'Innovatie maakt ons toekomstbestendig'

nummer 1 december 2016

Remco Buurman ziet dat het buitenland ons op de hielen zit

Ketenregie, de voordelen en obstakels

Melanie Schultz van Haegen:

‘Innovatie maakt ons toekomstbestendig’

DE NIEUWE EEN REVOLUTIONAIR CNG/LNG-VOERTUIG, VOOR DUURZAAM TRANSPORT OVER LANGE AFSTANDEN

Advertentie

VOLLEDIG NIEUWE AANDRIJFLIJN Cursor 9 400 pk Piek Quiet Truck-gecertificeerd Automatische transmissie met 12 versnellingen en eco-roll functie Lage frictie achteras Michelin “Triple A”-ecobanden

VERBETERDE TCO Tot 40% brandstofbesparing 75.000 km onderhoudsinterval Hoogwaardige telematicadiensten

PRESTATIES OVER LANGE AFSTANDEN

UITMUNTEND IN COMFORT & VEILIGHEID

Meer dan 1.000 liter / 390 kg LNG-capaciteit Tot 1.500 km tussen tankbeurten

Hi-Way-cabine Ruimte & ergonomie van topklasse Adaptive Cruise Control Functie voor veilig tanken

DE NIEUWE STRALIS NP: HET BESTE CNG/LNG-VOERTUIG IN ZIJN KLASSE VOOR LANGE AFSTANDEN EN LAGE EMISSIES. Ontdek de NIEUWE STRALIS NP, het revolutionaire CNG/LNG-voertuig voor lange afstandsmissies. Bovenop een extreem lage CO 2-uitstoot biedt hij u ook een volledig nieuwe motor, cabine, aandrijflijn en CNG- en LNG-tanks voor 40% brandstofbesparing, minimale vervuiling en maximaal comfort tijdens lange ritten. STRALIS NP, TCO 2 Champion van nature.

4

VO O RWO O RD

Innoveren is een abc'tje 'Innoveren is een abc'tje', zei onlangs iemand tegen mij. Kort door de bocht? Volgens sommigen misschien, maar niet als je het mij vraagt. Ik ben het daar namelijk hartgrondig mee eens. Innoveren is inderdaad een abc'tje.

En ik zal u uitleggen waarom.

Innovatie vraagt om continue aandacht, het mag geen 'zijdelings projectje' zijn, of een activiteit voor in de uren die feitelijk nooit resteren. Bij innovatie moet de intentie daar zijn om het telkens net even beter te doen.

Innovatie is daarmee ook een kwestie van doorzetten. Iets proberen en van een koude kermis thuiskomen. Om het vervolgens weer te proberen en wederom geen succes te boeken. Maar bij de derde poging is die vernieuwing wel daar. Simpelweg, omdat de kennis die bij de eerdere mislukte pogingen is opgedaan van essentieel belang blijkt te zijn om tot het uiteindelijke succes te komen.

Ofwel, van a naar b proberen te geraken, b niet kunnen bereiken, maar uiteindelijk wel tot c komen. Innoveren is een abc'tje, zogezegd.

Dit nieuwe relatiemagazine is ook een voorbeeld van innovatie. We zien het nut van een uitgave die de logistieke sector in zijn volle pracht laat zien. Een uitgave ook met artikelen die aanzetten tot denken en hopelijk inspireren. Kortom, inhoud die als het even meezit tot innovatie leidt. En mocht u nog tips of suggesties hebben ten aanzien van inhoud of vorm, dan houd ik mij aanbevolen. Samen innoveren is namelijk nog altijd de beste vorm van innoveren. Het brengt het beste in elkaar naar boven.

22

Overigens was de persoon die innoveren een abc'tje noemde zakenman Michiel Muller, de bedenker van uiterst succesvolle concepten als de online supermarkt Picnic, de Tango tankstations en pechhulpdienstverlener Route Mobiel.

Enig recht van spreken heeft hij dus wel.

Arthur van Dijk Voorzitter TLN

Logistieke experts over nut en noodzaak ketenregie

5

INH O U D

10 ‘Nederland heeft alles in huis om internationaal koploper te zijn’ Minister Melanie Schultz van Haegen in gesprek met Arthur van Dijk over innovatie in de sector.

16

In beeld: de Rotter­damse haven.

De grootste haven van Europa in cijfers.

18

Interview met Remco Buurman, directeur van NDL: ‘Logistiek naar ­hoger niveau tillen’

26

Heineken in Zoeterwoude: hier worden elk uur honderdduizenden flesjes gevuld.

VERDER IN DIT NUMMER 6 Berichten

21 In vervoering

29 In beweging

14 Weerwoord

25 In het nieuws

30 Service-info

6

Nederland Logistiek

Uitbreiding CTT in Rotterdam Onlangs nam Combi Terminal Twente (CTT) de uitbreiding van de eigen terminal in Rotterdam officieel in gebruik.

De CTT-terminal in Rotterdam biedt een trimodale oplossing voor vervoer over lange afstanden, met per saldo minder CO2-uitstoot en minder belasting van het totale wegennet. Vanuit Rotterdam regelt CTT het transport van en naar terminals in Rotterdam zelf, terwijl de rest van Europa ook goed bereikbaar is vanaf deze locatie. In Rotterdam kan CTT direct containers overzetten van spoor naar schip. Dagelijks rijdt er een trein van Rotterdam naar de CTT-terminal in Bad Bentheim. Bovendien rijden er meerdere keren per week treinen van Rotterdam naar Polen en vice versa.

CTT in Rotterdam • Totale oppervlakte:

7,5 hectare • 5 sporen van circa

400 meter • Kade voor schepen tot 200 meter, met een ­diepgang tot 8 meter

Succesvolle robotisering bij Fulfilment Solutions De e-commerce markt is nog altijd groeiende. Alleen al in Nederland zal de online omzet naar verwachting van 4,8 miljard euro in 2012 stijgen naar 16,9 miljard euro in 2020. Als gevolg hiervan zal ook de trend naar kleine zendingen doorzetten. Aan logistiek dienstverleners de schone taak deze ontwikkeling in goede banen te leiden.

Fulfilment Solutions, apart van het eigen bedrijf opgezet door logistiek dienstverlener CTS Group en specifiek bedoeld voor efulfilment activiteiten, zag deze urgentie en besloot circa 2 miljoen euro te investeren in robotisering. Steven Kersbergen, directeur Fulfilment Solutions, vertelt: ' Op de bovenverdieping van ons magazijn bewegen vijftien robots in een afgesloten glazen ruimte kriskras door elkaar over een aluminium raamwerk dat bestaat uit negen verdiepingen met daarin totaal 13.000 grijze kratten.

De robots picken er steeds een krat uit en brengen deze naar een van de outboundpoorten op de tussenverdieping. Door te werken met dit goods to man-systeem

hoeven magazijnmedewerkers niet meer tussen de stellingen te lopen om daar orders te picken, waardoor de orderpicktijd is teruggebracht van 37 naar 3,5 seconden per order. Kersbergen: 'Dat betekent per direct een forse kostenbesparing. Voor sommige klanten zelfs tot 50 procent. Daarnaast is het een verbetering van de kwaliteit en betrouwbaarheid van onze service.’ Dat deze investering een goede zet is geweest blijkt, want Fulfilment Solutions telt inmiddels enkele tientallen klanten. ‘We gaan nu ons systeem uitbreiden. Dat is niet moeilijk, ook niet qua ruimte. Het huidige systeem beslaat een ruimte van 50 bij 30 meter en we kunnen het aantal opslaglocaties eenvoudig uitbreiden van 13.000 naar 20.000. Ook het aantal robots kan worden uitgebreid. De software kan dat makkelijk aan. Waar het ons om gaat, is dat de orders binnen 3,5 seconden kunnen worden gepickt. Dat is leidend.’ Het mooie van dit systeem vindt Kersbergen dat het aantoont dat automatisering en mechanisatie niet altijd leiden tot het verlies van arbeidsplaatsen. ‘Integendeel. Omdat ons bedrijf groeit, kunnen we onze medewerkers met logistieke kennis en ervaring inzetten in het traditionele logistieke proces.’

Grootste online groeimarkten

1

2

3

5

Speelgoed (+49%)

Verzekeringen (+46%)

ICT Schoenen & lifestyle (+45%)

Food/near food (+43%)

B E RI C H T E N

KLM Cargo optimaliseert aanvoerketen KLM Cargo wil de Europese aanvoerketens, die vracht van klanten naar Schiphol brengt om vervolgens internationaal te worden vervoerd, significant efficiënter en sneller te maken. Dit project past in de doelstelling van het ‘Mainport Program Schiphol 2020’ om van Schiphol de slimste vrachtluchthaven ter wereld te maken. In periodes van steeds enkele weken worden stelselmatig verbeteringen doorgevoerd met als doel om in april 2017 het ideale ontwerp gerealiseerd te hebben. Daarna wordt dit ontwerp op andere Europese stations toegepast.

