MIXED - Financieel en administratief beheer - blok 1

FINANCIEEL EN ADMINISTRATIEF BEHEER FINANCIEEL EN ADMINISTRATIEF BEHEER Keuzedeel E&O Keuzedeel E&O 3/4 vmbo BB/KB/GL Naam Klas

Mixed Omslag Financieel_en_administratief_beheer 3-4 Keuzedeel Z&W vmbo BB-KB-GL.indd Alle pagina's

1/02/2022 13:03

FINANCIEEL EN ADMINISTRATIEF BEHEER Economie & Ondernemen

COLOFON Auteur

Over ThiemeMeulenhoff Over ThiemeMeulenhoff

Ad van Eekelen

ThiemeMeulenhoff zich vanmediaspecialist educatieve uitgeverij tot een learningoplossingen design company.

ThiemeMeulenhoff ontwikkelt is dé educatieve en levert educatieve voor het We brengen content,Voortgezet leerontwerp en technologie samen.

Met onze groeiende expertise, ervaring Primair Onderwijs, Onderwijs, Middelbaar Beroepsonderwijs en Hoger Onderwijs.

Deze en leeroplossingen zijn we een partner voor scholen bij het vernieuwen en verbeteren van oplossingen worden ontwikkeld in nauwe samenwerking met de onderwijsmarkt en dragen bij onderwijs.

Zo kunnen we samen beter recht doentalentontwikkeling. aan de verschillen tussen lerenden en scholen aan verbeterde leeropbrengsten en individuele en ervoor zorgen dat leren steeds persoonlijker, effectiever en efficiënter wordt.

Auteur oriëntatie op het beroep RadarTalent Assessment & Ontwikkeling

Eindredactie Toos de Zeeuw

Bureauredactie Singeling Tekstproducties

ThiemeMeulenhoff haalt het beste uit élke leerling.

Samen leren vernieuwen.

Meer informatie over ThiemeMeulenhoff en een overzicht van onze educatieve oplossingen: www.thiememeulenhoff.nl www.thiememeulenhoff.nl of via de Klantenservice 033 448 36 00 ISBN 978 90 06 33207 0 Eerste druk, eerste oplage, 2022 (LRN-line) Eerste druk, eerste oplage, 2017 (LRN-line) © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2022 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2017 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in Allegeautomatiseerd rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, een gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op opgeslagen enige wijze, in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of opzonder enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet j° het Besluit van 23uit augustus 1985, Stbl.

471 en artikel 17 Auteurswet Voor zover 1912 het maken van kopieën deze uitgave is toegestaan op grond van artikel1912, 16B dient men de1912 daarvoor wettelijk vergoedingen te voldoen Stichting ­ Auteurswet j° het Besluitverschuldigde van 23 augustus 1985, Stbl.

471 enaan artikel 17 Auteurswet PublicatieReproductierechten Organisatie (PRO), Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp 1912, dientenmen de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting (www.stichting-pro.nl).

Voor het overnemen van(PRO), gedeelte(n) uit3060, deze uitgave in bloemlezingen, Publicatie- en Reproductierechten Organisatie Postbus 2130 KB Hoofddorp (www. readers en andereVoor compilatiewerken 16 Auteurswet) dientuitgave men zich tot de uitgever readers te stichting-pro.nl). het overnemen(artikel van gedeelte(n) uit deze in bloemlezingen, wenden.

Voor meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. onderwijs ­w ww.auteursrechtenonderwijs.nl.

Voor meerzieinformatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het on-

derwijs zie www.auteursrechtenonderwijs.nl.

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.

Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalinde uitgever wenden. gen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

Deze uitgave is volledig co2-neutraal geproduceerd.

Deze uitgave is voorzien van het FSC -keurmerk. Dit betekent dat de bosbouw voor het geHet voor deze uitgave gebruikte papier is voorzien van het FSC® -keurmerk. bruikte papier opbosbouw een verantwoorde wijze heeft Dit betekent dat de op een verantwoorde wijzeplaatsgevonden. heeft plaatsgevonden.

Deze uitgave is volledig CO2-neutraal geproduceerd. ®

Colofon.indd 1

21/02/2022 16:03

WOORD VOORAF MIXED is dé methode voor leerlingen in leerjaar 3 en 4 van het beroepsgerichte vmbo.

De methode MIXED is bedoeld voor alle niveaus van het vmbo beroepsgerichte leerweg. In nauwe samenwerking met de gebruikende scholen wordt MIXED continue doorontwikkeld.

Belangrijke kenmerken van MIXED: ■ Beroepspraktijk staat centraal. Door een krachtige didactiek met realistische werkplekken en werkbedrijven bereiden de leerlingen zich goed voor op hun examen.

■ Loopbaanoriëntatie en -begeleiding zijn geïntegreerd in het lesmateriaal en zijn sterk gekoppeld aan de werkplek en het werkbedrijf.

■ Ieder zijn eigen MIXED. Scholen kunnen kiezen uit leerwerkboeken, een volledige digitale leeromgeving of een combinatie van beide.

■ Werkkaarten helpen de leerling zich stap voor stap belangrijke vaardigheden eigen te maken.

■ Video’s verduidelijken de theorie in realistische settings.

Leerlingen en docenten kunnen snel aan de slag dankzij de overzichtelijke opbouw: Het leerwerkboek bestaat uit acht blokken, gevolgd door de theorie en een begrippenlijst.

■ Een blok begint met een introductie en een overzicht van de inhoud en de leerdoelen.

■ In een blok maakt de leerling praktijkopdrachten en theorieopdrachten.

■ Elk blok sluit af met Oriëntatie op het beroep. Deze opdrachten helpen de leerling met het kiezen van een passende vervolgopleiding.

■ Achter in het boek staat alle theorie op alfabetische volgorde.

■ Achter de theorie staat ook een uitgebreide begrippenlijst. De vetgedrukte woorden in de theorie worden hier uitgelegd.

