ALBINLESKY
ΜακάριελαὲτῶνἙλλήνων!
Πόσοδυνατὸςπρέπεινὰεἶναισ᾿ἐσᾶςὁΔιόνυσος, ὥστενὰκρίνειἀναγκαῖα
ὁΔήλιοςθεὸςτέτοια«μάγια», γιὰνὰθεραπεύσειτὴδιθυραμβικήσαςμανία!
ΦρειδερῖκοςΝίτσε, Ἡγένεσητῆςτραγωδίας ἤ:Ἑλληνισμὸςκαὶπεσσιμισμός
Λεπτομέρειαἀπὸἐξωφύλλου:WilhelmDörpfeld-EmilReisch, Dasgriechische Theater,Athen1896,σ.46.
Προλογικὸσημείωμαα΄ἔκδοσης(1991)
Μετὰτὴνἐμφάνισηστὴγλῶσσαμαςτῶνἐξαίρετωνἔργων τοῦH.D.F.Kitto(ἩἈρχαίαἙλληνικὴΤραγωδία,1968),τῆςJ. deRomilly(Ἀρχαίαἑλληνικὴτραγωδία,1976),τοῦH.C.Baldry (ΤὸτραγικὸθέατροστὴνἀρχαίαἙλλάδα,1981),τοῦH.-D.Blume (Εἰσαγωγὴστὸἀρχαῖοθέατρο,1986),καὶτοῦA.Lesky(Ἡτραγικὴ ποίησητῶνἀρχαίωνἙλλήνων Α΄,1987καὶΒ΄,1989),¹θὰἔλεγεκανεὶςπὼςἡἔκδοσηαὐτῆςτῆςεἰσαγωγῆςδὲνθὰεἶχεἴσωςκάποια ὑπολογίσιμηχρησιμότητα.Παρ᾿ὅλ᾿αὐτὰἡπροσφορὰμερικῶν σημαντικῶνστοιχείων–ποὺδὲντὰβρίσκειὁἀναγνώστηςστὰ προαναφερθένταβιβλία–,καθὼςκαὶἡπαρουσίασημερικῶνἄλλωνἀπὸμιὰκάπωςδιαφορετικὴὀπτικὴγωνία,δικαιολογοῦν –νομίζουμε–τὴνἔκδοσηκαὶτοῦπαρόντος.²Ἐλπίζουμεμάλισταὅτιἡμικρὴαὐτὴἐργασίαθὰσυμπληρωθῆἐπίσηςστὸ μέλλονμ᾿ἕνανἀκόμητόμο,ὅπουθὰσυζητοῦνταικαὶθὰἀναλύονταιτὰσωζόμεναδράματατῶντριῶνμεγάλωνἈθηναίων τραγωδιογράφων.
¹Σὲαὐτὰπρέπεινὰπροστεθῆκαὶτὸπεριεκτικὸἄρθρο«Θέατρο»τοῦ N.X.Χουρμουζιάδηστὴν ἹστορίατοῦἙλληνικοῦἜθνους,ἘκδοτικὴἈθηνῶν, 1972,τόμ.Γ2,σσ.352κ.ἑξ.
²Τὰπερισσότεραἀπὸτὰκεφάλαιατοῦβιβλίουἀποτελοῦναὐτοτελῆ ἄρθρα,ποὺἔχουνδημοσιευθῆκατὰκαιροὺςστὰπεριοδικά:
Das griechischeTheater,ὅ.π.,σ.101.
