Βασιλικὴ Ρηγοπούλου-Μουρίκη, «Στὴ Μάννα»

Βασιλικὴ Ρηγοπούλου-Μουρίκη

Στὴ Μάννα β΄ ἀναθεωρημένη κ᾽ ἐπαυξημένη ἔκδοση

ἐν Ἀνθούσῃ Μεσσηνίας ͵ΒΚΓ΄

.

.

.

Στὴ Mάννα

Σειρά: Ποίησις Βασιλικὴ Ρηγοπούλου-Μουρίκη Στὴ Μάννα α΄ ἔκδοσις: Στὴ Μάνα, ἐκδόσεις Ἔλυτρον, Καλαμάτα 2007.

ISBN: 978-618-5572-19-8

Κόσμημα ἐξωφύλλου καὶ τίτλου: Φέρεις τὸ πᾶν σύ.

Ἐκδότης: Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος ᾽Ανθοῦσα Οἰχαλίας Μεσσηνία 240 02 τηλ.: 2724023594 www.theodosispapadimitropoulos.gr info@theodosispapadimitropoulos.gr ῾Ιστολόγιον: http://www.dieleusi.gr Copyright ©: Βασιλικὴ Ρηγοπούλου-Μουρίκη & Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος, 2023 ( ͵ΒΚΓ΄). ᾽Απαγορεύεται ἡ ἀναδημοσίευσις, ἡ ἀναπαραγωγή, ὁλική, μερικὴ ἢ περιληπτική, ἡ μετάφρασις ἢ ἡ ἀπόδοσις κατὰ παράφρασιν ἢ διασκευὴν τοῦ περιεχομένου τοῦ βιβλίου καθ᾽ οἱονδήποτε τρόπον, μηχανικόν, ἠλεκτρονικόν, φωτοτυπικόν, ἠχογραφήσεως ἢ ἄλλον, ἄνευ προηγουμένης γραπτῆς ἀδείας τοῦ ἐκδότου καὶ λεπτομεροῦς, δῆλα δὴ πλήρους, παραπομπῆς εἰς ταύτην τὴν ἔκδοσιν καὶ τὴν συγγραφέα αὐτῆς, ὡς σαφῶς περιγράφουσιν οἱ Νόμοι 2121/1993, 2557/1997 καὶ ἅπαντες οἱ ἐν Ἑλλάδι ἰσχύοντες κανόνες τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου.

Βασιλικὴ Ρηγοπούλου-Μουρίκη

Στὴ Μάννα β΄ ἀναθεωρημένη κ᾽ ἐπαυξημένη ἔκδοση

ἐν Ἀνθούσῃ Μεσσηνίας ͵ΒΚΓ΄

Παναγιώτα Ζαχαρία Ρηγοπούλου τὸ γένος Εὐσταθίου Παπαδοπούλου. Γεννηθεῖσα ἐν ἔτει 1900 ἐν χωρίῳ Χιράδων Ἀρκαδίας. Μετοικήσασα εἰς Τσακῶναν Μεσσηνίας.

