3.4 Kraakbeen en been

Aan het eind van deze paragraaf kun je:

• de eigenschappen van kalkstof en lijmstof benoemen.

• de functies en bouw van kraakbeenweefsel en beenweefsel beschrijven.

Bij deze paragraaf horen de volgende practicumopdrachten:

• Stevigheid samenstelling

• Beenweefsel

• Kraakbeenweefsel

Overleg met je docent welke je gaat uitvoeren.

1 Vinger-grondtest

Bij de vinger-grondtest ga je met je vingers zo ver mogelijk naar de grond. Je houdt je knieën gestrekt. Het doel is om de grond te raken. Als dat niet lukt, dan heb je waarschijnlijk verkorte hamstrings of kuitspieren.

Deze test is vanaf 1950 uitgevoerd bij jongeren tussen 14 en 19 jaar. Vroeger kon ongeveer 90% van de jongeren de grond raken.

Tegenwoordig is dat ongeveer 40%. In een klas met 30 leerlingen zijn dat er 12. Voetballende jongens scoren het slechtst, meisjes die turnen scoren het best.

Bron: NTvG onderzoek researchgate.net

Vinger-grondtest

Voer zelf de vinger-grondtest uit.

Kun je met je vingers de grond raken? Bespreek het resultaat in de klas. Hoeveel leerlingen kunnen de grond aanraken?

Stevigheid en buigzaamheid

De botten van je skelet zijn stevig en een klein beetje buigzaam. Ze bestaan uit beenweefsel. Je oren zijn heel soepel. Je kunt ze buigen en daarna krijgen ze hun vorm weer terug. Oren bestaan uit kraakbeenweefsel

Tussen de cellen van beenweefsel en kraakbeenweefsel ligt tussencelstof Tussencelstof bestaat uit kalkstof en lijmstof. Kalkstof zorgt voor stevigheid, lijmstof voor buigzaamheid.

Als je jong bent, bevatten je botten veel lijmstof (figuur 1). Daardoor zijn je botten heel soepel. Als je ouder wordt, bevatten je botten steeds minder lijmstof en meer kalkstof. Je hebt dan een grotere kans dat je je botten breekt.

OPDRACHTEN

2 Stevig en buigzaam

Heb je wel eens boven op een heel hoog gebouw gestaan? Als het hard waait, voel je het gebouw een beetje bewegen. Hoge gebouwen zijn vaak gebouwd met gewapend beton. Dat bestaat uit beton (stevig) en staal (buigzaam). Gewapend beton is dus zowel stevig als buigzaam.

Welke eigenschappen maken een constructie zoals een gebouw het sterkst?

◯ alleen buigzaam

◯ alleen stevig

◯ stevig en buigzaam