docenten en het werkveld elkaar ontmoeten en samenwerken. De school
“De eerste trend is 21st century skills.
wordt meer een ontmoetingsplek en faciliteert de kennis
Dat is een verzamelterm voor een aantal competenties
en kunde om leerlingen op te leiden en te ontwikkelen.
waaronder oplossend werken, samenwerken, kritisch denken en communiceren. Hierbij gaan bijvoorbeeld werknemers
De vierde trend is zelfregie.
zelf op zoek naar een oplossing als er zich een probleem
Studenten zijn in toenemende mate zelf verantwoordelijk
voordoet. In het onderwijs besteden wij hier veel aandacht
voor hun eigen ontwikkeling. In de flexibele deeltijd
aan door middel van praktijkvoorbeelden. De nadruk ligt
opleiding zijn studenten al verantwoordelijk voor hun
op het uitproberen en experimenteren.
eigen leerproces. In de voltijdopleiding moeten nog de nodige stappen gezet worden. Hiervoor is meer begeleiding
De tweede trend is dat er steeds meer behoefte is aan
op maat nodig. Zo komt steeds meer nadruk te liggen op
maatwerk in de beroepspraktijk.
het leerproces in plaats van de leerinhoud.
Maatwerk om de klant nog beter te bedienen. Daarom
8
hebben wij ook een flexibele deeltijdopleiding ontwikkeld
De vijfde trend die ik wil benoemen is het ‘nieuwe
die opgebouwd is vanuit vraagstukken uit de echte
beoordelen’.
beroepspraktijk. We werken op basis van leeruitkomsten.
Vroeger deed je een toets of oefening en die werd
Het vraagstuk of de uitdaging van de student bepaalt
vervolgens beoordeeld. Het toetsen is voor vele generaties
vervolgens de aanpak. We zijn hier inmiddels 3 jaar mee
een angstbeeld omdat je wordt beoordeeld op de prestatie
VanColland magazine #3 | september 2020
“ Het is niet nodig om alle kennis en kunde altijd in huis te hebben, als je maar weet waar je het kunt vinden.”
Walter de Waal
van dat moment. Zelf ben ik een voorstander van nieuwe
en klimaat, maar tegelijkertijd leeft er het gevoel ‘doe maar
manieren zoals criteriumgericht interviewen of de proeven
gewoon dan doe je al gek genoeg’. Dat is op zich mooi,
van bekwaamheid, waarin je op meerdere manieren kunt
maar we mogen ons best wat meer profileren.
aantonen dat je iets beheerst.”
Onze toekomstige professionals moeten hun bedrijven goed
Hoe vertalen jullie deze trends naar de praktijk?
positioneren. Marketing en communicatie speelt hier een belangrijke rol in. Je ziet wel dat er steeds meer initiatieven
“Op basis van de aanpak van de flexibele deeltijdopleiding
zijn wat betreft de positionering bij bedrijven. Onderwijs
ontwikkelen we in samenwerking met Kasgroeit* de
speelt hier een belangrijke rol in. De integrale benadering
brancheopleiding glastuinbouw. Dit is een modulaire
van kennis en kunde moet zorgen voor een duurzaamheids-
opleiding op het niveau van de associate degree opleiding
slag in de ontwikkeling van het onderwijs.”
voor werkenden in de glastuinbouw. De brancheopleiding maakt gebruik van vraagstukken uit het eigen bedrijf.
* Kasgroeit is een initiatief van de vakbonden en werk
Doordat je die samen met je medestudenten en je leercoach
geversorganisaties in de sector glastuinbouw. Hun doel
behandelt en oplost, ontwikkel je niet alleen jezelf, maar
is het bevorderen van werken, leren en ontwikkelen in
heeft het bedrijf er ook profijt van. Na afronding kan je
de glastuinbouw onder meer door banenmarkten en
doorstromen naar de flexibele HBO opleiding. Ondanks
social media campagnes.
dat iedereen een leven lang leert, gaat opleiden niet vanzelf. Voor zowel zowel werkgevers als medewerkers moet werken en leren vanzelfsprekend worden. De human capital agenda stimuleert dit o.a. door te investeren in de ontwikkeling van leren in de praktijk. Instroom en behoud van medewerkers en leren en ontwikkelen worden in samenhang en vanuit
Wil je meer weten over de flexibele deeltijdopleiding, de brancheopleiding glastuinbouw of wil je met jouw
bedrijf aan de slag op het gebied van leren en ontwikkelen? Kijk dan op de website van Kasgroeit of stuur een mail naar info@kasgroeit.nl. ■
integrale doelstelling door het bedrijfsleven en opleiders opgepakt.” Waarin kan de tuinbouw zich nog meer ontwikkelen? “Er heerst een enorme bescheidenheid in de sector, terwijl de sector ontzettend innovatief en international gericht is. Wij zijn bezig met grote thema’s zoals voedsel, gezondheid
9
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Tekst: XXXXXXXXXXXX
“ Renovatie van het dak, inclusief nieuwe dakisolatie, levert een grote besparing op de stookkosten op� 10
VanColland magazine #3 | september 2020
Maatschappelijk verantwoord beleggen in woonwijken
BPL Pensioen investeert in duurzame woningen Tekst: BPL Pensioen
De pensioenpremies die werkgevers en werknemers betalen worden door BPL Pensioen ‘maatschappelijk verantwoord’ belegd. Naast een goed pensioen voor iedereen vindt BPL Pensioen het belangrijk om bij te dragen aan een leefbare wereld. BPL Pensioen draagt haar steentje bij door te investeren in duurzame woningen. Dat is goed voor mens, milieu en welvaart. Dit artikel laat twee praktijkvoorbeelden zien: het verduurzamen van bestaande woningen in Alkmaar en duurzame nieuwbouw woningen in Putten. Woningen in Alkmaar van energielabel D naar A In de wijk Bergermeer in Alkmaar zijn 48 woningen uit de jaren ’70 van energielabel D naar energie label A verduurzaamd. Rieuwert en Karin Blok wonen sinds 2018 met hun kinderen in de Haydnlaan en dat bevalt ze goed. Het stel woonde nog maar net een jaar op de Haydnlaan toen de renovatie van de buurt van start ging. De overlast die dat veroorzaakte namen Rieuwert en Karin voor lief. “Ik vind het belangrijk dat iedereen z’n steentje bijdraagt aan de verduur zaming, dus wij stonden voor 100% achter de opknapbeurt, aldus Rieuwert Blok.” Dat het huis van energielabel D naar A is gegaan is voor Rieuwert Blok belangrijk. “Het huis is nu veel beter geïsoleerd, we hebben een nieuwe cv en nieuwe radiatoren en het wooncomfort is flink verbeterd. Kortom, wij zijn zeer tevreden.” Ook Martin van der Maale die enkele huizen verderop woont met zijn vrouw Willy is positief over de renovatie van de buurt. “Maar het werd ook wel tijd.” Martin en Willy wonen al sinds 1995 in de straat en ze hebben de wijk langzaam zien veranderen. “Onze stookkosten zijn fors omlaag gegaan en onze badkamer is vernieuwd, daar zijn we heel blij mee. Verder zijn de muren extra geïsoleerd en is er een nieuwe pui in gezet.