Σύμβολα-Συντομογραφίες
/:ἀλλαγὴστίχου
:βραχύ
]:εἰσαγωγὴλήμματος
:μακρό
§:παράγραφος
§§:παράγραφοι
ἀγγλ.:ἀγγλικ-ός/-ή/-ό
Ἀθήν.:Ἀθήναιος
αἰ.:αἰῶν-ας/-ες
Αἰλιαν.:Αἰλιανός
Ποικ.ἱστορ.: Ποικίληἱστορία
Αἰσχ.:Αἰσχύλος
Ἀγαμ.: Ἀγαμέμνων
ἙπτὰἐπὶΘήβ.: Ἑπτὰ ἐπὶΘήβας
Εὐμ.: Εὐμενίδες
Ἱκετ.: Ἱκέτιδες
Πέρσ.: Πέρσαι
Προμ.Δεσμ.: Προμηθεὺς Δεσμώτης
Χοηφ.: Χοηφόραι
Αἰσχίν.:Αἰσχίνης
ΚατὰΚτησ.: ΚατὰΚτησιφῶντος
ΚατὰΤιμαρχ.: ΚατὰΤιμάρχου
Ἀνδοκ.:Ἀνδοκίδης
Ἀλκιβ.: ΚατὰἈλκιβιάδου
ἀνών.:ἀνώνυμος
ἀποσπ.:ἀποσπάσματα
ἀπόσπ.:ἀπόσπασμα
ἀριθ.:ἀριθμός
Ἀριστ.:Ἀριστοτέλης
Ἀθην.Πολιτ: Ἀθηναίων Πολιτεία
Ἠθ.Νικομ.: ἨθικὰΝικομάχεια
Ποιητ.: Ποιητική
Προβλ.: Προβλήματα
Ῥητορ.: Ῥητορική
Ἀριστοφ.:Ἀριστοφάνης
Βάτρ.: Βάτραχοι
Εἰρ.: Εἰρήνη Θεσμοφ.: Θεσμοφοριάζουσαι
Λυσ.: Λυσιστράτη
Νεφ.: Νεφέλαι
Ὄρν.: Ὄρνιθες
Πλοῦτ.: Πλοῦτος
ἀρχ.:ἀρχ-αῖος/-αία/-αῖο βλ.:βλέπε
δηλ.:δηλαδή Δημοσθ.:Δημοσθένης
ΚατὰΜειδ.: ΚατὰΜειδίου
Ὀλυνθ.: Ὀλυνθιακός
Περὶεἰρ.: Περὶεἰρήνης
ὙπὲρΚτησ.: ὙπὲρΚτησι-
φῶντος
Δ.Χρυσόστ.:ΔίωνΧρυσόστομος
Διογ.Λαέρτ.:ΔιογένηςΛαέρτιος
Διοδ.:Διόδωρος
Διον.Ἁλικ.:Διονύσιος
Ἁλικαρνασσεύς
Περὶσυνθ.ὀνομ.: Περὶ
συνθέσεωςὀνομάτων
εἰκ.:εἰκόν-α/-ες
ἔκδ.:ἔκδοση
ἐκδ.:ἐκδόσεις/ἐκδότ-ης/-ες
ἑλλ.:ἑλληνικ-ός/-ή/ό
Εὐριπ.:Εὐριπίδης
Ἑκ.: Ἑκάβη
Ἑλ.: Ἑλένη
Ἰφιγ.ἐνΤαύρ.: Ἰφιγένεια
ἐνΤαύροις
Μήδ.: Μήδεια
Ὀρ.: Ὀρέστης
Εὐστ.:Εὐστάθιος
Ἰλ.: Παρεκβολαὶ
εἰςτὴνὈμήρουἸλιάδα
Ἡρόδοτ.:Ἡρόδοτος
Ἡσύχ.:Ἡσύχιος
Θεμίστ.:Θεμίστιος
Λόγ.: Λόγοι
Θεόφρ.:Θεόφραστος
Χαρακτ.: Χαρακτῆρες
Θουκ.:Θουκυδίδης
κ.ἀ.:καὶἀλλοῦ
κ.ἄ.:καὶἄλλ-οι/-ες/-α
κ.ἑξ.:καὶἑξῆς
κεφ.:κεφάλαι-ο/-α
κ.λπ.:καὶλοιπά
Κλήμ.Ἀλεξ.:ΚλήμηςἈλεξανδρεύς
Στρωμ.: Στρωματεῖς
λ.:λέξ-η/-εις
λῆμ.:λῆμμα
λήμ.:λήμματα
Λουκ.:Λουκιανός
Ἀλ.: Ἀληθὴςἱστορία
Ζεὺςτραγ.: Ζεὺςτραγῳδός
ΠερὶὈρχ.: ΠερὶὈρχήσεως
Τίμ.: Τίμων
λ.χ.:λόγουχάρη Μένανδρ.:Μένανδρος
Δύσκ.: Δύσκολος μτφρ.:μετ-άφραση/-αφράσεις μ.Χ.:μετὰΧριστόν Ξενοφ.:Ξενοφῶν
Ἀπομν.: Ἀπομνημονεύματα
Ἑλλην.: Ἑλληνικά Ὅμ.:Ὅμηρος
Ἰλ.: Ἰλιάς
Ὀδ.: Ὀδύσσεια
ὅ.π.:ὅπουπαραπάνω Παλ.Ἀνθολ.: ΠαλατινὴἈνθολογία
Παυσ.:Παυσανίας
περ.:περίπου πβ.:παράβαλε
