VanColland September 2020

VanColland Het samenwerkingsverband van alle agrarische en groene sociale regelingen

PAGINA 8

Onderwijstrends in leren en ontwikkelen Interview met Walter de Waal

PAGINA 10

Maatschappelijk verantwoord beleggen in woonwijken

BPL Pensioen investeert in ­duurzame  woningen

PAGINA 20

Over idealen, de praktijk en de toekomst Hoe Kipster een succes werd

03 2020

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Column

Klimaat en duurzaamheid Klimaat en duurzaamheid is een thema dat ieder van ons aangaat en bezighoudt. We willen dat de generaties na ons óók kunnen genieten van deze aarde. Daarom moeten we zorgvuldig omgaan met onze aarde. We zijn in die zin rentmeesters.

Sander van Meer Bestuurder BPL Pensioen

Alle beetjes helpen daarbij. Bij

‘BPL Pensioen strijdt mee tegen

mij thuis heb ik bijvoorbeeld

klimaatverandering’. Naast onze

zonnepanelen geplaatst. We laten

maatschappelijke beleggingen

het licht niet onnodig branden

kijken we ook hoe we kunnen

en alle oude, energieslurpende

verduurzamen. Dat betekent

apparaten zijn inmiddels

bijvoorbeeld dat we post zoveel

vervangen door meer duurzame

mogelijk digitaal versturen.

exemplaren. Ik probeer bewust

Omdat we weten dat sommige

boodschappen te doen. Niet

mensen het liefst post in hun

teveel, waar het kan biologisch en

brievenbus ontvangen, blijven we

zoveel mogelijk zonder plastic

ook brieven per post versturen.

verpakking. Dat laatste is

Maar dat gebeurt dan wel op

overigens nog niet zo makkelijk.

duurzaam papier. We gebruiken ook speciale enveloppen waar

Ook ‘zakelijk’ in mijn werk voor

het plastic venster uitgescheurd

BPL Pensioen is ‘klimaat en

kan worden zodat het afval

duurzaamheid’ een thema dat

gescheiden kan worden. Zo zijn

hoog op de agenda staat. Want

we continu op zoek naar

klimaatveranderingen hebben

oplossingen. Hoe klein soms ook.

gevolgen voor bedrijven in de

Het kan soms een druppel op

agrarische en groene sectoren,

een gloeiende plaat lijken, maar

maar ook voor onze keuzes in

mij maakt het trots om in ieder

beleggingen. Zo wil je uiteraard

geval een bijdrage aan ‘die

voorkomen dat je belegt in

druppel’ te kunnen leveren.

bedrijven of projecten die door

Dit magazine staat vol mooie

klimaatveranderingen in waarde

initiatieven vanuit de sector.

afnemen, maar beter nog is om

Super interessant en geweldig

te kijken hoe we met onze

om te lezen. Raak geïnspireerd

beleggingen kunnen meehelpen

en als we allemaal die ‘kleine

aan het afremmen van de

druppel’ kunnen bijdragen dan

klimaatveranderingen. Mijn

zijn we tot grootse dingen in

collega Mark Rosenberg vertelt

staat! ■

daarover meer in het artikel

2

VanColland magazine #3 | september 2020

04

Interview met Prisca Kleijn (KAVB)

18

Rendement fruit­ bedrijven onder druk

Verder in dit nummer 2

Column Klimaat en duurzaamheid

6 Stel maatschappelijke belang binnen duurzaamheid centraal

10 BPL Pensioen investeert in duurzame woningen

13 Maatschappelijk verantwoord ­beleggen in woonwijken

15 Ongevalsanalyse; Afstand tot

08

Onderwijstrends in leren en ontwikkelen

20

machine was veel te klein

Hoe Kipster een succes werd

16 5 tips om werkstress ­ bespreekbaar te maken

17 Tweede Veilig op 1-week in ­agrarisch en groen

23 Duurzaam werken creëert gezonde t­ oekomst voor bedrijf

26 Kort nieuws 28 Geschiedenis en actualiteit; Aandacht voor klimaat en duur­ zaamheid door de jaren heen

COLOFON VanColland is het magazine van het ­samenwerkings­-

VORMGEVING Appeldoorn Vormgeving - Zoetermeer DRUK Drukwerkstudio.nl - Woerden

verband van alle ­agrarische en groene sociale ­regelingen. Dit magazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 16.000. Heeft u vragen, ideeën of tips?

Of wilt u liever de digitale versie ontvangen? Neem dan contact op met onze redactie via redactie@colland.nl.

HOOFDREDACTEUR Marlies van Loon EINDREDACTEUR Elte Palm

REDACTIE Kim Gerrits, Annemarie van den Hoven, ­Wendy Kranendonk en Eva van Rijnswou

VanColland is met de grootste zorg samengesteld.

Aan de informatie kunt u geen rechten ontlenen.

VanColland is ook digitaal beschikbaar op

www.colland.nl 3

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Samenwerking essentieel om

duurzame woorden te vertalen in duurzame oplossingen Prisca Kleijn Tekst: Elte Palm

Prisca Kleijn is directeur van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollen­ cultuur (KAVB). De KAVB is een branche organisatie die kennis, kunde en ­ervaring bijeenbrengt en naast belangenbehartiging verschillende activiteiten initieert om telers in de bloem­bollensector te onder­ steunen. Wij vroegen haar hoe de KAVB bijdraagt aan een ­duurzame sector.

Hoe kijkt de KAVB aan tegen thema’s als klimaat en ­duurzaamheid?

“Duurzaamheid is al meer dan 30 jaar een belangrijk speerpunt voor de sector. Door innovatie en samenwerking lukt het de ondernemers om op steeds duurzamere en rendabele manier bloembollen en bolbloemen te telen en te exporteren. De basis voor het realiseren hiervan is vastgelegd in het actieplan “Gezonde Bollen, Bloeiende Sector” en de visie Vitale Teelt 2030.

Wat houdt dit actieplan in?

“Met dit plan wil de sector de bodemgezondheid en waterkwaliteit in de sector verbeteren en het gebruik van chemische gewas­beschermingsmiddelen verder beperken.

4

VanColland magazine #3 | september 2020

Belangrijk onderdeel hiervan is het project ‘Schoon erf,

Voor de bollenteelt wordt pas dit najaar duidelijk hoe

schone sloot’. Dit is een landelijk initiatief waarin

groot de schade is. Daardoor is de situatie in de sector

ondernemers nauw samenwerken met waterschappen

op dit moment erg onzeker. De financiële investeringen

en provincies om de erfemissie van gewasbeschermings­

in duurzaamheid en innovatie staan op dit moment op

middelen aan te pakken. Hiervoor is een scan

een laag pitje. Zodra de situatie verbetert zullen

ontwikkeld om telers inzicht te geven in de routes

bedrijven hier weer mee aan de slag gaan.”

om erfemissie terug te dringen.”

Hoe denkt u oplossingen aan te dragen voor de sector?

En wat is het resultaat tot nu toe?

“Ondanks de impact van de coronacrisis blijven onderwerpen als gewasbescherming, waterkwaliteit en

“Het doel was om in de periode 2016-2020 bij 450

energiebesparing voor de sector van groot belang. Rust

bloembollentelers in Nederland de erfemissie van

en ruimte in zowel de Nederlandse als Europese

gewasbeschermingsmiddelen met tenminste 80% terug

regelgeving is nodig zodat ondernemers voldoende tijd

te dringen. We gaan dit in alle regio’s ruim halen. Naast

hebben om hun bedrijfsvoering aan te passen.

erfemissie ondersteunen wij ook andere initiatieven

Daarnaast is het van groot belang dat ondernemers en

zoals het verduurzamen van landbouwbedrijven met

werknemers met elkaar en deskundigen in gesprek

waterstof. Het bedrijf VOF Dogterom op Goerree-

gaan en zich blijven ontwikkelen. Hieraan leveren wij

Overflakkee heeft hier onlangs onderzoek naar gedaan

een bijdrage met activiteiten als KAVB Jong! en de

en de resultaten zien er veelbelovend uit.”

KAVB Academy.

Meer informatie over VOF Dogterom en het onderzoek lees je in het artikel op pagina 6.

De impact van de coronacrisis is groot. Hoe staat de sector er op dit moment voor?

