Simon Ster 44.3

simon

Thema: Wormen Wormgraver De Scheveningse Pier Solar Team Eindhoven

Jaargang 44 | nummer 3 | maart 2013

10

8 | Echter kan jij in dat geval niet meer geboren worden, waardoor je opa niet meer door jou kan worden omgelegd.

| Wormwielen zijn een opvallende bouwsteen in de trukendoos van een ingenieur. | Je kan de vijand opblazen met een vliegend superschaap, neerknuppelen, kamikaze uitvoeren, bananenbommen gooien..

| Bier vind je in veel soorten en maten, het soort bier dat je wil maken is doorslaggevend in recept en brouwproces.

30

18 Colofon Maart 2013/ 44e jaargang nr. 3 De ‘Simon Ster’ is een uitgave van de Werktuigkundige Studievereniging Simon Stevin van de Technische Universiteit Eindhoven. De ‘Simon Ster’ verschijnt zes maal dit jaar.

Eindredactie Tiemen Schuijbroek Thomas Haartsen

Redactie Martijn Deenen, Floris van Elteren, Jules Frints, Thomas Haartsen, Sanne Janssen, Michiel Kusters, Max van Lith, Tom Schenkels, Ruud Schrijver, Tiemen Schuijbroek, Yuri Steinbuch en Jordy Wesseling

Ontwerp Vormgeving vM-design

Vormgeving Tiemen Schuijbroek

Illustraties en foto’s

Drukker

Redactie & leden der W.S.V. Simon Stevin

Drukkerij Snep BV

Adres

Oplage

Technische Universiteit Eindhoven Gemini-Noord 1.61 Den Dolech 2 5612 AZ Eindhoven Postbus 513 5600 MB Eindhoven Telefoon: (040) 247 33 13 Telefax: (040) 243 49 70 E-mail: redactie@simonstevin.tue.nl Homepage: wsv.simonstevin.tue.nl

900

Financieel ABN-AMRO: 52.90.96.358

Abonnementen Er bestaat de mogelijkheid de Simon Ster thuis te ontvangen. Men kan zich abonneren op de Simon Ster voor €15,- per jaar, inclusief verzendkosten.

Indien u geïnteresseerd bent of meer informatie wilt, kunt u contact opnemen met de hoofdredactie op bovenstaand adres.

© Simon Stevin MMXIII Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur der W.S.V. Simon Stevin.

De hoofdredactie behoudt zich te allen tijde het recht artikelen in te korten of te wijzigen. Plaatsing van een artikel houdt niet in dat het de mening weergeeft van W.S.V. Simon Stevin.

Iedereen kan kopij inleveren bij de redactie in de Simonkamer: Gemini-Noord 1.61, of per e-mail: redactie@simonstevin. tue.nl

Inhoudsopgave Smile of Science

4

Wormholes 8 Wormwielen 10 Reactie op BAColumn 1

12

Wormgraver 14 Bouzo de worm

16

Worms: The Game

18

Zwitserse zakmessen

20

Kijk in de Sterren

22

Staut: Jan Pieterszoon Coen

24

BAColumn 2

28

De Bierbrouwcommissie

30

Update Bachelor College

35

Solar Team Eindhoven

36

Fotoverslag: Skimonsport!

40

Prijsvraag 42 Sterrenhoekjes 43

Adverteerders Irmato 13 AkzoNobel 27 Frames 39 IHC Merwede

44

Redactief Beste lezer, Het sneeuwt. Het regent. Het lijkt eindelijk warmer te worden, maar nee, het sneeuwt weer. Frustraties alom, maar zo ook voor de worm.

De worm vraagt u? Ja, de worm. In deze derde editie van de Simon Ster zal dat het thema zijn. Waar het begon met nostalgisch gejammer over de briljante game ‘Worms’ uit onze jongere jaren, is het verdergegaan met stukken van wat hoger technisch niveau over wormwielen en wormgaten alvorens weer terug te keren naar ideeën voor ludieke interviews. Helaas liep ook menig spoor dood, aangezien de vervwormingen nou niet altijd van hoog niveau waren.

Toch zult u niet louter themastukken in deze Ster vinden. De BAColumn uit de vorige editie heeft dusdanig veel reacties opgeroepen dat er een reactie is ingestuurd. Ook de tweede BAColumn mag er wezen, alhoewel het goudgele thema ditmaal ontbreekt. De biervriendelijke student onder ons zal echter niets tekort komen. De Bierbrouwcommissie licht namelijk een tipje van de sluier op rondom de geheimen achter het brouwen van het door hen zo geliefde goedje.

Dit alles is echter niet zonder moeite tot stand gekomen. Men is namelijk mentaal geteisterd door tentamens en fysiek getest door de inmiddels voorbije carnaval. Waarbij in het laatste geval elk gevoel van tijd, of elk ander gevoel dan gezelligheid en zattigheid, behoorlijk ontbrak; brak.. Maar we hebben ons er doorheen gewurmd!

Over het gevoel van tijd gesproken; we zijn alweer op de helft van het collegejaar en ook bij editie 3 van de 6! Sta jij ook zo te trappelen? Pas dan op voor de wormen..

Tiemen Schuijbroek

4

Smile of Science

Redactie

Wor’m werkt da zo?

Scheikunde

Pierenbadje Wij vroegen ons in eerste instantie af hoeveel procent van de vloeistof aanwezig in een pierenbadje eigenlijk urine is. Bij gebrek aan nauwkeurige getallen kunnen we stellen dat dit een substantieel percentage is. In een recent onderzoek van de Amerikaanse Water Quality and Health Council kwam naar voren dat één op de vijf mensen zijn blaas wel eens leegt in het zwembad. Als dit percentage bij volwassenen al zo ligt dan zullen kinderen zich al helemaal niet inhouden.

