3 Ledematen van dieren

Vergelijk de onderdelen van een aantal dieren met de onderdelen van de mens. Maak de juiste combinaties.

komt bij mensen overeen met:

Vleugels van een vogel botten van de arm | botten van het been | wervels

Staart van een walvis botten van de arm | botten van het been | wervels

Voorvinnen van een walvis botten van de arm | botten van het been | wervels

Achtervinnen van een zeehond botten van de arm | botten van het been | wervels

Vleugels van een vleermuis botten van de arm | botten van het been | wervels

4 Een fossiel als bouwpakket

Een onderzoeker heeft een aantal fossiele botten van een dinosaurus gevonden.

Voorzichtig haalt hij de botten uit het gesteente en stuurt ze naar een museum. Daar proberen wetenschappers het skelet in elkaar te zetten.

Dit heb je nodig:

• twee knipbladen met dinobotten (achter in je boek)

• schaar

• tekenpapier A3

• plakstift

• tekenmateriaal

Dit ga je doen:

1 Werk in tweetallen.

2 Knip de botten uit.

3 Zet het skelet in elkaar.

4 Plak de onderdelen op het tekenvel.

5 Teken de omtrek van de dino. Gebruik één kleur.

6 Hang het tekenvel op in het lokaal.

7 Bekijk het resultaat van de andere tweetallen.

Zijn alle resultaten hetzelfde? Wat leer je hieruit?

Hoefgangers, teengangers en zoolgangers

Zoogdieren zetten allemaal hun poten op de grond als ze lopen. Aan de botten in hun poten zie je dat ze dat op verschillende manieren doen. De lopende zoogdieren zijn onderverdeeld in hoefgangers, teengangers en zoolgangers.

• Hoefgangers, zoals paarden, koeien en gazelles, raken alleen met de toppen van hun tenen de grond (figuur 3a). De kootjes eindigen in een hoef. Ze hebben lange poten. Daarmee kunnen ze grote stappen nemen en zich snel voortbewegen.

• Teengangers, zoals katten, raken de grond met hun kootjes (figuur 3b). Daardoor zijn hun poten in verhouding lang, waardoor teengangers hard kunnen rennen.

• Zoolgangers, zoals beren en ratten, raken met de hele voetzool van hun poten of voeten de grond (figuur 3c). Zoolgangers zijn meestal geen snelle dieren, maar ze kunnen zich wel goed afzetten en iets vastgrijpen.

W IST JE DAT?

Kon Tyrannosaurus rex echt zo hard rennen?

In de film Jurassic Park houdt T. rex een jeep bij en haalt die zelfs in. Maar was hij echt zo snel? Naturalis in Leiden deed met een computersimulatie onderzoek naar de voortbeweging van T. rex. De conclusie was dat zijn normale wandelsnelheid ongeveer vijf kilometer per uur was, net als bij een mens. Zijn geschatte maximumsnelheid was twintig kilometer per uur. Sneller lukte niet, door zijn grote gewicht (ongeveer 5000 kg). T. rex liep als een kip of een struisvogel op twee enorme achterpoten. Waar hij zijn kleine gespierde voorpoten voor gebruikte, is nog steeds onduidelijk.

Opdrachten

5 De mens

Bij welk soort ‘gangers’ hoort de mens?

◯ hoefgangers

◯ teengangers

◯ zoolgangers

6 T. rex

Bekijk het skelet van de T. rex

Skelet van T. rex

Was de T. rex een hoefganger, teenganger of zoolganger?

Leg ook uit waarom.

7 Diersporen

Bekijk de figuur van de diersporen.

Welk dierspoor hoort bij een teenganger?

◯ A

◯ C A B C Diersporen

◯ B