HIKE&trekking, 2019, ed. 1 by Sports and Lifestyle Media

WANDELEN & ACTIEVE VAKANTIES

2019

Nieuwe paden & trails

Het best bewaarde geheim

ZUID-TIROL ITALIË INNSBRUCK ONTDEK DE BERGEN

TEST

WANDELSCHOENEN 1

KITZBÜHEL BERGLANDSCHAP

LANGE AFSTAND

SLOW 28

€4,99

AANLOOP

COLOFON UITGEVERIJ Sports and Lifestyle Media vof Postbus 85183 3508 AD Utrecht Tel. +31 (0)30-7508858 hikeandtrekking@salmnl.nl

UITGEVER Maas H. van Drie

DIRECTEUR Pepijn Dobbelaer

PARTNERSHIPS Maas H. van Drie, Adri Ulfman

REDACTIE Paul van Bodengraven, Adri Ulfman

BIJDRAGEN AAN DIT NUMMER Erwin Zantinga

ONTWERP EN VORMGEVING Daniëlle Bouman, Twin Media, Culemborg

TRAFFIC Virtumedia b.v., Zeist

DRUK Veldhuis Media, Raalte

DISTRIBUTIE Betapress (NL), AMP (Belgie)

ABONNEMENTEN Hike & trekking Magazine verschijnt 4 x per jaar. De abonnementsprijs voor 1 jaar is €18,99. Een abonnement wordt telkens voor vier uitgaves gefactureerd. Er geldt een opzegtermijn van drie maanden.

ADRESWIJZIGINGEN Verhuizingen en dergelijke doorgeven aan +31 (0)85 0407400 of klantenservice@ sportsandlifestylemedia.nl. Per post aan antwoordnummer 7086, 3700 TB in Zeist.

Andere uitgaven van Sports and Lifestyle Media:

HIKE&trekking maakt voor haar artikelen o.a. gebruik van redactionele artikelen uit edities van het Duitse OUTDOOR Magazine; uitgave van Motor Presse Stutgart GmbH & Co. KG.

Inspiratie et mooiste deel van het jaar is begonnen. Het voorjaar is al in volle gang, de zomer staat voor de deur. Hoogste tijd om je rugzak in te pakken, de wandelschoenen aan te trekken en eropuit te gaan! We zijn er even tussenuit geweest, op zoek naar de mooiste plekken in Europa om te voet te ontdekken. In dit nummer nemen we je mee naar Oostenrijk, België, Italië, Kroatië, Duitsland en verkennen in eigen land Schiermonnikoog op een wel heel bijzondere manier. We zetten bekende routes en nieuwe paden in de spotlight, geven tips voor de beste materialen en gingen op zoek naar de beste wandelschoenen. Met dit nieuwe nummer van Hike & Trekking heb je een berg inspiratie in handen. Want dat is wat we willen; jou inspireren om op pad te gaan en de mooiste paden en plekken te ontdekken. Goede ideeën voor je volgende vakantie, lang weekend weg of meerdaagse trektocht op een van de vele mooie wandelroutes en bestemmingen die Europa heeft. Een goede voorbereiding is het halve werk. Dus eerst dit nieuwe nummer van Hike & Trekking lezen, langs de buitensportwinkel voor advies en de juiste spullen en dan kan het feest beginnen. Wie weet komen we je onderweg tegen, op zoek naar inspiratie voor ons volgende nummer!

De redactie Van Hike & Trekking

INHOUD

# 1 -2019

13 ALLAK

Duurzame materialen, perfecte afwerking en eenvoudige installatie en gebruik.

BESTEMMINGEN

08 Kroatië - RAB, Eiland van het Geluk 23 Italië - Het best bewaarde geheim: Zuid-Tirol 30 Oostenrijk - Ontdek Innsbruck en omgeving te voet 34 Schiermonnikoog - Slow28: Voettocht langs de rauwe randen 40 België - Het goede leven in Vlaams Limburg 45 Oostenrijk - Kitzbühel: Buiten-gewoon wandelen

TEST

18 Goed gelopen: wandelschoenen-test

ROUTES

06 Gastein Trail 14 Treks & Trails 49 Routes of Reformation: de Lutherweg

GEAR & GADGETS

34 45

13 Hilleberg’s nieuwe Allak3 16 Dachstein’s Super Ferrata MC GTX 28 Leatherman’s nieuwe FREE collectie (titel van artikel moet aangepast) 29 La Sportiva Trango Tech GTX

EN VERDER

03 Van de redactie: Inspiratie! 05 Abonnee worden 44 Nieuws

18 TEST

Vier wandelschoenen beoordeeld door een testpannel.

40 49 LUTHER

Het verhaal achter de Lutherweg.

Word nu Hike & trekking

ABONNEE

OPTIE 01

Ja, ik neem een abonnement op Hike & trekking. Ik betaal slechts € 17,50 en ontvang 4 nrs (1 jaar) en een Thermonet BUFF® kleur Cubic Graphite

Voor ieder seizoen is er een Hilleberg tent. anjan Zeer licht , indrukwekkend sterk en comfortabele tent uit onze yellow label serie. Perfect voor sneeuwvrije reizen waar een laag gewicht de hoogste prioriteit heeft. Verkrijgbaar in 2 & 3 persoons uitvoering.

OPTIE 02

Ja, ik neem een abonnement op HIke & trekking. Ik betaal slechts € 14,99 en ontvang 4 nrs (1 jaar). Petra Hilleberg

al meer dan 45 jaar, maakt Hilleberg de hoogste kwaliteit tenten beschikbaar op de markt. Ontwikkeld

Thermonet BUFF® kleur Cubic Graphite winkelwaarde € 22,95

in Zweden, gefabriceerd in Estland, wereldwijd gebruikt, bieden Hilleberg tenten de ideale balans tussen kracht, lichtgewicht, gemak in gebruik en comfort.

Bestel een gratis catalogus online op

Geef uw keuze door e-mail: klantenservice@sportsandlifestylemedia.nl of bel: +31 (0)85 – 0407400

HILLEBERG.COM +46 (0)63 57 15 50 volg ons op facebook.com/HillebergTheTentmaker

4.643

75 06 kilometer

ETAPPES

HOOGTEÂMETERS

WANDERN STUBNER (C) GASTEINERTAL TOURISMUS GMBH, OBERSCHNEIDER

In totaal 75 kilometer, verdeeld over 6 etappes en 4.643 hoogtemeters door een imposant alpine berglandschap, geurende grasweiden en ontspannende promenades langs drie dorpen. De Gastein Trail in het Gasteinertal, Salzburgerland/Oostenrijk biedt een aaneenschakeling van telkens weer afwisselende indrukken en belevenissen. In samenwerking met een aantal gespecialiseerde wandel-hotels is ook een speciaal arrangement samengesteld. Totale ont-Âzorging en daarmee ontspannen genieten van aktiviteit en omgeving. Info: Gastein Tourismus www.gastein.com.

RAB Eiland van het Geluk De regio Kvarner, quaternarius in oud-Latijn, staat voor vier hoek- of ankerpunten. En vier bijna unieke kenmerken heeft deze Kroatische regio zeker. Het Middellandse Zeeklimaat, de kustlijn met pittoreske (vissers)dorpjes, de karakteristieke eilanden voor de kust en het heuvel- en berglandschap. Een prachtige diversiteit die loopt vanaf de zeebodem van de Adriatische Zee tot de top van de Mount Risnjak. TEKST ADRI ULFMAN BEELD SHUTTERSTOCK 8

m deze regio en haar diversiteit beter te leren kennen zijn we afgereisd naar twee onderling totaal verschillende bestemmingen. Het nationale park Risjnak op het vasteland met Mount Risjnak als letterlijk hoogtepunt en het ‘happy island’ Rab, een van de eilanden voor de kust. In dit nummer van Hike & Trekking lees je het eerste deel van ons reisverslag, met het eiland Rab in de hoofdrol.

FUŽINE Onderweg naar onze eerste halte merken we dat Kroatië in de afgelopen jaren enorm heeft geïnvesteerd in de infrastructuur. De autosnelwegen zijn prima, de bewegwijzering is zeer modern en we bereiken dan ook onverwacht snel (1 uur en 15 minuten; 130 km) de afslag Fužine. We hebben een kamer gereserveerd in Hotel Bitoraj, in het midden van het dorp. Bij aankomst wordt al meteen de indruk bevestigd dat het een hotel is voor echte natuurliefhebbers en avonturiers. Dat blijkt bijvoorbeeld

KROATIË

RAB, Kroatië

De meren Bajer en Lepenica bepalen mede het landschap De lynx is een van de Big Three in de bossen rondom Fužine

niet alleen uit de aankleding, maar ook uit de menukaart. Wild, vis, bessen, paddenstoelen en dat alles met fantastische Kroatische wijn. De bediening is ongepolijst, maar oprecht vriendelijk; de kamer ziet er piekfijn uit en is van alle gemakken voorzien. Nadat we onze bagage hebben achtergelaten in het hotel, lopen we richting Lake Bajer voor ons gesprek met Bojan Senkinc. Bojan is een lokale outdoor-expert en direct betrokken bij de samenstelling en ontwikkeling van verschillende fietsroutes en toerisme in de regio. En als Bojan eenmaal begint te vertellen is hij niet meer te houden…. Zo horen we dat we hier geen Big Five maar Big Three (lynx, vos, beer) in de bossen kunnen tegenkomen. Gezien de uitgestrekte bossen verrast dit ons eigenlijk niet. Een andere karakteristiek van dit gebied is dat het relatief glooiend is. En dat verrast ons eigenlijk weer wel. We hebben het gevoel midden in de bergen te zitten, maar bij onze wandeling rond de meren ervaren we zelf dat we weinig hoogtemeters maken. Voor bikers betekent dit dat de reguliere Nederlandse

E-bike hier prima uit de voeten kan; voor ons als hikers dat we voldoende hebben aan onze ‘Vierdaagse-stappers’ om hier kilometers lang te genieten van de prachtige natuur. En terwijl we al luisterend naar Bojan verder lopen komen we ineens op een open vlakte en kunnen we onze ogen niet geloven.

WINNETOU EN OLD SHATTERHAND Midden in de bossen ligt een heuse filmlocatie! Hier zijn opnames gemaakt voor de verfilming van Karl Mays boeken. Op deze plek, hier midden in de bossen, in Kroatië! Wat moet dit geweldig zijn voor kinderen. Dit is puur, dit is echt en zo anders dan de Plastic-Fantastic van de Amerikaanse themaparken. Terwijl we door de ‘dorpsstraat’ wandelen gaan onze gedachten uit naar die films die we vroeger allemaal keken. Fužine is een prima bestemming voor natuurliefhebbers en families met kinderen. Wandelen, fietsen, zwemmen in de aangelegde meren, vissen en natuurlijk genieten van de lokale specialiteiten. 9

KROATIË

Op weg naar de ferry van Stinica naar Misjnak Vanaf Novi Vinodolski via de kustweg op weg naar Rab

DE KUSTLIJN De volgende ochtend vertrekken we al vroeg. We willen beslist de ferry naar het eiland Rab niet missen die om 11.00 uur stipt vertrekt. Helaas, alhoewel helaas…, nemen we op de eerste rotonde in het dorp al de verkeerde afslag en in plaats van een rit over de snelweg gaan we door de bossen en het heuvellandschap richting kustlijn. De eerste kilometers zorgen de overhangende loofbomen voor een heerlijke koelte, maar we hebben echt geen idee waar we straks uit gaan komen. Opeens krijgen we het gevoel dat we zeewind voelen en dan ontvouwt zich inderdaad onder ons een landschap dat ons heel erg doet denken aan het binnenland van Portugal, Spanje en Corsica en dan… uitzicht op de Adriatische Zee. In plaats van bij het noordelijker gelegen Rijeka komen we bij Novi Vinodolski de weg langs de kust op. Een prachtige weg waar we constant proberen om zo langzaam mogelijk te rijden om al het moois dat aan onze rechterhand verrijst te kunnen bewonderen. De verschillende eilanden die we passeren, alsmede de pittoreske dorpen, zorgen ervoor dat we snel in de Rab-mode komen. Wat dat is lees je verderop…

HET EILAND RAB Voor wie ‘s ochtends vroeg weleens de boot naar Texel heeft genomen, moet het een bekend gezicht zijn. Vracht- en bestelwagens, gecombineerd met bussen, auto’s, fietsers en hikers, wachtend op de volgende boot. De overtocht naar Rab is maar kort en de haven ligt beschut. We zien een eerste schim van Lo-

par, maar er blijft nog veel verborgen. De haven kun je eigenlijk geen haven noemen; het is meer een aanlegplaats en het lossen van de boot is dan ook met een paar minuten klaar. Als we het eiland oprijden komen we in die typisch mediterrane sfeer die we van Zuid-Frankrijk, Spanje of Portugal kennen. Het eiland Rab behoort nog net tot de Kvarner-regio, is 22 km lang, heeft een oppervlakte van 93,6 km² en telt 9.480 inwoners. Het eiland ligt parallel aan het Velebit-gebergte. Door die ligging fungeert de vaargeul als een soort open tunnel, waar de koude, droge Bora-wind doorheen blaast. Zeelieden vermeden vroeger deze ‘windtunnel’ . De wind heeft meer sporen nagelaten, vooral in het noordoostelijke deel Lopar. De Bora-wind zorgt heeft hier grillige zandfiguren gevormd; een prima decor voor science fiction-filmopnames. De westelijke kant van het eiland is beschut tegen de wind en heeft een mild klimaat. En dat schept een waar ecologisch ‘paradijsje’.