■

Wij hebben de methode MIXED met de grootste zorg ontwikkeld. Meer informatie kunt u vinden op www.thiememeulenhoff.nl/mixed.

Hebt u vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met onze klantenservice via 033 448 3600.

Wij wensen u en uw leerlingen een fijne en leerzame tijd met MIXED!

De auteurs, het ontwikkelteam en de uitgever

Beste leerling, Dit boek van Mixed kun je samen met de digitale leeromgeving gebruiken in de les. Dit boek is van jou persoonlijk, dus je mag er aantekeningen in maken. Na dit schooljaar mag je het boek houden.

Dat is makkelijk als je volgend jaar iets wilt opzoeken, of iets moet leren voor een toets.

Wij wensen je veel succes en plezier met Mixed.

Team Mixed

TOELICHTING OP DE PICTOGRAMMEN Oriënteren Opdracht voor tweetal Opdracht voor drietal Groepsopdracht Computeropdracht Theorie-opdracht Tip Werkkaart

INHOUDSOPGAVE Start Financieel en administratief beheer Over dit deel

9

11

Blok 1 Boekhouden (1)

15

Over dit blok 17 Hands on Trends 18 Boek & Disk 34 Oriëntatie op het beroep (LOB) 37

Blok 2 Boekhouden (2)

43

Over dit blok 45 Hands on Trends 46 Boek & Disk 57 Oriëntatie op het beroep (LOB) 67

Blok 3 Voorraadadministratie

73

Over dit blok 75 All for Animals 76 De Scootergigant 84 Oriëntatie op het beroep (LOB) 91

Blok 4 Bedrijfsvergelijking en begroten Over dit blok 101 All for Animals 102 Het Kleine Café aan de Haven 112 Oriëntatie op het beroep (LOB) 120

Blok 5 Bedrijfsrekenen

125

Over dit blok 127 Het Kleine Café aan de Haven 128 Administratiekantoor De Klerk 141 Oriëntatie op het beroep (LOB) 147

Blok 6 Prijsberekeningen

151

Over dit blok 153 IJsfabriek De Graaf bv 154 Bringham Park 163 Oriëntatie op het beroep (LOB) 172

Blok 7 Debiteurenadministratie Over dit blok 179 Hands on Trends 180 Boek & Disk 192 Oriëntatie op het beroep (LOB) 203

177

99

Blok 8 Crediteurenadministratie

209

Over dit blok 211 Hands on Trends 212 Boek & Disk 223 Oriëntatie op het beroep (LOB) 233

Theorie

239

Aanmaningen 241 Activa en passiva 243 Af te dragen omzetbelasting uitrekenen 244 Afschrijvingskosten 246 Bankafschrift verwerken 247 Boekingsregel voor Geld onderweg 251 Boekingsregels voor balansrekeningen 252 Boekingsregels voor hulprekeningen 254 Break-even 256 Bruto verkoopprijs berekenen 257 Cashflow 258 Coderen voor dagboeken 259 Constante en variabele kosten 261 Contante inkopen 262 Crediteurenadministratie 264 Crediteurenkaart 265 Debiteurenadministratie 267 Debiteurenkaart 268 Differentiële kostprijs 270 Directe en indirecte kosten 271 Exploitatiebegroting 273 Exploitatieoverzicht 275 Externe bedrijfsvergelijking 277 Evenwicht op de balans 279 Grootboek 281 Inkoop op rekening 283 Integrale kostprijs berekenen met constante en variabele kosten 285 Integrale kostprijs berekenen met directe en indirecte kosten 287 Interne bedrijfsvergelijking 289 Kolommenbalans 290 Liquiditeit 291 Niet te innen rekeningen 294 Nog te ontvangen goederen 296 Ouderdomslijst crediteuren 298 Ouderdomslijst debiteuren 299 Rekeningoverzicht crediteuren 300 Rekeningoverzicht debiteuren 302 Rentabiliteit van het eigen vermogen 304 Rentabiliteit van het totale vermogen 306 Solvabiliteit 308 Te ontvangen facturen 309 Verkopen van diensten 311 Verkopen van goederen 1 314

Verkopen van goederen 2 317 Voorraadadministratie 318 Voorraadkaart 319 Voorraadlijst 321 Voorraadverschillen 322 Winst 324

Begrippen

327

BLOK 1

BOEKHOUDEN (1)

OVER DIT BLOK

17

HANDS ON TRENDS

THEORIE BIJ DIT BLOK Evenwicht op de balans 279 Grootboek 281 Boekingsregels voor hulprekeningen 254 Boekingsregels voor balansrekeningen 252 Boekingsregel voor geld onderweg 251 Verkopen van goederen 1 314 Coderen voor dagboeken 259 Inkoop op rekening 283 Bankafschrift verwerken 247 Contante inkopen 262 Verkopen van goederen 2 317 Verkopen van diensten 311

18

Opdracht 1 Werk voorbereiden 19 Opdracht 2 Alles in evenwicht 19 Opdracht 3 Grootboekrekeningen bijhouden 20 Opdracht 4 Twee boekingsregels 22 Opdracht 5 Nog twee boekingsregels 23 Opdracht 6 Goederen verkopen 24 Opdracht 7 Verkoopfacturen coderen 25 Opdracht 8 Verkoopfacturen verwerken 26 Opdracht 9 Inkopen waar je een rekening voor krijgt 26 Opdracht 10 Inkoopfacturen coderen 27 Opdracht 11 Inkoopfacturen verwerken 28 Opdracht 12 Een bankafschrift boeken 28 Opdracht 13 Een bankafschrift coderen 29 Opdracht 14 Bankafschrift verwerken 30 Opdracht 15 Contant betaalde inkopen 30 Opdracht 16 Kasbewijzen coderen 31 Opdracht 17 Kasbewijzen verwerken 31 Opdracht 18 Afleveren van goederen 32 Opdracht 19 Interne boekingsstukken coderen 32 Opdracht 20 Interne boekingsstukken verwerken 33 Opdracht 21 Controleren en opruimen 33

