VAcaza Magazine - Culinary & Creative Escapes - September 2012

Page 1

VACAZA Creative & culinary escapes

l

www.vacaza.com adviesprijs E 3,95

3

Karaktervol Louis Nagelkerke

LAVENDEL DE GEUR VAN DE PROVENCE

From Birmingham

to Bombay

Niven Kunz

Koken met ambitie

Caerlynn

De kunst van kunst zonder materie


Bijzonder. Veelzijdig. De nieuwe complete 45 cm inbouwlijn van Boretti, waaronder een combi-magnetron, een wijnklimaatkast Ên een multifunctionele stoomoven met meer dan 40 voorgeprogrammeerde functies. Gezond en eenvoudig bakken, stomen, braden, ontdooien en opwarmen. Er is al een Boretti stoomoven vanaf �1.190,- en natuurlijk verkrijgbaar in alle RAL-kleuren. Bijzonder. Boretti.

boretti.nl


INHOUD editie 03

Coverfoto: Erik Spaans.

IN DIT NUMMER

6 Lavendel

De geur van de Provence

9

Kunst en atelierroutes

VOEDSELJOURNALIST MICHIEL BUSSINK 26

Artplein Spui, Amsterdam

10 Louis Nagelkerke Karaktervol

16 Kunst en

PROVENCE 6

atelierroutes

Open Ateliers Nieuwmarkt, Amsterdam

17 Alan Coxon

From Birmingham to Bombay

20 Grupo Adolfo Oog voor detail

22 Niven Kunz

Koken met ambitie

24 Domaine Le Clos du Mège

Wijngaardlease

26 Michiel Bussink Salland Lekkerland

28 Wijnmaker in

Le Marche

KUNSTSCHILDER LOUIS NAGELKERKE 10

Casolare Re Sole

31 Ute Sonnenberg Episch drama

34 Wijngadgets Bijzondere cadeaus

35 Hanneke Bots Glaskunstenares

39 iAPPS

Culinair & creatief overal bij de hand

40 Caerlynn

De kunst van kunst zonder materie

44 Inspiratie voor

DESIGNETIKETTEN MELINA TASSOU 46

NIVEN KUNZ KOKEN MET EEN MICHELINSTER 22

creatievelingen

Workshops, reizen en meer

46 Designetiketten Melina Tassou meer dan wijn

VACAZA editie 03

3


VOORWOORD+ Deze editie hebben we wederom kunnen vullen met een afwisselend aanbod van mooie creatieve en culinaire onderwerpen. En ook deze editie hopen wij u weer te kunnen inspireren uw vrije tijd eens een keertje te combineren met een kleinschalig georganiseerde culinaire of creatieve workshop, in binnen- of buitenland.

Creative & culinary escapes Redactie/Bladmanagement: Marcel Kras Interviews, teksten en eindredactie: Marcel Kras

Een blad als Vacaza is en blijft een creatieve én financiële uitdaging. Niets is vanzelfsprekend, niets is zeker. Bij het schrijven van deze korte inleiding zijn we nog druk bezig de laatste puntjes op de i te krijgen. Je krijgt “gevoel” bij de inhoud en het geheel.

Redactieadres/uitgeverij: Vacaza Services BV Zegwaartseweg 62 2723 PB Zoetermeer Art Direction & Vormgeving MP GRAFISCHE VORMGEVING Monique Paap Jaarabonnement: € 23,50 per jaar of 4 edities (incl. verzendkosten) Adverteren: 079 - 888 59 79 of sales@vacaza.com

Praktisch gezien hebben we een slim landelijk distributiekanaal kunnen opzetten. Tóch nog adverteerders en sponsors gevonden. Het blad is nu ook in digitale vorm voor de iPad beschikbaar. Verder gaan we het blad persoonlijk uitdelen op de komende Kunstbeurs van het Oosten (7 - 9 oktober) en de Kunst en Living Beurs (9 - 11 november) in Ahoy. Met enige trots zullen wij op deze kunstbeurzen werk van vier bekende kunstenaars, Ingrid Siliakus (papierarchitect), Louis Nagelkerke (schilder), Hanneke Bots (glaskunstenares) en Ruurd Hallema (beeldhouwer) presenteren. U kunt de werken komen bewonderen en wellicht zelfs kopen. Kom gezellig een glaasje “Le Marche” wijn - ter beschikking gesteld door Cees en Anne (zie pagina 28) - met ons drinken.Tot snel!

Adviesprijs: E 3,95

Met vriendelijke groet, Marcel Kras Copyright © Vacaza 2012 Vacaza Services BV heeft auteursrecht over de door de redactie samengevatte artikelen, dossiers, vacatures en andere informatie. U mag deze dan ook niet overnemen op uw website of in uw nieuwsbrief e.d. Bij ongeoorloofd kopiëren van informatie zullen wij juridische stappen ondernemen. Om problemen te voorkomen kunt u afspraken maken over de over te nemen redactionele artikelen en/of foto’s. Neemt u vrijblijvend contact met op met Vacaza Services BV via telefoon 079 - 888 59 79 of via email: info@vacaza.com Vacaza heef als één van haar doelstellingen het ondersteunen van beter informatiegebruik in de culinaire en creatieve activiteiten sector. Daartoe worden redactionele artikelen geselecteerd en gepubliceerd. Vacaza Services BV kan, tegen vergoeding, de door u gewenste redactionele artikelen, alsmede artikelen die u op de Vacaza site heeft staan, in de magazine publiceren. Disclaimer Vacaza Services BV heef de inhoud van dit magazine zorgvuldig samengesteld, maar kan niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Vacaza Services BV aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade, direct of indirect, die u zou kunnen lijden door gebruik van deze informatie. Wilt u meer details, kijk dan bij de oorspronkelijke bron van de informatie die onder de artikelen staat vermeld. Neem bij twijfel over de juistheid van berichten ook altijd contact op met de oorspronkelijke bron van de informatie.

Beste lezer, Tijdens het lezen van VACAZA EDITIE 03 komt u op verschillende plekken de URL van de website tegen en het logo van VACAZA in een kleur. Deze kleur verwijst naar een deel van de site, waar het desbetreffende artikel staat. Of naar de categorie waaronder het valt, ‘Kunst en creativiteit,’ ‘Eten en drinken,’ of ‘Accommodatie.’ Vacaza.com is een marktplaats met meer dan 1100 kleinschalig opgezette creatieve workshops, privé wijntours & kookworkshops. De bijdragen, artikelen en foto’s in dit blad komen in de meeste gevallen rechtstreeks van de schrijvers. De foto’s zijn daardoor in sommige gevallen minder scherp. Verder heeft de redactie zo min mogelijk aanpassingen in de geleverde bijdragen gemaakt. Zo houden we het puur en dicht bij de bron.

VACAZA.COM FACEBOOK.COM/VACAZA


KUNSTBEURS VAN HET OOSTEN Nijverdal 5 t/m 7 oktober 2012

Kunst kijken en kunst beleven. Genieten van de werken van Galerie Sous Terre is de grondlegger diverse kunstenaars, ontmoet kunstenaars en doe mee aan de activiteiten. Het aanbod loopt uiteen van schilderijen tot siera- van de kunstbeurs van het oosten den van glaskunst tot bronzen en keramische beelden. Kunst kijken te midden van wooninspiratie is een kunstbeleving die u www.dekunstbeursvanhetoosten.nl www.galerie-sous-terre.nl nooit meer zult vergeten.


LAVENDEL

DE GEUR VAN DE PROVENCE De Provence is altijd een beetje het achtergebleven gebied van Frankrijk geweest. Een streek

met een vruchtbare rode kleigrond, waar hard werkende tuinders samen met loonwerkers hun hoofden en die van hun gezinnen boven water hielden. Ze verbouwden er allerlei producten zoals meloenen, appels, peren, perziken en kersen in gigantische hoeveelheden en zolang dat maar zo bleef ging er van overheidswege weinig extra aandacht naar dit ‘Westland’ toe.

6

VACAZA editie 03


speeltuinen, waar gemakkelijk in een dag een heel maandsalaris kon worden uitgegeven. Eén middagje in het Lido aan het strand in Cannes kost bijna net zoveel als het hele jaar om de dag een fles rosé. Goede rosé wel te verstaan. Daarna werden het vooral de meer bemiddelde buitenlanders, die er ook een eigen huis wilden hebben. Als vakantiewoning of permanent verblijf. En geen nieuwbouwflatje, maar een echt Provençaals huis als speld in de hooiberg, want zoveel leegstand was er niet. In geen tijd werden overal in het gebied ingestorte schuurtjes omgetoverd tot chique huizen. Herders werden verjaagd uit hun schuilhutten die, opgesierd met cipressen en elders uitgegraven honderdjarige olijfbomen, tot ‘mas’ omgedoopt werden en de verkoop ingingen. Bouwbedrijven, makelaars en notarissen verdienden zich suf en de kantoren van het Syndicat d’Initiative schoten als paddestoelen uit de grond. Ook de regelmatige ‘antiek’weekends voor deze nieuw aangeboorde markt brachten het nodige geld in het laatje en iedereen slikte de curiosa voor zoete koek. De Provence is dan ook de wieg geweest van het oude verveloze keukentrapje, dat met een paar lege bloempotten erop ineens 150 euro moest gaan kosten. Dit heet marketing en is één van de hoofdproducten van de Provence geworden.

Lavendel voor de industrie

Door de gunstige ligging bij de Middellandse Zee, het bijbehorende klimaat met veel zonne-uren en een aangename gemiddelde temperatuur kwam deze provincie al gauw in trek bij diegenen met wat meer vrije tijd dan de rest van de gemiddelde mensheid. Ook vestigden er zich voor het mooie licht een groot aantal echte en minder echte kunstenaars, die zich probeerden te inspireren met het geven van kleurrijke feesten en het drinken van vooral veel wijn. Maar naarmate de reislust toenam werd de Provence langzamerhand de meest bezochte streek van Frankrijk en toerisme werd officieel één van de belangrijkste middelen van bestaan. Driftig werd er geïnvesteerd in nieuwbouwprojecten aan de kust en ingeslapen havenplaatsen als Nice en Cannes werden omgetoverd in mondaine grote-mensen-

Naast dit soort toerisme is er in de Provence heel wat meer te beleven. Zo zijn er voor de meer visueel ingestelde toerist een groot aantal wandel-, fiets- en autoroutes uitgestippeld en één daarvan is de lavendelroute, waarvoor de Provence in een achttal regio’s is verdeeld. In het noorden vanaf de Drôme vallei tot aan het zuidoosten in de Verdon. In ieder van de subgebiedjes wordt, naast de gebruikelijke fruitteelt, lavendel gekweekt voor de industrie. Voor toiletreinigers en heilzame oliën tot keukeningrediënt en rustgevende watertjes voor in het bad. Echter alle met één bindende factor: een intrigerende geur, een prikkelend parfum, dat in vele gedichten werd geëerd en in vele boeken werd geroemd. Lavendel, de geur van vroeger, van veiligheid. De geur van oma. Bijna magisch. Naast de gewoon in het wild groeiende soort, die door de lokale bevolking vroeger dus voornamelijk gebruikt werd als mottenverdrijver in de linnenkast, ontstonden er een drietal verschillende gecultiveerde lavendels, die allemaal tot dezelfde familie behoren: de Lavendula, en die vele decennia de dienst uitmaakten in de Provence. Dit zou zo gebleven zijn ware het niet, dat de mens overal en altijd maar bezig is met rasverbetering. Er werd driftig geëxperimenteerd met een kruising van twee van hen, met op een goed moment als resultaat de Lavandin. Deze geeft een evenwichtige en hoge opbrengst, met als logisch gevolg een veel lagere kiloprijs. Maar daar staat weer tegenover, dat de dicht op elkaar groeiende planten weinig ziektes vertonen en dus op de grote velden gemakkelijker te verbouwen zijn dan de authentieke Lavendula. Ook deze hybride heeft weer een aantal varianten, aangepast aan de eisen en de grondsoort. De ‘Bleu’ heeft de minste hoeveelheid etherische olie en is voornamelijk bedoeld voor boeketten. De ‘Super’ produceert in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden het minst, maar lijkt wel het meest op de oorspronkelijke lavendel. Wat verfijnd aromatischer en daardoor meer geschikt voor de aromatherapie en de parfumerie.