OLD TOWN We starten ons bezoek aan het eiland met een tour door de Old Town. Het stadje op het eiland heeft een rijke culturele historie. Iedere steen, ieder gebouw is een monument en vertelt een eigen verhaal. De oude Grieken en Romeinen schreven al over de schoonheid van Rab, en over de strategische betekenis. De stad heeft Romaanse pleinen, hoge kerktorens, een groot aantal historische kerken, paleizen en talrijke kleine straatjes waardoor je heerlijk kunt dwalen. Kleine cafés, galeries, binnenhofjes, intieme pleintjes, verweerde muren en wit plaveisel bepalen het beeld verderop in de oude stad. Onze gids, Kristina Maskarin, kent de stad op haar duimpje. Ze loodst ons heel efficiënt door de parallel lopende straatjes en steegjes. We stoppen onderweg bij de Sint-Christoffelkerk. Sint-Christoffel of Sint-Christoforus is de beschermheilige van Rab. In 1075 zouden zijn relikwieën de stad op wonderbaarlijke wijze hebben gered van een belegering door de Noormannen, die destijds ook Sicilië en zuidelijk Italië in handen hadden. Via de ruïnes van de Johannes de Doper kerk, de Kerk van het Heilige Kruis, komen we bij de Justinuskerk. Hierin is het Museum voor Sacrale Kunst gevestigd. Pronkstuk uit de collectie is een prachtig relikwieënkistje met daarin de schedel van Sint-Christoffel. Op zijn schedel prijkt een kostbaar diadeem. Het kistje zelf is in de 12e eeuw vervaardigd en is met goud beslagen. Reliëfs tonen scènes uit het leven van de heilige. Met zoveel ‘stichtelijke’ bagage op zak zoeken we in de haven een terras op om alles even te laten bezinken. Een mooi glas Kroatische witte wijn met een heerlijke visschotel doen ons een moment vergeten met welke missie we naar het eiland waren gekomen.

RELIKWIEËN VAN SINT CHRISTOFFEL ZOUDEN DE STAD HEBBEN GERED UIT HANDEN VAN DE NOORMANNEN In het stadsbeeld spelen de kerken een dominante rol Het heldere water van de Adriatische Zee zorgt voor smakelijke, verse 'fruits de mer'

KROATIË

Informatie: www.tz-fuzine.hr www.rab-visit.com www.lopar.com www.kvarner.hr www.croatia.hr

WESTELIJK DEEL Het beschermde natuurgebied Kalifront ligt op het schiereiland tegenover de stad Rab. Een groen, bosrijk gebied met talloze kleine baaitjes. Om daar te komen nemen we uiteraard niet een van de taxibootjes die je vanuit de haven kunt pakken. We gaan te voet. Het wandelen fietspad langs de baai is prima en het zeewindje zorgt voor aangename verkoeling. Wie meer uitdaging wil kan de 12 km lange Mišnjak - Lopar track doen, ideaal voor škraping (combinatie van klimmen en wandelen over de rotsen). Halverwege deze tocht, op de top van Kamenjak (hoogste piek op het eiland met 408 m) heb je een geweldig uitzicht op de berg Velebit in het oosten, de baai van Kvarner in het westen en het Romeinse stadje Rab ten noorden. We kiezen echter voor de lichtere variant en bezoeken het Dundo bos vanwege de hier aanwezige steeneik. Het is een van de weinige goed bewaarde mediterrane bossen en werd in 1949 erkend als beschermd erfgoed. De steeneik is altijd groen en kan wel 1.000 jaar oud worden. Enkele van deze oude reuzen zijn hier bewaard gebleven. En hierbij past maar één houding: respect!

OOSTELIJK DEEL Voor de volgende ochtend hebben we een geheel ander panorama gekozen. Lopar, het noordoostelijk deel van het eiland. Zandstranden zijn vrij zeldzaam aan de Adriatische Zee, maar Lopar heeft er maar liefst 22 (!), inclusief een veelvoud aan romantische, afgelegen baaien. De bijnaam 'zandig paradijs' vinden we dan ook best passend. We gaan niet voor de hotspots als Paradise Beach, het grootste en beroemdste strand met allerlei toeristische voorzieningen, maar kiezen de wandelroute vanuit de stad naar Lopar: 13,5 km met 404 hoogtemeters. Goed te doen 12

en zeker de moeite waard. Het duinlandschap hier is zo bijzonder! Het wekt ontzag op voor de impact van de Bora-winden en is ook wel een beetje spooky. Heel, heel anders dan de andere kant van het eiland. En daarmee weer een bewijs van de enorme diversiteit in dit gebied, en ook specifiek op het eiland. Terug in het Valamar Collection Imperial Hotel genieten we tot laat in de avond nog (na) van de belevenissen, wijn en spijs en de allervriendelijkste begeleiding die we hier van de staf mochten ontvangen. De persoonlijke ontvangst door de hotelmanager, Damjan Dumic, zullen we ons nog lang blijven herinneren. Als we de volgende dag de ferry weer oprijden weten we het zeker… we’ll be back!

Het Loparlandschap lijkt soms meer op een maanlandschap Het Dundo bos blijft het hele jaar groen

GEAR & GADGETS

HILLEBERG’S NIEUWSTE

de Allak 3 Hilleberg de Tentmaker AB is een familiebedrijf dat al 48 jaar lang tenten en schuilplaatsen van de hoogste kwaliteit ontwerpt en produceert. De Hilleberg-tenten worden ontwikkeld in het noorden van Zweden en worden geproduceerd met de ambitie van een ideale balans van laag gewicht, extra sterke materialen en maximaal comfort. De nieuwe loot aan de stam is de Allak 3. Voor de introductie van deze nieuwe tent is voortgeborduurd op de populaire tweepersoons Allak 2 die een tiental jaren geleden werd geïntroduceerd. De Allak 3 maakt deel uit van Hilleberg’s All-Season Red Label Serie. Ook de Allak 3 is derhalve prima in staat om winterse omstandigheden te trotseren maar is tegelijk licht genoeg om in de zomer in te zetten bij meerdaagse backpacktochten.

FUNCTIONEEL COMFORTABEL De Allak 3 beschikt over 3,8 vierkante meter binnenruimte en kan gemakkelijk drie personen incl. bagage herbergen (of 2 personen die zichzelf extra ruimte gunnen). Twee ingangen met evenzoveel geïntegreerde voortenten zorgen voor comfort. Voor de Allak 3 is Hilleberg’s Kerlon 1200 buitenste tentdoek gebruikt dat extreem licht is, maar ook een gewicht van 11,8 kg kan weerstaan. Daarmee is het doek zelfs vergelijkbaar met menig expeditie-waardig tentmateriaal. De Allak 3 blijft echter een lichtgewicht met een totaal gewicht van 3,2 kg. De drie stokken van 9 mm doorsnede kruisen elkaar op drie plaat-

sen en zorgen voor een stevige structuur. De combinatie met korte stokhulzen en clips zorgen er voor dat de Allak 3 snel in gebruik genomen kan worden. Zoals bij alle Hilleberg-tenten kan ook bij de Allak 3 de binnenen buitentent ofwel tegelijkertijd, tezamen, ofwel afzonderlijk worden gebruikt en net als de andere tenten in de All-Season Serie strekken de buitenste tentwanden zich uit tot aan de grond.

TESTWINNAAR De Allak 3 is door het Duitse magazine Outdoor Magazine recentelijk uitgeroepen tot Testwinnaar bij een test van verschillende backpack-tenten. De recensenten loofden de duurzame materialen, de perfecte afwerking en eenvoudige installatie en gebruik. De Allak 3 kreeg de hoogste beoordeling (überragend) toegekend.

De Allak 3 is geschikt voor 3 personen, maar biedt 2 personen natuurlijk ook extra veel ruimte.

Meer informatie: www.hilleberg.com

TREKS & TRAILS Het laatste nieuws over routes en paden. Hike & Trekking selecteert elk nummer de beste bestemmingen voor jou.

TE VOET NAAR ISTANBUL OVER DE E8 Het Grote Rivierenpad (van Hoek van Holland naar Nijmegen, 250 km) is een van de bekendere langeafstandpaden in Nederland. Minder bekend is dat dit pad onderdeel uitmaakt van de E8, een Europees langeafstandspad dat begint aan de Ierse westkust en dat via Duitsland verder gaat naar Oostenrijk, Slowakije en Polen. Er wordt nog gewerkt aan de rest van de route die dan via Oekraïne, Bulgarije en Roemenië naar Turkije moet doorlopen. Het stuk van Ierland naar Polen is al goed voor 4.900 km. Wie zich aan die uitdaging waagt, moet fulltime wandelaar zijn, of gewoon maar beginnen en zien hoe ver hij komt. Hike & Trekking-redacteur Paul van Bodengraven loopt met partner Marco Barten zo af en toe een stuk E8. Na het Nederlandse deel zijn ze nu via het Duitse Kleef acht Duitse etappes gevorderd tot Niederkrüchten, ter hoogte van Roermond. Ter hoogte van Maastricht – Aken buigt de E8 naar het oosten, richting Bonn. Het is onderweg flink puzzelen, zowel qua vervoer naar starten eindpunten van de etappes als om de juiste route vinden in het veld. Online zijn wel GPS-tracks te vinden en van het Duitse deel bestaat ook een globale routebeschrijving die als PDF is te bestellen. Meer informatie: www.longdistancepaths.eu

DRIE LANDEN IN TWINTIG DAGEN De High Scardus Trail is een nieuw pad van 495 km dat Kosovo, Albanië en Macedonië verbindt. Opgesplitst in verschillende etappes zou je er zo’n twintig dagen voor nodig hebben om het pad te voltooien, zo belooft de website. Dat komt neer op 25 km per dag en dat lijkt vrij ambitieus voor een tocht die grotendeels door het Sharr-gebergte, het Albanese deel van de Alpen, voert. Hoogste punt is de 2.764m hoge Korab aan de grens van Albanië en Macedonië. De Scardus Trail sluit aan op de Via Dinarica, een ruim 1.900 km lang pad dat acht landen op de Balkan verbindt. Voor wie dat net even te lang is: goed om te weten dat er ook flink wat bewegwijzerde dagwandelingen rond de Scardus Trail zijn uitgezet. Meer informatie: www.highscardus.com

Markering in het veld én route beschrijving van het Duitse deel van de E8 14

TREKS & TRAILS Drone-shot van het Sharr-gebergte Het Kymmen meer, midden in Finnskogen

ZWERVEN LANGS DE ZWEEDS-NOORSE GRENS In de 16e en 17e eeuw was Finland relatief dicht bevolkt. Zo dicht dat een flink aantal Finse boeren de oversteek waagde naar Zweden, op zoek naar ruimte. Ze kwamen uiteindelijk terecht in het gebied in het hart van Scandinavië, rond wat we nu de Zweeds-Noorse grens noemen. Deze Finse nomaden brachten hun eigen landbouwcultuur mee, gebaseerd op het principe van Slash & Burn: de bomen en struiken werden neergehaald en verbrand. Op de vruchtbare bodem werden groenten verbouwd. Was de grond eenmaal uitgeput, dan trokken ze weer verder. De sporen van deze Finse Cultuur zijn nog altijd te vinden. Het gebied wordt nog steeds Finnskogen genoemd (skog = bos: bos van de Finnen). De Finnskogsleden slingert langs de Zweedse-Noorse grens en is totaal 240 km lang. De route leent zich prima voor een meerdaagse trekking, al was het maar omdat aansluiting op de bewoonde wereld niet overal even gemakkelijk is. Wildkamperen is toegestaan en ook zijn er een aantal hutten onderweg om te overnachten. De route is goed gemarkeerd en onderweg vind je op meerdere plaatsen informatie over deze bijna verdwenen cultuur. De Finnskogsleden start in Morokulien, vlakbij de Zweedse grensplaats Eda in de provincie Värmland. Eindpunt is het Noorse Søre Osen, 240 km in Noordelijke richting. Meer informatie: www.finnskogleden.com

