Solidariteit Tydskrif Uitgawe 5 2012 by Solidariteit

o n s b l y , m a a r o ns . . . beveg diskriminasie, bevorder OPLEIDING, beskerm erfenis bou self ’n BETER SA

05 • 2012

www.solidariteit.co.za

R16,95 (BTW ingesluit) Gratis aan lede I SSN 1683562 -X

9 771683

562000

Solidariteit Beweging

Chri s Cha m e le on en ander bekendes sê:

Ons huis is hier! STOP PLAASMOORDE

Finaliste in ons fotokompetisie wys waar huis en hart ontmoet

Solidariteit Finansiële Dienste Motor- en huisinhoudversekering

VERSEKER dat jou planne nie in die WIELE gery word nie!

aksent media • 082 445 4513

Daarom bied Solidariteit Finansiële Dienste uiters mededingende motor- en huisinhoudversekering deur Auto & General. Laat ons jou vandag help om die woema in jou droomwiele te beskerm!

Skakel ons vandag nog by

Solidariteit Beweging

0860 21 21 61 Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

Motor- en huisinhoudversekering deur Solidariteit is ’n produk van Auto & General. Auto & General is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 16354

7 8 42 73

Met die intrapslag Ons huis ís waar ons hart is! Seepkis Ons lede sê hul sê SpreekBuys Bly in SA, maar moenie stilbly nie! Jy & die reg Die reg tot vakbondlidmaatskap (Deel 1) In retrospek Sypaadjiepreek vir ’n boemelaar

In Beweging 48 49 50 50 52 52 53 54 56 57 58 58

Nuuswaardig 10 12 14 17 18 19 20 21 22 22 23 26

Hierdie waardes bind ons in SA saam Veldtog teen plaasmoorde Ontmoet die finaliste in ons fotokompetisie Sak en pak terug na SA Koffie, koerante en die krag van saam staan Woolworths moet sê oor regstelbeleid Impakstudie nodig oor wetswysigings Negative impact of cancelled Telkom deal No equal opportunities in SAPS Saak teen twee van polisie teruggetrek Instituut dalk vriend van hof in Malema-saak Solidariteit slaan eerste slag teen DKD

28 29 30 32 33

Lonmin unrest: The perfect storm Groei en skuiwe in vakbond se bedrywe Generasiegaping krap steeds in werkplek Basta tikmasjien! Hallo slimfoon en iPad! Amendment of legislation will have destructive effect Hoë mielieprys druk kospryse nóg hoër Member redeployed as inspector at Tshwane Metro Police Só woeker vakbond regdeur ons land Werkverliese wag as wet gewysig word Buying your first home: Keep this in mind How do I become part of the team? Koste in mediese bedryf in die kollig Personeel ’n maatskappy se grootste bate Vakbond sluit nuwe veiligheidsooreenkoms met kragreus

Bedryfsnuus

34 35 36 37 40 41 44 46 47

2012

Gereeld

inhoud

58 59 59 60 61 62 64 68 69 70 72

“

32 66

Groot name vas om klein magies te vul Helpende Hand ploeg R1,15 miljoen terug Só help ons met beroep- en vakkeuses Kenniswerkers nodig Om ’n beurs te gee, is om koers te gee Beurs bewaarheid sy drome Sakelui dra R650 000 by tot Beursinstituut Zumaville simptoom van groter probleem AfriForum hof toe oor begraafplaas Span kragte saam teen wildstropery Sol-Tech verwelkom nuwe studente Vroue wys hul staal by Beweging se tegniese kollege In memoriam: Dirk Kotze Sol-Tech tweede in rugbyliga ná taai eindstryd Sertifikaatkrisis: Lig aan einde van die tonnel Historiese moet-sien-plekke Al die veld is vrolik met nuwe FAK-sangbundel Belhar geweeg, te lig bevind Op die Maroela-boekrak Sewe wenke vir lekkerder lees op web Leer jou kinders van ons pragtige land Sakke vol voordele spesiaal vir ons lede Solidariteit-dienskantore: Diens op jou voorstoep

Ek kom altyd terug na Suid-Afrika. Die land is in my bloed. Ek kan my nie van Suid-Afrika losmaak nie, al wou ek. My siel is in Suid-Afrika!XX

”

Sanger Chris Chameleon, wat al meer as 2 000 keer in 20 lande opgetree het en een van die ambassadeurs van AfriForum se Stop die Moorde-veldtog.

Voorbladfoto: Reint Dykema • Stilering: Moira-Marie Kloppers

met die intrapslag

Solidariteit Solidarity SOLIDARITEIT-HOOFKANTOOR SOLIDARITY HEAD OFFICE H.v. D.F. Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig Tel: 012 644 4300

www.solidariteit.co.za 0861 25 24 23

REDAKTEUR EDITOR Chris du Plessis

KOPIEREDAKTEUR COPY EDITOR Moira-Marie Kloppers

Ons huis ís waar ons hart is!

Foto’s: Cilleste van der Walt; iStockphoto.com

ns huis is hier! Voorwaar moedige woorde in ’n onsekere tyd, ’n tyd waarin plaasmoorde, korrupsie, onrus en bedrog hoogty vier en daagliks deur die media as die norm in die samelewing van ná 1994 voorgehou word. Om hierdie rede hoor jy ook dikwels hoe ons mense geen toekoms vir hulle of hul kinders hier aan die suidpunt van Afrika sien nie, en eerder groener weivelde êrens anders in die wêreld gaan soek. Die vraag wat in hierdie uitgawe van Solidariteit Tydskrif gevra word, is nie of dit beter of slegter is buite Suid-Afrika nie – daarvoor is daar genoeg braaivleisvuurmenings na albei kante toe. Die vraag wat ons vra, is: Waar is jóú huis? Groep 2 se gewilde liedjie van die laat 70’s en begin 80’s begin met die woorde: “Jou huis is waar jou hart is” – ’n baie filosofiese standpunt, maar een wat so waar is. Vra jy vir mense waarom hulle Suid-Afrika ten spyte van al die negatiewe liefhet, is die antwoord hartsdinge – die goed wat jou laat goed voel om mens te wees. Vra jy dieselfde vraag aan een van die talle wat ons land verlaat het wat hulle die meeste van “die huis” mis, is die antwoord eweneens hartsdinge, en verbasend dieselfde as dít wat ons hier hou. Die hart van die Solidariteit Beweging bly ons roeping wat ons in geloof hier moet en wil uitleef. Ons het die taak op ons geneem om ’n verskil te maak, en daarom word hierdie uitgawe veral opgedra aan hoe ons ons huis hier aan die 05/2012 • www.solidariteit.co.za

suidpunt van Afrika opbou en verbeter. Ons kyk saam met die vakbond Solidariteit na die arbeidsrapport van die tweede kwartaal, asook die stryd om gelykheid in die werkplek te bevorder. Ons veg saam met AfriForum teen korrupsie, plaasmoorde en swak dienslewering, ons gee Akademia-studiebeurse weg en soek saam met Maroela Media die grootste Afrikaner van alle tye. Ons vier ook die uitslag van Solidariteit Tydskrif se fotokompetisie met die tema: My huis is hier! Solidariteit Helpende Hand se eetstaking vir die Kosblikkieprojek kom onder die loep en die FAK is weer vrolik met ’n volgende uitgawe van sy geliefde sangbundel. “Huis is waar jou hart is,” beteken ook dít waaroor jy droom en waarna jy terugverlang. Daar waar alledaagse dinge gedagtes losmaak oor die goeie tye met familie, vriende en geliefdes sodat ons vandag hier kan staan en trots kan sê: Ons huis is hiér! Word deel, waar jy ook al is, en bou saam aan ons huis, want ons huis is hier!

NUUSREDAKTEUR NEWS EDITOR Cilleste van der Walt WEBREDAKTEUR WEB EDITOR Daleen de Jager

ADVERTENSIES ADVERTISEMENTS Denise Viljoen, tel: 082 352 7147 Adrie van Dyk, tel: 082 850 6784 ADVERTENSIE-ONTWERP ■ ADVERTISEMENT DESIGN Martie Maree

TAALVERSORGING ■ LANGUAGE EDITING Aksent Media INTEKENARE SUBSCRIPTIONS Heleen Robbertse REKENINGE ACCOUNTS Elna Botes

MEDEWERKERS CONTRIBUTORS Flip Buys, dr. Dirk Hermann, Ernst Roets, Alana Bailey, Gideon du Plessis, Ilze Nieuwoudt, Reint Dykema, Phil Davel, Daleen de Jager, Juanita du Preez, Nico Strydom, Piet le Roux, Suné van Heerden, dr. Danie Brink, Marietha Malan, Paul Joubert, Inge Strydom, Karin Venter en Johan Kruger UITLEG, ONTWERP, REPRODUKSIE

Tel: 082 445 4513

aksentmedia@vodamail.co.za

DRUKWERK PRINTING Paarl Media Gauteng

VERSPREIDING DISTRIBUTION Prestige Bulk Mailers, Pretoria

Soli Deo Gloria!

Chris du Plessis Redakteur

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo van Sirkulasie en word uitgegee deur die Solidariteit Beweging, Posbus 11760, Centurion 0046. Geen deel van die inhoud mag sonder die toestemming van die redakteur elders gebruik word nie. Solidariteit of die tydskrif aanvaar geen verantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enige aansprake wat deur adverteerders gemaak word nie.

Seepkis

Word deel van die gesprek by www.soldariteitblog.co.za of op een van die sosiale netwerke. Of skryf aan Seepkis, Posbus 11760, Centurion 0046; of stuur ’n e-pos na tydskrif@solidariteit.co.za

Plaasmoorde skok

Rynette skryf: Ek skryf oor die berig in Solidariteit Tydskrif se derde uitgawe vanjaar, waar die dame gepraat het oor die gruwelike moord op haar stiefma en pa op hul plaas. Ek dink dit is ’n groot skok om op só ’n toneel af te kom. Ek is jammer om van jul verlies te hoor. Ek wil byvoeg dat die regering nog niks omtrent die moorde gedoen het nie, en nooit sal nie, omdat dit gerieflik is, want dan hoef hulle nie soveel moeite te doen om die plaas te onteien nie. (Brief verkort – red.)

Kom beweeg saam!

Trek? Nooit! My huis is híér

Is dit die lekker weer, die natuurskoon of jou familie? Of dalk biltong, braaivleis en bobotie? Solidariteit Tydskrif wou hoor waarom ons ondersteuners in Suid-Afrika wil bly en waarom hulle trots is om Suid-Afrika hul land te noem. Hier is van die Facebook-kommentaar: Carien van Dalen: Dis iets van alles. Dis moeilik om te beskryf, maar daar is nie ’n ander plek soos Suid-Afrika nie, en om dit agter te laat, is soos om ’n stuk van jouself te verloor.

Foto’s: iStockphoto.com

Deon van den Bergh: Dis my land, dis al wat ek kan sê. Niemand sal kan verstaan wat dit is om ’n ware, trotse Suid-Afrikaner in murg en been te wees nie, totdat hulle self een is! Alice Taylor: Definitief die natuurskoon en die lekker braaivleisaande saam met vriende en familie. Al negatiewe punt is dat Suid-Afrikaners teen mekaar werk, pleks van om saam te werk. Jorese Pelser: Die weer, my familie, ons kultuur, ons geloof en sommer net omdat God my hier

geplant het, en dis waar ek wil en sal blom! Anita Carstens: Dis my land, taal en mense. My voorouers het te veel in hierdie land se ontwikkeling en vooruitgang belê vir my om nou net boedel oor te gee en weg te hol. My familie was nog nooit gesien as hensoppers nie.

Jy kan aansluit deur ’n SMS te stuur. Solidariteit se dienssentrum sal jou terugskakel en jou vinnig en maklik help aansluit. Al wat jy hoef te doen, is om die woord “Lid” na 34388 te stuur. SMS’e kos R2. • Vir adresverandering stuur ’n e-pos na diens@solidariteit.co.za

Waarom noem jy SA jou huis?

SÊ JOU SÊ!

A. My voorouers het baie in die land belê en ek sal daarop voortbou. B. Die natuurskoon, familie, vriende en alles wat eie aan die land is. C. Suid-Afrika voel nie soos my huis nie. • Sê jou sê deur “Tydskrif A”,“Tydskrif B” of “Tydskrif C” na 34388 te SMS. SMS’e kos R2. Jy kan ook by www.solidariteittydskrif.co.za deelneem.

Ryno Gouws: Want niks kom by die “bosveldaand, oop sterrehemel, doringhoutvuur, jakkalstjank-in-agtergrond-reuk” van boerewors en skaaptjops in die lug nie! Hemel op aarde. Janette Wright: Die weer, die bos, see en berge! Rugby en braaivleis! Dis my land ook. Niemand sal my wegjaag nie! Ek is trots Suid-Afrikaans. www.solidariteit.co.za • 05/2012

spreek Buys

Flip Buys is uitvoerende hoof van die Solidariteit Beweging.

Bly in SA, maar moenie stilbly nie! deur Flip Buys

Die voorwaarde vir ons om hier in Suid-Afrika aan te bly, is dat ons nie net moet stilbly en stilsit en hoop alles kom vanself reg en bly reg nie. Ons toekoms is veels te belangrik om in die hande van iemand anders oor te laat om namens ons te besluit. Daarom rol die Beweging moue op om ’n hoopvolle toekoms te skep!

aie mense is met reg bekommerd oor die toekoms van hul kinders weens geweldsmisdaad, staatsverval, korrupsie en onbekwame owerhede. Die probleem is egter dat hulle dan meestal onttrek en ’n houding inneem wat sê: “Dit help tog nie ons probeer iets doen nie, want ‘hulle’ doen buitendien wat hulle wil”. En dan doen niemand niks nie… en dan doen ‘hulle’ wat hulle wil. Só help hierdie “onttrekkers” om hul eie voorspelling te bewaarheid. Dis ’n resep vir mislukking. Ons toekoms is te belangrik om aan die ANC of iemand anders oor te laat om namens ons daaroor te besluit.

Vry, veilig en voorspoedig – net hier! Daar rus dus ’n plig en verantwoordelikheid op elkeen van ons om te help bou aan ’n toekoms waar ons ook blywend vry, veilig en voorspoedig in Suid-Afrika kan woon, want dit is die minimum bestaansvoorwaardes om hier te bly. My droom vir Solidariteit en ons hele Beweging is dat die verwesenliking van hierdie drie minimum bestaansvoorwaardes ons hoofdoel moet wees. Dit is ’n samevatting van alles waarmee die vakbond op werkgebied en ons ander instellings op ander gebiede besig is. Ons strategie om dit te bereik, is om sterk selfdoeninstellings op belangrike gebiede te skep.

Elke instelling moet dan op sy gebied daaraan werk. Dis ons plan in ’n neutedop. Dis ’n noodsaaklike, wettige, uitvoerbare en gematigde gemeenskapsplan. Dis nie ’n nuwe plan waarmee ons begin nie – ons het reeds ver daarmee gevorder. Dink maar net aan die 800 vakleerlinge wat ons nou reeds oplei. Ons studiefondse het vanaf ’n klein begin vyf jaar gelede só gegroei dat ons vanjaar al meer as 500 jongmense kon help, en volgende jaar sal dit verdubbel na ’n duisend jonges en werkende lede! Dit wys wat bereik kan word as mense saamstaan, want dis die klein bydraes van duisende lede wat dit moontlik maak. Kleingeld maak grootgeld!

“

Daar rus dus ’n plig en verantwoordelikheid op elkeen van ons om te help bou aan ’n toekoms waar ons ook blywend vry, veilig en voorspoedig in SuidAfrika kan woon.

05/2012 • www.solidariteit.co.za

”

Foto’s: iStockphoto.com

nuuswaardig spreekBuys

Beskerming van grondliggende belange Enige gemeenskap het die reg en die plig om te verwag dat sy grondliggende belange beskerm moet word. Maar wat is hierdie belange wat ons wil beskerm? • Ons lewens en ons veiligheid; • Ons eiendom en die vrug van ons arbeid; • Ons Westerse lewenswyse en die beliggaming van ons godsdienstige en kulturele waardes in ons openbare en gemeenskapsinstellings en die regsorde; • Ons lewenstandaard en lewensgehalte; • Staatsondersteuning vir die instellings wat met groot opoffering opgebou is soos skole en universiteite; • Ons reg om self besluite te neem oor sake wat ons raak; • Deelname aan en betekenisvolle invloed in die landsbestuur; • Gelyke geleenthede by die werk en in besigheid; • Billike waarde vir ons swaarverdiende belastinggeld; • Staatsteun vir ons taal en kultuur en die

instellings wat dit dra; • Respek vir ons geskiedenis en ons erfenis; • ’n Vrye ekonomie en gelyke ekonomiese geleenthede; • Gelyke en billike behandeling sonder enige vorm van onbillike diskriminasie; • ’n Werkende staat; • ’n Doeltreffende regsorde; • Eerstewêrelddienste; • Die beskerming van ’n Afrikaner- en Afrikaanse gemeenskapslewe; • ’n Vrye media en staatsondersteuning vir alle gemeenskappe se media; • Die geleentheid op ’n blywende vrye, veilige en voorspoedige toekoms. As hierdie lys vergelyk word met die werklikheid waarin ons vandag leef, is dit duidelik dat ons geldige en grondliggende belange nie doeltreffend beskerm word nie, en dat dit besig is om onherstelbare skade te ly. Strukturele oorheersing Die Amerikaanse politieke wetenskaplike Donald Horowitz waarsku lankal reeds dat

“…die soort meerderheidsregering wat in Brittanje en die VSA aangetref word, in ’n land soos Suid-Afrika slegs een soort rasse- of etniese oorheersing vir ’n ander sal verruil.” Nog ’n Amerikaanse politieke wetenskaplike, Timothy Sisk, sê dít is die rede waarom minderhede ’n demokrasie nie as vryheid beleef nie, maar as “strukturele oorheersing deur die opponerende meerderheid”. Ook die Kanadese filosoof Charles Taylor waarsku teen die “demokratiese uitsluiting” van minderhede, waar die meerderheid hulle getallemeerderheid misbruik om die grondliggende belange van minderhede weg te stem. Selfs die VN het al ernstig gewaarsku teen die “kulturele uitsluiting” van minderhede. Daarom is dit tog net reg en redelik om te verwag dat die owerheid ook óns grondliggende belange moet beskerm. Omdat dit nie die geval is nie, is dit ons reg en plig en voorreg om, binne die reg, planne te maak om ons toekoms te verseker. Dit is waarmee die Solidariteit Beweging met alle erns besig is. S

www.solidariteit.co.za • 05/2012

nuuswaardig

Hierdie waardes bind ons in SA saam Deur Moira-Marie Kloppers

Wat sê ons lesers?

Ons het die volgende vraag aan ons ondersteuners op Facebook gestel: In watter twee van die volgende instellings kan ’n mens in Suid-Afrika die meeste vertroue stel? • Die kerk • Die howe • Die polisie • Politieke partye • Vakbonde ANTWOORDE Natasha van Niekerk-Jones: Nie een nie. Ek vind net vertroue by my God. En net omdat ’n kerk daar staan, sê nie God is daar nie. Kerke het mense al verdryf en seergemaak. Die res is almal kommuniste.

Foto: iStockphoto.com

ie huisgesin is ’n mengelmoes van mense van verskillende geslagte, generasies en persoonlikhede. Elkeen is uniek, tog deel hulle dieselfde huis en dieselfde van. So is Suid-Afrika ook ’n mengelmoes van kulture, tale en klasse – elkeen uniek, maar tog almal Suid-Afrikaners. Wat is dit wat ons as Suid-Afrikaners oor die kultuur- en taalgrense heen saamsnoer? Wat is dit wat maak dat ons hierdie huis, ons land, kan deel ondanks ons verskillende agtergronde? Dít is presies wat prof. Pierre du Toit van die Universiteit van Stellenbosch probeer vasstel het in sy studie oor gedeelde waardes, houdings en opvattings in Suid-Afrika. Luidens Du Toit se verslag is daar een organisasie teenoor wie Suid-Afrikaners oor alle rasen taalgrense heen sedert 1981 steeds hul vertroue uitspreek. Hierdie ankerorganisasie is die kerk. Daarbenewens beklemtoon Du Toit in die studie dat waardes die onderbou van die meeste Suid-Afrikaners se oortuigings oor die land se sosiale en politieke omgewing is en dat SuidAfrikaners in die algemeen sosiaal konserwatief is. “In sekere opsigte word Suid-Afrikaners al

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Linda Odendaal Erasmus: Die kerk. Koos Opperman: Die kerk, maar nie almal nie. hoe meer konserwatief,” skryf Du Toit in die verslag. Die studie toon naamlik dat daar onder al Suid-Afrika se rasgroepe groot onverdraagsaamheid is teenoor homoseksualiteit, prostitusie, egskeiding, selfmoord, aborsie en genadedood. Nog ’n interessante ooreenkoms in die verslag is dat Suid-Afrikaners verreweg ’n demokratiese regeringstelsel verkies, maar tegelykertyd ook ’n oorweldigende wantroue in die land se politieke partye uitspreek. Ondanks dié ooreenkomste sukkel SuidAfrikaners steeds om mekaar te vertrou.“En die getalle wys op ’n dalende tendens. By die laagtepunt in 2001 het skaars een uit elke tien Suid-Afrikaners ’n algemene vertroue in hul medemens uitgespreek,” lui die verslag. Suid-Afrika is, soos ’n normale huisgesin, saamgestel uit mense met verskillende persoonlikhede en daar moet voortdurend aan die onderlinge verhoudings in dié huisgesin gewerk word. Waar is die beginpunt? Uit Du Toit se verslag is dit duidelik dat mense meer vertroue in mekaar sal ontwikkel indien hulle mekaar se gedeelde waardes verstaan.

Neil Prinsloo: Sou graag wou sê kerk, maar die kerk is vol sondige, nietige mense met gebreke wat ook teleurstel, net soos die ander instellings. Daarom slegs op God, hoewel ek dink mense sal hul vertroue steeds meer op die kerk stel. Jy verwag immers iets anders vanuit die gemeenskap van die gelowiges. Hang ook af van jou kerkbegrip. Kerk is immers soos in die Bybel eerder ’n gemeente en nie kerkverband nie. Indien ek dus kerk as ’n spesifieke gemeente sien, kies ek dit, want jy kan tog jou gemeente ook kies. Elsie Pretorius: Nie een nie. Tillie Coetzee: Nie ’n enkele een nie.Tot die kerke het hul eie agendas. Almal baklei net vir hul eie velle. Jammer dat dit so geword het. Louise Siebrits: Solidariteit sal my stem kry! Nie die kerk, die howe of die polisie sal my stem kry nie. As ons met net die Woord en Solidariteit die pad kan stap, sal die Kaap weer Hollands wees! S

Akademia offers the working individual university level qualifications in Afrikaans through our innovative interactive distance-learning method.

Elke SMS kos R2. * Besoek www.akademia.ac.za vir die bepalings en voorwaardes.

Akademia MSW (Maatskappyregistrasienr: 2005/024616/08) is voorwaardelik by die Departement van HoĂŤr Onderwys en Opleiding tot 31 Desember 2015 as privaat hoĂŤronderwysinstelling geregistreer ingevolge die Wet op HoĂŤr Onderwys, 1997, Registrasienommer: 2011/HE08/005. Akademia is deel van die Solidariteit Beweging.

Veldtog teen plaasmoorde

Gaan jy verslae toekyk of aktief deelneem?

In die komende jaar gaan dié wat van mening is dat plaasmoorde handuit geruk het in twee groepe verdeel wees: dié wat kwaad is, maar nie veel daaraan doen nie, en dié wat kwaad is, maar inspring en aktief deel word van die landwye en selfs internasionale beweging teen plaasmoorde, skryf Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoof van AfriForum.

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Foto: iStockphoto.com

www.stopdiemoorde.co.za gepubliseer. Hierdie webtuiste bevat ’n uitgebreide uiteensetting van projekte wat as deel van hierdie veldtog aangepak sal word en bied dan aan die publiek die geleentheid om as aktiviste vir hierdie veldtog aan te meld. Binne 24 uur sedert die aankondiging van die webblad het meer as 1 000 lede van die publiek al aangeteken om betrokke te raak. Die persone wat as aktiviste vir hierdie veldtog aangemeld het, sal aktief by die twee pilare van die veldtog betrek word. Aan die een kant sal hulle help om politieke druk op die regering uit te oefen om die regte besluite oor plaasmoorde te neem, terwyl hulle aan die ander kant as ambassadeurs vir verandering in hul eie gemeenskappe sal optree deur gemeenskapsveiligheidsnetwerke te stig waar dit nog nie bestaan nie, en daardie netwerke op te skerp waar dit reeds bestaan. ’n Hele reeks projekte, wat ’n landwye dag van protes en ’n nasionale veiligheidsberaad insluit, word beplan. Raak só betrokke • Kyk na die video, Skep Moed, wat opYouTube en op AfriForum se webtuiste beskikbaar is, en deel dit met jou vriende. • Besoek www.stopdiemoorde.co.za en teken aan as aktivis teen plaasmoorde. • Skryf ’n brief aan die minister van polisie, Nathi Mthethwa, waarin jy sê waarom jy dit van hom eis dat plaasmoorde geprioritiseer moet word. Jy kan jou skrywe aan die minister van polisie rig, maar na AfriForum stuur deur dit te e-pos na stopdiemoorde@afriforum.co.za, of te faks na 012 664 1281, of te pos na Posbus 17216, Lyttelton, 0140. Al die briewe sal in ’n bundel opgeneem en persoonlik aan die minister oorhandig word. • Neem standpunt in op Facebook en Twitter. Indien jy op Twitter is, maak gebruik van die hashtag “#stopdiemoorde”. • Doen navraag of ’n gemeenskapsveiligheidsnetwerk in jou omgewing bestaan. Indien jy by hierdie veldtog aangeteken het, sal AfriForum bystand in hierdie verband verleen.