Vooral niet als die kinderen aspiraties hebben in het wedstrijdzwemmen. Zwemlegendes Michael Phelps en Ryan Lochte geven zonder blikken of blozen toe altijd in het zwemwater te urineren.

Zij verblijven vaak meerdere uren in het water en nemen er niet de moeite voor om even naar de WC te gaan. In het competitieve zwemmen is dit dan ook eerder regel dan uitzondering. “Het is denk ik iets met: water waar chloor in zit; ik ga gewoon!”, zegt Lochte als antwoord op een vraag van een journalist hierover.

In tegenstelling tot wat veel zwemmers denken is plassen in het zwembad wel degelijk een probleem voor de hygiëne. Moleculen in de urine binden met het chlorine in het zwembadwater en vormen chloramine. Chloramine zorgt bij veel mensen voor ademproblemen en de beruchte rode ogen. Het heeft ook een vrij specifieke geur. Beangstigend genoeg is dit precies de geur die veel mensen benoemen als de typische zwembadgeur. Bah. Ryan Lochte in het zwembad..

Bissectie

Halve worm “Kan dat wel, want als ik deze twee wormpjes dan weer doorsnijd, dan zijn ze met zijn vieren!”

Een kluitje regenwormen

Neem een gewone regenworm en een Zwitsers zakmes (zie pagina 20, red.) of ander scherp voorwerp. Hef je voorwerp majestueus omhoog en laat het daarna met een oorverdovende ‘tsjakka’ je worm doormidden houwen. Volgens een welbekende volksmythe blijven na deze chirurgische ingreep beide helften leven en vormen zich zo twee wormen. Zo heeft de eenzame worm na dit trucje plots een broertje om mee te spelen. De oplettende lezer vraagt zich nu natuurlijk af:

Het antwoord is vrij simpel; het is lariekoek. Wel is het voor de worm veel minder erg dan voor bijvoorbeeld je slang waar je het ook eens bij uitprobeert. Bij het doorklieven van de worm blijft namelijk wel één gedeelte leven. Dit is het gedeelte met de verdikking erin. Dit gedeelte bevat enkele belangrijke organen en geeft tevens aan welke helft van de worm het brein bevat. De worm kan het verloren deel van zijn lichaam regenereren en gelukkig verdergaan met het eten van zand.

De mythe is echter ontstaan omdat het lijkt of de andere helft ook kan blijven leven. Direct na de deling blijft namelijk ook dat deel eventjes bewegen. Het kan wel vier uur duren voor deze bewegingen ophouden. Het zijn echter slechts spasmes van de spieren die geen signalen meer ontvangen van het breintje. Vergeleken met de gemiddelde sterfscene van een filmheld is dat echt wel een prima score; en dat voor een aanhangsel!

5

Simon Ster 44.3 | maart 2013

Fauna

Boekenwurm Zoals Tyrion Lannister zei:

“De geest heeft een boek nodig zoals het zwaard een slijpsteen nodig heeft”.

Sommige mensen moeten er echter voor uitkijken hun geest niet helemaal weg te slijpen. In de volkstong worden ze boekenwurmen genoemd. In meer wetenschappelijke kringen wordt de term bibliofilie gebruikt.

Zelfbenoemde bibliofielen houden uiteraard van lezen, maar zijn eigenlijk meer geïnteresseerd in het boek als ding. De zeldzaamheid is belangrijk voor de waarde. Ook de kwaliteit van het drukwerk, het gebruikte papier en de kaft zijn toonaangevend hiervoor.

Enkele gespecialiseerde drukkers maken kleine oplages van een boek speciaal voor bibliofielen. De oplage ligt dan vaak tussen de 150 en de 200 exemplaren en elk boek is genummerd en van hoge kwaliteit.

Een andere soort boekenwurm is minder geïnteresseerd in de zeldzaamheid, maar deelt de interesse in papier van goede kwaliteit.

De ‘Ctenolepisma longicaudatum’, ook wel boekworm of papiervisje genoemd, eet het liefste vezels van papier of textiel. Dit is een klein geschubd vleugelloos insect dat een grote bron van ergernis vormt voor postzegelverzamelaars en bibliofielen alom.

Zodra ze gezien worden glippen ze vliegensvlug in de kaft van een boek of tussen twee pagina’s. Hun natuurlijke vijand is de ‘lijmspuiter’; een soort huisspin. Dit is de enige soort die stil genoeg is om ze onopgemerkt te besluipen. Voor wie liever ook geen spinnen in huis heeft is een andere methode bedacht. Een glazen pot wordt aan de buitenkant ruw en beloopbaar gemaakt en aan de binnenkant glad gehouden. De onfortuinlijke boekenwurm die dan de pot in loopt komt er niet meer uit. Dit is overigens geen ramp voor ze, want een sterke boekenwurm kan wel driehonderd dagen zonder leesvoer.

De ‘Ctenolepisma longicaudatum’

Films/Series

Superworm Jim (Earthworm Jim) “Super worm Jim, held van het eerste uur. Superworm Jim, ga mee op avontuur!”

Het liedje dat bij veel studenten nu nog in hun hoofd zit. Het verhaal van een gewone rondkruipende regenworm die plots een superpak op zijn hoofd kreeg, is legendarisch. Sinds die dag bestrijdt hij het kwaad met zijn ingebouwde laserpistool, motorfiets en raket. De superheld wordt bijgestaan door zijn trouwe hulpje Peter Puppie en strijdt tegen verschillende superschurken waaronder de slechte Professor Aap-op-zijn-kop, Psycho-Kraai en mijn persoonlijke favoriet: Koningin Gezwollen Zwetende Etterende Rottende Walgelijke Misvormde Zak-Als-Kont. Kortom een topshow die in geen film- of serieverzameling mag missen.