Rieuwert Blok
Martin van der Maale
11
Thema Klimaat & Duurzaamheid
“ Het huis is beter g eïsoleerd, de stookkosten zijn gedaald en het wooncomfort is verbeterd”
Ook hebben we nieuwe dakpannen en is het schilderwerk opgeknapt. Alle lof aan BPL Pensioen, want ze hebben het echt rigoureus en goed aangepakt.” Wonen in een groene, natuur-inclusieve wijk Het tweede voorbeeld is te vinden in Putten, waar BPL Pensioen investeert in de bouw van 48 huurwoningen in de nieuwe woonwijk Rimpeler. Het zijn duurzame woningen in
bijzondere wijk. De huizen zijn gasloos, voorzien
een groene en natuur-inclusieve wijk.
van vloerverwarming én passieve vloerkoeling en zijn extreem goed geïsoleerd en voorzien van
“ Hemelwater wordt opgevangen en ieder huis is voorzien van ingemetselde nestkasten”
zonnepanelen op het dak. Wat dit project extra bijzonder maakt, is dat hemelwater in de wijk wordt opgevangen en vastgehouden met behulp van molgoten (gootconstructies met het doel water af te voeren) en wadi’s (systeem voor afvoer en opvang van hemelwater).” Rob van der Velden stelt dat het uitgangspunt is om meer biodiversiteit in de wijk te creëren. “Een wijk die
12
Rob van der Velden van Atelier Dutch is als
ruimte laat aan vogels, bijen en andere insecten.
hoofd stedenbouwkundige vanaf de eerste
Dat zie je bijvoorbeeld terug in de nestkasten die
schets tot de laatste straatsteen betrokken bij
we in de gevels inmetselen en we voorzien alle
dit unieke project. “Rimpeler wordt een
tuinen van waterbergingen”. ■
VanColland magazine #3 | september 2020
BPL Pensioen strijdt mee tegen klimaat verandering Tekst: BPL Pensioen
BPL Pensioen is binnen de pensioensector een voorloper op het gebied van duurzaam heid. Hoewel dit onderwerp bij veel andere fondsen de afgelopen jaren hoger op de agenda komt, is het voor BPL Pensioen al erg lang een belangrijk speerpunt. “Ook niet zo vreemd”, aldus bestuurder Mark Rosenberg, “wij zijn het pensioen fonds voor de agrarische en groene sectoren, waarvoor duurzaamheid en het tegengaan van klimaatveranderingen heel belangrijk zijn. Primair zijn wij natuurlijk niet verantwoordelijk voor het verduurzamen van de wereld. Wij moeten zorgen voor het pensioen van onze deel nemers. Maar wij vinden het belangrijk dat ze daar van kunnen genieten in een leefbare wereld. Wij proberen als belegger een steentje bij te dragen aan die leefbare, duurzame wereld”. “De opwarming van de aarde brengt financiële risico’s, maar ook kansen met zich mee”
Dat het klimaat verandert, is bewezen. In het klimaatakkoord dat het kabinet vorig jaar presenteerde werden afspraken gemaakt om de uitstoot van broeigassen te beperken. “Wij hebben laten onderzoeken wat de gevolgen voor onze portefeuille zijn als de aarde nog 2% opwarmt. Op basis daarvan sluiten we bepaalde beleggingen uit, of passen we deze aan. Om een voorbeeld te
Mark Rosenberg, Bestuurder BPL Pensioen
“ Wij zijn het pensioen fonds voor de agrarische en groene sectoren, waarvoor duurzaamheid en het t egengaan van klimaatveranderingen heel b elangrijk zijn.” 13
Thema Klimaat & Duurzaamheid
geven: doordat de zeespiegel stijgt, komen
sector af. Dat zijn bijvoorbeeld bedrijven die veel
bepaalde gebieden onder water te staan.
CO2 uitstoten, zoals cementbedrijf Heidelberg
Als dat een belangrijk gebied is voor grond
Cement en het Amerikaanse energiebedrijf Duke
stoffen dan heeft dat gevolgen voor de bedrijven
Energy. Producenten van steenkolen en teerzanden
die die grondstoffen delven of nodig hebben.
en controversiële wapens sluiten we sowieso uit.
Als belegger moet je de keuze maken of je in
Behalve in aandelen en bedrijfsobligaties,
zo’n bedrijf blijft beleggen. Aan de andere kant
beleggen we veel in vastgoed in Nederland.
zien we ook dat met de opwarming van de aarde
We beleggen in duurzame nieuwbouwprojecten
veel “nieuwe bedrijven” opstaan. Bedrijven die
van woningen en zorgvastgoed. Maar ook
watersystemen en dijken aanleggen, maar ook
verduurzamen we woningen die al lang in ons
bedrijven die actief zijn met nieuwe vormen
bezit zijn. Wij geloven erin dat we op deze manier
van energie. Tot een paar jaar geleden waren
heel lokaal bijdragen aan een leefbare wereld.
oliemaatschappijen zoals Shell de giganten
Maar ook aan goed pensioen. Want duurzame
op de beursindexen. Die ‘overmacht’ verschuift
woningen zijn meer waard dan woningen met
naar met name IT-bedrijven.”
hoge energiekosten.”