BOEK & DISK 34 Opdracht Opdracht Opdracht Opdracht Opdracht

22 23 24 25 26

Werk voorbereiden 34 Diensten verkopen 34 Coderen 36 Gecodeerde boekingsstukken verwerken Controleren en opruimen 37

ORIËNTATIE OP HET BEROEP (LOB)

37

Opdracht 27 Dromen over je baan 37 Opdracht 28 Van favoriet merk tot baan 38

36

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

16

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

BLOK 1 BOEKHOUDEN (1) Over dit blok De boekhouding van een onderneming is heel belangrijk. Je kunt eraan zien hoe goed het bedrijf de afgelopen periode heeft gepresteerd. Daarna kijk je hoe je kunt verbeteren. De belastingdienst kan aan de hand van de afgesloten boekhouding zien hoeveel belasting het bedrijf moet betalen. Wanneer een bedrijf geld wil lenen, vraagt een bank meestal naar een aantal zaken die je kunt uitrekenen met behulp van de afgesloten boekhouding. Kortom, de boekhouding is de basis van de toekomst van een bedrijf.

Waar werk je?

Sportgroothandel Hands on Trends Je werkt bij sportgroothandel Hands on Trends. De werknemers op de administratieve afdeling van Hands on Trends houden zich bezig met de centrale verwerking van betalingen en facturen.

Op de afdeling werken acht medewerkers onder leiding van het hoofd Financiën Lian van den Berg. De mensen op deze afdeling zijn dynamisch, gevarieerd, resultaatgericht en hebben passie voor werken met cijfers. Kwaliteit staat voorop. Daarom wordt iedere ingevoerde boeking gecontroleerd.

17

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Boekhandel Boek & Disk Groothandel Boek & Disk levert allerlei materialen aan boekhandels, kiosken, home entertainment-zaken en alle andere verkooppunten van gedrukte en audiovisuele media. Ze verkopen spullen van uitgeverijen van boeken, tijdschriften, dvd’s en cd’s in Nederland en Vlaanderen. De uitgeverijen zijn bijvoorbeeld Valentino Video, Workout Media, Gruvy Muvy en ExpresZo.

Wat leer je?

□ □ □ □ □ □ □ □ □

evenwicht op de balans gebruik van grootboekrekeningen boekingsregels voor balansrekeningen boekingsregels voor hulprekeningen het boeken van verkopen het boeken van afgeleverde goederen het boeken van inkopen het verwerken van bankafschriften het verwerken van boekingsstukken in een Excel-boekhouding

Hoe ga je het doen?

Plannen is belangrijk voor je beroep en voor je studie. Aan het begin van elk blok maak je een planning voor de rest van de week. Bekijk wat je deze week allemaal moet doen en verdeel de opdrachten over de lesuren.

1 Open het document Planning.

2 Bekijk hoeveel tijd voor de opdrachten gepland is.

3 Vul in wanneer je welke opdracht doet.

4 Bewaar de planning in je portfolio.

5 Ga je aan Mixed werken? Bekijk dan telkens eerst je planning.

6 Ben je klaar met je werk? Open dan je planning en vul in wat je hebt gedaan.

Hands on Trends

Er is altijd veel te doen op de afdeling financiële administratie van sportgroothandel Hands on Trends. De boekhouding wordt gedaan in Excel. Je bent vandaag begonnen als nieuwe medewerker en daarom willen ze op de administratie eerst weten hoe goed je bent. Jouw begeleider,

18

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Lian, bespreekt steeds met je wat je moet doen. Ze stelt je daarover een aantal vragen, zodat ze weet of je de boekingsregels kent. Daarna verwerk je steeds een stapeltje boekingsstukken in de Excel-boekhouding.

Opdracht 1 Werk voorbereiden

Je hebt allerlei documenten nodig om je werk goed te kunnen doen. Daarom richt je eerst je werkplek in.

Opdracht 1.1 Maak op je computer een map met de naam Financieel en Administratief Beheer. Download de volgende documenten en bewaar ze in de map.

■ Rekeningschema (Word) ■ Handleiding bij boekhouden in Excel (Word) Opdracht 1.2 ■ Maak in de map Financieel Beheer een nieuwe map. Noem deze map Blok 1 Hands on Trends. In deze map bewaar je alle documenten die je in deze paragraaf maakt of bewerkt.

■ Download het volgende document en bewaar het in deze map: ■ Boekhouding HoT (Excel) ■ Pak een ordner met tabbladen om alle boekingsstukken in te doen. Geef het eerste tabblad de naam HoT. Opdracht 2 Alles in evenwicht

De eerste vraag die je van Lian krijgt, gaat over de balans. Wanneer is de balans van een bedrijf in evenwicht?

Lees de theorie Evenwicht op de balans.

De balans is het overzicht van de bezittingen, schulden en het eigen vermogen van een bedrijf. De balans moet altijd in evenwicht zijn. Dat lukt je alleen als je heel nauwkeurig werkt.

19

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 2.1 Geef met een kruisje achter elke bewering aan of die waar of niet waar is.

Bewering

Waar

Niet waar

Wanneer de balans in evenwicht is, weet je zeker dat je geen fouten gemaakt hebt.

Wanneer de balans niet in evenwicht is, heb je debet en credit een fout gemaakt.

Wanneer de balans in evenwicht is, kun je best een verkeerde balanspost gebruikt hebben.

Wanneer de balans in evenwicht is, heb je altijd één balanspost aan de debetkant en één aan de creditkant gebruikt.

Om de balans in evenwicht te houden moet je minimaal twee balansposten per boekingsstuk gebruiken.

Met een elektronisch boekhoudpakket klopt de balans altijd.