Deze filmheld was toentertijd zelfs zo legendarisch dat er in 1994 een computerspel is uitgebracht waarin je de heldendaden van Superworm Jim zelf kon naspelen. Aanvankelijk werd dit uitgebracht voor de Sega Mega Drive, maar het is ook nog verschenen op de SNES, de Game Boy, de Sega Game Gear, de SMS en de Game Boy Advance! Er zijn zelfs 2 sequels uitgebracht; Earthworm Jim 2 en Earthworm Jim 3D. Er is een Earthworm Jim 4 aangekondigd in 2008, maar deze is tot op heden nog niet uitgebracht, noch is het bekend voor welke platforms dit zou of zal gaan gebeuren.

6

Programmeren

Computerworm De meest moorddadige, vernietigende en infectueuze worm aller tijden is natuurlijk geen schepping van God, maar van de kwaadaardige mensch. Jawel, we hebben het over malware: de computerworm.

Wor’m, is nu de vraag, heeft men dit boosaardig stukje software nu worm gedoopt, terwijl dit toch zulke vriendelijke beestjes zijn?

Hiervoor gaan we per wormhole terug naar het jaar 1975. In het boek ‘The Shockwave Rider’ van John Brunner wordt de term computerworm voor het eerst gebezigd. Jaren later, in 1988, zouden de media pas de eerste melding maken van een ‘echte’ computerworm, de ‘Morris worm’, die een schokkende tien procent van de toen nog 60.000 op internet aangesloten computers infecteerde (overigens was het enige verdelgingsmiddel het herstarten van de geïnfecteerde computers).

De vraag blijft: “Hoe kwam Brunner nu op de benaming ‘worm’?“ Zijn inspiratie vond hij in een van de minder sympathieke schepselen der natuur: de lintworm. Dit beestje bijt zich vast in de darmwand, waarna het achter zijn hoofd zogenaamde proglottiden vormt. Deze segmenten bevatten de geslachtsorganen. Aangezien de lintworm tweeslachtig is, resulteert dit in een groot aantal eitjes per proglottide. De proglottiden worden afgestoten en gaan per poep op weg naar een nieuwe gastheer, waardoor de worm zich verspreidt - een treffende gelijkenis met de gevreesde computerworm.

Mythe

De Mongoolse worm des doods De Mongoolse worm des doods is een reusachtige worm of slang of pootloze hagedis. Het verschrikkelijke monster zou voorkomen in de Gobiwoestijn en het hele gebied terroriseren. Het beest is beschreven als een vette, lichtrode worm van 0,6 tot 1,2 meter lang. De lokale naam is ‘allghoi khorkhoi’ wat ‘met bloed gevulde darmworm’ betekent. Deze naam is gegeven omdat er wordt verteld dat het roofdier eruit ziet als de darm van een koe. Er zijn een aantal speciale eigenschappen die de lokale Mongolen de worm toeschrijven, zoals de gave om een geel gif te spuwen dat dodelijk is bij contact. De doodsworm gebruikt dit om mensen en dieren van een afstand te bespuwen en ze dan langzaam laten ontbinden.

‘Overblijfsel’ van de Mongoolse worm des doods

Helaas zijn er geen wetenschappelijk betrouwbare meldingen, maar de meeste mongolen geloven er heilig in. Sommigen geloven dat de worm een reptiel is, mogelijk een wormhagedis, een pootloze hagedis of een slang, vanwege het droge klimaat waarin ze leven. De vooraanstaande onderzoeker van dit dier is de Tsjechische auteur Ivan Mackerle. Dr. Karl Shuker beschrijft het ook in zijn boek The Beasts that Hide from Man, waar hij zegt dat het volgens sommige berichten zijn slachtoffers doodt met behulp van elektrocutie. Voor de genen die naar Mongolië op vakantie gaan is het advies dan ook om het beest op te zoeken en te proberen eeuwige roem te vergaren door het dier te doden.

7

Simon Ster 44.3 | maart 2013

Architectuur

Grootste pier ter wereld Als je altijd al hebt willen weten wat de grootste pier ter wereld is, moet je nu verder lezen. De pier met het grootste oppervlak is tevens ook de bekendste pier: de ‘Navy pier’ in Chicago. Deze meet 1010 meter in lengte, en is ongeveer 90 meter breed. Dat betekent meer dan negentigduizend vierkante meter pier. Genoeg om een IMAX bioscoop, een theather, een reuzenrad, een zweefmolen, een museum, achttien miniatuurgolf holes en wat restaurants op kwijt te kunnen. Deze pier trekt jaarlijks dan ook meer dan drie miljoen bezoekers. In het verleden werd de Navy pier onder andere gebruikt voor het trainen van mariniers, vandaar de naam.

De Navy pier is echter niet de langste pier. De langste staat een stuk dichter bij huis, namelijk in Southend, Groot Brittannië. Deze pier meet 2158 meter. De Eiffeltoren zou je er bijna zeven keer naast kunnen leggen. De fundamenten voor deze pier zijn gelegd in het jaar 1830, toen Southend een locatie was waar veel toeristen heen trokken. Omdat in deze tijd gedacht werd dat zeelucht gezond was voor de mens, besloot de gemeente Southend om de toeristen tegemoet te komen met een enorme pier. Ook is deze lengte nodig om schepen veilig af te laten meren, omdat de zee

De Navy pier te Chicago

er zeer vlak afloopt. Deze pier verkeert, net als de Navy pier, nog steeds in erg goede fysieke en financiële staat.

Hoe anders loopt het met onze eigen Scheveningse pier, maar meer daarover in de Kijk in de Sterren! (blz. 22-23)

Mechatronica

Meshworm Onderzoekers van de MIT, Harvard University en Seoul National University hebben een zachte autonome robot ontwikkeld die bijna volledig uit zachte materialen bestaat en zich vergelijkbaar met een regenworm voortbeweegt. De zachte doch taaie materialen maken het mogelijk dat hij zonder deuken zou kunnen voortbewegen nadat er iemand op is gaan staan!