Partners van KLM Cargo in deze pilot zijn: Schiphol Cargo, Jan de Rijk Logistics, Cargonaut, Swissport, Kuehne+Nagel en Douane Belastingdienst. Het project wordt ondersteund door de landelijke stuurgroep Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP) en is daarmee onderdeel van het topsectorenbeleid van de overheid. 'Het project laat zien welke kwaliteitsverbeteringen en proces-innovaties te realiseren zijn als data van logistieke partners op een efficiënte manier gedeeld wordt. Mooi om te zien dat dit project al zo snel tastbaar resultaat oplevert. De uitdaging de komende maanden is om de beschikbare data te blijven gebruiken en om de processen verder te optimaliseren', aldus Michiel Haarman, programmamanager NLIP van Topsector Logistiek.

Logistiek wil zes keer efficiënter werken Tijdens de Factor 6 conferentie, onlangs georganiseerd bij Connekt in Delft, maakten ruim honderd bedrijven concrete plannen voor de urgente opgave voor de logistiek: een factor zes productiviteitsverbetering. Want als de logistiek binnen de ambities voor CO2-uitstoot voor 2050 wil blijven, moet voor elke kilo vracht die wordt vervoerd een factor zes efficiënter worden gewerkt. Voor logistieke bedrijven is dit een grote opgave, die veel tijd en inzet zal vergen. Zo’n opgave is niet te realiseren met alleen technologische innovatie. Succesvolle vooruitgang vraagt tevens om sociale en economische vernieuwing. Duidelijk werd ook dat de Factor 6 deelnemers vaart willen maken met de verduurzaming van de logistiek. Binnen de netwerken van Topsector Logistiek, Connekt en Lean & Green bundelen zij daarvoor hun krachten. Tevens stelt Topsector Logistiek dit onderwerp centraal tijdens het congres ‘Futureproof logistics’, dat gaat plaatsvinden op 16 maart 2017. De Factor 6 conferentie werd georganiseerd door Topsector Logistiek, Connekt en Lean & Green. Topsector Logistiek is een samenwerking tussen bedrijven, overheid en kennisinstellingen met als doelstelling: de Nederlandse logistiek zo sterk mogelijk maken. Connekt is het innovatienetwerk waarbinnen ruim 400 bedrijven, kennisinstellingen en overheden hun krachten bundelen om samen te werken aan duurzame verbetering van de mobiliteit in Nederland. Lean & Green is een stimuleringsprogramma voor bedrijven en overheid dat wordt uitgevoerd door Connekt. Het stimuleert organisaties om te groeien naar een hoger duurzaamheidsniveau, door maatregelen te nemen die niet alleen kostenbesparingen opleveren, maar gelijktijdig de milieubelasting reduceren.

7

Ken jij iemand die chauffeur wil worden?

Tijdelijk 80% subsidie op de opleidingskosten.

Ken je iemand in je omgeving die chauffeur wil worden en kun jij deze man of vrouw een baan in je bedrijf aanbieden? Dan ontvang je maar liefst 80% subsidie op de opleidingskosten. De arbeidsmarkt wordt krapper, dus schakel snel!

Ken je geen mensen in je netwerk maar heb je wel vacatures?

Wij stellen graag geselecteerde kandidaten aan je voor! stlwerkt.nl/vacatures

SCHAKEL SNEL!

s

cature stlwerkt.nl/va

9

B E RI C H T E N

Duisburg - Chingqing ~ 11.150 km • Duitsland – Polen – Wit-Rusland – Rusland – ­Kazachstan – China • Terminals: Duisburg – Brest – Horgoz – Chingqing

Legenda Routing Terminals Servicegebied

Nieuwe Zijderoute wint aan logistiek belang Het ‘one belt, one road’ (OBOR) initiatief, ook wel aangeduid als 'Nieuwe Zijderoute', is een grootschalig en ambitieus Chinees infrastructureel project dat de logistieke wereld naar verwachting snel gaat veranderen.

stromen, naast een niet optimaal functionerende coördinatie. Door ons drieën bij elkaar te brengen, zou hierin verandering gebracht kunnen worden.

Op die manier ontstond een centrale aansturing en hadden we ook meer mogelijkheden om de keten, met name eastbound, te optimaliseren. We zagen Dat het OBOR-initiatief gevolgen heeft voor lodit direct als een kans, waar we met z’n drieën vol gistiek Nederland staat volgens velen buiten kijf. voor zijn gegaan, ondanks het feit dat we in prinHet aandeel containers dat op dit moment via de cipe concurrenten zijn. We zagen namelijk in de Nieuwe Zijderoute wordt vervoerd, valt weliswaar eerste plaats het gedeelde belang.’ Tot nu functinog in het niet bij de traditionele route via de West-­ oneert de alliantie naar ieders tevredenheid. ‘De Europese havens, maar het is een ontwikkeling die samenwerking gaat verder dan alleen het bundelen niet moet worden onderschat. Voor van elkaars planningen. We inventariveel producten met een hoge waarde, seren de knelpunten op de route en zoals consumentenelektronica en maken hier direct werk van. Daarnaast ict-gerelateerde producten, is de bouwen we allerlei zekerheden in. Zo Nieuwe Zijderoute een interessante beschikken onze 45 ft pallet wide conoptie om de transporttijd te verkorten, tainers op deze route over een volledizelfs als de transportkosten over het ge track & trace. Daarnaast krijgen we spoor met 50 procent toenemen. continu updates en kunnen we bij esMen bespaart immers op de voordagen vergt de OBOR calatie altijd bij de containers komen. raadkosten, waarmee het werkkapitaal De containers zijn door middel van treinverbinding wordt vergroot. Zo ligt de transportdieselmotoren self supporting, zodat tijd over zee op 50 dagen, terwijl de we ruim 3 weken een constante temOBOR treinverbinding slechts 13 dagen vergt. Er peratuur kunnen garanderen.’ Kuijken en Reeser zijn ook kansen voor transporten van het westen benadrukken de eigen regierol op deze route. 'We naar het oosten en dan met name richting China. zijn nu alweer aan het bedenken wat onze volgenHet Nederlandse New Silk Way Logistics (NSWL) de stap moet zijn om het transport op deze route begrijpt dit als geen ander. Samen met Wagenborg verder te professionaliseren. Het spoorvervoer is initieerden H.Essers en KLG Europe deze alliantie. voor onze opdrachtgevers, gezamenlijk goed voor Dit gebeurde op verzoek van opdrachtgever HP, circa 1 miljard euro aan omzet, duidelijk een mooie een van de grootste technologiebedrijven ter wetussenweg, zowel qua looptijd als qua prijs. Daarreld. Kees Kuijken (KLG Europe) en Hanno Reeser naast wordt China steeds meer een consumenten(H.Essers) lichten het initiatief toe: ‘HP constamarkt, dus ook de retourstromen worden steeds teerde op het traject tussen West-Europa en Azië interessanter. Kortom, de Nieuwe Zijderoute is een een onbalans tussen de westbound en eastbound ontwikkeling waar wij vol voor gaan.’

HelloFresh innoveert op logistiek In samenwerking met FoodLogica, een start-up op het gebied van duurzame logistiek, begint de maaltijdboxservice HelloFresh met een pilot voor het bezorgen van maaltijden door middel van gekoelde fietsdelivery in steden. Daarnaast biedt HelloFresh klanten binnenkort de optie om de bezorgroute vanaf een half uur voor het aflevermoment online te kunnen volgen. Dit wordt mogelijk gemaakt door de installatie van speciale logistieke navigatiesoftware bij alle reguliere bezorgauto’s; een systeem dat tevens een brandstofreductie mogelijk maakt. Met de opening van een nieuw distributiecentrum in Maastricht vergrootte HelloFresh onlangs haar logistieke capaciteit.

Hier vandaan vertrekken de bestellingen voor de zuidelijke gebieden, wat voor kortere transportafstanden zorgt. Wereldwijd leverde Hello­Fresh in de maanden april tot en met juni 2016 bijna 23 miljoen verse en gevarieerde maaltijden af bij ruim 800.000 abonnees.

10

Nederland Logistiek

‘Nederland heeft alles in huis om internationaal koploper te zijn’

BEELD Ton Zonneveld

Minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu sprak onlangs met Arthur van Dijk, voorzitter van TLN, over innovatie in de sector. 'Waar een klein land groot in kan zijn.'

IN T E RV IE W

11 e overheid nam de logistieke sector enkele jaren geleden op in haar topsectorenbeleid.

Hoe staat die sector er op dit moment voor?

Schultz van Haegen: 'Het is duidelijk dat transport en logistiek in de lift zitten. Er zit groei in de volumes. Bovendien scoren we goed op de manier waarop we transporteren. Per kilometer verdienen we steeds meer. Het CBS heeft begin oktober de nieuwe cijfers over 2014 bekend gemaakt. Transport en logistiek zorgen gezamenlijk voor ruim 9 procent van alle banen in Nederland en voor 57 miljard euro aan toegevoegde waarde. De toegevoegde waarde van hoogwaardige dienstverlening zoals ketenregie en servicelogistiek is zelfs in 1 jaar tijd met ruim 2 miljard euro gestegen. Een compliment waard!'

