Hfd 1 Gelaatsbehandeling

1 Gelaatsbehandeling

Nadat de cliënt is geïnstalleerd, de huid is gereinigd en de huiddiagnose en het behandelplan zijn gemaakt kan er met de behandeling begonnen worden. Stap voor stap komen in de volgende hoofdstukken de verschillende onderdelen aan de orde.

Reinigen

Zonder een effectieve reiniging is er geen goede huidverzorging mogelijk. Reinigen is echter een ruim begrip. Een reiniging moet wel de ongerechtigheden verwijderen, maar niet de beschermende lagen van de huid (zuurmantel) aantasten. Daarom is een diepgaande kennis van de reinigingsmethoden van de huid noodzakelijk. Het gezicht en de handen zijn die lichaamsdelen, die het vaakst met de buitenlucht in aanraking komen en daarom de meeste kans hebben om vuil te worden. Het gezicht van de vrouw die regelmatig make-up gebruikt heeft een andere reiniging nodig dan dat van de vrouw die zelden of nooit make-up gebruikt. De grovere mannenhuid neemt sneller vuil op dan de gladdere vrouwenhuid. Kortom er moet inzicht bestaan in de vele manieren van reinigen en de daartoe meest geschikte producten.

Oppervlaktereiniging

Onder oppervlaktereiniging verstaan we het schoonmaken van de huid tot op het huidoppervlak. De technieken en producten voor oppervlaktereiniging zijn in een vorig hoofdstuk al aan de orde geweest.

Dieptereiniging

Onder dieptereiniging verstaan we een reiniging, die verder gaat dan de huidoppervlakte. Dat gebeurt door middel van het verdunnen van de hoornlaag, waarna de poriën gereinigd worden. Hiervoor kennen we de volgende vier methoden: 1. Scrub 2. Facelysing 3. Peeling 4. Slijpen

Voorbehandeling

Bij alle methoden dient een voorbehandeling toegepast te worden. Dat kan met behulp van een warm kompres, een waterdampbehandeling met het koeldamp apparaat of het waterdampapparaat, een paraffine masker of desincrustatie.

Scrubcrèmes

Crèmes om mee te schrobben. Het zijn mengsels van schuurmiddelen en detergentia. Na het opbrengen worden deze reinigingscrèmes goed uitgewerkt met de vingers of met het borstelapparaat. Hierbij is een voldoende hoeveelheid water vereist.

Contra-indicaties zijn: - een oudere, verslapte huid; - een huid met rode vlekken; - een dunne, gevoelige huid; - actieve acne.

Facelysing producten

Lysing komt van het Griekse woord lusis, dat ’het losmaken’ betekent. Deze preparaten zijn gemaakt op basis van hoornstof verwekende middelen, meestal met enzymatische werking, die eerst de tussenstof oplossen, waar door de hoornschilfers loskomen en daarna de dode hoorncellen aantasten. De levende huid loopt daarbij geen gevaar. Facelysing is daarom in principe veiliger dan een peeling.

De keratolytische (hoornoplossende) stoffen kunnen van plantaardige aard zijn, als extracten van brandnetels (bevatten organische zuren en enzymen), paardebloemen (bevatten kiezelzuur en organisch gebonden zwavel) en lindebloesem (bevat ’weekmakers’). Iets sterker werken de ’fruitzuren’of hydroxyzuren, die in geconcentreerde vorm sterk keratolytisch (hoornstofoplossend) zijn. Voorbeelden hiervan zijn melkzuur, citroenzuur, wijnsteenzuur, salicylzuur enzovoort.

Bij deze groep behoort ook het vitamine A-zuur, een van vitamine A afgeleide verbinding, die ook wel inwendig wordt toegediend, maar waar bij zeer grote voorzichtigheid is vereist. De fermenten die de hoorncellen losmaken en aantasten, worden ook wel ’biologische peelings’ genoemd. De enzymen zijn proteasen, als trypsine en pepsine van dierlijke oorsprong en papayotine uit het melksap van de papaya van plantaardige oorsprong. Een facelysing wordt opgebracht en enige tijd gegund om in te werken. Daarna wordt de facelysing met lauwwarm water goed uitgewassen.