1 boer word elke 5 dae VERMOOR

nuuswaardig

elukkig is daar ’n groot groep jongmense en bekendes soos hierdie uitgawe se voorbladpersoonlikheid, Chris Chameleon, asook Pieter Koen, Steve Hofmeyr, Bobby van Jaarsveld, Gerrie Pretorius, Karlien van Jaarsveld en Adam Tas wat onbeskaamd sê: “My huis is hier! Ek wil hier wees en hier ’n verskil maak. Ek gaan net hier bly waar God my geplant het, en sal aanhou veg vir ’n toekoms hier in Suid-Afrika!” Die doel van AfriForum se Stop die Moordeveldtog is om die regering te oortuig dat plaasmoorde tot ’n prioriteitsmisdaad verklaar en spesialiseenhede vir landelike veiligheid gestig moet word. AfriForum sê met hierdie veldtog ook dat hulle nie agteroor gaan sit en toekyk hoe mense se veiligheid bedreig word terwyl alle hoop op die regering geplaas word nie, maar dat hulle verantwoordelikheid vir hul eie veiligheid sal aanvaar deur mense in gemeenskapsveiligheidsnetwerke te organiseer. Wat hierdie veldtog uniek maak, is dat dit nie bloot ’n protesveldtog is waarmee ’n bepaalde boodskap deur ’n organisasie aan die regering gekommunikeer word nie, maar dat dit spesifiek uitgewerk is om ’n platform aan die publiek te bied waardeur hulle betrokke kan raak by die oplossing deur op ’n konstruktiewe manier hul deel te doen. Die veldtog rus breedweg op twee pilare. Daar is die “eis”-kant, waarmee druk op die regering geplaas sal word om op te tree. Die ander kant is die “doen”-kant, waarmee gewillige lede van die publiek ingespan sal word om self iets aan die probleem te doen deur die veiligheid en paraatheid van hul gemeenskappe op te skerp. Navorsing wat deur die hoof van AfriForum se ondersoekeenheid, Nantes Kelder, in samewerking met prof. Rudolph Zinn van Unisa gedoen is, het daarop gedui dat die vestiging van gemeenskapsveiligheidsnetwerke die beste praktiese stap is wat ’n gemeenskap kan neem om misdaad drasties te laat daal. Dit is ’n wettige manier waarop gemeenskappe self die inisiatief kan neem om beter na hul eie veiligheid om te sien. Dit word nie in stryd met die polisie gedoen nie, maar in samewerking met hulle. Die veldtog is ook daarop gerig om mense te laat moed skep. Vir hierdie doel het AfriForum ’n unieke video, getiteld Skep Moed, laat vervaardig en op die internet gepubliseer. Met hierdie video word die kyker op ’n reis deur die goeie en swaar tye van die geskiedenis geneem voordat die verteller tot die gevolgtrekking kom dat daar net een antwoord is, en dit is om moed te skep en voort te gaan om ’n bydrae te lewer om só ’n toekoms vir ons nageslag te skep. Die video, en volledige veldtogplan, wat uit ’n hele dosyn projekte bestaan, is op die webtuiste

Die naakte waarheid

War of the Flea is ’n dokumentêre rolprent waarin die realiteit van plaasmoorde ondersoek word. Dié rolprent, wat tydens die bekendstelling van AfriForum se Stop die Moorde-veldtog vertoon is, is deur Rian van der Walt vervaardig. Dit stel die kyker bloot aan die tragiese verhale van die oorlewendes van plaasaanvalle en mense wat vriende en familie op hierdie wrede manier aan die dood moes afstaan.Verskeie kundiges en bekende persoonlikhede maak hul verskyning in die rolprent. Verskillende perspektiewe op die probleem, asook moontlike verduidelikings vir plaasmoorde word onder die loep geneem. • Vyf lesers kan elk ’n kopie van dié DVD wen. Stuur ’n e-pos met jou volle kontakbesonderhede voor 31 Oktober 2012 na tydskrif@solidariteit.co.za. Sit “Plaasmoorde” in die onderwerplyn. • Die DVD kan teen R180 bestel word by www.waroftheflea.co.za

Kitsfeite oor plaasmoorde

• Daar bestaan geen amptelike statistieke oor plaasmoorde nie omdat die regering weier om dit as ’n prioriteitsmisdaad te hanteer. • Volgens die kriminoloog, prof. Christiaan Bezuidenhout, word een boer elke vyf dae in Suid-Afrika vermoor. Hy meen ook dat dit gevaarliker is om ’n boer in Suid-Afrika te wees as wat dit is om ’n polisielid te wees. • Die algemene moordsyfer in die wêreld is ongeveer 5 per 100 000 mense per jaar. Die mees onlangse moordsyfer in Suid-Afrika is 31,9 per 100 000 per jaar. Hoewel geen amptelike statistieke oor plaasmoorde bestaan nie, raam die Instituut vir Sekerheidstudies (ISS) dat die plaasmoordsyfer drie keer hoër is as die algemene Suid-Afrikaanse moordsyfer. S www.solidariteit.co.za • 05/2012

nuuswaardig

Ontmoet die finaliste in ons fotokompetisie Deur Cilleste van der Walt

Suid-Afrika, ons mooiste land sonder gelyke, is vanjaar in sy volle glorie uitgebeeld in die honderde inskrywings wat vir die Solidariteit Tydskrif Fotokompetisie ontvang is. Dis nou tyd om die afdelingwenners van die kompetisie bekend te stel en te wys watter foto’s met trots sê: My huis is hier! Ontmoet die wenners van elke kategorie en vind uit wat hulle geïnspireer het om in te skryf en wat hul gunsteling plek in Suid-Afrika is.

Marlize Pretorius Kategorie: laerskool, plekke “My ma en pa is lief vir foto’s neem en die gogga het my ook beetgekry. Ek het ingeskryf omdat ek mal is oor fotografie en my gunsteling plek in Suid-Afrika is die Drakensberge, omdat dit die hele jaar so mooi is daar.”

Elbe Kilian Kategorie: hoërskool, swart & wit en sepia “Toe my pa my vertel het van die kompetisie, het ek besluit ek moet die mooi wat ek al afgeneem het met ander deel. Die Bosveld is my gunsteling plek. Dit is besonders wanneer die wolke en son nuwe kleure in die lug verf.” 14

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Damian Ivan Kategorie: hoërskool, natuur “Ek is mal daaroor om in die buitelug te wees en stel baie belang in natuurfotografie, dus is dit gepas dat my gunsteling plek die Krugerwildtuin is. Daar is niks soos om oomblikke uit die natuur met jou kamera vas te vang nie.”

Michelle Oosthuysen Kategorie: hoërskool, abstrak “Ek het ingeskryf om my foto met die wêreld te deel. Ek neem graag alles wat my oog vang af omdat dit iets vertel. Stilbaai is sonder twyfel my gunsteling plek in Suid-Afrika oor al ons onvergeetlike vakansies daar.”

nuuswaardig

Lize Hill Kategorie: volwasse, swart & wit en sepia “Ek dink my inspirasie het te doen met soveel gebeurtenisse binne-in en rondom ’n mens, en om dit wat jy ervaar met ander te deel. My gunsteling plek is die bos, veral die Krugerwildtuin.”

Melinda Els Kategorie: volwasse, plekke “My grootste passie in die lewe is fotografie en die beste geleentheid om dit met ander te deel, is ’n fotokompetisie. Ek hoef nie lank te dink aan my gunsteling plek nie: Die Kaap sonder twyfel. Dit is prentjiemooi.”

Johann Britz Kategorie: volwasse, mense “Ek het hierdie geleentheid benut omdat ’n mens op dié wyse mense se lewens kan verryk en blootstel aan die wonderlike wêreld waarin ons woon. Oral waar ek gaan, vind ek iets waarvan ek hou.”

Geo Jooste Kategorie: volwasse, natuur “Ek het ingeskryf omdat dit ’n manier is om die grootsheid van die Skepping en die mooi van ons land met ander te deel. Daar is so baie mooi plekke, maar as ek een moet uitsonder, sal dit die Kgalagadi wees.” >>> www.solidariteit.co.za • 05/2012

nuuswaardig

Hou die volgende uitgawe dop om uit te vind wie die algehele wenner en die publiek se gunsteling is.

Nelie Bothma Kategorie: volwasse, abstrak “Hierdie is die eerste fotokompetisie waarvoor ek ingeskryf het. Een van my gunsteling plekke is Waenhuiskrans (Arniston), waar ek met laagwater in die grot kan kruip en die grootheid van God en Sy natuur kan beleef.”

FJ Booysen

Dieter Pey

Kategorie: hoërskool, natuur “Ek neem al vir ses jaar foto’s en het ’n passie vir fotografie. My gunsteling plek in Suid-Afrika is beslis Struisbaai. Twee magtige seestrome kom hier bymekaar en dit boonop aan die suidpunt van Suid-Afrika!

Kategorie: hoërskool, mense & hoërskool, plekke “Ek is mal oor fotografie en om aan kompetisies deel te neem, gee my die nodige ondervinding. My gunsteling plek in Suid-Afrika is vir seker die Krugerwildtuin, want daar is oneindig baie fotografiegeleenthede.”

Paul Alberts-fotografiebeurs van R20 000 wink vir een finalis

Die finaliste van die Solidariteit Tydskrif Fotokompetisie staan die kans om hul stokperdjie na ’n nuwe vlak te neem danksy Kraal Uitgewers se Paul Alberts-fotografiebeurs. Al twaalf finaliste van dié kompetisie sal in September ’n gelyke geleentheid kry om vir dié jaarlikse beurs van R20 000 aansoek te doen. Die fotograaf Paul Alberts is veral bekend vir sy fotografie van Suid-Afrikaanse kinders (soos gesien in Children of the flats en Some evidence of things seen: Children of South Africa), bejaardes (soos gesien in Faces of Age) en bekende SuidAfrikaanse kunstenaars (In Camera: Portraits of South African Artists). 16

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Alberts, ’n gebore Pretorianer, het as joernalis by verskeie groot koerante gewerk en hy was ook die kunsredakteur van Die Burger. Teen 1975 begin hy sy loopbaan as voltydse vryskutfotograaf en in die daaropvolgende jare reik hy verskeie treffende fotoboeke uit. Verskeie van sy foto’s is ook in onder andere die VSA en Europa vertoon. In 2002 is Alberts deur die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns vereer vir sy uitsonderlike bydrae as fotograaf. Alberts is in November 2010 ná ’n stryd teen kanker oorlede, maar hy het ’n prysenswaardige nalatenskap in die vorm van Kraal Uitgewers, van die treffendste dokumentêre foto’s in die Suid-

Afrikaanse geskiedenis en van die grootste werke oor die Anglo-Boereoorlog. Volgens Johan Kruger, hoof van Solidariteit se kommunikasie- en navorsingsafdeling, is die toekenning van die Paul Alberts-fotografiebeurs as deel van die Solidariteit Tydskrif Fotokompetisie gepas.“Paul se fotografie was die perfekte uitbeelding van die tema, My huis is hier! ’n Uitstalling van sy werk wat tans in NewYork en binnekort ook in die Kaap te sien is, behoort vir almal wat fotografie as loopbaan oorweeg, ’n aansporing te wees, aangesien dié beroep ’n manier is om jou nalatenskap te laat voortleef lank nadat jy jou laaste voetspore getrap het.” S

nuuswaardig

Sak en pak terug na SA

S Foto: iStockphoto.com

Deur Alana Bailey

edert 2003 gee Afriforum se Kom Huis Toe-veldtog raad aan Suid-Afrikaners wat uit die buiteland na Suid-Afrika terugkeer. Tans veroorsaak die internasionale ekonomiese insinking dat mense minder migreer, maar hulle kom en gaan tog steeds. Dit bly interessant om te verneem waarom mense wat met groot opoffering en moeite ’n suksesvolle bestaan in die buiteland gevestig het, alles prysgee om na Suid-Afrika terug te kom en te sê “My huis is hier!” Familiebande bly oorweging nommer een. Ná emigrasie besef mense die waarde van ’n netwerk van familie en vriende aan wie jy jou nie hoef te verduidelik nie, en wat jou lewenspad vir jare saam beleef het. In tye van nood is hulle jou vangnet, of jy hulle s’n – ’n lojaliteit wat bloedverwantskap of tyd verg om gesmee te word. Tweedens is daar die weer. Diversiteit is die

derde groot oorweging. Wildtuingeesdriftiges vind dit moeilik om aan die min plant- en dierespesies in lande soos Australië en NieuSeeland gewoond te raak. In baie lande is die kulturele verskeidenheid en verdraagsaamheid ook minder as in Suid-Afrika en waar ’n samelewing hoofsaaklik in een taal funksioneer, kan sosiale Suid-Afrikaners gou die roesemoes van ons tale mis. Die Suid-Afrikaanse onderwysstelsel is ’n vierde vername rede waarom ouers terugkeer. Ons het steeds van die beste skole ter wêreld en is oorwegend ’n moreel konserwatiewe samelewing. Ouers hou van die dissipline in funksionele Suid-Afrikaanse skole en Afrikaanse ouers hou van die feit dat kinders hier in Afrikaans kan skoolgaan. Die vernaamste rede waarom emigrasie misluk – dit wil sê, waarom mense na hul land van herkoms terugkeer, of elders aanbly, maar

ongelukkig voel – is persoonlike aanpassingskwessies. Een van die Suid-Afrikaners wat teruggekeer het, beskryf dit so: “Ek moes eers weggaan en baie swaar kry om te besef ons land is die beste plek op aarde vir my! Die verlange huis toe was ’n konstante kol op my maag – vir vyf jaar lank!” • Alana Bailey is adjunk uitvoerende hoof van AfriForum. Stuur navrae oor die Kom HuisToeveldtog na alana@afriforum.co.za S

nuuswaardig

Koffie, koerante en die krag van saam staan

Foto’s: iStockphoto.com

Deur Willie Spies

is ’n koel wintersmiddag so ’n maand of wat gelede toe ek ’n oproep by my kantoor ontvang. “Dag, Willie,” groet ’n stem van in die sestig, met ’n Hollandse aksent, aan die ander kant. Ek herken sy stem. Dis dr. Evert van Dijk, ’n ekonoom wat konsultasiewerk doen vir verskeie ondernemings en wat ek nou al reeds goed leer ken het danksy sy getroue ondersteuning van AfriForum se regsaksies. “Onthou jy moet nog my en ander se bydraes vir jul regsfonds kom haal,” herinner hy my. Kom maak sommer ’n draai by my huis, dan drink jy ’n koppie koffie saam.” En so neem ek die eerste beste geleentheid om by Oom Evert se huis ’n draai te maak – ’n woonstel in ’n rooi baksteenblok op een van Schoemanstraat se oostelike hoeke. Hy wag my by die hek in en nooi my in vir ’n koppie koffie. Die woonstel is eenvoudig gemeubileer en in die huis hang die geur van sigarette en sterk koffie. Hy verdwyn in die gang op pad na die kombuis om koffie te skink. Rondom my sien ek ’n hoop koerante op die een tafel. Dit is hoofsaaklik koerante uit Australië, Nieu-Seeland en Nederland. Teen die muur is ’n geraamde uittreksel uit ’n ou Nederlandse koerant “Vry Nederland” wat verskyn het kort ná die bevryding van Nederland uit Nazi-oorheersing in 1945. “Vryheid” is die opskrif daarvan – met ’n landkaart wat Nederland – soos in 1945 – uitbeeld. Op dieselfde muur is ’n bekende

05/2012 • www.solidariteit.co.za

“

We shall go unto the end; we shall defend our Island; whatever the costs may be, we shall fight on the beaches; we shall fight in the fields and in the streets; we shall fight in the hills; we shall never surrender.

”

aanhaling van die destydse premier van Brittanje, Winston Churchill: “We shall go unto the end; we shall defend our Island; whatever the costs may be, we shall fight on the beaches; we shall fight in the fields and in the streets; we shall fight in the hills; we shall never surrender.” Oom Evert kom te voorskyn met twee bekers swart koffie en sy tjek vir AfriForum se regsfonds.“Ou Willie, julle moet hierdie stryd voortsit.” Hy lyk opstandig: “My kinders het nie kans gesien hiervoor nie. Hulle het gepak vir Perth. Hulle sê die oormag is te groot. Maar die oormag kan nooit te groot wees nie, my en my

eerste vrou se ouers het in die dorpie Ermelo in Nederland die Jode weggesteek en beskerm teen Nazi-vervolging. Die Nazi’s was 40 miljoen – en ons het hulle weerstaan!” Hy wys triomfantlik na die geraamde Nederlandse koerant teen die muur. Die hoop koerante is nie om dowe neute op die tafel gepak nie. Hy wys hulle die een ná die ander vir my. Op die een onlangse koerant word aangekondig hoe ’n nalatige Australiese dokter 96 van sy pasiënte met hepatitis-C besmet het. Die ander koerant kondig aan hoe honderde Australiërs hulle werk gaan verloor weens ekonomiese probleme by onder andere Hastie. Verder noem hy dat Australië die hoogste per capita dwelmmisbruik in die wêreld het. “Jy sien,Willie, dit is glad nie so rooskleurig in Australië nie. Die probleem is, ons mense wyk uit soontoe en as hulle daar kom, moet hulle hulself deurgaans regverdig. Maar ons wat hier is, moet aanhou stry.” Die kuiertjie by Oom Evert is te vinnig verby. Met die hoop Australiese koerante onder die arm groet ons en ek vertrek. Op pad terug vang my oog die bordjie van Schoemanstraat wat in rooi doodgetrek is en vervang is met “Francis Baard Street”. Koningin Wilhelminalaan is eweneens vervang met “Florence Ribeiro Street” en ek dink weer aan die aanhaling van Churchill op die muur: “…we shall fight them in the streets… we shall never surrender…” S

nuuswaardig

Woolworths moet sê oor regstelbeleid

“I

Foto: iStockphoto.com

Deur Moira-Marie Kloppers

n accordance with our marketing EE requirements, this role is designated for African Black candidates.” Dit was hierdie sin onderaan sommige advertensies van die winkelgroep Woolworths wat die drukpot oor die onbillikte toepassing van regstellende aksie opnuut laat oorkook het. Volgens dr. Dirk Hermann, adjunk uitvoerende hoof van Solidariteit, is dit duidelik dat Woolworths glo dat die hele werkmag van die privaat sektor ’n spieëlbeeld van die demografiese samestelling van die ekonomies aktiewe bevolking moet wees. “Hierdie manier om regstellende aksie toe te pas, het in die staatsdiens begin en duidelik nou oorgespoel na die privaat sektor. Die wetlike grondslag vir hierdie argument is onduidelik. Dit lyk asof groot maatskappye eenvoudig die staat se voorbeeld oor die toepassing van regstellende aksie volg en óók kwotabeleide vir poste begin instel. “Die Wet op Gelyke Indiensneming maak nie voorsiening vir die uitsluiting van enige ras wanneer dit by aansoeke kom nie. Hierdie advertensies kom neer op ’n absolute kwota, wat die wet doelbewus verbied. Dis ons mening dat hierdie rassebenadering tot regstellende aksie geen wetlike of morele grondslag het nie en ’n immorele en onpraktiese benadering tot die toepassing van regstellende aksie is.” Solidariteit het in reaksie op Woolworths se advertensies ’n grootskaalse openbare veldtog van stapel gestuur. Die veldtog, met die klinkreël Woolworse: Making a differentiation, is op sosiale media gedryf en het duisende protesboodskappe aan Ian Moir, uitvoerende hoof van Woolworths, ingesluit. Duisende Suid-Afrikaners het deelgeneem aan een van die grootste sosiale-mediaveldtogte wat Suid-Afrika nóg gesien het. Solidariteit se inskrywings oor die Woolworths-veldtog op die Solidariteit Beweging se Facebook-blad was in die eerste week meer as 19 500 keer aktief op dié sosiale netwerk versprei. Verder was daar in dié tyd bykans 26 000 twiets oor #Woolworths en #Woolies wat minstens 16,8 miljoen keer op Twitter verskyn het. Intussen het honderde mense deur middel van briewe en SMS’e hul ongelukkigheid met Woolworths uitgespreek. Solidariteit het Woolworths voorts in ’n brief uitgedaag om sy beleid van absolute verteenwoordiging op grond van die land se rassedemografie in die arbeidshof te verdedig. Die vakbond het voorgestel dat Woolworths en Solidariteit die hof gesamentlik nader om uitspraak te kry oor of Woolworths se omstrede advertensiebeleid aan die Wet op Gelyke Indiensneming voldoen. • Teen druktyd was daar nog geen aanduiding of die winkelgroep Solidariteit se uitdaging sou aanvaar nie. S www.solidariteit.co.za • 05/2012

nuuswaardig

Impakstudie nodig oor wetswysigings

Foto: iStockphoto.com

Deur Johan Kruger

ie minister van arbeid, Mildred Oliphant, het onlangs twee wysigingswetsontwerpe vir publieke kommentaar gepubliseer. Belanghebbendes is deur die minister uitgenooi om op die voorgestelde wysigings aan die Wet op Arbeidsverhoudinge en die Wet op Basiese Diensvoorwaardes kommentaar te lewer. Solidariteit het ook op die voorgestelde wysigings kommentaar gelewer en is in Julie genooi om die parlementêre portefeuljekomitee vir arbeid hieroor toe te spreek. Die voorgestelde wysigings aan dié wette volg op die terugtrekking van vier wysigingswette wat in 2010 vir kommentaar gepubliseer is. Hierdie wysigingswetsontwerpe is aan felle kritiek uit verskeie oorde onderwerp en is uiteindelik teruggetrek om verander en verbeter te word. Hoewel die jongste wysigingswetsontwerpe in die algemeen beter geskryf en versorg is, bevat dit steeds wysigings wat by die implementering daarvan ingrypende gevolge vir die arbeidsmark sal inhou. Solidariteit het in sy voorlegging twee belangrike verskille tussen die huidige en die vorige proses duidelik gemaak. Die eerste verskil tussen die vorige en die huidige proses is dat al vier die vorige wysigingswetsontwerpe onderworpe was aan ’n regulatoriese impakstudie om te bepaal wat die kumulatiewe uitwerking van hierdie wette sou wees, indien dit aanvaar sou word. Die huidige twee wetsontwerpe is nie onderwerp aan só ’n studie nie, ten spyte daarvan dat die inhoud daarvan heelwat anders is as dié van die eerste stel wette. Solidariteit het versoek dat hierdie wysigingswetsontwerpe aan so ’n impakstudie onderwerp moet word voordat dit enigsins aanvaar word. ’n Ander belangrike verskil wat Solidariteit uitgewys het, is dat die wysigingswetsontwerpe in die onlangste proses stuksgewys voorgelê word vir kommentaar. Tydens die vorige proses is die voorgestelde wysigings aan die Wet op Gelyke Indiensneming sowel as ’n nuwe wetsontwerp, die Wetsontwerp op Indiensnemingsdienste, saam met die wysigings aan die Wet op Arbeidsverhoudinge en die Wet op Gelyke Indiensneming vrygestel. Dit is ’n belangrike proses omdat die kumulatiewe uitwerking van al hierdie wette beoordeel moet word wanneer kommentaar daaroor gelewer word. Solidariteit het ook hierdie punt aan die portefeuljekomitee

