Hoofdstuk 1 Begrips- en plaatsbepaling
1 Begrips- en plaatsbepaling 1.1 Definities van communicatie Over het begrip communicatie bestaat veel verwarring. Dit komt omdat veel mensen er een eigen invulling aan geven. Het woord communicatie is afgeleid van het Griekse ‘koinoonia’ en het Latijnse ‘communio’, dat te vertalen valt als ‘gemeenschap’, iemand laten delen in iets, oftewel verbonden worden. Communicatie betekent dan zoiets als ‘vergemeenschappelijken’. Volgens Van Dale betekent communicatie: ‘kennisgeving, verbinding, uitwisselen van gedachten’. Fundamenteel in het begrip communicatie is de tweezijdigheid, de wisselwerking tussen twee eenheden. We spreken in de regel van communicatie als een wisselwerking ontstaat tussen iemand (zender), die iets (een boodschap), al dan niet via een medium, wil overdragen aan iemand anders (ontvanger). Een eenvoudig schema maakt de betekenis van het woord communicatie duidelijk. Figuur 1.1
Communicatieschema
terugkoppeling
zender
boodschap
medium
ontvanger
feedback
In de wetenschap bestaan zeer veel definities van communicatie. Diverse wetenschappen houden zich dan ook bezig met communicatie, zoals biologie (dierlijke communicatie), natuurkunde (technische communicatie) en psychologie (menselijke communicatie). Vanaf het moment dat communicatie zelf een terrein van wetenschappelijke studie werd, heeft men geprobeerd een sluitende definitie te maken van wat communicatie nu eigenlijk is. Onder communicatiewetenschappers bestaat tegenwoordig betrekkelijke overeenstemming over hoe communicatie afgebakend en omschreven moet communicatie
worden. Een veelgehanteerde definitie is: ‘Communicatie is een proces van sociale interactie waarin een zender via een medium met een bepaalde bedoeling (bewust of onbewust) informatie geeft aan een ontvanger die deze hoe dan ook verwerkt.’ Ook in dit boek gaan wij uit van deze definitie.
14