“ Om de kosten voor het beleggen laag te houden selecteren wij als relatief kleine belegger geen individuele bedrijven om in te beleggen.” “Wij proberen klimaatverslechtering
“We zullen als maatschappij gedwongen
gaan met bedrijven”
Iedereen zou wel eens even in een tijdmachine
tegen te gaan door het gesprek aan te
14
worden te veranderen”
Vaak krijgt BPL Pensioen de vraag waarom niet
willen stappen. Een belegger al helemaal. “Naar
direct belegd wordt in Nederlandse initiatieven
de toekomst kijkend verwacht ik dat er veel zal
en samenwerkingsverbanden die streven naar
veranderen. Al dan niet gedwongen. Want niet
verduurzaming, bijvoorbeeld windmolenparken.
alleen het klimaat zelf verandert. Er zullen
Mark vertelt: “dat zou natuurlijk super mooi zijn.
spanningen tussen landen ontstaan in de strijd
Om de kosten voor het beleggen laag te houden,
tegen de klimaatverandering. Maar ook is te
selecteren wij als relatief kleine belegger geen
verwachten dat de globalisering een tegenkracht
individuele bedrijven om in te beleggen. Daar
gaat krijgen. Bijvoorbeeld doordat we meer lokaal
hebben we het geld en de capaciteit niet voor.
produceren, omdat arbeid door robots gedaan
Daarom wordt op basis van zorgvuldig bepaalde
wordt. En voor het toerisme wordt het door droogte
criteria een ‘universum van beursgenoteerde
en hoge temperaturen misschien minder aan-
bedrijven’ waarin we beleggen geselecteerd.
trekkelijk om naar landen rond de Middellandse
Bijvoorbeeld een bedrijf als SolarEdge die slimme
Zee te gaan, waardoor ze uitwijken naar Nederland
energieoplossingen levert. Door de criteria die
en België. Er zal veel veranderen, maar al vaker
wij meegeven voor het samenstellen van dat
is gebleken dat ook gedwongen aanpassingen
universum vallen de slechtst presterende bedrijven
zullen zorgen voor creatieve oplossingen en
op gebied van duurzaamheid binnen een bepaalde
nieuwe initiatieven.” ■
VanColland magazine #3 | september 2020
“De machine raakt Rob precies op de grens van zijn voet en zijn scheenbeen; alle pezen zijn doorgesneden”
Leren van ongevallen
Ongevalsanalyse
Afstand tot machine was veel te klein
Als je ongelukken wil voor
Tekst: Annemarie van den Hoven | foto: Laura Douma
heeft meegemaakt.
komen, helpt het als je weet wat er eerder is misgegaan. En waarom. Daarom dit jaar in elk nummer van VanColland aandacht voor het verhaal van iemand die zelf een ongeluk
Ab van Dorp en Rob van Gerve werken al acht jaar samen als vrijwilliger voor
Staatsbosbeheer in de Eilandspolder (Noord-Holland). Ze zijn volledig op elkaar ingespeeld. Dan verliest Ab de controle over de machine. “We maaien riet weg en daardoor komt
meter van de machine komt nu
er een waardevolle natuur terug, met
niemand meer, behalve degene
plantjes en beestjes die alleen in dit
die hem bedient.
specifieke milieu voorkomen”, vertelt
Hoewel het werk door de afstand
Ab. “Ik maai en Rob zorgt dat het riet
minder efficiënt gaat dan voorheen,
wordt afgevoerd. Je staat er niet bij
staan Ab en Rob helemaal achter
stil dat het mis kan gaan. Het ís nooit
de regel: “Je moet wegblijven van de
misgegaan, dus het gaat niet mis. Toch
machine”, aldus Rob. “Bij onze oude
gebeurde het. De maaimachine glijdt
werkwijze was de afstand tot de
uit mijn handen en Rob loopt op dat
machine soms een meter, soms een
moment voor de machine langs. Die
halve meter. Omdat je elkaar zo blind
raakt Rob precies op de grens van zijn
lijkt te kunnen verstaan en vertrouwen
voet en zijn scheenbeen; alle pezen zijn
voelde dat veilig. Maar dat was het niet.”
doorgesneden.” Tien meter veiligheidsmarge
Benieuwd naar het hele verhaal
van Ab en Rob? Bekijk het filmpje.
Hierin zie je ook hoe ze nog steeds met veel plezier samenwerken in een prachtige omgeving.
Advies Rob heeft een advies voor het
De voet van Rob is inmiddels hersteld.
introduceren van nieuwe veiligheids-
Staatsbosbeheer heeft na het ongeluk
instructies: “Zorg dat het er echt toe
maatregelen genomen. Binnen tien
doet en dat mensen het snappen.” ■
15
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Van werkstress naar werkplezier
5 tips om werkstress bespreekbaar te maken Tekst: Marlies Kamps | Illustratie: Verf en de buuf
Werkstress is het grootste obstakel voor duurzame inzetbaarheid. Stress op of over het werk is de meest voorkomende beroepsziekte in Nederland. Stress bespreekbaar maken is niet eenvoudig. Het voelt als falen. Maar als het dreigt over te gaan in een burn-out ben je verder van huis. Wat moet je als werkgever doen als je stress bij je werknemers signaleert? Hier volgen 5 tips om je werknemers duurzaam inzetbaar te houden.
1. Kies een rustig moment op een rustige plek Spreek de ander niet in het openbaar, maar onder vier ogen. 2. Wees belangstellend, zonder oordeel Begin het gesprek met een open vraag: ‘Hoe gaat het met je?’ Dit geeft de ander ruimte om zelf met zaken te komen. Vertel dat het je is opgevallen dat de ander signalen van stress vertoont. Vraag of je dit goed gezien hebt. Spreek vriendelijk, vanuit jezelf en heb het niet over wat andere collega’s zeggen. Toon belangstelling door verder te vragen: wat kan de oorzaak zijn, hoe ervaar je het, wat vind je er zelf van? 3. Het gaat om het gesprek, niet meteen om de oplossing Meedenken over oplossingen kan fijn zijn, maar soms is het nog te vroeg daarvoor. Laat de ander eerst zijn verhaal doen. De meeste mensen willen bovendien het liefst zelf de oplossingen bedenken, omdat een oplossing waar ze zelf voor kiezen het prettigst voelt. 4. Maak vervolgafspraken Ga niet te lang door. De ander heeft tijd nodig om het gesprek te verwerken. Sluit het gesprek af met een afspraak voor een vervolggesprek. Plan dat meteen. Zo kan de ander erop vertrouwen dat je het serieus neemt en je samen aan een oplossing wilt werken.
Ben je leidinggevende? Misschien kun je in de tussentijd al stappen te nemen. Stem dan af welke acties wenselijk zijn. Kunnen er zaken overgenomen worden? Deadlines uitgesteld? Voorrang gegeven worden aan privésituaties?
Meer tips voor minder stress en meer werkplezier?
www.stigas.nl/weekvan-het-werkplezier 16
5. Evalueer Kom, wanneer de grootste stress gezakt is, nog eens terug op de situatie. Achteraf en in een rustige sfeer kun je veel gemakkelijker praten over hoe je stress in de toekomst aanpakt of zelfs kan voorkomen.