05/2012 • www.solidariteit.co.za

uitgewys as iets wat aandag behoort te geniet. Beide die nuwe wysigingswetsontwerpe is gefokus daarop om die omstandighede van werkers te verbeter. Die voorgestelde wysigings aan die Wet op Arbeidsverhoudinge fokus sterk daarop om werkers wat binne die tydelike indiensnemingdienstesektor werksaam is, se posisie te verbeter. Anders as die voorgestelde wysigings wat in 2010 uitgesit is, word tydelike indiensnemingsdienste, oftewel arbeidsmakelaars, nie uit die wet geskryf nie, maar word strenger maatreëls vir die bestuur van die bedryf voorgestel. Ander voorgestelde wysigings sluit maatreëls in om die indiensneming van werknemers wat onder ’n bepaalde salariskerf verdien, te reguleer, asook om werkers wat op vastetermynkontrakte of as tydelike werkers in diens geneem word, se posisie te verbeter. Die voorgestelde wysigings aan die Wet op Basiese Diensvoorwaardes is onder meer daarop gemik om die stelsel van arbeidsinspekteurs te

hersien en om kinderarbeid en gedwonge arbeid hok te slaan deur verhoogde boetes. Tydens die voorlegging aan die komitee het Solidariteit deurgaans uitgewys dat sy eerste prioriteit by sy lede lê. Daarom ondersteun Solidariteit werkbare wysigings wat werkers se regte beter sal beskerm en hul werkomstandighede sal verbeter. Solidariteit het egter sy kommer uitgespreek oor die onbedoelde uitwerking wat die wysigings op die arbeidsmark kan hê. Strenger regulering, soos voorgestel in die wysigingswette, sal noodwendig ’n verhoging in die koste van arbeid teweegbring. Die gevolge hiervan is dat hierdie kosteverhoging waarskynlik sal lei tot werkverliese, iets wat juis die werker sal benadeel. Dit bly dus noodsaaklik om ’n impakstudie te laat doen ten einde nie onkant betrap te word deur die uitwerking wat die wysigings op die arbeidsmark sal hê nie. • Johan Kruger is hoof van Solidariteit se kommunikasie- en navorsingsafdeling. S

newsworthy

Negative impact of cancelled Telkom deal

Photograph: iStockphoto.com

By Piet le Roux, Paul Joubert & Inge Strydom

n the second edition of the Solidarity Research Institute’s (SRI) quarterly labour market report, the SRI commented on issues such as interference in the mining industry, teaching and compulsory work periods in the public sector for all graduates, the use of pensions and annuities for state purposes, the struggling platinum mine industry, and the KT/Telkom transaction. In its analysis of the above, the SRI aimed to determine how these issues will influence the so-called “employment window”. An open employment window exists when a potential employer is willing to offer remuneration that exceeds the lowest wage a potential employee is willing to accept. When employment windows are artificially closed, unemployment results. For example, an employee’s effective wage may be lowered through certain taxes, or an employer’s pool of resources from which to pay wages may be diverted to undesirable, non-wage labour costs. In the case of the KT/Telkom transaction, the transaction would have had a positive effect on Telkom, to such extent that it could have opened many employment windows that were previously closed. Now that the cabinet, representing government as the majority shareholder in Telkom, has decided that the transaction will not go ahead, it is likely to affect Telkom’s ability to retain and gain market share.This would, in return, result in a negative work and employment environment for Telkom’s employees. KT has made a major contribution to making South Korea a world leader with regard to access to telecommunications. If Telkom and KT had been able to cooperate, some of KT’s knowledge and experience of turning a state-owned telecommunications company into an innovative, market-oriented company could have been utilized by Telkom. The loss of R3.3 billion additional capital will also affect Telkom’s ability to expand, as raising capital from other sources will likely be more expensive. If Telkom cannot raise enough funds, it may affect the company’s ability to maintain its infrastructure.This would result in reduced access to telecommunication services and higher prices for such services. As most businesses still rely, either directly or indirectly, on Telkom’s infrastructure for their telecommunication needs, reduced access and higher prices will impact nearly every South African employer. This reduces employers’ resources for their workers’ remuneration, leading to employment windows closing. • For more information on the KT/Telkom transaction and other events mentioned in this article, visit http://www.navorsing.co.za/solidariteitarbeidsmarkrapport-k22012/ to dowload the full version of the Solidarity Research Institute’s quarterly labour market report. S www.solidariteit.co.za • 05/2012

newsworthy

No equal opportunities in the SAPS, says Solidarity

Photograph: iStockphoto.com

By Nico Strydom

he trade union Solidarity referred a case of unfair discrimination on the grounds of race to the Labour Court, in order to force the South African Police Service (SAPS) to promote three police members in terms of its new ranking system.These police members have almost 80 years’ experience combined. Dirk Groenewald, head of Solidarity’s Labour Court Division, says it is one more way in which the SAPS enforces quotas in terms of its affirmative action plan based on national racial demographics, failing to appreciate experience at the cost of service delivery. “On 20 April 2010, the SAPS introduced a new ranking system whereby two new ranks – lieutenant and major – were established to afford warrant officers and captains the opportunity for promotion.The available positions in the ranks of captain, lieutenant and major were divided into groups according to race and gender. “Although the number of positions allocated to each race and gender group was not disclosed, it is clear that the SAPS is in this case also following a mathematical racial approach in order to fill the positions in terms of its national affirmative action plan. Last month, Solidarity filed papers to petition the Labour Court to declare the SAPS’s affirmative action plan invalid in its entirety, as it contravenes the Employment Equity Act and the Constitution of South Africa.” Groenewald says only 9% of the available lieutenant and major positions have been allocated to white people.“This means that whites meeting the minimum requirements for promotion thanks to the new ranks cannot be promoted because the available positions allocated to whites have already been filled.This is despite the fact that several employees from the designated group, with much less seniority, have been promoted because more positions have been allocated to their race group.” Solidarity is conducting the court case on behalf of Johannes van der Walt, Monty Stone and Natascha le Roux. More about these cases: 1. Johannes van der Walt is a white employee

05/2012 • www.solidariteit.co.za

with 28 years’ service, currently holding the rank of captain. He was not considered for promotion to major. Van der Walt filed a grievance in this regard in August 2011.The next month he was informed that the most senior members, limited to the number of positions per each race group, were considered for promotion and that not all the members meeting the minimum promotion criteria could be promoted.The case was referred to the Commission for Conciliation, Mediation and Arbitration (CCMA) and later to the Labour Court. 2. Monty Stone is a white employee with 29 years’ service, currently holding the rank of captain. In June 2011, Stone received a document with the names of 62 candidates who had been promoted to major in Gauteng. However, his name was not on the list. He filed a grievance on the same day. In July 2011, Stone was also informed that not all the members meeting the minimum criteria could be promoted.The case was referred to the CCMA and later to the Labour Court. 3. Natascha le Roux is a white employee with 22 years’ service, currently holding the rank of warrant officer. Le Roux has already acted in several senior positions, including Divisional Commander with Organised Crime in East London, a position for a captain. In January 2012, Le Roux filed a grievance when it came to her attention that several colleagues, mostly junior to her, had been promoted. In February, she too was informed that not all the members meeting the minimum criteria could be promoted. The CCMA referred the case to the Labour Court in April. S

Saak teen twee van polisie teruggetrek

Die strafregtelike saak teen adjudant-offisier Jannie Odendaal en konstabel Abel Twala is verlede maand teruggetrek, maar die twee polisielede sal moontlik eers in Oktober weet of hulle uit die polisie geskors gaan word. Odendaal en Twala het in die spervuur gekom nadat hulle die voertuig waarin Winnie Madikizela-Mandela op 30 Desember 2010 gery het, van die M1-Noord afgetrek het omdat die bestuurder na bewering roekeloos en teen ’n hoë spoed deur die verkeer gevleg het. Hulle is in Februarie 2011 met salaris en voordele hangende ’n interne ondersoek geskors. Solidariteit het Odendaal, ’n lid van die vakbond, ná afloop van die voorval bygestaan in die opstel en indien van klagte van dwarsboming van die gereg teen Madikizela-Mandela en aanranding asook roekelose en nalatige bestuur teen haar bestuurder en lyfwag. Jacob Olebile Monare,Winnie Madikizela-Mandela se lyfwag, het op sy beurt aanklagte van intimidasie, aanranding en die rig van ’n vuurwapen teen Odendaal en Twala aanhangig gemaak. In September verlede jaar het die Nasionale Vervolgingsgesag besluit om Odendaal en Twala strafregtelik te vervolg terwyl die aanklagte teen Madikezela-Mandela, haar lyfwag en bestuurder laat vaar is. Dr. Dirk Hermann, adjunk uitvoerende hoof van Solidariteit, sê Odendaal en Twala het by verskeie geleenthede in die hof verskyn, maar die saak is telkens uitgestel omdat die dossier nie beskikbaar was nie. “Die senior staatsaanklaer het egter besluit om die aanklagte terug te trek. Ons ondersoek nou die moontlikheid om Monare van kwaadwillige vervolging aan te kla, aangesien daar moontlik politieke inmenging in die saak was en die polisielede nie aangekla moes word nie, aangesien hulle net hulle werk gedoen het,” het Hermann gesê. Solidariteit het ook versoek dat die arbeidsregtelike klagte teen Odendaal en Twala teruggetrek word en dat die aanklagte wat destyds teen MadikzelaMandela-hulle aanhangig gemaak is, weer ondersoek word. S

Deur Johan Kruger

ie Instituut vir Grondwetlike en Arbeidsregtelike Studies (IGAS) het onlangs by die Hoogste Hof van Appèl aansoek gedoen om toegelaat te word as vriend van die hof in die Malemahaatspraak-appèlsaak. Met hierdie aansoek hoop die instituut om relevante internasionale hofuitsprake, asook uitsprake in die arbeidskonteks, onder die hof se aandag te bring. Die saak dien tans voor die Hoogste Hof van Appèl nadat Julius Malema en die ANC verlof tot appèl toegestaan is om te appelleer teen die uitspraak van die Gelykheidshof, wat in wese bepaal het dat die gewraakte lied “Shoot the Boer, kill the farmer” haatspraak uitmaak. Sedert die appèl aanhangig gemaak is, is drie nuwe partye as vriende van die hof toegelaat. Die reëls van die Hoogste Hof van Appèl bepaal dat ’n party aansoek kan doen om as vriend van die hof

toegelaat te word om in wese ’n voorlegging aan die hof te doen wat die hof van hulp sal wees en verskillend sal wees van dit wat deur ander partye voor die hof gebring word. Die Council for the Advancement of the South African Constitution,The Freedom of Expression Institute en Section 16 NPC is ook as vriende van die hof toegelaat. Hierdie partye betoog in wese dat “Shoot the Boer” ’n uitoefening van die reg op vryheid van uitdrukking is en dat hierdie reg nie beperk behoort te wees nie. Die partye voer verskeie redes hiervoor aan. Die IGAS voer in sy aansoek om toelating as vriend van die hof aan dat daar sekere omstandighede is waar dit toelaatbaar is om die grondwetlike reg op vryheid van uitdrukking te beperk. Dit voer verder aan dat die bevel wat in die Gelykheidshof gemaak is, wat in wese die sing van “Shoot the Boer” beperk, geregverdig is en

wel in die lig van ’n aantal Rwandese hofsake. Die IGAS dui aan dat soortgelyke en selfs minder ernstige uitsprake in die Rwandese konteks as aanhitsing tot volksmoord bestempel is en dat strafregtelike vervolging selfs hierop gevolg het. • Intussen het Solidariteit aanklagte van aanhitsing tot openbare geweld en intimidasie by die Lyttelton-polisiekantoor in Centurion teen Malema aanhangig gemaak. Dit kom nadat Malema luidens berigte by verskeie myne onrus gestook het. Solidariteit het die geweld wat by Gold One se Modder East-goudmyn by Springs uitgebreek het, aan Malema se uitlatings vroeër by Aurora se Grootvlei-myn toegeskryf, waar hy voormalige werknemers aangemoedig het om alle myne landwyd “onregeerbaar te maak”. • Lees meer by www.solidariteit.co.za S

nuuswaardig

Instituut dalk vriend van hof in Malema-saak

promosie

Zeroplus: Ons druk enigiets behalwe geld

Foto: iStockphoto.com

’n

Begeesterde sakeman, ’n passie vir drukkers en ’n oog vir detail. Dít is die bestanddele wat Zeroplus Drukkers die afgelope 20 jaar van ’n konserwatiewe begin in 1998 in die sitkamer van Gary van Dyk tot een van die mees toonaangewende drukkers in die land laat groei het. Van Dyk se oë blink wanneer hy oor dié drukkery spog.“Een van ons indrukwekkendste masjiene is die Heidelberg Speedmaster SM 52 wat die oorbruggingsmasjien tussen digitale en litografiese drukwerk is,” verduidelik hy. Hierdie masjien help om papier, ink, tyd en koste te bespaar, wat daartoe bydrae dat Zeroplus ’n baie lae koolstofvoetspoor het en een van die ekovriendelikste drukkerye in Suid-Afrika is. Zeroplus het oor die jare ’n onberispelike reputasie in die drukkersbedryf opgebou en voorsien drukwerk en diens van uitsonderlike gehalte teen bekostigbare pryse aan klein-

05/2012 • www.solidariteit.co.za

handelaars en die publiek. Zeroplus se unieke aanlynbestelstelsel maak dit vir kliënte moontlik om op een platform bestellings te plaas, materiaal aan te stuur en betalings te doen. Kliënte kan hul bestellings en rekeninge enige tyd aanlyn besigtig. Die vordering van bestellings kan ook van dag een af gemonitor word. Hierdie stelsel skakel onnodige telefoonoproepe en e-posse uit en sodoende bespaar die kliënt tyd en geld. Kliënte wat nie toegang tot grafiese ontwerpers het om hul idees in ’n ontwerp uit te beeld nie, kan van Zeroplus se professionele ontwerpdiens gebruik maak.Verder doen die drukkery, soos alle groot drukkerye, beide litografiese en digitale drukwerk asook bindwerk en lewer die voltooide produk af. Volgens Van Dyk het Zeroplus se ontwerpdiens aan die publiek die groot behoefte aan deeltydse opleiding vir grafiese ontwerpers

onder sy aandag gebring.“Ons wil graag ’n verskil maak en in jong talent belê. Daarom bied ons nou ook nauurse kursusse in grafiese ontwerp aan,” sê hy. Intussen help Zeroplus ook om die geskiedenis van die drukkersbedryf lewend te hou. Van Dyk se liefde vir die bedryf het met ’n paar boekklampe begin en tot ’n volwaardige viering van Suid-Afrika se ryk drukkersbedryfgeskiedenis gegroei. Die eerste en enigste drukkersmuseum is deur Zeroplus in Villieria, Pretoria gestig en kan weekdae gratis tydens kantoorure op dieselfde perseel as die Op die Plaas-restaurant besoek word. “Die museum spog met toerusting wat uit 1750 dateer. Die Colombiaanse pers in die museum dateer uit 1853 en die Albaanse pers uit 1880. Albei dateer uit dieselfde tyd toe die eerste drukperse gebou is, ná die Gutenberghoutdrukpers.

nuuswaardig

Foto links: Christo February voor die arbeidshof in Kaapstad. Dr. Dirk Hermann, adjunk uitvoerende hoof van Solidariteit, spreek die media toe.

Solidariteit slaan eerste slag teen DKD

Solidariteit het die eerste groot slag teen die departement van korrektiewe dienste (DKD) geslaan nadat die arbeidshof in Kaapstad ’n dringende interdik teen die DKD se omstrede regstellendeaksie-plan toegestaan het, skryf Nico Strydom.

Foto’s: Reint Dykema

olgens die interdik mag die DKD nie voortgaan om die pos te vul waarvoor ’n Solidariteit-lid, Christo February, aansoek gedoen het voordat die hofsaak wat Solidariteit namens vyf DKD-werknemers by die arbeidshof in Kaapstad aanhangig gemaak het, aangehoor is nie. In sy betoog het regter Robert le Grange gesê dat Solidariteit aan al die vereistes van ’n dringende aansoek voldoen het. Die vakbond het ook daarin geslaag om ’n prima facie-saak vir onbillike diskriminasie uit te maak. Die regter het gesê die DKD het teen February gediskrimineer op grond van sy ras, maar dat niemand aangestel of bevoordeel is nie. Hy het ook gesê die DKD wil ten alle koste absolute kwotas bereik en dat die Wet op Billike Indiensneming dit nie toelaat nie. Solidariteit het intussen aangekondig dat hy nog vyf sake teen die DKD se rasplan na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie verwys het. Dit sal die totale getal regstellendeaksie-sake teen die DKD op 10 te

05/2012 • www.solidariteit.co.za

staan bring en die totaal teen die regering op 31. “Ons het besluit om die hofaksie teen die DKD te verskerp. Daar is honderde mense wat deur die DKD se regstellendeaksie-plan benadeel word. Ons voorsien dat al tien sake gekonsolideer sal word om dit die grootste regstellendeaksiesaak in Suid-Afrika te maak,” sê dr. Dirk Hermann, adjunk uitvoerende hoof van Solidariteit. Al Solidariteit se sake teen die DKD fokus op die departement se omstrede regstellendeaksieplan. Volgens die plan moet die nasionale rassedemografie in alle posvlakke weerspieël word ongeag die profiel van die provinsie of streek. Die nasionale rassedemografie van bruin werknemers in die Wes-Kaap is sowat 51%, terwyl die nasionale profiel sowat 8,8% van die totaal is. Dit beteken dat die bruin werknemers in die WesKaap deur regstellendeaksieprogramme van 51% na sowat 8,8% verminder moet word. Die gevolg is dat daar baie min of geen bevorderingsgeleenthede vir bruin persone in die Wes-Kaap is nie. Die DKD het tydens die aanhoor van die aansoek om ’n interdik in die hof aangevoer dat

bruin mense oorverteenwoordig is in die WesKaap, maar dat daar nie op grond van ras teen hulle gediskrimineer word nie, aangesien hulle welkom is om in ander provinsies om werk by die DKD aansoek te doen. Hermann sê die DKD se verweer is niks anders nie as ’n reuseprogram van sosiale manipulasie. “Die standpunt van die DKD beteken dat regstellende aksie een van die grootste sosialemanipulasie-programme in die land sal wees, want oral waar mense oorverteenwoordig is, sal hulle verskuif moet word. “Die uitsprake is dieselfde as dié van Jimmy Manyi, voormalige regeringswoordvoerder en destydse direkteur-generaal van arbeid, in 2010, naamlik dat daar ’n oorkonsentrasie van bruin mense in die Wes-Kaap is. Waar Manyi dit in teorie gesê het, doen die DKD dit in die praktyk en verdedig dit dan ook in die hof. “Solidariteit verlang nie net ’n beslissing dat sy lede bevorder word nie, maar ook dat die regstellendeaksie-plan van die DKD in sy geheel ongeldig verklaar word.,” het Hermann gesê. S

Bedryf snuus

Nuus oor die bedrywe waarin die vakbond Solidariteit funksioneer asook kwessies wat jou in die wêreld van werk regstreeks raak.

Lonmin unrest: The perfect storm

By Gideon du Plessis

t is the first time since Nelson Mandela’s release in February 1990 that media debates in South Africa are being dominated by a single occurrence such as the Lonmin Marikana unrest. So-called experts are still putting forward the battle for members between the National Union of Mineworkers (NUM) and the relatively new trade union in the mining sector, the Association of Mining and Construction Union (Amcu), as the reason for the unrest. It is also alleged that NUM’s shaky relationship with some of its members in the platinum sector, a consequence of a leadership battle which led to Frans Baleni’s appointment as general secretary of the NUM, is now catching up on Baleni.

Photograph: Felix Dlangamandla

Undemocratic majority principle It is a fact that the undemocratic majority principle restricts a minority trade union’s organisational rights in especially mining due to the principle of winner takes all, and a smaller trade union entering the sector has to do something special to become the majority trade union. What will it therefore require to challenge the NUM’s domination at Lonmin in particular? The answer: A trade union such as Amcu with aggrieved leaders where the founder and president was dismissed by the NUM in 2001, and its Lonmin organiser dismissed by the company in 2011.

Violence Amcu’s entry into Lonmin comes against the background of the recent closing of Aquarius Platinum’s Everest Mine after Amcu’s debilitating slow strike and a wage demand of 112%, which eventually led to the laying off of almost 2 000 employees in June 2012. After this Amcu stepped into Aquarius’ Kwezi Mine in Kroondal and a labour dispute resulted in the death of six miners. In the meantime Amcu took up the battle against NUM at the Impala Platinum Mine and due to labour violence another six employees paid with their lives. Amcu’s challenge at Lonmin was to recruit members in a closed collective bargaining period after the NUM in October 2011 entered into a two-year wage agreement with the em05/2012 • www.solidariteit.co.za

Gideon du Plessis, General Secretary of Solidarity, and Gerrit Viljoen and Hannes Robbertse, two full-time representatives of Solidarity at Lonmin, were part of the task team that negotiated the peace agreement at Lonmin.The agreement was signed by Solidarity, the NUM, Uasa and Lonmin’s management.Amcu did not sign the agreement, although it was involved in the negotiations. However, the other parties committed themselves to peace and negotiations.

ployer. To recruit members, Amcu had to create tension and expectations in the workplace and rock drill operators with a generally low literacy level paved the way for Amcu to enter the workplace. Amcu in this way played the same card at Lonmin with promises of an interim increase in salaries.The result was that nearly 3 000 of the 4 259 rock drill operators at Lonmin revolted “spontaneously” and demanded better remuneration.To prevent the Impala loss of life, Lonmin met with the miners and created expectations of an improved remuneration package after a R750 scarcity bonus was offered. Amcu and NUM were circumvented and Solidarity’s warning to management regarding the company’s conduct and possible consequences fell on deaf ears. Up to this point it had clearly been a labour dispute, especially after the same group of almost 3 000 rock drill operators once again approached Lonmin management on Friday, 10 August 2012 and this time with a demand for a basic salary of R12 500.The difference however with this action was that the almost 3 000 rock drill operators arrived at the workplace armed with custom-made weapons. Amcu denied any involvement in the illegal protest action. Murders No formal salary demands were submitted and

the group went on a murder rampage that was preceded by the serious assault of a large number of non-striking employees, which included three Solidarity members. Eventually seven persons, being two security guards, two police officers and three employees, were savagely murdered by the strikers.The police officers were bludgeoned to death with pangas a few minutes after an agreement was reached with the strikers that they would move to the infamous hillock (“Wonderkop”) and there lay down their weapons. In the skirmish three of the strikers were shot and killed by the police, which brought the number of people killed to 10. The illegal strikers (with alleged murderers in their midst) occupied the hillock and the services of a sangoma was procured at R500 per person to perform a ritual to protect the individuals against the police’s bullets. In the meantime Amcu, who had initially denied that they had any connection to the strikers, now acted as representatives of the strikers, who heartily welcomed them.The Amcu leadership, however, never distanced themselves from the strikers’ bloodthirsty murders or asked the strikers to identify the murderers. After four days’ efforts toward negotiations between Lonmin and the police with Amcu and its followers miscarried, Lonmin threw their hands in the air and declared that the anarchy in the workplace

Remuneration of rock drill operators However, after the tragic shooting the media buzzed about the rock drill operators who were being exploited with a salary of R4 000 per month. Solidarity found proof that the only employees who earned approximately R4 000 per month, that month either did not turn up for their shifts, or had returned from leave and the previous month received a “salary leave” advance. Solidarity further established that the revised total cost package of a rock drill operator at Lonmin is R10 512,65 per month.The latter does not include a monthly individual bonus, of which the aggregate is R1 057,14, and a monthly team bonus, with an aggregate of R1 862,55.

Perfect storm Solidarity and the NUM were critical of the strikers and their representatives from the outset, as since 10 August 2012 this has not been a labour dispute. You do not turn up at a salary negotiation with a murder weapon, and if it merely concerned socio-economic and social conditions in the surrounding squatter camps, the jobless individuals who formed part of the protest action and the women who demonstrated after the shooting, would have demanded a job opportunity at Lonmin. What is clear, however, is the necessity to restore order. These strikes will certainly spill over to other mines and instability is the breeding ground for political extremists. If Lonmin can however resolve the crisis successfully, they possess the blueprint for the solution to South Africa’s problems. • Gideon du Plessis is General Secretary of Solidarity. S

Bennie Blignaut, voormalige hoof van die elektriese, lugvaart- en Krygkorbedryf, het Solidariteit se diens op 15 Julie 2012 verlaat ná nagenoeg 20 jaar diens in die vakbond. Deon Reyneke, hoof van die metaal- en ingenieurswesebedryf, het op 16 Julie die leisels by Blignaut oorgeneem. Reyneke kom uit die Eskom-bedryf en sien dus baie daarna uit om weer ’n terugkeer tot die bedryf te maak. Reyneke sal egter steeds sy verantwoordelikhede by die metaal- en ingenieursbedryf behou. Ander veranderings vanweë dié skuiwe, is dat die Krygkor-sektor ook nou deel van die metaal- en ingenieurswesebedryf vorm en dat die lugvaartsektor voortaan onder die leiding sal wees van Marius Croukamp, hoof van die kommunikasie-, chemiese en professioneledienstebedryf. S

bedryfsnuus

had gotten the upper hand.The dispute was left in the hands of the police to restore the balance of power. The rest, as the saying goes, is history and Marikana and Sharpeville are now being mentioned in the same breath.

Groei en skuiwe in vakbond se bedrywe

bedryfsnuus

Generasiegaping krap steeds in werkplek

Foto: iStockphoto.com

Deur Cilleste van der Walt

enerasieverskille is deur die jare al deeglik bestudeer, maar dit kan steeds ’n kopseer in die werkplek wees. As die jonges op hol gaan met woorde soos gif, impressions, angry birds en android en jy verstaan g’n kop of stert daarvan nie, óf jou kollega wat al meer gevorderd is in jare verkies om jou eerder te kom sien as om ’n e-pos te stuur, dan het jy die algemeenste gaping in die werkplek teëgekom: Die generasiegaping. Volgens dr. Graeme Codrington, kenner van nuwe tendense in die werkplek en medeskrywer van Mind the Gap! (saam met Sue Grant-Marshall, Penguin, 2004), is generasies groepe mense met ’n gemeenskaplike ervaring oor ’n tydperk van sowat 25 jaar. Daar is tans vyf generasies, hoewel nie almal in die werkplek teenwoordig is nie. Die stilles, Baby Boomers, generasie X,Y en Z. Mense in dieselfde generasies is nie almal presies dieselfde nie, maar hulle deel tog in ’n mate dieselfde waardestelsel. Die Baby Boomers (BB) en generasie X (GX) enY (GY), wat soms oorvleuel, word almal tans in die werkplek aangetref, wat duidelik wys dat generasieverskille wyd strek.Werkgewers moet hulle gereed maak vir die GY’s wat buigsaamheid, vryheid en ’n gebalanseerde leefstyl as hul reg beskou, sê Cordrington-hulle in Mind the Gap! Vir die BB-base is dit ’n groot frustrasie dat die GY’s nie hul voete soen nie. GY’s glo jy verdien respek deur respek te wys en nie bloot omdat daar ’n titel is nie. BB’s werk ongelooflik hard, harder as enige vorige geslag, en word as “toegeeflike ouers” beskryf – ’n oorreaksie op hul eie streng opvoeding. Die grootste verskil tussen die generasies is kommunikasie. GY’s kommunikeer heeltyd, maar die gehalte is nie besonder hoog nie, terwyl BB’s minder kommunikeer maar die gehalte is baie hoog. Die moontlike ontmoetingsplek vir die generasies is media en tegnologie, soos iPods, selfone, die internet en kameras. BB’s is gefrustreer deur GY’s wat so afhanklik is van tegnologie: “Hoekom lees hulle nie koerante of doen dinge op die bekende manier nie?” BB’s verkies kommunikasie van aangesig tot aangesig en GY’s doen dit aanlyn. As daar ’n gesonde balans tussen die voorkeurkommunikasiemetodes gevind kan word, sal dit wondere verrig. Wedersydse begrip is moontlik as die verskillende generasies bewus is van die verskille en waarom dit so is. 05/2012 • www.solidariteit.co.za

Watter generasie is jy?