Indicaties voor een facelysing zijn: - een oudere, verslapte huid; - een huid met rode vlekken; - actieve acne.

Contra-indicaties zijn: - een erg dunne, overgevoelige huid.

Peelingproducten

Peeling is Engels voor afschillen. De huid wordt zover het de dode huid betreft ’afgeschild’. Daartoe zijn schuurmiddelen ontwikkeld van oplopende fijnheid, die op de huid worden aangebracht en door middel van de vingers of het borstelapparaat met wrijvende of roterende bewegingen worden afgerubbeld. De dode huidcellen worden hierdoor losgewrikt en kunnen worden verwijderd. Het schuurmiddel kan bestaan uit krijt, aluminiumoxide, infusorieaarde (gemalen kalkskeletjes van uitgestorven zeedieren), marmer, puimsteen, en zand, allemaal gemalen in diverse graden van fijnheid. Voor een wat scherper schuurmiddel worden pitten van abrikozen gebruikt. De gemalen scherpe deeltjes worden gemengd met een detergent, waar in de losgemaakte hoornschilfers vastkleven en later gemakkelijk kunnen worden uitgewassen. Een risico bij een peeling is, dat ook de levende huid beschadigd wordt, en dat is temeer het geval bij de zware peelings, die alleen onder medisch toezicht of in de kliniek mogen worden uitgevoerd, als phenol en salicylzuur. Ook de zogenaamde ’Oosterse’ peelings op kruidenbasis kunnen de levende huid aantasten en dienen alleen gebruikt te worden door daartoe opgeleide vakgenoten. Peelings veroorzaken altijd een huidverdunning. Aan de ene kant is dat een belangrijke indicatie bij bijvoorbeeld oververhoorning, aan de andere kant houdt dat in, dat peelings niet te snel achter elkaar herhaald kunnen worden, de huid moet tijd hebben om zich te herstellen.

Indicaties voor een peeling zijn: - een vette, grove huid; - een huid met littekens; - een huid met een verdikte hoornlaag; - hyperpigmentaties; - een vochtarme huid; - milia.

Contra-indicaties zijn: - een oudere, verslapte huid; - een huid met rode vlekken; - een dunne, gevoelige huid; - actieve acne.

Verdunning van de hoornlaag

Alle peelings, lysings en scrubs verdunnen de hoornlaag. De wijze van aanbrengen en het aantal malen dat de behandeling herhaald wordt, bepalen de mate van verdunning.

Slijpbehandelingen

Hierbij kan gebruik worden gemaakt van eenvoudige slijpmiddelen als het slijppapiertje, of een stukje puimsteen. Om een diepgaand effect te bereiken wordt gebruik gemaakt van de slijpsteentjes, die op het borstelapparaat passen. Slijpen versterkt de werking van de peeling of de lysing. De peelingstof of de lysing wordt eerst op de huid aangebracht en dan uitgewerkt met het slijpsteentje. Dat wordt roterend over de huid bewogen, tussendoor steeds de huid bevochtigend. Na enkele minuten wordt de huid gecontroleerd om te zien of die niet teveel irriteert en hoever de verdunning zich inmiddels heeft voortgezet. Slijpen met een roterend slijpsteentje kan ook ’droog’ gebeuren, maar voor de huid is het beter een weinig detergent en water toe te voegen. Het slijpen gaat dan minder snel, maar de kans op huidbeschadiging is ook geringer. Tijdens het slijpen dient regelmatig gecontroleerd te worden of de huid niet teveel geïrriteerd raakt. Langzaam slijpen met geringe druk is effectiever dan snel slijpen. Met langzaam slijpen met geringe druk kan het proces ook beter gecontroleerd worden.

Indicaties: - een huid met een verdikte hoornlaag en hyperpigmentaties.

Contra-indicaties: - een oudere, verslapte huid; - een huid met rode vlekken; - een dunne, gevoelige huid; - actieve acne.