GR130: LA PALMA LIGHT La Palma draagt de bijnaam ‘het steilste eiland van Europa’. Dat laatste mag dan ook gelijk als waarschuwing worden opgevat: reken op de nodige hoogtemeters die overbrugd moeten worden. Het eiland is gevormd door vulkanen, de laatste uitbarsting dateert van 1963. De GR131 is een populaire wandelroute die de ruggengraat van het eiland volgt en zo verschillende vulkaankraters aandoet. Minder bekend, maar ook bijzonder mooi is de GR130, de Camino Real de La Costa y Medianías. Deze route is in het verre verleden aangelegd om de verschillende dor-

pen aan de kust van het eiland met elkaar te verbinden. Je kunt zo het hele eiland rond lopen in circa 200 goed gemarkeerde kilometers. Aan de westkant van het eiland ligt het mooiste stuk (en tref je ook het beste weer!). Evengoed doorkruist het pad veel barranco’s en valleien en zul je je kuitspieren flink moeten aanspannen. Daar staat dan wel wat tegenover: genieten van mooie, kronkelende paden, fantastische natuur en regelmatig een dorp of gehucht om te pauzeren of je dagetappe te eindigen bij de plaatselijke bushalte. Meer informatie: www.senderosdelapalma.es

GEAR & GADGETS

DACHSTEIN’S SUPER FERRATA MC GTX:

Een echte all-rounder Het Dachstein Massief is de ‘Heimat’ van het schoenenmerk Dachstein. Het Dachsteinmassief ligt 45 kilometer ten zuidoosten van Salzburg, de hoofdstad van de Oostenrijkse regio Salzburgerland. De top van de Dachstein bevindt zich op 2995m hoogte. Na enkele jaren ‘afwezigheid’ is dit merk opnieuw en met nieuw elan terug op de Nederlandse markt. Met een opmerkelijke entree… Wir leben Visionen ‘Alpinismus ist kein Sport, kein Wettkampf, sondern Philosophie, Lebensform und Leidenschaft. Jeder Moment in den Bergen ist einzigartig – ob kurzer Spaziergang, das Erklimmen eines Klettersteigs oder eine anspruchsvolle Bergtour. Wir sind zugleich Schuhmacher und Outdoor Enthusiasten!’. Aldus beschrijft directeur Christian Wolsegger het bedrijf. Dachstein staat dan ook voor Alpine Lifestyle. En dat zie je terug in de produkten. Topkwaliteit materialen Voor de productie van de schoenen maakt Dachstein gebruik van ‘state-of-the art’ en duurzame technologiën. Dachstein-schoenen heb16

ben bij voorbeeld Vibram-schoenzolen. Deze zijn veel lichter en zijn zowel slijtvaster als sterker dan de meeste andere zolen. Het gebruik van Polartec- en Gore-Tex materialen is een garantie voor respectievelijk warmte en ademend vermogen in combinatie met waterdichtheid. In de mesh-schoenen wordt Econyl gebruikt. Econyl wordt van afgedankte visnetten gemaakt. Dachstein’s Super Ferrata MC GTX Een comfortabele, echte all-rounder die er ook nog eens echt goed uitziet! Deze schoen is niet alleen geschikt ‘geeffende’ paden en wandelroutes. maar ook op stenige

ondergrond, klimmetjes of bij voorbeeld klettersteigen kan deze schoen prima uit de voeten. Het bovenmateriaal van de schoen is gemaakt met hoogwaardige “Perwanger” leder en mesh. Daardoor is hij niet alleen stevig, maar ook ademend. Het gebruik van Gore-Tex materiaal in de schoen betekent dat dat de schoen tegelijkertijd ook waterdicht is. De lichte TPU-band zorgt voor een goede teenbescherming. De schoen is voorzien van een super lichtgewicht PU Compound middenzool die zorgt voor een optimale schokabsorptie en daarmee draagcomfort. De Vibram-zool, garandeert een goede grip; extra belangrijk bij glibberig, instabiele of anderszins oneffen ondergrond.

Adviesprijs: € 229,95 Gewicht: 532 gram (maat 8) Productie: Europa www.dachsteinschuhe.com info: 06-15686741

FLØYEN Fast Hiking Collection

Believe in tomorrow. Explore today. HANS KRISTIAN KROGH-HANSSEN

Fløyen W Anorak 200g A lightweight that makes you want to move! The anorak breathes well and is equally good for trips as it is for training. It’s windproof and water repellent.

bergans.com

geteste modellen

GOED GELOPEN

Echte wandelschoenen zijn de perfecte partner voor bijna elke tour – voldoende ondersteuning, genoeg grip en comfortabel in het dragen zijn de belangrijkste vereisten.

MODELLEN VAN DIT MOMENT KEEN Galleo Mid WP MAMMUT Trovat Guide High GTX

LOWA Ticam II GTX MEINDL Vakuum Sport GTX

KEEN Wm‘s Galleo Mid WP LOWA Lavena II GTX MAMMUT W Trovat Guide High GTX MEINDL Vakuum Lady Sport GTX

GETEST

Onze collega’s van Outdoor Magazin in Duitsland hebben een brede selectie (nieuwe) modellen uitvoerig getest. Wij presenteren je graag hun bevindingen en een aantal opvallende testresultaten. TEKST BORIS GNIELKA, FRANK WACKER BEWERKING EN VERTALING ADRI ULFMAN BEELD MOTORPRESSE STUTTGART GMBH & CO. KG.

andelschoenen zijn net werkpaarden. Onmisbaar, maar geen echte ‘eye-catchers’. Anders dan rugzakken of tenten, wekken ze de schijn op in de afgelopen vijftig jaar weinig innovatie in zich te hebben, maar de schijn bedriegt. Veel onderdelen worden voortdurend verbeterd of zelfs herontwikkeld. De innovaties hebben allemaal een duidelijk vooraf gesteld doel gehad en hebben strenge tests doorstaan en voldoen aan een vooraf gedefinieerd doel. Het Italiaanse merk AKU analyseerde bij voorbeeld samen met de Universiteit van Verona de rollende beweging van de voeten en hun druk tijdens het wandelen, om het - sowieso complexe ontwerp van de voetzolen verder te verbeteren. En LOWA wordt bij hun innovaties ondersteund door een dozijn van ‘s werelds beste buitensporters. Er gebeurt derhalve heel veel in de categorie wandelschoenen; zelfs als je het niet meteen (aan de buiten- en binnenkant) ziet. De uitgevoerde testen laten dit uitgebreid zien. Niet de lichtste modellen, bedoeld voor wandelingen ‘onder of tot 10 meter boven NAP’ maar stevige modellen; veelal geproduceerd van sterk, stevig leder. Gemaakt voor stevige backpacktochten in het heuvellandschap, maar ook in de uitlopers van de Alpen, in Scandinavië of Schotland. En natuurlijk was een vereiste dat de schoenen waterdicht en ademend zouden zijn. Net als een ruw geprofileerde zool en als een hoge(re) schacht. Natuurlijk komen we met deze eisen per definitie in een bepaald prijs-segment terecht. De verschillen zijn echter beperkt. Net als het gewicht van de schoenen.

ZIT ALS GEGOTEN De pasvorm; als er een item belangrijk is bij de keuze van de optimale wandelschoen, dan is het dit. Alleen als de pasvorm optimaal is, kunnen de schoenen het achterste van hun tong qua prestatie laten zien. Voor het testen heeft het team daarom uitgebreid tijd en aandacht besteed aan dit fenomeen. Keuze van de juiste leest, passen, inlopen; allemaal beslist noodzakelijk om de schoenen klaar te maken voor Champions League-prestaties. Nadat elke tester de juiste schoenen had gevonden en ingelopen, werd twee weken lang, gewapend met een pen en een vragenlijst, intensief gewandeld. Met steeds paren van andere merken in de rugzak zodat ad hoc, directe vergelijkingen mogelijk waren. Het Zwarte Woud zorgde voor het decor bij deze test. En vooral een aantal stenige paden met glibberige wortels. Tijdens de test was de focus continue op draagcomfort. Geen van de merken scoorde hier onvoldoende. Bijvoorbeeld de LOWA Ticam II (vrouwen : Lavena II) was een van

De beste FIT Zo check je welke schoen het beste bij je past. Bij het passen draag je dezelfde (merk/soort) sokken die je gewoonlijk draagt tijdens het wandelen. Pas die modellen die je direct bij de instap goed aanvoelen en vergelijk paarsgewijs snel en direct achter elkaar. Dit is de enige manier om erachter te komen welke perfect passen en welke grofweg voldoen.

Inlopen

Gebruik inlegzolen

Vooral lederen schoenen hebben tijd nodig om soepel te worden. Draag deze schoenen voorafgaand aan de ‘ingebruikname’ bij voorbeeld een paar dagen naar je werk of kantoor. Bij het inlopen na vijf tot tien minuten de schoenen opnieuw strikken. Pas dan is de optimale fit tussen voet en schoen mogelijk.

Een speciale binnenzool, die het best afzonderlijk op maat gemaakt wordt bij de specialist, kan de individuele pasvorm van de schoen aanzienlijk verbeteren. De binnenzool zorgt dan voor een nog beter evenwichtige drukverdeling over de gehele voetholte. Dit verbetert het loopcomfort aanzienlijk. 19

de modellen die hierbij opviel. Stevig, goed afrollen en een vaste ‘koers’ op de stenige, af en toe ook glibberige paden. En dat zonder enige concessie aan het draagcomfort. Comfort is echter niet alles. Vooral in geval van wandelschoenen wiens taak het is om gewrichten, voetbogen, spieren en pezen te verlichten en te ondersteunen. Hoe beter de schoen hierin is, des te zekerder en energiezuiniger je onderweg bent, en hoe later de vermoeidheid toeslaat. Ook op dit aspect scoorde de LOWA, dit keer samen met Hanwag en gevolgd door AKU, de podiumplaatsen.

WATERDICHT

Test onder de Loep Draagcomfort Draagcomfort valt uiteen in meerdere aspecten. Dit is door vier testers, twee mannen en twee vrouwen, onderzocht in meerdere, onderling verschillende landschappen. ‘Lekker zitten’ en soepel zijn hierbij net zo belangrijk als demping en stabiliteit. De schoen mag niet aanvoelen als een ‘spons’ en tegelijk niet hard zijn. Heel belangrijk ook: het afrol-gedrag. De schoen moet soepel, zonder haperen, in een keer helemaal afrollen.

24 uur lang door de plassen: wie blijft droog?

Omdat het onderweg soms en spontaan zelfs behoorlijk heftig kan gaan regenen en natte voeten de pret snel bederft, is waterdichtheid een belangrijk aspect. Ook bij deze test. De schoenen zijn getest met een speciale loopsimulator. Deze dwingt de schoenen om in een waterbad te lopen en simuleert daarmee eindeloze plassen. 24 uur lang, met 60 stappen per minuut en daarmee ca. 20 kilometer. Uiteindelijk hielden slechts zes modellen het 100% droog. Dit zorgde echter niet voor ‘opschudding’ met betrekking tot de eindconclusie. De verschillende merken en modellen hebben allemaal hun specifieke en merk-karakteristieke kenmerken. En deze passen zeker bij specifieke individuen en het landschap en omstandigheden waarin de schoenen veelal in gebruik zullen zijn.

Stabiliteit Wat dit aspect betreft zijn drie zaken belangrijk; de stabiliteit van de zool, ondersteuning van de middenvoet en de hiel, maar ook de zijdelingse stabiliteit van de schacht. Vooral voor wandelaars met zwakkere enkels is dit laatste aspect belangrijk. Echter, als middenvoet en hiel niet goed gefixeerd worden, dan levert de stijfheid van de schacht ook niet of nauwelijks iets op.

Veters Hoe gemakkelijk kun je de schoenen aan- en uittrekken, hoe gemakkelijk en gebalanceerd zijn de veters te strikken en hoe positief beïnvloeden de veters de pasvorm?

Waterafstotend/waterdicht De vochtbescherming is in de praktijk maar vooral in het testlaboratorium beoordeeld. Met een machine die schoenen dwingt om in een waterbad te lopen. Sensoren registreerden als bepaalde schoenen lekkage vertoonden.