DIE STIL GENERASIE • As kinders is hulle “gesien en nie gehoor nie”. • Gebore: 1930’s en 1940’s. • Kernwaardes: hardwerkend, kla nie maklik nie, gedissiplineerd, bly lewenslank by een werk, plig kom voor plesier. DIE BABY BOOMERS • Het wonderlike ekonomiese groei ervaar en glo dus hulle het al die antwoorde, kan enigiets bereik, of groter en beter doen. Was die eerste “yuppies”. • Gebore: 1945 tot die 1960’s. • Kernwaardes: Hulle werk is hul lewe en bepaal hul identiteit, hulle werk harder as enige vorige geslag, rebelleer teen grenslyne, groei in voorspoed, en is idealisties en materialisties. GENERASIE X • Word nie deur ander generasies verstaan nie. • Gebore: 1960’s tot 1980’s. • Kernwaardes: Ten gunste van verandering, apaties teenoor geslag, globaal bewus, tegnogeletterd, individualisties, informeel en behoeftes moet dadelik bevredig word. GENERASIE Y • Is nie meer “teenagers” nie, maar “screenagers”. • Word groot met die rekenaar,TV en selfoon en kommunikeer op ’n ander manier. • Gebore: 1980’s tot 2000’s. • Kernwaardes: Lewensgehalte is waardevol, wil nie lang ure werk soos hul ouers nie en geld is net ’n middel tot ’n doel. S

Solidariteit Finansiële Dienste Aftreebeplanning

Niemand kan die TOEKOMS voorspel nie, maar AFTREE is ’n gegewe!

aksent media • 082 445 4513

Daarom bied Solidariteit Finansiële Dienste ’n kundige adviesdiens in samewerking met Allan Gray om jou met jou aftreebeplanning te help. Laat ons jou vandag reeds help om jou oudag, wat dalk nog ver voel, sonder vrees en propvol visie tegemoet te gaan!

Skakel ons vandag nog by

Solidariteit Beweging

0861 10 10 05

Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde www.solidariteit.co.za • verskaffer 04/2012 van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

bedryfsnuus

27ton

Die gewig van die eerste rekenaar. Dié rekenaar het ’n spasie van 167 m2 opgeneem.

Basta tikmasjien! Hallo slimfoon en iPad!

Van liasseerkabinette en tikmasjiene na elektroniese lêers en iPads. Van bultende vouers vol inligting na elektroniese databasisse.Van ’n geskarrel tot die druk van ’n knoppie. Hierdie is net ’n paar voorbeelde wat illustreer hoe tegnologie oor die jare die omgewing waarin mense werk verander het, skryf Inge Strydom.

Foto’s: iStockphoto.com; Cilleste van der Walt

en van die beroepe wat grootliks deur tegnologiese ontwikkeling beïnvloed is, is die administratiewe beroep. Volgens Wilma Vermaak (foto), wat reeds vir 20 jaar as ’n administratiewe beampte by Solidariteit werk, het die koms van die internet die manier waarop ’n organisasie geadministreer word, drasties verander. “Dit het ons werk baie vergemaklik, omdat ons nie meer in toue by die poskantoor hoef te gaan staan nie. Ons kan nou met die grootste gemak ’n e-pos aan iemand stuur sonder om eers die kantoor te verlaat.” Volgens Vermaak vergemaklik gespesialiseerde rekenaarprogramme die verwerking en berging van inligting. “Waar ons vroeër deur dik boeke moes blaai om inligting op te spoor, kan ons vandag bloot deur middel van ’n rekenaarprogram se soekfunksie die inligting waarna ons soek binne enkele sekondes opspoor,” het sy gesê.

05/2012 • www.solidariteit.co.za

“Hoewel ons almal eers geïntimideerd was deur rekenaars, is dit ’n groot verbetering vergeleke met die tik-tak van die tikmasjien.” Die feit dat tegnologie vandag meer bekostigbaar is as 15 jaar gelede, het meegebring dat sakeondernemings en organisasies kan bekostig om hul werknemers met die jongste tegnologie toe te rus. “Met die koms van faksmasjiene was dit nie ’n algemene verskynsel dat elke sakeonderneming of organisasie een besit het nie. Ons moes steeds poskantoor toe gaan. Soms moes ons by ander ondernemings, wat wel kon bekostig om ’n faksmasjien te koop, gaan aanklop,” onthou Vermaak. Volgens Vermaak het die koms van selfone dit

makliker gemaak om navrae te hanteer en dringende boodskappe oor te dra. “In die verlede moes jy maar wag totdat jou baas weer by ’n telefoon is voordat jy ’n boodskap aan hom of haar kon oordra.” Benewens die gerief wat tegnologie vir die individuele werknemer teweeggebring het, hou dit vir organisasies en ondernemings as ’n geheel ’n reeks voordele in. Die koms van die internet maak dit byvoorbeeld moontlik om duisende kilometers van die kantoor af werksaam te wees. Ondernemings bespaar ook deurdat hulle van vryskutwerknemers gebruik kan maak wanneer nodig sonder om bykomende kantoorspasie te moet inrig. S

By Nico Strydom

he proposed inclusion of subsection 111(5) in the Labour Relations Act will have an extremely negative impact on trade unions.This amendment will result in trade unions who appeal against deregistration having to suspend their activities for the duration of the process, which will have a destructive effect on unions and their members. Johan Kruger, head of Solidarity’s communication and research department, says the proposed amendment of Section 111 has the potential to devastate a trade union, even if its appeal against deregistration eventually succeeds.“A trade union that is mistakenly deregistered will lose its bargaining power, leaving thousands of workers without protection in the workplace.” The Labour Relations Act excludes unregistered trade unions from certain rights that registered trade unions have in the workplace even though nothing prohibits the union from

continuing with its operations after deregistration. An unregistered trade union can, amongst others, not insist on access to the workplace, will not be able to insist on the deduction of trade union subscriptions and levies by the employer, cannot insist on trade union representatives being appointed in the workplace and cannot refer disputes to the Commission for Conciliation, Mediation and Arbitration (CCMA). According to the proposed inclusion of subsection 111(5) in the Labour Relations Act, unions will have none of the above rights when they are deregistered even if appealing to the Labour Court against the registrar’s decision. Kruger says current legislation leaves open the possibility for trade unions that appeal deregistration to still represent their members at the CCMA and during wage negotiations. Trade unions these days are by no means only involved in labour matters. Over the years,

Solidarity has, therefore, extended its protective umbrella so that employees and their families can be supported in every phase of life. Solidarity believes that institutions should be set up through which its members and their communities can live. Kruger emphasises, however, that a trade union that does not comply with the conditions for continued registration must accept that it will be deregistered. Kruger says any trade union must still be able to go on with its activities until the process of appeal is concluded. The Labour Relations Act clearly and specifically stipulates what a trade union should do and what it has to provide to the Department of Labour in order to retain its status as a registered trade union. Solidarity earlier requested an impact study on these and other proposed amendments to labour legislation to evaluate the overall impact thereof on the labour market. S

industrynews

Amendment of legislation will have destructive effect

bedryfsnuus

30%

Die persentasie wat die prys van mieliemeel tussen Junie 2011 en Junie 2012 gestyg het.

Hoë mielieprys druk kospryse nóg hoër

Foto’s: iStockphoto.com

Deur Cilleste van der Walt

erwagte kosprysverhogings kan in die volgende paar maande die smaak uit ons etes neem.Verhogings in veral die prys van vleis, mielies, mielieprodukte, eiers en melk kan oor die volgende paar maande verwag word, sê Paul Joubert, senior navorser by die Solidariteit Navorsingsinstituut. “Die kosprysverhogings is hoofsaaklik weens die huidige hoë prys van mielies. Die knellende droogte in die VSA, die wêreld se grootste produsent van dié graansoort, plaas baie druk op hul mielieprodusente en stoot mieliepryse wêreldwyd die hoogte in, aangesien mielies maklik oor grense en tussen kontinente verhandelbaar is,” verduidelik Joubert. In Suid-Afrika het dit reeds tot gevolg gehad dat mieliemeel se prys van Junie 2011 tot Junie 2012 met ongeveer 30% gestyg het. Mielies word ook in talle ander kosprodukte buiten mieliemeel gebruik, en hierdie produkte se pryse styg ook. Mielies word ook vir diere gevoer en ’n hoër mielieprys verhoog dus die insetkoste op hoenderplase en by voerkrale vir ander diere. 05/2012 • www.solidariteit.co.za

Volgens Joubert het die Amerikaanse regering se aansporings vir die gebruik van mielies in die produksie van biobrandstof ook ’n invloed op die prys van dié voedselbron. Gestel 100 sakke mielies word gedurende ’n normale jaar geoes, maar die regering vereis dat tien sakke uitgehou word vir biobrandstof. Dit verminder die aanbod van mielies vir die voedselmark en verhoog die prys. Tydens ’n droogte verlaag die totale produksie na 80 sakke, met 10 wat steeds aan biobrandstof afgestaan moet word. Dit vererger net die tekort aan mielies en lei tot hoër pryse as wat andersins die geval sou wees. Hoewel daar definitiewe stygings in kospryse is, is daar ook produkte wat nie veel prysverandering ondergaan nie.“Hou in gedagte dat nie alle kos noodwendig gelyktydig duurder word nie,” sê Joubert. In die tydperk waarin mieliemeel se prys met 30% gestyg het, het koringmeel, margarien, kookolie, sout, tee, appels, en verskeie groentesoorte soos kool, blomkool, tamaties, uie en wortels se pryse byvoorbeeld gedaal of so te

sê onveranderd gebly. Daar bestaan ook ’n algemene persepsie dat stygende brandstofpryse een van die hoofoorsake van stygende kospryse is. Dit is egter nie die geval nie. Hoewel brandstof wel ’n inset in die meeste kosprodukte se produksieproses is, het dit in die meeste gevalle slegs ’n klein invloed. “Dit wissel natuurlik van produk tot produk, maar dit bly gering,” verduidelik Joubert. ’n Noemenswaardige deel van die boer se insetkoste is die diesel wat benodig word om die lande te ploeg, te beplant, te bespuit en te bemes, en om die oes eindelik in te samel. Hierdie brandstofkoste word egter aangegaan lank voordat die finale kosproduk op die winkelrak verskyn. “Selfs al is brandstof dan ’n noemenswaardige insetkoste vir ’n boer, het dit nie sin om te verwag dat as brandstofpryse in ’n spesifieke maand daal, kospryse ook in daardie spesifieke maand moet daal nie. Ander faktore, soos die huidige droogte in die VSA, speel ’n baie groter rol,” meen Joubert. S

By Nico Strydom

olidarity struck a knockout blow against the Tshwane Metro Council after the South African Local Government Bargaining Council (SALGBC) found the metro guilty of unfair labour practice and ordered the metro to redeploy Werner Meerholz in his post and compensate him retroactively. Meerholz, a member of Solidarity, was suspended in 2006 and has since only been paid his basic salary for, among other things,“reading the newspaper” pending a disciplinary hearing that never took place. Earlier this month the SALGBC ordered that Meerholz be redeployed as an inspector at the Tshwane Metro Police and that his official work equipment be returned to him. The metro was also ordered to compensate Meerholz with the difference between his annual

salary and the increases that came into effect since 2006 as well as bonuses, if applicable. According to Johan Kruger, head of Solidarity’s communication and research department, Meerholz was suspended in September 2006 after the Tshwane Metro Council laid a charge of misconduct against him. “Meerholz has worked for the Tshwane Metro Council since 1990. His official work equipment was taken away from him pending the result of his disciplinary hearing.This hearing never took place. “In May 2008 Meerholz’s suspension was lifted. However, he was not reinstated in his previous position nor was his official work equipment returned to him.” Kruger said that Meerholz was then transferred between different units including the horse, road policing and administrative sections. From September 2010 to June 2011 Meerholz

worked in the section responsible for traffic meters. He was transferred back to the administrative section because, according to the metro, he could not work with money since he was not allowed to carry a firearm. The South African Police Service had earlier confiscated Meerholz’s firearm and had sent it for ballistics tests.The firearm was returned to him without any charges being laid against him. Later his firearm was again confiscated and never returned to him. “However, Meerholz had nothing to do in the administrative section and read the newspaper the whole day long. He could not apply for another post since the disciplinary hearing had still not taken place.This hearing has still not been held despite tremendous pressure to conclude or alternatively dismiss the member’s hearing,” Kruger said. S

industrynews

Member redeployed as inspector at Tshwane Metro Police

bedryfsnuus

Só woeker vakbond regdeur ons land Deur Inge Strydom

Hoofkantoor • Die moontlikheid van ’n staking in die petroleumsektor van die Nasionale Bedingingsraad vir die Chemiese Bedryf (NBCCI) is ná meer as drie maande se onderhandelings afgeweer. Die werkgewers in dié sektor het vanjaar ’n 8%-verhoging, terugwerkend vanaf 1 Julie 2012, aangebied. Vir 2013 sal ’n loonverhoging van die Verbruikersprysindeks (VPI) (van April 2013) + 2% ingestel word. Die voorwaarde hiervoor is egter dat indien die VPI na minder as 5% daal, die verhoging vir 2013 nie minder as 7% sal wees nie en indien die VPI bó 8% styg, die verhoging nie meer as 10% sal wees nie.

Foto’s: iStockphoto.com

Witbank

• Solidariteit het ’n positiewe loonooreenkoms met die bestuur van Paarl Medi-Clinic bereik. Verpleegpersoneel by dié hospitaal sal vanjaar ’n verhoging van 8,66% op hul basiese salarisse ontvang, terwyl administratiewe en ondersteuningspersoneel ’n verhoging van 8,04% sal ontvang. Daarbenewens is werknemers se skoftoelae met 7,5% verhoog. • Solidariteit het op 16 Julie ’n erkenningsooreenkoms by die steenkoolmyn Mooiplaats Colliery bekom. 05/2012 • www.solidariteit.co.za

Pretoria • Loononderhandelings in die papier- en pulpsektor van die Nasionale Bedingingsraad van die Hout- en Papierbedryf (NBHP) het ná ’n verlengde geskilrondte op 24 en 25 Junie tot ’n einde gekom nadat vakbonde die werkgewers se finale aanbod van 7% aanvaar het.

Meyerton

• Solidariteit kon daarin slaag om nege lede wat by die Suidaanleg van Samancor in Meyerton werk van moontlike aflegging te red nadat die werkgewer sommige van die dienste by dié aanleg wou afskaf.

Boksburg

• Die jaarlikse loononderhandelings in die saagmeulesektor van die Nasionale Bedingingsraad van die Hout- en Papierbedryf (NBHP) het op 19 Julie ten einde geloop toe die vakbonde die werkgewer se jongste aanbod aanvaar het. ’n Loonverhoging van 7% is ingestel. • Solidariteit het onlangs ’n loonooreenkoms met Barloworld Equipment Suid-Afrika onderteken. Dié ooreenkoms geld vir alle

graad 1- tot 9-werknemers wat lede is van die erkende vakbond by die maatskappy. ’n Algehele loonverhoging van 8% sal vanaf 1 Julie 2012 tot 30 Junie 2013 ingestel word.

Vaaldriehoek

• Die vakbond het in Julie ’n loonaandbod van 7,5% in die nywerheidschemikalieësektor van die Nasionale Bedingingsraad vir die Chemiese Bedryf (NBCCI) aanvaar. Dié ooreenkoms geld terugwerkend vanaf 1 Julie 2012 en sal tot en met 30 Junie 2013 van toepassing wees.

Krugersdorp

• Solidariteit het op 19 Julie ’n loonooreenkoms met Gelita SA in Krugersdorp onderteken. ’n Loonaanbod van 7% is ingestel nadat Solidariteit ’n loongeskil na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) verwys het.

Bellville

• Die vakbond kon daarin slaag om afleggings by Siba Pac en Iso-Span af te weer. Altesame sewe lede sou deur hierdie afleggings geraak word. S

Deur Cilleste van der Walt & Nico Strydom

res. Jacob Zuma het onlangs bevestig dat die regering beplan om maatskappye wat wanvoorstellings van hul eie of ’n ander onderneming se swart ekonomiese bemagtiging (SEB)-status maak, te beboet met tot 10% van hul omset. Enige persoon, nie noodwendig slegs die eienaars of bestuur van maatskappye nie, wat enige maatskappy se SEBstatus wanvoorstel, sal tronkstraf van tot tien jaar opgelê kan word. Die regering se voorgestelde drakoniese wysigingswet op Breëbasis- Swart Ekonomiese Bemagtiging (BBSEB), wat wanvoorstellings sal kriminaliseer, is strydig met sy voorneme om werk te skep, aangesien dié wysigingswet eerder werkverlies tot gevolg sal hê. Hoewel Solidariteit die wanvoorstelling van ’n maatskappy se SEBstatus afkeur, is die vakbond van mening dat dit ’n simptoom is van ’n groter probleem wat aange-

pak moet word. Volgens Johan Kruger, hoof van Solidariteit se kommunikasie- en navorsingsafdeling, sal die voorgestelde wysigings aan die BBSEB-wet tot gevolg hê dat voornemende sake-eienaars aan strenger voorwaardes as voorheen moet voldoen ten einde wettiglik ’n besigheid te bedryf en welvaart te skep. “Maatskappye wat hul SEBstatus wanvoorstel, begaan moontlik bona fidefoute, aangesien die voldoeningsvereistes reeds ingewikkeld is. Dié wat hul status willens en wetens wanvoorstel, doen dit moontlik as gevolg van onder meer ’n tekort aan die vaardighede wat dié maatskappy benodig onder swart Suid-Afrikaners. “Die wysigings aan die wet sal die nakomingsasook die administratiewe las op maatskappye en die staat verder vergroot. Die wysigingswet sal ook tot verdere onsekerheid lei, aangesien die

wet die begrip ‘wanvoorstelling’ uiters breed definieer. Maatskappye sal onder onredelike druk wees om nie foute te maak nie, aangesien hulle krimineel vervolg kan word.” Kruger sê die voorgestelde wysigingswet sal ’n negatiewe uitwerking op die skep van nuwe lewensvatbare werkgeleenthede hê, ’n verlammende effek op entrepreneurskap meebring, en selfs tot die sluiting van bestaande ondernemings lei. “SEB bevoordeel slegs ’n klein groep mense, terwyl die welvaart nie deursyfer na diegene wat bemagtiging nodig het nie. Die regering verkeer onder ’n wanindruk indien hulle dink dat strenger wetgewing werkskepping en ekonomiese groei gaan bevorder.” Solidariteit glo die beste manier om vir mense toekomshoop te gee en transformasie teweeg te bring, is om hulle met kennis toe te rus om hul plek in die samelewing te kan volstaan. S

bedryfsnuus

Werkverliese wag as wet gewysig word

promosie

MIBFA woeker om R35 miljard uit te betaal

Foto: iStockphoto.com

et meer as 20 000 navrae per week en meer as ’n miljoen uitbetalings wat aan meer as 400 000 voormalige lede van die metaal- en ingenieursbedryf se aftreefondse, die Ingenieursindustrieë Pensioenfonds (EIPF) en die Metaalindustrieë Voorsorgfonds (MIPF) gedoen moet word, is dit nie verbasend dat Mibfa se dienssentrum ’n miernes van bedrywighede is nie. Meer as 2,5 miljoen mense sal waarskynlik kan voordeel trek uit dié surplusverdeling se uitbetaling van ongeveer R35 miljard. MIBFA is besig om die voormalige lede van die MIPF en EIPF skriftelik in kennis te stel van die uitbetalings wat hulle kan verwag. Die meerderheid van hierdie uitbetalings sal na verwagting teen die einde van die jaar afgehandel kan word.Vanweë die groot hoeveelheid uitbetalings wat gedoen moet word, is dit ongelukkig nie moontlik om vir elke lid ’n presiese uitbetalingsdatum te gee nie, maar elke lid se uitbetalingsbedrag sal mét rente betaal word. Om vertragings met die uitbetalingsproses te voorkom, moet elke lid self verantwoordelikheid neem om seker te maak dat MIBFA die regte dokumentasie vir die uitbetaling het. As jy wonder of jy wel voordeel uit hierdie

05/2012 • www.solidariteit.co.za

surplusverdeling kan trek, moet jy die MIBFA-navraaglyn by 0861 50 44 55 skakel. Indien jy vir die uitbetaling in aanmerking kom, moet jy registreer.

Watter inligting het ek nodig om te registreer? • Identiteitsdokument • Pos- en woonadres • Kontaknommers • Voordeleverklaring • Lidmaatskapkaart of salarisstrokie • Besonderhede van vorige werkgewers en

werktermyne.

Watter inligting is nodig vir my uitbetaling? • ’n Gewaarmerkte identiteitsdokument • ’n Oorspronklike brief van die bank wat die lid se bankbesonderhede bevestig • Pos die dokumentasie aan MIBFA by Privaatsak X11, Marshalltown, 2107 (slegs oorspronklike dokumente is aanvaarbaar). Maak seker dat die korrekte inligting vir die uitbetaling aan MIBFA verskaf word.

Are you one of the 2.5 million people?

MIBFA, a non-profit organisation, was established in 1994 with the sole purpose of managing the metal and engineering industry’s benefit funds. More than 2.5 million people stand to benefit from the surplus apportionment of R35 billion of the Engineering Industries Pension Fund (EIPF) and the Metal Industries Provident Fund (MIPF). Who can benefit? • Former members who were members of the MIPF from 1 May 1991 to 31 March 2008 • Former members who were members of the EIPF from 1 January 1980 to 31 March 2008 • Those persons who were active members on 31 March 2008 • Pensioners who were EIPF members on 31 March 2008 • Members who had benefits in the fund on 31 March 2008 and who have not yet been paid out.

Surplus Apportionment & DataVerification Exercise Due to amendments to the Pension Funds Act in 2007, you may be eligible for a payment. MIBFA would like anyone who is a member, a pensioner or a former member of the funds (or their predecessor funds) to contact them to ensure that they have on record the correct contact details of all members. MIBFA is also taking this opportunity to find and pay any former members who did not take their benefits which were entitled to them upon leaving the industry.

HAVE YOU WORKED IN THE METAL INDUSTRIES? ARE YOU OR WERE YOU A MEMBER OF THE: • Metal Industries Provident Fund (MIPF) • Engineering Industries Pension Fund (EIPF)

Then you need to contact MIBFA! Have the following on hand when contacting MIBFA: • Identity number (new and old); • Postal and home address; • Contact telephone number and/or cellphone number; and • Documents such as a benefit statement, a membership card or a salary slip.

0861 50 44 55 www.mibfasurplus.co.za

There is no registration fee to contact MIBFA.You are advised not to pay any third parties to assist you in replying to the funds. The entire process is expected to take at least 18 months to complete. Membership or former membership of one of these funds does not necessarily mean you will be entitled to benefit from the funds.

industrynews

Buying your first home: Keep this in mind

Photograph: iStockphoto.com • Additional information: www.tarleys.co.za

There is nothing that compares to the feeling of buying one’s first home: It is exciting, stressful, fulfilling and confusing, all at the same time, writes Cilleste van der Walt.

efore you can have that independence you long for, or stop paying rent to the advantage of someone else’s bond, or have the freedom of painting the house the colour you want to, you need to know a few things. The search for the perfect home is like a kid being let loose in a candy shop, the most excitement you’ll have in years, but how do you go about getting started with the buying process? It is crucial to know how to secure a home loan, what the buying steps are and which documents and procedures you need to follow in order acquire that dream home. Bank loans vary. Do your homework about which bank has the perfect loan for you. Your budget is the first thing you need to get in order: Decide how much you or the both of you (if a couple is buying for the first time) can spend. Be realistic.You may be dreaming of owning that mansion, but if your income does not allow you to budget sufficiently, you will not be able to secure a home loan. If you choose to go with a joint loan, however, you will be able to apply for a bigger loan than would have been the case if applying by yourself. Another key thing to consider is whether you can afford a deposit towards the loan, as this will affect a number of things, including the interest you may need to pay on your loan. Once your loan application has been received, the bank will determine the loan-to-value ratio (LTV).This is basically the ratio between the loan you require and the value of the property in question.The lower the LTV ration, the lower your interest rate will be. The following is required to put together your loan application. In the case of a joint loan, both parties will need to provide: • Copy of their IDs; • Offer to purchase; • Three months’ bank statements (full-time employees); • Three payslips or, in some cases, up to six months’ payslips; and • Proof of physical address. If you are self-employed, you will need: • Proof of monthly income; • Six months’ business account statements; • Six months’ personal bank statements.

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Proposed pointers

• Location: This is very important: Explore the area to see if you would have schools, shops, hospitals and so forth close by. If security is important to you, the right location could be all you need. • Check the market and don’t rush: Chat to your local estate agent and find out if it is a good time to buy or if you need to wait a little. • Check the value: You want a home that will increase in value as time goes by. For example, if you buy a property in an area zoned to include low-cost housing, your home’s value may fall. You may end up paying a bond that is far higher than the house’s actual value. • Check your finances: If you’re a first-time buyer, you may be offered a loan that covers deposits and other home-buying related costs. But if you have a deposit (after saving), this reduces your overall payments. Be certain that your budget allows for the monthly instalments you will be paying and for fluctuations in the interest rate, which will affect your instalments. S

By Inge Strydom

f you were recently appointed in a post or if you’ve worked elsewhere for a while only to find an office filled with new and different colleagues on your return, you may feel as though you’re not quite part of the team or that your colleagues are not doing enough to include you in the group, perhaps because they do not like your ideas and therefore decided they do not like you. How do you handle the situation? First of all, when trying to resolve team conflict, it is important to always remember that you must treat your colleagues with respect and be patient.This will help you to handle any conflict situation in the workplace with grace and show your colleagues that you want to be part of the team.Then tackle the problem by following these steps:

• Identify the conflict. People will often ignore conflict in the workplace because they don’t want to create a tense atmosphere.They may also struggle to differentiate between conflict and plain differences in the workplace. Whether the conflict is created by you or your colleagues, it is important for all parties involved to have the freedom to speak up when they are unhappy about something. • Once the conflict has been identified, all the members of the team should declare themselves willing to resolve the conflict. • When resolving conflict, good communication is of utmost importance. • All parties involved in the conflict should be given the opportunity to clarify their position. For example, if you feel that your col-

leagues are deliberately making you feel like an outsider, you should state your concerns and unhappiness. In return, you should offer them the opportunity to clarify their position and explain why they treat you the way they do. • It is also a good idea to list all assumptions and facts and then discuss it in smaller groups with the people involved. • After this is done, reunite as a team and discuss the feedback. Decide, as a team, which concerns are legit and worth addressing. As colleagues, it is important to treat each other as though you are all part of a team. Do this by respecting each other’s opinions, acknowledging each other’s feelings and applying the steps mentioned above when conflict arises. • Read more at www.managementnuggets.com S

industrynews

How do I become part of the team?

jy & die Reg

Stuur jou regsvrae na: Jy & die reg, Posbus 11760, Centurion 0046; stuur ’n e-pos na diens@solidariteit.co.za; of ’n faks na 012 664 1102.