Samenwerken lijkt het sleutelwoord “Iedere organisatie heeft zijn eigen expertise. Het is belangrijk om elkaar op te zoeken en gebruik te maken van deze kennis. We hebben elkaar nu meer dan ooit

“Op het hoogtepunt van de bolbloemenproductie kreeg

nodig om stappen vooruit te zetten. En dat lukt niet

de sector een enorme klap. Deze bedrijven konden

alleen met mooie woorden. Overheid, bedrijfsleven en

gelukkig gebruik maken van een steunfonds voor de

onderzoeksinstituten slaan daarvoor de handen ineen

sierteelt om een deel van de schade op te vangen.

om tot concrete en duurzame oplossingen te komen.

Een mooi voorbeeld is het project Bollenrevolutie 4.0.

Dat is een Publiek Private Samenwerking waarin precisielandbouw en technologische ontwikkelingen naar de praktijk worden vertaald. Ik zie genoeg kansrijke initiatieven om te werken aan een rendabele en bloeiende bloembollensector.” ■

Het Colland Fonds Arbeidsmarktbeleid heeft een belangrijke rol gespeeld bij de realisatie van KAVB Jong! De sector Open Teelten heeft voor de komende drie jaar een bijdrage beschikbaar gesteld voor dit netwerk voor jonge leiding­ gevenden in de bloembollensector. Vanwege het succes van dit netwerk wordt nu ook gestart met een verdieping binnen het project KAVB Academy.

Deelnemers worden uitgedaagd hun kennis en vaardigheden te versterken en aan de slag te gaan met uitdagingen en kansen. De KAVB heeft de projectleiding van deze projecten voor haar rekening genomen.

5

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Stel het maatschappelijk belang binnen duurzaamheid centraal Tekst: Elte Palm

Akkerbouw- en bloembollenteeltbedrijf VOF ­Dogterom uit Oude-Tonge loopt graag voorop als het gaat om innovatie en duurzaamheid. Wij vroegen directeur Jacob Jan naar zijn ervaring met zijn meest recente project ‘verduurzamen met waterstof’ en wat hem drijft om te investeren in duurzaamheid en innovatie.

Wat was de aanleiding om te verduurzamen met waterstof?

“Klimaat en duurzaamheid zijn voor ons belangrijke thema’s. We hebben daarom recent onderzoek gedaan naar verduurzamen met ­waterstof.

Uit het rapport blijkt dat er grote kansen liggen om duurzame energie op te wekken en groene waterstof te produceren. De gemeente en provincie hebben hun medewerking al toegezegd”.

6

VanColland magazine #3 | september 2020

Wat is er voor nodig om zo’n project van de grond te krijgen?

“Ambitie, lef en een integrale denk- en werkwijze.

Innovatieve technieken wil je zoveel verbinden.

Zo is gekeken naar alternatieve windenergie zoals een energievlieger en mobiele zonnepanelen om duurzame energie mee op te wekken en groene waterstof te produceren. Maar ook integrale samen-

“ Breng als eerste de ­energiebalans van je ­bedrijf in kaart om te ­bepalen of en waar er ­kansen liggen.”

werking met provincie en gemeente is belangrijk om met elkaar winst voor mens, maatschappij en milieu te creëren. Voorwaarde is een goede businesscase rondkrijgen anders levert het niets op. Maar als je dit doet puur vanuit een winstoogmerk dan kom je van een koude kermis thuis”.

Hoe is de samenwerking met de provincie en gemeente verlopen?

“Goed. De gemeenten Goeree-Overflakkee en Hoeksche Waard en de provincie Zuid-Holland hebben het onderzoek medegefinancierd en begeleid. Het project maakt ook onderdeel uit van H2GO Programma. Dat is een innovatieprogramma van overheden, kennisinstellingen en onder­ nemingen om te onderzoeken of het mogelijk is om op Goeree-Overflakkee de energietransitie aan te gaan met de combinatie van elektriciteit en groene waterstof. Zonder deze partijen heeft het ook geen zin om de energietransitie aan te gaan. Je hebt elkaar nodig”.

Wat zijn uw tips aan collega’s die soortgelijke projecten willen doen?

“Breng als eerste de energiebalans van je bedrijf in kaart om te bepalen of er waar er kansen liggen.

Vlieg het project aan vanuit een brede maat­ schappelijke oriëntatie. Weet wat er speelt in de maatschappij en leer van projecten die al zijn gedaan. Zoek de gemeente en provincie op om draagvlak te krijgen en zorg voor subsidie anders krijg je innovatieprojecten niet van de grond. Verder is het een kwestie van doen en samenwerken, rekening houdend met elkaars belangen. Dat klinkt simpel maar dat is de enige manier om met elkaar de energietransitie aan te gaan en een toekomst­ bestendige sector te realiseren.” ■

7

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Onderwijstrends in leren en ontwikkelen Walter de Waal, Teamleider Tuinbouw & Agribusiness, Hogeschool ­Inholland), houdt zich bezig met nieuwe leer- en werkvormen binnen het onderwijs. Hij gelooft dat als individuele doelen en organisatie­ doelen beter op elkaar afgestemd zijn, er optimaal gebruik kan worden ­gemaakt van kennis, competenties en talent. We vroegen Walter naar zijn visie op de toekomst van het onderwijs en praktijkgericht leren.

Tekst: Eva van Rijnswou

Waar zie jij de grootste veranderingen in het onderwijs?

aan het experimenteren en wij zien dat het praktijkgericht

“We zien dat steeds meer onderwijsinstellingen een

leren helpt om leerlingen beter klaar te stomen voor hun

faciliterende rol hebben die gericht is op het ontwikkelen

toekomstige baan.

en begeleiden van leerlingen. Het is niet meer nodig om alle kennis en kunde altijd in huis te hebben, als je maar weet

De derde trend is leren op afstand.

waar je het kunt vinden. Haal dus vakmensen met specifieke

Ik weet zeker dat de coronacrisis het tempo in de

expertise in huis op het moment dat het nodig is. Op die

ont­­wikkeling van leren op afstand heeft versneld. Online

manier maken we in het beroepsonderwijs een efficiencyslag

leren gaat het traditionele onderwijs in de glastuinbouw

op het gebied van werken en leren.”

echter nooit helemaal vervangen. Het gaat om de juiste

Welke trends zie jij op het gebied van leren en ­ontwikkelen?

combi­natie van leren op afstand, leren in het bedrijf en de activiteiten op de locatie waar studenten, docenten en het werkveld elkaar ontmoeten en samenwerken. De school

“De eerste trend is 21st century skills.

wordt meer een ontmoetingsplek en faciliteert de kennis

Dat is een verzamelterm voor een aantal competenties

en kunde om leerlingen op te leiden en te ontwikkelen.

waaronder oplossend werken, samenwerken, kritisch denken en communiceren. Hierbij gaan bijvoorbeeld werknemers

De vierde trend is zelfregie.

zelf op zoek naar een oplossing als er zich een probleem

Studenten zijn in toenemende mate zelf verantwoordelijk

voordoet. In het onderwijs besteden wij hier veel aandacht

voor hun eigen ontwikkeling. In de flexibele deeltijd­

aan door middel van praktijkvoorbeelden. De nadruk ligt

opleiding zijn studenten al verantwoordelijk voor hun

op het uitproberen en experimenteren.

eigen leerproces. In de voltijdopleiding moeten nog de nodige stappen gezet worden. Hiervoor is meer begeleiding

De tweede trend is dat er steeds meer behoefte is aan

op maat nodig. Zo komt steeds meer nadruk te liggen op

maatwerk in de beroepspraktijk.

het leerproces in plaats van de leerinhoud.

Maatwerk om de klant nog beter te bedienen. Daarom

8

hebben wij ook een flexibele deeltijdopleiding ontwikkeld

De vijfde trend die ik wil benoemen is het ‘nieuwe

die opgebouwd is vanuit vraagstukken uit de echte

beoordelen’.

beroepspraktijk. We werken op basis van leeruitkomsten.

Vroeger deed je een toets of oefening en die werd

Het vraagstuk of de uitdaging van de student bepaalt

vervolgens beoordeeld. Het toetsen is voor vele generaties

vervolgens de aanpak. We zijn hier inmiddels 3 jaar mee

een angstbeeld omdat je wordt beoordeeld op de prestatie

VanColland magazine #3 | september 2020

“ Het is niet nodig om alle kennis en kunde ­altijd in huis te hebben, als je maar weet waar je het kunt vinden.”