Kwaliteit Onder dit criterium zijn verschillende aspecten wat betreft gebruikte materialen en productie- processen gerangschikt. Was een model bij voorbeeld niet waterdicht, dan zijn hier punten in mindering gebracht.

MEER WETEN?

www.outdoor-magazin.com/schuhe Hier worden de resultaten van recente schoenentests en een overzicht van de beste outdoorschoenen in alle klassen gepresenteerd.

GETEST

LOWA TICAM II GTX/LAVENA II GTX WM’S

MAMMUT TROVAT GUIDE HIGH GTX

ADVIESPRIJS € 254,95 GEPRODUCEERD IN Duitsland GEWICHT 1740 gram (maat: 42,5) PASVORM Voorzijde gemiddeld breed, rest van de schoen is relatief smal. Vaste hiel en het voetbed is vrij vlak. IDEAAL VOOR

SOLIDE ALS ‘DE BANK’ Met een gewicht van 1740 gram is een paar Ticam II’s de zwaarste schoen in deze test. Maar ook de meest stabiele. Dankzij de goede ondersteuning worden hiel/hak en spieren ontlast en vermoeidheid voorkomen. Optimaal als je onderweg bent met een zwaardere rugzak. Eenmaal ingelopen, merk je weinig van het zwaardere gewicht. Vol zelfvertrouwen en comfortabel baant deze schoen zich een weg door het terrein.

wandelpad bospad bergtrail DRAAGCOMFORT Geen lichtgewicht, maar een betrouwbare, stevige schoen die soepel afrolt en volop comfort biedt. STABILITEIT Zool Middenvoet/hiel Enkel VETERS STRIKKEN WATERDICHTHEID KWALITEIT CONCLUSIE Voor ‘huis-en-tuin’ wandelingen is de Ticam II over-gekwalificeerd. Deze schoen past het beste bij rugzak-tochten en/of uitdagende heuvel- en berglandschappen. UITSTEKEND INFO www.lowa.nl

KEEN GALLEO MID WP

WATERSCHUWE ‘LICHT GEWICHT’ Qua comfort zit deze schoen in de kopgroep. Vooral het lage gewicht en de vrij lage schaft zorgen hiervoor. Plus de sterke demping die angst voor asfalt en boshellingen onnodig maakt.In het ‘Gelände’ voelt de schoen niet stevig aan; daar voelt deze zich duidelijk minder goed thuis. Net als in de regen. In de test haalde deze schoen geen voldoende.

ADVIESPRIJS € 259,95 GEPRODUCEERD IN Roemenië GEWICHT 1600 gram (maat: 42,5) PASVORM Zowel de dames- als herenschoen hebben een middelbrede leest. Nadrukkelijke ondersteuning van de voetboog. IDEAAL VOOR

STEVIGE STAPPER De Trovat Guide High is een schoen van dik leer die ingelopen moet worden. Daarna is het een soepele schoen, maar blijft een beetje ‘plomp’ omdat de zool relatief weinig grip biedt. Op stenig, ruwer terrein voel je je daardoor snel onzeker. Op vlak terrein zou de Mammut nog wat soepeler, ronder mogen afwikkelen. Tijdens de test kwam een veterhaak los. Mogelijk een incident of toeval.

wandelpad bospad bergtrail DRAAGCOMFORT Flexibel op maat af te stellen, rolt wat ‘hoekig’ af en je voelt weinig wat betreft de aard van het landschap waarin je je beweegt. STABILITEIT Zool Middenvoet/hiel Enkel VETERS STRIKKEN WATERDICHTHEID KWALITEIT CONCLUSIE Stevige schoen die qua afrol-comfort nog verder verbeterd kan worden. Aandachtspunt: bij een model scheurde een veterhaak af tijdens de test. VOLDOENDE INFO www.mammut.ch

MEINDL VAKUUM SPORT GTX ADVIESPRIJS € 179,95 GEPRODUCEERD IN Roemenië GEWICHT 1400 gram (maat: 42,5) PASVORM Schaft moet met de veters krachtig dichtgesnoerd worden. Beperkte voetboog-ondersteuning. IDEAAL VOOR

ADVIESPRIJS € 254,90 GEPRODUCEERD IN Slovenië GEWICHT 1420 gram (maat: 42,5) PASVORM Vrij brede schoen met lage teenenbox en relatief plat voetbed. Stevige verankering van de hiel. IDEAAL VOOR

wandelpad bospad bergtrail DRAAGCOMFORT Door het lage gewicht is de KEEN bijzonder ‘lichtvoetig’; soepele afzet en rolt vloeiend af. STABILITEIT Zool Middenvoet/hiel Enkel VETERS STRIKKEN WATERDICHTHEID KWALITEIT CONCLUSIE Lichtgewicht wandelschoen die lekker soepel draagt. In regen en andere natte omstandigheden voelt de schoen zich duidelijk niet thuis. VOLDOENDE INFO www.keenfootwear.com

wandelpad bospad bergtrail DRAAGCOMFORT De ‘knuffelzachte’ schacht voelt heel comfortabel aan. De schoen zou wat solider kunnen afrollen en meer steun geven. STABILITEIT Zool Middenvoet/hiel Enkel VETERS STRIKKEN WATERDICHTHEID KWALITEIT CONCLUSIE Lichte, zeer zachte, maar niet overdreven stabiele schoen. Vooral op eenvoudige bos- en wandelpaden een ideale partner. GOED INFO www.meindl.nl

SOEPEL WANDELMAATJE Wanneer je in de Meindl stapt, merk je als eerste de zachte schacht op. Hij wikkelt zich comfortabel rond de enkels, bijna plucheachtig, maar is- zoals de hele schoen - niet erg stabiel. Daarmee is de schoen op z’n best op goed aangelegde paden. Daar overtuigt hij met een sterke demping en goede warmte-afvoer. In wat ruwer terrein loopt de schoen al snel tegen zijn grenzen aan.

Deze ultieme combinatieschoen is voorzien van het hoogwaardige leder van “Perwanger”. Super lichtgewicht PU Compound middenzool voor de perfecte schokabsorptie. Optimale binnenzoolstabiliteit, lichtgewicht TPU Liba Smart teen bescherming. Waterdicht en ademend Gore-Tex Membraam, Exclusieve Vibram “Pinter” zool speciaal ontworpen voor “Speed Hiking/Walking” voor de perfecte grip. Gewicht 532g @ Size 8. 100% Geproduceerd in Europa!

SUPER FERRATA MC GTX

www.dachsteinschuhe.com

Zuid-Tirol, Italië

HET BEST BEWAARDE GEHEIM Veel mensen denken bij Italië niet meteen aan het uiterste noorden van het land van de zon en de schoonheid. En dat is jammer, want de Alpine-regio met een mediterraan klimaat heeft de outdoor-liefhebber van alles te bieden. Ontdek de mooiste plekken in de Dolomieten. TEKST PAUL VAN BODENGRAVEN BEELD IDM

Seiser Alm in volle glorie Berghutjes langs de trail Ook voor het zwaardere werk is de Seiser Alm geschikt

uid-Tirol was vroeger deel van het kroonland Tirol en viel meer dan vijf eeuwen lang onder het bewind van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie. In 1919 wezen de geallieerden de regio toe aan Italië. Een scheiding op papier; in werkelijkheid - sfeer, taal, tradities - is de verbondenheid tussen de regio’s nog steeds erg groot. En toch lijkt het alsof je bij het passeren van de Brennerpas ineens in een geheel andere wereld terechtkomt. Je bent in één klap in Italië aangekomen. En dat zie je niet alleen aan de (tweetalige) plaatsnaamborden! 24

Gemiddeld 300 zonnige dagen per jaar en de mix van mediterraan en alpine zorgen voor een setting waarin je na één bezoek voor altijd en eeuwig het onderscheid tussen de beide Tirols begrijpt. De traditionele Italiaanse keuken staat garant voor goed eten en drinken. In Zuid-Tirol krijgt dit aspect nog een extra, bijzondere touch. Zo smaakt bijvoorbeeld de Apfelstrudel hier toch anders dan aan de andere kant van de Brenner en is de Latte Macchiato hier uiteraard tot in ultieme perfectie uitgevoerd.

Overigens, wie de traditionele Cucina Italiana wil afwisselen met haute cuisine hoeft tijdens de vakantie ook niet (ver) te reizen. De regio kent negentien (!) restaurants die samen 25 Michelin-sterren verdelen. Op hoog niveau genieten slaat dan ook niet alleen op ‘hoogtemeters’. In Zuid-Tirol ben je midden in de Dolomieten. Dit indrukwekkende bergmassief is toegevoegd aan de lijst met UNESCO werelderfgoederen vanwege de unieke (voor het Alpengebied) geologische ontstaansgeschiedenis. 250 miljoen jaar geleden waren de Dolomieten nog een reusachtig koraalrif in de prehistorische tropische Tethys-zee. Tegenwoordig wisselen de ruige rots torens van de ‘bleke bergen’, diepe dalen en glooiende heuvels elkaar af. Het prachtige natuurlandschap wordt aangevuld met een veelzijdig ecosysteem dat o.a. rijk is aan botanische bijzonderheden. Ook vind je hier diverse zeldzame diersoorten.

PARADIJS VOOR BIKERS EN HIKERS Het berglandschap van Zuid-Tirol biedt natuurlijk een breed scala aan routes en uitdagingen voor racefietsers en mountainbikers. Maar ook hikers van alle rangen en standen komen hier volop aan hun trekken. De regio heeft niet minder dan acht natuurreservaten en er ligt 13.000 kilometer aan natuurlijke paden om te verkennen. Het is zelfs de thuisbasis van de ontzagwekkende Alpe di Siusi, een bergplateau ter grootte van 8.000 voetbalvelden met de grootste alpenweide van Europa.

ZUID-TIROL

Wandelpaden langs historische irrigatiekanalen en diverse themaroutes met informatie over lokale producten zorgen dat je zintuigen goed aan hun trekken komen. Het gebied is ook zeer geschikt voor familietrips. Voor wie op zoek is naar grote(re) uitdagingen liggen talrijke Via Ferrata’s (klimparcours langs een bergwand), klimroutes en klimparken klaar voor een bezoek. Verticale rotswanden en steile torens garanderen zelfs de meest ervaren klimmers urenlang klimplezier. En of het nu op hoogte is of in een van de vele valleien, overal komen de aroma’s uit de traditionele keukens je tegemoet. In berghutten worden traditionele Zuid-Tiroolse gerechten van hoge kwaliteit geserveerd. In dit nummer van HIKE&trekking verkennen we twee gebieden in het bijzonder: de Seiser Alm en het Eggental.

DE ONBETWISTE KONING VAN ALLE BERGPLATEAUS IN EUROPA

VAKANTIEREGIO SEISER ALM De Seiser Alm is de onbetwiste koning van alle bergplateaus in Europa. Hij strekt zich uit over meer dan 56 km² en het hoogste punt ligt 2.350 meter boven de zeespiegel. Het is het grootste hooggebergte-plateau van Europa en een van de populairste wandelen ook wintersportgebieden van Europa. Het is bovendien het woongebied van de legendarische dwergenkoning Laurin. De karakteristieke bergtoppen zouden volgens de legende ook een rozentuin van de koning herbergen. Deze werd elke avond zichtbaar 25

ZUID-TIROL

MAAK KENNIS MET DE FLORA EN FAUNA VAN DE BERGWERELD

360 GRADEN PANORAMA

op het moment dat de laatste zonnestralen de rozentuin in een rode gloed zetten. Naast de majestueuze bergtoppen vormen de bloeiende bergweiden met meer dan 790 soorten bloemen en varens het decor voor de perfecte wandelvakantie in deze regio. Naast uitdagende bergwandel – en klimtochten zijn ook de lichtere boerderijwandelingen, rondleidingen door de bergweiden en culinaire wandelingen aan de voet van de Seiser Alm warm aanbevolen. Wil je onderweg niet bezig zijn met route of tijd, dan kun je een beroep doen op een ervaren, lokale en deskundige wandel- of berggids. Deze leidt je niet alleen veilig door het landschap, maar laat je onderweg ook uitgebreid kennis maken met de flora en fauna van de bergwereld. En wellicht krijg je zelfs de kans om het spoor van de ‘Sciliaanse heksen’ te volgen of (nieuwe) geologische bijzonderheden van de Dolomieten te ontdekken. Talrijke paden hebben een thema dat nauw verbonden is met de Seiser Alm, zoals het 'Path of Legends'.

