Hfd 3 Apparatuur

Hoofdstuk 3, apparatuur

Er zijn verschillende apparaten voor de behandeling van het lichaam, of gedeelten daarvan, in de handel. Hieronder volgt slechts een kleine opsomming van de meest gebruikte apparaten, waarvan de werking bekend en getoetst is. Veel apparaten maken een tijdje hun opwachting om daarna weer in de vergetelheid te verdwijnen. Een voorbeeld hiervan zijn de bewegingsbanken. Ooit een hype, nu geschiedenis.

De mechano-apparatuur

Dit zijn apparaten, die langs mechanische weg worden aangedreven en direct invloed op het lichaam uitoefenen.

Lichaamsvibrators

Vibrators vibreren. Zij produceren trillingen die, uitgeoefend op spierweefsel, de spier kunnen aanzetten tot ontspanning en ontgifting. De vibratie kan worden opgewekt door een elektromagneet en een vrij stevige membraan, de trilplaat, waaraan de delen zijn verbonden, die de trillingen op het weefsel overbrengen. De trillingen hebben een vaste frequentie van 50 trillingen per seconde. De kracht van de vibratie kan worden veranderd, door de afstand van de trilplaat (het membraan) tot de elektromagneet te wijzigen.

Zwaardere apparaten bestaan uit een elektromotor die een trilplaat aandrijft. Omdat die niet van de frequentie van het lichtnet afhankelijk is, kan het aantal trillingen daarvan geregeld worden. Met dit soort apparaten kunnen diverse massagevormen worden uitgevoerd, zoals rechte massages, rotaties, zowel concentrische als excentrische en ’schud’massages. De trilplaat is over het algemeen verwisselbaar en die kan glad zijn, voorzien van beweegbare houten bolletjes, of van harde plastic punten, de zogenaamde ’egels’.

De egels bestaan met vier punten (de vierpuntsegel), die worden gebruikt om vetweefsel los mee te maken, met acht punten (de grove egel), die dienen om de vetrijke billen en heupen stevig te masseren, met 12 of meer punten (de fijne egel), die dient om de vetrijke bovenbenen en de onderbenen stevig te masseren.

De vlakke schijf wordt of met de platte kant of met een deel van de platte kant gebruikt voor massage van de spieren van de benen en de monnikskapspier.

Elektroapparatuur

Deze apparaten dienen direct impulsen van een elektrische stroom toe aan het organisme.

Behandelingen met gelijkstroomapparatuur

Gelijkstroomapparatuur biedt de mogelijkheid om een ionenstroom in het lichaam op gang te brengen, die voor verschillende doeleinden kan worden gebruikt. De verzamelnaam hiervoor is ’elektrolyse’. De beste gelijkstroom is de galvanische stroom, die alleen door middel van batterijen verkregen kan worden. De meeste gelijkstroomapparaten werken echter op een gelijkrichter, die weliswaar gelijkstroom levert, maar die eigenlijk niet ’zuiver’ is.

Elektrokinesie is het invoeren van een gelijkstroom om bepaalde ’kinetische’ effecten in het weefsel te bereiken. Dit gebeurt met de onderbroken gelijkstroom. Met de ’rechthoekige’ onderbreking, ook wel ’faradische stroom’ genoemd. Hier worden 30 tot 50 impulsen afgegeven, die scherp onderscheiden zijn, meteen op volle kracht beginnen en ook meteen wegvallen. Zij dienen om bepaalde, verslapte spieren te versterken, die daardoor regelmatig samentrekken en getraind worden. Zowel de aanspanning van de spier, als de ontspanning gaan abrupt.

Met de ’driehoekige’ onderbreking gebeurt iets dergelijks, alleen begint de impuls niet abrupt, maar wordt langzaam opgevoerd tot een maximum en valt dan ineens weg. Een andere naam hiervoor is ’faradische zwelstroom’. Hun taak is hetzelfde als bij de rechthoekige onderbreking, maar is voor de behandelde veel prettiger om gewaar te worden, omdat de aanspanning van de spier veel soepeler verloopt. Bij beide vormen is het moeilijk om de spierontspanning te regelen.