VACAZA editie 03

7


De beste lavendelsoort, de Lavendula Vera, groeit in bescheiden hoeveelheden op het Albion Plateau en op de droge, kalkrijke hellingen van de Haut-Alpes op een hoogte van boven de 650 meter. De bloemen zijn klein en bezitten het meest aan essentiële oliën van alle soorten. Zijn lage productie komt in z’n geheel ten goede aan de parfumindustrie. De olie wordt in gesloten vaten naar Grasse vervoerd, waar hij door de laboranten en chemici van de topmerken handenwringend en volgens geheime receptuur met andere kostbaarheden van de natuur wordt gemengd tot de bekende hebbedingetjes in een flesje voor degenen die het zich kunnen en willen veroorloven. Oogsten gebeurt nog maar zelden met de hand en dan alleen nog kleinschalig voor het maken van de boeketten. Vrijwel iedereen, die echt professioneel met lavendel van doen heeft is gemechaniseerd. De een natuurlijk wat meer dan de ander, die zijn oogst na het binnenhalen aflevert bij de coöperatie. Direct van het land of, een dag of wat later, gedroogd. Deze coöperaties werken dag en nacht om zo snel mogelijk de gigantische hoeveelheden te distilleren. Hiertoe wordt door de geoogste bloemen stoom geperst, die met de door de hoge temperatuur opgeloste olieën naar een koelinstallatie wordt geleid. De hele zaak condenseert en door het verschil in soortelijk gewicht scheidt de essentiële olie zich van het water. De olie wordt er vanaf geschept en in vaten gegoten. Vroeger reden er bouilleurs ambulants door de streek, die met een eenvoudige koperen ketel op een ossenkar van veld naar veld reden. Voor

een deel van de opbrengst werd de hele oogst gedistilleerd op een vuurtje van sprokkelhout temidden van de bossen geurende lavendel. Tegenwoordig wordt er alleen nog op vaste locaties gestookt op olie of gas. En de Heren der Belasting kijken inmiddels ook mee, want vroeger ‘verdween’ er nog wel eens wat.

Kalmerend Naast een product voor het maken van schildersvernis en reukwater werd de lavendel altijd al driftig gebruikt in de amateur farmacie, het zogenaamde ‘thuis-circuit’. Het ging toen om de wilde soort, die lukraak overal voorkwam in de natuur en leek therapeutisch te werken bij de pest en andere chronische of terminale aandoeningen. En afgezien van het feit, dat het resultaat daarvan niet altijd even duidelijk aan te tonen was, werd het ook in knullige pamfletten aangeprezen een probaat middel te zijn tegen reumatische pijnen, dat door het uitwrijven van de bloemen op de pijnlijke plekken verzachtend moest werken, de nachtrust werd bevorderd, wormen bij kinderen moesten eraan geloven en muggen hadden geen schijn van kans. Een slap aftreksel van lavendel zou koortsverlagend zijn en zelfs uw stampvoetende kleuter kunnen kalmeren. ‘t Is maar dat u het weet... Maar dat zakje voor in de linnenkast, dat helpt dus wél! n Tekst & fotografie: Erik Spaans

IN CONTACT MET Website: www.wine-foodpictures.com Website: www.villarossa.eu (voor de wijn-spijscursussen en vegetarische kookworkshops) Email: erik@wine-foodpictures.com en: jolande@nomeattoday.nu Locatie/adres: ‘Villa Rossa’, Contrada Cardellicchio, S.p. Francavilla, I-72019 San Vito dei Normanni (Br), Italië Dichtsbijzijnde vliegveld: Brindisi Afstand van vliegveld: 22 km Per trein: Brindisi Afstand van treinstation: 26

22

VACAZA editie 03


KUNST- OF OPEN ATELIERROUTES NEDERLAND

KUNST- OF OPEN ATELIERROUTES ZIJN EEN TYPISCH NEDERLANDS FENOMEEN. KUNSTENAARS SLAAN DE HANDEN INEEN EN ZETTEN VOOR ÉÉN OF MEERDERE DAGEN EEN KUNST- OF OPEN ATELIERROUTE UIT. KUNST ÉN KUNSTENAAR WORDEN OP DEZE WIJZE PLOTSELING IN EEN ONGEDWONGEN SFEER TOEGANKELIJK. EN ALS JE GELUK HEBT LOOPT DE ROUTE DOOR PRACHTIGE STUKJES NATUUR OF OUDE STADSKERNEN...

ARTPLEIN SPUI, AMSTERDAM Elke zondag van maart tot en met december 2012 Op het Spui in het centrum van Amsterdam vindt dankzij een rouleringssysteem, elke zondag een verkooptentoonstelling plaats in de open lucht van ongeveer 25 verschillende kunstenaars met hun recente werk. Deze kunstenaars worden gekozen uit een groep van meer dan zestig Nederlandse en internationale hedendaagse kunstenaars, die geselecteerd zijn door de STICHTING AMSTERDAM INTERNATIONAL ARTISTS. Alle technieken komen aan bod: Schilderijen in olie- en acrylverf, aquarellen, grafiek, beeldhouw-

werken, keramiek, glasobjecten en sieraden. Artplein Spui biedt naast de unieke kans om zonder tussenkomst van galerie of museum direct van de kunstenaar te kopen, tevens de mogelijkheid in een sfeervolle omgeving met de kunstenaars - die zelf aanwezig zijn - van gedachten te wisselen. Artplein Spui, bij het pittoreske Begijnhof en het Historisch Museum, is van maart tot en met december elke zondag van 10 tot 18 uur open. U bent van harte welkom. n Stichting Amsterdam International Artists, www.artplein-spui.nl tel. 0343-516476

VACAZA editie 03

9


Louis Nagelkerke Louis is graag in zijn atelier dat zich achterin zijn tuin bevindt. Het is een mooie werkruimte met veel licht en uitzicht op zijn tuin

KARAKTERVOL

LOUIS NAGELKERKE We hebben afgesproken in Huize Rustoord, een luxueus kunsthotel vlak bij het plaatsje Esbeek in Noord Brabant. Huize Rustoord is een verhaal op zichzelf. Meer dan 100 jaar kunsthistorie is samengebracht gebracht in een onwerkelijk schitterende harmonie met het totale verblijf, zowel binnen als buiten. We beginnen met een ontspannen cappuccino’tje met een heerlijk stukje appelgebak. Na wat inleidende prietpraat begint Louis aan de zegetocht naar ’zijn suite.‘

Huize Rustoord heeft negen luxe droomsuites, stuk voor stuk minigaleries met ieder hun eigen ‘exclusieve interieur.’ Alles is te koop, kunstvoorwerpen, meubels en gebruiksvoorwerpen. Dat is direct het mooie van de bedrijfsvoering van Huize Rustoord. Het werk hangt of staat er niet op risico van de kunstenaar. Huize Rustoord koopt de werken van de kunstenaar. Dat kom je niet vaak meer tegen. En wordt een werk verkocht, dan krijgt de kunstenaar veelal de opdracht zijn werk te vervangen. Een mooi en uniek win/win concept. Er is zoveel te zien. Elk stukje muur is bedekt met prachtige werken. En elke ruimte heeft een actuele gebruiksfunctie. Er is een restaurant, bar, rustruimtes, toiletten en zelfs de keuken van de chef is gevuld met kunst. En het kunstige is, alles past, het is af, het is ‘not overdone’. Ik stel honderden vragen terwijl mijn ogen rondschieten langs al dat moois, Louis beantwoord geduldig mijn vragen, maar ik vergeet gewoon te luisteren, laat staan iets te noteren. Van een doorlopende expositie van werk in publieke ruimtes in Huize Rustoord naar een eigen suite binnen de galerie. Het is een bevestiging van erkenning als je als kunstenaar hier je werk kunt laten zien, laat staan een eigen expositiesuite met alleen jouw werk toegewezen ‘krijgt.’ De Louis Nagelkerkesuite is warm, mysterieus en tegelijk open en eerlijk. En de bewonderaar van Louis mag onder het oog van zijn werk zware en minder serieuze gesprekken voeren, lol en intieme momenten hebben en er uiteindelijk samen mee in slaap vallen. Louis is zeer in zijn nopjes met zijn suite.

10

VACAZA editie 03

Ambachtelijke techniek Louis werkt ambachtelijk. Zijn werk is opgebouwd uit lagen. Alle doeken beginnen met grisaille, of grauwschildering. Grisaille is een techniek waar de kunstenaar geen natuurlijke kleuren aanbrengt maar zich beperkt tot de weergave der objecten in alle mogelijke schakeringen van dezelfde kleur, meestal grijs of bruin. Deze techniek heeft haar wortels in de oudheid maar werd vooral van de 15e tot de 18e eeuw toegepast. Na de grauwschildering worden de objecten laagje voor laagje tot leven gebracht met kleuren. En daarna mag de tijd ermee aan de slag. Sommige doeken winnen, als wijn, in de tijd aan karakter doordat kleurpigmenten onderling gaan samenwerken. Kleuren worden intenser of juist zachter. Volgens Louis onderscheidt de kunstenaar zich hier, naast het vermogen de details en grove contouren van een object in de juiste verhoudingen op het doek te krijgen, van de middelmaat. Aan de combinatie van kunde en ambachtelijke kennis over wat tijd met de aangebrachte kleuren doet herken je de meester.

Lanterfanteren Het ritme in het leven van de kunstenaar Nagelkerke is routinematig. Elke dag begint om zes uur met een wandeling met zijn vrouw Myra. Er wordt gezamenlijk ontbeten. Daarna trekt Louis zich terug in zijn atelier, tot een uur of twee. Daarna is het tijd voor een lekker wijntje. Of het nu maandag is of zaterdag, vaak weet hij niet wat voor dag het vandaag is. Het is geen saai routinematig leven, het is lanterfanteren, zoals zijn vrouw Myra aangeeft. Lanterfanteren,


HET WERK VAN LOUIS IS ZEER DIVERS. DE WERKEN ZIJN LEVENSGROOT, INTENS, VERLEIDELIJK MAAR SMAAKVOL. KARAKTERVOL


positief bekeken, is de hoogste vorm van onthaasten. Een religie.

Diversiteit Het werk van Louis is zeer divers. De werken zijn levensgroot, intens, verleidelijk maar smaakvol. Karaktervol. De doeken hebben diepte en deze diepte wordt intenser door de karakters van de modellen. Louis is graag in zijn atelier dat zich achterin zijn tuin bevindt. Het is een mooie werkruimte met veel licht en uitzicht op zijn tuin. Het atelier staat vol met werk en ademt creativiteit. Louis beschrijft het zelf als een fijne plek, hij voelt zich er thuis, thuis tussen zijn enorme verzameling krissen, houtgesneden beeldjes, doeken in ontwikkeling en muziek, muziek die past bij het onderwerp en thema. Hij duikt in de onderwerpen, de geschiedenis. De muziek zorgt voor de nodige inspiratie. De verdieping volgt dan vanzelf. Hij werkt graag met naaktmodellen. Of de modellen wat in de man Louis losmaken is natuurlijk een vraag die ik moest stellen. Dat doen we dus gewoon. Louis is hierin stellig. Zijn model wordt bekeken vanuit het oog van de kunstenaar en is “gewoon” een object. Een mooi object, weliswaar, maar daar blijft het bij. Als er daarentegen geen artistieke “klik” is met het model, als het model geen karakter heeft lukt het niet. De modellen poseren daarnaast altijd in bijzijn van zijn Myra. Ook dat zorgt ervoor dat de relatie tussen

12

VACAZA editie 03

model en kunstenaar ontspannen maar zakelijk blijft. Als je een werk van een afstand bestudeerd wordt je als vanzelf naar de ogen geleid. Het gaat om schoonheid, niet om maatschappelijke boodschappen. Daar is het leven van de levensgenieter te kort voor, er is teveel moois op de wereld. Het werk is indringend, boeiend en realistisch. Momenteel werkt hij aan krachtige dieren als tijgers en waterbuffels. Op een lekker groot doek.

In elk paradijs is wel een slang Rond zijn 30e wordt zijn voorliefde voor schoonheid en Indonesie ook door ‘kenners’ opgemerkt. Zijn ‘Oosterse’ werk wordt opgenomen in de catalogi van onder andere Sotheby’s, Glerum en Christies. Zo kwam het dat Louis het zich kon permitteren jaarlijks steeds meer tijd in Indonesië te kunnen doorbrengen. Samen met Myra genoten ze van de vrijheid en schoonheid van het land, cultuur en de gastvrije en ongecompliceerde bevolking. Hij werd een succesvolle westerling. Zijn werk bracht het tot het prestigieuze Malinda Art Gallery in Jakarta en Singapore en hij mocht zich rekenen tot een van de huiskunstenaars aan het hof van Soeharto. Zijn werk was populair en verkocht goed. 9/11 brengt vrij abrupt een eind aan het sprookje. Het vrij op straat bewegen is voorbij en als ‘bekende Balinese kunstenaar’ moest hij ook nog eens op zijn woorden gaan letten.