Opdracht 3 Grootboekrekeningen bijhouden

De eerste opdracht heb je goed gedaan. Lian is blij! Toch gaat ze nog even door, voordat je zelf aan het werk mag. Weet jij eigenlijk wat een grootboek is, en waarvoor je dat gebruikt?

Lees de theorie Grootboek en Boekingsregels voor hulprekeningen.

Alle veranderingen van de balansposten houd je bij in het grootboek.

Opdracht 3.1 Voor welke balanspost heb je nog een aantal aparte grootboekrekeningen?

Opdracht 3.2 Hoe noem je die aparte grootboekrekeningen?

Opdracht 3.3 Wat doe je bij het ‘openen van het grootboek’?

Opdracht 3.4 Welke grootboekrekeningen kun je niet openen en waarom kan dat niet?

20

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 3.5 Geef met een kruisje achter elke bewering over het gebruik van grootboekrekeningen aan of die waar of niet waar is.

Bewering

Waar

Niet waar

Een grootboekrekening open je altijd met een bedrag aan de debetkant.

Als er een bedrag bijgeteld moet worden, zet je dat altijd onder het balansbedrag.

Als er een bedrag af moet, zet je dat altijd credit.

Als er een bedrag af moet, mag je het met een minteken ervoor onder het balansbedrag zetten.

Als er een bedrag af moet, zet je dat aan de andere kant van de grootboekrekening dan waar het balansbedrag staat.

Op hulprekeningen zet je eerst het bedrag van het eigen vermogen aan de creditkant.

Op hulprekeningen zet je een bedrag waarmee het eigen vermogen toeneemt, altijd credit.

Opdracht 3.6 Wanneer je de grootboekrekeningen goed gebruikt, blijft de balans altijd in evenwicht.

Bekijk de boekingen. Geef bij elk van de boekingen aan of de balans in evenwicht blijft.

Grootboekrekening

Debet

Credit € 363,00

Debiteuren

€ 63,00

Te betalen btw

€ 300,00

Opbrengsten van de verkopen

Blijft de balans in evenwicht?

Grootboekrekening

Debet

Credit € 363,00

Debiteuren Te betalen btw Opbrengsten van de verkopen

€ 63,00 € 300,00

Blijft de balans in evenwicht?

21

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Grootboekrekening

Debet

Credit

Bank

€ 500,00

Geld onderweg

€ 500,00

Blijft de balans in evenwicht?

Grootboekrekening

Debet

Credit € 442,00

Kas

€ 42,00

Te betalen btw

€ 400,00

Opbrengsten van de verkopen

Blijft de balans in evenwicht?

Grootboekrekening

Debet

Credit

Autokosten

€ 60,00

Te vorderen btw

€ 13,20 € 73,00

Kas

Blijft de balans in evenwicht?

Grootboekrekening Inventaris

Debet

Credit € 500,00

Te vorderen btw

€ 105,00

Crediteuren

€ 605,00

Blijft de balans in evenwicht?

Opdracht 4 Twee boekingsregels

Om te begrijpen wat je in de boekhouding moet doen, moet je de balans kennen. Je hebt er nu al heel wat vragen over beantwoord. Toch gaat Lian nog even door met de theorie, want als je straks boekingen gaat doen, is het wel zo prettig als je geen fouten maakt!

Lees de theorie Boekingsregels voor balansrekeningen en Boekingsregel voor geld onderweg.

Opdracht 4.1 Lian laat je een notitieblaadje met een ezelsbruggetje zien. Zij zegt dat je daarmee alle boekingsregels kunt onthouden.

22

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Bekijk het ezelsbruggetje eens goed. Welke boekingsregel staat hiertussen? Kies het juiste antwoord. a Een grootboekrekening staat debet op de balans en er komt wat bij; je noteert wat erbij komt credit op die grootboekrekening. b Een grootboekrekening staat credit op de balans en er gaat wat af; je noteert wat erbij komt credit op die grootboekrekening. c Als er van een grootboekrekening wat afgaat, noteer je dat altijd credit op die grootboekrekening. d Wanneer er een bedrag bijkomt op een grootboekrekening, noteer je dat aan dezelfde kant als waar het balansbedrag staat; als er iets afgaat, zet je het bedrag aan de andere kant.

Opdracht 4.2 Waarom kun je dit ezelsbruggetje niet toepassen op de grootboekrekening Geld onderweg?

Opdracht 5 Nog twee boekingsregels

Nu Lian heeft gezien dat je de boekingsregels voor balansrekeningen kent, vraagt ze zich af of je ook weet hoe je met hulprekeningen moet werken.

Lees de theorie Boekingsregels voor hulprekeningen.

Opdracht 5.1 Om te begrijpen hoe je de hulprekeningen moet gebruiken, kijk je naar het Eigen vermogen.

Aan welke kant van de balans staat het Eigen vermogen?

23

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 5.2 Door verschillende gebeurtenissen verandert het Eigen vermogen.

■ Vul in de tweede kolom van het schema een goede naam in voor een hulprekening.

■ Geef daarna met een kruisje aan of het Eigen vermogen door een gebeurtenis groter wordt, of juist kleiner.

Gebeurtenis

Hulprekening

Eigen vermogen Eigen vermogen wordt groter

wordt kleiner

Kosten voor een autoreparatie.

Je hebt een verkoopfactuur gestuurd.

Kosten voor een privé-etentje.

Lonen die je betaalt aan personeel.

Goederen die je naar een klant stuurt.

Geldopname voor privégebruik.

Je hebt een credit-verkoopfactuur gestuurd.

Je betaalt hypotheekrente.

Je ontvangt rente op een spaarrekening.

Opdracht 5.3 Vul in de volgende zinnen steeds het ontbrekende woord in. Kies uit de volgende woorden: credit / hulprekeningen / minder / meer Alle veranderingen in het Eigen vermogen houd je bij op

. Het Eigen

op de beginbalans. Als het Eigen vermogen

vermogen staat

wordt, zet je dat aan dezelfde kant op je juiste hulprekening. Als het Eigen vermogen

wordt, zet je dat aan de andere kant op je juiste

hulprekening.