Het verwijderen van comedonen

Comedonen (in de volksmond mee-eters genoemd) zijn verstopte uitgangen van haarpapillen, tengevolge van de talgafscheiding. Een peeling of facelysing vergemakkelijkt de verwijdering, omdat een deel van de verstoppende elementen al is verwijderd, en de beweging, vooral bij een peeling, de prop al wat kan hebben losgewrikt. Bij een actieve acne is peeling niet verstandig, omdat door de beweging nabije witte comedonen naar binnen toe kunnen doorbreken, waardoor de aandoening

wordt verergerd. In dat geval is steeds facelysing de aangewezen weg. Comedonen zijn talgproppen. Door de huid van de voren te verwarmen, wordt het vet zachter en gaat het uitdrukken gemakkelijker.

Het ledigen van de comedo kan op verschillende manieren: Manueel: door met twee vingers, die voorzien zijn van een stukje verbandgaas, op enige afstand van het comedo met heen en weergaande bewegingen zonder veel druk te gaan schuiven, en die beweging onder langzaam toenemende druk voort te zetten in de richting van het comedo. Dat komt dan in de meeste gevallen wel naar boven. Het forceren van het uitdrukken is niet goed, want dan kan alsnog een doorbreken naar binnen veroorzaakt worden of een beschadiging van de follikelwand worden geforceerd, wat de kans op secundaire infecties verhoogt. Bij comedonen in de oren kan dezelfde procedure worden toegepast met behulp van twee wattenstaafjes. Het dragen van wegwerphandschoenen is bij deze behandeling vereist.

Instrumenteel: dat kan gebeuren met een comedonen drukker een metalen staafje met een of twee lusjes eraan, een klein scherp lusje en een iets groter plat lusje. Het best passende lusje wordt om het comedo gelegd, en dan wordt een zachte, naar een kant wat toenemende druk uitgeoefend tot het comedo meegeeft en zich laat verwijderen. Deze behandeling alleen op die delen waar direct bot onder ligt, zoals kaak en voorhoofd. Niet op wangen en neusvleugels.

Apparatief: apparaten om comedonen te verwijderen zijn een soort zuigapparaatjes, waarmee het comedo kan worden uitgezogen. Het is een onderdeel van het vacuümzuig apparaat. Helemaal ideaal zijn die niet, want meestal lukt het niet de hele comedo in een keer te verwijderen en door de zuigkracht kunnen heel vervelende lokale bloedinkjes optreden. Comedonen en vetproppen kunnen ook verzeept worden door middel van elektrische desincrustatie. Daarvoor gebruik je het iontoforese apparaat. De comedo wordt bewerkt met de kathode van het apparaat, die bestaat uit een tampon in een pincet, dat gedrenkt is in een verdunde sodaoplossing. Hierdoor komen de natriumionen in het vet en emulgeren dat, zodat de comedo zacht wordt en gemakkelijk verwijderd kan worden. Na het uitdrukken van comedonen is het altijd verstandig de huid te desinfecteren ter voorkoming van infecties.

Het verwijderen van milia

Milia of gerstekorrels zijn talgophopinkjes meestal rond de ogen. De

huid bevat daar weinig zweetklieren maar veel talgklieren, verbonden aan de vellushaartjes. De ophoping ontstaat, doordat een dun hoornlaagje de opening afsluit, waardoor de haar niet verder naar buiten kan komen en meestal een propje vormt. De talg kan dan niet wegstromen en hoopt zich op. Je behandelt het door door het hoornlaagje te verwijderen en het milium uit te drukken. Vaak komt dan ook het haartje mee naar buiten. Omdat er een kans bestaat op bloedinkjes moet je de huid vooraf goed desinfecteren en draag je disposible handschoenen. Het hoornlaagje kan verwijderd worden met een injectienaaldje, die daarvoor in steriele verpakking verkrijgbaar zijn. De afsluitende hoornlaag wordt schuin ingeprikt, van het oog af gericht, en het talgpropje kan verwijderd worden. Dit kan het beste met de vingers, op dezelfde wijze als het verwijderen van comedonen, die voorzien zijn van een in een desinfectans gedrenkt stukje verbandgaas. Het naaldje gaat terug in het buisje, waarin het wordt geleverd en weggegooid in een verzamelcontainer, die kan worden ingeleverd bij de apotheek.