“IN ELK PARADIJS IS WEL EEN SLANG”

Er werd zelfs een media training gevolgd om te voorkomen dat woorden verkeerd konden worden opgevat. Constant op zijn hoede voor verkeerde uitlatingen begon Louis het er steeds minder naar zijn zin te krijgen. Op de vraag wat 9/11 voor hem betekende antwoordde hij, op zijn hoede en zo neutraal mogelijk, “in elk paradijs is wel een slang.” Niet lang na dat interview besloot het echtpaar terug te gaan naar Nederland. De schoonheid van het leven in het paradijs was weg. Deze keuze betekende wel dat in één keer een grote klantenkring wegviel. Louis moest opnieuw relaties en een reputatie gaan opbouwen en werken aan een nieuwe ‘afzetmarkt.’ Dat bleek een lastige opgave. Hij is wars van theatraal en excentriek gedrag of publiciteitsstunten. Louis blijft het liefst bij zichzelf. Laatst kwamen een paar buurtkinderen langs. Of Louis ze op het doek kon zetten, want ze hadden gehoord dat ie dat zo mooi kon. En ze wilden ervoor betalen want ze hadden ervoor gespaard. Die mentaliteit beviel Louis wel in die kinderen. De kinderen hadden in de buurt een foto van zichzelf genomen. Op een bankje in het park. Louis is daarna naar het park gegaan om het bankje eens goed te bekijken en om zich te kunnen inleven in het plezier dat de kinderen moeten hebben gehad een mooie foto te kunnen maken. Ze hebben uiteindelijk een mooi prijsje met hem afgesproken. Kwaliteit valt vanzelf op, zelfs bij zijn jonge publiek.

VACAZA editie 03

00


IN CONTACT MET LOUIS: Hoe kunnen mensen kontact met jou opnemen? Website: www.louisnagelkerke.nl Website: www.huizerustoord.nl Facebook: www.facebook.com/#!/louis.nagelkerke.3 LinkedIn www.linkedin.com/pub/louis-nagelkerke/10/450/351 E-mail: l.nagelkerke@chello.nl Telefoon: 0497 643005

LOUIS OVER LOUIS: Is full time kunstenaar sinds: 1990 Beste werk: Moet nog gemaakt worden Beste ervaring: Leven en werken op Bali Grootste compliment: Als mijn vrouw mijn werk mooi vindt Veel gestelde vraag: “Hoe lang heeft u nu aan dat schilderij gewerkt?.” Mijn antwoord daarop is 63 jaar.

WAAR KUNT U HET WERK VAN LOUIS BEWONDEREN: Permanente expositie Huize Rustoord Louis exposeert gedurende de maand december in het Kruysenmuseum, Oirschot - www.kruysenhuis.nl In het atelier van Louis - altijd te bezoeken op afspraak.

De kunst is dat te doen voordat je de pijp aan Maarten doorgeeft. Louis is nu 63. Of ie bekend is? De meeste succesvolle kunstenaars arriveren rond hun 60e . Als je bij dat magische getal bent, ben je nog ‘jong’ en tegelijkertijd oud genoeg voor liefhebbers en kunstverzamelaars die, naast dat zij werk mooi vinden, ook kopen als investering. Louis weet niet of ie bekend is, maar wat hij wel weet is dat de kwaliteit en diepgang van zijn werk nog steeds beter wordt en dat zijn werk door de kenners wordt herkend en gewaardeerd. Hij geeft zichzelf nog zeker 20 jaar productie. Er is nog genoeg tijd om nog een hoop moois te maken. Zijn werk is in december te zien in Oirschot. n

MEER INFO WWW.VACAZA.COM/EDITIE03 Tekst: Marcel Kras. Fotografie: Yuri Nagelkerke.

14

VACAZA editie 03



KUNST- OF OPEN ATELIERROUTES Anneliese Wolf “Una giornata particulare,” uit de serie: CHARLOT.

NEDERLAND

KUNST- OF OPEN ATELIERROUTES ZIJN EEN TYPISCH NEDERLANDS FENOMEEN. KUNSTENAARS SLAAN DE HANDEN INEEN EN ZETTEN VOOR ÉÉN OF MEERDERE DAGEN EEN KUNST- OF OPEN ATELIERROUTE UIT. KUNST ÉN KUNSTENAAR WORDEN OP DEZE WIJZE PLOTSELING IN EEN ONGEDWONGEN SFEER TOEGANKELIJK. EN ALS JE GELUK HEBT LOOPT DE ROUTE DOOR PRACHTIGE STUKJES NATUUR OF OUDE STADSKERNEN...

Hans Puts, “JOY.”

OPEN ATELIERS NIEUWMARKT Deze zijn dit jaar in het weekend van 6 en 7 oktober in de Nieuwmarktbuurt in Amsterdam. De metrorellen van 1975 markeren het begin van de Open Ateliers in de Nieuwmarktbuurt in Amsterdam. Kunstenaars stonden op de barricaden en streden samen met de bewoners voor een leefbare binnenstad. Door hun deuren open te zetten toonden ze hun betrokkenheid met de buurt. Nog steeds houden ieder jaar de kunstenaars in deze buurt een weekend ‘open atelier’. De ‘Open Ateliers Nieuwmarkt’ zijn dit jaar op 6 en 7 oktober van 12.00 tot 18.00 uur. Tijdens dit evenement ontvangen de ruim 40 kunstenaars u in hun atelier, tonen daar hun kunst, hun werkruimte en werkwijze. Een unieke kans om op een andere manier kennis te maken met de oude binnenstad van Amsterdam en met de kunstenaars die er wonen en werken. Behalve de ateliers kunt u ook de centrale overzichtstentoonstelling in het Compagnietheater op de Kloveniersburgwal 50 bezoeken.

Denise Rosenboom, “Onderweg.”

Gerda Lont, “Texels landschap.”

Hier wordt van alle deelnemers werk getoond. De feestelijke opening van deze expositie is op vrijdag 5 oktober om 17.00 uur. De werken blijven gedurende de hele maand oktober in het theater hangen. Toegang is gratis. Gelijktijdig zijn er extra exposities van enkele kunstenaars uit de buurt in hotel Double Tree (voorheen Mint) en het Radisson Blu hotel (voorheen SAS). Meer informatie vindt u op www.ateliersnieuwmarkt.nl Uitgebreide informatie en afbeeldingen van werken van de deelnemende kunstenaars vind u op www.ateliersnieuwmarkt.nl Namens de Open Ateliers Nieuwmarkt, brordus bunder www.ateliersnieuwmarkt.nl n

Iet Kortschot, “KOLORIET.”

16

VACAZA editie 03


Alan Coxon Alan Coxon staat bekend om zijn enorme kennis over de oorsprong van ingrediënten die worden gebruikt in de Britse keuken

De Britse keuken staat niet als goed bekend. Zo zei de voormalige Franse president Jacques Chirac ooit dat de Finse keuken op de Britse keuken na de slechtste keuken ter wereld is. De schrijver William Somerset Maugham zei ooit dat als je in Engeland goed wilde eten, dat je dan elke dag drie keer moest ontbijten. De meest bekende gerechten uit de Britse keuken zijn het Engels ontbijt en de sandwich, die bijna overal ter wereld te bestellen zijn. Daarnaast zijn er nog de fish and chips en de afternoon tea. Voor de liefhebbers van gekruid eten is het goed vertoeven in een van de vele Indiaase restaurants die het Britse eiland kent. Omdat Engelse humor zich lastig in het Nederlands laat verwoorden is het interview niet in het Nederlands vertaald.

From BIRMINGHAM to BOMBAY VACAZA editie 03

17


Voor een kijkje in de Indische keuken namen we contact op met Alan Coxon, de Britse versie van de Nederlandse TV-Chef. Alan Coxon staat bekend om zijn enorme kennis over de oorsprong van ingrediënten die worden gebruikt in de Britse keuken. Alan heeft na een jaar ontwikkelen een serie TV-reisverslagen gemaakt die op het punt staan te worden gedeeld met uw TV scherm, als u tenminste de BBC ontvangt. Alan staat er ook om bekend dat wat hem betreft een interview uit slechts één vraag hoeft te bestaan. Wij vroegen Alan daarom het antwoord op slechts één vraag, wetende dat het antwoord allesomvattend zou zijn.

Hoe maak je een goede TV serie over Curries...? I always think that it is a surprise and possibly disappointment for many people when I start talking about the amount of work and time spent on trying to make a good TV cookery series on a budget that’s tighter than George Osborne’s smile!, with a point of difference and with relevance, so despite every second of me looking as though I am on a luxury holiday without a care in the world, jetting to marvellous locations, it is actually all hard work, honest! But with all this in mind and as a true martyr to the cause, I wanted to do a TV food series with a difference, so I embarked upon “From Birmingham to Bombay “ with the aim of revealing the history and recipe’s behind the world’s 5 most popular curries. As curry is officially the number 1 most popular meal in Britain, I asked myself, do our curries actually derive from India or are they a British creation? Do they cook a korma, Rogan Josh, Tandoori, Vindaloo or a Madras the same as we have in the UK?

18

VACAZA editie 03

Having never been to India before, I embarked upon the project with slight trepidation, as many friends had experience of the country and were quick to point out that I will at some point be struck down by “Delhi belly” for certain. One friend informed me that he didn’t touch a drop of water throughout his entire journey and even cleaned his teeth in beer and yet still managed to be struck down, others were laid up for three days in a hostel whilst one story of a friends friend flying back to the UK with dysentery is not worth thinking about! So needless to say my itinerary needed to work around staying well clear of Delhi, just to be on the safe side!, after all, the rest of the country must be fine having never heard of people suffering a “Bombay Belly” or “Goa Gut!,” this had to have a certain logic! I was also trying to work out what to do if I or the film crew succumbed to any illness, as we had to travel across two continents and take a total of 9 international and internal flights with many hours by car and train to reach 7 locations all within 21 days and all whilst filming 5 shows back to back, so there was simply no good time to go down with the “Delhi belly.” Having packed my bags with more products than Boots the chemist, and enough Imodium to dry up the river Ganges, I together with a 5 strong crew headed from Birmingham to Bombay !, (well in all honesty it was from Heathrow to Delhi, because they were the cheapest flights!). On arriving at Delhi we then had a 6 hour wait in the airport lounge for an internal flight to get us to our first filming location in the Northern state of Punjab and the city of Amritsar, sadly this was delayed by 4 hours due to smog! Eventually having had my ticket stamped 8 times before boarding (they do like to have official rubber stamps in In-


dia) I sat on the flight like a child on his first school trip, stretching my neck to see through the window and to catch glimpses of the country below. Alas the thick smog lay like a blanket between reality and my imagination whilst hoping the sun would reveal itself at some point to burn away and expose the countries exotic charms, not forgetting that a food and travel show always looks good with a bit of blue sky as a backdrop and the dazzling sun reflecting on the famous Golden Temple is certainly what I had in my head at the production meetings. In reality, we disembarked in pea soup, with a temperature struggling to hit 1 dgr! Where did it say this in my travel brochures? I thought we were in India, where it has monkeys, tigers and elephants so it must get hot!, instead it looked like Manchester in February and If it wasn’t for my fear of chronic diarrhea, then I may have had room to pack a jumper instead of cotton t-shirts! Having had my boarding pass and passport stamped once again, we then went through customs. Whilst this is fairly straight forward for most people, (unless you look like a hippy that didn’t really need a plane to fly on in the first place), when you have camera’s and tripods that need special permission to import into the country, this was never going to be easy! Nearly two hours later and more stamped paperwork, we were eventually released. My journey has begun! Next article: We visit the Golden temple and seek out a Tandoori recipe. n Tekst: Marcel Kras. Fotografie: Alan Coxon.

