Hfd 2 Ontharen

Hoofdstuk 2, ontharen

In deel 9, gelaatsbehandeling, zijn de soorten haar en verschillende manieren van ontharen al aan de orde geweest. Daarom beperken wij ons hier tot de ontharingsmethoden die specifiek voor ontharen van het lichaam geschikt zijn.

Methoden om te depileren en te epileren

Depileren

De beginletters DE duiden aan, dat het haar ERAF gehaald wordt. Depileren is het verwijderen van de haar boven het huidoppervlak. Omdat de haarwortel bij het depileren blijft zitten, is deze vorm altijd tijdelijk.

De haren kunnen mechanisch verwijderd worden door: Scheren: met een scherp mes worden de haren bij de huid afgesneden. Er zijn talloze systemen ontwikkeld, om dat zo veilig en zo goed mogelijk te laten verlopen, maar in de kern komt het allemaal neer op afsnijden met een mes.

Knippen: knippen gebeurt met een schaar, die uit twee messen bestaat. Door de dikte van de schaar kan de haar nooit direct bij de huid worden afgeknipt, zodat een stoppelig effect ontstaat. Voor het in vorm brengen van de hoofdbeharing is de schaar het aangewezen middel. De tondeuse is eigenlijk een elektrische schaar.

Schuren: met een schuurmiddel wordt de haar tot op de huid afgeschuurd. Dat schuurmiddel kan bestaan uit een soort ovaal soort schuurpapier, gemalen en geperst puimsteenpoeder, of gewoon een stukje puimsteen. Dit is een methode die van de huid niet veel overlaat, want die wordt ook geraakt door de scherpe korreltjes van het schuurmiddel. Het maakt hierbij weinig uit of dit met de hand of met een elektrisch aangedreven schuurplaatje of -blokje gebeurt.

De haren kunnen chemisch verwijderd worden door: Crèmebehandeling: hierbij worden de haren ingemasseerd met een hoornoplossende stof, bijvoorbeeld natriumsulfide, of strontiumsulfide, die de hoornlaag verweekt en oplost. Na enige tijd kunnen de haren met een spatel worden weggestreken en kan de huid met water of een cleanser worden nagereinigd. Helaas kan de crème het verschil niet zien tussen de haar en de huid, die uit dezelfde materie bestaan,

zodat ook de huid aangetast wordt en een goede nazorg vereist is.

Epileren

Epileren is het verwijderen van de haar met schacht en wortel. Dit systeem geeft een veel tragere nagroei, of bij bepaalde systemen, zoals bij elektrisch epileren, nagenoeg geen nagroei.

Mechanische epilatie: Met de pincet: de haren kunnen worden uitgetrokken met een klein scherp tangetje, de pincet. De haar wordt zo dicht mogelijk bij de huid vastgepakt en snel uitgetrokken. Daarbij gaan telogene en katagene haren meteen mee, de anagene haren breken nog wel eens af, zodat een deel van de wortel blijft zitten. Dit is te zien aan het zwarte of witte bolletje onderaan de uitgetrokken haar. Als er geen bolletje is, is de haar afgebroken.

Met de automatische pincet: een vreemde aanduiding voor het apparaatje, want het is niet automatisch, maar moet ook met de hand bediend worden. Het verschil met een gewone pincet is, dat de knijpkracht stabieler is en de snelheid van uittrekken constant. Het bezwaar is, dat er bij onzorgvuldig gebruik soms meerdere haren tegelijk gepakt worden, zodat daar wat ongemak uit kan voortkomen. De pincet alleen wordt voor lichaamsontharing niet gebruikt. Het zou veel te arbeidsintensief zijn om grote oppervlakken op deze manier te ontharen. Wel wordt gebruik gemaakt van een pincet als er sprake is van afgebroken haren of om de laatste haren te verwijderen die eventueel zijn achtergebleven na het harsen.

Door harsen: dat kan zowel met warme als met koude hars. De gebruikte hars wordt door bijmengsels zo kleverig mogelijk gemaakt, maar zo, dat die bij harding een goede grip op de haar levert. De hars wordt met de haargroeirichting mee aangebracht en na harding tegen de haargroeirichting in afgetrokken, waarbij het leeuwendeel van de haren in de hars blijft zitten. Een vrij pijnlijke bezigheid, maar wel effectief. Dat aftrekken kan direct aan de hars, of aan een strookje linnen of celstof, dat in de hars gedrukt wordt. Bij een koude harsbehandeling wordt in de meeste gevallen een strookje linnen, papier of celstof gebruikt, dat na de behandeling weggegooid wordt.