VanColland magazine #3 | september 2020
Tweede Veilig op 1-week in agrarisch en groen Tekst: Annemarie van den Hoven
Alle aandacht voor veilig werken met machines Van 14 tot en met 18 september organiseert het platform Zero Accidents de Veilig op 1-week. Een speciale week vol extra aandacht voor veiligheid op het werk. Helaas nog steeds geen overbodige luxe: vorig jaar stond de agrarische sector op nummer 3 als het gaat om ernstige
Onveilig gedrag aankaarten? Maak het gemakkelijker met gespreksstarters Hoe vaak doe je een klusje ‘even snel’, nét niet helemaal veilig? Wat gaat er regelmatig ( bijna) mis? Maak je je wel eens zorgen over de veiligheid op je werk? Durf dit te bespreken!
ongelukken op het werk. Het centrale thema dit jaar is: veilig werken met machines. De meeste
Omdat het soms lastig is om iets aan te kaarten, heeft Stigas
ongelukken in de agrarische en groene sector
een serie gespreksstarters gemaakt. Er zijn gespreksstarters voor
gebeuren namelijk met machines.
teams, voor managers onder elkaar en voor gezinsbedrijven. Je kunt ze downloaden op www.veiligop1.nl bij ‘ga zelf aan de slag’.
Kijk op www.veiligop1.nl voor alle activiteiten.
Liever een echt setje in handen? Stuur een mail naar
Houd ook onze berichten op Twitter, Facebook
info@stigas.nl en geef daarin aan welk setje je wil ontvangen.
en LinkedIn in de gaten.
TIP!
“ We hebben de gespreksstarters gebruikt voor een toolbox meeting. En elke maand zetten we in ons personeelsblaadje Kijk eens in de arbocatalogus.
‘De Stip’ een quote, gedachte of vraag uit deze gespreksstarters,
Ben je op zoek naar de
om collega’s aan het denken te zetten.”
veiligheidsregels voor een
– Merel van Stipdonk (Van Stipdonk Landschapsinrichting BV)
specifieke machine of activiteit, bijvoorbeeld de
“ We hebben ze gebruikt voor een toolboxmeeting,
takkenversnipperaar, de postmachine of voor
en ter inspiratie in de kantine neergelegd.”
strodekken? Kijk dan in de arbocatalogus van
– Carla Polling (W. Ketelaars Groenvoorzieningen BV)
jouw sector. Daar vind je uitgebreide achtergrondinformatie en een handige checklist voor
“ In de teamvergadering hebben we de gespreksstarters gebruikt
de dagelijkse praktijk. Deze arbocalogi zijn
om het gesprek over veiligheid op een laagdrempelige manier
onlangs flink opgefrist, dus nog praktischer
te beginnen.”
in het gebruik.
– Jasper Meerkerk (ZorgBoerderij Eben-Haëzer)
17
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Eric Huids investeert om bedrijf ‘klimaatproof’ te maken
‘ Klimaatverandering zet rendement fruitbedrijven onder druk.’ Tekst: Ank van Lier (namens Sazas)
Fruittelers ervaren dagelijks de gevolgen van de klimaatverandering: het extremer wordende klimaat heeft grote impact op hun bedrijfs voering. Dat is ook het geval bij fruitteler en Sazas-klant Eric Huids uit Berg en Terblijt. Hij deed de afgelopen jaren forse investeringen om schade door vorst, hagel en zon te voorkomen. Eric Huids runt, samen met zijn echtgenote Germaine,
De teler signaleert ook dat de intensiteit van hagel-
een fruitbedrijf in het Zuid-Limburgse Heuvelland.
buien toeneemt. “De buien zijn extremer, met grotere
Hier telen ze appels, peren en kersen. Huids is als
hagelstenen. Ook zien we dat de zonnestraling sterker
derde generatie aan het roer van het bedrijf en doet
wordt. Dit resulteert bij appels in verbranding van
zijn werk nog iedere dag met veel plezier. “Maar we
de schil en bij peren in bladverbranding. Veel telers
hebben wel enkele zware jaren achter de rug”, geeft
hadden hier de afgelopen jaren mee te kampen,
Huids toe. “In 2016 en 2018 ging negentig procent
terwijl dit een jaar of tien geleden nog totaal niet aan
van onze appeloogst verloren door hagel en in 2017
de orde was. Hetzelfde geldt voor schade als gevolg
konden we maar tien procent oogsten als gevolg van
van hitte: appels worden dan als het ware ‘gekookt’
vorstschade. Dat hakte er logischerwijs fors in: zowel
aan de boom, waardoor ze niet meer verkoopbaar zijn.”
mentaal als qua inkomsten.”
18
Huids merkt volgens eigen zeggen duidelijk dat het
Waterbassin
klimaat verandert en dat de gemiddelde temperatuur
Huids investeerde de afgelopen jaren fors om zich te
omhoog gaat. “Tien jaar geleden bloeiden de fruit
wapenen tegen het veranderende klimaat. Zo nam hij
bomen medio mei, nu is dat al half april. Dat betekent
in het voorjaar van 2018 een waterbassin in gebruik
ook dat vorst een groter probleem is: hoe verder de
waarmee hij zijn fruitpercelen kan beregenen. “Veel
ontwikkeling van de appel is, hoe groter het risico
fruittelers in andere delen van het land kunnen wel
op schade wanneer het in het voorjaar vriest.”
beregenen, maar in Zuid-Limburg is geen grond- of
VanColland magazine #3 | september 2020
oppervlaktewater beschikbaar. En het verkrijgen
Hagelverzekering
van vergunningen voor de aanleg van een bassin
Het voorkomen van hagelschade is een grotere
was ook niet eenvoudig door de natuurwaarden
uitdaging voor Huids. De teler zet hagelkanonnen
van het Zuid-Limburgse Heuvelland. Toch hebben
in - hierbij wordt de vorming van hagel voor-
we dit als eerste fruitbedrijf in de regio voor
komen met geluidsgolven -, maar deze bieden
elkaar gekregen.”
geen honderd procent bescherming. “Investeren in hagelnetten is een andere mogelijkheid, maar
Met het bassin van 30.000 m3, dat zo’n 200.000
dit vergt een forse investering. Het kost 25 jaar om
euro kostte en wordt gevuld met regen- en
deze terug te verdienen. En aangezien ik midden
bronwater, kan Huids zijn huiskavel van 24
vijftig ben, en nog onduidelijk is of ik een opvolger
hectare beregenen en op die manier beschermen
heb, durf ik dat niet aan. Als alternatief heb ik
tegen vorst. “Ook kunnen we zonnebrand
een hagelverzekering die uitkeert bij hagelschade.
hiermee voorkomen; door te beregenen gaat
Dit is wel erg duur: om een beetje fatsoenlijk
de gewastemperatuur met enkele graden omlaag.
verzekerd te zijn, betaal je per hectare jaarlijks
Daarnaast spoelen we plagen als de perenblad-
al gauw twee- tot drieduizend euro aan premie.
vlo met het water van de bomen, waardoor we
Maar ik wil de vaste kosten van 20.000 euro per
minder chemie hoeven in te zetten en duurzamer
hectare per se hebben afgedekt.”
kunnen werken.”