Maskers

Reinigende maskers bestaan uit een crème of uit met een vloeistof aangemaakte poedermengsels. De maskers kunnen soepel blijven of opharden. In beide gevallen dienen zij enige tijd op de huid te blijven, om hun werking te kunnen ontplooien. De vloeistof is meestal water of een hydrolaat, maar kan ook een basis olie, yoghurt, karnemelk, of vruchtensap zijn, afhankelijk van het gebruikte masker en het beoogde doel. De basis van de maskers is meestal een inerte stof, als krijt, kaolien (porselein aarde), of infusorieaarde. Die wordt aangemaakt met een keratolytische stof als melkzuur, desinfecterende stoffen, als peroxiden of adstringerende stoffen als aluin. Zwavelhoudende aarden als luvosaarde en groene leem zijn daar ook bij uitstek voor geschikt. Als voor het aanmaken water wordt gebruikt, zullen die maskers hard worden, als er melk, yoghurt of een basisolie voor wordt gebruikt, blijven ze soepel. Tijdens het drogen van het masker trekt het zich samen en onttrekt daar door vet en vuil aan de huid.

Dan zijn er ook de afsluitende maskers als het paraffinemasker. Laag smeltende paraffine wordt met een kwast op de huid aangebracht tot een afsluitend geheel. De warmte en de daardoor toegenomen transpiratie zorgen voor ’schoonspoelen’ van de huid. Als een masker is afgenomen dient de huid grondig te worden nagereinigd.

Nabehandelen

Na de reiniging en het verwijderen van comedonen en milia is de huid vaak gestresst en is een goede nabehandeling dus noodzakelijk. Bij een gestresste huid is warmte op zijn plaats. Warme, goed uitgeknepen kompressen kunnen worden opgelegd, maar ook een niet te dicht bij geplaatste warmtelamp (infrarood) bereikt het gewenste effect.

Verweken van de huid kan zonder hulpmiddelen met een paraffinemasker. Ook het waterdampionisatie-apparaat leent zich hiervoor. Daarbij moet je in beide gevallen bedenken, dat alleen de hoornlaag vocht opneemt, en die dat ook vrij snel weer uitscheidt, zodat er niet veel tijd mag verlopen tussen de verweking en de erop volgende behandeling. Wordt een diepergaande, en langduriger werkende, verweking gewenst dan kun je de lysings op enzymatische basis daarvoor aanwenden.

Een geïrriteerde huid vraagt om afkoeling. Dat kan met behulp van koude kompressen of het koeldampapparaat. De vochtige huid kan aan de lucht afkoelen, dat verlaagt de huidtemperatuur nog een beetje extra. Een goede lotion met een adstringerende werking op basis van een geringe hoeveelheid alcohol, pepermuntolie of anijsolie geeft behalve een goede afkoeling een tintelend en ’fris’ gevoel.

Wat moet je weten:

1. Welk oppervlaktereiningsproduct kies je voor welke huid? 2. Wanneer is nareinigen met een zuurgraadherstellende lotion noodzakelijk? 3. Wat is het verschil tussen een lysing en een peeling? 4. Hoe kan het dat een hydrofiele olie zich kan mengen met water? 5. Welke apparaten kun je gebruiken om de reiniging uit te voeren? 6. Welke apparaten gebruik je als voorbehandeling voor een reiniging? 7. Waarom gebruik je een lotion als nabehandeling bij een dieptereiniging? 8. Wanneer kies je voor een peeling als dieptereiniging? 9. Wat is electrische desincrustatie? 10. Wat is het belangrijkste gevolg van onvoldoende of onjuiste reiniging?

Meerkeuzevragen 1. De werking van een facelysing product is gebaseerd op

a. eiwitsplitsende bestanddelen. b huidstimulerende bestanddelen. c zuurgraadherstellende bestanddelen.

2. Tot de cosmeticaproducten voor een dieptereiniging behoort

a. mousserende emulsie. b. scrubcreme. c. wascrème.

3. Het doel van een slijpbehandeling is

a hoornlaagverdunning. b hoornlaagversteviging. c hoornlaagverweking.

4. Wat is een contra-indicatie voor het gebruik van een scrubcrème?

a comedonen. b milia. c teleangiectasiën.

5. Het gebruik van lotion als nabehandeling bij een dieptereiniging is onder andere bedoeld om

a. de hoornlaag te ontvetten. b. de hoornlaag te verweken. c. de zuurgraad te herstellen.

52