SCILIAR-CATINACCIO/SCHLERN-ROSENGARTEN In 1974 is het gebied Sciliar-Catinaccio/ Schlern-Rosengarten tot beschermd natuurgebied uitgeroepen. Het eerste in zijn soort in Zuid-Tirol. Het natuurgebied beslaat 7.291 hectare en geeft je een kijkje in een fascinerende natuurlijke habitat. Met als hoogtepunten de Sciliar, embleemberg van Zuid-Tirol, de ‘Enrosadira’, de roze gloed op de bergtoppen in schemertijd en de rijke flora is deze ‘eretitel’ meer dan terecht. 26

EGGENTAL Het Zuid-Tiroler Val d’Ega, ook wel het Eggental genoemd, is een nog niet zo heel bekend pareltje, slechts twintig autominuten van Bolzano verwijderd. Bekende dorpen in dit gebied zijn o.a. Obereggen, Nova Levante en Collepietra. En met ruim vijfhonderd kilometer goed begaanbare wandelpaden en vijf Klettersteigen is er meer dan genoeg te voet te ontdekken en kun je dagenlang genieten van het spectaculaire bergdecor. Een aanrader: de letterlijk legendarische tour door het Rosengarten-massief. In de voetsporen van de dwergkoning Laurin start je direct vanuit het centrum van het dorp Nova Levante. De kabelbaan brengt je naar de Frommeralm (1.743 m), waarvandaan je comfortabel met de stoeltjeslift in de richting van de Kölner Hütte (2.339 m) kunt zweven. Daar start ‘de klim. Over een afstand van twaalf kilometer moet een totale hoogte van vijfhonderd meter worden overwonnen. En daar wacht de beloning… Op de top nodigt de moderne Laurins Lounge uit om te genieten van een prachtig panoramisch uitzicht op de omliggende pieken en dalen van de Zuid-Tiroolse Dolomieten. Een andere bekende hike in dit gebied is die langs de aardpiramiden bij Collepietra. Je loopt door bossen, bergweiden en kloven met zicht op de imposante, grillig gevormde aardpiramiden, een overblijfsel uit de ijstijd. De route begint op het dorpsplein in Collepietra, op 820 meter hoogte. Bordjes wijzen je de weg verder omhoog, bovenlangs dit indrukwekkende natuurfenomeen.

Bij Obereggen is rond het Latemarium-gebergte een achttal themapaden uitgezet, waarbij de geologie, flora en fauna van de regio aan de orde komen. Er zijn langere en kortere wandelingen, waarmee het ook een geschikte bestemming is om met kinderen te ontdekken. Geniet ondertussen van het 360 graden uitzicht op de omliggende bergen, het Carezza meer, de Bletterbach kloof en het Sciliar-Rosengarten natuurpark.

BEGINNERS ÉN GEVORDERDEN De valleien tussen de zeven dorpen in het Eggental zijn zonnig en warm. Niet voor niets vind je hier de bekendste wijngaarden uit de regio, waar de druiven rijpen op grote hoogte in de warme zomerzon. Het zijn ook de plekken waar je prima terecht kunt voor een lichte wandeling, zonder al te groot hoogteverschil te moeten overbruggen. Wil je meer inspanning, dan zijn juist de berghellingen de plek waar je je uitgebreid een paar uurtjes in het zweet kunt werken en dat niet alleen vanwege de kracht van de zonnestralen. Of je nu beginnend bergwandelaar bent of meer ervaren, er is volop keuze aan uitdagende paden die passen bij jouw plannen voor de dag. Of dagen, want ook meerdaagse trektochten zijn hier prima mogelijk. Wandel van hut naar hut en ontdek zo de mooiste plekken rond het Eggental. Meer informatie: www.seiseralm.it/nl_wandelen www.eggental.com/zomer

Kids vermaken zich ook in het Eggental Storytelling: onderweg lees je de verhalen Carezza meer, emeraldÂgroene natuurpracht 27

GEAR & GADGETS

Vrij en Ongebonden

Met de FREE is ook elke meid op het onverwachte voorbereid.

De Leatherman heeft in de afgelopen 35 jaren nogal eens de status van reddende engel gekregen. Voor bezitters van deze multifunctionele ‘gereedschapskist’ is de Leatherman een onmisbare metgezel onderweg. En zeker niet alleen in noodsituaties. De multifunctionele tool zorgt in ontelbare situaties voor uitkomst en oplossingen. Met de introductie van de nieuwe Leatherman FREE™ vernieuwt het merk zichzelf. Een splinternieuw assortiment multifunctionele tools die het merk en de gebruikerservaring naar een (nog) hoger niveau zal brengen.

WAT IS NIEUW? De Leatherman FREE™ tools kenmerken zich door het unieke magnetische design. Dit revolutionaire systeem maakt gebruik van magneten die ervoor zorgen dat de tool soepel opent en sluit. (onze vingernagels zullen Tim Leatherman en de zijnen tot in de eeuwigheid dankbaar zijn!). Het interne vergrendelingsmechanisme is verder verbeterd zodat ook

‘… jij bent multifunctioneel, bepaald door wie je bent en wat je kunt worden. Continu aan het ontplooien, aanpassen en je eigen grenzen verleggen. Dat begint met geloven dat je altijd de nodige uitrusting hiervoor hebt. Inzien dat elke uitdaging een gelegenheid is zolang je de juiste gereedschappen bij je draagt…’ 28

Alle-daags voor echte liefhebbers en/of professionals.

hier nog minder kans op schade ontstaat. Elk onderdeel opent en sluit met een voelbare klik. Hierdoor weten gebruikers zeker dat de tool klaar is voor gebruik. De ontwerp- en engineringteams van Leatherman gebruikten 35 jaar aan ervaring en feedback van Leatherman fans als basis voor de productontwikkeling. Het FREE assortiment bevat meerdere patenten, wordt gemaakt in de eigen fabriek in Portland, Oregon, en wordt geleverd met de vertrouwde 25-jaar garantie.

P-, T- EN K-SERIE De introductie van het nieuwe FREE-assortiment is gestart met de P-serie. Deze multifunctionele tang is in twee varianten op de markt. De P-2 met 19 onderdelen en de P-4 met 21 onderdelen. In juni komt het nieuwe mes, ook in tweeuitvoeringen en in augustus wordt de introductie afgesloten met de K-serie. Ontworpen voor gebruikers die meer willen dan alleen een – multifunctioneel - zakmes. De basisfunctie van dit assortiment is een 76 mm lang mes dat geschikt is voor bijna elke klus. Meer informatie: www.leathermanfree.nl www.leatherman.nl www.adola.nl Tel. 055-3558044

LA SPORTIVA TRANGO TECH GTX

The real thing De goede naam van “Calzoleria Sportiva” is al vele decennia de grenzen van de valleien Fassa en Fiemme (Dolomieten, Italië) ont stegen. Het inmiddels wereldwijd bekende merk komt elk seizoen weer met verrassende, nieuwe produkten . Dit seizoen speelt een nieuwe bergschoen een hoofdrol. De Trango Tech GTX is een lichtgewicht, flexibele bergschoen die bijzonder geschikt is voor alpine wandelingen, via ferrata’s en bijvoorbeeld als werkschoenen voor alpine gidsen en hulpverleners. Het bovenmateriaal is gemaakt van slijtvaste stof die is verrijkt met Thermo Tech Injection; overmatig ingespoten om naden te minimaliseren en het gewicht tot een minimum te beperken. De veters kunnen tot aan de tenen worden geregen waardoor een optimale fit tussen voet en schoen mogelijk is. De tong is geïntegreerd in het bovenwerk en hiervoor is gebruik gemaakt van een zachte stretchstof. Het ergonomische design en de omhullende pasvorm maken het product zeer comfortabel en geschikt voor langdurig gebruik. De anti-shock tussenzool van polyurethaan vermindert de impact tijdens het lopen en het 3D Flex-systeem geeft de enkel extra beweegruimte voor precieze ondersteuning op ruw terrein. De La Sportiva Cube zool, gemaakt door Vibram zorgt daarbij voor goede ondersteuning. Eigenaren van de Trango Tech GTX kunnen met vertrouwen alle soorten terreinen op en in. Adviesprijs: € 259,00 Meer informatie: www.lasportiva.com

Ontdek

INNSBRUCK en omgeving te voet

INNSBRUCK

Wat is er nu lekkerder dan je bagage in je rugzak stoppen, je wandelschoenen aantrekken en eropuit gaan in de Oostenrijkse Alpen? Nou, dat je bagage gewoon naar de volgende accommodatie wordt gebracht en dat jij alleen met een dagrugzakje en je fototoestel op pad gaat! Bijvoorbeeld op de Innsbruck Trek, een nieuw ‘langeafstandspad’ dat rond de stad Innsbruck de mooiste plekken in het hart van de Alpen aandoet.

tartpunt is de 800 jaar oude stad Innsbruck, rijk aan historie met fraaie panden en dito musea. Met ruim 130.000 inwoners heeft de stad heel wat te bieden, op zowel cultureel als culinair gebied. Op de Innsbruck Trek wandel je de stad uit en geniet je meteen van het uitzicht over de vallei van de rivier de Inns. Over de Stangensteig wandel je naar Kranebitten. De tweede dag kun je vanaf het uitzichtpunt genieten van het uitzicht op het Karwendel-gebergte, de Stubaier Alpen en andere imponerende landschappen bewonderen. En zo is er elke dag wel iets nieuws om van te genieten. Een van de hoogtepunten – ook letterlijk – is de wandeling naar de top van de Patscherkofel (2.248 m). Het eerste stuk ga je vanuit de stad omhoog met de kabelbaan, het laatste stuk bedwing je te voet. Een van de andere dagen hike je in de buurt van de Kalkkögel, onderdeel van de Stubaier Alpen. Deze bergketen bestaat uit Triaskalksteen en doet qua vorm denken aan de Dolomieten. Daarom worden ze ook wel de Noord-Tiroler Dolomieten genoemd. Indrukwekkend is het in ieder geval.

TEKST PAUL VAN BODENGRAVEN BEELD CHRISTIAN VORHOFER

Innsbruck, Oostenrijk

TWEE VARIANTEN De routes, die je als ervaren wandelaar zelf kunt doen of onder begeleiding van een deskundige gids, maken deels gebruik van oude paden en routes. Bekende plekken als de Kalkkögel of de bekende Zirbenweg zijn in het traject opgenomen. Verdeeld over zes dagen leg je in de ‘lichte’ variant 63 km af, waarin je heel wat hoogtemeters overbrugt. Met etappes tussen de 9 en 13 km ben je zo’n 5 tot 7 uur onderweg, wat je genoeg tijd laat om te genieten van weidse uitzichten en al het goede wat de Oostenrijkse Alpen je te bieden hebben. De zwaardere variant is ruim 10 km langer en vraagt wat meer uren per wandeldag.

PLEK GENOEG

De Innsbruck TREK kent vele hoogtepunten. Niet alleen de bergtoppen; ook de bergmeren imponeren met hun stilte en schoonheid.

100% ont-zorgt genieten van de omgeving 32

Hiken rond Innsbruck betekent vooral eindeloos genieten van het uitzicht vanaf grote hoogtes. Zo loopt bijvoorbeeld een van de dagwandelingen over een stuk van de Innsbrucker Almenweg. Tijdens de afdaling vanaf het bergstation op de Mutterer Alm geniet je van een fraai zicht over de stad en de omliggende bergtoppen. In de winter wordt hier volop geskied, in de zomer is dit het domein van downhill bikers, die zich met de skilift omhoog laten brengen, en wandelaars. En het is echt niet zo dat je je aan alle kanten omringd wordt door voorbij scheurende waaghalzen op een fiets; er is plek genoeg voor iedereen om te genieten van weldadige rust.

INNSBRUCK

Deze lange afstandswandeling in dagetappes is een gemeenschappelijk project van Innsbruck Tourismus en ASI Reisen (Alpinschule Innsbruck). De route is prima op individuele basis af te leggen, maar er worden ook regelmatig groepswandelingen georganiseerd door ASI. Zij zorgen ervoor dat je bagage wordt vervoerd. Wel zo lekker als je optimale bewegingsvrijheid wilt hebben. Elke dag worden er twee wandelingen onder begeleiding, in verschillende moeilijkheidscategorieën (middelzwaar, uitdagend) aangeboden. Je kunt dus last minute beslissen of je die dag op pad wilt.

ONTSPANNING Maar het is niet alleen maar klimmen en dalen op de Innsbruck Trek. Een aanzienlijk deel loop je door dalen en langs glooiende hellingen, met voldoende tijd en gelegenheid om te genieten van het landschap. Groene hellingen, kristalheldere watertjes en een grazige Alpenweides vormen een uitstekend decor om te pauzeren, lummelen en ontspannen. Nieuwe energie opdoen door inspanning, nieuwe inzichten krijgen door ontspanning. Ruimte in de natuur geeft immers ook ruimte in je hoofd. Dat wisten de pelgrims al in vroeger tijd, maar daarvoor hoef je niet per se te voet naar een bedevaartsoord. Een paar dagen rondstappen door de Alpen rond Innsbruck is in dat opzicht ook reuze ‘heilzaam’.