De "Meshworm" robot heeft een "kunstmatige spier" die is gemaakt van een draad gemaakt van nikkel en titanium. De onderzoekers wonden deze draad rond buissegmenten die te vergelijken zijn met de ringen van een regenworm. Door vervolgens een kleine stroom op de draad te zetten, spant de draad zich aan en krimpt het omwonden segment. Een mogelijke toepassing van deze zachte robots zou het verkennen van moeilijk te bereiken ruimtes kunnen zijn. De robot zou zich dan door lastige smalle doorgangen kunnen ‘squeezen’.

Een van de uitdagingen bij dit project is het ontwerpen van zachte actuatoren voor het aandrijven van de robot. Één van de oplossingen zou het gebruik van perslucht zijn, maar het nadeel hiervan is dat de benodigde pompen hiervoor relatief omvangrijk zijn. In plaats daarvan is een ontwerp opgesteld dat gebaseerd is op de werking van de voortbeweging van een regenworm. Hierbij zijn twee belangrijke spiergroepen van belang; de circulaire spiergroepen en de longitudinale spiergroepen. Hiermee is een peristaltiek gedreven systeem ontworpen.

Allereerst is voor de lange buisvormige behuizing een polymeren blad opgerold en met heat-sealing behandeld. Dit geeft de behuizing de eigenschappen om te kunnen uitrekken en krimpen zoals een veer. Bij het ontwerpen van de kunstmatige spier zijn ze uitgekomen bij een draad van een nikkel-titanium legering, maar hierbij bleek de verhouding enorm invloedrijk op het gedrag van de robot. In de buissegmenten zijn tevens een accu en een PCB opgenomen, die een stroom uitsturen naar bepaalde segmenten van de worm. Ten gevolge hiervan zal de temperatuur veranderen en de segmenten vervormen. Hierdoor kan de worm zich in opgegeven patronen verplaatsen.

De Meshworm zoals te zien bij het MIT

8

Wormholes

Science or fiction?

Je sneller kunnen verplaatsen dan het licht of zelfs tijdreizen. Het zou allemaal mogelijk moeten zijn volgens de theorie van de wormgaten. Zijn dit illusies of liggen deze mogelijkheden wel degelijk in het verschiet?

Jordy Wesseling Wormgaten zijn onderdeel van bepaalde geldige oplossingen van Albert Einsteins algemene relativiteitstheorie en de kwantummechanica. Op theoretisch niveau is het dus een erg complex onderwerp. Toch is het niet moeilijk om er een voorstelling van te maken. Stel je voor dat je een tweedimensionaal wezen bent dat in het platte vlak leeft. Je hebt geen idee van het bestaan van een dimensie in de hoogterichting. Dit platte vlak zou in principe een bol kunnen zijn. Vergelijkbaar met het vooroorlogse idee van een platte aarde die ook een bol bleek te zijn. Voor het tweedimensionale wezen is de kortste afstand van een punt aan de ene kant van de bol, naar een punt exact aan de andere kant van de bol, de helft van de omtrek. Als dit wezen echter op een voor hem ‘bovennatuurlijke’ manier gebruik kan maken van de derde dimensie, kan hij zich door de bol heen verplaatsen en is de afstand tussen de twee eerdergenoemde punten slechts de diameter van de bol.

De naam van het woord ‘wormgat,’ komt van de vergelijkbare metafoor van een worm die over een appel loopt. Via een gat door de appel heen kan hij een stuk afsnijden. Dat is dan dus via een wormgat.

9

Simon Ster 44.3| maart 2013

Voor ons als driedimensionale wezens zou een wormgat dus via een extra dimensie naar een ander punt in het universum leiden.

Er is geen enkele fysieke waarneming gedaan die ook maar doet denken aan het bestaan van wormgaten. Toch is het verschijnsel mathematisch niet uitgesloten, daarom zijn er theoretisch natuurkundigen die blijven werken aan dit onderwerp. Ook in vele science fiction series zijn wormgaten een alledaags verschijnsel dat gebruikt wordt als verkorte weg door het universum. Echter blijkt uit veel theoretische modellen dat de afstand die door het wormgat heen moet worden afgelegd vaak langer is dan de afstand in het bekende universum. Vergelijkbaar met de eerdergenoemde metafoor waarin een worm een slingerende route door een appel heen maakt, naar een ander punt op het oppervlak dat vlakbij de ingang van zijn wormgat is. In dat geval zal het gebruik van een wormgat weinig toegevoegde waarde hebben.

Tijdreizen De relativiteitstheorie gaat uit van vier dimensies, met tijd als vierde dimensie. In deze zogenaamde ruimtetijd zijn verschillende wiskundige constructies mogelijk waarbij een wormgat leidt naar een ander punt in de tijd. Als je hier een voorstelling van wilt maken moet je eerst weten dat de tijd langzamer gaat, als je snelheid groter is. Dit is ook experimenteel bewezen door bijvoorbeeld een atoomklok mee te nemen in een straalvliegtuig.

Na een typische trans-Atlantische vlucht, blijkt een atoomklok 15 nanoseconden achter te lopen ten opzichte van een atoomklok op het vaste land. In het dagelijks leven merk je hier uiteraard niks van, aangezien deze vertraging van de tijd schaalt met v/c, waarbij c de lichtsnelheid is. Echter, als je je inbeeldt dat één uiteinde van het wormgat zich verplaatst met een snelheid die in de buurt komt van de snelheid van het licht, kan deze vertraging van de tijd interessant worden.

Op deze manier kun je met een wormgat terug in de tijd reizen.