Van Dijk: 'Onze conjunctuurberichten tonen hetzelfde beeld. Al meerdere kwartalen achtereen doen we het goed. Nuance is wel dat we mijns inziens nu aan het inhalen zijn wat we met elkaar hebben laten liggen tijdens de afgelopen economische crisis. We zijn er nog niet, wat dat betreft.'

U noemt de crisis. Welke acties vanuit de overheid hebben Nederland, en daarmee ook de sector transport en logistiek, uit deze crisis geholpen?

Van Dijk: 'Rond Prinsjesdag gaf ik het huidige kabinet een krappe voldoende. Enerzijds is er een knappe prestatie geleverd door Nederland op bestendige wijze door de crisis te loodsen; de minister heeft het maximale gedaan om Nederland bereikbaar te houden.

Anderzijds zie ik nog altijd rek, zeker nu de economie weer aantrekt. Het kan nog beter.'

Schultz van Haegen: 'Investeren in infrastructuur is van eminent belang. Daarom komt er deze kabinetsperiode 717 kilometer aan extra rijstroken beschikbaar, vooral in de regio’s die voor Nederland economisch belangrijk zijn. We werken nu aan de grootste infraprojecten in tien jaar tijd, zoals de wegverbreding van de A1, A6 en A9 tussen Schiphol en Almere. En intussen kunnen we doorrijden op de A4 bij Delft. Hierdoor heeft de A13 bij Rotterdam de broodnodige verlichting gekregen. Ook is de A15 verbreed en begin volgend jaar kunnen we doorrijden op de A2 bij Maastricht. Daarnaast heb ik knopen doorgehakt over compleet nieuwe verbindingen, zoals de A13-A16 en de Blankenburgtunnel.'

Welke plannen vanuit de overheid gaan de opwaartse lijn van de Nederlandse economie richting de toekomst borgen?

Schultz van Haegen:'We weten wat effectief is: de combinatie van aanleg en slimme maatregelen. Daarom zet ik mij in voor de aanleg van compleet nieuwe verbindingen die de bestaande wegen gaan ontlasten. In 2017 wil ik de procedures voor deze nieuwe verbindingen in ons wegennet hebben afgerond, zodat mijn opvolger direct kan starten met de realisatie.

12

Nederland Logistiek

Ik heb het dan over wegen die erg belangrijk zijn voor het goederenvervoer. Behalve de Blankenburgverbinding gaat het ook om de verlengde A15 in Gelderland. Die snelweg eindigt daar nu nog in een weiland. Ik vind het essentieel dat er altijd geld beschikbaar blijft voor investeringen in infrastructuur.

Daarom heb ik mij ingezet voor verlenging van het Infrastructuurfonds. Ons land heeft met zo’n fonds echt een voorsprong op andere landen. De toenemende drukte onderstreept ook de noodzaak om door te gaan met de verbetering van de reistijd. Dit vraagt naast investeringen in infrastructuur ook om andere oplossingen, zoals slim verkeersmanagement. Denk bijvoorbeeld aan verkeerslichten die anticiperen op colonnes trucks.'

Wat is het nut en de noodzaak om als BV Nederland te blijven innoveren?

Schultz van Haegen: 'Nederland staat op de vierde plek op de ranglijst van meest concurrerende landen. We hebben nog nooit zo hoog gestaan. Onze infrastructuur staat in de top drie en onze havenstructuur is zelfs de beste ter wereld. Willen we deze sterke positie behouden, dan is investeren absoluut noodzakelijk.'

Van Dijk: 'Op onze positie in de wereld kunnen we trots zijn. Maar we moeten wel scherp blijven. Onze export bestaat nu voor een groot deel uit wederuitvoer en in mindere mate uit producten die in ons land zijn geproduceerd. Daar moeten we aan werken.'

Welke rol dicht u de sector transport en ­logistiek op dat vlak toe?

Van Dijk: 'We moeten een stap maken in de richting van de nieuwe economie. Ik maak hier wel eens de vergelijking met een ijsberg. Wat je boven water ziet, is het topje van de ijsberg, in dit geval de infrastructuur. Die hebben we goed op orde. Maar wat we niet zien, is het veel grotere gedeelte van de ijsberg onder water, in dit geval de innovatie. Daar moeten we ons veel meer op richten. Ik pleit er dan ook voor om de ijsberg om te draaien, zodat het topje van de ijsberg – de infrastructuur – de stevige basis vormt waarop we het overige deel van de ijsberg – de innovatie – met een gerust hart kunnen laten rusten. Zo creëren we een situatie waarin kansen ontstaan om nieuwe vormen van transport en logistiek te ontwikkelen en kunnen we ons meer richten op een optimaal gebruik van data.'

Schultz van Haegen: 'Ook in de sector transport logistiek bestaat de noodzaak om

telkens weer innovatieve systemen te ontwikkelen. Willen we concurrerend zijn, dan moeten we blijven vernieuwen. En dat geldt voor alle betrokken bedrijven. Dus niet alleen voor de vervoerders, maar ook voor de logistiek dienstverleners. Er gebeurt al veel, we gaan de goede kant op, maar er valt nog genoeg winst te boeken, bijvoorbeeld door beter samen te werken.'

Van Dijk: 'Inderdaad. Door de handen ineen te slaan, kom je echt verder en ben je in staat logistieke ketens te optimaliseren. Ik denk dan bijvoorbeeld aan datasharing, liefst in één taal. Of neem de digitale vrachtbrief. Alléén al in Nederland kan hiermee zo’n 180 miljoen euro worden bespaard.'

Schultz van Haegen: 'De Benelux-landen bereiden op dit moment een pilotproject voor dat uitgaat van een grensoverschrijdend

Met een digitale vrachtbrief kan in Nederland alléén al 180 miljoen euro worden bespaard.

gebruik van de digitale vrachtbrief. We hopen dat de eerste transportbedrijven in 2017 de digitale vrachtbrief in het internationaal transport kunnen gebruiken.'

Wat kunnen we op het vlak van innovatie zelf regelen en waar moeten we de banden met Brussel aantrekken?

Van Dijk: 'Zo'n 80 procent van de regelgeving komt inmiddels uit Brussel. Dat

IN T E RV IE W

moet ons echter niet tegenhouden om de bandbreedte op te zoeken. Bijvoorbeeld binnen de Benelux Unie, waar we kunnen experiment­eren met digitalisering, langere vrachtwagens en handhaving.'

Schultz van Haegen: 'We zijn voor een groot deel prima in staat om zelf innovatie te s­ timuleren en te reguleren. Brussel is ­bijvoorbeeld weer van belang voor een level playing field in Europa, waardoor de logistieke sector in alle EU-landen onder gelijke randvoorwaarden kan opereren.'

Wat is specifiek een taak van de overheid en waar heeft de sector een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om innovatie en het verstevigen van de eigen positie?

Schultz van Haegen: 'De sector is in principe zelf aan zet. Waar het mij om gaat, is de bes-

te voorwaarden te scheppen voor economische groei en voor het waarmaken van onze maatschappelijke ambities. En dit kan prima samengaan. Nederland heeft alles in huis om internationaal koploper te zijn. Maar de uitdaging is en blijft om innovaties te ontwikkelen die bijdragen aan meer duurzaamheid, een betere bereikbaarheid en een grotere veiligheid en tegelijkertijd de BV Nederland verder helpen.'

Van Dijk: 'Ik onderschrijf het beeld dat de minister schetst. Wat ik hierin echter nog mis, is een belangrijke randvoorwaarde, ­namelijk de ontwikkeling van één integrale visie op logistiek. Waar gaan we naartoe? Op dit moment verricht de overheid goed, maar nog te versnipperd werk. Daar is in mijn ogen nog winst te boeken.'

Schultz van Haegen: 'In de topsector logis-

13

tiek werkt de overheid al samen met het bedrijfsleven en de kenniswereld. Vanuit de overheid gebeurt dat inderdaad niet alleen door IenM. Ook andere departementen, zoals EZ, OC&W en BZ, zijn hier nadrukkelijk bij betrokken. Dit levert ook resultaten op.

Het is altijd goed als de bedrijven ons hierbij scherp houden en de vinger opsteken als ze kansen zien.'

Van Dijk: 'Willen we in de toekomst een belangrijke rol blijven spelen in het grote logistieke verhaal, dan is een integrale visie op logistiek in mijn ogen een absolute noodzaak.

Daar moeten we met elkaar aan werken, liefst vanaf vandaag. Nederland is een klein land, maar een globale speler. Er staat veel op het spel. Regeren is ook hier vooruitzien, bij voorkeur op basis van breed gedragen vergezichten.'

14

Nederland Logistiek

Specialisten in de logistieke sector gaan de dialoog aan over een actueel onderwerp.

Deze keer: klimaatneutrale ketenoplossingen.