Walter de Waal

van dat moment. Zelf ben ik een voorstander van nieuwe

en klimaat, maar tegelijkertijd leeft er het gevoel ‘doe maar

manieren zoals criteriumgericht interviewen of de proeven

gewoon dan doe je al gek genoeg’. Dat is op zich mooi,

van bekwaamheid, waarin je op meerdere manieren kunt

maar we mogen ons best wat meer profileren.

aantonen dat je iets beheerst.”

Onze toekomstige professionals moeten hun bedrijven goed

Hoe vertalen jullie deze trends naar de praktijk?

positioneren. Marketing en communicatie speelt hier een belangrijke rol in. Je ziet wel dat er steeds meer initiatieven

“Op basis van de aanpak van de flexibele deeltijdopleiding

zijn wat betreft de positionering bij bedrijven. Onderwijs

ontwikkelen we in samenwerking met Kasgroeit* de

speelt hier een belangrijke rol in. De integrale benadering

brancheopleiding glastuinbouw. Dit is een modulaire

van kennis en kunde moet zorgen voor een duurzaamheids-

opleiding op het niveau van de associate degree opleiding

slag in de ontwikkeling van het onderwijs.”

voor werkenden in de glastuinbouw. De brancheopleiding maakt gebruik van vraagstukken uit het eigen bedrijf.

* Kasgroeit is een initiatief van de vakbonden en werk­

Doordat je die samen met je medestudenten en je leercoach

geversorganisaties in de sector glastuinbouw. Hun doel

behandelt en oplost, ontwikkel je niet alleen jezelf, maar

is het bevorderen van werken, leren en ontwikkelen in

heeft het bedrijf er ook profijt van. Na afronding kan je

de glastuinbouw onder meer door banenmarkten en

doorstromen naar de flexibele HBO opleiding. Ondanks

social media campagnes.

dat iedereen een leven lang leert, gaat opleiden niet vanzelf.

Voor zowel zowel werkgevers als medewerkers moet werken en leren vanzelfsprekend worden. De human capital agenda stimuleert dit o.a. door te investeren in de ontwikkeling van leren in de praktijk. Instroom en behoud van medewerkers en leren en ontwikkelen worden in samenhang en vanuit

Wil je meer weten over de flexibele deeltijdopleiding, de brancheopleiding glastuinbouw of wil je met jouw

bedrijf aan de slag op het gebied van leren en ontwikkelen?

Kijk dan op de website van Kasgroeit of stuur een mail naar info@kasgroeit.nl. ■

integrale doelstelling door het bedrijfsleven en opleiders opgepakt.”

Waarin kan de tuinbouw zich nog meer ontwikkelen?

“Er heerst een enorme bescheidenheid in de sector, terwijl de sector ontzettend innovatief en international gericht is.

Wij zijn bezig met grote thema’s zoals voedsel, gezondheid

9

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Tekst: XXXXXXXXXXXX

“ Renovatie van het dak, inclusief nieuwe dakisolatie, levert een grote besparing op de stookkosten op�

10

VanColland magazine #3 | september 2020

Maatschappelijk verantwoord beleggen in woonwijken

BPL Pensioen investeert in duurzame woningen Tekst: BPL Pensioen

De pensioenpremies die werkgevers en werknemers betalen worden door BPL Pensioen ‘maatschappelijk verantwoord’ belegd. Naast een goed pensioen voor iedereen vindt BPL Pensioen het belangrijk om bij te dragen aan een leefbare wereld. BPL Pensioen draagt haar steentje bij door te investeren in duurzame woningen. Dat is goed voor mens, milieu en welvaart. Dit artikel laat twee praktijkvoorbeelden zien: het verduurzamen van bestaande woningen in ­Alkmaar en duurzame nieuwbouw­ woningen in Putten.

Woningen in Alkmaar van energielabel D naar A In de wijk Bergermeer in Alkmaar zijn 48 woningen uit de jaren ’70 van energielabel D naar energie­ label A verduurzaamd. Rieuwert en Karin Blok wonen sinds 2018 met hun kinderen in de Haydnlaan en dat bevalt ze goed. Het stel woonde nog maar net een jaar op de Haydnlaan toen de renovatie van de buurt van start ging.

De overlast die dat veroorzaakte namen Rieuwert en Karin voor lief. “Ik vind het belangrijk dat iedereen z’n steentje bijdraagt aan de verduur­ zaming, dus wij stonden voor 100% achter de opknapbeurt, aldus Rieuwert Blok.” Dat het huis van energielabel D naar A is gegaan is voor Rieuwert Blok belangrijk. “Het huis is nu veel beter geïsoleerd, we hebben een nieuwe cv en nieuwe radiatoren en het wooncomfort is flink verbeterd. Kortom, wij zijn zeer tevreden.”

Ook Martin van der Maale die enkele huizen verderop woont met zijn vrouw Willy is positief over de renovatie van de buurt. “Maar het werd ook wel tijd.” Martin en Willy wonen al sinds 1995 in de straat en ze hebben de wijk langzaam zien veranderen. “Onze stookkosten zijn fors omlaag gegaan en onze badkamer is vernieuwd, daar zijn we heel blij mee. Verder zijn de muren extra geïsoleerd en is er een nieuwe pui in gezet.

Rieuwert Blok

Martin van der Maale

11

Thema Klimaat & Duurzaamheid

“ Het huis is beter g ­ eïsoleerd, de stookkosten zijn gedaald en het ­wooncomfort is verbeterd”

Ook hebben we nieuwe dakpannen en is het schilderwerk opgeknapt. Alle lof aan BPL Pensioen, want ze hebben het echt rigoureus en goed aangepakt.”

Wonen in een groene, natuur-inclusieve wijk Het tweede voorbeeld is te vinden in Putten, waar BPL Pensioen investeert in de bouw van 48 huurwoningen in de nieuwe woonwijk Rimpeler. Het zijn duurzame woningen in

bijzondere wijk. De huizen zijn gasloos, voorzien

een groene en natuur-inclusieve wijk.

van vloerverwarming én passieve vloerkoeling en zijn extreem goed geïsoleerd en voorzien van

“ Hemelwater wordt ­opgevangen en ieder huis is voorzien van ­ingemetselde nestkasten”

zonnepanelen op het dak. Wat dit project extra bijzonder maakt, is dat hemelwater in de wijk wordt opgevangen en vastgehouden met behulp van molgoten (gootconstructies met het doel water af te voeren) en wadi’s (systeem voor afvoer en opvang van hemelwater).” Rob van der Velden stelt dat het uitgangspunt is om meer biodiversiteit in de wijk te creëren. “Een wijk die

12

Rob van der Velden van Atelier Dutch is als

ruimte laat aan vogels, bijen en andere insecten.

hoofd stedenbouwkundige vanaf de eerste

Dat zie je bijvoorbeeld terug in de nestkasten die

schets tot de laatste straatsteen betrokken bij

we in de gevels inmetselen en we voorzien alle

dit unieke project. “Rimpeler wordt een

tuinen van waterbergingen”. ■

VanColland magazine #3 | september 2020

BPL Pensioen strijdt mee tegen klimaat­ verandering Tekst: BPL Pensioen

BPL Pensioen is binnen de pensioensector een voorloper op het gebied van duurzaam­ heid. Hoewel dit onderwerp bij veel andere fondsen de afgelopen jaren hoger op de agenda komt, is het voor BPL Pensioen al erg lang een belangrijk speerpunt.

“Ook niet zo vreemd”, aldus bestuurder Mark Rosenberg, “wij zijn het pensioen­ fonds voor de agrarische en groene ­sectoren, waarvoor duurzaamheid en het tegengaan van klimaatveranderingen heel belangrijk zijn. Primair zijn wij ­natuurlijk niet verantwoordelijk voor het verduurzamen van de wereld. Wij moeten zorgen voor het pensioen van onze deel­ nemers. Maar wij vinden het belangrijk dat ze daar van kunnen genieten in een leefbare wereld. Wij proberen als ­belegger een steentje bij te dragen aan die leefbare, duurzame wereld”.

“De opwarming van de aarde brengt financiële risico’s, maar ook kansen met zich mee”

Dat het klimaat verandert, is bewezen. In het klimaatakkoord dat het kabinet vorig jaar presenteerde werden afspraken gemaakt om de uitstoot van broeigassen te beperken. “Wij hebben laten onderzoeken wat de gevolgen voor onze portefeuille zijn als de aarde nog 2% opwarmt. Op basis daarvan sluiten we bepaalde beleggingen uit, of passen we deze aan. Om een voorbeeld te

Mark Rosenberg, Bestuurder BPL Pensioen

“ Wij zijn het pensioen­ fonds voor de agrarische en ­groene sectoren, waarvoor duurzaamheid en het t­ egengaan van klimaat­veranderingen heel b ­ elangrijk zijn.”