Door wassen: het verschil tussen harsen en wassen is nihil. Het is alleen een kwestie van samenstelling van de hars of de was In het eerste geval is de hoofdsubstantie een hars (meestal colofonium of viool-

hars), met een bijmengsel van wassen (bijenwas), om de kleefkracht te verhogen. In het tweede geval is de was de hoofdsubstantie (meestal carnaubawas of candelillawas) met een hars als bijmengsel voor een goede taaiheid en grip op de haar.

Bij al deze methoden is nagroei mogelijk, omdat wel de wortel van de haar mee uitgetrokken wordt, maar de matrix haar regenererend vermogen behoudt en na enige tijd weer een nieuwe haar laat groeien.

Definitieve ontharing

Verwijderen van een haar is pas dan definitief, als de haar met wortel en al is verwijderd en de matrix geen nieuwe haar meer kan vormen. Absolute zekerheid is er pas bij de elektrische ontharing.

Elektrische ontharing

Bij de elektrische ontharing wordt een elektrische stroom in de haarfollikel gevoerd, tot in de matrix. Deze wordt daardoor vernietigd, zodat de dode haar gemakkelijk kan worden verwijderd en de matrix geen mogelijkheid meer heeft om een nieuwe haar te vormen.

Er bestaan een aantal methoden om dat te bereiken. 1. Met een galvanische stroom. Door de gelijkstroom ontstaan er in de haarfollikel sterk basische stoffen, die de inhoud van de follikel vernietigen (cauteriseren). Deze methode is effectief, maar tijdrovend en pijnlijk. Een bijkomende factor is de onzekerheid, tot hoever de cauteriserende werking van de loog doorwerkt, zodat huidaandoeningen niet denkbeeldig zijn. 2. Met een hoogfrequente wisselstroom. Aan de punt van de naald, die zo diep mogelijk in de haarfollikel gestoken moet worden tot aan de matrix toe, ontstaat een grote hitte, die de inhoud van de follikel verbrandt (diathermische methode). Deze manier gaat sneller maar is bepaald niet pijnloos.

Er is een manier ontwikkeld, die de hoogfrequente stroom invoert via de haar. De haar wordt met een speciale pincet vastgepakt vlak boven de huid en vastgehouden tot die loslaat. Dit is de diathermische pincetontharing. De erachter zittende theorie is, dat de haar als condensator gaat werken, waardoor zich aan de wortel in de huid dezelfde stroom ontwikkelt, die boven de huid wordt toegevoerd en daar zijn vernietigende werking doet. De methode is vrijwel pijnloos, maar de resultaten zijn tot op heden weinig bemoedigend, en zeer uiteenlopend.

De Blendmethode

In de Verenigde Staten is een combinatie ontwikkeld van de gelijkstroombehandeling en de wisselstroombehandeling, die bekend is geworden onder de naam: Blendmethode. Eerst wordt de hoogfrequente stroom ingevoerd, waardoor een verhitting optreedt. Dan voegt men er de galvanische stroom bij, die daardoor veel sneller loog ontwikkelt, zodat een veel effectievere ontharing het gevolg is. Deze combineert de voordelen van beide systemen en heeft minder nadelen dan elk systeem apart.

De voor- en nabehandelingen

Voor een effectieve ontharingsbehandeling zijn een aantal maatregelen nodig. Per slot van rekening wordt een hele reeks kleine wondjes veroorzaakt. De huid moet schoon en zo mogelijk vrij zijn van microorganismen. Een goede reiniging, gevolgd door een desinfectie met een product dat voldoet aan de eisen is een noodzaak. De huid moet vetvrij zijn, om een goede grip van de was of hars op de haren te garanderen. Dat kan door de huid te reinigen met een hydrofiele olie, die een sterk ontvettend vermogen heeft. Het kan nog effectiever door een gereinigde huid af te nemen met een 70% alcoholoplossing. Die ontvet en desinfecteert tegelijkertijd.

Na de ontharing is de huid geïrriteerd en dient gekalmeerd te worden. Daarvoor zijn oliën beschikbaar op basis van kamille of azulen, die hebben een kalmerende en tegelijk desinfecterende werking. De huid is ook vochtig en vocht trekt micro-organismen aan. De huid dient dus goed gedroogd te worden met een steriel kompres, of afgenomen te worden met een 70% alcoholoplossing, die het water opneemt zodat de huid droogt en er meteen een desinfectie en een lichte adstringentie optreedt.

Haargroeiremmende producten

Er zijn inmiddels stoffen ontwikkeld, die direct na een mechanische epilatie moeten worden toegepast, zodat ze in het nog open haarkanaal kunnen dringen en de matrix aantasten. De hoofdbestanddelen van deze stoffen zijn vitaminen en etherische oliën.