Ὕμνος στὴ Μάννα

7

Ὕμνος στὴ Μάννα

Τὸ 1958 ἔφυγε ἀπὸ τὴ ζωὴ ἡ μ ά ν ν α, κ᾽ ἐγὼ ποὺ τὴν ἤθελα τότε – ὅταν ἅπλωνα τὰ φτερά μου – νὰ πετάξω καὶ νὰ γνωρίσω τὴ ζωὴ καὶ νὰ εἶναι δίπλα μου βοηθὸς καὶ σύμβουλος, ἔμεινα ἔρημο πουλάκι νὰ μὲ δέρνουν οἱ μπόρες καὶ οἱ βοριᾶδες τοῦ χειμῶνα. Γιὰ νὰ μὴ νοιώθω τὴ μοναξιὰ καὶ τὴ μεγάλη της ἀπουσία, ἄρχισα νὰ γράφω γιὰ τὴ μάννα λόγια καρδιακὰ καὶ ἀντιπροσωπευτικά της· κ᾽ ἐγὼ ἔπαιρνα δύναμη κ᾽ αἰσθανόμουν νὰ φτερουγίζῃ αὐτὴ δίπλα μου: ἄλλοτε νὰ χαίρεται καὶ ἄλλοτε νὰ εἶναι σοβαρὴ γιὰ ὅλα ὅσα τῆς ἔγραφα. Πολύτιμη καὶ ἀναντικατάστατη μάννα, σοῦ ἀφιερώνω ὅτι εἶχα μέσα μου – στὸ μυαλὸ καὶ στὴν καρδιά μου – καὶ σ᾽ εὐχαριστῶ ποὺ μ᾽ ἔφερες στὴ ζωὴ καὶ γιὰ ὅσα μ᾽ ἔμαθες ὅσῳ ἔζησα κοντά σου. Μάννα, ἀπὸ κτίσεως κόσμου εἶσαι τὸ πρόσωπο ποὺ συνετέλεσε στὴ δημιουργία τῆς ζωῆς κ᾽ ἔστησες τὸν θρόνο σου μέσα στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ ὅλης τῆς κοινωνίας κ᾽ ἔγινες τὸ σύμβολο τῆς ἕνωσης καὶ τῆς ἀγάπης· εἶσαι τὸ στήριγμα, ἡ χαρὰ καὶ ἡ ἐλπίδα για ὅλους. Ἡ Μάννα, μεταδίδει τὴν τέχνη τῆς μητρότητος ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ χάριν ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος, καὶ ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος θαυμάζει καὶ λέγει: Τί πατρὸς γνησιώτερον; Καὶ τί μητρός συμπαθέστερον;¹ Ἡ ἱερωτέρα στιγμὴ γιὰ τὴ γυναῖκα εἶναι ἡ μητρότητα, καὶ ὅλοι σεβάστηκαν καὶ τίμησαν τὴ μητέρα -καὶ οἱ δυνατώτεροι ¹ Λόγος ΙΔ΄ Περὶ φιλοπτωχίας ια΄.

8

Ὕμνος στὴ Μάννα

καὶ σκληρότεροι ἄνδρες ἀνὰ τοὺς αἰῶνες, ἄφησαν παραδείγματα ὑποταγῆς ἢ ἀκόμη καὶ ὑποχώρησης στὴ μάννα. Στὴν Ἀρχαιότητα ἀναφέρεται ἡ ἑορτὴ τῆς μητρός (παρ᾽ ὅτι τὸ φαινόμενο εἶναι μᾶλλον πανανθρώπινο) ἀπὸ τὰ βάθη τῆς ἄγραφης παράδοσης -τῆς Προϊστορίας. Ἀπὸ τότε λατρεύονταν ἡ Γαία Μήτηρ – δηλαδὴ ἡ μητέρα ὅλων –, ἡ Δήμητρα, ἡ ἀνατολικῆς προέλευσης Κυβέλη καὶ ἡ Ῥέα· ἀξιοθαύμαστο ἦταν τὸ ἄγαλμα τῆς Ἄρτεμης στὴν Ἔφεσο μὲ τοὺς πολλοὺς μαστούς, ποὺ συμβολίζουν τὴ γονιμότητα...

Μάννα Παναγία

9

Μάννα Παναγία

Καμμία ἄλλη ἀνθρώπινη μορφὴ δὲν ὑμνήθηκε καὶ δὲν ἡγίασε κ᾽ ἐθεώθη ὅπως ἡ Μάννα Παναγία καί, ἀφ᾽ ὅτου ὁ Κύριος τὴν ἐπέλεξε ὡς τὴν πλέον ἐνάρετη καὶ ταπεινὴ κόρη γιὰ μάννα τοῦ Υἱοῦ Του, ἔμεινε στὶς καρδιὲς τῶν πιστῶν καὶ ὅλοι τὴν μακάρισαν καὶ τὴν μακαρίζουν, ἅπαντες τὴν εὐλογοῦν καὶ τὴν ἐπικαλοῦνται σὲ κάθε δύσκολη στιγμή. Ὅπως ἡ μητέρα τοῦ Χριστοῦ καθιερώθηκε νὰ λέγεται Παναγία, ἐπειδὴ ἡ μήτρα της ἔγινε «κιβωτὸς» τοῦ Θεοῦ Λόγου διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐξ ἴσου τὸ νόημα τῆς μάννας ἔλαβε ἱερωσύνη καὶ ἁγιωσύνη, ὡς τὸ κατ᾽ ἐξοχὴν τοῦ ἀνθρώπου. Κάθε μάννα – ὡσὰν ἁγία – θὰ ἔπρεπε νὰ φέρῃ στὴν οἰκογένεια τὸ Πνεῦμα καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Ὅμως, ἡ πορεία στὴ ζωὴ τῆς Θεοτόκου δὲν ἦταν χαρούμενη κ᾽ εὐτυχισμένη, ἀλλ᾽ ἔζησε ὅλες τὶς τραγικὲς στιγμὲς τοῦ Μοναχογυιοῦ της ὑπομονετικὰ καὶ πικρότατα, ὥς τὸ ὕστατο πρὸ τῆς Ἀναστάσεως, ὅπως ἀναγιγνώσκεται στὰ ἱερὰ Εὐαγγέλια. Μάννα Παναγιὰ εὐλογημένη, Μάννα ἐξόχως πικραμένη, ἀνέβαινες στὸν Γολγοθὰ μέσα στὴ θλίψη τὴν βαρειά. Τὰ δάκρυα πότιζαν τὴ γῆ γιὰ τοῦ Παιδιοῦ σου τὴ θανὴ μέσα στὴν ἀνθρωποφυγή στὴν ἄδικη κατακραυγή. Μάννα, βαρὺς ὁ πόνος σου,

