2
EDITORIAL
-Steve Biko, Anti-Apartheid activist
The Campus Journalism Act of 1991 is the declared policy of the State to uphold and protect the freedom of the press even at the campus level and to promote the development and growth of campus journalism as a means of strengthening ethical values, encouraging critical and creative thinking, and developing moral character and personal discipline of the Filipino youth. In furtherance of this policy, the State shall undertake various programs and projects aimed at improving the journalistic skills of students concerned and promoting responsible and free journalism. Press freedom is exercised early in our schools, especially the universities. It is evident what just happened for the last 5 years and from what people feared to happen after the issuance of this editorial - the repetition of a traumatic history. Years ago, when a certain leader was criticized for the compliance of exercising press freedom, there are only two things that happened; filing for libel, cyber libel or slander, or the creation of a fact-controlled media network company. As also provided in the Bill of Rights Section 4. No law shall be passed abridging the freedom of speech, of expression, or of the press, or the right of the people peaceably to assemble and petition the government for redress of grievances. Yes, what’s happening is wrong, but resiliency still rules this country. Just like how the freedom of the press is practiced on the campus, the resiliency is also experienced in our respective schools and universities. Since the pandemic, the student publication around Pangasinan became inactive due to the lack of dedication of the students, and the motherly support of the school. How will we defend our press freedom to a dictatorial and populist government, if we are to be resilient to our campus press freedom? With the transcript of Chancellor Clement Camposano’s presentation that was delivered last Monday, February 22, 2021, on Day 1 of 'The 3rd National Conference on Democracy and Disinformation' with the theme: New Normal, New Media: Emerging Challenges of Disinformation in the Philippines, "To keep democracy from breathing its last, we need to keep our campuses alive. Alive with ideas, with disputations, with political dreams of all sorts." It is the job of the student journalists to recognize through the instrument of print and digital tabloids to be the ground-representation of the students by any means necessary. The students must be well aware of the existence of their newspaper not as a recognition of an extracurricular activity of a university, but as their instrument when there is a need for a call - call for suggestions, uncertainties, unrecognized projects of the campus or the student leaders, everything for the betterment of the academic environment.
In Igniting the Flame of Press Freedom Weakened by Propagandic Neglect "Mahirap na tungkulin ang pagiging Presidente; hindi lang ito basta basta. Sa susunod na magiging Presidente, huwag mong kalilimutan ang iyong mamamayan lalong-lalo na ang mga nakasabit sa laylayan. Pinagkatiwalaan ka ng nakararami at
S
Illustrated by Jasmine Bernadette Ravarra Bembo However, the use of social media can sometimes be abusive. Everything can be written and posted, without the validation of the facts and evidence presented. Over the past months, the publication itself faced battles with regards to holding the statements of all the articles written, proofread, and reviewed during the months of preparing the digital tabloid to be readable not only for the students of PHINMA - UPang but also for those students whose flames can be ignited by the publication. The digital and print media hold the same principles that facts should be valid and reviewed, and their evidence is not just a story to tell. Despite people telling how the media should work, it is not only about the principles of journalism a journalist upholds. The representation of one's character will always be alongside what is thought by the book and by their morals. Silencing the media will never happen. Just like what happened during the 80s, it will never shut.
Anthea Reformado Neil Mark L. Galvez Writers
Karrie Anne C. Langit Managing Editor
Kisly Moira R. Pera Literary Editor
Campus journalism can help galvanize opposition within the academic community and keep the campuses free from external interference. Let the local papers from your schools and communities start the intellectual controversy for a climactic debate and intellectual contestation, to keep alive the restless spirit that makes universities what they are. This publication needs more campus journalists who are not only good at reporting what they think is going on but also the ones who will be generous with their opinion and who will not be hiding in their closets when it's time to be louder. For the students of this beloved university, now is not the time to stop reading papers. When the subject of criticism chooses to dismantle the very purpose of the piece, discredit the media, and ask the public for sympathy, think twice, observe, and read more.