Huids hoopt dat zijn bedrijf met de gedane investeringen ‘klimaatproof’ is. “We kunnen deze extra kosten niet doorberekenen aan onze afnemers;
“Tien jaar geleden bloeiden de fruitbomen medio mei, nu is dat al half april.”
we krijgen nog steeds dezelfde prijs voor ons fruit. De klimaatverandering zet de rendementen van ons, en van collega-fruitbedrijven, dan ook behoorlijk onder druk. Maar niets doen is geen optie.” ■
19
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Over idealen, de praktijk en de toekomst
Hoe Kipster een succes werd Tekst: Annemarie van den Hoven | Fotografie: Marcel Krijgsman
Een rebel, maar dan wel een bedachtzame. En door sommigen gezien als een luis in de pels van de pluimveehouderij. Ondertussen staat zijn bedrijf Kipster bekend als de meest mens-, milieu- en dier vriendelijke kippenstal ter wereld. Hoe krijgt hij dat voor elkaar? Vijf vragen aan Ruud Zanders.
Op welk moment besloot je dat je anders wilde gaan boeren, als pluimveehouder?
Mijn ogen werden geopend toen ik zo’n zeven jaar geleden Afrikanen op bezoek had. Ze wilden hun kippenhouderij professionaliseren en kwamen voor advies. Ik kwam met wijze raad, onder andere over voer met mais en granen. Hun reactie was verrassend: ‘Als we mais en granen hebben, dan eten we dat zelf op!’ Met een kilo graan kun je tien mensen voeden en als je het in een kip stopt maar vier. Wij denken dat we efficiënt bezig zijn, maar ik begon te twijfelen. Het was het begin van mijn zoektocht naar een andere manier van kippen houden. Wat wij met productiedieren doen, kan niet meer. Het gaat bij mij nu om veel meer dan alleen een efficiënt voedselsysteem. Ik ben me gaan verdiepen in het wezen van de dieren. Wist je dat een varken emotioneel voor 90 procent gelijk is aan een mens? En dat een kuiken van drie dagen oud al kan tellen? Uiteindelijk heeft dat geleid tot een bedrijf waar het welzijn en de gezondheid van dier en mens voorop staan. De kippen eten een speciaal ontwikkeld voer van veilige resten uit onder andere grote bakkerijen. En ook de haantjes, die in de pluimveehouderij zodra ze uit het ei komen bijna altijd gedood worden, proberen we een zo goed mogelijk leven te geven.” Was het moeilijk om dit allemaal voor elkaar te krijgen?
“Diervriendelijk dieren houden op een commerciële manier is niet makkelijk of misschien wel onmogelijk. Maar er ging wel meteen veel goed. Ik ben bewust uit mijn kippenbubbel gestapt en heb contact gezocht met duurzaamheidsgoeroe
20
VanColland magazine #3 | september 2020
“ Wist je dat een varken emotioneel voor 90 procent gelijk is aan een mens? En dat een kuiken van drie dagen oud al kan tellen?�
21
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Maurits Groen, communicatiestrateeg
samenwerken met supermarktketens.
probleem wat ik oplos groter dan
Olivier Wegloop en met Styn Claessens,
Dat betekent onder andere onderzoek
het probleem dat ik creëer? Als het
destijds nog een hele jonge kippenboer
doen naar internationaal bouwen,
antwoord nee is, dan moet je aan
van 23. Met zo’n diverse club heb je
zoeken naar reststromen en de
de bak.”
toegang tot een schat aan contacten,
CO2-afdruk in de verschillende landen
waaronder de Lidl die al heel snel
uitrekenen. Op dit moment zijn vijf van
Er werken op jullie kantoor in Venlo
en vestigingen in Venray en Beuningen
enthousiast was over ons concept en
onze mensen daar fulltime mee bezig.
waar onze eieren nu exclusief te koop
Over twee jaar willen we minimaal in
zijn. Ook kom je in aanraking met
twee landen buiten Nederland actief
dat ze met plezier kunnen werken?
mensen die je CO2-voetafdruk kunnen
zijn.”
“Ons uitgangspunt is dat onze mensen
marketing. We zijn op veel fronten
Welke tips heb je voor bedrijven die
berekenen en verstand hebben van
40 mensen. Hoe zorgen jullie ervoor
tachtig procent van de tijd werk doen wat ze leuk vinden en waar ze goed in
bezig: dierenwelzijn, reststromen, een
denken: ik wil het roer ook omgooien?
beter leven voor de haantjes, fijnstof,
“Stap uit je bubbel. Sta open voor
persoonlijke aandacht. Veilig werken
zonnepanelen. Hoe trek je op het
andere sectoren en maak kennis met
vinden we ook heel belangrijk. We
juiste moment aan de juiste touwtjes?
de duurzaamheidswereld. Ga
hebben een risico-inventarisatie en
De kunst is alles wat je doet goed te
bijvoorbeeld naar bijeenkomsten van
-evaluatie en geven leveranciers en
onderbouwen. Dan lukt het uiteindelijk
MVO Nederland. Misschien zijn er acht
medewerkers voorlichting over de
ook om het financieel rond te krijgen.”
bijeenkomsten waar je niet veel aan
werking en de risico’s van de
hebt, maar zijn er twee raak. Verder:
machines. In de boerderij hebben we
luister naar mensen die in eerste
een volière-systeem dat een minimum
instantie in je sector misschien als
aan fijnstof verspreidt. Verder vangen
“We willen ons concept ook in het
vijand beschouwd worden. Denk in
we in de binnentuin zo’n 40 procent
buitenland introduceren en hebben
ons geval bijvoorbeeld aan Stichting
fijnstof af. Dat is fijn voor mens en dier.
contacten met België, Frankrijk,
Wakker Dier. Je zult zien dat ook zij
Voordat de lucht naar buiten gaat,
Duitsland, de UK en Amerika. Net als
vaak nuttige en zinvolle dingen zeggen.