Wendy van Hamburg : Ha Jeroen! Even een vraag: verwacht jij dat er in de transport- en logistieke sector op termijn alleen maar klimaatneutrale ketenoplossingen zullen bestaan? Zo ja, wat betekent dit dan voor de logistieke sector anno 2016?

Bijvoorbeeld als het gaat om het maken van strategische keuzes voor een bepaalde brandstof, jullie expertisegebied?

@Dirk Kronemeijer: natuurlijk ben ik ook benieuwd naar jouw mening!

Jeroen van Heiningen: Interessante vraag! Feit is natuurlijk dat duurzaamheid snel aan belang wint, niet alleen binnen individuele bedrijven, maar zeker ook binnen logistieke ketens. Echter, voor een markt met alleen maar klimaatneutrale ketenoplossingen moet nog wel wat gebeuren.

Dirk Kronemeijer: Inderdaad. Om te komen tot duurzame goederenstromen, moeten er eerst enkele barrières worden geslecht. Op dit moment is nog veel te vaak sprake van een race to the bottom, ook als het om brandstof gaat. De prijs is allesbepalend. Er wordt vaak alleen naar de kosten gekeken om de marges te verbeteren. Het onderscheidend vermogen van een klimaatneutrale brandstofoplossing wordt nu nog onvoldoende gezien, terwijl dit een erg flexibele oplossing is.

Wendy van Hamburg: Eigenlijk is dat vreemd. Immers, op prijs is het steeds lastiger concurreren.

Je zou dan verwachten dat logistieke bedrijven juist op zoek gaan naar waardetoevoegende activiteiten. Klimaatneutrale brandstofoplossingen zijn daar dan inderdaad een voorbeeld van.

Waar zit het probleem?

Jeroen van Heiningen: Zowel de voordelen als de kosten van een duurzame keten moeten worden gedeeld met de ketenpartners. Dit is nodig om de return on investment te borgen én de total cost of ownership beheersbaar te houden. Een ketenaanpak kan dan helpen bij het delen van de kosten en baten; als enkele schakel in de keten is die combinatie lastiger te realiseren.

Een ander punt is de politiek. De lobby is broodnodig om ook de politiek mee te krijgen in dit verhaal. De focus gaat nu nog te veel uit naar enkel de CO2-footprint van een bepaalde schakel, terwijl het uiteindelijk gaat om de CO2-footprint van een gehele keten. Het optimaliseren van zo’n keten is veel lastiger, maar kan ook veel meer CO2reductie opleveren, omdat bepaalde schakels er tussenuit kunnen vallen of een andere functie gaan vervullen.

Dirk Kronemeijer: Een andere lastigheid is de concurrentiepositie, van een individueel bedrijf, maar ook van de logistieke sector als geheel. Deze mag natuurlijk niet worden aangetast op het moment dat er serieus verduurzaamd wordt.

Sterker, koplopers zouden juist beloond moeten worden voor de rol die ze spelen, al dan niet vanuit de overheid.

En dankzij die beloning neemt de concurrentiepositie van zowel de logistieke sector als het individuele bedrijf juist weer toe. Waarom verduurzamen we bijvoorbeeld de vrachttreinen niet die vanuit Rotterdam naar het achterland rijden en in de haven nog steeds volop fossiele diesel tanken?

Wendy van Hamburg: Maar dat gebeurt toch al? Er zijn toch al allerlei subsidietrajecten op dit vlak?

Jeroen van Heiningen: Jazeker, maar het kan nog beter.

Waar de BV Nederland stuurt op een vermindering van de CO2-uitstoot, sturen gemeenten vooral op een verbetering van de luchtkwaliteit. Dat zijn twee verschillende aanvliegroutes, die óf vragen om duurzamere brandstoffen óf om schonere brandstoffen. Zo ontstaat een diffuse aanpak, waar bedrijven lastig beleid op kunnen maken.

Dirk Kronemeijer: Subsidies zijn nu vrijwel altijd gekoppeld aan investeringen. Voor een duurzame brandstof heb je echter geen investering nodig; je betaalt alleen iets extra’s voor een beperking van de CO2-uitstoot.

Dirk Kronemeijer: Subsidies zouden dus uitgekeerd moeten worden op basis van de impact die ze hebben voor een bepaalde sector (bijvoorbeeld de CO2-uitstoot) en niet op basis van de aard van de investering (zoals infrastructuurinvesteringen). Voor stadsdistributie is elektrisch bijvoorbeeld geschikter, terwijl een duurzame brandstof juist geschikter is voor zwaar transport of in de bouw. Zo ontstaat de nuancering die nodig is om het echt te gaan verduurzamen.

WE E RWO O RD

Wendy van Hamburg: Dus eigenlijk zeggen jullie: er is niet één antwoord en het vraagt creatief vermogen om telkens per geval tot de juiste oplossing te komen. Ook als het gaat om de strategische keuze voor een bepaalde brandstof.

Jeroen van Heiningen: Ja, precies.

Eigenlijk zouden we best practices moeten laten zien, om de verschillende scenario’s te kunnen duiden en de keuze aan de markt over te laten.

Dirk Kronemeijer: Onze core business is nu feitelijk de implementatie van brandstofoplossingen die de logistieke keten verduurzamen waardoor er concurrentievoordeel ontstaat. We creëren met de keten en de klant een solide business case om iets meer te kunnen betalen voor duurzame brandstoffen.

Wij denken dat op termijn de regie om te verduurzamen binnen logistieke ketens bij anderen komt te liggen. Bijvoorbeeld bij verladers en logistiek dienstverleners, die vanuit een strategische invalshoek de overige ketenpartners moeten overtuigen van het nut en de noodzaak om binnen de keten te verduurzamen.

Hier liggen enorme kansen. Soms verbazen we ons dan ook over het feit dat nog weinig logistieke spelers in dit gat lijken te springen.

En dan kunnen wij ons weer richten op de levering van de beste duurzame brandstof tegen de beste prijs.

Jeroen van Heiningen: Het ministerie van Infrastructuur & Milieu heeft een heldere brandstofvisie geschreven, waarin per segment de mogelijke toekomstbrandstoffen staan beschreven. Met best practices kunnen we aantonen wat precies de mogelijkheden en barrières per segment en per brandstof zijn. Tevens kunnen we hiermee bekijken welk initiatief nu al haalbaar is en waar wellicht een tijdelijk alternatief noodzakelijk is.

De best practices moeten ketenpartijen er van doordringen dat verduurzaming geen keuze is, maar een noodzaak.

En ja, verladers en logistiek dienstverleners zouden zo’n brandstofvisie perfect kunnen uitrollen. Dat is pas toegevoegde waarde leveren!

Dirk Kronemeijer: Zelf werken we met mooie showcases zoals Heineken en Boskalis, die deze boodschap onderschrijven en met ons product, elk op hun eigen manier, succes in de markt hebben.

Dit doen we in de overtuiging dat goed voorbeeld doet volgen.

Jeroen van Heiningen: Want laat duidelijk zijn: de aanpak van de CO2-uitstoot is echt heel belangrijk. Voor verladers, voor logistiek dienstverleners, voor klanten, voor klanten van klanten – kortom, voor iedereen in de keten.

Dus ja, op termijn verwacht ik een logistieke sector waarin louter klimaatneutrale oplossingen worden aangeboden. Maar voor die tijd moeten we vooral met elkaar, liefst dus binnen ketens, op zoek gaan naar wat per situatie wenselijk is. Bijvoorbeeld als het gaat om de keuze voor een bepaalde duurzame brandstof.

Dirk Kronemeijer: Onze ervaring is dat CEO’s en CFO’s inmiddels verder kijken dan alleen naar de prijs.

Dat merken wij onder meer bij tenders. Duurzaamheid is steeds vaker een belangrijke factor in een aanbesteding. Een factor die doorslaggevend kan zijn in het binnenhalen van zo'n aanbesteding.

Ook zie je dat de relatie tussen de klant en de verlader verdiept als er ook op duurzaamheid samenwerking wordt gezocht en er een langdurige relatie ontstaat.

Als je daar als verlader of logistiek dienstverlener niet snel genoeg op inspeelt, haak je op een gegeven moment af en verlies je het van innovatievere collega’s. En terecht wat ons betreft.

Wendy van Hamburg: OK, helder verhaal. En een duidelijke boodschap! Bedankt voor jullie antwoord!

Dirk Kronemeijer is oprichter en CEO van GoodFuels, Jeroen van Heiningen is managing director Road & Rail bij GoodFuels. GoodFuels ontwikkelt, levert en promoot duurzame brandstoffen die zijn gemaakt van afvalstromen die direct inzetbaar zijn voor scheepvaart, zwaar wegtransport, spoorvervoer en industriële machines. Wendy van Hamburg is manager sectorontwikkeling bij TLN.