13

Thema Klimaat & Duurzaamheid

geven: doordat de zeespiegel stijgt, komen

sector af. Dat zijn bijvoorbeeld bedrijven die veel

bepaalde gebieden onder water te staan.

CO2 uitstoten, zoals cementbedrijf Heidelberg­

Als dat een belangrijk gebied is voor grond­

Cement en het Amerikaanse energiebedrijf Duke

stoffen dan heeft dat gevolgen voor de bedrijven

Energy. Producenten van steenkolen en teerzanden

die die grondstoffen delven of nodig hebben.

en controversiële wapens sluiten we sowieso uit.

Als belegger moet je de keuze maken of je in

Behalve in aandelen en bedrijfsobligaties,

zo’n bedrijf blijft beleggen. Aan de andere kant

beleggen we veel in vastgoed in Nederland.

zien we ook dat met de opwarming van de aarde

We beleggen in duurzame nieuwbouwprojecten

veel “nieuwe bedrijven” opstaan. Bedrijven die

van woningen en zorgvastgoed. Maar ook

watersystemen en dijken aanleggen, maar ook

verduurzamen we woningen die al lang in ons

bedrijven die actief zijn met nieuwe vormen

bezit zijn. Wij geloven erin dat we op deze manier

van energie. Tot een paar jaar geleden waren

heel lokaal bijdragen aan een leefbare wereld.

oliemaatschappijen zoals Shell de giganten

Maar ook aan goed pensioen. Want duurzame

op de beursindexen. Die ‘overmacht’ verschuift

woningen zijn meer waard dan woningen met

naar met name IT-bedrijven.”

hoge energiekosten.”

“ Om de kosten voor het beleggen laag te houden selecteren wij als relatief kleine belegger geen individuele bedrijven om in te beleggen.”

“Wij proberen klimaatverslechtering

“We zullen als maatschappij gedwongen

gaan met ­bedrijven”

Iedereen zou wel eens even in een tijdmachine

­tegen te gaan door het gesprek aan te

14

worden te veranderen”

Vaak krijgt BPL Pensioen de vraag waarom niet

willen stappen. Een belegger al helemaal. “Naar

direct belegd wordt in Nederlandse initiatieven

de toekomst kijkend verwacht ik dat er veel zal

en samenwerkingsverbanden die streven naar

veranderen. Al dan niet gedwongen. Want niet

verduurzaming, bijvoorbeeld windmolenparken.

alleen het klimaat zelf verandert. Er zullen

Mark vertelt: “dat zou natuurlijk super mooi zijn.

spanningen tussen landen ontstaan in de strijd

Om de kosten voor het beleggen laag te houden,

tegen de klimaatverandering. Maar ook is te

selecteren wij als relatief kleine belegger geen

verwachten dat de globalisering een tegenkracht

individuele bedrijven om in te beleggen. Daar

gaat krijgen. Bijvoorbeeld doordat we meer lokaal

hebben we het geld en de capaciteit niet voor.

produceren, omdat arbeid door robots gedaan

Daarom wordt op basis van zorgvuldig bepaalde

wordt. En voor het toerisme wordt het door droogte

criteria een ‘universum van beursgenoteerde

en hoge temperaturen misschien minder aan­-

bedrijven’ waarin we beleggen geselecteerd.

trekkelijk om naar landen rond de Middellandse

Bijvoorbeeld een bedrijf als SolarEdge die slimme

Zee te gaan, waardoor ze uitwijken naar Nederland

energieoplossingen levert. Door de criteria die

en België. Er zal veel veranderen, maar al vaker

wij meegeven voor het samenstellen van dat

is gebleken dat ook gedwongen aanpassingen

universum vallen de slechtst presterende bedrijven

zullen zorgen voor creatieve oplossingen en

op gebied van duurzaamheid binnen een bepaalde

nieuwe initiatieven.” ■

VanColland magazine #3 | september 2020

“De machine raakt Rob precies op de grens van zijn voet en zijn scheenbeen; alle pezen zijn doorgesneden”

Leren van ongevallen

Ongevalsanalyse

Afstand tot machine was veel te klein

Als je ongelukken wil voor­

Tekst: Annemarie van den Hoven | foto: Laura Douma

heeft meegemaakt.

komen, helpt het als je weet wat er eerder is misgegaan.

En waarom. Daarom dit jaar in elk nummer van VanColland aandacht voor het verhaal van iemand die zelf een ongeluk

Ab van Dorp en Rob van Gerve werken al acht jaar samen als vrijwilliger voor

Staatsbosbeheer in de Eilandspolder (Noord-Holland). Ze zijn volledig op elkaar ingespeeld. Dan verliest Ab de controle over de machine.

“We maaien riet weg en daardoor komt

meter van de machine komt nu

er een waardevolle natuur terug, met

niemand meer, behalve degene

plantjes en beestjes die alleen in dit

die hem bedient.

specifieke milieu voorkomen”, vertelt

Hoewel het werk door de afstand

Ab. “Ik maai en Rob zorgt dat het riet

­minder efficiënt gaat dan voorheen,

wordt afgevoerd. Je staat er niet bij

staan Ab en Rob helemaal achter

stil dat het mis kan gaan. Het ís nooit

de regel: “Je moet wegblijven van de

misgegaan, dus het gaat niet mis. Toch

­machine”, aldus Rob. “Bij onze oude

gebeurde het. De maaimachine glijdt

werkwijze was de afstand tot de

uit mijn handen en Rob loopt op dat

­machine soms een meter, soms een

moment voor de machine langs. Die

halve meter. Omdat je elkaar zo blind

raakt Rob precies op de grens van zijn

lijkt te kunnen verstaan en vertrouwen

voet en zijn scheenbeen; alle pezen zijn

voelde dat veilig. Maar dat was het niet.”

doorgesneden.”

Tien meter veiligheidsmarge

Benieuwd naar het hele verhaal

van Ab en Rob? Bekijk het filmpje.

Hierin zie je ook hoe ze nog steeds met veel plezier samenwerken in een prachtige omgeving.

Advies Rob heeft een advies voor het

De voet van Rob is inmiddels hersteld.

­introduceren van nieuwe veiligheids-

Staatsbosbeheer heeft na het ongeluk

instructies: “Zorg dat het er echt toe

maatregelen genomen. Binnen tien

doet en dat mensen het snappen.” ■

15

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Van werkstress naar werkplezier

5 tips om werkstress ­bespreekbaar te maken Tekst: Marlies Kamps | Illustratie: Verf en de buuf

Werkstress is het grootste obstakel voor ­duurzame inzetbaarheid. Stress op of over het werk is de meest voorkomende beroepsziekte in Nederland. Stress ­bespreekbaar maken is niet eenvoudig.

Het voelt als falen. Maar als het dreigt over te gaan in een burn-out ben je verder van huis. Wat moet je als werkgever doen als je stress bij je werknemers signaleert?

Hier volgen 5 tips om je werknemers duurzaam inzetbaar te houden.

1. Kies een rustig moment op een rustige plek Spreek de ander niet in het openbaar, maar onder vier ogen.

2. Wees belangstellend, zonder oordeel Begin het gesprek met een open vraag: ‘Hoe gaat het met je?’ Dit geeft de ander ruimte om zelf met zaken te komen.

Vertel dat het je is opgevallen dat de ander signalen van stress vertoont. Vraag of je dit goed gezien hebt. Spreek vriendelijk, vanuit jezelf en heb het niet over wat andere collega’s zeggen. Toon belangstelling door verder te vragen: wat kan de oorzaak zijn, hoe ervaar je het, wat vind je er zelf van?

3. Het gaat om het gesprek, niet meteen om de oplossing Meedenken over oplossingen kan fijn zijn, maar soms is het nog te vroeg daarvoor. Laat de ander eerst zijn verhaal doen. De meeste mensen willen bovendien het liefst zelf de oplossingen bedenken, omdat een oplossing waar ze zelf voor kiezen het prettigst voelt.

4. Maak vervolgafspraken Ga niet te lang door. De ander heeft tijd nodig om het gesprek te verwerken. Sluit het gesprek af met een afspraak voor een vervolggesprek. Plan dat meteen. Zo kan de ander erop vertrouwen dat je het serieus neemt en je samen aan een oplossing wilt werken.