De ’exponentiële’ onderbreking voert de stroom langzaam op maar laat die ook weer langzaam teruglopen, zodat ook de spierontspanning soepel verloopt. Het is dus afhankelijk aan de aard en de toestand van het te behandelen spierweefsel, aan welke vorm de voorkeur gegeven wordt.

Voor de behandelingen met gelijkstroom zijn een aantal contra-indicaties van kracht: voor clienten met pacemakers, implantaten, diabetes, zwangerschap, hart- en vaatziekten zijn deze apparaten af te raden.

Behandelingen met wisselstroomapparatuur

Elektrokinesie kan zowel met behulp van gelijkstroom als met behulp van wisselstroom uitgevoerd worden. Het meest gangbare apparaat dat op wisselstroom werkt is:

Het kinesie-apparaat Hiermee worden middelfrequente stromen opgewekt, gewoonlijk van 3000 en 3100 Hz, of van 4000 en 4100 Hz, die ingevoerd worden via elektroden, die bestaan uit een goed reinigbare stof (viscose), die van metalen strips voorzien zijn, zodat er kruisende stromingen ontstaan. Die kruisen elkaar op de plaats waar de werking wordt verlangd. Daar interfereren die stromen met elkaar en rest een stroom met een trillings-getal gelijk aan het verschil van de ingevoerde stromen, in dit geval beide 100 Hz. Het apparaat is zodanig afgesteld, dat de interfererende stromen met elkaar in tegenfase zijn, zodat ze elkaar opheffen. Er zijn twee methoden. Bij de eerste worden de elektroden, die hier kussenelektroden heten op een vast punt gefixeerd. Dat moet zorgvuldig berekend worden om de interferente stroom precies daar te krijgen waar die gewenst wordt. De andere methode gaat uit van handschoenelektroden die door de behandelaar worden aangetrokken en waarmee de interferente stroom over een bepaald gebied bewogen kan worden. Het effect hiervan is een toename van warmte in de spieren en een tonusverhoging.

De uitgebreide apparaten hebben zo’n acht verschillende elektroden: • een kleine elektrode met vier punten, voor de omgeving van de ogen. • kussenelektroden in drie maten voor gezicht, hals en bovenborst. • een grote rubberelektrode, waarin de vier metalen punten zijn vervat, voor de behandeling van de bisonbult en grotere regionen als de voeten. • dubbele vierveldelektroden voor grotere gebieden. • een kinbandelektrode voor een verslapte hals of onderkin. • een borstringelektrode voor bustebehandeling • losse-plaatelektroden met bijbehorende viscosehoezen ter verbetering van de bloedsomloop in de benen (spataderen), panniculose en lokale vetafzetting. • handschoenelektroden die bestaan zowel voor eenvoudig opbrengen en verplaatsen als voor glijmassages.

Indicatiegebied:

Huidverslapping, spierverslapping, seborrhoe, acne, slecht doorbloede huid, lokale vetaanzetting, primaire spataderen, littekenweefsel (op medische indicatie).

Onderhoud: dit soort apparaten met veel snoeren vergt ook veel onderhoud. Controleren of de snoeren heel zijn, of er geen inwendige draadbreuk is, of de isolatie wel intact is enzovoort. Controleren of alle aansluitingen op het apparaat in orde zijn. De meeste apparaten hebben daar veiligheidspluggen voor, maar helaas niet allemaal. Metalen delen van het apparaat met een handdoek afdekken om contact met de cliënt te voorkomen. Onderhoud: de elektroden dienen schoon en vetvrij te zijn. De elektrodehoezen moeten goed uitgewassen en gesteriliseerd worden.