Die reg tot vakbondlidmaatskap deur Phil Davel

Foto: iStockphoto.com

n ’n perfekte arbeidsmark is die wisselwerking tussen die vraag na en die aanbod van arbeid 100% mededingend en albei is in ’n posisie om gelyk met mekaar mee te ding. Werknemers neem hulle besluit om te werk gegrond op die hoogste besoldiging en die beste werkomstandighede wat hulle kan ontvang. Werkgewers, aan die ander kant, neem geskikte werknemers in diens teen die laagste moontlike besoldiging wat die werknemers aanvaar. Die arbeidsmark bereik ’n ewewig waar die vraag na arbeid teen ’n spesifieke prys gelyk is aan die aanbod van arbeid teen dieselfde prys. In ’n ideale arbeidsmark sal die ewewig in die omgewing van 100%-indiensneming wees. Die verhouding tussen ’n werkgewer, in die meeste gevalle ’n groot regspersoon wat skaars produksiemiddele besit, en ’n enkele werknemer is inherent ongelyk. Werknemers het dus geen keuse nie as om hulself teen die ekonomiese krag van die werkgewers te groepeer en sodoende ’n sterk kollektiewe mag te vorm om ewewig te bewerkstellig. Die middel waardeur hierdie gelykheid teweeggebring kan word, is lidmaatskap aan ’n vakbond. Vakbonde beding oor lone en diensvoorwaardes en dié bedinging gee meermale aanleiding tot die vasstellings van minimumlone in ’n hele bedryf of sektor. As daar nie vakbonde was nie, sou die staat noodgedwonge ’n groter monopolie en beheer oor die bepaling en vasstelling van minimumlone en diensvoorwaardes uitgeoefen het. Vakbonde beding nie net slegs oor lone en diensvoorwaardes nie, maar tree ook op as waghond teen uitbuitende en onbillike arbeidspraktyke, ontslag en diskriminasie. Geskilbeslegting en verteenwoordiging tydens geskilbeslegting beslaan ’n groot gedeelte van vakbonde se funksies. Vakbonde speel ook ’n belangrike rol in beroepsgesondheid en -veiligheid. Hierdie funksies van vakbonde om namens hul lede te konsilieer, arbitreer en litigeer, word meestal uit die oog verloor. Die reg op vryheid van assosiasie Die individu se reg om saam met ander individue te groepeer en gesamentlik hul gemeenskaplike

05/2012 • www.solidariteit.co.za

(Deel 1)

belange na te streef, te bevorder en te beskerm, staan as die reg op vryheid van assosiasie bekend. Die reg om te organiseer en werkgewers- en werknemersorganisasies te vorm, word gesien as die voorvereiste vir sosiale dialoog en die grondslag vir gesonde kollektiewe bedinging. In Suid-Afrika is die reg op vryheid van assosiasie vervat in die Handves van Regte in die Grondwet (No. 108 van 1996). Artikel 18 van die Grondwet bepaal dat elke persoon die reg op vryheid van assosiasie het. Verder bepaal Artikel 17 dat elkeen die reg het om vreedsaam en ongewapen te vergader, te betoog en petisies voor te lê, wat in wese die reg op vrye assosiasie verskans. Buiten die Grondwet beskerm arbeidswetgewing ook die reg op vryheid van assosiasie. Artikel 4 van die Wet op Arbeidsverhoudinge (No. 66 van 1995, soos gewysig) (WAV), beskerm die vryheid van ’n werknemer om by ’n vakbond aan te sluit. Artikel 5(1) van die WAV verbied enige vorm van diskriminasie teen enige werknemer of werksoeker as hulle enige reg in die WAV uitoefen. Dit is ’n breë bepaling wat wyd vertolk kan word. ’n Voorbeeld van sulke diskriminasie is wanneer ’n werkgewer ’n jaarlikse verhoging slegs aan nievakbondlede toestaan of weier om vakbondlede tot senior posisies te bevorder. Artikel 5(2) van die WAV maak voorsiening vir meer spesifieke vorms van diskriminasie en bepaal dat niemand enige van die volgende mag

doen of selfs dreig om dit te doen nie: 1. Van ’n werknemer of ’n werksoeker vereis om nie ’n lid van ’n vakbond te wees of te word nie, of om lidmaatskap van ’n vakbond te laat vaar. 2. ’n Werknemer of ’n werksoeker benadeel as gevolg van vorige, huidige of selfs verwagte: a. lidmaatskap of deelname aan die stigting of wettige bedrywighede van ’n vakbond, soos om te staan vir die posisie van werkplekverteenwoordiger (“shop steward”); of b. openbaarmaking van inligting wat die werknemer wettig aan ’n ander persoon mag of moet gee. 3. ’n Werknemer of ’n werksoeker bevoordeel of bevoordeling belowe in ruil vir die nieuitoefening van ’n reg, soos om by ’n vakbond aan te sluit, of vir die niedeelname aan enige verrigtinge van ’n vakbond. Artikel 5(4) van die WAV verbied sogenaamde geel-hond-kontrakte, oftewel arbeidskontrakte, waarvolgens ’n werknemer onderneem om nie by ’n vakbond aan te sluit nie. Enige bepalings in ’n kontrak, hetsy aangegaan voor of ná die inwerkingtreding van die WAV, wat enige bepaling van Artikel 4 of 5 weerspreek of beperk, is ongeldig, tensy kontrakbepaling ingevolge die WAV geoorloof is. • Vir meer inligting en om die volledige artikel te lees, besoek www.regsdienste.co.za. Deel 2 van die artikel verskyn in die volgende uitgawe. S

Solidariteit Finansiële Dienste Regshulpversekering

Kry die KRAG van die WET aan jou kant!

Daarom bied Solidariteit Finansiële Dienste regshulpversekering in samewerking met Legal X om jou te help om die krag van die wet aan jou kant te kry. Kry vandag nog ’n prokureur in jou diens teen slegs R77 per maand.* • • • •

Telefoniese regshulp – 24 uur per dag. Regsverteenwoordiging ter waarde van R40 000 per jaar. Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie. Afslagtariewe op eiendomsoordragte.

aksent media • 082 445 4513

• Skakel 0861 765 734 of besoek www.legalx.co.za

* Bepalings en voorwaardes geld

Skakel ons vandag nog by

Solidariteit Beweging

0861 10 10 05 Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

Legal X is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste FSP-nommer: 5277

bedryfsnuus

Koste in mediese bedryf in die kollig

Foto: iStockphoto.com

Deur Piet le Roux

at het die prys van mediese dienste en die Eskom-kragkrisis in gemeen? ’n Fransman wat in 1849 oorlede is. As dit van die Raad vir Gesondheidsberoepe afhang, behoort mediese diensverskaffers, soos dokters en tandartse, hul pryse drasties in te kort. In die raad se pasverskene tariewe vir mediese praktisyns word die indruk geskep dat mediese diensverskaffers tans buitensporige pryse vra. In kritiek uit verskeie gesaghebbende oorde word dié tariewe egter as ’n growwe onderskatting van die werklike koste van mediese diensverskaffing bestempel. Op die laaste oomblik is die amptelike publikasie van die tariewe in die Staatskoerant egter afgeweer en is die status quo behou. Vir eers is daar dus geen amptelike riglyntarief vir mediese dienste nie en bereken mediese diensverskaffingskemas self hul uitbetalingstariewe. Wat die raad blykbaar probeer doen, is om die prys van mediese dienste deur eksterne druk kunsmatig te verlaag. Dit klínk goed, maar ís dit werklik goed? Een aktuele kwessie wat ’n mens twee keer oor kunsmatig lae pryse behoort te laat dink, is die Eskom-kragkrisis.Weens kunsmatig lae elek-

05/2012 • www.solidariteit.co.za

trisiteitspryse kon Suid-Afrikaners oor ’n lang tydperk ’n patroon van oormatige kragverbruik, relatief tot die aanbod, ontwikkel. Hierdie lae pryse – gekoppel aan ’n gebrek aan behoorlike uitbreidings van Eskom se kant af – het veroorsaak dat die gehalte en betroubaarheid van elektrisiteitsvoorsiening drasties verswak het. Dit is hier waar die Franse politieke ekonoom Fredéric Bastiat in die prentjie pas. Hy is wel in 1849 al oorlede, maar sy nalatenskap help ons om die vraag oor kunsmatige prysverlaging te verstaan. Bastiat het gesê daar is net een verskil tussen ’n slegte en ’n goeie ekonoom: die slegte een sien net die onmiddellike, sigbare gevolge raak, maar die goeie ekonoom sien ook die onsigbare raak – daardie dinge wat ’n mens moet antisipeer. Wat is die onmiddellike, sigbare gevolge van kunsmatige prysverlaging? Dat mediese dienste (of elektrisiteit) goedkoper en dus meer bekostigbaar word. Maar wat is die onsigbare gevolge, wat eers so ’n bietjie later intree? Ten eerste lei kunsmatig lae pryse tot tekorte. Soos met elektrisiteit, so ook met mediese dienste. Kunsmatig lae pryse stimuleer vraag, maar dit stimuleer nie groter aanbod nie. Die resultaat is rantsoenering, lang toue en swak diens.

Tweedens bevorder dit emigrasie van medici. As hulle oorsee meer kan verdien as in Suid-Afrika, gaan ál meer dokters die land verlaat. Kunsmatig lae pryse verlaag só die beskikbaarheid van mediese dienste. Die utopiese doel met kunsmatige prysverlagings is dat alle mediese dienste in Suid-Afrika “bekostigbaar” sal wees. Die harde werklikheid is egter dat daar nie genoeg dokters in die land sal oorbly om hierdie “bekostigbare” dienste te lewer nie. As jy nie mediese sorg kan kry wanneer jy dit nodig het nie, ongeag hoeveel jy bereid is om daarvoor te betaal, dan beteken lae pryse mos niks. Die Raad vir Gesondheidsberoepe moet daarom nie kunsmatig lae pryse probeer vasstel nie – dit sal tot minder en swakker mediese dienste lei. Soos die Fransman uit 1849 is dit belangrik om die onsigbare uitwerking van kunsmatige prysverlaging te antisipeer, ten einde te keer dat daar lang waglyste, swak geriewe en ’n tekort aan mediese personeel ontstaan. Onder sulke omstandighede kry arm mense dikwels juis die swaarste. Intussen bly spaarsamigheid en mediese versekering belangrik, asook ’n barmhartige ingesteldheid om mense in nood by te staan. S

Foto: iStockphoto.com

anneer daar nagedink word oor die vraag wat gehalte gesondheidsorg behels, sal dokters, tandartse, aptekers, oogkundiges, pediaters, fisioterapeute en talle ander verskaffers van gesondheidsorgdienste se menings daaroor waarskynlik voorrang geniet. Maklike toegang tot gehalte gesondheidsorg is steeds een van Suid-Afrika se grootste uitdagings en dit is op hierdie gebied dat mediese skemas ’n belangrike rol het om te vervul. Omdat daar honderde mediese skemas is om uit te kies, is dit dikwels moeilik om te besluit watter een die beste vir jou en jou gesin sou wees. Daar is ongelukkig nie ’n maklike antwoord hierop nie. Dit is egter belangrik om die beste gesondheidsorg vir jou en jou geliefdes teen ’n prys wat jy kan bekostig, te bekom. Jou persoonlike lewensomstandighede bepaal jou mediese behoeftes. Of jy nou ’n jong alleenloper, of ’n afgetredene is wat jou goue jare geniet, of jouself êrens tussenin bevind en dalk

kinders versorg, bly dit belangrik dat jy in vennootskap tree met ’n mediese skema wat kan voldoen aan al die vereistes wat jou besondere omstandighede stel. Die vraag waarna ’n mens in ’n mediese skema moet soek, is dan ook ’n geldige een. Wedersydse vertroue, integriteit, bekostigbaarheid, toegang tot uitstekende gesondheidsorgopvoeding, toeganklikheid, persoonlike advies, buigsaamheid, bestendigheid en maklik-verstaanbare prosesse is maar enkele van die kernaspekte wat oorweeg moet word. Alan Fritz, bedryfshoof van Bestmed, is dit eens dat al bogemelde faktore belangrik is. “By Bestmed glo ons dat gesondheidsorg bestaan uit die verhouding tussen ons lede, ons diensverskaffers en die mediese skema. Daarom is dit

belangrik om persoonlike langtermynverhoudings te vestig en uit te bou.” As een van die oudste en grootste skemas in Suid-Afrika, bied Bestmed tans gesondheidsorgvoordele aan meer as 152 000 bevoordeeldes landwyd en het oor die afgelope vyf jaar daarin geslaag om 90% van sy kliëntebasis te behou. Talle van ons lede is tweede-generasie afhanklikes wat gekies het om self hooflede van die skema te word. “Om met ’n mediese skema in vennootskap te tree, is ’n besluit wat nie ligtelik geneem moet word nie. Jy behoort tyd daaraan te bestee om die beskikbare opsies deeglik na te vors om sodoende ’n wyse besluit te kan neem,” sê Fritz. Bestmed is reeds 48 jaar in die bedryf en word tans as een van die top agt oop skemas in Suid-Afrika beskou. • Vir meer inligting, besoek www.bestmed.co.za

promosie

Goue middeweg tussen gehalte, bekostigbaarheid

bedryfsnuus

Personeel ’n maatskappy se grootste bate

Foto: iStockphoto.com

Deur Karin Venter

ersoneel binne ’n organisasie of maatskappy word, net soos die rekenaars of fotostaatmasjiene, as hulpbronne gereken. Maar, anders as masjiene, kan mense nie eenders hanteer word of aan- en afgeskakel word nie. Johan Nel, adjunkhoof van Solidariteit Helpende Hand, verklaar onomwonde: “Ons kapitaal is ons mense.” Personeel is ’n organisasie se grootste bate en kan optimaal benut word as hulle reg hanteer en bestuur word. Die doeltreffende bestuur van mense lei dikwels tot die welslae van ’n onderneming deurdat doelwitte suksesvol bereik word en kliënte goeie diens ontvang. Daarenteen lei ondoeltreffende mensebestuur dikwels tot onderlinge probleme tussen personeellede, swak dienslewering en finansiële verliese. Dit kan selfs die ondergang van ’n onderneming beteken. In ’n organisasie is daar ’n span mense wat verantwoordelik is vir die algemene beheer en bestuur van alle personeelaangeleenthede – van aanstellings tot maandelikse vergoeding. Aan die hoof van hierdie span staan ’n personeelbestuurder, wat die hartklop van die organisasie, sy personeel en bestuur is. Afhangende van die grootte van die organisasie word die span soms ook deur ’n mensehulpbronbeampte ondersteun wat hoofsaaklik werwing en keuring behartig. Die salarisadministrateur is op sy of haar beurt verantwoordelik vir die behartiging van salarisverwante administrasie. Hierdie afdeling is betrokke by elke faset van personeel en is ook werksaam binne elke afdeling. Indien ’n onderneming oor ’n mensehulpbronspan beskik wat personeelsake doeltreffend bestuur, lei dit tot groter werkbevrediging. Hierdie span se verantwoordelikhede kan insluit werwing en keuring, personeeladministrasie (posbeskrywings, kontrakte, verlof), vergoeding en betaalstelsels, asook prestasiebestuur, opleiding en ontwikkeling, beplanning en opvolgbestuur, arbeidsverhoudinge, werknemersondersteuning en -welstand en organisasieontwikkeling. Volgens Leana Leonard, mensehulpbronbestuurder van die Solidariteit Beweging, is baie aspekte van ’n mensehulpbronbestuurder se werk afgestem op die bereiking van die organisasie se strategiese doelwitte. Ten tye van veranderingbestuur moet die mensehulpbronbestuurder ’n brug bou tussen die organisasie se doelwitte en die uitvoering daarvan deur personeel op grondvlak.

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Om mense te hanteer, verskil van dag tot dag en is baie onvoorspelbaar. Diegene wat in hierdie beroep staan, moet kan prioritiseer, maar tegelykertyd ook buigsaam wees. ’n Gesonde oordeelvermoë en goeie kommunikasievaardighede is van kardinale belang, asook uiterste betroubaarheid omdat personeel dikwels hierdie amptenare in hul vertroue neem. Daar is ’n paar faktore wat ’n groot rol speel in die optimale benutting van personeel en die lewering van goeie werkprestasies. Daar moet ’n passing wees tussen die persoon en die pos waarin hy of sy aangestel is. Omgewingsfaktore speel ook ’n groot rol deurdat interpersoonlike verhoudings ’n positiewe of negatiewe uitwerking op personeellede kan hê. Goeie leierskap en kommunikasie aan die kant van organisasiebestuur dra by tot personeellede se optimale funksionering. Dit is ook belangrik dat personeellede voel hulle word ten volle benut en dat hulle goeie groei- en ontwikkelingsgeleenthede gegun word. Wat werkverwagtinge betref, moet daar ’n duidelike ooreenkoms wees tussen personeelinsette en -uitsette deurdat personeel erkenning en vergoeding ooreenkomstig hul werkprestasie moet ontvang.

Algemene foute wat organisasiebestuur dikwels ten aansien van mense begaan, het ’n groot uitwerking op organisasies se doeltreffendheid. Een van die grootste slaggate wat swak bestuur kenmerk, is dat korttermyndoelwitte dikwels ten koste van langtermyndoelwitte nagejaag word. Dit put personeel net uit. Voorts word daar soms nie duidelike onderskeid getref tussen voldoende en onvoldoende werkprestasie nie. Indien mense egter reg bestuur word, skep dit ’n meer produktiewe omgewing, wat op sy beurt tot die beter funksionering van die onderneming kan bydra. Elke organisasie het ’n eie kultuur wat gehandhaaf moet word en waarvolgens aanstellings moet geskied. Die skepping en handhawing van daardie interne kultuur is die werk van die mensehulpbronspan. Die emosionele welstand en arbeidsvreugde van personeel hou ook hiermee verband en fokus op sake-aktiwiteite asook aktiwiteite om personeel te motiveer.‘n Toeganklike mensehulpbronspan kan bydra tot ’n oop kultuur in ’n organisasie waarin werkers gelukkig is en doeltreffend funksioneer. • KarinVenter is van Solidariteit Helpende Hand se Beroepsleidingsdiens. Besoek die webtuiste www.loopbaan.co.za S

S Foto: Reint Dykema

Deur Nico Strydom

olidariteit het ’n veiligheidsooreenkoms met Eskom gesluit ingevolge waarvan vier van die vakbond se lede as voltydse veiligheidsverteenwoordigers by die kragreus aangestel sal word. Dié ooreenkoms, wat op 20 Julie onderteken is, vervang die vorige gesondheids- en veiligheidsooreenkoms wat in die vroeë 90’s gesluit is. Volgens Leigh McMaster, Solidariteit se hoof van volhoubare ontwikkeling en verhoudinge, is die nuwe veiligheidsooreenkoms die produk van nagenoeg vier maande se onderhandeling. “Dit is die ontwerp van ’n nuwe inklusiewe veiligheidsmodel binne Eskom. Solidariteit sal voortaan nou betrokke wees by Eskom se veiligheidstrategieë. Dit sal verseker dat Solidariteit se nagenoeg 6 500 lede by Eskom se belange rakende veiligheid hoër prioriteit geniet.” McMaster sê vier Solidariteit-lede sal as voltydse veiligheidsverteenwoordigers in Eskom se

vier hoofafdelings, naamlik kragopwekking, distribusie, transmissie en groepskapitaal, aangestel word. McMaster sê Solidariteit is veral opgewonde oor die totstandkoming van ’n nasionale organisatoriese gesondheids- en veiligheidskomitee, bestaande uit verteenwoordigers van Eskom

en vakbonde se bestuur asook verteenwoordigers van die departement van arbeid. Die komitee sal onder meer verantwoordelik wees om te verseker dat belanghebbendes gesondheids- en veiligheidsaangeleenthede op ’n gereelde grondslag bespreek. S

bedryfsnuus

Vakbond sluit nuwe veiligheidsooreenkoms met kragreus

in Beweging

Nuus oor al die organisasies wat deel van die Solidariteit Beweging vorm.

Groot name vas om klein magies te vul

Lindie Strydom, Sorina (die Flooze), Andries Hendrik Potgieter, Gretha Wiid, Liza Brönner en Tanya Strauss ondersteun Solidariteit Helpende Hand se Kosblikkieprojek en eetstaking.

S Foto: Juanita du Preez

Deur Juanita du Preez

olidariteit Helpende Hand se massaeetstaking ten bate van die nasionale Kosblikkieprojek op 26 en 27 Julie was baie suksesvol en het die organisasie se verwagtings oortref. Helpende Hand het mense oor die hele land uitgenooi om ook deel te neem aan ’n eetstaking om met behoeftige en honger kleuters te identifiseer. In 2011 het Helpende Hand met die eerste massa-eetstaking binne agt ure R65 000 ingesamel. Ongeveer R90 000 is tydens vanjaar se eetstaking ingesamel. Hierdie bedrag is egter net meer as 10% van die Kosblikkieprojek se jaarlikse uitgawes van R750 000. Helpende Hand bereik vanjaar sowat 3 200 behoeftige kleuters met die Kosblikkieprojek. Dié projek het die afgelope drie jaar gegroei tot ’n omvattende antwoord op die holistiese ontwikkeling van behoeftige kleuters in Suid-Afrika. Dit behels ’n voedingskema waardeur kleuters voedsame etes by kleuterskole ontvang, die opleiding van nagenoeg 2 000 ouers en versorgers of kleuterskoolassistente en die verskaffing van

05/2012 • www.solidariteit.co.za

kratte gevul met opvoedkundige speelgoed aan kleuterskole en graad R-klasse. “Ons is so dankbaar vir elke persoon wat ’n SMS gestuur, ’n kosblikkie teen R50 gekoop of ’n bedrag direk in ons bankrekening betaal het,” sê Lindie Strydom, die projekorganiseerder. “Om voorkomend van die uitdagings rakende vroeë kinderontwikkeling werk te maak deur voedingskemas by kleuterskole, die opleiding van kleuterskoolassistente, die verskaffing van ouerleiding en maatskaplike ondersteuning en die beskikbaarstelling van opvoedkundige materiaal, moet die gemeenskap werklik by die projek inkoop. Die behoefte aan die ondersteuning wat die projek bied, neem elke jaar toe.” Bobby en Karlien van Jaarsveld, Pieter Koen, Hykie Berg en Chris Vorster is van die bekendes wat op 27 Julie honger gely het. Ander bekendes soos Sorina (die Flooze), Andries Hendrik Potgieter, Nianell,Tiro, Liza Brönner,Tanya Strauss en Gretha Wiid het op dié dag by die Kolonnadewinkelsentrum in Pretoria vir die Kosblikkieprojek bewusmaking gedoen.

Só kan jy help

Die Kosblikkieprojek behels in 2012 voedingskemas by 40 kleuterskole regoor die land, en die indiensopleiding en ouerleiding word in samewerking met Hettie Brittz en haar span Immergroen Ouerskapfasiliteerders aangebied. Elke skool ontvang ’n krat met materiaal vir kuns en handwerk, opvoedkundige en fantasiespel, lewensvaardighede, wiskundige vermoëns, legkaarte en Afrikaanse leesboekies. Opvoedkundige materiaal in die vorm van temperament- en gedragplakkate, dissiplineprodukte, CD’s en DVD’s word ook aan die skool geskenk. Om ’n simboliese kosblikkie teen R50 te koop en vir ’n behoeftige kleuter die geleentheid te gee om met ’n gelyke kans weg te spring, SMS die woord “Hand” na 38657 en ons sal jou skakel. Of besoek die webtuiste www.helpendehand.co.za S

Foto: iStockphoto.com

olidariteit Helpende Hand gaan oor die volgende jaar R1,15 miljoen terugploeg in die gemeenskap. Danksy die inwerkingstelling van ’n nuwe takfinansieringsplan sal elke Helpende Hand-tak R10 000 van die organisasie ontvang om in die gemeenskap aan te wend vir elke 15 nuwe ondersteuners wat by ’n tak aansluit. Die plan verseker dat ondersteuners se bydraes ten volle in hul eie gemeenskappe aangewend word. Helpende Hand se takke fokus op dienste wat gerig is op alle lede van die gemeenskap, van kleuters tot bejaardes, waardeur die beleid van opheffing deur opleiding bevorder word. Helpende Hand se krag lê in die vrywilligers en ondersteuners wat die werk van die organisasie moontlik maak. Dié mense se bydraes van tyd, kennis en geld maak dit vir Helpende Hand moontlik om die geveg teen armoede voort te

sit. Verskeie takke het reeds hulle eerste 15 nuwe ondersteuners gewerf en is hard aan die werk om die volgende 15 te betrek. “By Solidariteit Helpende Hand volg ons ’n beleid van bemagtiging en opheffing deur middel van opleiding, want ons glo dat dit die beste manier is om armoede uit te roei,” sê dr. Danie Brink, uitvoerende hoof van Helpende Hand. “Ons omvattende dienswaardeketting behels ’n deurlopende begeleidingsproses wat geestelike, kulturele en maatskaplike armoede aanpak en ’n kleuter, kind, student en jongmens uiteindelik help om voor te berei vir die wêreld van werk. Ons kan hierdie belangrike taak slegs met die hulp van ons vrywilligers verrig.” Helpende Hand doen ’n beroep op die publiek om hierdie plan van hoop te ondersteun deur by sy takke betrokke te raak. • Om aan te sluit, skakel 012 644 4390 of besoek www.helpendehand.co.za S

inbeweging

Helpende Hand ploeg R1,15 miljoen terug

inbeweging

Só help ons met beroep- en vakkeuses Kenniswerkers nodig

Deur Annette Taljaard

Foto: iStockphoto.com

ersiêre opleiding is peperduur. Daarom het dit sin om in professionele loopbaanvoorligting te belê. Solidariteit Helpende Hand se professionele beroepsleidingsdiens wil jongmense voorberei vir die wêreld van werk. Die doel van die Helpende Hand Beroepsvoorligtingsprogram is om aan Afrikaanse jongmense regoor die land ’n bekostigbare beroepsleidingdiens ten opsigte van vak- en beroepskeuses te verskaf deur psigometriese toetse te gebruik. Helpende Hand se dienste is tot 300% goedkoper as in die mark. ’n Geregistreerde psigometris, in samewerking met Solidariteit Helpende Hand, kan die toetse in jou tuisdorp kom aanbied, mits daar agt of meer jongmense is wat van die diens gebruik wil maak.