In de praktijk zou dit betekenen dat je eerder uit een wormgat komt, dan dat je er in gaat. Dit leidt natuurlijk tot vele paradoxen, waarvan de grootvaderparadox (ook interessant is waarom dit niet de vader-, moeder- of grootmoederparadox heet) misschien wel de bekendste is. Bij deze paradox zou je terug in de tijd gaan en vervolgens je opa omleggen voordat hij één van jouw ouders

heeft verwekt. Echter kan jij in dat geval niet meer geboren worden, waardoor je opa niet meer door jou kan worden omgelegd. Dit is een uiteraard een probleem van het maken van een voorstelling bij het tijdreizen. Echter zijn er natuurkundigen die hier wel denkbeeldige oplossingen voor zien. Zij stellen zich voor dat tijdreizen mogelijk is, maar dat je een dergelijke paradox niet kan veroorzaken. De wetten van de natuur weerhouden je daarvan. Dan zou je zeggen: “Ik heb toch een eigen wil en kan doen wat ik wil?”. Echter, als jij de wil zou krijgen om tegen een muur op te lopen, weerhoudt de gravitatiewet je daarvan tot op zekere hoogte. Hetzelfde zou gelden voor een natuurkundige wet die je ervan weerhoudt om een paradox te veroorzaken, al zou je het nog zo proberen.

In de praktijk Bruikbare wormgaten zouden in de praktijk wormgaten moeten zijn die lang genoeg stabiel kunnen bestaan, zodat een object (ruimteschip) of signaal er doorheen kan reizen. Uit onderzoek aan het California Institute of Technology blijkt dat voor het bestaan van een stabiel wormgat bepaalde ‘exotische’ materie nodig is. Er is materie nodig met een negatieve energiedichtheid en een negatieve druk. Geen enkel van de nu bekende elementaire deeltjes waaruit het heelal bestaat, voldoet aan deze eis. Er is zelfs verre van een overeenkomst, vandaar ook de naam exotische materie.

Het mogelijke bestaan van deze exotische materie volgt uit het gedrag van bepaalde vacuümtoestanden uit de kwantumveldentheorie. Het theoretisch onderzoek naar wormgaten focust zich dan ook voornamelijk op die theorie. Een andere bevinding die daaruit volgt is dat een wormgat relatief klein is. De karakteristieke lengteschaal van een wormgat is de Plancklengte, deze is gelijk aan 10^-35 meter. Het zal een flinke uitdaging zijn om je ruimteschip daar doorheen te krijgen.

Concluderend lijkt het op dit moment zeer onwaarschijnlijk dat de natuur het bestaan van stabiele macroscopische wormgaten mogelijk maakt. Echter is er nog voldoende onzekerheid in de argumenten, variabelen en theorieën zodat theoretische fysici hun tijd besteden aan dit vreemde, maar intrigerende onderwerp.

10

Wormwielen

De overbrenging met wormen!

In het vak ‘Inleiding Elektrische en Mechanische Aandrijvingen’ is jarenlang stof behandeld over tandwielen, en ook wormwielen. Wormwielen zijn een opvallende bouwsteen in de trukendoos van een ingenieur. Bij dezen een kleine ode aan dat amper gebruikte grijze staafje in de LEGO-doos.

Max van Lith De basis Wormwielen samen met hun worm worden gebruikt op plaatsen waar twee assen haaks op elkaar staan, elkaar niet kruisen en er een grote reductie nodig is. Belangrijk is overigens dat strict genomen het “wormwiel” slechts een tandwiel is dat speciaal gemaakt is voor de “worm” (hierboven afgebeeld). Met wormwielen is het relatief makkelijk om een groot koppel te genereren.

Een open Torsen differentieel

Als een worm aangedreven wordt en één keer rond is gedraaid, dan zal het wormwiel maar één tand zijn verdraaid. Hoe groter het wormwiel, hoe groter de reductie. Andersom zal lastig gaan.

Dit is te vergelijken met een autokrik. Hoe zwaar de auto ook is die je omhoog krikt, hij zal niet vanzelf naar beneden draaien. Een worm werkt namelijk in de meeste gevallen, net als de autokrik, zelfremmend.

Zo kunnen automatische garagedeuren worden voorzien van goedkope elektromotoren, die amper koppel leveren. Door een wormwieloverbrenging te gebruiken wordt het koppel enorm opgekrikt. Je moet alleen wat langer wachten totdat de deur open is. Ook zware apparatuur die langzaam moet bewegen wordt vaak met wormwieloverbrengingen aangestuurd. Telescopen of spiegels van zonne-energiecentrales moeten hemellichamen volgen die zeer traag van positie veranderen. Dat zijn zware units die toch precies moeten worden gericht. Hier komt de zelfremmendheid goed van pas. Een licht motortje kan een zware spiegel makkelijk verplaatsen. Mocht het hard waaien, dan zet de overbrenging zichzelf als het ware op slot. Er hoeft geen kracht geleverd te worden vanuit de motor om het paneel op zijn plek te houden. Ook in zogeheten Torsen differentiëlen worden wormwielen gebruikt. Deze mechanische tandwielwondertjes kunnen zonder enige vorm van elektronica een doorslippend wiel voorkomen bij het stevigere bochtenwerk. Genoeg toepassingen dus!

11

Simon Ster 44.3| maart 2013

Het wiel dat doorslipt zal bij een normaal differentieel al het koppel van de motor krijgen. Het slippende wiel zal toch wat koppel leveren op de as. Bij een Torsen differentieel wordt tot vier maal dit koppel doorgevoerd naar het niet-slippende wiel. Omdat de drijvende kracht hierachter puur mechanisch is, is er geen reactietijd. Het motorkoppel wordt bij een slippend wiel dus direct doorgevoerd naar het wiel dat nog grip heeft. Het behoeft geen uitleg dat dit gunstig is zowel op asfalt als in de modder.