Opdracht 6 Goederen verkopen

Nu moet je Lian laten zien dat je weet wanneer je welke grootboekrekeningen moet gebruiken.

Lees de theorie Verkopen van goederen 1.

Opdracht 6.1 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: Eigen vermogen / Opbrengsten van de verkopen / Kas / hulprekening / Te betalen omzetbelasting / Debiteuren

24

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Bij de verkoop van goederen maak je altijd gebruik van de grootboekrekening en de grootboekrekening . Opbrengsten van de verkopen is een van het . Wanneer de klant contant betaalt, .

gebruik je de grootboekrekening Wanneer je de klant een rekening stuurt, zet je het totaalbedrag op de grootboekrekening .

Opdracht 6.2 Welke drie grootboekrekeningen gebruik je altijd bij verkopen op rekening?

Opdracht 7 Verkoopfacturen coderen

Hèhè, dat was een heleboel theorie. Eindelijk is Lian tevreden: je mag aan het werk! Lian zegt dat je nu mag gaan coderen. Wat was dat ook weer, coderen?

Lees in de theorie Coderen voor dagboeken de stukjes Coderen en Verkoopboek.

Je krijgt de eerste stapel boekingsstukken van Lian. Het zijn verkoopfacturen. Stop ze, zodra je ze gecodeerd hebt, in je ordner achter het tabblad HoT. Download de Verkoopfacturen en maak een afdruk.

Opdracht 7.1 Maak de aantekeningen op alle verkoopfacturen (voor zover nodig). Doe dat volgens de aanwijzingen van de theorie Coderen voor dagboeken, Coderen en Verkoopboek.

Opdracht 7.2 Vergelijk je resultaten met de resultaten van een klasgenoot.

Opdracht 7.3 Verbeter je eigen resultaten als dat nodig is.

25

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 8 Verkoopfacturen verwerken Verwerk nu alle verkoopfacturen in de boekhouding.

Gebruik de Handleiding bij boekhouden in Excel.

Opdracht 8.1 Open het bestand Boekhouding HoT. Ga als volgt te werk: 1 Download de Excel-werkmap.

2 Sla de werkmap op.

3 Ga naar het werkblad Verkoopboek.

4 Verwerk de verkoopfacturen volgens de handleiding.

Sla je werk op, maar sluit het bestand niet af.

Opdracht 9 Inkopen waar je een rekening voor krijgt

Lian zegt dat de volgende boekingen gaan over inkoopfacturen. Ze vraagt zich af of je de grootboekrekeningen voor inkoopfacturen kent en stelt je snel nog een paar vragen.

Lees de theorie Inkoop op rekening.

Opdracht 9.1 Bij een inkoopfactuur hoef je maar één grootboekrekening zelf te kiezen. De andere twee zijn altijd nodig.

Kies de twee grootboekrekeningen die je altijd gebruikt bij inkopen op rekening. a b c d e f g h i

inventaris crediteuren te betalen omzetbelasting voorraad goederen machinekosten autokosten te vorderen omzetbelasting bedrijfsauto’s afschrijvingskosten

Opdracht 9.2 Bij het boeken van een inkoopfactuur boek je een zelfgekozen grootboekrekening debet. Leg uit waarom op deze grootboekrekening altijd ‘debet’ geboekt wordt.

26

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 9.3 Gebruik het Rekeningschema.

Wanneer het bedrijf iets inkoopt, kies je één grootboekrekening die past bij het product dat is ingekocht. Noteer achter iedere inkoop een passende grootboekrekening van het rekeningschema.

Inkoop van...

Passende grootboekrekening

Seal-machine Bestelauto Brandstof voor de auto Reclamefolders Bedrijfsuitje Inboedelverzekering Bureaustoelen Printerpapier Lunch met een nieuwe klant Reparaties aan vloer van de werkplaats Boekhoudcursus Spullen die je verkoopt

Opdracht 10 Inkoopfacturen coderen

Je krijgt een tweede stapel boekingsstukken van Lian. Het zijn de inkoopfacturen. Stop ze, zodra je ze gecodeerd hebt, in je ordner achter het tabblad HoT.

Lees de theorie Coderen voor dagboeken, Inkoopboek.

Download de Inkoopfacturen en maak een afdruk.

Opdracht 10.1 Maak de aantekeningen op alle inkoopfacturen. Doe dat volgens de aanwijzingen van de theorie Coderen voor dagboeken, Inkoopboek.

Opdracht 10.2 Vergelijk je resultaten met de resultaten van een klasgenoot.

Opdracht 10.3 Verbeter je eigen resultaten als dat nodig is.

27

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 11 Inkoopfacturen verwerken

Verwerk de inkoopfacturen in de Excel-boekhouding van Hands on Trends.

Bij deze opdracht gebruik je de Handleiding bij Excel-boekhouding.

Opdracht 11.1 Ga naar het bestand Boekhouding HoT. Ga als volgt te werk: 1 Ga naar het werkblad Inkoopboek.

2 Verwerk de inkoopfacturen volgens de handleiding.

Sla je werk op, maar sluit het bestand niet af.

Opdracht 12 Een bankafschrift boeken

Nu komt Lian aanzetten met een bankafschrift. Op een bankafschrift zie je de afschrijvingen en bijschrijvingen van de bankrekening allemaal onder elkaar staan. Elke verandering staat op een aparte regel. Om te coderen schrijf je achter iedere regel de naam van een grootboekrekening die bij de omschrijving past. Het boekhoudpakket werkt automatisch de grootboekrekening Bank bij.

Lees de theorie Bankafschrift verwerken.

Gebruik het Rekeningschema.

Opdracht 12.1 Noteer in de tabel de grootboekrekening die past bij de omschrijving. Let daarbij op de code van de boeking.