Samenstelling en werking van ontharingscosmetica

Hars Hars is wondvocht van bepaalde bomen, dat gewoonlijk aan de lucht vrij snel droogt. Voor ontharing zijn harsen nodig, die gemakkelijk en bij niet te hoge temperatuur smelten, en die zich gemakkelijk aan

de haren hechten. Voor ontharingshars wordt het meest gebruik gemaakt van colofonium dat ook vioolhars of terpentijnhars heet, en dat verkregen wordt uit de bast van verschillende soorten coniferen. Om de werking van de hars aan te passen wordt een beetje bijenwas toegevoegd, of cetiol, een synthetische was op basis van cetylalcohol. De ontharingsharsen worden meestal gemengd met een huidverzachtend of herstellend preparaat.

Was Wassen zijn verbindingen van vetzuren en vetalcoholen. Zij bevatten geen glycerine en hebben dus behalve het vetzuur niets gemeen met vetten. De wassen van de hogere vetzuren, als bijenwas, voornamelijk een ester van myristylalcohol en myristinezuur, en canaubawas, verkregen van de bladeren van een palm, een was met een hoog smeltpunt (84ºC), zijn het meest gangbaar voor de fabricage van ontharingswassen, maar toch weer meestal in combinatie met een hars.

Ontharingscrèmes

Ontharingscrèmes bevatten stoffen, die de hoornstof waaruit de haren zijn opgebouwd ontleden en oplossen (keratolytica). Dit zijn sterk basische producten vaak op basis van een zwavelhoudende stof. Vaak bevatten ze ook zouten van zware metalen en zijn daarom niet ongevaarlijk voor de gezondheid. Strontiumsulfide wordt het meest toegepast, maar ook verbindingen als natriumsulfide zijn als werkstof gangbaar. Organische zouten als calcium thioglycolaat worden eveneens gebruikt, maar blijken in de praktijk nogal eens bijwerkingen te vertonen (puistvorming), Al deze producten tasten ook de huid aan, dus de nabehandeling moet bestaan uit een grondige reiniging en een goede huidverzorging.

Huidkalmerende producten

De huid kan geïrriteerd zijn door ruwe behandeling, zoals bij ontharing. Dan is het zinvol de huid te behandelen met genezende en tevens kalmerende middelen, zoals goudsbloemolie, kamille (azuleen en bisabolol), sterk vitaminehoudende oliën, als avocado-olie en amandelolie, naast jojoba-olie, dat eigenlijk geen olie maar een was is. Het gebruik van een deodorant moet na het ontharen achterwege blijven.

De huid kan geïrriteerd zijn door zonnebrand. Dan zijn vette stoffen niet aanbevelenswaardig, maar kunnen compressen met looizuurhoudende producten (tannine) en stoffen als extracten van de paardekastanje heel zinvol zijn. Is de huid geïrriteerd door nervositeit, dan zijn

stoffen als de olie van de grove den, van de scharlei of nardus aangewezen om toe te voegen aan een basisolie.

Haargroeiremmende producten

De haargroei is afhankelijk van een aantal factoren, de doorbloeding van de haarpapil, maar vooral de enzymatische en hormonale invloeden, die de haargroei mogelijk maken. Er zijn inmiddels stoffen ontwikkeld, die de enzymwerking ter plaatse tegengaan en op den duur vernietigen. Evenzo zijn er stoffen (meest etherische oliën) die de hormonale invloed ter plaatse afremmen en op den duur tot stilstand brengen. Deze stoffen worden direct na het epileren in de huid gemasseerd, zodat zoveel mogelijk van deze stoffen in de nog geopende en verwonde haar papil kunnen dringen. Van deze vorm van haargroeiremming mag geen direct resultaat verwacht worden, de behandeling moet vele malen herhaald worden, en het is moeilijk van te voren te voorspellen hoeveel malen dat zal zijn.

Wat moet je weten

1. Wat is het verschil tussen epileren en depileren? 2. Welke vormen van mechanische ontharing ken je? 3. Wat bedoelen we met de Blendmethode? 4. Hoe werken chemische ontharingsmiddelen? 5. Waarop berust de werking van haargroeiremmende producten?

Meerkeuzevragen 43. Tot de mechanische ontharingsmethoden rekent men haren verwijderen met behulp van

a diathermie. b ontharingscrème. c schuurplaatjes.

44. Haarschacht en haarwortel worden verwijderd bij ontharing met behulp van

a automatisch pincet en ontharingscrème. b automatisch pincet en ontharingshars. c elektrisch scheren en ontharingscrème.

45. Chemische ontharing wordt uitgevoerd met

a koude hars. b ontharingscrème. c scheerapparatuur.

149

150