AVONTUUR IN KARWENDEL Wie het wat ruiger wil, kan kiezen voor de Karwendel Höhenweg. In zes dagetappes van hut naar hut leg je 63 kilometer af en overbrug je zo’n 7.000 hoogtemeters, waarvan 3.400 m stijgen. Een goede conditie en ervaring met hiken in de bergen zijn wel vereist. Het Karwendelgebergte heeft 125 toppen die hoger zijn dan 2.000 meter, dus er valt hier wel wat te klimmen. Houd er rekening mee dat je voor een etappe van 16 km al snel acht uur onderweg bent. De opbrengst is navenant: urenlang genieten van een van de wildste en ruigste stukken van de Alpen. Het gebergte is ook het hart van het grootste natuurpark van Oostenrijk en is het leefgebied van heel wat dieren als de adelaar, de steenbok en de gems. Die laatste zul je geheid tegen komen. Vergaap je aan hun lichtvoetige klimmerskunsten en blijf zelf met beide benen stevig op de grond. Wij tweevoeters zijn niet in de wieg gelegd voor dergelijk dartel voetenwerk; er naar kijken is al een belevenis op zich. In de hutten en op de website van het pad is informatie te vinden over de natuurwaarde van Karwendel en de verschillende dieren- en plantensoorten die je er kunt vinden. De Karwendel Höhenweg loopt van west naar oost tussen Seefeld en Scharnitz (of omgekeerd). Het beste seizoen om deze route te lopen is van juni tot september.

PRAKTISCHE INFO lgemene informatie over de Innsbruck A Trek: ww.innsbruck.info/nl/beleven/ zomersport/wandelen/ langeafstandwandelpaden/innsbruck-trek.html Georganiseerde tochten op de Innsbruck Trek: www.asi-reisen.de/specials/ innsbruck-trek.html Karwendel Höhenweg: www.karwendel-hoehenweg.at

Het is 05:30 en ik ben moe. Het is niet de moeheid die je voelt als het bedtijd is, maar het soort moeheid dat zegt: “Je bent nu bijna achttien uur aan één stuk door aan het lopen.” In de luwte van een overhangende boom is even kort slapen een aantrekkelijk idee. TEKST EN BEELD ERWIN ZANTINGA

Slow28 Voettocht langs de rauwe randen Schiermonnikoog

oen mij in de zomer van 2018 een baantje werd aangeboden op Schiermonnikoog greep ik deze kans met beide handen aan. Naast het dorp aan de westkant is er niet veel andere bebouwing op het eiland te vinden. De natuur heeft op Schier de overhand en om de subtiele veranderingen van het eiland te meten werden in 1868 de eerste strandpalen geplaatst. In totaal zijn er 288 palen geplaatst die tegenwoordig overbodig zijn geworden, maar waarvan de helft nog aanwezig is. In de volksmond worden de 28 hoofdpalen nog steeds veel gebruikt om locaties aan te geven.

DETAILS VAN EEN RUIG EILAND Elke keer als ik door de natuur liep, sprongen mij onnoemelijk veel details in het oog; kleuren van zoutwaterplantjes of de zilte geuren van het wad. Om deze details goed in me op te nemen, wilde ik een reis maken over het eiland, in een extreem langzaam tempo. Elke hoofdpaal staat precies één kilometer van de andere af, en om 34

SCHIERMONNIKOOG

DE AUTEUR Creatief avonturier Erwin Zantinga maakt sinds 2011 avontuurlijke reizen in binnenen buitenland. 700 kilometer te fiets door Rusland, 450 kilometer op inline skates door Nederland of 180 kilometer te voet door Marokko. Over deze, en andere reizen geeft hij spannende lezingen waar hij het publiek met video’s, foto’s en geschreven teksten de reis bijna zelf laat beleven. Zijn reis over het exotische Schiermonnikoog heeft hij uitgewerkt tot een handzaam fotoboek. Dit is te koop voor €15,- door een mail te sturen naar Slow28@hotmail.com. 36

de reis tot een avontuurlijke uitdaging te maken besloot ik over elke kilometer één uur te doen en zo het gehele eiland te belopen in 28 uur. Op een zonnige septemberdag was het dan zo ver; 28 uur lopen langs de rauwe randen van de donkerste plek in Nederland. Precies om 12:00 begin ik. Vanaf Paal 1 loop ik rechtstreeks de duinen door, naar Paal 2. Er zijn hier geen paden en vaak moet ik omlopen vanwege ondoordringbare struiken. Na een uurtje kom ik aan bij Paal 2. Paal 3 staat midden in het riet en bij Paal 4 kom ik uit op het strand. De afgelopen vier uur ben ik van bebossing bij een grote zoetwaterplas, waar lepelaars en andere vogels huizen, door een glooiend duinlandschap gekomen. Een half uur later sta ik met mijn laarzen in een moerassige rietkraag en vervolgens ben ik op het strand. Zo heb ik in vier uur vier verschillende natuurlijke omgevingen op dit eiland belopen. Schiermonnikoog: het Nieuw-Zeeland van Nederland. Als ik tegen 18:00 bij Paal 6 aankom, klauter ik een duin over en loop langs een tweede, hogere duinrand. De palen staan hier langs een lange zandweg. Twee uur later, bij Paal 8, zakt de zon langzaam weg en laat de wereld achter in een oranje waas. Langs het brede zandpad is het makkelijk lopen en na tien minuten ben ik al bij de volgende paal. Zo leg ik in de volgende vijf uur, zonder veel moeite, vijf kilometer af. Ik besluit deze tijd te pakken om van de omgeving te genieten.

Achter mij dendert de Noordzee onverstoorbaar door. Tegen 23:00 ga ik aan de oostkant van het eiland de tweede duinrand over op zoek naar Paal 13, en die vind ik tussen de brandnetels en duindoorns.

RAUW LANDSCHAP Ik verruil mijn wandelschoenen voor hoge laarzen en probeer binnen een uur bij Paal 14 te komen. Grote velden stekelige struiken maken het doorkomen moeilijker. Ik zit nu op de helft van de reis; het is 1:30 in de nacht. De volle maan schijnt uit alle macht over de kwelders, zodat ik toch nog enigszins kan zien waar ik loop. De eerste slenken dienen zich aan, ik weet dat ik deze zoutwaterrivieren straks veel meer tegen ga komen. De nacht is nu in volle glorie en door het seinen van de vuurtoren en de lichten aan de wal kan ik me oriënteren op deze aardedonkere plek. Gele plantjes vlammen op in het licht van mijn hoofdlampje... een verdwaalde vogel roept. De vuurtoren geeft een lichtsein van vier en ik loop verder de lege kwelders op, op zoek naar de volgende paal. Lopend voel ik niets van de moeheid, daarvoor ben ik te veel bezig met de omgeving en om te zorgen dat ik niets verstuik of breek. Elke paal voelt alsof het een kleine haven van veiligheid is. Maar niets is minder waar, de palen zijn verweerd door het ruige kwelderweer en soms niet groter dan een stompje dat uit het

â&#x20AC;&#x2DC;IK HEB NOG NEGEN PALEN TE GAAN, WAARVAN ZES OVER DE KWELDERSâ&#x20AC;&#x2122;

hoge gras steekt. Hoog gras en natte grond maken dit tot een slecht begaanbaar gebied. Het gebrek aan bomen en duinen zorgt ervoor dat stormen vrij spel hebben, waardoor het landschap een rauw en ruig tafereel is. Ik banjer door, richting de vuurtoren en zie de lucht achter me wat opklaren. Bij Paal 19 laat de ochtend zich voorzichtig zien.

STOMPJES IN HET GRAS Met de ochtend komt ook nieuwe energie. Tenminste, dat hoop ik. Ik heb nog negen palen te gaan, waarvan zes over de kwelders. De details van de kwelders laten zich nu pas goed zien in het vroege ochtendlicht. Geurig lichtgroene zeealsem groeit in grote lappen tussen het Engels gras en lamsoor. Aan mijn rechterhand buldert de Noordzee en links ligt de Waddenzee stil te wachten op het opkomende water. Mijn hoofd voelt als een prop watten, de automatische piloot heeft het overgenomen. Het idee om binnen een uur bij de volgende paal aan te komen heb ik ergens in de nacht aan de donkere oostkant van het eiland achtergelaten. Daar heb ik de wind opgepikt die nu het hoge gras heen en weer doet dansen in de vroege middagzon. De tocht naar Paal 22 is een zware. Door het kniehoge gras lopen kost veel tijd en energie. Vlak bij het stompje dat misschien Paal 22 is, zie ik dat er nog een diepe slenk voor mij ligt. Dit is de druppel. Om een goede

1 Een natte voet voor Paal 5 2 De stompjes geven geborgenheid op de weidse kwelders 3 De nacht komt met nieuwe geuren en kleuren De palen laten zich in het zonlicht nog makkelijk zien Het avontuur is begonnen; het romantische kantje is eraf 37

SCHIERMONNIKOOG

oversteek te maken ben ik sowieso weer een uur bezig en het loopt al tegen het eind van de middag. Om de tocht niet meer dan dertig uur te laten duren, besluit ik Paal 22, 23 en 24 over te slaan. Deze palen staan in een moerassig gebied, het gaat uren kosten om ze te vinden. Als ze er überhaupt nog staan. Het Bouwe Hoekstrapad is mijn redding; een begaanbaar pad richting de bekende piramide van de Kobbeduinen.

EINDE OEFENING De weg langs de laatste drie palen is makkelijk. Een straffe wind komt me tegemoet over de dijk, waar Paal 28 uit het slik van de vollopende Waddenzee steekt. Langzaam slenter ik richting Paal 1, langs de Westerplas en denk terug aan de afgelopen dertig uur: het geluid van de immer bulderende Noordzee dat me tot Paal 12 heeft gevolgd; de zonsondergang waar ik de tijd voor genomen heb; de volle maan die langzaam opkwam. Aan de nachtelijke lunch tussen de brandnetels. Hoe ik genavigeerd heb op de lichten van het vaste land en de vuurtoren. De geluiden van de zilte en zompige kwelders. De weidsheid van het eiland, de penetrante geur van het slik uit de slenken. Tussen de beplanting door zie ik na dertig uur Paal 1 weer staan. Als ik vlak bij ben, laat ik het eiland achter me en omarm de paal: “Hey maat, daar ben ik weer!” Slenken, slenken, slenken. Het woord echoot constant door mijn hoofd De zwarte strook door de geuren en kleuren van de kwelders

WINACTIE

Onder de eerste 10 abonnees op HIKE&trekking verloten we twee exemplaren van dit fotoboek. Het enige wat u hoeft te doen om in aanmerking te komen is het jaar te mailen waarop men gestart is met het plaatsen van de strandpalen op Schiermonnikoog. Mailen naar hikeandtrekking@ salmNL.nl. De winnaars worden op 15 juni 2019 bekend gemaakt.

T R A N G O T E C H G T X®

High tenacity, waterproof uppers with exclusive Thermo Tech Injection™. La Sportiva Cube lightweight outsole by Vibram®. The most advanced technology for hikers meets the unmistakable design of the Trango Series.

Trango Tech GTX®: the future is now.