15

16

Nederland Logistiek

Haven van Rotterdam

17

IN B E E LD

Goederenoverslag 2015

Aan- en afvoer per goederensoort 4,2%

19%

10,2%

24,5%

Aanvoer

5,3%

Afvoer 46% 38,5%

52,3% Droog massagoed

Nat massagoed

Containers

Breakbulk

Top-5 Europese havens

Aan- en afvoer in bruto gewicht x 1 miljoen m ­ etrische tonnen

466,4

208,4

137,8

Rotterdam

Antwerpen

Hamburg

128,4

96,5

Novorossiyski Amsterdam

Scheepsgrootte in TEU-klasse Eenheid: aantal scheepsbezoeken TEU-klasse

<500

296

500-1.000

3196

1.001-2.500

1049

2.501-4.500

856

4.501-8.000

660

8.001-10.000

391

>1.0001

950

Aan- en afvoer van containers over zee Aanvoer Totaal: 3.807.618 Leeg: 707.132

Beladen: 3.100.486

Afvoer Totaal: 3.522.033 Leeg: 721.549

Beladen: 2.800.484

BEELD Ton Zonneveld

18

Nederland Logistiek

19

IN T E RV IE W

‘Logistiek met elkaar naar hoger niveau tillen’ De kwaliteit van het Nederlandse vestigingsklimaat voor Europese supply chain dienstverlening is uitstekend in vergelijking met het buitenland. Maar andere landen zitten ons wel op de hielen, waarschuwt Remco Buurman, directeur van NDL.

ederland Distributie (NDL) zet elke 3 à 4 jaar een benchmarkstudie uit om in kaart te brengen hoe logistiek Nederland zich verhoudt met de rest van de wereld. De uitkomsten ondersteunen NDL in haar belangrijkste missie: de promotie van de Nederlandse logistieke sector in het buitenland, opdat buitenlandse bedrijven ervoor kiezen hun goederenstromen en/of hun logistieke operaties in Nederland onder te brengen.

Daarnaast zijn de onderzoeksresultaten van waarde bij de bestendiging van de Nederlandse concurrentiepositie. Buurman licht toe: 'Met de cijfers uit de studie in de hand kunnen we onder andere tijdens seminars in het buitenland laten zien hoe goed wij het in Nederland voor elkaar hebben. We kunnen het onderscheidend vermogen van de logistieke sector tonen, bijvoorbeeld aan de hand van onze gunstige btw-verleggingsregeling en uitstekende douanefaciliteiten, infrastructuur en arbeidsmarkt.

Tegelijkertijd biedt de benchmarkstudie een mooi ijkpunt om op voort te borduren.

We doen het in Nederland goed, maar we moeten daarom niet achterover gaan leunen. Kansen moeten we blijven grijpen, ook in de wetenschap dat andere landen ons op de hielen zitten.'

Innoverend vermogen Enkele belangrijke aanbevelingen uit de benchmarkstudie betreffen het innoverend vermogen van Nederland. Het belang hiervan wordt onderstreept als Buurman enkele concrete voorbeelden noemt. 'De uitkomsten ­laten zien dat we moeten blijven werken aan onze mondiale concurrentiepositie, door te innoveren en bijvoorbeeld te kiezen voor smart logistics en samenwerking in de keten. Dit stelt de logistieke sector onder meer in staat om de gemiddelde beladingsgraad te verhogen, waardoor er efficiënter kan worden gewerkt. Sowieso is efficiëntie een groot goed.

20

Puur op kosten concurreren met andere landen wordt voor Nederland steeds lastiger, maar door het kostenaspect te plaatsen in een groter perspectief kunnen we wel degelijk winst boeken. We moeten kosten die ontstaan uit inefficiënties voorkomen, bijvoorbeeld door synchromodale oplossingen aan te bieden, zodat we de totale keten optimaliseren. We moeten ook inzetten op kwalitatief goed opgeleid personeel, op dat vlak is winst te boeken.'

Verandering is nodig Buurman beseft dat innovatie niet altijd even eenvoudig te realiseren is, zeker niet in het midden- en kleinbedrijf. Toch roept hij ook deze categorie bedrijven op om structureel op zoek te gaan naar nieuwe logistieke oplossingen. Het brengt Buurman bij een van zijn stokpaardjes: bewustwording. Iedereen moet inzien dat verandering nodig is, om uiteindelijk de slag niet te missen. Hij ziet het als zijn taak om deze bewustwording te bevorderen, door zoveel mogelijk zaadjes te planten die vervolgens kunnen ontkiemen. 'Waar mogelijk bespreek ik de kansen en bedreigingen, bijvoorbeeld in relatie tot thema's als robotisering. Natuurlijk is er sprake van een bepaald spanningsveld. Immers, de beschikbare tijd en resources maken het voor logistieke bedrijven niet altijd even eenvoudig om vol voor

IN T E RV IE W

innovatie te gaan. Maar door ze handreikingen te bieden, kunnen ze op dit vlak wel voorzichtige stappen zetten.'

Naar hoger niveau tillen Buurman wil relevante partijen zoveel mogelijk samenbrengen. 'We moeten elkaar informeren en meenemen in toekomstige ontwikkelingen. Zo ontstaat synergie, waarvan uiteindelijk iedereen in de logistieke sector profiteert.' Niet alleen NDL maar ook organisaties als TLN en Dinalog maken hier werk van. Dit tot grote tevredenheid van Buurman. 'Met elkaar hebben we de verantwoordelijkheid de logistieke sector telkens naar een hoger niveau te tillen, door waar mogelijk te faciliteren. Vanuit NDL doen we dat bijvoorbeeld door special interest groups te organiseren.' Op de vraag welke conclusies Buurman hoopt te trekken als de volgende benchmarkstudie - naar verwachting over 2 à 3 jaar - is afgerond, antwoordt hij: 'Nederland moet dan nog altijd behoren tot de logistieke wereldtop. Hopelijk hebben we onze positie dan zelfs uitgebouwd. Europa blijft ook de komende jaren belangrijk in de wereld; het beschikt over een grote markt, met veel koopkracht. Dat betekent dat er op logistiek vlak genoeg blijft te doen.

Daarnaast kan de logistiek zelf nieuwe business ontwikkelen. Kortom, we moeten blij-

ven nadenken over kansrijke thema’s voor onze logistieke sector, zodat we ons mondiaal kunnen blijven onderscheiden en ook bij veranderende goederenstromen onze logistieke rol kunnen pakken.'

Benchmarkstudie bevestigt sterke ­Nederlandse positie Het onderzoek 'Benchmarking Nederlandse regio's vanuit een supply chain perspectief' van NDL laat zien dat de kwaliteit van het Nederlandse vestigingsklimaat voor Europese supply chain dienstverlening uitstekend is in vergelijking met het buitenland. Nederlandse locaties doen het goed als het gaat om Europese distributiecentra voor lifestyle en chemie, en West-Europese distributiecentra voor agrofood. De Nederlandse kwalitatieve voorsprong zorgt ook voor een sterke concurrentiepositie bij regionale fulfilmentcentra, regionale distributiecentra voor pharma en Europese distributiecentra voor medische technologie en spare parts. Kanttekening is dat Nederlandse locaties minder concurrerend zijn bij Europese distributiecentra op het gebied van high tech, omdat een belangrijk deel van de productie en de markt in Midden- en Oost-Europa ligt. Maar Nederland scoort ook hier vanuit kwalitatief perspectief uitstekend.

IN V E RVO E RIN G

‘ Onze medewerkers zijn echt trots op het bedrijf’ Al ruim 100 jaar bedient Waaijenberg Verhuizers de wijde omgeving van Ede. Natuurlijk door verhuizingen te verzorgen, maar ook door maatschappelijke bijdragen te leveren. Een bewuste keuze, vertelt directeur Jan van Santen. k leg graag verbindingen. Zo weet ik dat Blauw Geel ’55 elk jaar overtollige kleding heeft. Ik ben namelijk zes jaar voorzitter geweest van deze lokale voetbalvereniging. Tevens heb ik sinds 1994 connecties met kerken in Oekraïne en ben ik bekend met hun 'straatwerk': ze halen jeugd uit de ellende en laten ze aan sport doen. Dit bracht mij ertoe de kleding van Blauw Geel ’55 over te nemen om deze vervolgens naar Oekraïne te vervoeren. Eerst sloegen we de materialen op in onze loodsen, vervolgens regelden we het nodige papierwerk en ten slotte verzorgden we met onze verhuiswagens het transport naar Oekraïne. Op deze manier doen we iets goeds voor de jeugd in Oekraïne én dragen we ook duurzaam bij aan de eigen regio.'

'Natuurlijk dragen maatschappelijke acties zoals die voor Blauw Geel ’55 bij aan de naamsbekendheid van mijn verhuisbedrijf, maar dat is zeker niet de voornaamste reden om dergelijke initiatieven te ondersteunen. Goede doelen komen gewoon op ons pad en met een regelmaat besluiten we daaraan een bijdrage te leveren, zeker als er een duidelijke koppeling bestaat met onze verhuisactiviteiten. Goed doen zit bij ons in de genen, we doen het graag. Zo verzorgen we de opslag voor lokale toneelgezelschappen en zangverenigingen, zijn we sponsor van de Heideweek in Ede en maken we deel uit van De Verhuisfamilie, een stichting die minvermogende burgers zonder sociaal vangnet ondersteunt bij een verhuizing.’