Hoe werk psigometriese dienste? Daar is ’n verskeidenheid van pakkette beskikbaar, elkeen saamgestel om in individuele behoeftes te voorsien. Individuele en groepstoetse word ook in jou gemeenskap gedoen. Kry ’n groep van agt leerders in jou gemeenskap of skool bymekaar wat getoets wil word en tree met ons in verbinding om ’n afspraak te maak. Wat sluit dit in? • ’n Informele gesprek wat voor of ná die toetsing met die ouers en kind gevoer word. 05/2012 • www.solidariteit.co.za

• ’n Evaluering wat, afhangende van die aantal toetse wat by die sessie ingesluit word, ongeveer 1½ tot 2 ure duur. • ’n Professionele verslag. • ’n Terugvoersessie wat twee weke ná die toetsing aan die ouers en kind gegee word. Kies uit dié pakkette • Vakkeusepakket (Gr. 7 – 9): Dit sluit in die afneem van ’n aanleg-, belangstellingsen persoonlikheidstoets. Hier word spesifiek gefokus om die regte vakke te kies vir die rigting waarin die kind moontlik wil studeer of werk. Die koste is R400. • Beroepskeusepakket (Gr. 10 – 12): Dit sluit in die afneem van ’n aanleg-, belangstellingsen persoonlikheidstoets. Hier word in diepte op die beroepskeuse van die kind gefokus. Opsies wat beskikbaar is en moontlikhede vir die toekoms word teen die agtergrond van die kind se vaardighede, skoolpunte en -vakke uiteengesit. Die koste is R660. • Jongmense- en werksoekerspakket (naskools): Dit sluit in die afneem van ’n aanleg-, belangstellingsen persoonlikheidstoets. Sterkpunte en vaardighede word uitgelig en moontlike opsies vir die toekoms word uiteengesit. Die koste is R550. • Skakel vir AnnetteTaljaard by 012 644 4390 vir meer inligting of besoek www.loopbaan.co.za S

Volgens Flip Buys, uitvoerende hoof van die Solidariteit Beweging, word die toekoms van werk beïnvloed deur nuwe tegnologie en globalisering. “Daar gaan eindelik twee klasse werkers wees: kenniswerkers en die werkloses. Die sleutel tot die toekoms is goeie opleiding en opvoeding. Lewenslange leer is nodig. Skep daarom geleenthede vir jou kinders om op die voorpunt van die nuwe kennis te bly.” Mark Pretorius* is ’n jong man met ’n lag in sy stem, ’n reguit kyk in sy oë. Hy is een van die sowat 360 000 jongmense wat in 2011 matriek geslaag en een van die 90 000 wat matriekvrystelling gekry het. Sy antwoord op die vraag wat hy gaan studeer was: “Ek is nog nie seker nie.” Ek is verlig, want die oplossing is eenvoudig: Stuur hom vir ’n psigometriese toets. “Nee,” was sy reaksie,“ek is nie seker of ek wíl gaan studeer nie”. Tegnologie en navorsing gaan so vinnig vooruit dat ’n mens dit nie kan bekostig om agter te raak nie. Veral werknemers moet op die hoogte van sake bly om sodoende die beste in hul werk en veld te wees. Met die huidige stand van werkloosheid, word slegs die beste werknemers in diens geneem. Dit is dus van toekomsbelang dat oud en jonk hulself voortdurend verder bekwaam. Voortgesette leer is ’n vereiste vir professionele ontwikkeling. Volgens dr. Paul Steyn, akademiese hoof van Akademia, die Solidariteit Beweging se eie tersiêre onderriginstelling, is volwasseneonderrig ’n groot behoefte. “Somtyds besef volwassenes dat hulle van beroep wil verander. Dit is ook belangrik dat werknemers voortdurend nuwe tegnologie moet aanleer en hul kennis sodoende verbreed. “Geleenthede vir leer is nie beperk tot graadstudies nie. Volwassenes kan ook ’n eenjarige hoër sertifikaat of ’n driejarige diploma by instellings soos Akademia verwerf,” verduidelik Steyn. * Skuilnaam. S

inbeweging

Om ’n beurs te gee, is om koers te gee

Foto: iStockphoto.com

Deur Dr. Danie Brink

eursdonateurs by Solidariteit Helpende Hand se Afrikaanse Beursinstituut beskik deur die bank oor een spesifieke, unieke kwaliteit. Soos die res van ons is hulle nie uniek wat die nood van finansiële voorsorg vir hul gesinslede betref nie. Hulle het ook almal kinders, ouers en ander familielede wat finansiële versorging benodig en is ook in die meeste gevalle nie noodwendig besonder welgesteld nie. Hierdie unieke groep mense het egter die unieke karaktereienskap dat hulle omgee vir mense verder as net die spreekwoordelike “binnekring” van naaste familie. Deur beurse te stig, help hierdie mense om wyer te help, versorg en plant hulle saadjies wat later groot bome met heerlike skaduwee gaan word. Ter voorbereiding vir die 2013-akademiese jaar wend Helpende Hand tans ’n gefokusde poging aan om die aantal beursfondse by ons Afrikaanse Beursinstituut te groei. Daar is tans 72 verskillende beursfondse wat wissel van groot korporatiewe beursfondse tot kleiner gemeenskapsbeursfondse. Helpende Hand probeer ook om die bedrag in elk van hierdie 72 beursfondse te help groei sodat die beurse en rentevrye lenings wat daaruit toegeken word ’n groter impak kan hê. Helpende Hand se huidige beursdonateurs en hul vriende word eersdaags onthaal by ses musiekaande in die pragtige Centurion Teater. Van ons land se beste Afrikaanse kunstenaars tree op – Chris Chameleon (twee aande), Jak de Priester, Laurika Rauch, Riana Nel en Lize Beekman. Afrikaners is nog altyd gekenmerk deur ’n opofferende uitreik na hul medemens. Die positiewe uitvloeisels van die Reddingsdaadbond, opofferende en hoogs suksesvolle Afrikaanse onderwys en ’n suksesvolle struktuur van welsyn gedurende die grootste

05/2012 • www.solidariteit.co.za

deel van die 20ste eeu getuig hiervan. Deur die stig van beurse en deur behoeftige kinders te borg, slaag Helpende Hand daarin om mense te help om uiting te gee aan hierdie behoefte om hul medemens te help. Mense wat belangstel om ’n beurs te stig, word aangemoedig om die personeel van die Afrikaanse Beursinstituut te kontak. ’n Beurs wat hier gestig word, is nie ’n eenmalige gebeurtenis nie, aangesien die geld meestal in die vorm van ’n rentevrye lening aan studente uitbetaal word. Studente wat gehelp is om ’n kwalifikasie te verwerf en ’n werk te kry, betaal dus weer hierdie geld aan die betrokke beurs terug. Sodoende bly hierdie beurs voortbestaan as ’n lewende monument in die donateur se naam. • Dr. Danie Brink is uitvoerende hoof van Solidariteit Helpende Hand. S

Beurs bewaarheid sy toekomsdrome Deur Nico Strydom

Nege jaar gelede het Dewald van den Heever (27) daarvan gedroom om ’n aktuaris te word, maar ná sowat 50 onsuksesvolle pogings om ’n beurs te kry, het sy toekoms nie rooskleurig gelyk nie. Dewald het uiteindelik ’n beurs gekry nadat oudpres. Nelson Mandela ingegryp het. Hy het ook ’n merietebeurs van R7 000 van Solidariteit gekry. Vandag is Dewald ’n aktuaris by die versekeringsmaatskappy Liberty. Dewald het in 2002 elf onderskeidings aan die Hoërskool Jeugland aan die Oos-Rand behaal. Hy was ook die skoolkoor se hoofseun en onderhoofseun van kultuur. Dewald het onsuksesvol by meer as 50 instellings aansoek gedoen om ’n beurs om aktuariële wetenskap aan die Universiteit van Pretoria te studeer. In 2003 het hy die beurs by Liberty gekry, en teen einde 2006 het hy sy BSc (Hons) in Aktuariële Wetenskap voltooi. “’n Mens kan enige doel bereik as jy hard werk en toelaat dat mense jou langs die pad help.” Dewald sê daar word nie genoeg gedoen om jongmense te help om studiebeurse te kry nie.“Maar ’n mens moet ook nie opgee nie. As jy nie in jou eerste jaar ’n beurs kan kry nie, probeer weer die volgende jaar. Maatskappye is baie meer bereid om beurse te gee as jy jouself reeds in jou studierigting begin bewys het. Liberty is byvoorbeeld baie betrokke om seker te maak dat beurse beskikbaar is vir behoeftige studente wat hulself al in hul studies begin bewys het.” Dewald het Solidariteit ook bedank vir sy rol.“Solidariteit se werk hier is baie waardevol en ek dink bloot die feit dat hulle daarin slaag om baie aandag hierop te fokus, het ’n baie groot invloed.” Die Afrikaanse Beursinstituut is in 2003 gestig om finansiële ondersteuning aan Afrikaanse studente te bied. Sedertdien het die beursplatform gegroei tot meer as 70 beurse.Vanjaar is R7 miljoen se beurslenings aan 529 behoeftige studente toegeken. In totaal is daar al ongeveer 2 500 studente gehelp. S

Deur Juanita du Preez

yfhonderd uitgelese sakelui het in Augustus R650 000 bygedra om die AfriSake Beursfonds onder leiding van dr. Steve Booysen te stig. Dié beursfonds word deur Solidariteit Helpende Hand se Afrikaanse Beursinstituut bestuur en geadministreer. Die fondse is ingesamel deur ’n liefdadigheidsmusiekvertoning by Emperor’s Palace aan die Oos-Rand ten bate van die Afrikaanse Beursinstituut. Gaste kon ook verder bydra om die 72 beursfondse wat deur die instituut bestuur word, te versterk of hul eie beursfondse stig. Dié konsert is vanjaar vir die derde keer aangebied. Die gaste is vanjaar onder andere vermaak deur Bianca le Grange, Ses Snare, Adam, Jon Delinger, Mel Botes en Riders from the Storm. Volgens Booysen, voormalige uitvoerende hoof van Absa, is hulle baie tevrede dat hulle wel

daarin geslaag het om met dié geleentheid meer as ’n halfmiljoen rand in te samel. Intussen het ander beursdonateurs ook die afgelope ruk die gemeenskap betrek om by hul beursfondse betrokke te raak. “Nie almal het miljoene of selfs duisende rande om by te dra nie, maar elke sent is vir ons, en uiteindelik die studente aan wie ons ’n toekoms gee, baie belangrik,” sê Dinah Jacobs-Theron, hoof van die Afrikaanse Beursinstituut. Die Afrikaanse Beursinstituut kon vanjaar 529 studente met finansiering help danksy inisiatiewe soos hierdie. “Die beurskonsep maak werklik ’n groot verskil in baie kinders se lewens,” sê JacobsTheron. “Individue, wat van ander afhanklik was om ’n bestaan te voer, kan ná hul studies nou onafhanklik funksioneer. Ongelukkig kon ons nie almal help wat aansoek gedoen het nie en moes ons duisende kinders wegwys.” S

fonds s r u e b n ’ Stig in elkeen

s jeug lê roepsms van on Die toeko nde. Individuele of g uut a h eursinstit van ons se frikaanse B te die A ie d t to bydraes ige studen at behoeft ulself deur verseker d ord om h w d ie lf b e g id hef. Om se geleenthe ing op te id le p so b n o a c middel v k Dinah Ja stig, konta r ’n e’n beurs te 2 644 4428 of stuu 1 0 .za Theron by dehand.co h@helpen a in d a n s po

inbeweging

Sakelui dra R650 000 by tot Beursinstituut

inbeweging

Zumaville simptoom van groter probleem

Foto’s: iStockphoto.com; Kunstenaarsvoorstelling

Deur Ernst Roets

ie regering se besluit om ’n splinternuwe dorp van R2 miljard net 3,2 kilometer vanaf Nkandla (pres. Jacob Zuma se tuisdorp) in KwaZulu-Natal te bou, getuig van ’n ernstige agterstand in die ANC-regering se ideologiese denkraamwerk. Die Umlalazi-Nkandla Smart Growth Centre, wat vinnig die naam Zumaville gekry het, word voorgehou as ’n projek wat deel vorm van die regering se inisiatief om landelike gebiede in Suid-Afrika te ontwikkel. Vir hierdie projek sal belastingbetalers luidens mediaberigte waarskynlik meer as R1 miljard moet opdok. Gerieflikheidsonthalwe is Zuma terselfdertyd ook besig om sy eie Nkandla-aftreewoning op te knap. Hierdie woning sal spog met ’n helikopterlandingsarea, 10 lugversorgde slaapkamers, ’n persoonlike kliniek en gimnasium (wat waarskynlik nie gebruik sal word nie), ondergrondse leefareas en ontsnappingsroetes en sommer ’n hele klomp wonings vir personeel en sekuriteitsbeamptes. Hoewel daar nog baie vrae oor die finansiering van hierdie huis is, meen staatsamptenare dat hierdie opknappings “iewers tussen R69 miljoen en R400 miljoen” gaan kos. Dit is nie ingesluit by die R2 miljard wat vir Zumaville begroot word nie. Hierdie ontwikkelings is skreiend, om die minste te sê. Geen aanduiding kan gegee word waarom daar spesifiek besluit is om Zuma se tuisdorp as ontwikkelingsarea te kies nie.Wat wel bekend is, is dat die president in drie verskillende hoedanighede by hierdie projek betrokke is. In die eerste plek is hy as staatspresident die hoof van die uitvoerende gesag in Suid-Afrika en is hy in daardie hoedanigheid ten nouste by hierdie projek betrokke.Tweedens is Zuma ook die voorsitter van die landelike ontwikkelingsorganisasie Masibambisane wat hierdie projek in samewerking met die regering onderneem. Laastens, en sekerlik die belangrikste, is Zuma ook ’n begunstigde van hierdie projek aangesien dit nie net die waarde van sy eiendom sal verhoog nie, maar dit ook ’n buitensporig-gerieflike aftrede vir hom sal verseker. Boonop is die projek ook reeds in omstredenheid gedompel nadat Masibambisane aangedui het dat dit bankrot is, verskeie sogenaamde sakevennote aangedui het dat hulle nie van die projek weet nie en die onderskeie staats-

05/2012 • www.solidariteit.co.za

“

Mense kan slegs deur middel van opleiding opgehef word, en armoede kan slegs uitgeroei word wanneer mense bemagtig word om ’n bydra tot die ekonomie te lewer. Sodoende kan mense vir hulself en hul gemeenskappe ’n toekoms skep.XX departemente, wat na bewering betrokke is, aangedui het dat daar onduidelikheid oor hul rolle in hierdie projek is. Enige redelike persoon wat na hierdie feite kyk, kan die gevolgtrekking maak dat Zuma besig is om sy eie belange bo dié van die res van Suid-Afrika te stel.Tot op hede lyk dit ook nie of die regering veel moeite doen om die teendeel te bewys nie. Dit is egter belangrik om te noem dat die feit dat die regering inisiatief neem om landelike gebiede te ontwikkel, verwelkom en aangemoedig moet word. Die beswaar is egter oor die manier waarop die regering dit wil doen. Met hierdie inisiatief beplan die regering om ’n buitensporige finansiële inspuiting in ’n baie klein gebied te gee. Hoewel Zuma, sy naasbestaandes en die res van die inwoners van Nkandla groot voordeel hieruit gaan trek, gaan hierdie projek nie veel doen om landelike gebiede op ’n volhoubare wyse te ontwikkel nie. Juis daarom getuig hierdie projek van ’n groter probleem in die ANC; ’n probleem wat al as ’n “ideologiese gestremdheid” beskryf is. Dit is die ANC se nosie dat mense opgehef kan word

”

deur aalmoese met die een hand uit te deel en opleiding met die ander hand te verwaarloos. Dit is tragies dat hierdie projek die lig sien in dieselfde tyd as waarin die regering in die grootste onderwysskandaal wat hierdie land in dekades gesien het, gedompel is. Mense kan slegs deur middel van opleiding opgehef word, en armoede kan slegs uitgeroei word wanneer mense bemagtig word om ’n bydra tot die ekonomie te lewer. Sodoende kan mense vir hulself en hul gemeenskappe ’n toekoms skep. Hoewel die Zumaville-projek na ’n goeie aftreeplan vir Zuma as individu lyk, moet die president besef dat sy tyd om te bepaal wat die Zuma-erflating gaan wees, besig is om uit te loop. In hierdie stadium lyk dit of sy erflating een gaan wees van persoonlike bevoordeling ten koste van die samelewing. Daar is veel meer wat oor die UmlalaziNkandla Smart Growth Centre gesê kan word. Die belangrikste is egter dat dit vir seker nie ’n sentrum vir intelligente ontwikkeling is nie. • Ernst Roets is adjunk uitvoerende hoof van AfriForum. S

aksent media • 082 445 4513

Solidariteit Groeifonds

KLEINGELD maak

GROOTGELD

Lede se R11-Groeifondsbydraes maak R18 miljoen-verskil in 2012 Sol-Tech lei Afrikaanse jongmense in skaars en kritieke vaardighede op. Sodoende word hierdie jongmense makliker in diens geneem en kan hulle ’n hoopvolle toekoms in Suid-Afrika geniet. Die Solidariteit Groeifonds dra R1,5 miljoen hiertoe by. Solidariteit Helpende Hand fokus op opheffing deur opleiding. Die Afrikaanse Beursintituut help jaarliks honderde minderbevoorregte studente om hul loopbaandrome na te jaag. Die Solidariteit Groeifonds dra R1,5 miljoen hiertoe by. Akademia is die Solidariteit Beweging se privaat, interaktiewe en Afrikaanse afstandsonderriginstelling wat hoëronderwyskwalifikasies op universiteitsvlak aanbied. Die Solidariteit Groeifonds dra meer as R5,5 miljoen hiertoe by.

“

”

Hoop kom nie vanself nie. Skep jou eie hoop.

~ Flip Buys, uitvoerende hoof van die Solidariteit Beweging ~

Solidariteit Beweging

Maroela Media is ’n internetkuierplek vir Afrikaanssprekendes en bied alles van nuus tot debatte, kuns, letterkunde en musiek. Draadloos is Maroela Media se radioproduksiehuis. Die Solidariteit Groeifonds dra R500 000 hiertoe by. Die Kampus is die Solidariteit Beweging se lewende monument om prakties en doelgerig te help bou aan ’n hoopvolle toekoms met onderrig as fokus. Die Solidariteit Groeifonds dra meer as R9 miljoen hiertoe by.

www.solidariteit.co.za

0861 25 24 23

inbeweging

AfriForum hof toe oor begraafplaas

T Foto’s: iStockphoto.com; verskaf

Deur Alana Bailey

ydens ’n onlangse konferensie oor Anglo-Boereoorlogbegraafplase sê die bekende bewaringskundige, dr. Willem Punt, dat ’n land se beskawingspeil gemeet kan word aan die manier waarop dit sy gestorwe helde behandel. Dié woorde lê ’n ernstige klag teen alle Suid-Afrikaners, want nie net ons historiese begraafplase nie maar feitlik alle terreine van kultuurhistoriese betekenis verkeer tans onder druk in ons land. Die konsentrasiekampbegraafplaas van Winburg is ’n skreiende voorbeeld in hierdie verband. Die grafte van die 487 volwassenes en kinders wat tydens die Anglo-Boereoorlog (1899–1902) in Winburg se kamp dood is, asook enkele Britse grafte daarnaas, word deesdae verswelg deur hope rommel en bedreig deur erosie – bloot omdat die Masilonyana-munisipaliteit nie sy munisipale pligte nakom om die begraafplaas se omgewing na behore te bestuur nie. Wat ’n aantreklike historiese en toerismebate vir die dorp kon wees, is nou ’n skandvlek wat net met groot persoonlike gevaar besoek kan word. Daar is hoofsaaklik drie kwessies wat die

05/2012 • www.solidariteit.co.za

AfriForum toeganklikheid, toestand en toekoms van hierdie terrein ingrypend raak. Die dorp se totale gebrek aan ’n afval- en rommelbeheerbeleid, soos wetlik voorgeskryf word, het tot gevolg dat rommel om en op die terrein gestort word. Die grafte van die kampslagoffers word deur bourommel, huisafval en selfs dooie diere bedek, wat ook ’n gesondheidsgevaar vir woongebiede in die omgewing skep. Die Erfenisstigting maak die terrein gereeld skoon, maar omheining word gesteel, en ná ’n enkele windvlagie lyk alles net so haglik soos tevore. Die pad na die terrein is haas onbegaanbaar – selfs vir viertrekvoertuie. In die reënseisoen word die probleem nog erger. Onwettige gruisgrawery direk langs die terrein skep ’n ernstige erosiegevaar. Van die grafte toon reeds skade wat die Erfenisstigting probeer herstel, maar terwyl die grawery

voortduur, gaan die probleem nie ophou nie. Nadat die munisipaliteit nie net dringende skrywes van die Erfenisstigting geïgnoreer het nie maar selfs ook geen ag geslaan het op direktiewe van die Vrystaatse departement van ekonomiese ontwikkeling, toerisme en omgewingsake nie, was dit duidelik dat regsaksie die enigste uitweg was om die toekoms van die konsentrasiekampbegraafplaas te probeer verseker. In Julie 2012 het AfriForum ’n aansoek teen die munisipaliteit gebring. Laasgenoemde het pas aangedui dat hulle die aansoek sal teenstaan. Binnekort sal die toekoms van die terrein, wat van soveel betekenis vir beide Suid-Afrika en Brittanje is, dus in die hof beslis word. Landwyd word al minder deur plaaslike, provinsiale en nasionale owerhede gedoen om bestaande erfenisterreine te bewaar. AfriForum beskou hierdie saak as ’n toetssaak wat gebruik kan word om ander owerhede te herinner aan hulle wetlike verpligting om ons erfenis te bewaar – ’n stap in die rigting van regmatige erkenning vir ons helde. • Alana Bailey is adjunk uitvoerende hoof van AfriForum. S

Foto: iStockphoto.com

uid-Afrika spog met die Groot Vyf, ander pragtige wildlewe soos die springbok, die protea, die bloukraanvoël, die mooiste natuurtonele. Dit is net hier waar ons wil wees. Stropers is egter stadig maar seker besig om plotte, plase en nasionale parke waar wild baljaar in slagvelde te verander. Stropery is ’n nasionale probleem.Van konyne, bokke en vlakvarke tot renosters, leeus, skilpaaie, plaaslike plante en skulpvis is in stropers se visier. Fauna en flora wat gestroop word, word gewoonlik aangewend as voedselbron of vir medisinale doeleindes, hoewel dit al telkemale wetenskaplik bewys is dat byvoorbeeld renosterhorings geen medisinale waarde het nie. Stropery bly steeds ’n misdaad en barbaars, ongeag die dryfveer daaragter. Wanneer ons praat van stropery, verwys ons na die onwettige skiet, vang of neem van wild of vis op private of openbare eiendom.Vee soos beeste raak ook

gereeld in lokvalle of strikke verstrengel. AfriForum moedig gemeenskappe aan om proaktief te raak rondom die kwessie van wildstropery. Die gemeenskap van die Buffelsdriftbewarea, noord van Pretoria, is ’n leier op dié gebied. Hulle het begin om die bewarea gereeld strategies te patrolleer en sodoende wildstropery in dié gebied hok te slaan. Lede van die gemeenskap werk saam met die Suid-Afrikaanse Polisiediens se landelike beveiligingseenheid, die Tshwane Metropolisie se berede-eenheid en Gauteng Natuurbewaring om stropers se kriminele aktiwiteite te bemoeilik. Dié gemeenskap het al op verskeie strikke, sommige met die dooie diere nog daarin vasgevang, afgekom. Volgens Dicks Dietrichsen, lid van die AfriForum Kameeldrift-Oos-tak, is wildstropery ’n geweldige probleem. Hy sê die natuurlike omgewing is Suid-Afrikaners se erfenis en dit is

daarom gemeenskappe se verantwoordelikheid om dit te beskerm. AfriForum doen ’n beroep op gemeenskappe om daadwerklik op die uitkyk te wees vir strikke op kleinhoewes en plase en om dit te verwyder. Suid-Afrika is elkeen van ons se tuiste en net soos ons ons huise netjies maak en struktureel onderhou, moet ons elkeen die verantwoordelikheid neem om ons groter tuiste aan die suidpunt van die vasteland op te pas. Dit begin by elkeen van ons! S

inbeweging

Span kragte saam teen wildstropery

inbeweging

Vroue wys hul staal by Beweging se tegniese kollege “Daar is een geheime bestanddeel wat Sol-Tech ’n unieke voordeel bo ander tegniese kolleges gee: ’n tikkie finesse.” Só het Paul van Deventer, besturende direkteur van dié tegniese kollege, onlangs by ’n funksie ter viering van Vrouedag by die kollege gesê. “Tegniese kolleges en die groter wêreld van tegniese loopbane is tradisioneel maar ’n manswêreld,” verduidelik Van Deventer. Sol-Tech is egter besig om dié tradisie te verbreek.“Buiten dat die kollege ’n hele paar vrouestudente het, is 44% van sy personeellede vroulik.” Katryn Flemming was Sol-Tech se eerste vroulike dosent en is self ’n oudstudent en studenteraadslid van Sol-Tech. Intussen is Chantelle Moss en Lynette Kriel, albei op die punt om hul kwalifikasies in ingenieurswese te behaal, ook dosente in van die teoretiese vakke by die kollege. By die meerderheid van tradisionele tegniese kolleges is 85% van die personeel mans.“Ons vind dat die groter aantal vroue by Sol-Tech help om meer balans te bring. Sol-Tech heg baie waarde aan die bydraes wat die rose tussen die dorings kan lewer.”