Ben je leidinggevende?

Misschien kun je in de tussentijd al stappen te nemen.

Stem dan af welke acties wenselijk zijn. Kunnen er zaken overgenomen worden? Deadlines uitgesteld?

Voorrang gegeven worden aan privésituaties?

Meer tips voor minder stress en meer werk­plezier?

www.stigas.nl/weekvan-het-werkplezier 16

5. Evalueer Kom, wanneer de grootste stress gezakt is, nog eens terug op de situatie. Achteraf en in een rustige sfeer kun je veel gemakkelijker praten over hoe je stress in de toekomst aanpakt of zelfs kan voorkomen.

VanColland magazine #3 | september 2020

Tweede Veilig op 1-week in agrarisch en groen Tekst: Annemarie van den Hoven

Alle aandacht voor veilig ­werken met machines Van 14 tot en met 18 september organiseert het platform Zero Accidents de Veilig op 1-week.

Een ­speciale week vol extra aandacht voor veiligheid op het werk. Helaas nog steeds geen ­overbodige luxe: vorig jaar stond de agrarische sector op nummer 3 als het gaat om ernstige

Onveilig gedrag aankaarten?

Maak het gemakkelijker met ­gespreksstarters Hoe vaak doe je een klusje ‘even snel’, nét niet helemaal veilig?

Wat gaat er regelmatig (­ bijna) mis? Maak je je wel eens zorgen over de veiligheid op je werk? Durf dit te bespreken!

­ongelukken op het werk. Het centrale thema dit jaar is: veilig werken met machines. De meeste

Omdat het soms lastig is om iets aan te kaarten, heeft Stigas

­ongelukken in de agrarische en groene sector

een serie gespreksstarters gemaakt. Er zijn gespreks­starters voor

gebeuren namelijk met machines.

teams, voor managers onder elkaar en voor gezins­bedrijven. Je kunt ze downloaden op www.veiligop1.nl bij ‘ga zelf aan de slag’.

Kijk op www.veiligop1.nl voor alle activiteiten.

Liever een echt setje in handen? Stuur een mail naar ­

Houd ook onze berichten op Twitter, Facebook

info@stigas.nl en geef daarin aan welk setje je wil ontvangen.

en ­LinkedIn in de gaten.

TIP!

“ We hebben de gespreksstarters gebruikt voor een toolbox­ meeting. En elke maand zetten we in ons personeelsblaadje Kijk eens in de arbocatalogus.

‘De Stip’ een quote, gedachte of vraag uit deze gespreksstarters,

Ben je op zoek naar de

om collega’s aan het denken te zetten.”

veiligheidsregels voor een

– Merel van Stipdonk (Van Stipdonk Landschapsinrichting BV)

specifieke machine of activiteit, bijvoorbeeld de

“ We hebben ze gebruikt voor een toolboxmeeting,

takkenversnipperaar, de postmachine of voor

en ter inspiratie in de kantine neergelegd.”

strodekken? Kijk dan in de arbocatalogus van

– Carla Polling (W. Ketelaars Groenvoorzieningen BV)

jouw sector. Daar vind je uitgebreide achtergrondinformatie en een handige checklist voor

“ In de teamvergadering hebben we de gespreksstarters gebruikt

de dagelijkse praktijk. Deze arbocalogi zijn

om het gesprek over veiligheid op een ­laagdrempelige manier

onlangs flink opgefrist, dus nog praktischer

te beginnen.”

in het gebruik.

– Jasper Meerkerk (ZorgBoerderij Eben-Haëzer)

17

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Eric Huids investeert om bedrijf ‘klimaatproof’ te maken

‘ Klimaatverandering zet rendement fruitbedrijven onder druk.’

Tekst: Ank van Lier (namens Sazas)

Fruittelers ervaren dagelijks de gevolgen van de klimaatverandering: het extremer wordende klimaat heeft grote impact op hun bedrijfs­ voering. Dat is ook het geval bij fruitteler en Sazas-klant Eric Huids uit Berg en Terblijt. Hij deed de afgelopen jaren forse investeringen om schade door vorst, hagel en zon te voorkomen.

Eric Huids runt, samen met zijn echtgenote Germaine,

De teler signaleert ook dat de intensiteit van hagel-

een fruitbedrijf in het Zuid-Limburgse Heuvelland.

buien toeneemt. “De buien zijn extremer, met grotere

­Hier telen ze appels, peren en kersen. Huids is als

hagelstenen. Ook zien we dat de zonnestraling sterker

­derde generatie aan het roer van het bedrijf en doet

wordt. Dit resulteert bij appels in verbranding van

zijn werk nog iedere dag met veel plezier. “Maar we

de schil en bij peren in bladverbranding. Veel telers

hebben wel enkele zware jaren achter de rug”, geeft

­hadden hier de afgelopen jaren mee te kampen,

Huids toe. “In 2016 en 2018 ging negentig procent

­terwijl dit een jaar of tien geleden nog totaal niet aan

van onze appeloogst verloren door hagel en in 2017

de orde was. Hetzelfde geldt voor schade als gevolg

konden we maar tien procent oogsten als gevolg van

van hitte: appels worden dan als het ware ‘gekookt’

vorstschade. Dat hakte er logischerwijs fors in: zowel

aan de boom, waardoor ze niet meer verkoopbaar zijn.”

mentaal als qua inkomsten.”

18

Huids merkt volgens eigen zeggen duidelijk dat het

Waterbassin

klimaat verandert en dat de gemiddelde temperatuur

Huids investeerde de afgelopen jaren fors om zich te

omhoog gaat. “Tien jaar geleden bloeiden de fruit­

wapenen tegen het veranderende klimaat. Zo nam hij

bomen medio mei, nu is dat al half april. Dat betekent

in het voorjaar van 2018 een waterbassin in gebruik

ook dat vorst een groter probleem is: hoe verder de

waarmee hij zijn fruitpercelen kan beregenen. “Veel

ontwikkeling van de appel is, hoe groter het risico

fruittelers in andere delen van het land kunnen wel

op schade wanneer het in het voorjaar vriest.”

beregenen, maar in Zuid-Limburg is geen grond- of

VanColland magazine #3 | september 2020

oppervlaktewater beschikbaar. En het verkrijgen

Hagelverzekering

van vergunningen voor de aanleg van een bassin

Het voorkomen van hagelschade is een grotere

was ook niet eenvoudig door de natuurwaarden

uitdaging voor Huids. De teler zet hagelkanonnen

van het Zuid-Limburgse Heuvelland. Toch hebben

in - hierbij wordt de vorming van hagel voor-

we dit als eerste fruitbedrijf in de regio voor

komen met geluidsgolven -, maar deze bieden

elkaar gekregen.”

geen honderd procent bescherming. “Investeren in hagelnetten is een andere mogelijkheid, maar

Met het bassin van 30.000 m3, dat zo’n 200.000

dit vergt een forse investering. Het kost 25 jaar om

euro kostte en wordt gevuld met regen- en

deze terug te verdienen. En aangezien ik midden

bron­water, kan Huids zijn huiskavel van 24

vijftig ben, en nog onduidelijk is of ik een opvolger

hectare beregenen en op die manier beschermen

heb, durf ik dat niet aan. Als alternatief heb ik

tegen vorst. “Ook kunnen we zonnebrand

een hagelverzekering die uitkeert bij hagel­schade.

hiermee voorkomen; door te beregenen gaat

Dit is wel erg duur: om een beetje fatsoenlijk

de gewastemperatuur met enkele graden omlaag.

verzekerd te zijn, betaal je per hectare jaarlijks

Daarnaast spoelen we plagen als de perenblad-

al gauw twee- tot drieduizend euro aan premie.

vlo met het water van de bomen, waardoor we

Maar ik wil de vaste kosten van 20.000 euro per

minder chemie hoeven in te zetten en duurzamer

hectare per se hebben afgedekt.”

kunnen werken.”

Huids hoopt dat zijn bedrijf met de gedane investeringen ‘klimaatproof’ is. “We kunnen deze extra kosten niet doorberekenen aan onze afnemers;

“Tien jaar geleden bloeiden de fruitbomen medio mei, nu is dat al half april.”

we krijgen nog steeds dezelfde prijs voor ons fruit. De klimaatverandering zet de rendementen van ons, en van collega-fruitbedrijven, dan ook behoorlijk onder druk. Maar niets doen is geen optie.” ■

19

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Over idealen, de praktijk en de toekomst

Hoe Kipster een succes werd Tekst: Annemarie van den Hoven | Fotografie: Marcel Krijgsman

Een rebel, maar dan wel een bedachtzame.