'Aan al deze acties werken onze medewerkers graag mee. Ze vinden het leuk om te doen en het maakt ze echt trots op het bedrijf. Het geeft mij ook veel voldoening; het is plezierig om mensen blij te kunnen maken. Wij zijn geen bank met ruime financiële middelen, maar als verhuisbedrijf kunnen we wel – bijvoorbeeld in natura – een bescheiden bijdrage leveren aan het reilen en zeilen in de eigen regio. En dat doen we dan ook.

Mooi toch?’

21

22

Nederland Logistiek

Ketenregie gaat over meer dan restanten vervoeren

Schaalvoordelen, minder CO2-uitstoot en een efficiëntere inzet van middelen, dat is wat men in de topsector logistiek wil realiseren.

Ketenregie moet dit mede mogelijk maken. Vijf professionals leggen uit hoe, en benoemen de mogelijke obstakels.

Ad Schoenmakers

Directeur en mede-eigenaar Ritra Cargo Volgens Ad Schoenmakers staat bij Ritra Cargo het belang van de klant voorop, ook als het gaat om ketenregie. ‘Wij bouwen logistieke systemen waarin iedereen deelgenoot is en verantwoordelijk is voor het eigen stuk. De data zijn daarom inzichtelijk voor alle partners in de keten: agenten, rederijen, vervoerders en klanten.’ Een dergelijke werkwijze is logisch en bijzonder tegelijk, omdat het nogal eens gebeurt dat ketenpartijen zich op het vlak van datadeling terughoudend opstellen. Dat verbaast Schoenmakers. ‘Ze roepen hard dat we data moeten ontsluiten en delen, en zijn vervolgens angstig om het ook echt te doen.

Waarschijnlijk omdat ze daarmee hun businessmodellen onder de loep moeten leggen.’ Schoenmakers ziet het binnen de context van ketenregie als een pre dat Ritra Cargo als no assets expediteur niet wordt gehinderd door eigen loodsen of vrachtauto’s. ‘Wie een eigen loods leeg heeft staan, benut deze. Ook al ligt deze geografisch gezien niet het meest gunstig voor de klant. Ben je echter vrij van middelen, zoals wij, dan kies je ineens wel voor een loods in Venlo in plaats van in Rotterdam.’

23

A N A LYS E

Bas van Bree

Programmaontwikkelaar 4C bij Dinalog De huidige technologie is ver genoeg om ketenregie mogelijk te maken. Echter, samenwerking vraagt om transparantie en dat ligt gevoelig. Bas van Bree erkent dat hier misschien wel de grootste uitdaging ligt. ‘De praktijk is weerbarstiger dan berekeningen op papier. Sociale aspecten spelen een rol. Stel

Doelstellingen ketenregie

dat de ene planafdeling wordt gestuurd op samenwerking en de andere op het halen van targets, dan zorgt dat cultuurverschil ervoor dat er met een ander perspectief beslissingen worden genomen.’ Ondanks alle uitdagingen is Van Bree ervan overtuigd dat de ketenregiedoelstellingen (zie kader) worden gehaald. ‘In Nederland zijn meerdere Cross Chain Control Towers in ontwikkeling. Je ziet

De logistieke sector heeft een gezamenlijk doel als het gaat om ketenregie: in 2020 wil men vijftien zogenoemde Cross Chain Control Centers, kortweg 4C's, in Nederland, waarmee 50.000 ton kg CO2 en 50 miljoen wegtransportkilometers worden vermeden. Ook moeten ketenregieactiviteiten 1,8 miljard gaan bijdragen aan het bruto binnenlands product.

al koppelingen tussen plansystemen ontstaan en daar waar samenwerking plaatsvindt, zie je duidelijk kilometer- en CO2-reductie. In de komende jaren gaat dat zeker opschalen.

Voor klimaatneutrale logistieke systemen is ketenregie dan ook heel belangrijk. Alle kennis die we hiermee opdoen, zorgt voor een gunstig vestigingsklimaat voor buitenlandse partijen.

Ron Smits

Senior manager control tower bij S ­ eacon Logistics 'Onafhankelijke diepte-data-analyse' ‘Om optimalisatie op basis van ketenregie te kunnen bewerkstelligen, is een onafhankelijke diepte-data-analyse van de verschillende partijen in de keten waarmee je wilt crossen van groot

belang. Dus zonder dat je wordt gehinderd door infrastructuur of modaliteit. Anders kun je niet van een Cross Chain Control Tower spreken’, meent Ron Smits. ‘Optimaal is het wanneer ketenregie voldoet aan vooraf gestelde criteria, zoals de wensen en eisen van de klant en het financiële plaatje.

Altijd ten gunste van flexibiliteit, service en kwaliteit.’

24

A N A LYS E

Joris Tenhagen

New business director bij ­Seacon Logistics

Ton de Kok

Professor aan de TU Eindhoven Ton de Kok verdiept zich al meer dan dertig jaar in de logistieke sector, met in de laatste jaren een focus op ketenregie. Hij geeft aan dat veel bedrijven in de veronderstelling zijn op basis van ketenregie te functioneren, terwijl ze het feitelijk over het vervoeren van restanten hebben. ‘Ketenregie gaat over het optimaliseren van routes en het delen van netwerken, zodat er uiteindelijk minder kilome-

'Iedereen deelgenoot'

ters door minder vrachtauto’s worden gereden en de CO2-emissie omlaag gaat. Nu maakt iedereen veelal nog een eigen afweging en wordt niet nagegaan of bijvoorbeeld Unilever ook die kant op gaat.’ De Kok spreekt dan ook liever over Cross Chain Collaboration Centers dan over Cross Chain Control Towers. 'Door software te koppelen, weten partijen wie waar en wanneer rijdt. Toegang tot informatie is cruciaal voor een betere samenwerking en ketenregie.'

'Komende jaren opschalen'

'Delen van netwerken'

'Grote partijen aanjager' Een machtige partij uit de markt met de mogelijkheden zal waarschijnlijk het initiatief nemen tot het organiseren van ketenregie, stelt Joris Tenhagen. Hij benadrukt dat dit niet wil zeggen dat kleine transporteurs niet meer mee doen. ‘Een hybride benadering is in onze optiek wat de markt nodig heeft. Local heroes kunnen net zo goed als grote transporteurs worden ingezet. De kracht van ketenregie zit in het netwerk dat je benut. Het middel moet geen doel op zich worden. Door samenwerking en een uniforme manier van werken kun je juist de keten optimaliseren en de best mogelijke oplossing voor de klant bieden. En als je hebt bepaald wat wel en niet te delen, stel dan ook spelregels vast over wat kan en mag.

Die transparantie neemt veel koudwatervrees weg.’ Naast het niet willen delen, is er ook nog zoiets als niet kúnnen delen, stelt Tenhagen. ‘De ictinfrastructuur is ver genoeg; het wordt steeds makkelijker om systemen aan elkaar te knopen. Maar niet iedereen in de keten is even ver in de mate van informatie kunnen of willen ontsluiten. Zo is het wegvervoer met geautomatiseerde planning en inboard systemen goed georganiseerd. Het spoor en de binnenvaart zijn minder ver en dat is wel nodig als je goed wilt afstemmen en de beste keuzes wilt maken voor de klant.’ Een bijkomend voordeel van ketenregie is volgens Tenhagen dat het leidt tot ketenverkorting. ‘Die efficiencyslag van control towers heeft allerlei voordelen, zo verkort het bijvoorbeeld ook de financiële processen.’

IN HE T NIE U WS

‘ In innovatie moet je energie steken’ Sandra Smits

Koninklijke Saan Accountantsbureau PwC concludeert in haar recent verschenen rapportage ‘Shifting patterns’, over de toekomst van de logistiek, dat de logistieke sector niet snel genoeg verandert. Gevraagd naar een reactie wil Sandra Smits, manager industriële verhuizingen bij Koninklijke Saan in Tilburg, deze uitkomst graag nuanceren.

‘Op een aantal punten heeft PwC zeker een punt’, zo steekt Smits van wal. ‘Een groot aantal bedrijven in de logistieke sector opereert vooral binnen de eigen kaders, met een sterke focus op het eigen klantenbestand en het eigen dienstenpakket. Ik zie nog te weinig logistiek dienstverleners die op basis van een duidelijke visie muren doorbreken en bewust op zoek gaan naar innovatieve oplossingen, bijvoorbeeld door op strategisch niveau samen te werken.’ Tegelijkertijd ziet Smits veel logistieke ondernemers die best bereid zijn om te innoveren. ‘Echter, ze hebben vaak moeite met het concretiseren van de plannen. Want laat duidelijk zijn: in in-

novatie moet je energie steken. Zo zijn er op dit vlak vele ondersteunings- en subsidiemogelijkheden, maar de duidelijkheid en vindbaarheid van deze mogelijkheden laat nog wel te wensen over.’ Smits benadrukt dat innovatie van groot belang is om op de lange termijn te kunnen overleven. ‘Ontwikkelingen gaan razendsnel, terwijl innovatietrajecten tijd vragen.