Hannah Angeli F. Mendoza Feature Editor
Micah Theresa C. Pidlaoan Associate Editor
Roxan C. Resuello News Editor
sana panindigan mo ang iyong plataporma. Nagtitiwala akong kayangkaya mong iangat ang bansang ito na nalugmok sa kahirapan." - John Aldrin Balazon, CELA "I would tell whoever ends up winning and taking the seat of President to at least try and be there for the
people, in more ways than one. You can only learn much about people from statistics; so that's why you're gonna have to go out there and really understand the people YOU chose to govern. Great leader does not simply lead their subjects, they live with their subjects, and they understand."
PUBLICATION OBJECTIVE To empower the university dissemination of information with high-quality paractice of campus journalism through learning-by-doing under the principle of ethical press release.
Denisse P. Brillante Photojournalist/ Layout Artist Jasmine Bernadette R. Bembo Graphic Artist Dr. Elmer D. Noriega Technical Adviser
"To the next President of the Philippines, I hope and pray that you will make a difference and bring something new in this country. Godbless you and the Philippines" - Aira Mae Pobre, CHS
- Joshua Biagtan, CELA
3
VIEWS
Trixie Ann C. Bautista Editor-in-Chief
Christian R. Hulipas Sports Editor
Ano ang gusto mong sabihin para sa susunod na presidente ng Pilipinas?
CLIMATE CRISIS: Malabo na ang Salitang Tahanan
‘‘
CO2 gaya ng pagkakaroon ng dagdag na pitong a maingay na sulok ng katotohanan, milyong sasakyan sa mga kalsada. Ang pag-aamukhang hindi na rin bago sa atin noong pumulis ng mga unwanted email ay ang pinakamatok ang balita na may ilang mga Siyentista sa daling paraan upang mabawasan ang carbon Los Angeles mula sa National Aeronautics and footprint sa computer o smartphone na isa sa Space Administration (NASA) ang naglungsad mga nag-aambag ng greenhouse gas emissions. ng nakaaalarmang protesta laban sa mga bangTunay ngang ang pagbabago ay nagsisimuko at malalaking kumpanya na nagpopondo ng la loob ng ating tahanan. Ngunit kaya ba natin fossil fuels dahil sa lumalalang kaso ng global itong panindigan at ipagpatuloy sa mas malakwarming at climate change sa mundo. Ayon sa ing tahanan lalo na kung ang pinag-uusapan na report ng The Times, ipinahayag ni Peter Kalnatin ay ang mundo mismo? Ngayon natin maimus—isa sa mga Siyentista ng NASA climate at Malaking porsyento ng pangako, ngunit isip ang laging bukang-bibig ng mga magulang aktibista na nag-protesta sa tapat ng JPMorgan maliit lamang na bahagi ang nabibigyan ng natin na maging wais at lagi tayong magtipid. Chase building—na ang kanilang aktibismo ay aksyon—na minsan ay kulang pa. Hindi natin kailangan ng sobra dahil anumang nagmumula sa isang pakiramdam ng desperasobra ay labis na makasasama sa atin. syon na makahanap ng isang bagay na aktwal Ilan sa mga klasikong paraan upang makana may epekto upang baguhin ang isang sitwasyon sa isang kapansin-pansing antas. Ayon kay Kalmus, mayroon na lamang pag-ambag tayo sa rehabilitasyon ng mundo ay ang pagtatanim ng mga puno, tayong nalalabing tatlo hanggang limang taon para maiwasan ang drastic climate pagre-recycle ng basura, paggamit ng mga reusable materials gaya ng glass at mechange. Dahil sa nangyari, marami ang naalarma at agarang naging viral sa mga tallic straws, cups, food containers, at eco bag sa pamimili, pagtitipid sa paggamit netizens dahil bukod sa pag-aresto sa mga mapayapang nagprotesta, gumawa ito ng tubig at kuryente, o iyong labis na pagbili ng damit sa mga kilalang fast fashion ng ingay na nag-ugat ng usapin tungkol sa naturang krisis na hinaharap at haharabrands na pangunahing sanhi ng daan-daang toneladang mga damit na itinatapon pin