En door sommigen gezien als een luis in de pels van de pluimveehouderij. Ondertussen staat zijn bedrijf Kipster bekend als de meest mens-, milieu- en dier­ vriendelijke kippenstal ter wereld. Hoe krijgt hij dat voor elkaar? Vijf vragen aan Ruud Zanders.

Op welk moment besloot je dat je anders wilde gaan boeren, als pluimveehouder?

Mijn ogen werden geopend toen ik zo’n zeven jaar geleden Afrikanen op bezoek had. Ze wilden hun kippenhouderij professionaliseren en kwamen voor advies. Ik kwam met wijze raad, onder andere over voer met mais en granen.

Hun reactie was verrassend: ‘Als we mais en granen hebben, dan eten we dat zelf op!’ Met een kilo graan kun je tien mensen voeden en als je het in een kip stopt maar vier. Wij denken dat we efficiënt bezig zijn, maar ik begon te twijfelen.

Het was het begin van mijn zoektocht naar een andere manier van kippen houden. Wat wij met productiedieren doen, kan niet meer. Het gaat bij mij nu om veel meer dan alleen een efficiënt voedselsysteem. Ik ben me gaan verdiepen in het wezen van de dieren. Wist je dat een varken emotioneel voor 90 procent gelijk is aan een mens? En dat een kuiken van drie dagen oud al kan tellen? Uiteindelijk heeft dat geleid tot een bedrijf waar het welzijn en de gezondheid van dier en mens voorop staan. De kippen eten een speciaal ontwikkeld voer van veilige resten uit onder andere grote bakkerijen. En ook de haantjes, die in de pluimveehouderij zodra ze uit het ei komen bijna altijd gedood worden, proberen we een zo goed mogelijk leven te geven.”

Was het moeilijk om dit allemaal voor elkaar te krijgen?

“Diervriendelijk dieren houden op een commerciële manier is niet makkelijk of misschien wel onmogelijk. Maar er ging wel meteen veel goed.

Ik ben bewust uit mijn kippenbubbel gestapt en heb contact gezocht met duurzaamheidsgoeroe

20

VanColland magazine #3 | september 2020

“ Wist je dat een varken emotioneel voor 90 procent gelijk is aan een mens? En dat een kuiken van drie dagen oud al kan tellen?�

21

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Maurits Groen, communicatiestrateeg

samenwerken met supermarktketens.

probleem wat ik oplos groter dan

Olivier Wegloop en met Styn Claessens,

Dat betekent onder andere onderzoek

het probleem dat ik creëer? Als het

destijds nog een hele jonge kippenboer

doen naar internationaal bouwen,

antwoord nee is, dan moet je aan

van 23. Met zo’n diverse club heb je

zoeken naar reststromen en de

de bak.”

toegang tot een schat aan contacten,

CO2-afdruk in de verschillende landen

waaronder de Lidl die al heel snel

uitrekenen. Op dit moment zijn vijf van

Er werken op jullie kantoor in Venlo

en vestigingen in Venray en Beuningen

enthousiast was over ons concept en

onze mensen daar fulltime mee bezig.

waar onze eieren nu exclusief te koop

Over twee jaar willen we minimaal in

zijn. Ook kom je in aanraking met

twee landen buiten Nederland actief

dat ze met plezier kunnen werken?

mensen die je CO2-voetafdruk kunnen

zijn.”

“Ons uitgangspunt is dat onze mensen

marketing. We zijn op veel fronten

Welke tips heb je voor bedrijven die

berekenen en verstand hebben van

40 mensen. Hoe zorgen jullie ervoor

tachtig procent van de tijd werk doen wat ze leuk vinden en waar ze goed in

bezig: dierenwelzijn, reststromen, een

denken: ik wil het roer ook omgooien?

beter leven voor de haantjes, fijnstof,

“Stap uit je bubbel. Sta open voor

persoonlijke aandacht. Veilig werken

zonnepanelen. Hoe trek je op het

andere sectoren en maak kennis met

vinden we ook heel belangrijk. We

juiste moment aan de juiste touwtjes?

de duurzaamheidswereld. Ga

hebben een risico-inventarisatie en

De kunst is alles wat je doet goed te

bijvoorbeeld naar bijeenkomsten van

-evaluatie en geven leveranciers en

onderbouwen. Dan lukt het uiteindelijk

MVO Nederland. Misschien zijn er acht

medewerkers voorlichting over de

ook om het financieel rond te krijgen.”

bijeenkomsten waar je niet veel aan

werking en de risico’s van de

hebt, maar zijn er twee raak. Verder:

machines. In de boerderij hebben we

luister naar mensen die in eerste

een volière-systeem dat een minimum

instantie in je sector misschien als

aan fijnstof verspreidt. Verder vangen

“We willen ons concept ook in het

vijand beschouwd worden. Denk in

we in de binnentuin zo’n 40 procent

buitenland introduceren en hebben

ons geval bijvoorbeeld aan Stichting

fijnstof af. Dat is fijn voor mens en dier.

contacten met België, Frankrijk,

Wakker Dier. Je zult zien dat ook zij

Voordat de lucht naar buiten gaat,

Duitsland, de UK en Amerika. Net als

vaak nuttige en zinvolle dingen zeggen.

vangen we nog eens 75 procent af

in Nederland willen we ook daar gaan

En vraag jezelf altijd af: is het

met een luchtwasser.” ■

Wat zijn de toekomstplannen met ­Kipster?

zijn. Met name Styn investeert veel in

De visie van Kipster Kipster brengt een nieuw systeem om dieren te houden naar de markt.

Dr. Hannah van Zanten illustreert in haar promotie-onderzoek (Feed ­sources for livestock: recycling towards a green planet, WUR 2016) hoe dit systeem er voor de hele wereld uit zou kunnen zien.

Het doel van dit systeem is het voeden van zoveel mogelijk mensen per hectare grond. Om dit te realiseren begin je met het verbouwen van eten voor mensen op alle vruchtbare gronden. Je stopt met het verbouwen van veevoer. Hierdoor ban je de zogenaamde food/feed-competitie uit.

Toch is er een rol voor dieren in dit systeem weggelegd. Grond waar je niets op kunt verbouwen, bijvoorbeeld omdat het tegen een steile berghelling ligt of onvruchtbaar is, benut je voor grazers, zoals koeien en geiten. Ook zijn er reststromen van het land die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie. Verder zijn er reststromen van voedselproducenten, zoals bakkerijen. Dieren kunnen dit afval prima verorberen en omzetten in iets hoogwaardigs voor de mens. Denk aan eieren, zuivel, vlees en mest. De mest van deze dieren bevordert de bodemvruchtbaarheid.

22

VanColland magazine #3 | september 2020

Herman Vaessen Tuin Boom Groen is ‘Duurzaamste Hovenier van Nederland’

‘ Duurzaam werken creëert gezonde ­toekomst voor bedrijf’ Tekst: Ank van Lier (namens Sazas)

Als er één bedrijf is dat synoniem staat voor ‘duurzaamheid’, dan is het wel Herman Vaessen Tuin Boom Groen in Maasbree. Bij de Sazas-klant, die begin dit jaar werd uitgeroepen tot ‘Duurzaamste Hovenier 2019’, loopt duurzaamheid als een rode draad door de bedrijfsvoering.

Dit werpt zijn vruchten af: het bedrijf trekt hierdoor nieuwe klanten aan en weet werknemers aan zich te binden.

Dat Herman Vaessen Tuin Boom Groen in januari van dit jaar werd uitgeroepen tot duurzaamste hovenier van ons land (in de categorie van bedrijven met personeel) was voor Ralf Vaessen een grote verrassing. Vooral omdat de ondernemer het zelf niet heel bijzonder vindt wat hij doet. “Voor ons is duurzaam werken een vanzelfsprekendheid, het zit in ons DNA”, zegt Vaessen. “We zien het als onze plicht om een steentje bij te dragen aan een betere wereld waar toekomstige generaties mee verder

23

Thema Klimaat & Duurzaamheid

kunnen. En als groenbranche zijn we ook in de positie

met ondergrondse systemen die regenwater opvangen

om wat dit betreft een verschil te maken. Meer groen

en vasthouden, en op deze manier de vochtvoorziening

draagt namelijk bij aan vermindering van de CO2-uitstoot.

voor bomen en planten waarborgen.”