vangen we nog eens 75 procent af
in Nederland willen we ook daar gaan
En vraag jezelf altijd af: is het
met een luchtwasser.” ■
Wat zijn de toekomstplannen met Kipster?
zijn. Met name Styn investeert veel in
De visie van Kipster Kipster brengt een nieuw systeem om dieren te houden naar de markt. Dr. Hannah van Zanten illustreert in haar promotie-onderzoek (Feed sources for livestock: recycling towards a green planet, WUR 2016) hoe dit systeem er voor de hele wereld uit zou kunnen zien. Het doel van dit systeem is het voeden van zoveel mogelijk mensen per hectare grond. Om dit te realiseren begin je met het verbouwen van eten voor mensen op alle vruchtbare gronden. Je stopt met het verbouwen van veevoer. Hierdoor ban je de zogenaamde food/feed-competitie uit. Toch is er een rol voor dieren in dit systeem weggelegd. Grond waar je niets op kunt verbouwen, bijvoorbeeld omdat het tegen een steile berghelling ligt of onvruchtbaar is, benut je voor grazers, zoals koeien en geiten. Ook zijn er reststromen van het land die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie. Verder zijn er reststromen van voedselproducenten, zoals bakkerijen. Dieren kunnen dit afval prima verorberen en omzetten in iets hoogwaardigs voor de mens. Denk aan eieren, zuivel, vlees en mest. De mest van deze dieren bevordert de bodemvruchtbaarheid.
22
VanColland magazine #3 | september 2020
Herman Vaessen Tuin Boom Groen is ‘Duurzaamste Hovenier van Nederland’
‘ Duurzaam werken creëert gezonde toekomst voor bedrijf’ Tekst: Ank van Lier (namens Sazas)
Als er één bedrijf is dat synoniem staat voor ‘duurzaamheid’, dan is het wel Herman Vaessen Tuin Boom Groen in Maasbree. Bij de Sazas-klant, die begin dit jaar werd uitgeroepen tot ‘Duurzaamste Hovenier 2019’, loopt duurzaamheid als een rode draad door de bedrijfsvoering. Dit werpt zijn vruchten af: het bedrijf trekt hierdoor nieuwe klanten aan en weet werknemers aan zich te binden. Dat Herman Vaessen Tuin Boom Groen in januari van dit jaar werd uitgeroepen tot duurzaamste hovenier van ons land (in de categorie van bedrijven met personeel) was voor Ralf Vaessen een grote verrassing. Vooral omdat de ondernemer het zelf niet heel bijzonder vindt wat hij doet. “Voor ons is duurzaam werken een vanzelfsprekendheid, het zit in ons DNA”, zegt Vaessen. “We zien het als onze plicht om een steentje bij te dragen aan een betere wereld waar toekomstige generaties mee verder
23
Thema Klimaat & Duurzaamheid
kunnen. En als groenbranche zijn we ook in de positie
met ondergrondse systemen die regenwater opvangen
om wat dit betreft een verschil te maken. Meer groen
en vasthouden, en op deze manier de vochtvoorziening
draagt namelijk bij aan vermindering van de CO2-uitstoot.
voor bomen en planten waarborgen.”
Duurzaam werken is daarom geïntegreerd in alle facetten
Verder past Herman Vaessen Tuin Boom Groen tal van
van onze bedrijfsvoering, wij zijn hier over de hele
duurzame innovaties toe. Zo liggen de daken van de
breedte mee bezig. Daar was de jury van de Duurzaamste
loodsen vol zonnepanelen, die onder meer elektriciteit
Hovenier-verkiezing ook sterk van onder de indruk.”
opwekken voor het bijbehorende tuincentrum en voor
Duurzame projecten en innovaties
elektrische gereedschappen en auto’s van het bedrijf
Duurzaamheid is onder meer een vast ijkpunt in de
draaien op deze panelen. “En bij de auto’s die nog wel op
diverse projecten die het bedrijf uitvoert. Het gaat dan
diesel rijden, maken we gebruik van speciale biologische
om projecten op het gebied van aanleg, onderhoud en
diesel. Dit levert een flinke CO2-reductie op. Daarnaast
boomverzorging, die worden gerealiseerd in opdracht van
gebruiken we zo min mogelijk turf, omdat het winnen van
particulieren, bedrijven en overheden. “Wanneer een
turf zeer vervuilend is. Al onze bemestings- en bodem
klant zijn nieuwe tuin bijvoorbeeld volledig wil bestraten,
verbeteringsproducten zijn gemaakt van organisch afval.”
proberen we hem er toch toe te bewegen om ook wat groen
24
de stroom die nodig is op het hoveniersbedrijf. Ook de
op te nemen. Dit dringt niet alleen de CO2-uitstoot terug,
Fit en vitaal blijven
maar verbetert bijvoorbeeld ook het waterbergend
Ook sociale duurzaamheid staat hoog op de agenda bij
vermogen van de tuin. Daarnaast werken we veelvuldig
Herman Vaessen Tuin Boom Groen. Zo heeft het bedrijf
VanColland magazine #3 | september 2020
een aantal werknemers in dienst met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Wij vinden dat iedereen de kans
‘Aandacht voor verzuimbeperking heeft effect’
moet krijgen om mee te draaien in de maatschappij
De focus op sociale duurzaamheid draagt er
en willen hierin onze verantwoordelijkheid nemen”,
volgens Ralf Vaessen aan bij dat Herman
zegt Vaessen. “Zo’n vijftien werknemers hebben
Vaessen Tuin Boom Groen relatief weinig
een speciale training gevolgd om deze mensen
verzuim kent. “Ons verzuimpercentage komt
te begeleiden, zodat ze zich optimaal kunnen ont
uit op 3,99 procent; dat is minder dan het
wikkelen.”
gemiddelde in de hoveniersbranche. We hebben enkele gevallen van langdurig
Daarnaast is duurzame inzetbaarheid van alle werk-
ziekteverzuim, maar kennen nauwelijks
nemers een belangrijk thema. Om werknemers zo
kortdurend verzuim. Dat komt waarschijnlijk
lang mogelijk fit en vitaal te houden, wordt bijvoor-
omdat we veel doen om verzuim te beperken
beeld gewerkt met speciale machines, die het werk
en ons best doen om ervoor te zorgen dat
letterlijk verlichten. “Daarnaast leren we onze mensen
werknemers goed in hun vel zitten en graag
om machines en gereedschappen op de juiste manier
naar hun werk gaan. Dat heeft effect.”
te gebruiken en een juiste werkhouding aan te nemen.