Doorsnede van een Torsen differentieel

De productie Net als alle andere tandwielen, worden hoogwaardige wormwielen gemaakt met een freesmachine. Een schijf wordt opgehangen zodat hij vrij kan draaien. Een speciale freeskop, die een hob wordt genoemd, verspaant het materiaal en tegelijkertijd draait de schijf rond. Elke omwenteling van de schijf wordt de hob dichter bij de as van de schijf geschoven. De hob lijkt verrassend veel op de worm waarvoor het wiel bedoeld is. Als alle tanden zijn uitgefreesd kan er nog een nabewerking volgen die op dezelfde manier verloopt. Hiervoor is alleen een ander type hob nodig. Zet snel je laptop aan, want hoe dit in zijn werk gaat is te zien in het Youtube-filmpje op de http://bit.ly/simon_worm.

Al jaren lang bestaan er limited-slip differentiëlen. Deze zijn gelijk aan conventionele differentiëlen, maar er zitten koppelingsplaten tussen de behuizing en de tandwielen die naar de wielen lopen. Een computer meet continu het verschil in wielsnelheid, en vergelijkt dit met de stand van het stuur. Zodra er een te hoge wielsnelheid is aan de ene kant, worden de koppelingsplaten vastgedrukt. Het vrij draaiende tandwiel beweegt dan niet meer ten opzichte van het drijvende tandwiel. Dit zorgt ervoor dat een deel van het motorkoppel toch nog naar het andere wiel gestuurd kan worden. Het nadeel van deze differentiëlen is de dure olie die nodig is om ze te onderhouden, en de slijtagegevoeligheid.

Daarnaast is er een regelaar nodig die het differentieel alleen op de juiste momenten vastzet met de juiste koppelingsdruk.

Een Torsen differentieel heeft deze nadelen niet, en dat allemaal vanwege implementatie van het wormwiel!

De worm zelf wordt op een draaibank gemaakt. Uit een massieve staaf wordt de worm gedraaid. De staaf wordt vastgehouden en langzaam gewenteld terwijl een slijpende schijf langs de staaf beweegt. In tegenstelling tot de wielen worden bij de worm de groeven één voor één gemaakt. Voor een groef is maar een enkele beweging nodig, en meerdere groeven kunnen simpelweg naast elkaar worden uitgeslepen. Hopelijk staat je laptop nog aan, want dit is te zien in het volgende Youtube-filmpje op http://bit.ly/simon_worm2. Hier is te zien hoe de indrukwekkende M651 – worm milling machine van de firma Monnier+Zahner AG te werk gaat.

De Torsen Het Torsen differentieel was een enorme Werktuigbouwkundige doorbraak. Sinds 1984 worden deze limited-slip differentiëlen gebruikt in allerlei voertuigen. Van de eerste Audi Quattro, de Subaru Impreza tot de HMMWV (ook bekend als Humvee) en de gloednieuwe Toyota GT86. Een Torsen differentieel maakt gebruik van een tweetal zonne-wormwielen. Hieromheen draaien wormwielen, die met rechte tandwielen het ene zonnewiel aan het andere verbinden. Vanwege de zelfremmendheid van de wormwielsetjes zal een doorslippend wiel het differentieel deels op slot zetten.

Boven: Een Torsen differentieel zoals te vinden in een Audi Quattro Onder: Een limited-slip differentieel werkened met koppelingsplaten

12

Reactie op BAColumn 1

Opbouwende kritiek van een ouderejaars

Een nieuwe Simon Ster verschijnt terwijl voor sommige studen-

Ik wil dan ook proberen de jongerejaars studenten iets bij te

ten de gevreesde OGO-evaluaties weer aardig in de buurt begin-

brengen, namelijk: hoe het best kritiek te leveren op iemand die

nen te komen. Uiteraard - begaan als ik ben met onze faculteit

schraal werk aflevert. De ‘truc’ is eenvoudig doch soms moeilijk

- vind ik het erg belangrijk dat dit evaluatie-ritueel in goede orde

uitvoerbaar: begin met een complimentje. Doet u dit goed, dan

verloopt. Opbouwende kritiek is een belangrijk middel voor een

zal u dit een vrijkaart geven alles te zeggen wat u wilt.

succesvolle evaluatie.

Beste Bart Verhaegh, In de Simon Ster van december 2012 (44.2, red.) uit u uw ongenoegen jegens thuiswonende Limburgers en lui ‘die hun biertje niet helemaal leeg drinken’. Aangezien ik zelf een Limburger ben, wil ik hier graag op reageren. Laat ik beginnen met het uiten van mijn waardering voor een verse en ondernemende eerstejaars als u.

U probeert het kwaliteitsblad de Simon Ster te vullen met uw schrijfseltjes; en u tapt daarenboven bier. Heel goed! U draagt een das met giletje en doet op deze manier mee aan de traditie van uw ouderejaars. Wederom, heel goed!

Helaas… het is niet louter waardering die u hier ten deel zal vallen. U noemt mijn mede-Limburgers in één adem met laffe borrelaars, die hun lauwe Bavaria-bakjes niet helemaal achter hun huig weten te schuiven en deze vervolgens maar laten staan.

Uitstekend waargenomen! Elke keer dat ik zo’n Brabants plastic bekertje krijg aangeboden, neem ik inderdaad maar één slok.

Heel goed gezien dus!

U bent getuige geweest van een inschattingsfout door Limburgers vaker gemaakt. Deze drank lijkt op het eerste gezicht namelijk veel op het door ons zo geliefde zuidelijk gouden genot: Brand, Alfa of Jupiler. Tot zo ver snap ik uw verontwaardiging enigszins; ik verwacht namelijk niet van iedereen dat ze beschikken over een bijzonder ontwikkeld inlevingsvermogen.