SHOP NOW ON WWW.LASPORTIVA.COM

2019 is het Bruegeljaar in Vlaanderen. Dat is voor ons een goede aanleiding om onze zuiderburen weer eens te bezoeken. Dichtbij, dus een lang weekend genieten van het goede Vlaamse leven is snel geboekt. Bijkomend voordeel: wandelen kun je als de beste in het land van de grote kunstenaar. Op pad tussen het erfgoed uit de mijntijd en in het Nationaal Park Hoge Kempen. TEKST PAUL VAN BODENGRAVEN BEELD TOERISME VLAANDEREN

Het goede

VLAAMSE LEVEN

NAAR BUITEN

it jaar is het 450 jaar geleden dat schilder Pieter Bruegel de Oude in 1569 stierf. 2019 is daarom uitgeroepen tot Bruegeljaar in Vlaanderen en dat krijgt op verschillende plaatsen en manieren vorm, van tentoonstellingen tot events. In Bokrijk, niet ver van het Nationaal Park Hoge Kempen, bezoeken we het openluchtmuseum. De interactieve expositie ‘De wereld van Bruegel’ is een mooie manier om het werk van de oude meester beter te leren kennen. Een steltloper - een terugkerend onderwerp in het werk van Bruegel – neemt ons mee door het museum en wijst ons op parallellen tussen wat hier te zien is en hoe dit een plek heeft gekregen in de schilderijen van Bruegel. Niet dat hij nu per se hier is geweest voor inspiratie, maar het tijdsbeeld is wel hetzelfde. Dat maakt nieuwsgierig naar de schilderijen, maar die zijn niet allemaal even makkelijk live te zien. Zijn werk is wereldwijd uitgewaaierd over diverse musea. Gelukkig bieden de moderne technieken ook in Bokrijk uitkomst. Aan het eind van de tentoonstelling stappen we met behulp van Augmented Reality het schilderij ‘De strijd tussen Carnaval en Vasten’ binnen. Je kunt op zoek naar allerlei voorwerpen die op het schilderij te zien zijn en die hier fysiek liggen. Je voelt je in een klap figurant in de voorstelling. Een wonderlijke ervaring die het werk van de beroemde schilder bijna letterlijk tot leven wekt en zo de interesse voor de echte werken verder aanwakkert. 40

Na de cultuur willen we nu ook het landschap wat meer verkennen. Dat is hier voor een belangrijk deel gevormd door de steenkoolindustrie. Want net als in Nederlands Limburg werd in Belgisch Limburg steenkool gezocht en gevonden. In 1901 was het raak in het Kempens steenkoolbekken. Die ontdekking leidde tot een stevige economische impuls voor het gebied. Het betekende ook een grote impuls voor de werkgelegenheid en trok veel mensen die als arbeider aan de slag konden in de mijnen. Inmiddels zijn de mijnen gesloten, maar de sporen van deze economische bedrijvigheid zijn nog altijd zichtbaar. Bijvoorbeeld in de vorm van hele wijken (tuinwijken) in dorpen waar arbeiders werden gehuisvest en in de vorm van industrieel erfgoed uit die tijd. Om daar wat meer van te zien gaan we naar het maar liefst 100.000 m² grote terrein van de voormalige mijn in Beringen. Daar kun je het Mijnmuseum bezoeken, om zo wat meer begrip te krijgen van de impact die de vondst van kolen op dit landschap en op het dagelijks leven van de mensen heeft gehad. Het is ook nog eens een prima plek voor een stevige rondwandeling over het terrein, langs de industriële gebouwen die er nog steeds staan. Lang niet alle mijnen en terreinen in de provincie zijn zo goed bewaard en te bezoeken. De meeste schachten zijn afgesloten, de gebouwen ontmanteld en de werkterreinen zijn opgegaan in de natuur. Een andere plek om te bezoeken als je meer wilt weten en zien van de mijntijd is C-mine in Genk. Ook daar komt de ondergrondse wereld van de steenkooldelvers – die bestond tot in de tweede helft van de vorige eeuw - weer tot leven.

BELGISCH-LIMBURG

3 1

HOGE KEMPEN

1. Expo De wereld van Bruegel www.dewereldvanbruegel.be (van 6 april t/m 20 oktober) 2. Mijnmuseum Beringen: www.mijnmuseum.be 3. C-mine www.c-mine.be 4. Nationaal Park Hoge Kempen www.nationaalparkhogekempen.be

Dan wordt het tijd om de natuur in te trekken. Op zo’n 20 km van Bokrijk ligt het Nationaal Park Hoge Kempen, het enige nationale park van België. Het is een uniek natuurgebied van meer dan 5.700 hectare bos en heide waar je eindeloos kunt dwalen. Het gebied strekt zich uit over de gemeenten Dilsen-Stokkem, Maasmechelen, Zutendaal, Lanaken, Genk en As. Al snel ontdekken we dat het goed is ontsloten, met zes toegangspoorten waar informatie te vinden is over wat er in het park te beleven valt. Dat ontdekken we het liefst te voet en dus kopen we bij de toegangspoort Connecterra bij Maasmechelen voor een paar euro een kaartje met wandelroutes. In totaal zijn er in het hele park 51 rondwandelingen uitgezet, samen goed voor meer dan 220 km wandelplezier. Wij kiezen voor de paarse route, die deels langs het water van een de grindafgravingen voert. Het gebied is soms verrassend glooiend. Ook hier werd vroeger gemijnd en de heuvels zijn deels ontstaan door het weggraven van stenen uit de mijn. Deze steenheuvels zijn inmiddels geheel begroeid en maken zo onderdeel uit van het groene landschap. Ze vormen gelijk een uitdaging voor de kuitspieren als we op weg gaan

Stap ‘De strijd tussen Carnaval en Vasten’ binnen Op bezoek in het Mijnmuseum Gamend het werk van Bruegel leren kennen

BELGISCH-LIMBURG

Waterrijke natuur in De Hoge Kempen Wandelroutes geschikt voor groot en klein

Genieten van rust en ruimte naar de top van de heuvel om te genieten van het weidse uitzicht over het water en het omliggende gebied. Landschappelijk bestaat het Nationaal Park uit een afwisseling van bossen en meer open terrein, waaronder een groot deel heide. Van medio augustus tot half september zal het hier prachtig paars kleuren, wij doen het nu met een voorjaarszonnetje en dat is ook heel aangenaam. Eenmaal wat verder weg van de toegangspoort is het rustig en hebben we de wandelpaden grotendeels voor ons zelf, ondanks dat het een weekenddag is. Zo struinen wat uurtjes door het park, genieten van de rust en ruimte, de ontluikende flora en een enkele wegschietende hagedis, die ook aan het zonnebaden was. Lopen maakt hongerig en de meegebrachte lunch smaakt prima op de heide, onder een blauwe lucht en met een zonnetje in de rug.

MEER Niet alleen de lunch smaakt naar meer. Als we lezen dat er ook een langeafstandswandeling van 72 km door het Nationaal Park loopt is een vervolgplan snel geboren. Die route moeten we in drie à vier dagen kunnen doen. Gecombineerd met de bourgondische levensstijl in Belgisch Limburg lijkt ons dat een uitstekende bestemming voor een volgend lang weekend bij de zuiderburen. Want wandelen is leuk, maar na afloop genieten van een Belgisch biertje op een terras is ook niet verkeerd. Lekker eten verzorgen kunnen ze in België ook als de beste. Kortom, genoeg reden om hier snel terug te keren! 42

NIEUWS

ROMEINSE LIMESPAD: nieuwe LAW nu al bekroond

Op stap met je hond,

wat neem je mee?

Als je van plan bent om wat verder te gaan lopen dan een rondje in het park met je hond, dan is het zaak dat je de reis ook voor hem/haar goed voorbereidt. Want behalve enthousiast gezelschap brengt een hike met je trouwe viervoeter ook wat extra reisbenodigdheden met zich mee. We zetten de belangrijkste zaken voor je op een rijtje: Water: een mens heeft veel water nodig op een dag en een hond nog meer. Zorg voor ruim voldoende drinkwater. Water uit de natuur kan veel bacteriën bevatten, of bij droogte niet beschikbaar zijn. Voer: je boterham of potje delen is misschien gezelliger, maar een hond heeft een uitgebalanceerd dieet van de juiste voedingsstoffen nodig. Dat wordt dus hondenbrokken meesjouwen. EHBO-doos: als er onderweg wat gebeurt, is de dierenarts ver weg. Neem dus een EHBO-setje speciaal voor honden mee. Zorg dat je daarmee uit de voeten kunt. Slaapplek: mag de hond in je slaapzak of heeft je harige kompaan een eigen slaapplekje? Veel honden zijn gevoelig voor kou, dus neem een isolerend matje voor hem mee. Hondenschoenen: het oogt wat vreemd, maar hondenschoentjes bieden wel goede bescherming tegen scherpe rotsen, doornen en sneeuw. Tips: wen de hond van te voren aan het dragen en neem een reservesetje mee. Er zijn verschillende modellen hondenrugzakjes verkrijgbaar. Wen je hond van tevoren aan het dragen van zo’n rugzakje. En heb er niet te hoog gespannen verwachtingen van. De hond kan wel wat dragen, maar is geen lastdier. Het merendeel van zijn/haar spullen zal toch op jouw rug terechtkomen! 44

Wandelen langs de Noordelijke grens van het Romeinse rijk; dat kan gewoon in eigen land. Het Romeinse Limespad (LAW 16) is de nieuwste Langeafstandswandeling (LAW) in ons land. De route volgt van Leiden via Utrecht naar Nijmegen de bekendste plaatsen waar de Romeinen de grens van hun rijk vertegenwoordigden. In 275 km loop je dwars door het land en kunt je verdiepen in de sporen die vroege bezetters hebben achtergelaten. Dit voorjaar werd de route ook nog eens verkozen tot de Wandelroute van het Jaar 2019, met name vanwege de goede bewegwijzering en de vele onverharde paden en rustige wegen die de routema-

kers hebben weten te vinden in ons overwegend drukke en geasfalteerde landje. Ook de gids werd geprezen: “Een zeer verzorgde gids met beschrijving van de route in de twee richtingen en uitstekende achtergrondinformatie over de natuur en de cultuurhistorische aspecten”, aldus het Juryrapport. Kijk op www.wandelnet.nl voor meer informatie. Isbn: 9789492641069.

KITZALP24: 24 UUR IN DE BERGEN In totaal 130 goed getrainde bergwandelaars kunnen 13 juli van dit jaar mee op een 24-uurs hike door de Kitzbühler alpen in Oostenrijk. Vanuit Kramsach verken je onder leiding van deskundige gidsen een etmaal lang de mooiste landschappen in een spectaculair landschap van toppen, dalen, canyons en bergweides. De te lopen afstand bedraagt 50 km en je overbrugt in totaal 3000 hoogtemeters. Geen peulenschil, want ondanks de lange dagen in juli loop je toch een deel door het donker. Natuurlijk wel een bijzondere ervaring, waarvoor maar beperkt plaats is. Meer informatie en aanmelden kan via www.kitzalp24.at

KITZBÜHEL

KITZBÜHEL, OOSTENRIJK

intro TEKST XXX BEELD XXX

Ausser-ordentlich, extra-ordinary of buiten-gewoon; gasten uit verschillende landen komen altijd Beati nima volupti volotot od et veliquam, verit aligent. dezelfde conclusie. Kitzbühel is ‘iets Accatem. Ferionsequat que aparts’. Ook wandelaars kunnen hier Tatem que necaes doluptatem rekenen op bijzondere ervaringen! assi remosam, volutatis perum quaspid estium hario tempelia

TEKST ADRI ULFMAN KITZBÜHEL TOURISMUS corporBEELD aut volor maximin cipsam quo verio.

KITZBÜHEL

n 1933 gaf de kunstenaar Alfons Walde het beeldmerk van de stad, de ‘Gams’ oftewel de gems (Rupicapra rupicapra), een nieuw, stilistisch gezicht. De gems siert sinds de 14e eeuw het wapen van de stad en sinds de update van Alfons Walde is het beeldmerk overal in de stad zichtbaar. En op talrijke souvenirs en andere parafernalia. De Gams symboliseert Kitzbühel. Kitzbühel ligt in de Oostenrijkse deelstaat Tirol. De stad kent 8.000 inwoners die in totaal ruim 58 km² ‘bevolken’. In de winter wordt deze oppervlakte veel intensiever benut, aangezien Kitzbühel zich mag scharen in de selecte groep prestigieuze wintersportbestemmingen onder de noemer Best of the Alps. Als de sneeuw verdwenen is, blijft het typische, karakteristieke van Kitzbühel behouden en dit zorgt voor een sfeer en setting die het verdient om nader onder de loep te worden genomen. Vandaar dat we de navigatie in de auto hebben ingesteld op deze bestemming en koers zetten richting het zuiden. Na krap 10,5 uur filevrij sturen, parkeren we onze auto bij het chalet in de buurgemeente Jochberg dat we als uitvalsbasis hebben gekozen voor onze buitengewone beleving in de komende dagen. We hebben besloten onszelf maar eens te verwennen met een verblijf in een van de Deluxe appartementen van Kitz-Chalets. Bij aankomst zien we al het eerste bewijs van hun motto ‘Experience Luxury’. Het gebouw ligt op een bijzonder fraai punt, met aan de voorkant uitzicht op de gemeente Jochberg en zowel naar links als naar rechts kilometers uitzicht. Met dit prachtige voorjaarsweer

EVENEMENTEN 31.05. – 02.06.2019 OFFICIËLE START VAN WANDELSEIZOEN 2019 05.07 – 06.10.2019 CULINAIRE, 3-GANGEN TOUR (WANDELINGEN). ELKE WOENSDAG TOT EN MET ZONDAG. 14.07.2019 EN 24.08.2019 SOKO KITZBÜHEL WANDELING 14.09 – 22.09.2019 KITZBÜHELER GENUSS WANDELWEEK 21.09.2019 2E EDITIE VAN DE GAMS-TRAIL 46

een ideale plek om maar eens alvast een aantal ontspannen zonne-uurtjes op het terras in te plannen. De accommodatie is heel erg stijlvol ingericht; overal en in alles is gebruik gemaakt van echte, authentieke materialen en je ziet dat alles gericht is op ontzorgen en verwennen. Hier gaan we zeker (na-)genieten van onze belevenissen overdag.