Herman Vaessen Tuin Boom Groen heeft haar
Hiervoor zetten we ook fysiotherapeuten in.”
verzuimverzekeringen al jarenlang onder
Het bedrijf beschikt sinds enkele jaren over
gebracht bij Sazas. “De samenwerking met
een projectgroep rondom duurzame inzetbaarheid.
Sazas verloopt prima: ze zijn heel actief, en
Hier kunnen werknemers aankloppen als ze vinden
in geval van verzuim zit men er bovenop.
dat werkzaamheden makkelijker of veiliger kunnen.
Maar ik ben blij dat wij niet vaak een beroep
Daarnaast worden regelmatig toolboxmeetings
op hen hoeven doen.”
georganiseerd voor werknemers, waar wordt ingezoomd op arbozaken, veilig werken, enzovoorts. “Hiermee willen we een stukje bewustwording creëren rondom het feit dat mensen tot hun 68ste moeten doorwerken. Het is belangrijk dat werknemers in een vroeg stadium nadenken over of ze dit fysiek aankunnen en of ze dit al dan niet willen. Zo niet, dan faciliteren we hen ook hierbij en bieden we bijvoorbeeld loopbaantrajecten aan.” Meer toekomstbestendig Vaessen benadrukt dat de duurzame werkwijze inmiddels breed gedragen wordt binnen het bedrijf. “Het is niet meer iets van de directie of het management, maar ook de werknemers omarmen deze manier van werken. Dit draagvlak komt niet van vandaag op morgen, maar bouw je geleidelijk op.” Volgens de ondernemer levert de focus op duurzaamheid veel op. Zo straalt deze aanpak positief af op het bedrijf, wat extra aanwas van klanten oplevert. “En het feit dat wij veel doen om mensen fit en met plezier aan het werk te houden, helpt om werknemers aan ons bedrijf te binden. Op deze manier maakt de aandacht voor duurzaamheid Herman Vaessen Tuin Boom Groen meer toekomstbestendig. Duurzaam ondernemen draagt bij aan een gezonde toekomst voor ons bedrijf.” ■
25
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Kort Nieuws Ziekteverzuim stijgt: (verwachte) ontwikkelingen 2020 Verzuim in Nederland blijft stijgen, is
coronavirus voor de totale Nederlandse (beroeps)bevolking.
de trend die verzuimspecialist Sazas
Denk dan aan het verliezen van de baan of stress door
waarneemt. Naast de griep speelde ook
onzekerheid. Maar ook de zorg voor naasten met (langdurige)
het coronavirus een rol. Het verzuim is
coronaverschijnselen of rouwverwerking door het verliezen
de afgelopen 17 jaar nog niet zo hoog
van een naaste heeft een enorme impact. Een bijkomend
geweest als in het eerste kwartaal van
effect van het coronavirus is dat de standaard en minder
2020: het liep zelfs op tot 5,2 procent. Op de eerste dag nadat
urgente medische zorg enkele maanden werd uitgesteld.
de scholen, kinderdagverblijven en horecabedrijven moesten
Dit heeft ervoor gezorgd dat het herstelproces van mensen
sluiten (maandag 16 maart) werd maar liefst 80% meer
die al (langdurig) ziek waren in veel gevallen langer duurt
verzuimd dan onder normale omstandigheden. Sazas
(of duurde) dan normaal. Lees meer informatie over het
verwacht ook verschillende langetermijneffecten van het
coronavirus via rb.gy/lh2pst. ■
Weet u wat verzuim kost, en waar de kosten uit bestaan? medewerker.
Oproep zorg professionals voor gezonde leefstijl
Wist u dat deze kunnen oplopen tot wel 400 euro per dag? Sazas
Zorgprofessionals doen een dringende oproep aan
legt uit waardoor dat zo is. U betaalt als werkgever niet alleen het
iedereen om te werken aan een gezonde leefstijl.
loon door, maar bent ook behoorlijk wat kwijt aan andere zaken.
Sazas stimuleert dit ook als verzuimspecialist. Er
Zo daalt uw productie en betaalt u bijvoorbeeld voor vervanging,
lijkt namelijk een link te zijn tussen het coronavirus
verzuimbegeleiding en arbodienstverlening. De impact op uw bedrijf
en leefstijlziekten. De oorzaak van leefstijlziekten
en uw financiële resultaat is dus groot. Helemaal wanneer er
ligt in ongezonde voeding, te weinig bewegen, te
meerdere medewerkers tegelijk ziek zijn en sprake is van langdurig
veel stress en onvoldoende slaap. Als je fit bent,
verzuim. We zetten de verschillende kosten op een rij. De uitgebreide
heb je minder kans op ernstige symptomen van het
versie van deze informatie vindt u hier: rb.gy/qtnjfi. ■
coronavirus en herstel je meestal sneller. Aangezien
Veel werkgevers onderschatten de kosten van een zieke
een vaccin helaas nog op zich laat wachten, is het belangrijk dat u uw medewerkers stimuleert om
Kosten zieke medewerker per dag:
26
gezond en verantwoord te leven. Dit kan door genoeg
Loondoorbetaling
€ 153
Kosten vervanging
€ 146
Verlies productie/dienst
€ 43
Kosten arbodienstverlening
€ 60
Verzuimbegeleiding
€ 7,50
Totaal verzuimkosten:
€ 410
te bewegen, gezond te eten/drinken en een goede balans tussen werk en privé. Lees meer tips op het gebied van verzuim via rb.gy/6bdwr0. ■
VanColland magazine #3 | september 2020
Herstel na corona Bedrijfsarts kan rol spelen bij begeleiding en re-integratie
Een ongeval op je bedrijf?
De schade die het coronavirus kan toebrengen is zo
onderzoeken. Voor ongevallen die drie of meer dagen
groot, dat genezen patiënten nog maandenlang klachten
ziekteverzuim tot gevolg hebben, is registratie zelfs
kunnen houden. Denk aan extreme vermoeidheid, hoofdpijn,
verplicht. Dat staat in de A rbowet. Sinds kort kun je
ademnood, maagklachten, pijn op de borst, geheugenverlies
ongevallen registeren in je risico-inventarisatie en
en concentratieproblemen. Daarbij is het niet te voorspellen
-evaluatie (RIE). Dan doe je via het dasboard van je RIE.
wie nog lang klachten houdt.