Als u mensen al wilt stimuleren tot het door u zo geprezen gedrag (comazuipen), dan gaat u dit niet lukken door deze mensen te benoemen tot de vrucht van een eikenboom. Het zal u vast en zeker een gevoel van superioriteit geven. Ik kan me buitengewoon goed voorstellen hoe goed dit voor u moet voelen.

Ik kan u ook vertellen dat als u dit gevoel van vooraanstaandheid weet te verkrijgen door échte zelfingenomenheid, dat dit een veel rijkere en mooiere ervaring geeft dan tof doen over de rug van andere mensen. Lukt dit, dan zal u een mooie toekomst wachten met veel succes (en wulpse dames). Let wel op, overdrijft u in het geven van schouderklopjes aan uzelf, dan zal men u verwaandheid verwijten. Ik moet dus ophouden.

Het is u allemaal niet heel erg kwalijk te nemen. U bent tenslotte nog een beetje groen achter de oren.

Met opvoedende groet,

Johan Freens Laffe borrelaar P.S. Wat u hier op subtiele wijze toegepast ziet is het kiss-kick-kiss principe: begin met een compliment, breng in het middendeel de werkelijke kritische boodschap, en sluit vervolgens af met een positieve noot. Op deze manier is de kritiek verpakt in een zacht zalvend kussen van sympathie. Ik wens u veel succes bij de OGO-evaluatie, doe uw voordeel met deze bondige illustratie.

13

Simon Ster 44.3| maart 2013

14

Wormgraver

Tunnels graven, maar dan lomp!

Een wormgraver is in concept overal hetzelfde maar er zit veel verschil tussen het boren in los zand onder een stad of het boren door gesteente in het Alpengebergte. Daarnaast zijn deze machines de lompheid zelve.

Sanne Janssen Een wormgraver, of tunnelgraver maakt cirkelvormige tunnels waarbij het afval van voor naar achter wordt getransporteerd zoals een worm dat ook doet. Tunnels kunnen gegraven worden in alle ondergronden, van zand tot hard gesteente, en de diameters variëren van 1 tot 20 meter. De machines wegen van een paar honderd kilo tot een paar duizend ton, kunnen tot 100 meter lang zijn en kosten tot tientallen miljoenen euro’s. Snelheden zijn typisch een paar rpm en een paar meter per dag. Een grote wormgraver ‘eet’ wel 1000 m3 per dag. Meestal wordt een tunnelgraver specifiek ontworpen voor een bepaalde tunnel.

De eerste tunnel met behuizing werd onder de Theems gegraven in 1825. De eerste tunnelgraver werd in 1845 gebruikt om een tunnel te graven door de Alpen tussen Frankrijk en Italië. De graver bestond grofweg uit 100 boren op een machine die mechanisch werd aangedreven bij de ingang van de tunnel. In 1853 werd de eerste tunnelgraver in Amerika gemaakt, deze ging kapot na 3 meter te hebben gegraven.

Werking Een moderne tunnelgraver bestaat uit een roterend wiel waarmee de grond of het gesteente wordt afgeschraapt. Er zijn twee typen tunnelgravers; voor hard gesteente en voor een zachtere ondergrond. In de zachte ondergrond moet natuurlijk meteen een tunnelwand worden aangelegd en wordt een gesloten frontboormachine met waterdicht schild op de kopse kant gebruikt.

Het schild wordt gemaakt door bentoniet (een kleisoort), water, schuim of lucht, eventueel gemengd met de afgegraven aarde, met overdruk een paar centimeter in de grond voor het boorfront te persen. In Nederland wordt alleen deze methode gebruikt.

Voor gesteenten kunnen zowel open als gesloten frontboormachines worden gebruikt. De New Austrian Tunneling Method is een methode uit de jaren ’60 waarbij de natuurlijk ontstaande tunnelwanden worden gebruikt als stabiliserende factor voor de hele tunnel. De Gripper TBM is een wormgraver voor de hardste steensoorten zoals gneiss en graniet die veel voorkomen in

15

Simon Ster 44.3| maart 2013

de Alpen. Het schild van de TBM is relatief kort waardoor het mogelijk is om vlak achter het boorfront de tunnel te verstevigen met shotcrete ofwel spuitbeton. Dit verhoogt de veiligheid van de tunnel en het personeel aanzienlijk omdat bij het harde gesteente de kans op locale instorting groot is. Bovendien stort een tunnel zonder ondersteuning na een lange tijd in omdat ook steen langzaam kruipt.

Een ander voorbeeld is de hard-rock schild TBM. De dubbelschild variant bestaat uit: het voorste schild met het graaffront, de aandrijving, het gripper-schild en de tweede afzet-hydrauliek.

Wanneer de TBM zich in harde rots bevindt, zet het gripper-schild zich klem tegen de rotswand, terwijl er tegelijkertijd een graafbeweging en de aanleg van een nieuwe ring tunnelelementen plaatsvindt. Tijdens deze graaffase beweegt alleen het voorste schild zich, terwijl de rest van de TBM stilstaat. Deze methode laat een hoog voortgangstempo toe. De dubbelschildmethode is alleen toepasbaar als de TBM zich in onverstoorde rots bevindt.

Zodra de TBM in een zone terecht komt waar zich instabiele situaties voordoen, worden de twee schilden aan elkaar verbonden en functioneert hij als een enkelschild-TBM. Tunnels in harde gesteenten worden ook gemaakt met dynamiet. Met hoge snelheid worden ongeveer honderd gaten met een diameter van 40 mm en een paar meter diepte geboord.

Er wordt dynamiet in gedaan en de gaten worden gevuld met

water. De middelste wordt als eerste tot ontploffing gebracht en iedere paar milliseconden wordt een grotere ring tot ontploffing gebracht. Op deze manier mengen de drukgolven en botsen de al losgesprongen rotsblokken wat de rotsvernietiging bevorderd.