10

Μάννα Παναγία

μεγάλος ὁ καημός σου, νὰ βλέπῃς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ ᾽κεῖ τὸν Μοναχογυιό Σου. Με τὰ καρφιὰ νὰ τὸν τρυποῦν μ᾽ ἀκάνθινο στεφάνι, κ᾽ Εσύ, ἐκεῖ, γονατιστὴ στὴ λύπη τὴ μεγάλη. Μάννα, ποὺ γέννησες τὸν Λυτρωτὴ καὶ τὸν Σωτῆρα ἀπάντων, ποὺ τὸν ποτίσανε χολὴ οἱ ἀχάριστοι ἄφρονες σκληροί.

Ἡ χαρὰ τῆς μάννας

11

Ἡ χαρὰ τῆς μάννας

Οἱ πόνοι τῆς γέννας εἶναι καρφιὰ στὸ κορμὶ τῆς μάννας, ἀλλὰ μὲ τὸν ἐρχομὸ τοῦ μωροῦ στὴ ζωή, ὅλα τὰ λησμονεῖ καὶ χαίρεται για τὸ δικό της παιδί, τὸ συνδημιούργημά της. Πονάει ἡ μάννα δυνατά, πονάει καὶ ὑποφέρει· οἱ πόνοι ἀβάσταχτα καρφιὰ καὶ στὸ κορμὶ μαχαῖρι! Κ᾽ ἐκεῖ ποὺ ἡ μάννα δὲν μπορεῖ καὶ ἄλλη ἀντοχὴ δὲν ἔχει, ἀκούγεται φωνὴ ψιλή δὲν ἔχει ὁ πόνος θέση! Εἶναι ψιλή, εἶν᾽ ἁπαλή, σὰ χάδι ἡ φωνὴ στ᾽ αὐτί· ξεχνὰ τοὺς πόνους καὶ γελᾷ γιὰ τὸ μωρὸ στὴν ἀγκαλιά.

12

Μάννα ἡ πρώτη μας λεξοῦλλα...

Μάννα ἡ πρώτη μας λεξοῦλλα...

Ἀπὸ τὶς πρῶτες λεξοῦλλες, ποὺ συλλαβιστὰ θὰ πῇ τὸ βρέφος, εἶναι τὸ μα,.. μαμμά! Γεμίζει τὸ μικρό του στοματάκι ἀπὸ χαρὰ κ᾽ εὐτυχία ποὺ τὴ φωνάζει καὶ τὴ φέρνει κοντά του -γιὰ τὴ ζωή του ὁλάκερη· τὴ μάννα θὰ φωνάζῃ καί, ὅταν ὁ ἴδιος γεράσῃ, σὲ ὅποια δύσκολη στιγμὴ βρεθῇ, τὴ μάννα θὰ ζητάῃ καὶ ἂς ξέρῃ ὅτι ἐκείνη δὲ ζῇ πιά. Καὶ μόνον ἡ ἀνάμνησή της γαληνεύει τὴν ψυχὴ καὶ ἠρεμεῖ τὴν καρδιά: Μάννα, ἡ πρώτη μας λεξοῦλλα, ἀπὸ τὰ χείλια τὰ μικρούλλια· μάννα ὁ νέος σὲ φωνάζει· ἂχ μάννα μου!, κι ὁ γέρος κράζει. Πόσες χαρὲς δὲ χάρηκα μὲ σένα, καὶ πόσα δάκρυα δὲν ἔχυσες γιὰ μένα... Τόσοι πόνοι στὴν καρδιά σου γιὰ τὰ μεγάλα μυστικά σου... Ὅλα τὰ ἔδωσες γιὰ μένα μαζὶ μὲ τὰ ὄνειρα πλεγμένα, πάντα νὰ μὲ συντροφεύῃς, πάντα νὰ μὲ προστατεύῃς. Μάννα μου καλή, καλή μου μάννα, μέσ᾽ στὴν πλάσιν εἶσαι μ ί α, μόνη εἶσαι καὶ μοναδική τῆς καρδιᾶς μου ἡ χορδή.