Omschrijving IC; Waterbedrijf Aqua; € 200,00 af IC; Wegenbelasting; € 75,00 af GM: Geldopname voor de kas; € 700,00 bij GT; Geld naar privérekening: € 2000,00 af

28

Passende grootboekrekening

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Omschrijving

Passende grootboekrekening

GT; Debiteur Klunma, VF234; € 134,00 bij GT; Crediteur Hebbe, 45-52240; € 245,00 af IC; hypotheekrente; € 678,00 af IC; Betaling hypotheektermijn; € 1200,00 af ST; Kasstorting; € 1500,00 af

Opdracht 12.2 Als je een bankafschrift verwerkt, moet je soms de omzetbelasting boeken en soms niet.

Kruis in de tabel aan in welke gevallen je nog wél de omzetbelasting in het bankboek moet boeken.

Omschrijving

Omzetbelasting nog boeken

IC; Waterbedrijf Aqua; € 200,00 af IC; Wegenbelasting; € 75,00 af GM: Geldopname voor de kas; € 700,00 bij GT; Geld naar privérekening: € 2.000,00 af GT; Debiteur Klunma, VF234; € 134,00 bij IC; Autoverzekering, relatienr. 4591/1159901; € 423,00 af IC; hypotheekrente; € 678,00 af IC; Betaling hypotheektermijn; € 1200,00 af ST; Kasstorting; € 1500,00 af BA; Tankstation Kroontjes (pinbetaling); € 78,00 af GT; Crediteur Hebbe, 45-52240; € 245,00 af

Opdracht 13 Een bankafschrift coderen

Lian geeft je een bankschrift. Stop het, zodra je het gecodeerd hebt, in je ordner achter het tabblad HoT.

Lees de theorie Coderen voor dagboeken, Bankboek.

Download het bankafschrift en maak een afdruk.

Opdracht 13.1 Maak de aantekeningen op het bankafschrift. Doe dat volgens de aanwijzingen van de theorie Coderen voor dagboeken, bankboek.

29

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 13.2 Vergelijk je resultaten met de resultaten van een klasgenoot.

Opdracht 13.3 Verbeter je eigen resultaten als dat nodig is.

Opdracht 14 Bankafschrift verwerken

Verwerk het bankafschrift in de Excel-boekhouding van Hands on Trends.

Gebruik de Handleiding bij Excel-boekhouding.

Opdracht 14.1 Ga naar het bestand Boekhouding HoT. Ga als volgt te werk: 1 Ga naar het werkblad Bankboek.

2 Verwerk het bankafschrift volgens de handleiding.

Sla je werk op, maar sluit het bestand niet af.

Opdracht 15 Contant betaalde inkopen

Hands on Trends stuurt de meeste van zijn klanten een factuur, maar sommige klanten komen hun aankopen zelf halen en betalen dan liever contant. Ook die betalingen moeten natuurlijk netjes in de boekhouding terechtkomen. Lian vraagt of jij weet hoe dat moet.

30

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Lees de theorie Contante inkopen.

Opdracht 15.1 Het verwerken van een contante inkoop lijkt heel veel op het verwerken van een inkoop op rekening.

Vul in de volgende zin twee woorden in, waardoor de zin klopt.

Bij het verwerken van een contante inkoop doe je hetzelfde als bij het verwerken van een inkoop op rekening, behalve dat je de grootboekrekening boekrekening

vervangt door de groot-

.

Opdracht 16 Kasbewijzen coderen

Lian geeft je alweer een stapel werk. Stop de kasbewijzen, zodra je ze gecodeerd hebt, in je ordner achter het tabblad HoT. Eerst laat je nog even zien dat je weet wat de regels zijn.

Lees de theorie Coderen voor dagboeken, Kasboek.

Download de Kasbewijzen en maak een afdruk.

Opdracht 16.1 Maak de aantekeningen op de kasbewijzen. Doe dat volgens de aanwijzingen van de theorie Coderen voor dagboeken, Kasboek.

Opdracht 16.2 Vergelijk je resultaten met de resultaten van een klasgenoot.

Opdracht 16.3 Verbeter je eigen resultaten als dat nodig is.

Opdracht 17 Kasbewijzen verwerken

Verwerk de kasbewijzen in de Excel-boekhouding van Hands on Trends.

Gebruik de Handleiding bij Excel-boekhouding.

31

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 17.1 Ga naar het bestand Boekhouding HoT. Ga als volgt te werk: 1 Ga naar het werkblad Kasboek.

2 Verwerk de kasbewijzen volgens de handleiding.

Sla je werk op, maar sluit het bestand niet af.

Opdracht 18 Afleveren van goederen

Hands on Trends heeft aardig wat verkocht en voor al die verkopen facturen verstuurd. Maar nu zijn alle verkochte goederen geleverd aan de klanten. De administratie moet dit in de boekhouding verwerken. Lian vraagt je om te bedenken hoe je dat zou doen.

Lees de theorie Verkopen van goederen 2.

Opdracht 18.1 Hands on Trends stuurt verkochte goederen naar de klant. Met welk bedrag daalt de waarde van de voorraad goederen?

Kies het juiste antwoord. a b c d

met met met met

de de de de

prijs prijs prijs prijs

waarvoor waarvoor waarvoor waarvoor

het het het het

bedrijf bedrijf bedrijf bedrijf

de de de de

goederen goederen goederen goederen

kan verkopen heeft verkocht heeft ingekocht opnieuw moet inkopen

Opdracht 18.2 Leg uit waarom de naam ‘Inkoopwaarde van de verkopen’ een goede naam is voor de hulprekening.

Opdracht 19 Interne boekingsstukken coderen

Eindelijk! De laatste stapel boekingsstukken voor vandaag. Lian heeft een stapeltje interne boekingsstukken op je bureau gelegd. Stop ze, zodra je ze gecodeerd hebt, in je ordner achter het tabblad HoT.

Lees de theorie Coderen voor dagboeken, Diverse posten.