Πλάτ.:Πλάτων
Γοργ.: Γοργίας
Κρατ.: Κρατύλος
Νόμ.: Νόμοι
Πολιτ.: Πολιτεία
Συμπ.: Συμπόσιον
Πλούτ.:Πλούταρχος
Ἀλκ.: Ἀλκιβιάδης
Ἐπικ.: Ὅτιοὐδὲἡδέωςζῆν
ἐστικατ᾿Ἐπίκουρον
Ἠθικ.: Ἠθικά
Κίμ.: Κίμων
Λύσ.: Λύσανδρος
Νικ.: Νικίας
Νουμ.: Νουμᾶς
ΒίοιΔέκ.Ῥητ.: Βίοι τῶνδέκαῥητόρων
ΠερὶΜουσ.: Περὶμουσικῆς
Περὶφιλοπλ.: Περὶ φιλοπλουτίας
Σόλ.: Σόλων
Συμπ.: Τῶνἑπτὰσοφῶν
συμπόσιον
Πολυδ.:Πολυδεύκης Ὀνομ.: Ὀνομαστικόν
π.χ.:παραδείγματοςχάρη
π.Χ.:πρὸΧριστοῦ
σ.:σελίδα
σημ.:σημ-είωση/-ειώσεις
Σοφ.:Σοφοκλῆς
Ἀντιγ.: Ἀντιγόνη
Αἴ.: Αἴας
Οἰδ.ἐπὶΚολ.: Οἰδ.ἐπὶΚολ.
Οἰδ.Τύρ.: ΟἰδίπουςΤύραννος
Τραχ.: Τραχίνιαι
σσ.:σελίδες στ.:στίχ-ος/-οι
στήλ.:στήλη
σχολ.:σχολιαστής/σχολιασμός
σχόλ.:σχόλι-ο/-α τ.:τ-εῦχος/-εύχη
τόμ.:τόμ-ος/-οι
ὑπ.:ὑποσημ-είωση/-ειώσεις
Ὑπερ.:Ὑπερείδης
Φιλοστ.:Φιλόστρατος
ΒίοιΣοφ.: Βίοισοφιστῶν
ΒίοςἈπολλ.: ΒίοςἈπολλωνίου
Τυανέως
Εἰκ.: Εἰκόνες
adloc.:adlocum
Cic.:Cicero
Tusc.Disp.: Tusculanae
Disputationes
Horat.:Horatius
ArsPoet.: ArsPoetica
Epist.: Epistulae
l.c.:lococitato
Macrob.:Macrobius
Sat.: Saturnalia
n.s.:newseries
Ovid.:Ovidius
Metamorph.: Metamorphoses
P.Oxyr.: PapyrusOxyrynchus
Plin.:Plinius
Hist.Nat.: HistoriaNaturalis
Quint.:Quintilianus
Inst.Orat.: InstitutoOratoria
suppl.:supplementum Verg.:Vergilius
Aen.: Aeneis
Georg.: Georgica
Vitr.:Vitruvius
DeArchit.: DeArchitectura
Ἐκδόσεις,περιοδικὰκαὶσυντομογραφίεςαὐτῶν
Ἀρχαιολογία
Ἐποχές
ἙλληνικὴΔημιουργία
ΘΑΠ:ἐκδ.ΘεοδόσηἈγγ. Παπαδημητροπούλου
Θέατρο
ΝέαἙστία
ΠΕΦ:ΠανελλήνιαἝνωση Φιλολόγων
Πλάτων
Σεμινάριο
Φιλόλογος
AA: AntikeundAbendland
AJA: AmericanJournal ofArchaeology
Ann.Brit.Sch.Ath.: Annual oftheBritishSchool atAthens
AGP: ArchivfürGeschichte derPhilosophie
ArchivfürRelig.: Archiv fürReligion
BICS: BulletinofInstitute ofClassicalStudies
Budé
BJRL: BulletinoftheJohn RylandsLibrary
Corp.Inscr.Attic.: CorpusInscriptionumAtticarum
CPG: CorpusParoemiographorum Graecorum
CQ: ClassicalQuarterly
CR: ClassicalReview
Diogène
Dioniso
Emerita
Eos
Eranos
FCG: FragmentaComicorum Graecorum
GreeceandRome
