76
3.2 aRBEIDspRODUCTIVITEIT De bedrijven in Nederland kun je in vier sectoren indelen
LE E s
secundaire sector • industrie
u
• landbouw • tuinbouw • mijnbouw • visserij • veeteelt
2
u
primaire sector
u
u
1
3
4
tertiaire sector
quartaire sector
• dienstverlenende bedrijven die winst willen maken
• dienstverlenende bedrijven die geen winst willen maken
De bedrijven in Nederland kun je in vier sectoren indelen. In Nederland is de tertiaire sector het grootst, hier werken de meeste mensen. Bedrijven produceren goederen en diensten om geld te verdienen. Als je de waarde van alle productie door bedrijven en overheid in een land optelt, heb je het binnenlands product. Deze waarde is gelijk aan het nationaal inkomen. Als bedrijven meer gaan produceren, neemt het binnenlands product toe. We spreken dan van economische groei. De meeste bedrijven willen groeien. Groeien kan een verschillende betekenis hebben. Bijvoorbeeld meer omzet maken, meer winst maken of meer vestigingen openen. De groei van een bedrijf is vaak ook nodig om de concurrentie met andere bedrijven aan te kunnen. Managers van bedrijven proberen de arbeids productivi teit in hun bedrijf daarom zo hoog mogelijk te krijgen. Arbeidsproductiviteit geeft aan hoeveel goederen en diensten een werknemer in een bepaalde tijd kan maken. Bij een hoge arbeidsproductiviteit maken werknemers veel producten per tijdseenheid. De loonkosten per product zijn dan laag. Hoe hoger de arbeidsproductiviteit is van een bedrijf, hoe hoger de concurrentiekracht.
Bedrijven zullen steeds moeten innoveren om hun concurrentiekracht op peil te houden. Innoveren is het ontwikkelen van nieuwe ideeën, werkmethodes of producten. Bij nieuwe werkmethodes wordt werk vaak gemechaniseerd of geautomatiseerd. Mechanisering betekent dat werk dat eerst door mensenhanden werd gedaan, wordt overgenomen door machines. Automatisering betekent dat denkwerk wordt vervangen door computers. Binnen een bedrijf worden werkzaamheden vaak verdeeld. De ene persoon is bijvoorbeeld bezig met de verkoop, de ander doet de administratie. Dit is de technische arbeidsverdeling. Werknemers hebben zich gespecialiseerd in een deel van het werk. Hierdoor gaat het tempo van het werk omhoog, waardoor de arbeidsproductiviteit stijgt. Een nadeel is dat het werk saai en eentonig kan worden. Werk is ook verdeeld naar geslacht en cultuur. Zo zijn er typische mannen- en vrouwenberoepen en zie je dat in bepaalde culturen bepaalde beroepen vaker voorkomen. Arbeidsverdeling zie je binnen een bedrijf, maar ook binnen de maatschappij. Werk wordt verdeeld tussen bedrijven, de overheid en andere organisaties. Dit is de maatschappelijke arbeidsverdeling.