.

Περιεχόμενα

Ὕμνος στὴ Μάννα Μάννα Παναγία Ἡ χαρὰ τῆς μάννας Μάννα ἡ πρώτη μας λεξοῦλλα... Μάννα στοργική Μάννα παιδεμένη Ἡ θυσία τῆς μάννας Ἀπουσία τῆς μάννας Μάννα προκομμένη Ἀνεξίκακη μάννα Ἀπέραντη ἀγάπη Ὅταν ἔχῃ ἡ μάννα κοντά της τὰ παιδιά Μάννα, ἴδια παντοῦ στὴ γῆ Πῶς γνώρισα τὴ μάννα μου Ἡ ἀπουσία τῆς μάννας Σ᾽ τῆς μάννας τὴν ἀγκαλιά... Μάννα καὶ γυιός Ἡ ἀπουσία τῆς μάννας Τὸ ἀνεκτίμητο τῆς μάννας Ἡ εὐχὴ τῆς μάννας Ὅπως καὶ νὰ τὴ φωνάξῃς... Ἡ προσμονὴ τῆς μάννας Προσευχὴ γιὰ τὴ μάννα Καλότυχοι ὅσοι ἔχουν τὴ μάννα Τὰ χέρια τῆς μάννας Εὐχὴ τῆς μάννας Μητέρα

7 9 11 12 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 26 27 30 32 33 36 37 39 40 41 42 43

104

Περιεχόμενα

Μικρὸ παιδί... Ἡ πρώτη εἰκόνα... Στὸ ἀόμματο παιδί της Ἔσβησε ἡ μάννα... Ἀπουσία τῆς μάννας Νωρὶς στὸν πόνο βυθίστηκα... Συμβουλὲς τῆς μάννας Συμβουλὲς ἀπὸ τὴ μάννα στην κόρη Συμβουλὲς τῆς μάμμης-γιαγιᾶς Παροιμίες γιὰ τὴ μάννα Συμβουλὲς γιὰ τὰ παιδιά Λαϊκὰ τραγούδια Μάννα, στὸ περιβόλι μας... Μάννα καὶ κόρη μάλωναν Σήκω, Διαμάντω, νὰ πᾷς γιὰ ξύλα Σὰν πᾷς, Μαλάμω μ᾽, γιὰ νερό... Τάξε, μαννοῦλλα, τάματα... Ἐψὲς τὸ βράδυ βράδυ... Παναγιωτίτσα λυγερή Μιὰ χήρα πούλαγε κρασί... Διῶξε με, μάννα, διῶξε με... Φεύγει ἕνα πουλὶ ἀπ᾽ ἐδῶ... Δῶσε μου, μάννα, τὰ προικιά μου... Γράμμα μου ξενιτεμένο Στεῖλε με, μάννα, στὸ πηγάδι... Ἀνάθεμα τὴ μάννα μου... Τὰ μπέρδεψα, μαννοῦλλα μου... Ἐγὼ μιὰ κόρη ἀγάπησα... Μάννα, μιὰ κόρη ποὺ εἶδα ἐγώ... Μαράθηκαν τὰ δέντρα... Ἡ μάννα συμβουλεύει τὸν γυιό της Ἡ μάννα σου καὶ ἡ μάννα μου... Πές μας, βρὲ Γιῶργο, ποιά ἀγαπᾷς... Πές μας, βρὲ Γιῶργο, ποιά ἀγαπᾷς... Τάξε, μαννοῦλλα, τάματα... Τὰ παλληκάρια τὰ καλά... Ἐσεῖς, πουλιὰ τοῦ Μάη...

44 45 46 48 49 50 51 52 56 57 58 59 62 63 64 66 67 68 69 70 71 72 73 74 76 77 78 80 81 82 83 84 85 87 89 90 91

Περιεχόμενα

105

Ἐγὼ μιὰ κόρη ἀγάπησα... Σ᾽ τὸ εἶπα καὶ σ᾽ τὸ παρήγγειλα... Ὡραία Αἰγιώτισσα Μιὰ κοπελίτσα ἀγαπῶ... Σιγὰ τὴν ἅμαξα Μάννα μ᾽, σγουρὸς βασιλικός... Μπερδεύτηκε μιὰ λεμονιά... Ἕνας νιός... Ἐπίλογος

92 93 94 95 96 97 98 99 101

.

.

ISBN: 978-618-5572-19-8