MEER INFO VACAZA.COM/EDITIE03 IN CONTACT MET ALAN Website : www.alancoxon.com Twitter: @alancoxon

Punjabi stijl: Lamskoteletjes voor 4 personen

Ingredienten: 1,5 kg lam koteletjes, 4 tenen knoflook 4 groene pepers, 1 theelepeltje geraspte verse gember, 1 theelepeltje gemalen komijn, 2 theelepeltje olijfolie, 2 theelepel roomboter, 2 middelgrote uien: fijn gesneden, 2 laurierblaadjes, 1 kaneelstokje, 1 kardemomzaadjes, 2 theelepels garam masala, 1 theelepeltje gemalen nootmuskaat, 1 theelepeltje gemalen koriander, 1 theelepeltje gemalen komijn, 500 gr gekookte spinazie, fijn gehakt, 400 gr tomaten (mag uit blik), 60 ml tomatenpuree, 400 gr rijst

RECEPT

Bereidingswijze: 1. Mix de knoflook, gember, komijn, pepers, kardemomzaadjes, kruidnagel en olijfolie in een keukenmachine tot een homogeen mengsel. 2. Verspreidt het mengsel over de lamskoteletjes, voeg de kaneelstokjes en laurierblaadjes toe en laat het geheel gedurende 8 uur marineren, buiten de koelkast, bij voorkeur ‘s nachts. 3. Verwarm de roomboter in een pan en bak de uitjes goudbruin. 4. Voeg de lamskoteletjes toe aan de uitjes en bak ze. 5. Mix de spinazie in een keukenmachine met de tomaten, garam masala en tomatenpuree tot een homogeen mengsel 6. Voeg de mix toe aan de lamskoteletjes en warm het geheel snel op 7. Serveer de lamskoteletjes samen met de warme rijst


Adolfo Muñoz Adolfo Muñoz, bekend om zijn culinaire kunsten is mede daarom sinds een decennia ook nationaal bekend om zijn formidabele wijnen

GRUPO ADOLFO Oog voor detail

Toledo, de stad van drie culturen De stad Toledo, uitgeroepen tot Werelderfgoed en de hoofdstad van het Heilige Romeinse Rijk van Karel V, is gebouwd op de hoogste heuvel van de regio, omringd door heuvels en een rivier. De Kathedraal, het Alcázar, klooster van San Juan de los Reyes en het huis van de schilder ‘El Greco’ zijn de meest bezochte monumenten van Toledo. Toledo is rijk aan architecturale monumenten en staat internationaal

20

VACAZA editie 03

De inmiddels 59-jarige Adolfo Muñoz geniet internationale bekendheid door zijn unieke combinatie van authentieke kooktechnieken, een gezonde keuken en zijn EIGEN wijnen, die door kenners als één van de beste van Spanje wordt betiteld. In minder dan 30 jaar heeft Adolfo Muñoz reputatie opgebouwd als meesterchef én vertegenwoordiger van het gezicht van de traditionele Spaanse keuken.

bekend als de stad van drie culturen: de moslims, joden en christenen.

Grupo Adolfo Adolfo Muñoz bezit vier restaurants in Toledo en twee in Plaza Cibeles (hier vierden Real Madrid en Spanje de gewonnen bekers). Het bekendste restaurant van Adolfo Muñoz bevindt zich


in een Joods huis uit de 14e-15e eeuw, tegenover de Primada-kathedraal van Toledo, in het oude deel van de stad dat bekend is onder de naam Judería Mayor, waar Joodse families toentertijd graag leefden. In de wijnkelder bevindt zich misschien wel de grootste wijncollectie van heel Spanje, zo’n 40.000 flessen verdeeld over ongeveer 1900 verschillende soorten om je menu te kunnen ‘optimaliseren.’ Verder is er in Toledo een tweede restaurant La Perdriz, een voortreffelijke wijn- en tapasbar, Adolfo Colección, een kokschool, een wijngaard en een eigen Adolfo Muñoz hotel. De eerste Michelinster laat nog even op zich wachten maar er zijn al wel drie chefs met twee Michelinsterren voor Grupo Adolfo werkzaam.

Het gezicht van de Spaanse keuken Als chef is Adolfo een meester met grote passie voor zijn vak en oog voor detail. De provincie Castilla-La Mancha vraagt Adolfo Muñoz nog regelmatig om zijn kookstijlen én de Spaanse keuken in het buitenland te promoten. Bijna wekelijks vertoond Adolfo Muñoz zijn kookkunsten op tv en op gastronomische evenementen. Zo verzorgde Adolfo in 2009 een spectaculaire kookdemonstratie tijdens de ‘Wine Professional’ in de Amsterdamse RAI. Adolfo spreekt tijdens zijn kooksessies niet alleen over zijn passie voor gezond koken met regionale ingrediënten maar ook over het hebben van wensen, volgen van dromen en hard werken.

Pago del Ama/Viñedos Cigarral de Santa María In 1999 koopt Adolfo Muñoz een stuk grond net buiten de stadmuren van het de prachtige Toledo. Eigenlijk wilde Aldolfo alleen maar wat flessen Syrah voor eigen gebruik en voor zijn familie. Daar de productie 2.000 flessen groot was kregen een paar collega topchefs ook flessen, zoals de driesterren chefs van Arzak en El Bulli. Door het onverwachte succes dat daarop volgde werd de wijngaard uitgebreid van vier naar zeven hectare dat nu vijf verschillende wijnen produceert. Adolfo Muñoz, bekend om zijn culinaire kunsten is mede daarom sinds een decennia ook nationaal bekend om zijn formidabele wijnen. De vijf verschillende druivenvariëteiten van vooral Franse oorsprong zijn de Syrah, Merlot, Pinot Noir, Cabernet Sauvignon en Tempranillo, ook wel Cencibel genoemd. Jaarlijks worden er 8.000 flessen geproduceerd. De Syrah kreeg in 2004, 93 punten van zowel Robert Parker als José Peñin. De brand Pago del Ama is vernoemd naar zijn moeder, die hem de liefde voor alle culinaire kunsten van jongs af aan heeft bijgebracht en ook een dank aan zijn vrouw Julita.

Familie De vader Adolfo Muñoz heeft zijn drie kinderen zo opgevoed dat zij met vol enthousiasme en overgave meewerken om een culinaire carrière te combineren met wijnkennis en bedrijfseconomische competenties. De oudste, Adolfo junior, is nu de wijnmaker, terwijl Javier de verantwoordelijkheid heeft voor alle wijnen die in de restaurants en wijnbar geschonken worden. De jongste telg, dochter Verónica, heeft haar zinnen gezet op een carrière in de hotellerie en dat zal beslist goed van pas gaan komen in het alsmaar uitdijende horecaimperium van de familie. De meesterchef Adolfo Muñoz uit Toledo zal beslist mondiaal geschiedenis gaan maken. n

Tekst: Luca Saffioti. Fotografie: Xavier Muñoz.

Toledo culinary arts school

IN CONTACT MET ADOLFO MUÑOZ: www.grupoadolfo.com Hotel: www.fontecruzhoteles.com/ hotel-fontecruz-toledo/ Kookschool: www.ehtoledo.com/web Wijngaard: www.grupoadolfo.com/ cigarral/ Webshop: www.adolfocoleccion.com Email: adolfomg@adolfo-toledo.com Telefoon: +34 925 227 321 & 925 252 694 Facebook: facebook.com/grupoadolfo Twitter: @adolfotoledoMKT Locatie/adres: C/ Hombre de Palo 7, 45001 Toledo Wijn verkrijgbaar via: vinites.com en adolfocoleccion.com


N

Wat goed is komt snel. Chef-Kok en eigenaar Niven Kunz is pas 31 jaar, maar heeft al zeven jaar een Michelinster op zak. In 2005 kookte hij

restaurant ‘t Raethuys in Wateringen naar een Michelin-ster. Eind 2009 herhaalde hij dit kunstje voor NIVEN, zijn eigen restaurant in Rijswijk.

NIVEN KUNZ KOKEN MET AMBITIE

Al van jongs af aan is het duidelijk dat Niven wil koken. Maar pas toen hij bij De Librije aan de slag ging werd hem duidelijk dat hij het hoogst haalbare wilde halen en een eigen restaurant wilde openen. Net als Jonnie Boer kookt Niven graag met producten met ‘een verhaal’. Het seizoen en het marktaanbod bepalen wat er op het menu staat. Niven kookt licht en duurzaam.

Groenten in de hoofdrol Hij haalt inspiratie uit zijn eigen ‘achtertuin’: Het Westland en Het Groene Hart. Logisch dat in zijn gerechten groenten veelal de hoofdrol spelen. Zo staan er nu gerechten als ‘Snijboon à la carbonara met aardpeer en spekjes’ en ‘Ui met Herve-kaas en truffel’ op de immer snel wisselende kaart. In Restaurant NIVEN werkt een ambitieus team van jonge mensen die net als Niven gepassioneerd zijn over hun vak. Jong, fris en een tikkeltje eigenwijs… dat is Restaurant NIVEN. n

www.restaurantniven.nl Delftweg 58, Rijswijk 070 3077970 Tekst: Theor Verplancke. Fotografie: Inez Pleizier.

22

VACAZA editie 03


Ingredienten voor 4 personen: 200 gram quinoa, 4 choggia, 2 gele en 4 rode bietjes, Bietenblad, Witpuntradijsjes, Cress

Cocktail van komkommer en karnemelk

Hoofdgerecht

Verschillende soorten krootjes met frisse quinoa

Voor de bavaroise: 2 komkommers, 500 ml karnemelk, 500 ml ongezoete slagroom, 125 gr suiker, 10 witte gelatine blaadjes

Witte wijndressing: 150ml witte wijn, 175ml azijn, 50g honing, 1 geschilde Granny Smith appel in 4 stukken, 1 gepelde sjalot, 3 el yoghurt, 175ml zonnebloemolie en sap van 1 limoen

Te koop voor E 11,95 bij Bramasole in Rijswijk.

Bereiding: Verwarm de karnemelk met de suiker. Week intussen de gelatine in koud water en voeg deze (uitgeknepen) toe aan de warme karnemelk. Even doorroeren en laten afkoelen. Sla de slagroom tot net niet yoghurtdikte en spatel dit door het gekoelde mengsel. Vul martiniglazen met een laagje karnemelkmassa en zet koud zodat de bavaroise kan stollen. Doe op de olie na alle ingrediĂŤnten voor de dressing in een keukenmachine of blender en draai alles fijn. Voeg terwijl de machine draait druppelsgewijs olie toe. Druk de massa door een fijne zeef en zet apart. Neem een komkommer en snij de kontjes er af. Verdeel deze overdwars in vier gelijke delen. Maak met behulp van een parisienneboor van 1cm, balletjes uit twee delen van de komkommer. Mocht je deze niet hebben kun je de komkommer ook in kleine stukjes snijden. Steek de overige delen uit met een appelboor en snij de kern in kleine stukjes. Schil de andere komkommer en snij de schil julienne (dunne reepjes). Snij ook het harde deel van de geschilde komkommer julienne. Marineer de komkommergarnituren met de dressing. Haal de glazen uit de koelkast, leg de verschillende komkommerstructuren speels op de mousse en garneer met de basilicumcress. Blend het sap van de overgebleven delen van de komkommer en laat het goed uitlekken. Breng het sap op smaak met peper en zout en giet voorzichtig over de cocktails.

VACAZA editie 03

RECEPT

Wat drink je erbij? Axel Koehler Silvaner Trocken 2010 Rheinhessen. Een heerlijke frisse witte wijn met in de neus een hint van zoetigheid, licht banaan, kokos. In de smaak mooie lichte romigheid, behoorlijke frisse zuren, iets exotisch, rijp fruit.

Voor de garnering basilicumcress

Nagerecht

Bereiding: Doe op de olie na alle ingrediĂŤnten voor de dressing in een keukenmachine of blender en draai alles fijn. Voeg terwijl de machine draait druppelsgewijs de zonnebloemolie toe. Druk de massa door een fijne zeef en zet apart. Kook de quinoa volgens de aanwijzingen op de verpakking en maak deze aan met 4 eetlepels van de dressing, peper en zout. Snij het loof van de bietjes en kook ze per kleur in een aparte pan. Pel ze vervolgens van wit naar rood i.v.m. afgeven van de kleur. Snij in de gewenste vorm en maak aan met 1 el van de dressing, peper en zout. (Maak de rode apart aan i.v.m. het afgeven kleur). Snij de radijsjes in de lengte in kwarten en laat er iets van het groen aan zitten. Doe de gemarineerde quinoa op het bordje en plaats de bietjes hierop. Garneer met cress en wat bietenblaadjes. Om het helemaal af te maken... Kook een laagje bietensap met een theelepel basterdsuiker in tot een stroperige dikte en zet met een kwast een veeg op elk bord.