Download de Interne boekingsstukken en maak een afdruk.

Opdracht 19.1 Maak de aantekeningen op de interne boekingsstukken. Doe dat volgens de aanwijzingen van de theorie.

32

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 19.2 Vergelijk je resultaten met de resultaten van een klasgenoot.

Opdracht 19.3 Verbeter je eigen resultaten als dat nodig is.

Opdracht 20 Interne boekingsstukken verwerken

Je verwerkt de interne boekingsstukken in de Excel-boekhouding van Hands on Trends.

Gebruik de Handleiding bij Excel-boekhouding.

Opdracht 20.1 Ga naar het bestand Boekhouding HoT. Ga als volgt te werk: 1 Gebruik het werkblad Diverse posten.

2 Verwerk de interne boekingsstukken volgens de handleiding.

Sla je werk op, maar sluit het bestand niet af.

Opdracht 21 Controleren en opruimen

Klaar! Je werkdag zit erop. Of toch niet?

Opdracht 21.1 ■ Controleer of je alle opdrachten hebt gemaakt.

■ Controleer of je de volgende resultaten hebt: ■ alle boekingsstukken gecodeerd in je ordner, achter het tabblad HoT ■ alle boekingsstukken in Excel verwerkt ■ Maak de vergeten opdracht(en) alsnog.

■ Sla je werk op en sluit de Excel werkmap. Ruim je werkplek op.

33

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Boek & Disk

Je komt als geroepen als junior boekhouder bij Boek & Disk. Op dit moment is het erg druk in de boekhandels. De drukke decembermaand komt in zicht. Dat brengt ook in de groothandel veel administratief werk met zich mee: bestellingen verwerken, facturen maken en versturen. Vervolgens moet de administratie dit allemaal ook in de boekhouding verwerken. Jij helpt met de boekhouding. Suzanne Meulenkamp is hoofd van de financiële administratie. Zij geeft je je opdrachten.

Opdracht 22 Werk voorbereiden

Je hebt allerlei documenten nodig om je werk goed te kunnen doen. Daarom richt je eerst je werkplek in.

Opdracht 22.1 Ook bij Boek & Disk maak je gebruik van het Rekeningschema en de Handleiding bij boekhouden in Excel. Als het goed is, staan die nog in je map Financieel en Administratief Beheer.

Opdracht 22.2 ■ Maak in de map Financieel Beheer een nieuwe map. Noem deze map Blok 1 Boek & Disk. In deze map bewaar je alle documenten die je in deze paragraaf maakt of bewerkt.

■ Download het volgende document en bewaar het in deze map: ■ Boekhouding Boek & Disk (Excel) ■ Pak je ordner met tabbladen om alle boekingsstukken in te doen. Geef het tweede tabblad de naam B&D. Opdracht 23 Diensten verkopen Lees de theorie Verkopen van diensten.

Boek & Disk levert behalve allerlei artikelen ook enkele diensten aan de klanten. Zo organiseert de afdeling verkoop drie keer per jaar een gezellige contactavond met muziek en interessante sprekers. Tijdens zo’n avond krijgen winkeliers informatie over nieuwe producten en nieuwe

34

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

trends. Ook kunnen ze met collega’s spreken om van elkaar te leren. Deze avonden zijn natuurlijk niet gratis. Een andere dienst van Boek & Disk is dat ze artikelen bedrukken voor reclame en relatiegeschenken op verzoek van boekhandels.

Opdracht 23.1 Bedenk in overleg met een klasgenoot nog een dienst die Boek & Disk aan de klanten zou kunnen bieden.

Opdracht 23.2 Wanneer je diensten verkoopt, heb je altijd dezelfde twee grootboekrekeningen nodig. Welke twee zijn dat?

Opdracht 23.3 Welke boekingsregel pas je toe om de opbrengsten te boeken?

Opdracht 23.4 Bij de verkoop van diensten moet je het totaalbedrag aan de debetkant boeken op de grootboekrekening Kas of de grootboekrekening Debiteuren. Waarom aan de debetkant?

35

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 24 Coderen

Suzanne, je begeleidster, is heel tevreden over je inzicht in de boekingsregels. Ze geeft je daarom meteen een hele stapel boekingsstukken. Het zijn: ■ verkoopfacturen ■ inkoopfacturen ■ kasbewijzen ■ bankafschrift ■ interne boekingsstukken

Lees de theorie Coderen voor dagboeken.

Opdracht 24.1 Download alle boekingsstukken en maak van alles een afdruk.

Zorg ervoor dat de boekingsstukken op vijf stapeltjes liggen, soort bij soort. Leg ze per stapel op volgorde. Het hoogste volgnummer moet onderaan liggen.

Opdracht 24.2 Maak de aantekeningen op al deze boekingsstukken (voor zover nodig). Doe dat volgens de aanwijzingen van de theorie Coderen voor dagboeken.

Opdracht 24.3 Vergelijk je resultaten met de resultaten van een klasgenoot.

Opdracht 24.4 Verbeter je eigen resultaten als dat nodig is.

Opdracht 25 Gecodeerde boekingsstukken verwerken

Je hebt alle boekingsstukken gecodeerd. Je kunt ze nu in de Excel-boekhouding verwerken.

Gebruik de Handleiding bij Excel-boekhouding.

Opdracht 25.1 Verwerk alle boekingsstukken in de Excel-boekhouding van Boek & Disk.

Gebruik het bestand Boekhouding Boek & Disk.

Ga als volgt te werk: 1 Zorg ervoor dat de boekingsstukken goed gesorteerd voor je liggen.

2 Download de Excel-werkmap.

3 Sla de werkmap op.

4 Verwerk eerst alle verkoopfacturen, daarna alle inkoopfacturen, enzovoort. Volg de volgorde van de namen van de werkbladen.

5 Sla na elk werkblad steeds je werk op (Ctrl+S).

36

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 26 Controleren en opruimen

Klaar! Je werkdag zit erop. Of toch niet?