Helicon Hermes
Hesperia
Hypomnemata
HSCPh: HarvardStudies inClassicalPhilology
IG: InscriptionesGraecae
JHS: JournalofHellenicStudies
Lettresd᾿humanité
LSJ:H.G.Liddell-R.Scott -H.S.Jones-R.McKenzie, AGreekEnglishLexicon, Oxford1996(9η ἔκδ.)
Lustrum
Mus.Helv.: MuseumHelveticum
Paedeia
PBA: ProceedingsoftheBritisch Academy
Phil.Museum: ThePhilological Museum
Philologus
RE:Pauly-Wissowa, Realencycl.derclassischen Altertumswissenschaft
REA: RevuedesÉtudesanciennes
REG: RevuedesÉtudesGrecques
RFIC: RivistadiFilologia ediIstruzioneClassica
RhM: RheinischesMuseum
RThPh: RevuedeThéologie etdePhilosophie
TAPhA: Transactionsand ProceedingsoftheAmerican PhilologicalAssociation
TrGF: Tragicorum
GraecorumFragmenta
UCPCA:UniversityofCalifornia PublicationsinClassical Archaeology
UCPCPh:UniversityofCalifornia PublicationsinClassical Philology
WienerhumanistischeBlätter
ZPG: ZeitschriftfürPapyrologie undEpigraphik
ΣτὶςρίζεςτῆςἈττικῆςΤραγωδίας
ἩτραγωδίαἀποτελεῖδημιούργημακαὶδόξατῶνἙλλήνων. JohannWolfgangvonGoethe.
I.Ἱστορικὴἐπισκόπησητοῦπροβλήματος³
Ἡἔρευναγιὰτὴνπροέλευσητῆςτραγωδίαςἀντιμετώπισε ἀπὸτὴνἀρχὴσοβαρὰπροσκόμματα.Οἱπερισσότερεςκαὶπιὸ ἀξιόλογεςἀπὸτὶςἀρχαῖεςμαρτυρίες(testimonia)εἴτεπροέρχονταιἀπὸπηγὲςπολὺἀπομακρυσμένεςἀπὸτὴνἐποχὴποὺ γεννήθηκεἡτραγωδία,εἴτεπαραδίδονταιἀποσπασματικὰκαὶ σὲμορφὴ«συβιλλικῶν»ρήσεωνεἴτε–τέλος–ἀδυνατοῦννὰ παράσχουνἀποδείξειςἐγγυώμενεςἀδιάβλητηἀξιοπιστία.Ὅλ᾽ αὐτὰἔδωσανἀφορμὴνὰπροβληθοῦνστὴδιαδρομὴτῶναἰώνων διάφορεςθεωρίεςκαὶνὰλάβουνχώρανἀτέρμονεςσυζητήσεις ποὺμὲτὴσειράτουςσυνέβαλανστὴνἀκόμημεγαλύτερησυσκότισητοῦπροβλήματος.Κανεὶςβέβαιαδὲνἀμφισβητεῖπὼςἡ ἀκαταπόνητηἐργασίαμερικῶνἰδιαίτεραμελετητῶν⁴ἔχεινὰπαρουσιάσειπολλὰσημαντικὰστοιχεῖα,ποὺμπόρεσαννὰρίξουν ἄπλετοφῶςσὲἀρκετὰσκοτεινὰσημεῖα-ἐξαιρετικῆςὡστόσο σπουδαιότηταςγιὰτὴνπαραπέραἔρευνα·σὲμερικὲςβέβαια
περιπτώσειςἡὑπέρμετρηκυρίωςἐπιδίωξηπρωτοτυπίαςὁδήγησεσ᾽ἐξεζητημένεςθέσεις,ποὺεἶχανδυσμενεῖςἐπιπτώσεις στὸνπροσανατολισμὸκαὶτὸνρυθμὸνἀκόμητῆςσχετικῆς ἐρευνητικῆςπορείας.
