TON 90 06-20 • p 44
LAAGGELETTERD
KLAAR met Als je niet - of heel slecht - kunt lezen, mis je veel informatie. Dat kan lastig of zelfs gevaarlijk zijn. Bijna één op de tien mensen in transport en logistiek kampt met dat probleem. Zoals Hans van Dijk. De boordcomputer maakte een eind aan zijn vrachtwagenloopbaan. Nu zet hij zich als Taalambassadeur in voor laaggeletterde collega’s.
Hans is een geboren Limburger. Op zijn achtste verhuist hij naar West-Friesland. De kolenmijnen sluiten en zijn vader vindt werk bij de Hoogovens in Beverwijk. Voor Hans is die verhuizing traumatisch. “Ik had een zwaar Limburgs accent en dat vonden ze maar gek in Noord-Holland. Ik ben er flink om gepest. Op school ging het daardoor niet goed. Daarbij kwam dat leren mij heel veel moeite kostte.”
Leren als een dolle Met hangen en wurgen maakt Hans de lagere school en de lts af. Hij kan machinebankwerker worden of vrachtwagenchauffeur. Hij kiest voor het laatste en begint als bijrijder. “Dat werk heb ik jaren gedaan. Vroeger ging alles met de hand en ik ben best sterk en een harde werker. Tot een van de oudere chauffeurs tegen mij zei: ‘Moet jij niet eens je rijbewijs gaan halen?’ Daar zag ik enorm tegenop, vanwege de theorie. Maar goed, het bedrijf wilde de rijlessen betalen en dat was natuurlijk een unieke kans. Ze hadden wel een voorwaarde: als ik het examen niet haalde, moest ik alles terugbetalen. Het is mij gelukt, maar vraag me niet hoe. Ik leerde als een dolle en dan wist ik aan het eind van de dag vaak nog niet hoe het zat.”
Lantarenpalen tellen Als vrachtwagenchauffeur heeft Hans er veel last van dat lezen, schijven en rekenen hem moeite kosten. “Straatnaamborden lezen bijvoorbeeld. Dat nam veel tijd in beslag, dus dan bedacht ik trucjes. Ik ken alle gevels van Amsterdam. Zo vond ik mijn weg op de grachten. In het buitengebied helpt rotondes of lantarenpalen tellen. Dat was een tip van een collega. Andere collega’s hielpen met het schrijfwerk. Formulieren en vrachtbrieven vulden ze vooraf in. Ik hoefde alleen maar mijn handtekening te zetten. Zo rommelde ik door. Vaak ging het na verloop van tijd toch niet meer. Dan nam ik ontslag en meldde me bij een ander bedrijf. Daar ging ik dan gewoon langs. Ik heb nog nooit een sollicitatiebrief geschreven.”
Computer op tilt Dat hij zo slecht kan lezen en schrijven, bezorgt Hans veel stress. Hij krijgt het Spaans benauwd als hij een nieuw adres op de route heeft. Kwaad kan hij er ook van worden, als er weer eens iets niet lukt. Dat wordt erger als de boordcomputer in de wagen komt. “Inloggen duurde zo lang dat ik er zenuwachtig van werd. Drukte ik zo vaak op de enterknop dat de computer op tilt sloeg. Een klantnaam invullen kostte me wel vijf minuten. Dus dat deed ik in de pauze,