Voor de dressing: 150ml witte wijn, 175ml azijn, 50g honing, 1 geschilde Granny Smith appel in 4 stukken, 1 gepelde sjalot, 3 el yoghurt, 175ml zonnebloemolie en sap van 1 limoen

0


DOMAINE LE CLOS DU MÈGE

Domaine Le Clos du Mège, is gelegen tussen Saint Emilion, Bergerac en Eymet, in de Périgord pourpre, te midden van de grote wijngaarden van Bergerac. De boerderij ‘La Ferme du Mège’ van

eigenaresse Helena de Jong ligt in Monestier vlakbij Bergerac en Monbazillac.

Omgeving en activiteiten De Route des Vins et des Bastides brengt u in de buurt van Middeleeuwse stadjes als Sarlat (32 km) met de grotten van Lascaux, en Saint-Emilion (49 km) voor een bezoek aan de wijnkelders. Sportieve mogelijkheden zijn er volop. U kunt golfen, fietsen, paardrijden, kanoën of wandelen. Op de lokale markten vindt u heerlijke streekproducten. Bergerac is interessant om zijn oude centrum met vakwerkhuizen en, natuurlijk, La Maison du Vin.

Overnachten in la Ferme du Mège Helena biedt de mogelijkheid te overnachten in één van de bories, comfortabele ronde herdershuisjes, ‘chambres d’hotes’ te midden van de wijnvelden en schapenweide. Een borie is een rond huisje (28m²), uitsluitend voor twee personen gebouwd met stenen uit de grond. De huisjes liggen midden op het plateau le Pey du Mège, tussen de wijngaarden en hebben allen toegang tot het zwembad. Tevens kunt u ’s avonds bij Helena en Jean-Claude dine-

24

VACAZA editie 03

ren (driegangenmenu met wijn voor slechts E 24). Wat is er mooier dan tijdens een heerlijk diner te genieten van de natuur bijgezet door vrolijk geblaat uit de aangelegen schapenweide?!

Schapenteelt Naast de wijngaard (2,4 hectare, klei/kalkgrond, licht zanderig) zijn er 25 schapen in dienst om het gras van de overige 12 hectare land kort te houden. Het vlees zorgt voor wat extra inkomsten. Alle schapen hebben een naam (Jaja, Grosse Tête). De zachte kant van Helena vindt het moeilijk de oudjes en de schapen die ze zelf een maand of zes de fles heeft gegeven over te dragen aan de slachterij. Die mogen dus gewoon blijven.

Wijnlease In 2005 introduceerde Helena een nieuw concept: wijnstokken leasen. In die tijd was dit nog een uniek concept in Europa. De klant least de wijnstokken (Merlot, Cabernet


en Malbech) en Helena en haar compagnon Jean Claude doen al het werk. Volgens de Franse wet is de koper ‘viticulteur’ (wijnboer) en mag zijn eigen naam, of bedrijfsnaam, op het etiket van de wijnfles vermelden. De wijn is een A.O.C. Bergerac en wordt onder de naam ‘domaine le Clos du Mège,’ aangevuld met de naam van de koper, op de markt gebracht. De leden van wijngilde Clos du Mège gaan een contract aan voor een periode van zes jaar met een minimum aantal af te nemen wijnstokken van twaalf. Gedurende de groeiperiode ontvangen de leden van wijngilde Clos du Mège een overeenkomstige hoeveelheid wijn. De gemiddelde oogst van één wijnstok is ongeveer 1,5 à 2 flessen per jaar. De kosten van een fles, kurk, etiket en verpakking worden tegen kostprijs in rekening gebracht. Het onderhoud van de (= uw!) wijngaard en het oogsten geschiedt handmatig. De druiven worden met de hand geplukt en na het fermentatieproces maandenlang in een eikenhouten vat gerijpt. Deze authentieke werkwijze zorgt ervoor dat van de druiven een uitstekende volle natuurlijke wijn kan worden gemaakt. De leden wijngilde Clos du Mège ontvangen ongeveer vier keer per jaar, via de email, een nieuwsbrief met foto’s, zodat de leden op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op de wijngaard. Leuk om te weten is dat Helena ook in Bordeaux een nominatie heeft gekregen van: ‘the Best of the Winetourism 2007,’ een organisatie van the Great Wine Capitals, en ook heeft de ‘Concours Général Agricole de Paris’ haar de zilveren medaille uitgereikt voor de millésime cuvée la Bastide 2006. Verder staat Le Clos du Mège in de selectieve wijngidsen zoals bv ‘le Guide hachette.’

Kasteel Oud Poelgeest De laatste zondag van november (de week vóór Sinterklaas) komt Helena, op een mooie locatie (Kasteel Oud Poelgeest in Oegstgeest), samen met Adri van Noordman ongeveer 6000 flessen wijn persoonlijk overdragen aan de leden van wijngilde Clos du Mège. Ook geïnteresseerden en niet-leden van wijngilde Clos du Mège zijn van harte welkom deze meeting bij te wonen. Om zelf een indruk van de wijn te vormen is het mogelijk de wijn van Domaine le Clos du Mège te bestellen. U kunt dit doen door contact op te nemen met Adri van Noordman te Leiden. Telefoon: 071- 5310419 Website: www.noordmanwijn.nl

IN CONTACT MET HELENA DE JONG Website: www.la-fermedumege.com Email: contact@la-fermedumege.com Telefoonnummer: 00 33 5 53 58 95 15 Locatie/adres: La Bastide, 24240 Monestier, Aquitaine, France Facebook: www.facebook.com/pages/ La-Ferme-du-Mège/178718875517407 Dichtsbijzijnde vliegveld: Vliegveld Bergerac, directe vluchten met Transavia Afstand van vliegveld: 18 km Vliegveld Bordeaux Mérignac. Afstand van vliegveld: 85 km Indien u op tijd laat weten wanneer u arriveert, kan er transport worden geregeld vanaf het vliegveld. Midden in de Bergerac wijnstreek heeft wel u een auto nodig, want het ligt afgelegen. Enthousiaste vliegers met privé-toestel: Vliegveld voor “light aircraft”landingsbaan op gras Ste Foy la Grande-800 m zonder landingscontrole. Indien u tijdig aangeeft hoe laat u landt op het vliegveld, wordt u opgehaald van de vliegclub (12 km). Per trein: TGV Parijs Monparnasse: Libourne, eventueel aansluiting Sainte Foy la Grande. Sainte Foy la Grande op 12 km of Gardonne op 8 km. Indien tijdig laat weten hoe laat u aankomt, kunt u worden opgehaald van het station Gardonne of Sainte Foy la Grande.

Lezingen en boek ‘Vivre’ Helena heeft met de domaine een aantal roerige jaren gekend. Het verhaal over haar leven, wijn en de Bergeracstreek deelt zij nu door middel van het geven van lezingen aan drie Alliances Françaises in Nederland. Alles wat Helena in haar leven in Bergerac heeft meegemaakt en nog steeds doet kunt u ook lezen in haar boek ‘Vivre.’

Bezoek aan la Ferme du Mège Als u in de buurt bent kunt u op afspraak op het domein langskomen om het originele wijnlease concept met huisjes en wijngaard te bekijken. n

Tekst: Marcel Kras. Fotografie: Helena de Jong.

VACAZA editie 03

00


SALLAND

LEKKERLAND In geen enkel boek met Nederlandse streekgerechten staat een recept voor balkenbrij, beweerde Johannes van Dam in de eerste druk van zijn Dikke van Dam. Had de Amsterdamse

We houden het op Randstedelijke blinde vlekken, want balkenbrij is in de oostelijke provinciën Overijssel, Gelderland, Brabant en Limburg een springlevende culinaire traditie. Dat merkte ik toen ik een aantal jaren geleden de Limburgse hoofdstad als woonplaats verruilde voor het Sallandse platteland. De buurvrouw liet, bij wijze van welkomstgebaar, een schaal vol dikke plakken balkenbrij afleveren. Gemaakt van eigen varkens. Geslacht door een andere buurman, die leeft van de biologische slacht. Zíjn welkomstcadeau, toen we bij hem gingen buurten, bestond uit gerookte hausmacher en gedroogd geitenworstjes. Tjonge, jonge, want wat een culinaire kwaliteit wordt er

gourmand mijn moeder maar gebeld. Dan had ze zo kunnen vertellen dat in haar boekje ‘Streekrecepten - uit grootmoeders keuken geklapt,’ twee recepten voor balkenbrij staan. Maar ook in een boel andere streekgerechtenboekjes staan de regionale varianten.

26

VACAZA editie 03


tegenwoordig in Nederland gemaakt, zoals je het vroeger alleen in Frankrijk en Italië tegenkwam.

Van vóór de wegwerpmaatschappij De balkenbrij van de buurvrouw was trouwens de lekkerste ooit, vond mijn vrouw. Dat kan niet, volgens mijn moeder, want die van háár moeder was de lekkerste. Geen ruzie meisjes, het zal m in de verschillende samenstelling van de cruciale ‘rommelkruiden’ (meestal peper, zoethout, kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, anijs- en venkelzaad) hebben gezeten, die in elke streek weer anders is. Anyway. Balkenbrij is iets van vóór de wegwerpmaatschappij, toen ze van alle restjes, in dit geval van de organen van het pas geslachte varken, iets nuttigs wisten te maken dat ook nog lekker was. En iets van aardige buurvrouwen die nog steeds niks nuttigs weggooien. Allerlei gekookte vleesresten worden door een vleesmolen gedraaid en met spek, boekweitmeel, zout en de rommelkruiden aan de kook gebracht, door twee personen. De een houdt de pan vast, de ander roert met twee handen de houten lepel totdat de brij drie keer BLUB heeft gezegd. In schalen storten en na een etmaal in plakken te bakken.

Culinair Salland Inmiddels heb ik door dat het Sallandse land alles levert wat je nodig hebt voor volwaardige fantastische maaltijden: groenten, graan, houtovenbrood, kaas, asperges, wilde zwijnen, fruit, brandrode runderen, vruchtensappen, boter, spijsolie: allemaal door sympathieke producenten met hart voor kwaliteit. Temidden van een prachtig en rustig fiets-en wandellandschap, met zijn kenmerkende coulissen. Met bovendien de sfeervolle hanzensteden Deventer en Zutphen dichtbij. Leer Culinair Salland kennen: informeer naar de mogelijkheden voor één- of meerdaagse culinaire arrangementen, eventueel inclusief kook- en bakworkshops. www.michielbussink.nl Michiel Bussink is de voedseljournalist en auteur van onder andere ‘Lekker Landschap’ en ‘Ik eet, dus ik ben.’ Daarnaast verzorgt hij lezingen, excursies en workshops over wilde eetbare natuur en eten uit de streek. n Tekst & fotografie: Michiel Bussink.

IK EET, DUS IK BEN Zestig eigenwijze recepten ISBN: 9789055946792, Uitgeverij Scriptum, E 19,50. Te koop in de boekhandel of via www.michielbussink.nl Overheerlijke, kleurrijke, originele recepten die ons weer verbinden met de bodem van het bestaan. Het besef dat we via ons eten met de grond verbonden zijn en daardoor met veel meer, zit niet meer in het centrum van ons bewustzijn. ‘Ik eet, dus ik ben’ wakkert dat bewustzijn weer aan.