Δὲνὑπάρχειἀμφιβολίαὅτιἡἀκμὴτῆςδραματικῆςποίησηςκατὰτὸν5ο αἰ.στὴνἈθήναδὲνπροϋποθέτειμόνογόνιμα στοιχεῖαμιᾶςπλούσιαςπαράδοσης,ἀλλὰκαὶπρόσφορεςπολιτικὲςκαὶκοινωνικὲςσυνθῆκες,καθὼςκαὶγενναῖεςσυμβολὲς μεγαλοφυῶνδημιουργῶν.Τὸντελευταίοπαράγονταφαίνεται ὅτιὑποτίμησανἀδικαιολόγηταμερικοὶμελετητὲςτῆςπερασμέ-
³ΣημαντικὴἡἀναδρομὴστὸπρόβλημααὐτὸτοῦκαθηγητῆFr.Adrados («AeschylusandtheOriginsofDrama», Emerita 53,1985,σσ.1-14)μὲἰδιαίτερηἀναφορὰστὴσυμβολὴτοῦAἰσχύλουκατὰτὴνἐξέλιξητοῦδράματος. ⁴Πβ.Ul.vonWilamowitz·R.C.Flickinger·A.Pickard-Cambridge·G.Murray· W.Kranz·L.R.Farnell·A.Dieterich·J.Harrison·A.Cook·H.A.Winterstein· Μ.Bieber·G.F.Else·A.Lesky·T.B.L.Websterκ.ἄ.
νηςἰδίωςγενιᾶς(πρὸτῆς1ης ἔκδ.τοῦ1991αὐτοῦτοῦβιβλίου), ἐπηρεασμένοιπροφανῶςεἴτεἀπὸτὰβαρύγδουπαπορίσματα τῶνἀνθρωπολογικῶνἐρευνῶντοῦκαιροῦτουςεἴτεἀπὸτὸ πολύκροτο«περὶπροόδου»δόγματῆςἐποχῆς.Ἀρκεῖλ.χ.νὰ ὑπομνήσουμετὴγνωστὴθεωρίατοῦMurrayγιὰτὸν ἐνιαύσιον δαίμονα,καθὼςκαὶτὴνἄποψητοῦKranzὅτιἡτραγωδίαδιέπεταιἀπὸἕναν ἀπαρασάλευτονόμομιᾶςσταθερῆςἐξέλιξης.⁵
Ἀλλὰγιὰν᾽ἀποκτήσουμεσαφέστερηεἰκόνατοῦπροβλήματοςκαὶνὰκατανοήσουμεκαλύτερατὶςδιάφορεςἀπόψειςκαὶ θεωρίεςποὺἔχουνπροταθῆγιὰτὴλύσητου,θὰἐπιχειρήσουμε
ἐδῶμιὰσύντομηἀλλ᾿ὅσογίνεταιπιὸπεριεκτικὴἐπισκόπησή του·ὕστερα,ἀφοῦἐκτεθοῦντὰἐγκυρότεραδεδομένατῆςφιλολογικῆςκαὶἀρχαιολογικῆςπαράδοσης,θὰκαταβληθῆπροσπάθειανὰἐπισημανθοῦντ᾿ἀναπάντηταὣςτώραἐρωτηματικὰκαὶ οἱδιαγραφόμενεςπροοπτικές.