Duurzaam werken is daarom geïntegreerd in alle facetten

Verder past Herman Vaessen Tuin Boom Groen tal van

van onze bedrijfs­voering, wij zijn hier over de hele

duurzame innovaties toe. Zo liggen de daken van de

breedte mee bezig. Daar was de jury van de Duurzaamste

loodsen vol zonnepanelen, die onder meer elektriciteit

Hovenier-verkiezing ook sterk van onder de indruk.”

opwekken voor het bijbehorende tuincentrum en voor

Duurzame projecten en innovaties

elektrische gereedschappen en auto’s van het bedrijf

Duurzaamheid is onder meer een vast ijkpunt in de

draaien op deze panelen. “En bij de auto’s die nog wel op

diverse projecten die het bedrijf uitvoert. Het gaat dan

diesel rijden, maken we gebruik van speciale biologische

om projecten op het gebied van aanleg, onderhoud en

diesel. Dit levert een flinke CO2-reductie op. Daarnaast

boomverzorging, die worden gerealiseerd in opdracht van

gebruiken we zo min mogelijk turf, omdat het winnen van

particulieren, bedrijven en overheden. “Wanneer een

turf zeer vervuilend is. Al onze bemestings- en bodem­

klant zijn nieuwe tuin bijvoorbeeld volledig wil bestraten,

verbeteringsproducten zijn gemaakt van organisch afval.”

proberen we hem er toch toe te bewegen om ook wat groen

24

de stroom die nodig is op het hoveniersbedrijf. Ook de

op te nemen. Dit dringt niet alleen de CO2-uitstoot terug,

Fit en vitaal blijven

maar verbetert bijvoorbeeld ook het waterbergend

Ook sociale duurzaamheid staat hoog op de agenda bij

vermogen van de tuin. Daarnaast werken we veelvuldig

­Herman Vaessen Tuin Boom Groen. Zo heeft het bedrijf

VanColland magazine #3 | september 2020

een aantal werknemers in dienst met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Wij vinden dat iedereen de kans

‘Aandacht voor verzuimbeperking heeft effect’

moet krijgen om mee te draaien in de maatschappij

De focus op sociale duurzaamheid draagt er

en willen hierin onze verantwoordelijkheid nemen”,

volgens Ralf Vaessen aan bij dat Herman

zegt Vaessen. “Zo’n vijftien werknemers hebben

Vaessen Tuin Boom Groen relatief weinig

een speciale training gevolgd om deze mensen

verzuim kent. “Ons verzuimpercentage komt

te begeleiden, zodat ze zich optimaal kunnen ont­

uit op 3,99 procent; dat is minder dan het

wikkelen.”

gemiddelde in de hoveniersbranche. We hebben enkele gevallen van langdurig

Daarnaast is duurzame inzetbaarheid van alle werk­­-

ziekteverzuim, maar kennen nauwelijks

nemers een belangrijk thema. Om werknemers zo

kortdurend verzuim. Dat komt waarschijnlijk

lang mogelijk fit en vitaal te houden, wordt bijvoor-

omdat we veel doen om verzuim te beperken

beeld gewerkt met speciale machines, die het werk

en ons best doen om ervoor te zorgen dat

letterlijk verlichten. “Daarnaast leren we onze mensen

werknemers goed in hun vel zitten en graag

om machines en gereedschappen op de juiste manier

naar hun werk gaan. Dat heeft effect.”

te gebruiken en een juiste werkhouding aan te nemen.

Herman Vaessen Tuin Boom Groen heeft haar

Hiervoor zetten we ook fysiotherapeuten in.”

verzuimverzekeringen al jarenlang onder­

Het bedrijf beschikt sinds enkele jaren over

gebracht bij Sazas. “De samenwerking met

een ­projectgroep rondom duurzame inzetbaarheid.

Sazas verloopt prima: ze zijn heel actief, en

Hier kunnen werknemers aankloppen als ze vinden

in geval van verzuim zit men er bovenop.

dat werkzaamheden makkelijker of veiliger kunnen.

Maar ik ben blij dat wij niet vaak een beroep

Daarnaast worden regelmatig toolboxmeetings

op hen hoeven doen.”

georganiseerd voor werknemers, waar wordt ­ingezoomd op arbozaken, veilig werken, enzovoorts.

“Hiermee willen we een stukje bewustwording creëren rondom het feit dat mensen tot hun 68ste moeten doorwerken. Het is belangrijk dat werknemers in een vroeg stadium nadenken over of ze dit fysiek aankunnen en of ze dit al dan niet willen. Zo niet, dan faciliteren we hen ook hierbij en bieden we bijvoorbeeld loopbaantrajecten aan.”

Meer toekomstbestendig Vaessen benadrukt dat de duurzame werkwijze inmiddels breed gedragen wordt binnen het bedrijf.

“Het is niet meer iets van de directie of het management, maar ook de werknemers omarmen deze manier van werken. Dit draagvlak komt niet van vandaag op morgen, maar bouw je geleidelijk op.”

Volgens de ondernemer levert de focus op ­duurzaamheid veel op. Zo straalt deze aanpak positief af op het bedrijf, wat extra aanwas van klanten oplevert. “En het feit dat wij veel doen om mensen fit en met plezier aan het werk te houden, helpt om werknemers aan ons bedrijf te binden.

Op deze manier maakt de aandacht voor duurzaamheid Herman Vaessen Tuin Boom Groen meer toekomst­bestendig. Duurzaam ondernemen draagt bij aan een gezonde toekomst voor ons bedrijf.” ■

25

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Kort Nieuws Ziekteverzuim stijgt: (verwachte) ontwikkelingen 2020 Verzuim in Nederland blijft stijgen, is

coronavirus voor de totale Nederlandse (beroeps)bevolking.

de trend die verzuimspecialist Sazas

Denk dan aan het verliezen van de baan of stress door

waarneemt. Naast de griep speelde ook

onzekerheid. Maar ook de zorg voor naasten met (langdurige)

het coronavirus een rol. Het verzuim is

coronaverschijnselen of rouwverwerking door het verliezen

de afgelopen 17 jaar nog niet zo hoog

van een naaste heeft een enorme impact. Een bijkomend

geweest als in het eerste kwartaal van

effect van het coronavirus is dat de standaard en minder

2020: het liep zelfs op tot 5,2 procent. Op de eerste dag nadat

urgente medische zorg enkele maanden werd uitgesteld.

de scholen, kinderdagverblijven en horecabedrijven moesten

Dit heeft ervoor gezorgd dat het herstelproces van mensen

sluiten (maandag 16 maart) werd maar liefst 80% meer

die al (langdurig) ziek waren in veel gevallen langer duurt

verzuimd dan onder normale omstandigheden. Sazas

(of duurde) dan normaal. Lees meer informatie over het

verwacht ook verschillende langetermijneffecten van het

coronavirus via rb.gy/lh2pst. ■

Weet u wat verzuim kost, en waar de kosten uit bestaan? ­medewerker.

Oproep zorg­ professionals voor ­gezonde leefstijl

Wist u dat deze kunnen oplopen tot wel 400 euro per dag? Sazas

Zorgprofessionals doen een dringende oproep aan

legt uit waardoor dat zo is. U betaalt als werkgever niet alleen het

iedereen om te werken aan een gezonde leefstijl.

loon door, maar bent ook behoorlijk wat kwijt aan andere zaken.

Sazas stimuleert dit ook als verzuim­­specialist. Er

Zo daalt uw productie en betaalt u bijvoorbeeld voor vervanging,

lijkt namelijk een link te zijn tussen het coronavirus

verzuim­begeleiding en arbodienstverlening. De impact op uw bedrijf

en leefstijlziekten. De oorzaak van leefstijlziekten

en uw financiële resultaat is dus groot. Helemaal wanneer er

ligt in ongezonde voeding, te weinig bewegen, te

meerdere medewerkers tegelijk ziek zijn en sprake is van langdurig

veel stress en onvoldoende slaap. Als je fit bent,

verzuim. We zetten de verschillende kosten op een rij. De uitgebreide

heb je minder kans op ernstige symptomen van het

versie van deze informatie vindt u hier: rb.gy/qtnjfi. ■

coronavirus en herstel je meestal sneller. Aangezien

Veel werkgevers onderschatten de kosten van een zieke

een vaccin helaas nog op zich laat wachten, is het belangrijk dat u uw medewerkers stimuleert om

Kosten zieke medewerker per dag:

26

gezond en verantwoord te leven. Dit kan door genoeg

Loondoorbetaling

€ 153

Kosten vervanging

€ 146

Verlies productie/dienst

€ 43

Kosten arbodienstverlening

€ 60

Verzuimbegeleiding

€ 7,50

Totaal verzuimkosten:

€ 410

te bewegen, gezond te eten/drinken en een goede balans tussen werk en privé. Lees meer tips op het gebied van verzuim via rb.gy/6bdwr0. ■

VanColland magazine #3 | september 2020

Herstel na corona Bedrijfsarts kan rol spelen bij ­begeleiding en re-integratie

Een ongeval op je ­bedrijf?