Sol-Tech verwelkom nuwe studente

S Foto’s: Reint Dykema

Deur Moira-Marie Kloppers

ol-Tech het in Augustus vanjaar 184 nuwe studente ingeneem om met hul N-kursusse in elektries, meulmakery, dieselwerktuigkunde en pas en draai te begin. Phillip Minnaar, die waarnemende hoof van Sol-Tech, sê tydens Julie se opedag het 138 studente keuringstoetse geskryf. Sol-Tech het ook tussen Januarie en Maart vanjaar 311 studente ingeneem en vanaf April tot Julie is ’n verdere 431 studente ingeneem. “Ons het ook 35 studente by ons elektriese werkwinkels, 18 by ons dieselwerkwinkels en 40 studente by ons meulmakerwerkwinkels ingeneem.” Intussen vorder 2013 se aansoeke goed en die volgende opedag lê nog voor. Dié opedag vind op 20 Oktober by Hoërskool Hercules in Pretoria plaas. “Die toestroming van studente kan aan drie

05/2012 • www.solidariteit.co.za

dinge toegeskryf word: dosente, opleiding en toerusting van hoë gehalte. Ons fokus nie net op tegniese vaardighede nie, maar ook op karakterontwikkeling en algemene lewensvaardighede soos kommunikasie, arbeidsverhoudinge en entrepreneurskap.” Volgens Minnaar is die jongmense wat aan die begin van hul studieloopbaan by Sol-Tech instap, meestal nog kinders, maar wanneer hulle hier uitstap, is hulle nie net kenners met ’n uiters gesogte kwalifikasie nie, hulle is ook toegerus vir die wêreld van werk en vol selfvertroue om ’n bydrae te maak in SuidAfrika. “Talle groot maatskappye versoek spesifiek dat Sol-Tech-studente daarheen uitgeplaas word vir hulle indiensopleiding en die meeste studente word dikwels by dieselfde werkgewer aangestel,” verduidelik Minnaar. S

In memoriam

Een van Sol-Tech se studente, Dirk Kotze, is in September in ’n tragiese motorongeluk oorlede. Kotze, wat in Junie 22 jaar oud geword het, het in April verlede jaar by SolTech begin studeer om hom as meulmaker te bekwaam. Hy het onlangs met sy praktiese indiensopleiding by Escort in Heidelberg begin. Sol-Tech het Kotze se ouers bygestaan met die begrafnisreëlings.“Ons wil graag ons innige meegevoel aan Dirk se familie, vriende en medestudente by SolTech betuig. Kotze sou ’n baie goeie bydrae kon maak in ’n loopbaanrigting waarin daar groot tekorte bestaan,” het Phillip Minnaar, waarnemende hoof van Sol-Tech, gesê.

inbeweging

Sertifikaatkrisis: Lig aan die einde van die tonnel

Sol-Tech tweede in rugbyliga ná taai eindstryd Sol-Tech se rugbyspan het vanjaar weer uitgeblink en die kollege se naam hoog gehou. Die span het deurgedring na die eindstryd van die Carlton-liga, maar met enkele punte teen die Universiteit van Pretoria vasgeval. Volgens Philip Minnaar, waarnemende hoof van Sol-

Tech, doen Sol-Tech se span baie moeite om by oefeninge uit te kom, selfs wanneer hulle uitstedig as deel van hul praktiese opleiding by werkgewers werk.“Die rugbyspan se harde werk is iets wat die kollege se studente elke jaar tot ’n hegte groep saambind.”

Swak dienslewering deur regulerende liggame wat die sertifikate vir die gesogte rooiseëlkwalifikasies moet uitreik, was die afgelope paar jaar ’n groot probleem en die krisis duur steeds voort. Die goeie nuus is dat die aantal sertifikate wat uitgereik word, tog begin toeneem het.“Om die gesloer met die uitreiking van sertifikate te oorkom, lewer ons aan voornemende werkgewers bewyse dat ons studente wel hul opleiding voltooi en die vaktoets geslaag het. Daarbenewens het talle studente wat al lank vir hul sertifikate wag, onlangs, danksy volgehoue druk van Sol-Tech, hulle sertifikate ontvang,” sê Paul Van Deventer, besturende direkteur van Sol-Tech. As langtermynoplossing het Sol-Tech van regulerende liggaam verwissel en sal voortaan onder Merseta resorteer.“Ons hoop dit sal die probleem finaal oplos,” sê Van Deventer.

inbeweging

Historiese moet-sien-plekke Links bo: Die historiese myndorp Cullinan se treinstasie. Regs bo: Die NG-gemeente Graaff-Reinet se kerkgebou is in die 1880’s gebou.

In elke land is daar sekere moet-sien-plekke vir toeriste. In Frankryk is dit sekerlik die Eiffel-toring en die Louvre-kunsmuseum en in Engeland dalk Big Ben en Buckingham-paleis. So moet jy eenvoudig ook minstens een Holocaust-museum in Europa en een piramide in Egipte besoek. En in Suid-Afrika? As jy die historiese hart van Suid-Afrika wil vóél klop en wil weet waarom jou huis werklik hier is, moet jy minstens een keer by die volgende plekke afdraai, skryf Ilze Nieuwoudt. Slagvelde van die Vryheidsoorloë Hoewel daar in die meeste gevalle nie veel oor is om by die slagvelde van die Vryheidsoorloë te sien nie, vertel die oop ruimtes tog ’n treffender storie as wat museums en boeke ooit sal kan. Deur vooraf oor die slagting (soos Majuba en Magersfontein) op te lees en jouself te vergewis van die omstandighede van die slagveld en die ligging waar die onderskeie groepe hulself bevind het, kry die barre terrein weer lewe.

Foto’s: iStockphoto.com

Magiese myndorpe Die rol wat mynbou in die Suid-Afrikaanse geskiedenis gespeel het, kan nie ontken word nie. Om ’n prentjie te vorm van die destydse diamantstormlope en goudkoors wat die wêreld as ’t ware in die middel 1800’s beetgepak het, is ’n besoek aan ou myndorpe soos Pelgrimsrus, Cullinan of Kimberley net die ware Jakob.

Voortrekkermonumente Die waagmoed en dapper optrede van die Voortrekkers word nêrens so prominent uitgebeeld as by die imposante Voortrekkermonument in die suidweste van Pretoria nie. Hoewel dit een van die gewildste historiese toeriste-aantreklikhede in die land is, is dit beslis nie die enigste plek waar die verhale van die Trekkers vertel word nie. Nog ’n bekende terrein is natuurlik die Bloedrivierterrein in KwaZulu-Natal, maar maak gerus ook ’n draai by die kleiner monumente met groot stories, soos die Vegkopterrein buite Heilbron en die Moorddrifmonument buite Mokopane (Potgietersrus). 05/2012 • www.solidariteit.co.za

Konsentrasiekampterreine Waarskynlik die treffendste element van konsentrasiekampterreine (soos by Irene, Bloemfontein en Bethulie), waarvan tientalle regoor Suid-Afrika te vinde is, is die naamlyste wat die sterftes aandui. Doen gerus eers navorsing om te bepaal in watter van dié kampe van die Anglo-Boereoorlog jou voorouers aangehou is voordat jy besluit op een om te besoek. Die wete dat een van jou voorouers op dieselfde plek gevange gehou is en dalk selfs gesterf het, sal die besoek meer spesiaal en persoonlik maak. Argitektoniese wonders Tientalle Suid-Afrikaanse dorpies het rondom kerke ontstaan en uiteindelik die bymekaarkomplek van mense uit al die uithoeke van die distrik geword. Hoewel nie alle kerkgeboutjies die tydtoets deurstaan het nie, vertel dié wat behoue gebly het ’n waardevolle verhaal in ons argitektoniese geskiedenis. Prominente historiese kerke sluit onder meer in die Groote Kerk in Kaapstad (die oudste NG-gemeente in die land) wat in 1841 opgerig is, die kerk van die NG-gemeente Graaff-Reinet wat in die laat 1880’s gebou is en die sogenaamde Kruger-kerk in Pretoria wat in 1879 in gebruik geneem is. Dan is daar natuurlik ook Kerkplein (sonder enige kerk): Die Ou Raadsaal en Paleis van Justisie, wat in onderskeidelik 1889 en 1897 gebou is, is maar net ’n paar van die prominente historiese geboue op dié plein in die hartjie van Pretoria. S

Deur Ilze Nieuwoudt

eer as 75 jaar nadat die eerste FAK-sangbundel hom vir die eerste keer tuisgemaak het in die klaskamers, huise en harte van Suid-Afrikaners met liedjies soos “Sarie Marais”, “Aanstap Rooies” en “My hartjie my liefie”, raak almal wéér plesierig. Hierdie keer met die nuwe FAK Sangbundel Volume II. Dié bundel trek ’n nuwe baadjie aan met 600 van die beste Afrikaanse liedjies van die afgelope sowat 30 jaar. Die musiek van legendes soos Steve Hofmeyr, Mimi Coertse, Chris Chameleon en Anton Goosen is in hierdie bundel vervat en sal dié musiek sing-sing laat voortleef vir nóg ’n generasie. Die bekendstelling word gevier met die FAK Fantasties-konsert op Vrydag, 5 Oktober om 20:00. Hierdie eenmalige vertoning sluit optredes deur bekendes soos Theuns Jordaan,

Jak de Priester, Anna Davel en Pieter Smith in. Besoek www.aardklop.co.za vir meer inligting oor dié konsert. Die bundel word op Saterdag, 6 Oktober by die Boeke-oase by die Aardklop-kunstefees in Potchefstroom bekendgestel. Toegang is gratis. Kom kuier gerus saam! Wat bied FAK Sangbundel Volume II? Ses verskillende musiekkategorieë is in die bundel ingesluit om sodoende die volle spektrum van Afrikaanse musiek te dek. Die kategorieë is: Immergroen populêre musiek (soos “Agter elke

man” en “De la Rey”), Kleinkuns (soos “Vier seisoene kind” ), Koorwerke (soos “Die Alibama” en “Gebed”), Geestelike musiek (soos “Houtkruis”), Kinderliedjies (soos “Die lappop” en “Morsjors”) en Kunsliedere (soos “O boereplaas” en “Kom dans Klaradyn”). Bestel nou! SMS “FAK” na 34388 (SMS’e kos R2), skakel 012 644 4329 of stuur ’n e-pos na kraal@solidariteit.co.za. Die FAK Sangbundel kos R450, R50-posgeld uitgesluit. S

inbeweging

Al die veld is vrolik met nuwe FAK Sangbundel

inbeweging

Belhar geweeg, te lig bevind

Deur Ilze Nieuwoudt

n Kraal Uitgewers se nuutste boek, Belhar geweeg, ondersoek 18 skrywers die waardigheid van Belhar as belydenisskrif. Van dié skrywers is prominente kerklui soos die voormalige moderator van die Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK), prof. Piet Strauss, en bekendes soos die voormalige polisiehoof, genl. Johan van der Merwe. Belhar geweeg skets nie net die agtergrond waarteen Belhar saamgestel is nie, maar vra ook brandende vrae oor die moontlike invloed van die aanvaarding van Belhar en bied ’n nugtere benadering tot dié debat. Die boek bestaan uit ses hoofstukke met artikels wat fokus op onder meer die ontstaan van die Belydenis van Belhar en die agtergrond waarteen dit saamgestel is, die kerkordelike pad wat gestap is en die reaksie uit ander kerke en jonger kerkleiers in die NGK. Belhar geweeg sluit ook die volledige teks van Belhar, sowel as die begeleidende brief wat daarmee saam gelees moet word, in. Belhar geweeg word amptelik in Oktober bekendgestel en kos R150 (R20-posgeld uitgesluit). Die boek word uitgegee deur Kraal Uitgewers. Kraal Uitgewers is deel van die Solidariteit Beweging.

Foto: iStockphoto.com

Wie moet Belhar geweeg lees? Belhar geweeg is veral gemik op lidmate en kerklui van die Nederduitse Gereformeerde Kerk wat ernstig wil besin oor Belhar sowel as ander wat die debat oor die Belydenis van Belhar volg.

Hoekom is Belhar geweeg anders? Belhar geweeg praat oor die Belhar waarvan daar nie in die media en populêre gesprekke gehoor word nie. Kenners werp lig op talle Belhar-kwessies waaroor baie lidmate van die NGK twyfel, maar waaroor hulle, weens druk, te skuldig voel om vrae te vra. Is Belhar die enigste pad tot ’n verenigde kerk, of staan dit juis in die 05/2012 • www.solidariteit.co.za

Plaas jou bestelling só • SMS “Belhar” na 34388 en ’n Kraalagent sal jou skakel. (SMS’e kos R2.) • Faks: 086 714 1100 • Tel: 012 644 4329 • E-pos: kraal@solidariteit.co.za

pad van nouer bande tussen kerke? Is Belhar nie dalk net ’n tydsgebonde protesskrif wat in die hedendaagse bestel uitgedien en oorbodig geword het nie? Wat is die Belydenis van Belhar? Die Belydenis van Belhar is ’n geloofsbelydenis wat in 1982 deur ’n paneel teoloë van die Nederduitse Gereformeerde Sendingkerk (NGSK) geformuleer is. Die Sinode van die NGSK het gereken dat die samestelling van Belhar nodig was omdat die “sekulêre evangelie van apartheid” die belydenis van versoening en eenheid binne die Kerk in sy wese bedreig. Daar is geglo dat kerklike weerstand teen apartheid in sy sterkste vorm nodig was, dus weerstand in die vorm van ’n geloofsbelydenis. Die aanvaarding van Belhar by die NGSK Sinode van 1986 word deur talle as die hoogtepunt van die sogenaamde kerklikebelydenisbeweging teen apartheid in Suid-Afrika beskou. In die sowat 30 jaar wat sedert die aanvaarding van Belhar in dié deel van die NGKfamilie verloop het, het Belhar soos ’n wig tussen lidmate en die verskillende lidkerke van die familie kom lê. Daar is twee uiteenlopende pole vir en teen die dokument, sowel as ’n groot groep wat apaties teenoor die belydenis staan. Daar sal eers teen 2015, op die vroegste, ’n finale besluit gemaak kan word oor die Belydenis van Belhar se instelling as vierde belydenisskrif. Intussen het lidmate egter geleentheid om in hul afsonderlike gemeentes aan die besluitnemingsproses deel te neem. S

inbeweging

Op die Maroela-boekrak Deur Suné van Heerden

Evita se Bossie Sikelela Evita Bezuidenhout

Verlief Was jy al ooit verlief op iemand? Vlinders-op-diemaag-verlief? Halsoorkopdolverlief? So verlief dat jy in die geheim vir iemand ’n liedjie op jou kitaar geskryf het? So verlief dat jy aan niks anders kon dink nie? So verlief dat jy iets baie dom aangevang het? Dan sal die romantiese stories in hierdie bundel jou hart tjoklits laat klop! Verlief word deur LAPA uitgegee en is by toonaangewende boekhandelaars beskikbaar. Die boek kos R90 (prys onderhewig aan verandering).

Van die Kaap tot in Limpopo, van die Weskus tot daar waar die president vandaan kom, rol die borde in: Vol kwartels en tarentaalvleis met pruimedante. Kweperbredie en lemoeneend. Pofadders, beesstert en soet-suur-vlakvark. Evita Bezuidenhout maak ou geregte nuut, en berei veldkos fyn. Evita se Bossie Sikelela word deur Randomhousestruik uitgegee en is by toonaangewende boekhandelaars beskikbaar. Die boek kos R170 (prys onderhewig aan verandering).

Wen dié lekkerleesboek!

Een gelukkige wenner kan ’n eksemplaar van Verlief wen! Stuur ’n epos aan maroela@maroelamedia.co.za en gee vir ons die naam van een van die karakters in die uittreksel uit dié boek wat op die webtuiste www.maroelamedia.co.za verskyn.

mar ela media

Evita se pruimtert

BESTANDDELE 1 rol (400 g) broskorsdeeg 500 g groot rooi pruime 1 eier 1 eetlepel suiker 1 eetlepel room

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Foto: iStockphoto.com

METODE 1. Voorverhit die oond tot 180°C. 2. Smeer ’n tertbak en voer dit met deeg uit. 3. Prik die boom met ’n vurk. 4. Halveer en ontpit die pruime en pak dit styf teen mekaar, met die gesnyde kant na onder, in die tertbak. 5. Klits die eier, suiker en room saam en giet dit oor die pruime. 6. Bak 40 minute of tot die deeg goudbruin is. 7. Strooi ’n bietjie ekstra suiker oor. S

promosie

Het jy geweet?

Die vyf rykste Suid-Afrikaanse sakemanne volgens Forbes is: 1. Nicky Oppenheimer & familie se netto waarde is sowat $6,8 miljard. 2. Johann Rupert & familie se netto waarde word op sowat $5,1 miljard gereken. 3. Christo Wiese se netto waarde beloop sowat $2,7 miljard. 4. Patrice Motsepe se netto waarde word op $2,7 miljard geskat. 5. Laurie Dippenaar se netto waarde beloop sowat $750 miljoen. Bron: www.therichest.org

Hoe werk bateklasse, diversifikasie?

’n Foto: iStockphoto.com

Al ooit die waarskuwing gehoor dat ’n mens nie al jou eiers in een mandjie moet sit nie? Dit is interessant hoe mense se opinies daaroor verskil, skryf Francois Smit, besturende direkteur van Solidariteit Finansiële Dienste.

Kliënt het by een geleentheid vir my gesê dat hy diversifiseer deur sy geld aan meer as een adviseur te gee om te bestuur. Ander voel dat diversifikasie plaasvind wanneer hulle geld by meer as een bank gehou word. Dit is alles geldige argumente, maar is die metodes werklik ’n verspreiding van risiko? Die antwoord wat naaste aan die waarheid kom, lê opgesluit in die konsep van bateklasse. Wat is ’n bateklas? Dit is ’n klassifisering van die tipes bates wat in die geval van enige belegging met jou geld gekoop word. Die bekendste bateklasse is eiendom, aandele, effekte en kontant. Diversifikasie beteken eerstens dat jou geld tussen dié bates versprei word, en tweedens dat verskillende geldbedrae in elke bateklas geplaas word. Die keuse van hoeveel geld in elke bateklas geplaas word, hang van elke persoon se persoonlikheid en omstandighede af, en van die

05/2012 • www.solidariteit.co.za

lewenstadium waarin die persoon hom bevind. Die rede hiervoor is dat daar risiko’s aan elke bateklas verbonde is en elke persoon se risikoaptyt verskil. Dit is egter broodnodig dat mense ingelig moet word oor die rede waarom daar risiko aan ’n bateklas gekoppel word en wat oor tyd met dié risiko gebeur. Diversifikasie kan ook binne elke bateklas geskied.Wat word daarmee bedoel? In die geval van aandele as ’n bateklas word daar byvoorbeeld gediversifiseer deur verskillende aandele in verskillende maatskappye te koop. Selfs deur net een aandeel te koop, kan ’n mens reeds diversifiseer. Hoe is dit moontlik? Gaan soek ’n bietjie op Google vir ’n maatskappy met die naam Remgro. Dié maatskappy het ontstaan uit die sakeryk van die Rupertfamilie wat Rembrandt-sigarette vervaardig en verkoop het en ook uitgebreide belange in die drankbedryf het. Remgro koop aandele in ander topmaatskappye soos Medi-Clinic, die

FirstRand-groep (FNB),Total, Rainbow Chickens, TSB sugar, die PG Glass-groep, Distell (heelwat van die drank op winkelrakke se handelsmerke behoort aan Distell), en natuurlik Unilever (kyk gerus hoeveel produkte in jou mandjie by Checkers Unilever-produkte is). Deur ’n Remgro-aandeel te koop, word jou geld dus blootgestel aan, onder meer, mediese dienste, bankwese en versekering, die brandstofbedryf, die hoenderbedryf, suiker, glasprodukte, drankhandelsmerke en die meeste van die produkte in jou mandjie kruideniersware. Unilever verkoop byvoorbeeld Omo, Skip en Surf en Distell verkoop Amarula, wat een van die gewildste roomlikeurs ter wêreld is. Diversifikasie is dus nie wat dit op die oog af blyk om te wees nie. Dit verg dat ’n mens dieper delf in die onderwerp, besef dat sommige van die eiers in een mandjie groter is as ander en dat daar diversifikasie binne die mandjie self kan plaasvind.

Solidariteit Finansiële Dienste Korttermynlenings

Moenie dat SKULD jou STEM stil maak nie! Daarom bied Solidariteit Finansiële Dienste ’n kundige adviesdiens in samewerking met Spectrifin om jou met korttermynlenings en selfs skuldkonsolidering te help. Laat ons jou vandag help om jou skuldlas te verlig sodat jy die toekoms luidkeels tegemoet kan gaan! • • • •

Tot 36 maande terugbetalingstermyn. Voorlopige goedkeuring binne 24 uur. Mededingende rentekoerse. Konsolidasies.

aksent media • 082 445 4513

• Skakel 0800 734 346 of stuur e-pos na sales@spectrifin.co.za of besoek die webtuiste www.spectrifin.co.za

Skakel ons vandag nog by

Solidariteit Beweging

0861 10 10 05 Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

Spectrifin is ’n gemagtigde kredietverskaffer NCRCP-nommer: 132

inbeweging

Sewe wenke vir lekkerder lees op web

Die ontwerp en inhoud van ’n webtuiste moet ’n weerspieëling wees van wat die lede, ondersteuners of kliënte van die organisasie wil sien. In die ontwerp van webtuistes vir entiteite binne die Solidariteit Beweging word daar dus altyd gesorg dat die basiese riglyne vir goeie webontwerp gevolg word, skryf Daleen de Jager. EERSTE INDRUKKE IS BLYWEND Wanneer gebruikers ’n webtuiste besoek, neem dit die besoeker minder as ’n sekonde om ’n algehele indruk oor die webtuiste te vorm. ’n Gebruiker bestee skaars 2,6 sekondes om die hele webtuiste oorsigtelik op te som, voordat hy op ’n spesifieke area op die webblad fokus.

Bo eerder as onder

Gebruikers beweeg van bo na onder, maar die belangrikste inligting moet altyd bo-aan die webblad verskyn aangesien gebruikers meer aandag aan die bokant van ’n webblad gee.

LINKS eerder as REGS

Die linkerkantste kolom van ’n webtuiste kry meer aandag as die regterkant. Die meeste gebruikers lees van links na regs en daarom kry die linkerkant van jou webtuiste outomaties meer aandag as die regterkantste gedeelte. Die studie deur Internet Marketing Magazine het bevind dat webgebruikers 69% van hul tyd op ’n webtuiste bestee om na die linkerkantste paneel te kyk en slegs 30% van hul tyd aan die regterkant.

Gebruik spesiale grafika vir toeps

VAN LINKS BO, IN ’N F-PATROON

Beklemtoon OPSKRIFTE en belangrike PARAGRAWE

Verskeie studies, insluitend een deur Internet Marketing Magazine, het bevind dat mense slegs 28% van ’n webblad lees en meer geneig is om gedeeltes te lees wat beklemtoon is. Ontwerpers gebruik daarom dikwels groter LETTERTIPES vir hoofopskrifte en inleidingsparagrawe sodat dit meer aandag trek.

Goeie grafika is noodsaaklik

Die grafika en foto’s op ’n webtuiste moet van ’n hoë gehalte wees. ’n Webtuiste met grafika van gewone mense lyk meer geloofwaardig as ’n webtuiste met modelfoto’s of aangekoopte foto’s.

’n Webtuiste wat toeps (Afrikaanse rekenaarterm vir toepassings, in Engels meer bekend as applications of apps) vir slimfone wil bemark, moet seker maak dat die regte grafika daarvoor gebruik word. Die Internet Marketing Magazine het bevind dat webtuistes wat hulle toeps vir slimfone en tablette wil bemark, eerder van grafika van Apple-produkte gebruik moet maak, aangesien dit in studies meer aandag getrek en die aandag langer gehou het.