ΛεπτομέρειαἀπὸθρόνοστὸΘέατροτοῦΔιονύσουκάτωἀπὸτὴνἈκρόπολη τῶνἈθηνῶν(βλ.καὶἐξώφυλλο): Πυθόχρηστος]ὁἐξαγγελθεὶςἀπὸΛοξίου ΠυθίουἈπόλλωνος.
⁵ὉKranzπράγματιδιέκρινεδύοφάσειςστὴνἀνάπτυξητῆςτραγωδίας: μίαπρώιμηκατὰτὴνὁποίαὑπῆρχανδύοχοροὶσυνδιαλεγόμενοιμεταξύτους, κ᾽ἐκείνητῆςτραγωδίαςτοῦΘέσπιδος,ὅπουὁἕναςἀπὸτοὺςχοροὺςἀντικαταστάθηκεἀπὸκάποιονὑποκριτή(πβ.W.Kranz, Stasimon,Berlin1933, σσ.12κ.ἑξ.).ἩδιάκρισηἄλλωστετοῦKranzμεταξὺ παλαιοῦἄσματος (α΄), χορικῶνἀσμάτωνκλασικῆςτραγῳδίας (β΄)καὶ νέουἄσματος τῆςἐποχῆςτοῦ Εὐριπίδη(γ΄),ὅσοκιἂνφαίνεταιἑλκυστική,ἀφήνειπολλὰσημεῖαἀνερμή-
EpirremaeTragedia,Firenze1939·τὴνἐπισκόπησητοῦT.B.L.Webster στὸ FiftyYearsOxford,1968,σ.97.
I.Ἱστορικὴἐπισκόπησητοῦπροβλήματος
ΕΠΙΚΤΕΤΟSΕΓΡΑΦSΕΝ
θρόμορφοπινάκιοἀπὸτὴνΕὔβοια(520-500π.Χ.).
1.ΟἱἀπόψειςτῶνἈρχαίων
ὉἈριστοτέληςεἶναιoπρῶτοςκριτικὸςτῆςἈρχαιότητας ποὺἀντιμετωπίζειτὸπρόβληματῆςγένεσηςτῆςτραγωδίας· στὴν Ποιητική
τουἐπισημαίνειὅτιἡτραγωδίαπροῆλθεἐξελικτικὰἀπὸτ᾽αὐτοσχέδιαλόγιατῶν ἐξαρχόντων
ΤὸθέατροτοῦΔιονύσουτὸν4ο αἰ.π.Χ.κατὰτὸνEr.Fiechter, DiebaugeschichtlicheEntwicklung κ.λπ.,ὅ.π.,εἰκ.63.
«ὉπατέραςτῆςΤραγωδίας»
Ἀθηναῖοιπατέραμὲναὐτὸν τῆςτραγῳδίαςἡγοῦντο.
Φιλοστράτου ΒίοςἈπολλωνίουΤυανέως VI.
ΠροτομὴτοῦΑἰσχύλου(1ος αἰ.π.Χ.).ΜουσεῖοΤέχνηςτῆςΒορείουΚαρολίνας. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aeschylus_Bust.jpgτοῦAlexisrael(μόνο γι᾿αὐτὴτὴφωτογραφίαἀπὸτὸβιβλίο:CCBY-SA3.0)
ὉΑἰσχύλοςγεννήθηκεστὴνἘλευσῖναμεταξὺΜαρτίουκαὶ Σεπτεμβρίουτοῦ525³⁴⁶ἀπὸγονεῖςἀριστοκράτες-ἐξεὐπατριδῶντὴνφύσιν.³⁴⁷ΣτὴνἘλευσῖναὁποιητὴςπέρασετὸμεγαλύτερομέροςτῆςνεανικῆςτουἡλικίας,ὅπουοἱτελετὲςκαὶτὸἱερὸ δρᾶματῶνΜυστηρίωνπροσείλκυανκάθεχρόνοπολυάριθμους πιστοὺςἀπ᾿ὅλητὴνἙλλάδα.