Heb je hierbij hulp nodig? Neem dan contact op met
Leg het vast in je RIE
Van ongevallen en gevaarlijke situaties kun je leren. Daarom is het belangrijk om deze te registreren en te
Stigas via info@stigas.nl of 085 044 07 00. Je wordt dan Wie milde klachten heeft gehad kan zomaar maanden last
in contact gebracht met een adviseur. ■
houden, wie ernstig ziek is geweest, kan probleemloos opknappen. Heeft jouw medewerker corona gehad en heeft hij last van restverschijnselen? De bedrijfsarts kan een rol spelen bij de begeleiding en de terugkeer op het werk. Hij zal aangeven wat de beperkingen én wat de mogelijkheden van de medewerker zijn. Zo kun je in overleg een passend takenpakket opstellen. Tijdens het herstel zal de bedrijfsarts steeds opnieuw de mogelijkheden voor een uitbreiding van het takenpakket in kaart brengen. ■
Colland Arbeidsmarkt Projecten in Beeld Vanuit het fonds Colland
Gratis online videospreekuur Heeft u vragen “Wat zijn de pensioenmogelijkheden voor werknemers die moeite hebben met fysiek werk?” óf
“Welke looncomponenten tellen mee bij het doorgeven van de salarissen?” óf andere pensioenvragen?
U kunt ons altijd bellen of mailen. Maar soms is het fijn om ‘iemand in de ogen te kunnen kijken. Maak een afspraak voor een gratis online videogesprek. Maak via www.bplpensioen.nl/ een-persoonlijk-pensioengesprek een afspraak voor een gratis videogesprek met één van onze experts. ■
Arbeidsmarkt wordt elk jaar een veelheid aan arbeidsmarktgerichte activiteiten en projecten binnen de agrarische en groene sectoren gesubsidieerd. Denk daarbij aan activiteiten rondom scholing, imagoverbetering, veilig en gezond werken en duurzame
Campagne lichamelijke belasting van start In de agrarische en groene sector zijn klachten aan rug
en ledematen v erantwoordelijk voor 50 procent van het
inzetbaarheid. Voorbeeld is de subsidieregeling voor
ziekteverzuim.
cursusgroepen. Al deze projecten zijn gericht op een
Voor een groot deel komt dit door zwaar werk en doordat
toekomstbestendige en duurzame arbeidsmarkt voor
medewerkers steeds dezelfde beweging maken, maar ook
werkgevers en werknemers.
veel zitten kan klachten geven. En wist je dat je door stress een hogere spieractiviteit kan krijgen? En dat daardoor je
Op de website van Colland Arbeidsmarkt worden deze
spieren ook na je werk gespannen blijven? De veroorzakers
projecten in beeld gebracht, overzichtelijk per sector
van stress – hoge eisen, weinig zeggenschap over je werk en
en/of per thema gerangschikt. Bedoeld om werkgevers
een gemis aan steun – kunnen dus ook invloed hebben. In
en werknemers beter inzicht te geven van wat er met de
oktober start er een landelijke campagne over lichamelijke
Colland premie wordt gedaan. Ter inspiratie en om te leren
belasting. Stigas doet mee en gaat de risico’s en de behoeften
van de ‘best practices’ uit andere branches.
in de verschillende deelsectoren in kaart brengen. Ook worden
Klik hier www.collandarbeidsmarkt.nl/projecten-in-beeld/ ■
er goede voorbeelden en oplossingen verzameld en gedeeld. ■
27
Thema Klimaat & Duurzaamheid
Geschiedenis
&Actualiteit
Aandacht voor klimaat en duurzaamheid door de jaren heen Door Christ Essens, relatiebeheerder arbeidsmarkt
Bedrijven in de agrarische en groene sectoren werken met de natuur. Aandacht voor klimaat en rekening houden met de lange termijn effecten van wat je doet is er altijd al geweest Inspelen op klimaatverandering
Fonds Colland Arbeidsmarkt levert aan al deze ‘projecten’
Bedrijven in de sector spelen altijd in op het klimaat.
een belangrijke financiële bijdrage. We kunnen concluderen
Honderd jaar geleden waren er hele andere zaken van
dat ondanks de huidige situatie waar we nu inzitten, de
belang dan tegenwoordig. In de Provinciale Noord-
agrarische en groene sector al een hele tijd goed op weg
Brabantsche en ‘s Hertogenbossche Courant van 1905
is naar een duurzame en toekomstbestendige sector.
en 1918 werd melding gemaakt van schade aan gewassen door strenge nachtvorst in mei en juni. Wateroverlast in
Duurzaamheid elders
herfst en winter was in veel gebieden dan heel normaal.
In 2008 stelt BPL Pensioen de hoofdlijnen vast van het
“Normalisatie” van beken en ruilverkaveling zijn daarop
eigen verantwoord beleggen beleid. BPL Pensioen belegt
het antwoord. Tegenwoordig gaat het heel anders. Het is
voortaan volgens de principes van de Global Compact
nu de kunst om water vast te houden voor de landbouw en
van de Verenigde Naties met aandacht voor bijvoorbeeld
de natuur. Beken gaan weer meanderen. Beken, sloten en
mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anti-corruptie.
drainage worden niet alleen gebruikt om water af te voeren
Zij gaat in gesprek met bedrijven waarin het belegt.
maar ook om water langer vast te houden of aan te voeren.
Zo kan het vermogen helpen om de duurzaamheid elders
Duurzaamheid in eigen bedrijf
te bevorderen. De kunst is om dat zo te doen dat het ook rendement oplevert. Het verantwoordingsorgaan let
Als boer of tuinder wil je natuurlijk niet alleen dit jaar
daar scherp op.
oogsten maar ook de komende jaren. Daarom is de
BPL Pensioen slaagt daar inmiddels goed in. Jarenlang
agrarische en groene sector zoals vele sectoren bezig om
staat het pensioenfonds in de top 3 van de benchmark
de transitie te maken naar een duurzame (lees toekomst-
studie van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame
bestendige) sector. Een sector waar bedrijven niet alleen
Ontwikkeling (VBDO). In 2019 op de 4e plaats.
oog hebben voor dieren en gewassen maar ook voor duurzame huisvesting, klimaatmaatregelen en de inzetbaarheid van werknemers. Voorbeeldprojecten zijn waterzuiverings-
Meer weten?
projecten in de bloembollengroothandel, kringloopland-
Kijk ook eens op de websites van Colland Arbeidsmarkt
bouw, de duurzaamheidsinvesteringen van BPL Pensioen maar
www.collandarbeidsmarkt.nl/projecten-in-beeld en
ook de gezondheid en duurzame inzetbaarheid van werk
BPL Pensioen www.bplpensioen.nl/verantwoord-beleggen ■
nemers (Werken aan Morgen van Stigas en Mooi Vak Man!).
28