pa ng mundo sa mga susunod pang taon. Dito nagmula ang sikat na hashtag lamang sa mga disyerto (tulad ng Atacama dessert sa Chile). Magandang benengayong “Let The Earth Breathe”. pisyo rin ang paggamit ng mga bagay na nagbibigay ng alternatibong enerhiya katulad ng mga solar panels na puwede nang ma-install sa labas o bubong ng baCLIMATE CATASTROPHE hay. Bilang ang labis na paggamit ng carbon dioxide emission ang itinuturong panSa patuloy na paglaki ng ating populasyon ay katumbas din nito ang pagliit gunahing sanhi ng climate change at global warming, maaari rin itong mabawasan ng mundo. Mayroon tayong maunlad at mabilis na makinarya, ngunit unti-unti sa pamamagitan ng paglalakad at pagbibisikleta. Sa paraaang ito ay mababawasan namang kinakalawang ang pagmamalasakit natin sa kalikasan. Ayon sa ulat ng natin ang paggamit ng sasakyan na siyang reliant sa enerhiya. Sa tulong naman ng Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) noong 2020, mayroon na laEcosia application, na libreng ma-do-download smartphone, ay puwede ka nang mang tayong limitadong panahon upang makahabol sa climate change deadline makapagtanim ng puno sa pamamagitan lamang ng paggamit nito—45 searches ay para bawasan nang kalahating porsyento ang heat-trapping emissions, sa taong katumbas ng isang puno. Ang 80% ng kanilang profit ay mapupunta sa non-profit 2030 (at sa net zero sa taong 2050), upang maiwasan ang pagbabago ng klima organization na naka-pokus sa reforestation. na parehong may mapaminsala at irreversible na epekto. Ang hangarin ng IPCC Ngunit sa aking malawak na opinyon, hindi tao ang sasagip sa mundo kundi ay mapanatiling mababa sa 1.5°C average ang global temperature. Ngunit ayon ang kalikasan mismo. Ang kailangan nating gawin bilang mamamayan at parte naman sa pinaka-bagong tala ng IPCC ngayong taon, inaasahang tataas ang mga ng sistema ay tulungan natin itong muling makabangon mula sa problemang tayo temperatura nang higit sa 3°C, na siyang mabilis na magdadala sa atin sa climate ang nag-umpisa sa pamamagitan ng pagtitipid, pagbabawas, pagpapahagi ng tucatastrophe, maliban na lamang kung ang mga patakaran at pagkilos ay agarang long at pakikiisa sa mga kilusan at organisasyon na naglalayong mabawasan ang tutuldukan. masyadong pagdepende sa mga produktong labis na paggamit ng plastik, papel, at fossil fuels. CARBON FOOTPRINT Huwag nating gawing literal ang depinisyon na sa atin lang umiikot ang mundo. Bukod sa mga makabago at klasikong paraan ay may porsyento rin sa benepisyo Hindi lamang ikaw ang may-ari ng mundo. Lahat tayo ay nakikinabang dito. Sa ang pagtanggal ng mga unwanted email. Ayon sa BBC Science Focus Magazine kapabayaan ng isa, lahat tayo ay puwedeng maapektuhan. Ngunit salungat sa mga (2020), bukod pa sa carbon dioxide emission na siyang pangunahing dahilan ng sinabi ko ang ideyang hindi natin dapat ibigay ang buong sisi sa mga ordinaryong krisis sa klima, ang pagse-send ng 65 emails ay halos katumbas ng pagmamanetao na kumukunsumo lamang sa mismong articial producers. Sa halip na tumuho ng 1km sa isang kotse. Sa isang taon, ang karaniwang tao ay nagdaragdag ng tok lamang sa mga minorya, bakit hindi natin subukang mas kilalanin ang mga 136kg ng CO2 sa kanilang carbon footprint mula sa mga email na ipinapadala at may pribilehiyong magsimula ng pagbabago tulad ng mga malalaking kumpanya natatanggap nila. Ito ay katumbas ng dagdag na 320km na pagmamaneho sa isang na namamahagi ng mataas na porsyento kung bakit tayo naitulak sa ganitong sitkotse. Sa buong mundo, ang paggamit ng email ay bumubuo ng kasing dami ng wasyon— Climate Crisis... | p4
‘‘
“The most potent weapon in the hands of the oppressor is the mind of the oppressed.”