Actinoapparatuur

Actino is een Grieks woord, dat ’straling uitzenden’ betekent. We verstaan daaronder alle apparatuur, die met straling werkt, als IR-apparatuur, UV-apparatuur, zonnebanken, hoogtezon , en helioapparatuur (daglichtbehandelingen, blauwlichtlamp, kleurtherapie enzovoort)

De laser

Laser is een afkorting van Light Amplification by Stimulated Emission of Radiaton. In deze apparaten wordt een monochromatische lichtstraal opgewekt van een bepaalde golflengte, die meestal in het zichtbare gebied ligt, maar daar ook net buiten kan vallen zoals bij de veel gebruikte ’infrarood lasers’. De krachtige lichtstraal stimuleert de cellen tot herstel van hun verloren gegane functie en tot grotere activiteit. Daardoor is celverbetering en regeneratie van grotere gebieden mogelijk. Bij mensen die veel zitten en neigen tot doorzitten kan de laser veel goeds doen om het weefsel van het zitbeen optimaal te laten functioneren. Cosmetisch mag alleen de relatief zwakke softlaser gebruikt worden. De lichtstraal is zeer krachtig, en daarom is het kijken in de lichtstraal gevaarlijk en kan tot oogbeschadigingen leiden. Voor de behandeling van wijnvlekken is de softlaser te zwak. Daarvoor moet een laser met veel hogere energie worden gebruikt, maar het gebruik daarvan hoort thuis bij een medisch specialist.

De zonnebank

Dit apparaat wordt ondanks de eraan klevende gevaren veelvuldig gebruikt. De zonnebank bestaat uit en reeks gasontladingsbuizen (TL) met een specifieke golflengte, die voornamelijk in het UV-A ge-

bied ligt. Deze stralen stimuleren de bruining door activering van de melanocyten. Een zongebruind uiterlijk is het resultaat. Maar.... dit resultaat dient alleen de ijdelheid en een cosmetisch doel. Het is goed daarbij te bedenken, dat het normale verdedigingssysteem van de huid daarmee geforceerd wordt, wat op den duur tot huidkanker kan leiden. In veel landen mogen deze apparaten alleen verkocht worden voorzien van een plaatje dat op dit gevaar de aandacht vestigt. Zonnebanken bestaan in verscheidene vormen, zowel als enkel bed, als onderbed met een gebogen hemel erboven, in liggende vorm en in staande vorm. Voor het gezicht ingebouwde extra bruiners (zonnekanonnen) behoren ook tot de mogelijkheden.

Hoogtezon

Deze bruiners worden ook wel therapeutisch gebruikt. Het apparaat bevat een kwikdamplamp, die ultraviolet licht uitzendt, dat zowel UV-A als UV-B bevat en niet vrij is van gevaar. Om verbrandingsgevaar te vermijden, is de kwiklamp voorzien van een filter om de gevaarlijke stralen er zoveel mogelijk uit te filteren, maar dat neemt niet weg, dat alleen maar heel korte bestralingstijden zijn toegestaan, die langzaam kunnen worden opgevoerd. Omdat kwiklampen geen warmte geven, zijn de modernere apparaten voorzien van twee infraroodbuizen aan weerskanten, zodat er ook een gevoel van welbehagen van uitgaat. Dat verandert overigens niets aan de gevaren.

Wat moet je weten

1. Welke mechano-apparatuur ken je? 2. Wat is elektroapparatuur? 3. Wat doet een kinesieapparaat? 4. Wat is laser? 5. Waarom is het beter niet te vaak onder de zonnebank te gaan?

Meerkeuzevragen 46. Bij gelijkstroombehandelingen in de cosmetische praktijk maakt men hoofdzakelijk gebruik van

a. de kinetische en chemische effecten. b. de kinetische en mechanische effecten. c. de thermische en mechanische effecten.

47. Vierpuntselektroden worden toegepast bij de behandeling met

a. elektrische desincrustatie. b. elektrokinesie door middel van gelijkstroom. c. elektrokinesie door middel van wisselstroom.

48. Welke werking hebben ultraviolette stralen op de huid?

a. Toniserend. b. Uitdrogend. c. Verwekend.

157

158