Τὸἐλευσίνιοδρᾶμαπαρίστανεσυμβολικὰτὴνἱστορίατῆς ἀνθρώπινης«ψυχῆς-κόρης»τοῦΟὐρανοῦκαὶτοῦαἰώνιουΦωτός,ποὺκατεβαίνειστὴγῆμὲτὴμορφὴτῆςΠερσεφόνης,περιπλανᾶταιστὸνζόφοτῆςὕλης,ἀλλὰτελικὰἐπανακάμπτειστὴ θείαπατρίδατηςνὰσυναντήσειτὸνοὐράνιομνηστῆρατης, τὸνΔιόνυσο.
Ἂνκαὶδὲνὑπάρχουντεκμηριωμένεςἐνδείξειςὅτιτὰἱερὰ μυστήριατῆςἘλευσίναςἐπηρέασαντὴνπνευματικὴἐξέλιξητοῦ Αἰσχύλου,³⁴⁸δὲνεἶναιδυνατὸν᾿ἀρνηθῆκανεὶςὅτιἡὑποβλητικὴτελετὴκαὶἡνυκτερινὴλαμπαδηφορίατῶνμυστηρίων αὐτῶνἄφησανἔντονεςἐντυπώσειςσὲμιὰτόσοκαλλιτεχνικὴ φύση.Στοὺς Βατράχους τοῦἈριστοφάνηὁΑἰσχύλοςἀπευ-
θύνεταιπρὸςτὴΔήμητραποὺτὸνγαλούχησεστὴδιάρκεια τῆςνιότηςτουκαὶτὴνπαρακαλεῖνὰτὸνἀναδείξειἄξιοτῶν μυστηρίωντης:³⁴⁹
Δήμητερ,ἡθρέψασατὴνἐμήνφρένα εἶναίμετῶνσῶνἄξιονμυστηρίων. ³⁴⁶Στὸ
βριος490π.Χ.)ὁΑἰσχύλοςβρισκότανστὸ35
Αἰσχ. §3)ἐλέγχεταιὡςἀνακριβής.
³⁴⁷ΒίοςΑἰσχ. §1.
³⁴⁸Πβ.A.Lesky, ἩτραγικὴποίησητῶνἈρχαίωνἙλλήνων Α΄,ὅ.π.,σ.117· D.W.Lucas, TheGreekTragicPoets,2η ἔκδ.,NewYork1964,σ.57.
³⁴⁹Στ.886-7.
Ἐκδόσεις,περιοδικὰκαὶσυντομογραφίεςαὐτῶν
ΣτὶςρίζεςτῆςἈττικῆςΤραγῳδίας
I.Ἱστορικὴἐπισκόπησητοῦπροβλήματος
1.ΟἱἀπόψειςτῶνἈρχαίων...............21
2.Οἱνεώτερεςἀπόψεις..................24
1.ΟἱσπουδαιότερεςμαρτυρίεςτῆςΦιλολογικῆςΠαράδοσης43
2.ΟἱπιὸἀξιόλογεςἐνδείξειςτῆςἈρχαιολογίας......45
3.Τὰκατ᾿ἀγροὺςΔιονύσια...............77
4.ΤὰΜεγάλαἢἐνἌστειΔιονύσια...........80 ΙΙ.ΤὸΘέατροτοῦΔιονύσου 84
1.Τὸθέατροτὸν6ο αἰ.π.Χ................84
2.ΤὸξύλινοθέατροτοῦΔιονύσου............86
3.ΤὸθέατροτοῦΔιονύσουτὴνἐποχὴτοῦΠερικλῆ...88
4.ΤὸθέατροτοῦΔιονύσουκατὰτὸν4ο αἰ.π.Χ.....89
(α΄)Ἡὀρχήστρα......................91
(β΄)Τὸκοῖλο(δηλ.τὸκαθαυτὸ«θέατρο»)........94 (γ΄)Ἡσκηνή........................96
ΙΙΙ.Σκηνογραφίακαὶμηχανήματα
102
(α΄)Σκηνογραφία.....................102 (β΄)Σκηνικὰμηχανήματα.................107