VOOR ELK WAT WILS Of het nu om een rustige wandeling in een idyllisch setting of een uitdagende bergtocht gaat, in Kitzbühel en de omringende landschappen kun je voor elke uitdaging terecht. De geurende Wiesen en Almen, de bloemrijke Kitzbüheler Horn en natuurlijk de wereldberoemde Hahnenkamm omringen de Gamsstadt. Meer dan duizend kilometer aan gemarkeerde en goed onderhouden wandelpaden – begeleiding door een berggids is dus niet per se noodzakelijk - zorgen voor een beetje keuzestress. En een topconditie is zeker geen voorwaarde om van dit alles te genieten. In Kitzbühel lopen de liften niet alleen in de winter. De gondels brengen je met alle plezier ook buiten het wintersportseizoen zowel naar boven als naar beneden. Toch lekker om dit achter de hand te hebben!

KITZBÜHELER HORN – BICHLALM We hebben gekozen voor een wandeling aan de kant van de Kitzbüheler Horn. De eerste zonnestralen hebben ons al vroeg in de ochtend gewekt. De geur van de verse Kaiser Semmel en Kornspitze die onze slaapkamer binnenstroomt zorgt ervoor dat we het linnen snel van ons af gooien en ondanks de luxe van een heuse regendouche toch snel aan tafel zitten om een stevige bodem te leggen voor de wandeling van vandaag. Op ons verzoek hebben we wat extra laten bezorgen voor onderweg; alhoewel ons is verzekerd dat er geen enkele reden is om extra in te slaan. Maar: beter mee dan om verlegen zitten onderweg. We pakken de regiobus en komen twintig minuten later aan bij de lift die ons naar het Mittelstation van de Kitzbüheler

Horn brengt. Onder ons zien we het kleurrijke weidelandschap voorbij komen en ‘vliegen’ we ook over het Tennerhof Gourmet & Spa de Charme Hotel. Een aantal jaren geleden hebben we hier in de winter als gast mogen genieten van een Sissi-achtige, keizerlijke sfeer en service. Wat ons betreft dus ook een aanrader! We stappen uit en zijn al direct onder de indruk van het prachtige panorama om ons heen. Als we naar links kijken zien we in de verte Jochberg, aan de voet ligt Kitzbühel en rechts kijken we richting Sankt Johann (in Tirol) en zien we de machtige Wilder Kaiser. Dat belooft wat voor de rest van de dag. De alpine bloementuin is het volgende hoogtepunt. We wandelen verder omhoog en maken kennis met meer dan driehonderd plantensoorten uit de hele wereld. Zeker in dit jaargetijde is de tuin een botanische

lust voor het oog; volgens deskundigen zelfs een van de allermooiste in de Alpen. Gelegen op 1.880 meter hoogte wordt op ca. 20 km² een indrukwekkende bloemenpracht gepresenteerd. Boven gekomen klimmen we toch nog een stukje verder naar de Hornköpfl. Op dit hoogste punt genieten we van de prachtige vergezichten van de Kitzbüheler bergen en haar omgeving. Op weg naar de Lämmerbühel Alm passeren we de Speichersee. De ligstoelen bij dit bergmeer en in het bijzonder de Kneipp-bassins zijn verleidingen die we bijna niet kunnen weerstaan. Maar, we hebben gezien dat we verderop ook nog gelegenheid hebben om hier van te genieten. En we hebben inmiddels het zwembad en de sauna bij ons appartement ontdekt en met dit in ons achterhoofd lopen we door. Op de Lämmerbühel Alm (één van de mooiste berg-

Op de wandelroutes zijn natuurlijk meerdere plekken waar een prima tussenstop mogelijk is. De top van de Hochetzkogel op 1.739 meter is goed voor een ‘yes!-momentje’. Vergeet onderweg niet om direct onder en naast je kijken

KITZBÜHEL

Meer dan 1.000 km goed onderhouden wandelpaden

Een wandelpad door 20 km² botanische tuin met bij elke stap een uitleg bij de verschillende platensoorten. Na een rustmomentje bij de Speichersee is de Lämmerbühelweg goed te doen.

weiden rond de Gamsstadt) kiezen we voor ons bijtank-momentje voor het gras. Het omringende berglandschap geurt en kleurt en met het zonnetje erbij nodigt het uit tot een middagdutje. Maar daar hebben we niet echt tijd voor, dus gaan we na een korte pauze verder, op weg naar de Hochetzkogel. Het 360° panoramische uitzicht op de omliggende bergen is het hoogtepunt van deze tocht, letterlijk en figuurlijk. We sluiten deze wandeling af door vanaf de Bichl Alm de Alte Sonnbergweg te pakken. Op weg naar de Sonnbergstub’n van de zingende uitbaatster Wirtin Rosi, die regelmatig het diner opluistert met haar muziek. Daar genieten we op het terras nog even na, om vervolgens weer richting Kitzbühel en huiswaarts te keren. Vandaag staat er 8,4 km op de teller; 376 meter omhoog en 731 meter omlaag. Eenmaal terug in ons appartement duiken we snel het zwembad in en genieten we van het gelukzalige gevoel dat de prive-sauna over ons heen doet komen.

Wirtshaus Steuerberg Bij onze boeking hebben we van de verhuurder een zogeheten Gutschein gekregen voor Wirtshaus Steuerberg. We maken gebruik van de Shuttle Service en bij binnenkomst worden we heel vriendelijk ontvangen. De Gutschein hadden we niet nodig gehad, want bij het noemen van onze naam kan men dit checken in een lijst. Het Wirtshaus blijkt namelijk eigendom van dezelfde eigenaar te zijn als het huis waar we verblijven. Deze verbinding blijkt overigens veel meer op te (kunnen) leveren dan het ons aangeboden aperitief. Dit keer kunnen we geen gebruik meer maken van de cateringservice of dinner@home, maar de Shuttle Service is natuurlijk wel een prettige manier om terug te komen na een diner met bijbehorende heerlijke Oostenrijkse wijnen. Na een verrassend, gevarieerd en zeer smaakvol diner worden we heel ontspannen weer ‘thuisbezorgd’. Als we de volgende dag de navigatie op ‘thuis’ instellen en wegrijden, kijken we nog even om, kijken elkaar aan en knikken. Ja, we weten het zeker. Kitzbühel is buiten-gewoon. Meer informatie: www.kitzbuehel.com www.erlebnis.kitzbuehel.com

REFORMATION

De Reformatie kende in de zestiende eeuw in Europa verschillende gedaanten. De ‘gemene deler’ was de wil om de bestaande, ker kelijke machtsinstellingen te veranderen . TEKST ADRI ULFMAN BEELDEN SHUTTERSTOCK

ROUTES of Reformation n de Routes of Reformatie zijn meerdere historische plekken met betrekking tot het leven(-swerk) van Europese reformatoren gecombineerd. Routes door Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Polen, Tsjechië, Slovenië, Hongarije en Italië laten ons kennismaken met Primož Trubar, Jan Hus, Huldrych Zwingli, Johannes Calvijn, Petrus Valdes en natuurlijk ook… Martin Luther. Volgens sommigen begon de Reformatie al in de vijftiende eeuw met de verkondigingen van Johannes Hus. De officiële traditie zet het startpunt in 1517 toen Maarten Luther volgens het verhaal zijn 95 stellingen ophing aan de deur van de Schlosskirche te Wittenberg. Naar alle waarschijnlijkheid is dit niet echt gebeurd en heeft hij zijn stellingen alleen maar gepubliceerd.

In zijn disputatio klaagt Luther het machtsmisbruik van de clerus binnen de rooms-katholieke kerk aan. Dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst is het snel gegaan met de verspreiding van zijn ideeën. De Reformatie ontketende het definitieve einde van de res publica christiana, de christelijke staat waarin keizer en paus samenwerkten. Het einde van deze eenheid maakte de weg vrij voor de soevereine staat, een belangrijke overgang van de middeleeuwen naar de moderne tijd.Ook degenen die in de tegenwoordige tijd met veel respect en bewondering kijkt naar de ‘digitale hervormers’ zullen op de Routes of Reformation niet alleen het gevoel krijgen dat de geschiedenis zich herhaalt, maar ook met veel meer begrip deelnemen aan het debat. Al was

De bewegwijzerde Luther Weg voert door prachtige boeren- en heuvellandschappen. In Duitsland werd in 1983 een speciale Luther-postzegel uitgegeven.

het maar om de schade en slachtoffers van deze omwenteling te beperken. Als er al een reden zou moeten zijn voor deze publicaties, dan is deze ene al voldoende, maar de Routes zijn om veel meer reden de aandacht waard.

REFORMATIE IS MEER DAN MARTIN LUTHER In 2017 herdacht het Duits Verkeersbureau met het thema ‘500 jaar Luther’ uitgebreid het werk en de betekenis van deze hervormer. En de Luther Trail of Lutherweg is bij grote groepen wandelaars al bekend. De Lutherweg brengt je vanaf Wittenberg, waar hij in 1517 de 95 stellingen aan de deur van de Schlosskirche nagelde, uiteindelijk naar Eisleben, de stad waar Luther in 1483 is geboren en in 1546 is gestorven. Een tocht door prachtige landschappen die alle ruimte geven om onderweg de informatie over de inzet en het vernieuwende werk van deze hervormer na te denken en eventueel met ‘wandel-genoten’ te spreken. Als we de levens(-werken) van ander Reformatoren als Primož Trubar, Jan Hus, Huldrych Zwingli, Johannes Calvijn en Petrus Valdes volgen, komen we op een groot aantal prachtige plekken in Centraal-Europa. Routes als de ‘Trail of the Book’, ‘Route of Jan Hus’ en de ‘Route of Medieval Churches’ brengen ons op prachtige plekken en verrijken ons niet alleen fysiek. In tegendeel… Meer informatie: www.reformationroutes.eu 49

VOLGEND NUMMER

In de volgende

30 JAAR NA DE VAL VAN DE BERLIJNSE MUUR De stad, haar geschiedenis maar vooral ook haar omgeving zorgt voor inspirerende wandelroutes.

DE STEIERMARK OF STIERMARKEN Kent nog vele, nauwelijks ontdekte pareltjes.

MOUNT RISJNAK Letterlijk en figuurlijk een hoogtepunt in één van de Kroatische nationale parken.

URLAUB AM BAUERNHOF Een spannend concept in de Alpenlanden. Vooral voor de kinderen. 50

S2R BATON II De Olight S2R Baton II is de opvolger van de bestseller S2R van Olight. Nu nog eleganter, kleiner en krachtiger gemaakt voor de donkerste nachten. Deze oplaadbare LED zaklamp genereert 1150 lumen aan licht tot op een afstand van 135 meter. Via ĂŠĂŠn zijschakelaar heb je toegang tot vijf lichtstanden en een stroboscoopfunctie. De driekleurige LED indicator in de schakelaar geeft per lichtstand aan hoeveel energie de accu heeft. Handig, want zo weet je echt precies hoeveel energie de accu nog heeft. De S2R Baton II wordt geleverd met een USB-kabel met een mini laadstation die zich magnetisch aan de lamp laat vastklikken. Opladen kan via een adapter, powerbank, computer of zelfs in de auto dankzij de veelzijdige USB aansluiting. Meer weten over Olight S2R Baton II? Kijk op Olightworld.net.

De slaapzak uit de Alpen Wol: de natuurlijke temperatuurregelaar in de Gruezi bag slaapzak. Gruezi bag is en lichgewicht slaapzak met een hoog slaapcomfort en klein pakvolume.

HIKE&trekking, 2019, ed. 1

Articles inside

Routes of Reformation

Extra-Ordinary hiking around Kitzbuehel

The Rich Flemish Lifestyle

The Dutch Island Schiermonnikoog in 28 hours

The Innsbruck TREK

Suedtirol. One of the best kept Secrets

Hiking Shoes Testet

The amazing nature around Croatian Fuzine and Happy Island Rab

Gastein Trail