De schade die het coronavirus kan toebrengen is zo

onderzoeken. Voor ongevallen die drie of meer dagen

groot, dat genezen patiënten nog maandenlang klachten

ziekteverzuim tot gevolg hebben, is registratie zelfs

kunnen houden. Denk aan extreme vermoeidheid, hoofdpijn,

­verplicht. Dat staat in de A ­ rbowet. Sinds kort kun je

ademnood, maag­klachten, pijn op de borst, geheugenverlies

­ongevallen registeren in je risico-inventarisatie en

en concentratie­problemen. Daarbij is het niet te voorspellen

-evaluatie (RIE). Dan doe je via het dasboard van je RIE.

wie nog lang klachten houdt.

Heb je hierbij hulp nodig? Neem dan contact op met

Leg het vast in je RIE

Van ongevallen en gevaarlijke situaties kun je leren.

Daarom is het belangrijk om deze te registreren en te

Stigas via info@stigas.nl of 085 044 07 00. Je wordt dan Wie milde klachten heeft gehad kan zomaar maanden last

in contact gebracht met een adviseur. ■

houden, wie ernstig ziek is geweest, kan probleemloos opknappen. Heeft jouw medewerker corona gehad en heeft hij last van restverschijnselen? De bedrijfsarts kan een rol spelen bij de begeleiding en de terugkeer op het werk. Hij zal aangeven wat de beperkingen én wat de mogelijkheden van de medewerker zijn. Zo kun je in overleg een passend takenpakket opstellen. Tijdens het herstel zal de bedrijfsarts steeds opnieuw de mogelijk­heden voor een uitbreiding van het takenpakket in kaart brengen. ■

Colland Arbeidsmarkt Projecten in Beeld Vanuit het fonds Colland

Gratis online videospreekuur Heeft u vragen “Wat zijn de pensioen­­­mogelijk­heden voor werknemers die ­moeite hebben met fysiek werk?” óf

“Welke loon­componenten tellen mee bij het doorgeven van de salarissen?” óf andere pensioenvragen?

U kunt ons altijd bellen of mailen. Maar soms is het fijn om ‘iemand in de ogen te kunnen kijken. Maak een afspraak voor een gratis online videogesprek. Maak via www.bplpensioen.nl/ een-persoonlijk-­pensioengesprek een afspraak voor een gratis video­gesprek met één van onze experts. ■

Arbeidsmarkt wordt elk jaar een veelheid aan arbeidsmarktgerichte activiteiten en projecten binnen de agrarische en groene sectoren gesubsidieerd. Denk daarbij aan activiteiten rondom scholing, imagoverbetering, veilig en gezond werken en duurzame

Campagne lichamelijke belasting van start In de agrarische en groene sector zijn klachten aan rug

en ledematen v ­ erantwoordelijk voor 50 procent van het

inzetbaarheid. Voorbeeld is de subsidieregeling voor

­ziekteverzuim.

cursusgroepen. Al deze projecten zijn gericht op een

Voor een groot deel komt dit door zwaar werk en doordat

toekomstbestendige en duurzame arbeidsmarkt voor

­medewerkers steeds dezelfde beweging maken, maar ook

werkgevers en werknemers.

veel zitten kan klachten geven. En wist je dat je door stress een hogere spieractiviteit kan krijgen? En dat daardoor je

Op de website van Colland Arbeidsmarkt worden deze

spieren ook na je werk gespannen blijven? De veroorzakers

­projecten in beeld gebracht, overzichtelijk per sector ­

van stress – hoge eisen, weinig zeggenschap over je werk en

en/of per thema gerangschikt. Bedoeld om werkgevers

een gemis aan steun – ­kunnen dus ook invloed hebben. In

en werknemers beter inzicht te geven van wat er met de

oktober start er een landelijke campagne over lichamelijke

Colland premie wordt gedaan. Ter inspiratie en om te leren

belasting. Stigas doet mee en gaat de risico’s en de behoeften

van de ‘best practices’ uit andere branches.

in de ­verschillende deelsectoren in kaart brengen. Ook worden

Klik hier www.collandarbeidsmarkt.nl/projecten-in-beeld/ ■

er goede voor­beelden en ­oplossingen ­verzameld en gedeeld. ■

27

Thema Klimaat & Duurzaamheid

Geschiedenis

&Actualiteit

Aandacht voor klimaat en duurzaamheid door de jaren heen Door Christ Essens, relatiebeheerder arbeidsmarkt

Bedrijven in de agrarische en groene sectoren werken met de natuur. Aandacht voor klimaat en rekening houden met de lange termijn ­effecten van wat je doet is er altijd al geweest Inspelen op klimaatverandering

Fonds Colland Arbeidsmarkt levert aan al deze ‘projecten’

Bedrijven in de sector spelen altijd in op het klimaat.

een belangrijke financiële bijdrage. We kunnen concluderen

Honderd jaar geleden waren er hele andere zaken van

dat ondanks de huidige situatie waar we nu inzitten, de

belang dan tegenwoordig. In de Provinciale Noord-­

agrarische en groene sector al een hele tijd goed op weg

Brabantsche en ‘s Hertogenbossche Courant van 1905

is naar een duurzame en toekomstbestendige sector.

en 1918 werd melding gemaakt van schade aan gewassen door strenge nachtvorst in mei en juni. Wateroverlast in

Duurzaamheid elders

herfst en winter was in veel gebieden dan heel normaal.

In 2008 stelt BPL Pensioen de hoofdlijnen vast van het

“Normalisatie” van beken en ruilverkaveling zijn daarop

eigen verantwoord beleggen beleid. BPL Pensioen belegt

het antwoord. Tegenwoordig gaat het heel anders. Het is

voortaan volgens de principes van de Global Compact

nu de kunst om water vast te houden voor de landbouw en

van de Verenigde Naties met aandacht voor bijvoorbeeld

de natuur. Beken gaan weer meanderen. Beken, sloten en

mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anti-corruptie.

drainage worden niet alleen gebruikt om water af te voeren

Zij gaat in gesprek met bedrijven waarin het belegt.

maar ook om water langer vast te houden of aan te voeren.

Zo kan het vermogen helpen om de duurzaamheid elders

Duurzaamheid in eigen bedrijf

te bevorderen. De kunst is om dat zo te doen dat het ook rendement oplevert. Het verantwoordingsorgaan let

Als boer of tuinder wil je natuurlijk niet alleen dit jaar

daar scherp op.

oogsten maar ook de komende jaren. Daarom is de

BPL Pensioen slaagt daar inmiddels goed in. Jarenlang

agrarische en groene sector zoals vele sectoren bezig om

staat het pensioenfonds in de top 3 van de benchmark­

de transitie te maken naar een duurzame (lees toekomst-

studie van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame

bestendige) sector. Een sector waar bedrijven niet alleen

Ontwikkeling (VBDO). In 2019 op de 4e plaats.

oog hebben voor dieren en gewassen maar ook voor duur­­­­­zame huisvesting, klimaatmaatregelen en de inzet­­baarheid van werknemers. Voorbeeldprojecten zijn waterzuiverings-

Meer weten?

projecten in de bloembollengroothandel, kringloopland-

Kijk ook eens op de websites van Colland Arbeidsmarkt

bouw, de duurzaamheidsinvesteringen van BPL Pensioen maar

www.collandarbeidsmarkt.nl/projecten-in-beeld en

ook de gezondheid en duurzame inzet­­baarheid van werk­

BPL Pensioen www.bplpensioen.nl/verantwoord-beleggen ■

nemers (Werken aan Morgen van Stigas en Mooi Vak Man!).

28