Dat wringt soms. Niettemin moeten logistieke bedrijven de uitdaging blijvend aangaan om bij de tijd te blijven, door te innoveren en te anticiperen op datgene wat komen gaat.’ Ze kijkt in dit kader ook de overheid aan. ‘Logistiek dienstverleners hebben een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om innovatie. Tegelijkertijd heeft de overheid ook een verantwoordelijkheid: zij moet zich maximaal inleven in de logistieke branche, zodat ze bedrijven optimaal kan faciliteren en er een effectieve wisselwerking ontstaat tussen bedrijfsleven en overheid. Want alleen dan zal de logistieke sector wél snel genoeg kunnen veranderen.’

26

Nederland Logistiek

Heineken in Zoeterwoude:

Wereldwijde bierhub Dagelijks worden er 25 miljoen glazen Heineken geserveerd in 192 landen. Een aanzienlijk deel van dat bier is afkomstig uit Zoeterwoude, waar de Nederlandse bierbrouwer elk uur honderdduizenden flesjes Heineken, Amstel en andere merken afvult, verpakt en de wereld over verscheept. n Zoeterwoude heeft Heineken haar grootste brouwerij van Europa staan.

Daar vindt nog altijd een belangrijk deel van de logistieke operatie plaats waarmee de bierbrouwer haar sterke mondiale positie tracht te borgen. Duizenden full truck loads vertrekken vanaf deze locatie, om Nederland en de rest van Europa te beleveren. Daarnaast bereikt een groot aantal bierflesjes en -blikjes in containers, overgeslagen in de Alpherium terminal in het nabijgelegen Alphen aan de Rijn, de buitenlandse markten. Innovatie speelt in al deze processen een belangrijke rol, vertelt Pieter van Kooten, verantwoordelijk voor de afdeling logistieke projecten en duurzaamheid binnen Heineken. ‘Om competitief te blijven, moeten we steeds efficiënter opereren en dus creatief zijn. Dat lukt bijvoorbeeld door te kijken naar mogelijkheden om het aantal kilometers dat onze vrachtauto’s afleggen te reduceren, door het brandstofverbruik van onze chauffeurs positief te beïnvloeden, maar ook door telkens de best passende modaliteit en brandstof te kiezen.’

Klimaatneutrale corridor Heineken beseft dat efficiëntie in de logistieke keten het beste is te realiseren door samen op te trekken met ketenpartners. De bierbrouwer slaat bijvoorbeeld op het vlak van een gemeenschappelijke brandstofvisie

de handen ineen met huisvervoerders Hartog & Bikker, Simon Loos en Nedcargo. Gezamenlijk realiseren Heineken en deze drie logistiek dienstverleners op dit moment een klimaatneutrale corridor tussen de brouwerij in Zoeterwoude, de Alpherium terminal in Alphen aan de Rijn en de haven van Rotterdam. ‘Ook de provincie Zuid-Holland en het Havenbedrijf maken onderdeel uit van dit initiatief, net zoals verlader Zeeman.

Allemaal hebben we een belang, gekoppeld aan hetzelfde doel: duurzaam vervoer realiseren, om er competitief sterker van te worden.’ Het initiatief kent meerdere deeltrajecten, vertelt Van Kooten. Als voorbeeld noemt hij het verduurzamen van het transport over de N11, de nabijgelegen verbindingsweg tussen Leiden en Bodegraven.

‘Deze weg proberen we klimaatneutraal te maken door het gebruik van hernieuwbare brandstoffen en elektrisch transport. Daarnaast willen we de Gouwe optimaliseren, zodat de bevaarbaarheid van deze rivier toeneemt en zij efficiënter is te benutten.’

Ook noemt Van Kooten de doorontwikkeling van bedrijventerrein Steekterpoort, het gebied rondom de containerterminal in Alphen aan de Rijn, waar met de bouw van een nieuw distributiecentrum - op het dak ruim voorzien van zonnepanelen - en windturbines de basis wordt gelegd voor een volledig duurzame operatie.

Volledig elektrisch Interessant is ook de realisatie van de Gouwenaar 2, een binnenvaartschip dat op termijn de Gouwe volledig elektrisch gaat bevaren.

De ontwikkeling is een gezamenlijk initiatief van Heineken en Nedcargo, dat moet leiden tot een volledig klimaatneutraal transport tussen de brouwerij en de Rotterdamse haven. ‘Volgend jaar willen we het eerste volledig elektrisch aangedreven binnenvaartschip in gebruik nemen’, vertelt Van Kooten. ‘Dit schip wordt nu nog aangedreven door een dieselgenerator, maar deze kan worden vervangen door een accu of brandstofcel zodra deze beschikbaar zijn.’ Op de langere termijn hoopt Heineken meer van zulke speciaal op maat gemaakte schepen in gebruik te nemen.

Van Kooten benadrukt dat dergelijke duurzame investeringen alleen mogelijk zijn op basis van langetermijnafspraken met partners in de keten. Kostenefficiëntie is overigens ook hier een uitgangspunt. ‘De realisatie van zo’n schip mag namelijk geen impact hebben op onze kostprijs’, aldus Van Kooten.

Uiterst flexibel Heineken heeft robotisering al lang omarmd, waar anderen nog lijken te discussiëren over de mitsen en maren. Automated guided vehicles rijden het bier naar de juiste plek en automated truck loading systems zorgen ervoor dat dat bier zonder menselijke inbreng de wachtende vrachtwagen in verdwijnt. De bierbrouwer wil met de robotisering snel kunnen meebewegen met de markt en moet daarom uiterst flexibel kunnen opereren. Verregaande automatisering maakt dat mogelijk, aldus Van Kooten. ‘Het stelt ons in staat om per verpakkingslijn 80.000 flesjes per uur te verpakken, of 60.000 blikjes per uur, op basis van een 24/7 operatie .’

RE P O RTAG E

Nieuw spanningsveld Waar in Nederland bier nog altijd in belangrijke mate wordt gedronken uit flesjes met statiegeld, neemt de populariteit van zogenoemde one-way-bottles, die na gebruik direct in de glasbak belanden, in het buitenland snel toe. Het zorgt voor een nieuw spanningsveld in het productieproces van Heineken, want waar flesjes met statiegeld meerdere malen terug zijn te brengen in het vulproces, vergen one-way-bottles telkens weer aanvoer van fonkelnieuwe bierflesjes.

27

28

RE P O RTAG E

60.000 Flesjes per dag

De verregaande robotisering maakt dat de vloer slechts door enkele medewerkers wordt bemand. Zij hebben als voornaamste taak het continue proces te controleren, bijvoorbeeld als het gaat om het gebruikte glas en de toegepaste etiketten. Ook bij eventuele calamiteiten, waardoor de lijn stil komt te staan, komen ze direct in actie.

Verder zijn de medewerkers verantwoordelijk voor bierwissels. ‘Zij zetten een lijn zo snel mogelijk om naar een ander soort bier’, aldus Van Kooten, die benadrukt dat het aantal bierwissels waar mogelijk wordt geminimaliseerd. ‘Het vullen van de flesjes is bepalend voor onze efficiëntie. Dus hoe langer een bepaalde run is te continueren, hoe beter.’

Goed opgeleid Weliswaar komt er op bepaalde lijnen geen hand meer aan te pas, het personeel dat

rondloopt, is zorgvuldig geselecteerd. Van Kooten legt uit: ‘Wij willen problemen niet oplossen maar voorkomen. Dat vraagt om een bepaalde slimheid en dus om een bepaald type medewerker. Goed opgeleid zijn is in onze ogen een absolute pre.’ De robotisering bij Heineken heeft nog een voordeel: het bier verlaat in recordtijd het pand. Dat moet ook wel, benadrukt Van Kooten, want in Zoeterwoude beschikt de bierbrouwerij over een exportopslagcapaciteit die gelijk staat aan 12 uur productie.