Opdracht 26.1 ■ Controleer of je alle opdrachten hebt gemaakt.

■ Controleer of je de volgende resultaten hebt: ■ alle boekingsstukken gecodeerd in je ordner ■ alle boekingsstukken in Excel verwerkt ■ Maak de vergeten opdracht(en) alsnog.

■ Sla je werk op en sluit de Excel-werkmap.

■ Bewaar alle boekingsstukken in je map.

■ Ruim je werkplek op.

Oriëntatie op het beroep (LOB) In dit blok heb je het werk van een boekhouder bij een onderneming geoefend. Heb je zelf al eens nagedacht waar je wilt gaan werken? In de volgende opdrachten bedenk je waarom je wilt werken, waar jij aan denkt bij werk en welke kwaliteiten jij al bezit.

Opdracht 27 Dromen over je baan Opdracht 27.1 Later ga je werken. Waarom zou jij willen werken? Kruis er één of meer aan. □ Omdat ik geld kan verdienen voor een huis, auto en eten. □ Omdat ik geld kan verdienen waar ik luxe dingen mee kan kopen of doen. □ Omdat ik geld kan verdienen en ik zelf mag kiezen wat ik ermee wil doen. □ Omdat ik dan geld verdien zodat ik voor een gezin kan zorgen. □ Omdat ik dan heel duidelijk weet wat ik de hele week moet doen. □ Omdat ik op het werk nieuwe vrienden kan maken. □ Omdat je het goed voor elkaar hebt als je werkt. Mensen kijken dan tegen je op. □ Omdat je ‘erbij hoort’ als je werkt. □ Omdat je in je werk veel nieuwe dingen kunt leren. □ Omdat ik mij nuttig voel als ik werk. □ Omdat werken mij een goed gevoel geeft.

□

Anders, namelijk:

37

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 27.2 Waar denk jij aan bij werk? Schrijf alle woorden, gedachten en ideeën op een leeg vel.

Als je het leuk vindt, mag je het in graffiti-stijl schrijven.

Tips: ■ Bedenk wat je vroeger wilde worden.

■ Bedenk met welke beroepen je al kennis hebt gemaakt en welke je leuk lijken.

■ Bedenk welke sector jou aanspreekt.

■ Wat zou jij wensen dat je kunt worden als alles mogelijk was?

■ Ben jij fan van een bepaald persoon en zou je dat werk ook willen doen?

Opdracht 27.3 Passen jouw ideeën over werk bij een beroep met boekhouden? Leg uit waarom.

Opdracht 27.4 Boekhouders werken soms als zzp’er bij een bedrijf. Zoek op wat een zzp’er is en leg dit in je eigen woorden uit.

Wil jij zzp’er worden? Leg uit waarom.

Opdracht 28 Van favoriet merk tot baan Opdracht 28.1 Is er een merk dat je leuk vindt of waarvan je veel spullen hebt? Bijvoorbeeld het merk van je favoriete deodorant, kleding of gadget. Schrijf het merk op.

Opdracht 28.2 Ga naar de website van dit merk. Wat vind je van de website? Noem twee punten die je leuk vindt (+) en een punt dat je niet leuk vindt (-). + + -

38

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 28.3 Zou jij voor dit merk willen werken? Leg uit waarom wel of niet.

Opdracht 28.4 Is er op dit moment werk bij deze organisatie? Schrijf twee vacatures op.

Zou je hier als boekhouder kunnen werken?

Opdracht 28.5 Voor de meeste banen moet je een diploma hebben. Maar daarnaast vragen ze vaak nog allerlei kwaliteiten: dingen waar je goed in moet zijn. Bijvoorbeeld nauwkeurig kunnen werken en stressbestendig zijn.

Kies een vacature uit opdracht 28.4 of zoek naar een vacature bij een andere organisatie.

Welke kwaliteiten moet je hebben volgens deze vacature?

Waarom vindt het bedrijf deze kwaliteiten belangrijk, denk je?

Heb jij een van deze kwaliteiten? Leg uit wanneer je deze kwaliteit hebt laten zien.

39

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 28.6 Welke kwaliteiten heb je nog meer? Kruis er drie aan in de tabel.

Je mag ook zelf een kwaliteit bedenken.

Handig

Eerlijk

Gehoorzaam

Bescheiden

Speels

Open

Zelfstandig

Rustig

Enthousiast

Geduldig

Lief

Grappig

Creatief

Avontuurlijk

Precies

Spontaan

Behulpzaam

Blij

Kieskeurig

Handig

Vrolijk

Slim

Ambitieus

Netjes

Voorzichtig

IJverig

Gul

Zorgzaam

Serieus

Gezellig

Optimistisch

Vriendelijk Snel

Sterk

Tevreden

Nieuwsgierig

Betrouwbaar

Sociaal

Sportief

Opdracht 28.7 Kies twee docenten die jou goed kennen. Bijvoorbeeld je mentor en een (andere) docent met wie je het goed kunt vinden.

Vraag aan allebei je docenten: ■ welke kwaliteiten zij goed bij jou vinden passen ■ welk beroep zij goed bij jou vinden passen

Naam docent 1: Kwaliteiten: 1 2 3

Soort beroep: Naam docent 2: Kwaliteiten: 1 2 3

Soort beroep:

40

Financieel en administratief beheer Blok 1 Boekhouden (1)

Opdracht 28.8 Welk antwoord van de twee docenten vind jij het beste bij je passen? Leg je antwoord uit.

41

FINANCIEEL EN ADMINISTRATIEF BEHEER FINANCIEEL EN ADMINISTRATIEF BEHEER Keuzedeel E&O Keuzedeel E&O 3/4 vmbo BB/KB/GL Naam Klas

Mixed Omslag Financieel_en_administratief_beheer 3-4 Keuzedeel Z&W vmbo BB-KB-GL.indd Alle pagina's

1/02/2022 13:03