DE PERS OVER ‘IK EET - DUS IK BEN’ “Humoristische en gepassioneerde culi-columns.” De Volkskrant “Michiel Bussink heeft zich een aparte plek verworven onder de culinaire schrijvers.” Bouillon! magazine “Als geen ander verstaat Michiel Bussink de kunst om telkens verhalen over van alles (...) in een klein recept in de kantlijn te concentreren. Telkens weer klopt het dan bovendien: ons eten is veel meer dan alleen maar voedsel dat we in onze mond stoppen. Nog knapper is dat Michiel Bussink dat verhaal vertelt zonder dat het als een serieuze profetie overkomt.” Slow Food Nederland

VACAZA editie 03

0


Cees & Anne Dit is het tweede deel van het avontuur van twee mensen die hun droom proberen waar te maken in Le Marche in Italië

Start van een nieuw leven

LEKKER LE MARCHE

In de vorige editie van dit blad stond beschreven hoe wij hebben geprobeerd onze droom waar te maken. Deze droom was verhuizen naar de regio Le Marche in Italië en daar een Bed and Breakfast en Mini-camping te beginnen. Ondertussen draait ons bedrijfje op volle toeren. Ons doel was om mensen te laten genieten van al het moois en lekkers dat deze regio te bieden heeft en dat vanuit onze schitterende locatie. Wij hebben nu 2 luxe kamers en een miniappartement, waarin we een heleboel oude details hebben gecombineerd met een strakke inrichting. Normale bedden in plaats van de bijna altijd te kleine Italiaanse bedden, luxe badkamers met inloop-stortdouche en het appartement heeft een kookeiland met zitgelegenheid. Verder hebben ze alle drie een privé-zitje. Voor de camping hebben we 15 schitterende plaatsen ge-

28

VACAZA editie 03

maakt. We gebruiken er maar 8 of 9 van, aangezien onze parkeerruimte niet meer toelaat en we het ook niet te druk willen hebben. Door het heuvelachtige terrein is het alleen geschikt voor tenten. Het kamperen is bij ons ook echt kamperen; Geen water of stroom bij de kampeerplaatsen. Wel schitterende 360°-uitzichten op het omliggende landschap. Water en stroom is wel aanwezig bij onze buitenlounge. Al onze gasten zijn hier welkom. We hebben hier gratis wi-fi, douches, toiletten, een koelkast voor gemeenschappelijk gebruik en twee koelkasten met wijn, bier en fris (als minibar). Het ontbijt van de kamers wordt hier geserveerd en hier houden wij onze activiteiten. Elke dinsdagavond een BBQ, iedere donderdagavond halen we pizza’s bij een van de betere pizzeria’s en deze eten we hier op. Zondagmiddag verzorgen we een heerlijke pranzo (Italiaanse lunch) en verder houden we hier wijnproeverijen (locale wijnen) en kookcursussen (met Romina, een Italiaanse vriendin die alle streekrecepten kent). We geven ook proeverijen op locatie: Op bezoek bij een biologische kaasboer, verschillende wijnhuizen en bierbrouwerijen; Dat behoort allemaal tot de mogelijkheden. En onze gasten genieten ervan. Deze zomer hebben we al helemaal vol gezeten en ook waren onze tafels iedere keer gevuld. We zijn ons nu aan het beraden voor het naseizoen. De camping gaat dan op “slot” en we gaan weekend- en midweekarrangementen aanbieden: 3 of 4-daagse arrangementen inclusief overnachtingen, eten en drinken (bij ons of bij restaurants) en een activiteit. Denk hierbij aan het bezoeken van de locale wijnfeesten, de kastanje- en truffelfeesten in de bergen of in begin november het meedoen met de olijvenoogst (oogsten, bezoek aan de olijfpers en proeven natuurlijk). Onze droom is dus al aardig uitgekomen. We maken onze eigen wijnen, olijfolie, jammetjes en limoncello. Onze gasten komen als vreemden op bezoek en gaan na het verblijf als vrienden weer naar huis, soms glimlachend omdat ze zo genoten hebben en soms huilend omdat ze niet naar huis willen. Wat wil je nog meer? A presto, Cees en Anne Tekst: Cees den Hartog. Fotografie: Anne Klein Severt.


In de vorige editie van dit blad stond beschreven hoe wij hebben geprobeerd onze droom waar te maken. Deze droom was verhuizen naar de regio

Le Marche in ItaliĂŤ en daar een Bed & Breakfast en mini-camping te beginnen. Ondertussen draait ons bedrijfje op volle toeren.


voor meer informatie kijk op vacaza.com/editie03

IN CONTACT MET CEES & ANNE website: www.casolareresole.com E-mail: info@casolareresole.com Facebook: www.facebook.com/pages/Casolare-Re-Sole/142164939147375 Twitter: @casolareresole LinkedIn: Cees den Hartog Locatie/adres: Via San Pietro Martire 17, 63843, Montottone(FM), Italia Dichtsbijzijnde vliegveld: Ancona, Pescara Afstand van vliegveld: ca. 1 uur rijden (80km) Per trein: Pedaso Afstand van treinstation ca. 30 km.

30

VACAZA editie 03


VACAZA REISTIPS De Okavango Delta in Botswana, een bijzondere reisbestemming in Afrika. In de

Okavango Delta is de reiziger nog echt in de ongerepte natuur, vaak alleen bereikbaar via boot of vliegtuigje. Een plek om er even lekker tussen uit te gaan. ver ie o u t a rm kunt info eer heden et Ute m r k Voo ogelij emen m m reis act opn cont enberg 085850 hui.com n Son 27-76-5 ohoyac hui.com r + tel: il: ute@ ohoyac r ema : www. b e w

BETOVEREND

BOTSWANA Botswana maakt geografisch deel uit van zuidelijk Afrika en staat bekent om haar rijkdom aan diamanten en natuur. Grote delen van Botswana zijn droog met de Kalahari woestijn en de Makgadikgadi Pans als bekende reisbestemmingen. De waterrijke gebieden zijn de Okavango Delta, Savuti en Chobe in het noorden van het land. Met name de Okavango Delta is een bijzonder mooi, maar moeilijk toegankelijk natuurgebied - mede door de combinatie van waterlandschappen met bush - met een enorme dierrijkdom. n Tekst: & fotografie: Ute Sonnenberg. VACAZA editie 03

31


EEN EPISCH DRAMA

De Grote Migratie De Grote Migratie is misschien wel een van de meest bijzondere natuur gebeurtenissen waar we als mens getuige van mogen zijn. En wie van fotografie

houdt die zal helemaal genieten van de prachtige natuur met haar wilde dieren.

WAAR ZON, SCHOONHEID & GENOT ELKAAR ONTMOETEN Jan van Riebeek had het al goed gezien, er is iets speciaals met de Kaap, helemaal op het zuidelijke eind van Afrika.

32

VACAZA editie 03

De Masai Mara in Kenia is gelegen in het uiterste noorden van de Serengeti in Tanzania. Samen vormen de Masai Mara en de Serengeti een immens groot natuurpark met een enorme variatie aan diersoorten. De Masai Mara staat echter het meest bekend om het spectaculaire drama dat zich elk jaar weer opnieuw ontvouwt - de Grote Migratie van de enorme kuddes gnoes, zebra’s en gazellen. De Masai Mara en de Serengeti worden ook de wel “Great Plains” genoemd waarbij de Serengeti als de “moeder aller savannen” gezien wordt. Op deze eindeloos open vlaktes leven uitzonderlijk grote kuddes gnoes van meer dan een


in de Masai Mara miljoen dieren. Daarnaast huist het gebied duizenden zebra’s en gazellen. Zij moeten allemaal eten en dat maakt dat de grote kuddes het gehele jaar de regens volgen en in een cirkel door het gehele gebied trekken. Het meest spectaculaire is het gedeelte in de Masai Mara. In juni worden gnoes geboren en de kuddes bereiden zich voor om vanuit de Serengeti naar het noorden de Masai Mara in te trekken. Daar komen zij dan ongeveer midden juli tot begin augustus aan. Hierbij stoten zij steevast op een lastig te nemen obstakel, de Mara rivier. Het is al een hele bijzondere ervaring om temidden van de immens grote kuddes dieren te

zijn, maar om bij de rivier te staan en getuigen te mogen zijn als duizenden dieren oversteken met alles wat erbij kan gebeuren is een werkelijk onvergetelijke ervaring.

Het landschap is adembenemend, de zon laat alles groeien en ontplooien en de zee nodigt uit om even helemaal niets te doen. Het werd de regio met uitstekende wijnen, fijnproever restaurants en verblijven op idyllische plekken. De driehoek Stellenbosch, Franschhoek en Paarl bevat de meest prachtige wijngaarden en uitstekende gourmet restaurants met soms een jonge vrouw als baas. Nikki Friedman Smit is 29 en runt de wijngaard Moreson bij Franschhoek. De wijngaard werd in 1986 door de familie Friedman aangeschaft, maar het duurde nog tot 1994 totdat men serieus iets met de wijngaard ging doen. Ongeveer tweeëneenhalf jaar geleden vroeg haar vader of Nikki kon helpen. Tot dan toe had Nikki als copywriter gewerkt en was eraan toe om “iets te maken dat ook echt bestaat.” Zij ging de uitdaging aan. In Nikki’s visie weerspiegelt de wijn de ervaring van het op de wijngaard zijn met zijn prachtige landschap, de geuren van de natuur, wijn, heerlijk eten en de liefde waarmee alles gemaakt is. En die missie lijkt geslaagd. De wijnen slepen de mooiste prijzen binnen en worden in de fijnste restaurants geschonken. Bezoekers van Moreson kunnen direct op de wijngaard in het restaurant “Bread and

Wine Vineyard Restaurant” van wijn en eten genieten. Er is geen accommodatie op de wijngaard maar voor diegenen die niet meer willen rijden kan transport worden geregeld naar het tien minuten verderopgelegen familie hotel Le Quartier Francais, waar de vermoeide wijnproever kan uitrusten en nagenieten van de overheerlijke culinaire ervaring op de Moreson wijngaard. Nikki Friedman Smit nodigt u uit om wijngaard Moreson te komen bezoeken, het juweeltje in de Kaapse wijnlanden met haar bijzondere wijnen en verrukkelijke eten. n

Wilt u meer informatie over de Grote Migratie en reismogelijkheden dan neem contact op met Ute Sonnenberg van Roho Ya Chui, Swahili voor “de ziel van het luipaard.” Informatie is beschikbaar op www.rohoyachui.com en via e-mailadres ute@rohoyachui.com. n Tekst & fotografie: Ute Sonnenberg.

Website wijngaard: www.moreson.co.za Website hotel: www.lqf.co.za Tekst & fotografie: Ute Sonnenberg.

VACAZA editie 03

33


WINE SHIELD 10 PACK E 7,95

MONKEY BUSINESS WIJNFLESHOUDER LASSO E 26,50 Presenteer je wijn alsof je Hans Klok zelf bent met deze magische wijngadget. Deze Lasso Wijnfleshouder van Monkey Business schept de optische illusie dat de wijnfles aan een lasso in de lucht zweeft. Pure Magie!

Houdt wijn in de fles eenvoudig, snel en voordelig vers tot het laatste glas. Wine Shield is de nieuwste uiterst succesvolle conserveermethode om wijn na opening in de fles tot wel vijf dagen vers te houden zonder gebruik te maken van gas of chemicaliën. Ideaal voor thuis en zeer geschikt voor gebruik in wijnbars, restaurants en andere horecagelegenheden waar wijn per glas wordt geschonken. www.provinumwineshield.com Inhoud: 10 stuks afzonderlijk verpakte Wine Shields + applicator

Afmetingen: L 21,5 x B 17,5 x H 19,5 cm Materiaal: Verchroomd metaal dat is afgewerkt met touw Geschikt voor standaard wijnflessen Wijnfleshouder wordt geleverd in geschenkverpakking

VINTURI PREMIUM WIJNDECANTEERDER E 39,95 Geniet meer van uw rode wijnen door deze te decanteren terwijl u schenkt met de Vinturi Premium Wijndecanteerder voor rode wijn. Dezelfde fles wijn geschonken door de Vinturi Premium wijndecanteerder is van een hogere klasse dan daarvoor. Doordat de wijn tijdens het schenken in de vinturi wijndecanteerder de gelegenheid krijgt om te ademen neemt de kwaliteit binnen een paar tellen aanzienlijk toe. De wijn is voller van smaak, intenser van kleur en de natuurlijke aroma’s worden versterkt. De verpakking bestaat uit de Vinturi Premium Wijndecanteerder, een standaard voor de Vinturi die als druppelvanger dient en een luxe reisetui.

CELLARDINE KURKENTREKKER (TWEE-ARMIG) E 13,50

COOPER COOLER ELEKTRISCH KOELSYSTEEM E 79,95 Koelt een fles wijn in 6 min. van 25° C naar 6° C. De fles wordt besprenkeld met ijskoud water. Geschikt voor blikjes, flesjes en wijnflessen Afmetingen (L x B x H): 36.8 x 15.2 x 22.8 cm

0

VACAZA editie 03

Deze kurkentrekker van Cellardine is gemaakt van RVS en is een perfecte opener voor het openen van uw wijn. De kurk wordt verwijderd door het zeer bekende ‘twee-armige systeem’. Draai de kurkentrekker in de kurk totdat de armen niet meer verder naar boven kunnen, duw de armen naar beneden en uw kurk wordt zeer eenvoudig verwijderd. Druk de armen weer naar boven om de kurk van de schroef af te kunnen draaien.

BOXX WIJNREK 12 FLESSEN E 32,50 Afmetingen (B x H x D): 320 x 320 x 235 mm


De sprankelende glasobjecten van

HANNEKE BOTS

Als ik in het atelier van Hanneke Bots binnenkom, vallen meteen de glasobjecten in vaak prachtige kleurencombinaties op. Het is

een zonnige dag. Hierdoor valt door de grote ramen van haar atelier veel licht op de objecten en zie ik ook kleurrijke schaduwen op de muur.