IV.ΟἱὑποκριτὲςτοῦἈττικοῦΘεάτρου
113
1.Οἱὑποκριτὲςκαὶἡπαράσταση............113
2.Ἡ σκευὴ τῶνὑποκριτῶν................117
3.Ἡἐκφορὰτοῦτραγικοῦλόγου............123
V.ὉΧορὸςτοῦἈττικοῦΘεάτρου
125
1.Ὁἀριθμὸςτῶνχορευτῶν...............125
2.Ἡ σκευὴ τοῦχοροῦ..................127
3.ὉΧορὸςστὴνὀρχήστρα................127
4.Χορευτικὲςκινήσειςκαὶμουσική............129
VI.Προπαρασκευὴγιὰτοὺςδραματικοὺςἀγῶνες-κριτές, βραβεῖακαὶμνημεῖανικῶν
131
VII.ΟἱθεατὲςτοῦἈττικοῦΘεάτρου 135
1.Σύνθεσηκαὶχαρακτῆραςτῶνθεατῶν.........135
2.Εἰσιτήριακαὶθέσεις..................136
Αἰσχύλος:«ὉπατέραςτῆςΤραγωδίας»141 1.Ἡζωήτου 143
2.Ἡσυμβολήτουστὴνἐξέλιξητῆςτραγικῆςποίησης149
3.Θρησκευτικές,ἠθικὲςκαὶπολιτικὲςἰδέες 155
4.Γλῶσσακαὶὕφος 158
5.ΤὰδράματατοῦΑἰσχύλου
Σοφοκλῆς:«ΤὸἀηδόνιἀπὸτὸνΚολωνό»167
1.ἩζωὴκαὶἡδράσητοῦΣοφοκλῆ 169
2.Καινοτομίες-ἡδραματικὴτέχνητοῦΣοφοκλῆ 176
3.ΤὰἔργατοῦΣοφοκλῆ 181
ΔράματαἐμπνευσμέναἀπὸτὸνΤρωικὸΚύκλο......181
ΔράματαἐμπνευσμέναἀπὸτὸνΘηβαϊκὸΚύκλο.....182 Δρᾶμαἀπὸἄλλουςἐπικοὺςτίτλους............182
Δράματαἐμπνευσμέναἀπὸἄλλεςμυθολογικὲςπηγές...182
4.Ἐπίλογος
Εὐριπίδης:«Ὁτραγικώτατος
1.Ἡζωήτου
2.ΚαινοτομίεςτοῦΕὐριπίδη-τὰκυριότεραχαρακτηριστικὰτῆςτέχνηςτου
3.ἘπιδράσειςστὸνΕὐριπίδη
4.ὉΕὐριπίδηςκαὶἡκριτική
5.ΤὰδράματατοῦΕὐριπίδη
ΔράματαἐμπνευσμέναἀπὸτὸνΤρωικὸΚύκλο......203
ΔράματαἐμπνευσμέναἀπὸτὸνΘηβαϊκὸΚύκλο.....203
Δράματαἐμπνευσμέναἀπὸἄλλεςμυθολογικὲςπηγές...204
6.Ἐπίλογος
Ἐπιλογὴβιβλιογραφίας
(α΄)ΣτὶςρίζεςτῆςἈττικῆςΤραγωδίας..........209 (β΄)Περιεχόμενοκαὶμορφή................211 (γ΄)Πότε,ποῦκαὶπῶς διδάσκονταν οἱτραγωδίες....212 (δ΄)Αἰσχύλος:«ὉπατέραςτῆςΤραγωδίας».......217 (ε΄)Σοφοκλῆς:«ΤὸἀηδόνιἀπὸτὸνΚολωνό»......218 (Ϛ΄)Εὐριπίδης:«Ὁτραγικώτατοςτῶνποιητῶν»....220 (ζ΄)Συμπληρωματικὴβιβλιογραφία............222 Χρονολογικὸςπίνακας
ISBN: 978-618-5572-30-3