Foto: iStockphoto.com

Hierna loer webbesoekers die meeste

• • • • • • • •

Die organisasie se handelsmerk. Gebruikers bestee ongeveer 6,48 sekondes hieraan. Die hoofkieslys-opsies. Gebruikers bestee ongeveer 6,44 sekondes om die navigasie te bestudeer. Die soekfunksie van ’n webtuiste hou gebruikers se aandag vir sowat 6 sekondes. Sosialenetwerkskakels, soos na Facebook en Twitter, hou gebruikers se aandag vir sowat 5,95 sekondes. Die webtuiste se hoofgrafika hou gebruikers se aandag vir ongeveer 5,94 sekondes. Die webtuiste se teksinhoud – dit hou die gemiddelde gebruik se aandag vir 5,59 sekondes. Die onderkant van die webtuiste kry sowat 5,25 sekondes van gebruiker se aandag. Vertel ons gerus wat is jou ervaring op die Solidariteit Beweging se webtuistes. Stuur ’n e-pos na elektronies@solidariteit.co.za met ’n boodskap oor jou indrukke. S

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Wanneer ’n gebruiker ’n webblad besoek, val sy of haar oog van nature eerste op die boonste linkerkantste hoek en beweeg dan aan van daar af. Die meeste webgebruikers lees ’n webblad nooit volledig nie, maar kyk slegs vinnig oorsigtelik na die inhoud van die bladsy in ’n F-patroon – eers in twee horisontale strepe, gevolg deur ’n vertikale streep.Webontwerpers plaas daarom altyd die belangrikste inligting van die webtuiste, soos die hoofkieslys, bo-aan die webblad of vertikaal links aangesien die kolom heel regs onder die minste aandag kry.

Foto: iStockphoto.com

Deur Inge Strydom

s ouer is dit vir jou waarskynlik belangrik dat jou kind ons land en sy kleurryke geskiedenis verstaan en waardeer. Maar hoe wakker jy patriotisme by jou kind aan as hy of sy nog te jonk is om die betekenis van die woord te verstaan?

Erfenis in woord en beeld Maak gebruik van die boeke, CD’s en DVD’s by biblioteke en boekwinkels wat in geskiedenis en erfenis spesialiseer. Lees die boeke vir jou kinders en kyk die DVD’s saam met hulle. Maak sommer ’n lekker gesinsaktiwiteit daarvan.

Museum meer as net stowwerige argief Gaan wys vir jou kinders bekende museums en monumente en vertel hulle wat die betekenis daarvan is. Gaan wys ook vir hulle regeringsgeboue en bekende toeriste-aantreklikhede.

Deel jou eie verhaal met jou kroos Vertel vir jou kinders van hul familie en hoe lank hulle al in Suid-Afrika woon.Vertel hulle ook hoekom hulle vandag steeds in Suid-Afrika bly.

Sing ’n lekker liedjie... Die Afrikanerkultuur beskik oor talle pragtige volksliedere wat verlore sal gaan indien dit nie aan nuwe geslagte oorgedra word nie. Die Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge (FAK) stel vanjaar ’n bygewerkte weergawe van

die gewilde FAK-sangbundel bekend. Dié bundel bevat gewilde Afrikaanse musiek en dek verskeie genres, waaronder volksliedjies, tradisionele musiek en kontemporêre Afrikaanse musiek.

Raak betrokke by die gemeenskap Leer jou kinders van kleins af om die land en sy burgers te respekteer. Raak as gesin by gemeenskapswerk betrokke, of besoek die wildtuin of ’n dieretuin en leer hulle hoe kosbaar die natuur is en waarom ’n mens ons land se natuurerfenis moet bewaar. S

inbeweging

Leer jou kinders van ons pragtige land

inbeweging

Sakke vol voordele spesiaal vir ons lede

Hierdie is ’n opsomming van die voordele wat aan lidmaatskap van Solidariteit verbonde is. Dit is onderhewig aan die grondwet en beleid van die vakbond, asook aan die reëls soos vervat in die Reëlboek, en kan sonder vooraf kennisgewing deur die Hoofraad van Solidariteit gewysig word. Nuwe lede, wat bewys kan lewer dat hulle lid was van ’n ander vakbond in ’n kollektiewe maatskappy direk voor aansluiting by Solidariteit, is dadelik op voordele geregtig, met dien verstande dat waar so ’n lid by aanvaarding reeds in litigasie of geskil betrokke is, die voordele van lidmaatskap deur die Hoofraad na goeddunke beperk kan word.

Ons is aan jou kant deur dik en dun Arbeidsake

Gratis regshulp en hulp in arbeidsake Lede kry advies van deskundiges ten opsigte van alle arbeidsake soos dissiplinêre ondersoeke, werkongelukke en werkprobleme. Gratis regsverteenwoordiging word verskaf vir werkverwante arbeidsake wat na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie of die arbeidshof verwys word. • Besoek www.regsdienste.co.za Hulp met ondersoeke Hulp in verband met ondersoeke deur die Mediese Buro vir Bedryfsiektes en voordele van die Vergoedingskommissaris en Rand Mutual word verleen, asook hulp in verband met werkverwante ongeskiktheidseise. Kollektiewe bedinging Bekwame en ervare Solidariteit-personeel beding kollektief vir beter diensvoorwaardes en salarisse vir lede.

Foto: iStockphoto.com

Sterftevoordele (Doves-kontrak)*

Begrafnisplan • ’n Gehaltebegrafnis word aan elke lid en sy of haar huweliksmaat verskaf. Dit sluit ’n kis van hoë gehalte asook die begrafnisdiens in. • In die geval van ’n verassing word ’n kis en ondernemersdiens voorsien. • ’n Begrafnis vir die lid se afhanklike kinders tot ouderdom 21 jaar word voorsien en is van dieselfde gehalte as dié vir volwassenes. Die ondernemersdiens word slegs deur Doves-begrafnisdienste behartig. • Die gade kan aansoek doen om aan te bly as lid ná afsterwe van die hooflid. • Die las van begrafnisreëlings word baie verlig deurdat Solidariteit en Doves die reëlings tref. 05/2012 • www.solidariteit.co.za

Uitbetalings bykomend tot begrafnisplan • ’n Kontantbedrag van R3 000 word by afsterwe van ’n opbetaalde lid aan die huweliksmaat of afhanklike kinders beskikbaar gestel. • ’n Bedrag van R2 000 word aan ’n lid wat volle ledegeld betaal, beskikbaar gestel as ’n huweliksmaat te sterwe kom. • Kontantuitbetalings aan ’n volle lid by die afsterwe van kinders behels die volgende: * Kinders tussen 14 en 21 jaar: R1 500 * Kinders jonger as 14 jaar: R1 000 • Kontantuitbetaling wissel as beide man en vrou lid van Solidariteit is. Korting op grafstene ’n Korting van 10% op grafstene is met Doves beding.

Permanente mediese ongeskiktheid*

Lede met 12 maande ononderbroke lidmaatskap van Solidariteit en wat spesialisverslae en bewyse van hulle werkgewers voorlê dat hulle permanent ongeskik vir enige werk in die ope arbeidsmark is, ontvang ’n eenmalige bedrag van R1 500.

Bevallingsvoordeel*

’n Bevallingsvoordeel van R1 250 word vir elke bevalling aan vroulike lede met 12 maande ononderbroke lidmaatskap by Solidariteit betaal. Aansoeke moet binne 6 maande ná die bevalling ingedien word.

Solidariteit Tydskrif

Lede ontvang ses keer per jaar ’n eksemplaar van Solidariteit Tydskrif waarin aktuele kwessies in die wêreld van werk asook die Solidariteit Beweging se werksaamhede gedek word.

Bykomende dienste

Motor- en huisinhoudversekering

Hierdie groepskema verskaf uitstekende premies by Auto & General aan lede.Vir ’n gratis, verpligtingvrye kwotasie, skakel 0860 34 62 53.

Solidariteit Regshulppakket

Vir ’n bykomende premie van slegs R77 per maand kan lede en hulle afhanklikes omvattende regsdekking geniet, dit wil sê buite arbeidsverband. Die voordele behels dekking vir siviele en strafregsake (krimineel), telefoniese regshulp, toegang tot regsdokumente en afslag op onder meer oordragte. Geniet dekking ter waarde van R40 000 per jaar (beperk tot R15 000 per saak). • Skakel 0861 SOL REG (0861 765 734).

Solidariteit Aftreeplan

Solidariteit Finansiële Dienste hanteer die bemarking van die Solidariteit Aftreeplan. Dié produk is ontwikkel as ’n uitvloeisel van die feit dat so min Suid-Afrikaners onafhanklik kan aftree en word in samewerking met Allan Gray gebied. • Skakel 0861 101 005.

Testamente en boedelbereddering

Elke lid het toegang tot die gratis opstel van sy of haar testament. Boedelbereddering kan ook teen ’n markverwante heffing gedoen word. • Skakel 012 644 4300.

Moenie wag nie, sluit vandag nog aan!

• Skakel 0861 25 24 23; besoek die webtuiste www.solidariteit.co.za; SMS die woord LID en jou naam na 34388; of besoek een van ons dienskantore (sien bladsy 72). Lidmaatskap kos vanaf 1 Maart R85 per maand vir individuele lede en R83 per maand vir kollektiewe lede.

Solidariteit Helpende Hand

Solidariteit Helpende Hand fokus daarop om armoede te verlig deur mense selfstandig te maak en jongmense vir die wêreld van werk voor te berei. Skakel Solidariteit Helpende Hand by 0861 25 24 23.

Beurse

Solidariteit Helpende Hand bestuur en administreer verskeie beursfondse en ken jaarliks meer as R5 miljoen toe om behoeftige studente by te staan vir wie dit nie andersins moontlik sou wees om te studeer nie.

Solidariteit bied ’n tuiste vir almal

Met drie lidmaatskapkategorieë bied die Solidariteit Beweging ’n tuiste vir almal!

Kollektiewe lede

Kollektiewe lede is lede in diens van ’n werkgewer met wie Solidariteit ’n erkenningsooreenkoms het, of van ’n werkplek wat deur Solidariteit by die kollektiewe afdeling ingedeel word. Die meeste lede val in hierdie kategorie. Kollektiewe lede, ongeag ouderdom, kwalifiseer vir alle voordele.

Individuele lede

Individuele lede is lede wat by aansluiting jonger as 50 jaar is en by ’n werkgewer werk waar daar nie ’n erkenningsooreenkoms bestaan nie en wat nie deur Solidariteit as kollektief beskou word nie. ’n Individuele lid wat ná aansluiting 50 jaar oud word, bly ’n individuele lid. Individuele lede kwalifiseer vir alle voordele.

inbeweging

Só skep ons hoop vir ons mense

Hierdie studente is óf lede van Solidariteit óf maandelikse bydraers tot Solidariteit Helpende Hand óf hulle kinders. Skakel Melani Gerber of Dinah Theron by 012 644 4428 of stuur ’n e-pos na melani@helpendehand.co.za of dinah@helpendehand.co.za

Ondersteuningslede

Hierdie kategorie van lidmaatskap is ingestel op versoek van mense wat die visie van Solidariteit steun, maar nie kwalifiseer vir een van die ander kategorieë nie. Dit wil sê individuele lede wat by aansluiting ouer as 50 jaar is. Ondersteuningslede kan sekere voordele benut, met die uitsondering van voordele soos kollektiewe bedinging, permanente ongeskiktheid, bevallingsvoordele en die sterftevoordeel. S

* Bepalings en voorwaardes geld. Skakel 0861 25 24 23.

www.solidariteit.co.za • 05/2012

inbeweging

Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoep Bellville

Ettienne Pio (litigant), Raymond Holland-Chapman, Anton Gerretsen, Bennie Harmse, Jan du Plessis Administratiewe beampte: Nicole Harmse Tel: 021 946 4440/4418 Faks: 021 949 4259 E-pos: bellville@solidariteit.co.za Straatadres: Du Toitstraat 18, Bellville

Bloemfontein Pieter Burger Tel: 051 430 6152/3 Faks: 051 430 6163 E-pos: bloemfontein@solidariteit.co.za Straatadres: Kellnerstraat 58C, Westdene, Bloemfontein

Boksburg Francois van Heerden, Zirk Gous, Hennie Vosloo, Amanda Hattingh, Fanie Vosloo, Derek Mans, Coenie Rheeder (litigant) • Administratiewe beamptes: Marlindie Booyens, Natasha van Heerden Tel: 011 913 0783/1101 • Faks: 011 913 3850 E-pos: boksburg@solidariteit.co.za Adres: Rondebultweg 232, Libradene, Boksburg

Carletonville Dana Viljoen Administratiewe beampte: Petro Watson Tel: 018 788 4861/018 786 2785 Faks: 011 788 5102/011 388 9854 E-pos: carlton@solidariteit.co.za Straatadres: Van Zyl Smitstraat 74, Oberholzer, Carletonville

Despatch Piet Veldtman,Wynand Strydom Administratiewe beampte: Yvette Stroebel Tel: 041 933 5144/5145 Faks: 041 933 5539 E-pos: despatch@solidariteit.co.za Straatadres: Hoofstraat 91, Despatch

Ellisras Jan Pretorius, Deon Viviers Tel: 083 651 5760 (Jan) of 078 802 0343 (Deon) Faks: 014 763 9511 E-pos: ellisras@solidariteit.co.za

Blaai na bladsy 6 vir Solidariteithoofkantoor se kontakbesonderhede. 72

05/2012 • www.solidariteit.co.za

Klerksdorp

Manie Lourens,Willie Marais Administratiewe beampte: Nicoline Crafford Tel: 018 468 8533 Faks: 018 468 8563 E-pos: klerksdorp@solidariteit.co.za Straatadres: Buffeldoornweg 48, Eenheid 2, Buffelparksentrum, Klerksdorp

Kathu Gert van Wyk,Adéle Liebenberg Administratiewe beampte: Jaatjé Sherman Tel: 053 723 1604 Faks: 053 723 1407 E-pos: kathu@solidariteit.co.za Straatadres: Rietbokstraat, Theque Gebou,Winkel 7, Kathu

Lydenburg Quintus Sliep Administratiewe beampte: Mariëtt Barnard Tel: 013 235 3698 / 013 235 4985 Faks: 013 235 1814 E-pos: lydenburg@solidariteit.co.za Straatadres: Versekeringsforumgebou, h.v.Viljoen- en Maasdorpstraat, Lydenburg

Newcastle Johan Botha Administratiewe beampte: Elize Bronkhorst Tel: 034 312 9711/9917 Faks: 034 312 5170 E-pos: newcastle@solidariteit.co.za Straatadres: Hardingstraat 79, Sanlampark, Blok B, Newcastle

Pietersburg Eric Schoeman Administratiewe beampte: Arlene Lourens Tel: 015 297 0287 Faks: 015 297 1589 E-pos: polokwane@solidariteit.co.za Straatadres: Biccardstraat 79 (3A), Pietersburg

Pretoria Jack Loggenberg, Chris Roodt, Schalk de Bruin, Willie Venter, Connie Badenhorst, Johan Botha Administratiewe beamptes: Christa Louw,Anke Cloete Tel: 012 335 9051/2 • Faks: 012 335 9002 E-pos: pretoria@solidariteit.co.za Straatadres: H.v. Lambert Lee- & Van Rensburgstraat, Mayville

Richardsbaai

Administratiewe beampte: Chantelle vd Merwe Tel: 035 753 1935 of 035 753 1936 Faks: 035 753 1937 E-pos: richardsbaai@solidariteit.co.za Straatadres: Angler Rodstraat 12, Meerensee, Richardsbaai

Rustenburg Connie Prinsloo en Johan Nell (litigant) Administratiewe beamptes: Christelle Grobler, Charisma Breet Tel: 014 592 4336 • Faks: 014 592 4371 E-pos: rustenburg@solidariteit.co.za Straatadres: H.v. Heystek- en Thabo Mbekistraat, Heystek Ontwikkelaars, Kantoor 4,Total Garage

Secunda Mark Jacobs Administratiewe beampte: Sandra Scheepers Tel: 017 634 5296 Faks: 017 634 5297 E-pos: secunda@solidariteit.co.za Straatadres: Eerste Vloer, h.v. Joe Slovo- en Moorestraat, Uitbreiding 22, Secunda

Vaaldriehoek Jaco van den Berg,JohanVenter,Francois Calldo,Gerhard Cloete,JJ Fernandes,Lee Coetzee,Le Roy Fritz (litigant) Administratiewe beamptes: Nadia Coetzee, Rika Cronje Tel: 016 931 3160/2/4 • Faks: 016 931 3171 E-pos: vaaldriehoek@solidariteit.co.za Straatadres: Rossini-boulevard 130

Welkom Hennie Kommer Administratiewe beamptes: Sue Nel Tel: 057 352 6839 Faks: 057 357 2072 E-pos: welkom@solidariteit.co.za Straatadres: Winkel nr. 5, Eerste vloer,The Strip, Metro Village, Stateway 312,Welkom

Witbank Cornelius van Leeuwen, Jo-Anne Coetzer, Christo Hattingh Administratiewe beamptes: Irma Oberholzer, Sonja Bekker Tel: 013 656 3871 • Faks: 013 656 6846 E-pos: witbank@solidariteit.co.za Straatadres: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel, Route N4 Business Park, Ben Fleur X11

in Retrospek

Marietha Malan is ’n onderwyser by Alma-skool, ’n skool vir gestremdes, en is ’n ma van vyf.

Sypaadjiepreek vir ’n boemelaar Deur Marietha Malan

“Wil Ma sien?”My seun sit sy skootrekenaar voor my neer. Op die skerm ’n beeld van hom op ’n preekstoel. Daar is ’n gespanne uitdrukking op sy gesig, byna soos dié van ’n voël in ’n kou. My hart krimp ineen. Dis die video van sy eerste preek voor die ander teologiestudente en -proffies.

Foto: iStockphoto.com

y arme kind! Dis die plek waar ’n jong teologiese student nou regtig ’n vuurdoop het. Hy preek vir die heel eerste keer, en agterna het almal die geleentheid om sy poging ongenadig te kritiseer. Geen ma wil haar kind sien swaarkry nie. Amper sê ek: “Nee, Ma wil nie sien nie,” maar hoe kan ek dit nou doen? Ek knik my kop beklemd, en hy druk “enter”. En ja, die eerste vyf minute is die spanning in sy hele wese byna tasbaar. Hy sit sy bottel water neer en verskuif dit omtrent drie keer. Hy sluk. Hy glimlag stywerig. Hy vat die kante van die kateder vas. Dan kry hy die teken om te begin. Soos ’n ou kombers gly die stres stadig maar seker af. Voor my oë ontpop my eie seun in ’n kragtige prediker. Hy dra sy eerste eie preek met passie en oortuiging voor. Verbaas staar ek na die skerm. Is hierdie mooi jong predikant wat so sielvol preek regtig my seun? Ná die tyd kyk my kind my met verwagting aan.“En?” wil hy weet. Ek sluk en vee oor my oë. “Jy het seker hard geoefen, Boetie?” vra ek floutjies. Hy lag.“Nie hard genoeg nie,” sê hy, en vertel die storie van sy eerste preek. So uur of wat voor die tyd het hy benoud besluit om die preek bo-oor die agterste muurtjie van die teologiese skool te oefen. Hy het kliphard bo-oor die muurtjie na die sypaadjie toe geoefen. Mense het verbygestap en hom vreemd aangestaar, maar die nood was so hoog dat dit hom glad nie gepla het nie. Oefen moes daar geoefen word. Uiteindelik het ’n verwaarlose ou boemelaar voor hom bly staan en aandagtig begin luister. Nou het hy ’n regte gehoor gehad, en hy het besef dat hierdie nie net ’n skooltoespraak of ’n toneelstuk is nie. Dit is die Woord van God. ’n Vreemde besieling het van hom besit geneem, en in plaas van repeteer, het hy begin preek – regtig preek. Die ou boemie het bly staan tot die einde, en ná die laaste “amen” ’n paar vrae vir die jong muurtjieprediker gevra. Boetie het sy eerste

gemeentelid net daar en dan bearbei, totdat hy besef het dat dit tyd was vir sy toetspreek en hy die vuil boemie-hand ’n stewige handdruk moes gee om te groet. “Ek was ’n rukkie benoud daar bo, Ma,” sê my kind met ’n verleë laggie. “Veral toe ek die kwaai proffies en senior studente se strak gesigte sien. Maar toe dink ek net aan die boemie wat so mooi geluister het. Ek het vir die boemie gepreek, Ma. Die boemie het my eerste preek gemaak.” Hoe vreemd is God se weë nie! Hy gebruik ’n senuweeagtige student se sypaadjiepreek om die hart van ’n vuil, eensame boemelaar aan te raak. Hy gebruik ’n eenvoudige boemie om ’n intelligente jong man te besiel om regtig te preek. Sondag sal jy in die kerk sit. Jy sal nie vuil wees nie. Jy sal goeie klere aanhê en lekker ruik. Jy sal ’n lekker nagrus en ’n goeie ontbyt agter die blad hê. Jy sal nie alleen wees nie. Jy sal tussen ’n klomp mense wees wat veronderstel is om medegelowiges te wees, al stap jy verby die meeste van hulle sonder om hulle raak te sien. Die prediker sal preek, en jy sal hoor, maar gaan jy luister? Gaan jy luister na wat God vir jou sê? Is jou hart honger en dors vir Hom? Nié kyk en nié luister na die Woord van die Here nie, is nie ’n nuwe probleem nie. Die Here Jesus was ook ’n sypaadjieprediker, maar Hy was die Woord self. Wat ’n fantastiese voorreg moes dit nie gewees het om na hom te luister nie! Tog sê Hy vir sy dissipels: Om hierdie rede praat Ek met hulle in

gelykenisse: Omdat hulle kyk maar nie sien nie en hoor maar nie luister en verstaan nie.” Dank jy die Here vir jou voorregte? Sien jy Hom in jou lewe raak? Luister jy na sy Woord? Regtig? Dankie dat jy jou ma laat luister het, my kind. En ja, Ma wil sien. Die Heilige Gees in jou sien. S

www.solidariteit.co.za • 05/2012

promosie

Kies langtermynvennoot vir jou gesondheid

Belangrikste belegging ’n Belegging in jou gesondheidsorg is net so belangrik soos enige ander belegging in jou portefeulje. Trouens, gesondheidsorg is seker die belangrikste langtermynbelegging wat ’n mens kan maak, veral as daar aan die gesondheid van die hele gesin gedink word. ’n Mens lees dikwels in die media van mense wat finansieel geruïneer word deur ’n enkele traumatiese mediese gebeurtenis waarvoor nie genoegsame voorsiening gemaak is nie.

Eerste stap na gemoedsrus Die eerste stap na gemoedsrus vir jou en jou gesin is die korrekte keuse van ’n mediese skema. Moenie net die eerste skema waaraan jy blootgestel word, kies nie. Om bloot ’n skema te kies omdat dit die meeste adverteer, is ook nie raadsaam nie. ’n Skema moet aan jou en jou gesin se spesifieke behoeftes voldoen – nou en in die toekoms. Doen dus eers jou eie navorsing deur verskillende mediese skemas te vergelyk. Let hierop as jy skemas vergelyk Ongeag die beloftes wat in die meerderheid reklameveldtogte van mediese skemas gemaak word, behoort jy ten minste die volgende faktore in ag te neem voordat jy op ’n skema besluit:

Grootte In die algemeen het groter skemas meer bedingingsmag as dit by tariefonderhandelings met diensverskaffers kom. ’n Groter skema is gewoonlik in ’n beter posisie om vir afslag of laer pryse names sy lede te beding.

Solvensievlak Die Registrateur van Mediese Skemas beveel aan dat alle mediese skemas ’n reserwevlak van ten minste 25% handhaaf. Dit is sodat skemas genoeg geld in reserwe het vir onvoorsiene uitgawes soos griep-epidemies. Daar moet dus genoeg geld beskikbaar wees om ’n groot aantal lede-eise op een slag te betaal. Administrasievermoë Die spoed en akkuraatheid waarmee ’n mediese skema jou eis verwerk en afhandel, is baie belangrik. Global Credit Rating is ’n maatskappy wat skemas se eise-uitbetalingsvermoë gradeer en is dus ’n goeie maatstaf om te bepaal hoe goed ’n skema op hierdie gebied presteer. Kliëntediens In die moderne wêreld het kliëntediens ’n onderskeidende faktor geword wanneer dit by die keuse van ’n diensverskaffer kom. Dieselfde

Foto: iStockphoto.com

Nog nie ’n Medihelp-lid?

SMS “kontak” na 32291 as jy meer inligting oor Medihelp se uitstekende voordele-opsies verlang. Besoek www.medihelp.co.za om te sien waarom Medihelp jou eerste keuse behoort te wees.

05/2012 • www.solidariteit.co.za

geld mediese skemas waar skakeling tussen die lid en die skema aaneenlopend op verskeie vlakke plaasvind. Een van hierdie vlakke is die skema se inbelsentrum wat gewoonlik die eerste vlak van skakeling tussen die lid en ’n mediese skema is. ’n Ander vlak is die skema se kommunikasiemateriaal wat sy webtuiste en gedrukte kommunikasie aan sy lede insluit. Alle vlakke van skakeling behoort proaktief en verbruikersvriendelik te wees.

Voordele-opsies Omdat mense se ouderdomme en lewensomstandige verskil, verskil ons spesifieke behoeftes op spesifieke tye van ons lewens. ’n Mediese skema se voordele-opsies behoort vir hierdie behoeftes voorsiening te maak, hetsy dit vir die jong gesin sonder kinders is, of die afgetrede paartjie wat reg is om van nuuts af aan deur die land te toer. ’n Mediese skema behoort nie net ’n plek te wees waarheen ’n mens gaan as iets verkeerd is nie, maar behoort die rol van ’n langtermynvennoot in gesondheidsorg te vervul. Dit moet ook ’n plek wees waar jy waarde vir jou geld kry. Dit beteken dat die balans reg moet wees tussen die dekking wat jy verlang en die geld wat jy beskikbaar het om vir daardie dekking te betaal.

Solidariteit Finansiële Dienste

aksent media • 082 445 4513

“As jou DROME jou nie bang maak nie, droom jy te klein.” ~ Mike Horn, ontdekkingsreisiger en avonturier ~

Daarom bied Solidariteit Finansiële Dienste ’n omvattende finansiële adviesdiens om jou drome te help bewaarheid. Of jy op soek is na motor- en huisinhoudversekering, ’n korttermynlening, regshulpversekering of hulp met aftreebeplanning, ons het die kundigheid om jou te help om selfs die kleinste drome die grootste stukrag te gee.

Skakel ons vandag nog by

Solidariteit Beweging

0861 10 10 05 Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556