VACAZA editie 03

35


Hanneke Bots Kunst kan helen. Het vorm geven aan je innerlijk is helend. Maar ook als toeschouwer kan de herkenning op dieper niveau (zielsniveau zou ik haast zeggen) je diep raken

Hoe ben je er toe gekomen om met glas te gaan werken? Het bijzondere was dat ik 18 jaar geleden ineens besefte dat glas mijn medium was. Ik was daar van overtuigd, terwijl ik er nog helemaal niet mee gewerkt had. Daarvoor tekende of schilderde ik met pastelkrijt of olieverf voornamelijk expressieve vrouwengezichten.

Bevalt het werken met glas? Ja, zeker. Eerst leerde ik de glas in koper techniek (ook wel Tiffany genoemd) en vrij snel daarna glas in lood, een ambacht dat nogal arbeidsintensief is. Maar ongeveer 10 jaar geleden heb ik me voornamelijk toegelegd op glasfusen. Transparant glas maakt kleuren heel sprankelend, intens. Denk maar aan glas in loodramen in kerken. Het spel van glas en licht is heel boeiend. Maar het werken met glas kan ook frustrerend zijn. Soms heb ik een geslaagd object gemaakt en dan breekt er een stukje af of komt er een barst in. En ik snij me redelijk vaak en heb dus regelmatig wondjes aan mijn handen.

Je had het over glasfusen. Het is dus geen geblazen glas? Nee, glasfusen is een betrekkelijk jonge techniek. Glas in lood en glasblazen zijn al eeuwenoud, maar glasfusen is pas de laatste 10 à 20 jaar in opkomst. Hierbij leg je glasplaten met dezelfde smeltingscoëfficiënt bij elkaar in de oven, dan smelten ze aan elkaar. Als je ze daarna bijvoorbeeld in een mal in de oven legt, kunnen ze allerlei vormen aannemen. Het openen van de oven is net als het uitpak-

0

VACAZA editie 03

ken van een cadeautje, vol verwachting ben ik dan. Na ongeveer 24 uur mag de oven open. Is het object geslaagd? Soms valt het tegen en kan ik het object weggooien, soms valt het nog te corrigeren. Maar gelukkig is het regelmatig nog mooier dan ik gedacht had.

Wat is je inspiratiebron? Veel van mijn werk is verbonden met mijn innerlijk zoekproces. Het vrouw zijn in al haar facetten is een belangrijk thema voor mij. In de reeks ’Vrouwelijke juwelen’ was ik op zoek naar de schoonheid en essentie van de vrouwelijke seksualiteit als tegenwicht op de dominante mannelijke visie daarop. In de reeks ‘Boven water’ verbeeld ik de verkramping, fragmentatie en pijn, maar ook de kracht, creativiteit en schoonheid die kunnen ontstaan vanuit verwondingen. Soms gebruik ik ook eeuwenoude matriarchale symbolen. Maar ook het medium glas inspireert me. Ik ontdek nog steeds mogelijkheden. Kunst kan helen. Het vorm geven aan je innerlijk is helend. Maar ook als toeschouwer kan de herkenning op dieper niveau (zielsniveau zou ik haast zeggen) je diep raken. Recentelijk had ik de onthulling van mijn beeld ‘Boezemleed’ in de mammapoli van het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch. Verschillende vrouwen kwamen naar me toe en zeiden dat het beeld precies uitdrukte hoe zij het ervaren hadden. En is echte (h) erkenning niet al helend? Ook je omringen met schoonheid maakt gelukkiger. Zo ervaar ik het althans steeds duidelijker. n Tekst: Marcel Kras. Fotografie glasobjecten: Chris Laheij.


IN CONTACT MET HANNEKE Hanneke’s atelier is in de Spade-ateliers, Spadestraat 4 te Nijmegen www.hannekebots.nl www.energieei.nl E-mail: info@hannekebots.nl

HANNEKE OVER HANNEKE Ik teken al vanaf kindsaf aan. Naast het tekenen en schilderen heb ik me gespecialiseerd in glasfusen vanaf 1995. Naast mijn vrije werk maak ik ook glas in lood of ruimtelijke glasobjecten in opdracht voor particulieren of instellingen. Momenteel exposeer ik in de beeldentuin Hortus ArcadiĂŤ te Nijmegen. Beste werk: de Bron, Ik ben vrouw-1, de Poort Beste ervaring: Bij een expositie van mijn werk, waar ik het hele weekend bij was. Ik merkte dat sommige vrouwen heel lang bleven en dat het ze goed deed. Velen gingen stralender weg, dan toen ze binnenkwamen. Grootste compliment: Bovenstaande, maar ook dat ik regelmatig gevraagd wordt door galeriehouders en voor grote opdrachten. Elke verkoop ervaar ik ook als een compliment.

DE SCHAAL VAN 100 VOLGENS HANNEKE Inspiratie: 40 punten Talent /Creativiteit: 20 punten Wilskracht: 20 punten Hard werken: 5 punten Toeval: 15 punten Naast haar werk als beeldend kunstenares verkoopt Hanneke Bots ook energie-eieren. Het zijn mineraaleieren, bijvoorbeeld van rozenkwarts of jade. Een tantra-ei is een hulpmiddel om meer contact te maken met de onderbuik.

Hard werken bepaalt niet of het object slaagt of niet. Soms ben ik maanden met een object bezig en wordt het uiteindelijk toch niks. Soms gaat het me betrekkelijk makkelijk af en wordt het prachtig. Van oefenen en uitproberen leer ik wel veel.


& 2012 KUNST LIVING 9 - 11 november in Ahoy Rotterdam

Kunst en Living, de verleiding van kunst mét een vleugje living Kunst en Living vindt dit jaar van vrijdag 9 tot en met zondag 11 november voor de 12e keer plaats in Ahoy Rotterdam. Het 3-daagse lifestyle event voor de echte levensgenieter met heel veel kunst, interieur, wellness, lekker eten en drinken. Het evenement kent een aansprekend deelnemersaanbod. Van toegankelijke en betaalbare kunst in een luxe setting door professionele kunstenaars, galerieën, woninginrichters, stylisten en tuinontwerp, maar ook wellness, stijlvolle bolides, mode, juwelen, wijnen en delicatessen. Kortom alles wat het leven aangenaam maakt is te zien en te koop op Kunst en Living.

Ga naar www.kunstenliving.nl kaarten bestellen en voer code VACAZA in en betaal slechts E 6,00 i.p.v. E 12,50.

Wat Waar Wanneer Kosten Van

Werner Aerts collection juwelen

Kunst en Living 2012 Ahoy Rotterdam Vrijdag 9 t/m zondag 11 november € 12,50 Vrijdag | 17.00 uur tot 22.00 uur Zaterdag & Zondag | 10.00 uur tot 18.00 uur E-mailadres, info@kunstenliving.nl Website www.kunstenliving.nl Telefoon +31(0)651922960 Bezoekadres Ahoy Rotterdam Ahoyweg 10 3084 BA ROTTERDAM

BEZOEK VACAZA OP DE KUNST & LIVING BEURS


i

VACAZAiAPPS VACAZA MAGAZINE ZOCHT VOOR U HANDIGE APPS OP CREATIEF & CULINAIR GEBIED. VIND IN EEN HANDOMDRAAI DE BESTE RESTAURANTS, DEEL DE MOOISTE FOTO’S OF ZOEK DE PERFECTE WIJN UIT BIJ UW GERECHTEN.

J e favoriete notities kopiëren, leuk vinden en erop reageren. n Maak notities met je camera! n

CULINAIRE WERELDREIS Het digitale kookboek voor uw iPad. Kook met behulp van uw iPad en laat u door onze geselecteerde recepten inspireren. De culinaire wereldreis start in Duisland en gaat via Zwitserland en Italië naar Japan. Uit elk van de bovengenoemde landen is een selectie van voor dat land typerende gerechten gemaakt.

JUST ADD ART! Bonnefantenmuseum app Een eenvoudige fun app waarmee u met kunst kunt spelen. Gebruik uw fantasie en creativiteit, maak een foto, bewerk de foto tot een kunstwerk en deel uw kunst! Hoe gebruikt u JUST ADD ART! In drie simpele stappen? n Kies een kunstwerk n Maak een foto van uzelf of iets anders dat u leuk vindt n En componeer uw eigen kunstwerk. Just add art! Breng kunst en de dingen die u dagelijks bezighouden tot leven. n

SOEP! Het Leger des Heils lanceert, in het kader van het 125-jarig jubileum, een speciale app ‘Soep’ voor iPhone en iPad. In de app zijn nieuwe recepten te vinden van Nederlandse topkoks en bekende Nederlanders. Deze recepten vullen we regelmatig aan. De app is gratis en geschikt voor de beginnende kok én voor ervaren lekkerbekken.

WINESTEIN PINTEREST Pinterest is een virtueel prikbord. Alle mooie dingen die je in het leven tegenkomt, kun je hier ordenen en delen. De planning van je bruiloft, de inrichting van je huis, je favoriete recepten: het prikbord komt altijd van pas. Je kunt ook de prikborden van anderen bekijken. Met de prikborden ontdek je nieuwe dingen op een leuke manier en doe je inspiratie op bij mensen die jouw interesses delen.

Mogelijkheden: laderen door de notities van menB sen en prikborden die je volgt. n Fotos direct posten op Facebook en Twitter n

Met WineStein heb je je persoonlijke digitale sommelier altijd bij de hand! De best passende wijn vinden bij elk denkbaar gerecht is nu eenvoudig dankzij WineStein, je persoonlijke digitale sommelier. Je kunt eenvoudig een gerecht naar keuze aanmaken door hoofdingrediënten, bereidingswijzen, sauzen, bijgerechten en andere extra’s in te geven. Zo gauw je dat gedaan hebt is WineStein klaar voor wijn-spijsadvies. Uit wat je hebt ingevoerd, berekent WineStein een uniek ‘Gerecht DNA’, dat hij gebruikt om de best passende wijnen te scoren met behulp van geavanceerde, kunstmatig intelligente software. Voor elk gerecht krijg je een gescoorde lijst van best passende wijntypen, elk met een volledige beschrijving. Die lijst kun je op je persoonlijke voorkeuren aanpassen door bijvoorbeeld te filteren op kleur (rood, wit of rosé) of op prijssegment.

VACAZA editie 03

39


Caerlynn Door in te zoomen op de reacties van zijn publiek laat Caerlynn regelmatig het verhaal van zijn voorstelling op zijn beloop

Caerlynn (Dirk Siebert - 1966) groeide op in Berlijn. Op zijn twintigste begint zijn reis door Europa met een zelfgemaakte huifkar en marionettentheater. In de jaren die hij reizend doorbrengt maakt

hij zichzelf vier talen (Engels, Frans, Nederlands en Spaans) eigen, leert hij zijn paarden van nieuwe schoenen te voorzien en ‘doorstaat’ hij elk jaar een paar maanden honger lijden. In totaal zal Caerlynn vier eigenhandig gemaakte huifkarren ‘verslijten.’ Mede door het feit dat zijn lijf doorlopend in een energievretend gevecht is met reuma besluit Caerlynn zich na 20 jaar weer in zijn geboorteland Duitsland te vestigen. Tegenwoordig is Caerlynn en zijn marionettenspel een vast onderdeel van therapeutische behandelingen voor onder andere patiënten met Alzheimer. Caerlynn is een fascinerende levenskunstenaar, beeldhouwer, ambachtelijk houtbewerker, meubelmaker en mensenkenner.

&

CAERLYNN de kunst van Autodidact

Op zijn achtste raakt Caerlynn gefascineerd door marionetten. Op zijn twaalfde maakt hij zijn eerste eigen marionetten. Vanaf zijn veertiende verzorgt hij voorstellingen. Caerlynn is autodidact. Hij volgt een korte cursus marionettenmaker om de verschillende basistechnieken onder de knie te krijgen. De rest leert hij zichzelf. Caerlynn bouwt zijn eigen huifkar dat tegelijk een theater is en koopt een paard. Het buitenleven trekt. De reis door Europa begint op zijn twintigste. Zuid-Frankrijk en Spanje worden Caerlynns favoriete werkgebieden. In het voorjaar, de zomer en het najaar wordt het nodige inkomen bij elkaar gespeeld om nét te kunnen rondkomen. In de winter worden de opgebouwde reserves

40

VACAZA editie 03

KUNST ZONDER MATERIE

opgesnoept en gebruikt om nieuwe mystieke (karakter-) marionetten te maken en zijn huifkar te onderhouden. Hij ontwikkelt een eigen manier van theater voeren. Omdat hij in het begin de taal van de landen waar hij voorstellingen geeft niet spreekt leert hij zijn publiek te ‘lezen’ en de marionetten te laten spreken. Caerlynn reageert intuïtief op de reacties van het publiek waardoor als vanzelf theaterstukken ontstaan. Zo ontdekt Caerlynn de kunst van kunst zonder materie.