‘Soepele processen zijn om die reden essentieel, net zoals een goede forecast en een passende containerbeschikbaarheid. Immers, met onvoldoende containers op voorraad zou het proces – met al die automatisering – alsnog spaak lopen.’ En daar moet je, zittend aan de bar van een willekeurig bruin café, toch even niet aan denken…

Heineken in cijfers • Heineken is de op een na grootste brouwer ter wereld met 20,5 miljard euro aan inkomsten in 2015 • Heineken verkoopt wereldwijd meer dan 250 merken bieren en ciders • Het merk Heineken is in ruim 170 landen vertegenwoordigd • Heineken is op Facebook de populairste bierbrouwer met 20,3 miljoen likes • Heineken is wereldwijd het meest gedronken premium bier met 30,5 miljoen hectoliter in 2015

Deze reportage kwam tot stand tijdens het werkbezoek van de deelmarkt TLN Distributie aan Heineken in Zoeterwoude

29

IN B E WEG IN G

1966

Oprichting van de cabinefabriek in Westerlo

DAF in Westerlo Logistieke keuzes mogen niet gebonden zijn aan landsgrenzen. De Nederlandse vrachtautofabrikant DAF, toentertijd nog onder leiding van Huub en Wim van Doorne, realiseerde zich dat al in een vroeg stadium en startte een halve eeuw geleden met de productie van cabines in het Belgische Westerlo. Daar werd begonnen met een terrein van 40.000 vierkante meter, gekocht voor 90 miljoen Belgische franken, en een 12.000 vierkante meter grote fabriek, specifiek ingericht voor de productie van cabines. Er vond al snel uitbreiding plaats; in 1971 besloot DAF ook de assenproductie naar Westerlo te verhuizen.

Hiervoor realiseerde DAF een fabriek van 13.000

vierkante meter die aan de bestaande productiefaciliteit werd toegevoegd. In 1985 volgde een investering in een compleet nieuwe lakfabriek en deze krijgt op het ogenblik een ultramoderne opvolger – kosten: 100 miljoen euro – zodat DAF in staat is om de komende jaren verder te groeien. Met deze uitbreiding én de inmiddels ver doorgevoerde robotisering in Westerlo kan DAF de productiecapaciteit van de cabinefabriek met 50 procent verhogen naar zo’n 300 cabines per dag. Op dit moment realiseren de 2.300 medewerkers nog zo’n 200 cabines en 450 assen per dag, bedoeld voor de CF- en XFmodellen van DAF.

30

Nederland Logistiek

In beeld gevangen

Een onderwerp uit dit magazine samengevat in één infographic

Over TLN

Wat kan TLN voor u betekenen?

Meer informatie

Interessant artikel? Lees er meer over op de website van TLN

TLN is dé ondernemersorganisatie voor wegtransportbedrijven en logistiek dienstverleners. TLN is een vereniging met 5.500 leden.

‘Nederland heeft alles in huis om internationaal koploper te zijn’ www.tln.nl > Onderwerpen > Infrastructuur

TLN werkt aan een gunstig ondernemersklimaat in Nederland en Europa. TLN ondersteunt en verbindt ondernemers in de transport- en logistieksector.

Weerwoord www.tln.nl > Onderwerpen > CO2-reductie

TLN vertegenwoordigt de belangen van haar leden, zowel lokaal en regionaal als nationaal en Europees.

TLN heeft veel specialistische kennis en expertise op het gebied van transport en logistiek in huis. Die kennis is grotendeels gratis beschikbaar voor de leden van TLN. TLN verbindt haar leden en biedt een netwerk waarin kennis en ervaring wordt uitgewisseld door ondernemers.

TLN is de grootste werkgeversorganisatie van transporterend Nederland en voert cao-onderhandelingen om te zorgen voor een verantwoorde cao voor haar leden.

In beeld www.tln.nl > Onderwerpen > Zeehavenlogistiek

‘Logistiek met elkaar naar een hoger niveau tillen’ www.tln.nl > Onderwerpen > Logistiek en Supply Chain

Ketenregie gaat over meer dan restanten vervoeren www.tln.nl > Onderwerpen > KennisDC Logistiek

TLN is het aanspreekpunt voor en over de sector.

TLN biedt inkoopvoordeel en speciale voorwaarden voor leden dankzij collectieve afspraken met leveranciers en partners.

Heineken in Zoeterwoude: wereldwijde bierhub www.tln.nl > Onderwerpen > Bedrijfsautomatisering

31

S E RV I C E- INFO

Wat vindt TLN

Onderwerpen uit dit magazine voorzien van het standpunt van TLN Zeehavenlogistiek: ketensamenwerking, digitalisering en optimalisering TLN/FENEX vindt ketensamenwerking een belangrijk thema. Mede daarom heeft TLN/FENEX via diverse overlegorganen en adviescolleges contact met andere ketenpartijen om de zeehavenketen te optimaliseren.

Colofon Infrastructuur: meerdere sporen Voor een optimale aanpak pleit TLN voor een beleid dat op meerdere sporen tegelijk inzet: • Bouwen: investeren in extra wegcapaciteit op knel­ punten • Beheren: het onderhoudsniveau en beschikbaarheid van de wegen op peil houden • Benutten: de wegcapaciteit slimmer benutten • Beprijzen: het weggebruik beter beprijzen CO2-reductie: innoveren met beleid Ondernemers in de transport- en logistieksector dragen binnen hun mogelijkheden graag bij aan het terugdringen van CO2. Vanuit hun vaak kwetsbare mkb-positie kunnen vanuit economisch oogpunt hun bijdragen aan CO2-reductie niet ten koste gaan van hun rendement of continuïteit.

Ondernemers toetsen de mogelijkheden voor CO2-­ reductie op basis van drie uitgangspunten: • Beschikbaarheid: is de techniek verkrijgbaar en zijn er voldoende tank-/laadstations?

• Betrouwbaarheid: transport is een dienst waarbij uitval door technisch falen niet wordt geaccepteerd door opdrachtgevers • Betaalbaarheid: de investering dient bij te dragen aan de bedrijfsdoelen voor rendement/continuïteit De overheid kan met wet- en regelgeving het bedrijfsleven ondersteunen bij het realiseren van maatschappelijke doelen zoals CO2-reductie. Van belang is dat ondernemers een betrouwbare overheid ervaren die het bedrijfsleven in een periode van energietransitie zekerheden biedt over een langere termijn dan de gebruikelijke kabinetsperiode.

‘Nederland Logistiek’ is het relatiemagazine van Transport en Logistiek Nederland en verschijnt vier keer per jaar.

Ook de digitalisering van de zeehavenketen staat hoog op de agenda van TLN/FENEX. Op dit vlak is er veel contact met Portbase om gezamenlijk te kijken welke diensten de meeste toegevoegde waarde bieden voor zeehavenexpediteurs. Ook worden projecten opgestart die de zeehavenexpediteur helpen om stappen te zetten op het gebied van digitalisering.

Tevens gaat er veel aandacht uit naar de optimalisering van de achterlandverbinding. In dit kader vindt er veel overleg plaats met bijvoorbeeld deep sea terminals.

Bedrijfsautomatisering: beter ondernemerschap, meer rendement De voordelen van de ICT zijn duidelijk. Goed gebruik van ICT-toepassingen verbetert niet alleen het ondernemerschap, maar ook het rendement in de sector.

Nummer 1 • December 2016 Uitgever en redactie Transport en Logistiek Nederland Boris Pasternaklaan 22 2719 DA Zoetermeer T 088 4567111 E nederlandlogistiek@ tln.nl I www.tln.nl Hoofdredactie Twan van der Heijden Eindredactie Nienke Koenders Redactionele bijdrage Maroesja Kuut Fotografie Ton Zonneveld, Reinout van den Bergh Ontwerp en opmaak Maters & Hermsen, Leiden Druk BDU, Barneveld © Transport en Logistiek Nederland, 2016

De voordelen van de ICT zijn duidelijk. Goed gebruik van ICT-toepassingen verbetert niet alleen het ondernemerschap, maar ook het rendement in de sector.

In elk bedrijf komt enige vorm van automatisering voor en voor elk bedrijfsproces bestaan veel ICT-oplossingen, variërend van apps voor mobiele apparaten tot volledige en bedrijfsbrede ERP-oplossingen.

Het grote aanbod van verschillende producten en leveranciers maakt het moeilijk om de juiste keuze te maken bij aanschaf. Het goed implementeren en gebruik maken van systemen en het koppelen en integreren van de systemen is ook geen sinecure. TLN is van mening dat een betere samenwerking tussen bedrijven en ICT-leveranciers, samenwerking tussen ICT-leveranciers onderling en het gebruik van standaarden een sterke bijdrage levert aan een succesvolle omgang met ICT.

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of zijn partners.

Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen, zoals gedeponeerd bij het arrondissementsrechtbanken in Nederland.

Een exemplaar van de Regelen voor het Advertentiewezen is op aanvraag kosteloos verkrijgbaar.

Geïnteresseerd in een (extra) exemplaar van ‘Nederland Logistiek’?

Neem dan contact op met de redactie via nederlandlogistiek@ tln.nl.

voor de enige business die telt. die van u.

Perfectie kent geen grenzen. Dat weten we al sinds jaar en dag. En onze vastberadenheid om elk detail te verfijnen en de grenzen steeds verder te verleggen, is befaamd. Deze keer zijn we nog verder gegaan en hebben we onze eigen bewezen oplossingen op de proef gesteld. Onze ambities om nieuwe manieren te vinden om uw bedrijf te ondersteunen hebben ons teruggebracht naar de tekentafel.

Ontdek de nieuwe generatie Scania.

Meer informatie over onze nieuwste generatie vrachtwagens en services vindt u op scania.nl.