Kunst betaalt niet Zo rond zijn 27e begint de reuma een lastige reisgezel te worden. Vooral in de wintermaanden is de pijn in de le-



dematen niet eenvoudig uit het hoofd te zetten. Het komt steeds vaker voor dat een paar maanden van het jaar te weinig brood op de plank komt. De medicatie is duur en Caerlynn moet meer zien te verdienen om de medicatie te kunnen blijven betalen. Om enigszins in het onderhoud te kunnen voorzien verkoopt Caerlynn regelmatig, met pijn in zijn hart, één van zijn creaties. In de unieke marionetten zit rond de 400 uur werk en in het ‘inwerken’ van het karakter met zijn/haar eigen bewegingsmotoriek nog eens rond de 250 uur. Caerlynn geeft aan geen commerciële talenten te hebben. Veel van zijn werk, waaronder ook sculpturen en kleine kastjes met een mystiek thema worden voor vriendenprijsjes van de hand gedaan. Kunst betaalt niet is na 30 jaar creatief productief zijn dan ook één van de conclusies die Caerlynn uit zijn kunstenaarsbestaan getrokken heeft.

Eindgesprek met zijn paarden Door de vele omzwervingen bouwt Caerlynn een innige band met zijn paarden. Het zijn de paarden die op een gegeven moment aanvoelden aan dat ze aan de eindreis waren begonnen. De bij tijden slechte voeding en uitput-

ting begonnen hun tol te eisen. Ze merkten dat de meester bij kruispunten twijfelde over de richting van de reis. Caerlynn begreep dat ook zijn paarden hem probeerden te vertellen dat hij anders moest gaan leven. Caerlynn brengt de laatste twee jaar van de rondreis door in Brugge om na twintig jaar te eindigen in Kaiserstuhl, Baden, Duitsland.

Therapeutisch theater Met zijn marionettenspel brengt hij de onrustige gedachten van toeschouwers tot rust. Door in te zoomen op de reacties van zijn publiek laat Caerlynn regelmatig het verhaal van zijn voorstelling op zijn beloop. De gave om gedachten en lichaamstaal van zijn publiek te kunnen lezen heeft Caerlynn de reputatie van rustgevend medium opgeleverd. Caerlynn verzorgt nu, in het Duitse stadje Bahlingen am Kaiserstuhl, voorstellingen in een groot revalidatiecentrum. Tijdens de voorstellingen ontspannen de patiënten zich waardoor de therapeuten hen optimaal kunnen behandelen. Zijn spel blijkt rustgevende en ontspannende effecten te hebben op onder andere Alzheimerpatienten. Het ‘werk’ geeft Caerlynn de zekerheid van een inkomen.


Tijd voor hout en muziek Caerlynn heeft rust gevonden. Door de zekerheid van inkomen kan zijn dochter naar school en kan hij zich volledig wijden aan één van zijn levenswensen. Hij heeft eindelijk tijd voor het maken van zijn favoriete muziekinstrument, de harp. Niets is mooier dan te luisteren naar de wensen van hout. Het glijden van de vlijmscherpe guts in de richting die het hout fijn vindt. Luisteren naar hout is voor Caerlynn niet anders dan het intuïtief inspelen op de gemoedstoestand van zijn paarden, publiek of zijn hout. Als de harp klaar is moet hij hem alleen nog leren bespelen. De harp is bijna klaar. Hij volgt harplessen bij Hannelore de Vaere (www.hanneloredevaere.be). Alles komt samen. Zijn gevoel zegt hem dat hij nog niet klaar is. Hij gaat ervan uit dat zijn gave de richting der dingen te laten sturen door intuïtie hem spoedig duidelijk zal maken waar hij op wacht. Caerlynn kijkt ernaar uit. n

Tekst: Marcel Kras. Fotografie: Dirk Siebert.

IN CONTACT MET CAERLYNN: Caerlynn Marionnettes Saarstrasse 15 79353 Bahlingen Deutschland Telefoon: +49 7663 914 35 90 Mobiel: +49 176 86758 195 e-mail: atelier@caerlynn.com Web: www.caerlynn.com skype: callcaerlynn Facebook: www.facebook.com/ caerlynn

CAERLYNN OVER CAERLYNN: “Kunst is voor mij het evenwicht van het zijn. Of dat nu met mijn paard is, een stukje hout, een instrument, 700 man publiek, het is me om het even. Binnenin moet in harmonie zijn met het buiten. Het buiten is het zichtbare van het leven, het moet juist zijn, vol met levenskracht en geluk. Meer hoeft er niet te zijn, meer hoef ik niet te zijn.”

VACAZA editie 03

43


INSPIRATIE VOOR CREATIEVELINGEN www.paintinginspain.com (Engelstalig)

De schildercursus waar je echt wat aan hebt

Creatieve en culinaire workshops SP, Tarbena

Professionele schildercursus op Chateau Le Nouillon. Waar ook aan de inwendige mens ruim aandacht wordt besteed. Zo wil je op vakantie graag (beter) leren schilderen. www.schilderles-in-normandie.com

WIJN- EN GASTRONOMISCHE REIZEN IN LE MARCHE EN UMBRIE

Painting holidays in Spain

Glooiende heuvels zover het oog reikt, vergezichten vol zonnebloemen, beekjes, olijfbomen‌ Het is de droom van iedere kunstenaar om een tijd tussen al dit fraais te kunnen vertoeven. En om de inspiratie van het Toscaanse landschap om te zetten in eigen kunstwerken...

T: +39-320-8038107 E: info@centralitaly.eu W: www.centralitaly.eu

44

VACAZA editie 03

www.crea-italia.nl 06 48 76 69 27

SAKSALA

FOOD TOURISM

CASALE DE BROLIO

ACTIVA BOLSENA

Creatieve workshops FIN, Haukivuori www.saksala.org

Food Safaris & Cookery Courses UK, Leintwardine www.foodtourism.co.uk (Engelstalig)

Culinaire avonturen IT, Castiglion Fiorentino www.casaledibrolio.it

Creatieve en culinaire workshops IT, Lago di Bolsena www.activabolsena.nl


www.vacaza.nl meer dan 1100 wijntours, culinaire & creatieve activiteiten

LA COLINA

Creatieve workshops SP, Sant Jaume de Llierca Kleinschalige creatieve vakanties www.lacolina.nl

Art of Joy

Hoeve

Ceres

EDUCATIE IN DE BEELDENDE KUNST VOOR JONG EN OUD TALENT NL, NIEUWOLDA, WWW.HOEVECERES.NL Painting, Collage,



Cooking Courses

Creatieve workshops

SP, Andalucia (Engelstalig)

PO, Monchique, www.artofjoy.nl

A Flavour of Spain

www.flavourofspain.net

TWAN DE VOS Creatieve workshops

NL, Wageningen www.twandevos.nl

Janine Foppes Beeldhouwen & kookcursussen IT, Ripabottoni



     

www.artandbreakfast.nl

   

LA SERVIETTE BLANCHE

The Retreat offers all inclusive art holidays and creative retreats in the heart of the Italian countryside, in Tuscany and Le Marche. Courses are suitable for beginners to advanced. The accommodation is a beautifully restored farmhouse with panoramic views, where you can paint, relax or simply enjoy the fresh food and wine in idyllic surroundings. Self-catering and B&B stays are also available for art groups and artists.

Gespecialiseerd in culinaire activiteiten in Cannes, Cote d’Azur Kooklessen voor volwassenen en kinderen, “huiskamer restaurant,” culinaire tours, wijnproeven, brunch, chef aan huis en thema avonden. 4, Rue La Fontaine | 06400, Cannes | FRANCE Email: info@laservietteblanche.com Telephone: +33623928025 www.laservietteblanche.com www.facebook.com/Cannescooking

contact details: The Retreat www.lemarcheretreat.com info@lemarcheretreat.com +39 334 903 4401

VACAZA editie 03

45


DESIGN LABELS

ABELS DESIGNL n e e is d thema n re e terugk gazine. in het ma de t wat we Wie wee an a g n re ja komende . .. n vinde

Wijngaard Kikones is gelegen in Rhodopi, in de regio Thrace in het noordoosten van het vasteland van Griekenland. De wijngaard is in het voorjaar van 2004 opgezet door Melina en haar broer Vasilis.

Vasilis studeerde horticultuur en voedselmarketing en cultiveert de 10 hectare privéwijngaard op organische wijze. Melina volgde haar opleiding aan de Faculte te Bordeaux en deed praktijkervaring op bij een wijngaard in Bordeaux en een wijngaard in Australië. In 2004 kwam Melina terug naar haar geboortestad Komotini om de eerste en tot de dag van vandaag enige wijnmakerij van de regio op te zetten. De inspiratie van de Kikones labels is door Melina opgedaan tijdens de stage en reis door Australië. Veel Australische wijnen beelden dieren uit op hun etiketten. In het museum van Komo-

tini kun je de oude munt van Kikonesstam vinden. Op één kant staat het paard en op de andere kant, de druif. De Orion aan de onderkant van elk label komt voort uit de tijd van de Kikones wijnmakers. Wanneer Orion rond middernacht aan de hemel verscheen wisten de Kikones dat ze de volgende dag met de oogst moesten beginnen. De smaakvol gekleurde labels omdat Melina van mooie kleuren houdt.

Alles klopt Melina houdt van haar druiven. Ze wordt telkens weer verrast door de aanpasbaarheid van Syrah en Sangiovese druiven die goed blijken te aarden in haar regio. Ook is Melina is onder de indruk van de verouderingsmogelijkheden die het Griekse ras Limnio haar geeft. Verder vindt ze dat ze geluk heeft met de bodemsamenstelling van de wijngaard. Alle druiven worden met de handgeplukt en gesorteerd door vrouwen. Zowel de rode als de witte wijnen rusten mini-

maal een jaar op Franse eikenhouten vaten. De rode wijnen worden niet gefilterd. Als “organische” wijnmaker wil Melina de natuurlijke processen zo min mogelijk bijsturen.

Prijswinnende wijnen Melina denkt dat de prijzen die in de VS en China op haar wijnen zijn gevallen zijn geen toeval zijn. Ze is er trots op dat zij samen met haar broer Griekenland en speciaal Thrace als wijngebied op de wijnkaart van prijswinnende wijnen hebben gezet. De Kikoneswijnen worden, tot nu toe, in Belgie, Duitsland en 11 staten in de VS verkocht. De Kikones wijnen zijn in Nederland helaas nog niet verkrijgbaar. De prijzen liggen tussen de 8 en 17 Euro. n Tekst: Marcel Kras.

MEER INFO VACAZA.COM/EDITIE03 IN CONTACT MET MELINA TASSOU Domaine Kikones: 5th km Komotini - N.Sidirochori, P.O. 296 , 69100, Komotini, Greece. Tel: (+)30 25310 83737 www.kikones.gr e-mail: mtkikones@gmail.com Twitter: DomaineKikones Facebook: DomaineKikones Youtube: DomaineKikones

46


MASTERCLASSES PAPIERARCHITECTUUR

Ingrid Siliakus Online masterclasses door Papierarchitect/kunstenaar

Leer hoe u papierarchitectuur patronen ontwerpt, uitsnijdt en vouwt. De masterclasses worden online verzorgd met behulp van Skype. Via uw PC scherm kunt u actief meekijken en communiceren met Ingrid. INDIVIDUEEL: Leer op eigen tempo en volg lessen op afspraak. De privélessen worden afgestemd op uw persoonlijke verlangens en op maat gemaakt, volgens uw eigen wensen! Een privéles kost €125,= per uur. GROEPSLESSEN: Groepslessen kosten €150,= per les en kunnen door maximaal drie leerlingen tegelijk worden bijgewoond. Voorafgaande aan de masterclassess kunt u het studieboek “The Paper Architect” aanschaffen waarin 20 voorbeelden met instructies zijn opgenomen. Dit boek kunt u ook los bestellen bij Ingrid Siliakus of via Amazon en Bol.com (ISBN 978-0-3-7-45147-7). Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ingrid Siliakus: E-mail: paperartnl@yahoo.com Telefoon: 0628242609 www.vacaza.com/Ingrid-Siliakus www.ingrid-siliakus.exto.nl

VACAZA editie 02

23



Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.