Achter het graven In de net ontstane tunnel is een variatie aan apparaten aan het werk. De tunnel wordt ondersteund en er worden constant metingen gedaan om de stevigheid van de tunnel te bepalen.

Verder is er ventilatie, licht, afvoer van restafval en de aanleg van de tunnelringen. Ongeveer elke twee meter stopt het proces voor een uur om een nieuwe tunnelring te bouwen. Op één plek laat de graver de tunnelwand los zodat een segment geplaatst kan worden. 12 segmenten vormen samen één ring. De segmenten wegen een paar ton, maar hebben een tolerantie van een paar mm.

Stadstunnels In de stad zijn er beperkingen om tunnels te kunnen boren. De grond moet nog ‘onaangetast’ zijn. Er moet niets in de grond zitten wat heel moet blijven of wat de graver beschadigd. Alle beschikbare stadskaarten worden geraadpleegd. Daarnaast iets wat nog veel belangrijker is; de grond erboven moet niet gaan verzakken. Daarom worden de originele gronddrukken altijd uitvoerig gedocumenteerd en nagebootst wanneer alle mogelijkheden onderzocht worden voor het aanleggen van een tunnel.

16

Bouzo de worm*

De mascotte van onze buren

Wij Werktuigbouwers hebben het maar saai in de Simonkamer. Als de stripverhaaltjes in de krant zijn uitgelezen en alle sterke verhalen over die ene donderdagavond zijn verteld, hebben we geen echt interessante dingen meer om te bekijken.

Max van Lith Waarom een interview?

Hoe voer je deze worm?

Met alle respect, maar onze vissen in de balie zijn niet echt inspirerend genoeg voor een ingeving voor jouw briljante MATLAB-script of om vol overgave te beginnen aan de oplossing van die ene lastige set gekoppelde niet-lineaire bewegingsdifferentiaalvergelijkingen. In een interview met Camile van der Heijden breidt de Simon Ster eens uit over Bouzo; de worm die te bewonderen is in die rare glazen kast in het Prot-hok.

Iedere week is er een lid uit de EsCo (commissie die de worm verzorgt, red.) die een levende muis bij de dierenwinkel haalt. Deze wordt daarna losgelaten in het bouzarium, het hok van de worm.

Hoe komen jullie aan de naam ‘Bouzo’?

Daar zijn verschillende verhalen over. Bouzo is natuurlijk de naam van een cocktail. Studenten staan bekend om hun drankgebruik, dus vandaar dat de mascotte vernoemd zou zijn naar een drankje.

Het is een cocktail van bourbon en ouzo. Een ander verhaal is dat Bouzo Japans is voor jochie, een klein jongetje. De naam is opgebouwd uit twee aparte karakters. ‘Bou’ is jongen, en ‘zo’ is baas of meester. In de spreektaal wordt het wel eens denigrerend gebruikt zoals in ‘wat een raar baasje’, maar daar is Bouzo het zelf niet mee eens.

Hoe oud is Bouzo?

Niemand weet het exact, maar er wordt geschat dat hij ongeveer 10 jaar oud is.

Hoe werkt dat in de vakanties?

Er wordt een schema gemaakt voor wie er wanneer tijd heeft om langs te komen. In principe kan een worm overleven met maar twee maaltijden per jaar. Als hij gaat vervellen weigert hij sowieso om te eten gedurende twee weken. Dit doet de worm ook als hij opgewonden is en op zoek gaat naar een vrouwtjesworm.

Dat is waarschijnlijk momenteel aan de hand, want hij heeft de afgelopen vijf weken al niet meer gegeten. Normaal wordt de muis er uit gehaald zolang er twee weken niet gegeten wordt. Als de muis angstig wordt kan hij zich proberen te verdedigen, en dat kan heel vervelend worden. Natuurlijk wint de muis het niet van de worm, maar je wilt ongelukken gewoon voorkomen.

Hoe vaak wordt de worm sexueel misbruikt?

Nooit. Tenminste, niet door ons. Daar is hij te klein voor. Daarnaast weten we niet of het een mannetje of een vrouwtje is.

Mannetjeswormen hebben een hemipenis: een gesplitste penis met weerhaken aan beide kanten. Ze hebben geen poten om het

17

Simon Ster 44.3| maart 2013

vrouwtje vast te houden, dus doen ze het maar op die manier.

Dat is waarschijnlijk de reden dat er tot nog toe weinig protvrouwen zich op Bouzo hebben gestort. Er is wel het vermoeden dat Bouzo een mannetje is vanwege de opbouw van zijn lichaam, en het feit dat hij soms weigert te eten als hij geil is. Dit is typisch mannetjesgedrag, zoals wel vaker in Eindhoven te zien is.

Waarom komt de worm ook terug in het logo van Protagoras? Waar komt dat vandaan?

Dat komt uit de Griekse mythologie, waar Apollo een staf met een worm had. Volgens de oude Grieken is de worm het symbool van genezing en wedergeboorte. Apollo was de god van onder andere de geneeskunde. Het is in ieder geval een typisch symbool voor goden van de geneeskunde. Daarom zie je het bij vrijwel elk medisch gerelateerd logo terug, waaronder het Protagoras logo.

Dit logo wordt ook wel een esculaap genoemd.

Hoe komen jullie aan dit type worm? Het is een exotische mascotte!

Hij is ooit als lustrumgeschenk aangeboden, 10 jaar geleden.

Vroeger was er een andere mascotte. Die had iets te maken met Magere Hein. Op een gegeven moment had iemand een knuffelworm als cadeau gedaan omdat dit toepasselijker is voor Protagoras. Een grotere versie van deze worm hangt boven de bar van In Vivo. Daarna was het een idee van de lustrumcommissie om een echte worm als mascotte te regelen. Dit was in overleg met de faculteit gedaan. Er is een overeenkomst die elk jaar opnieuw moet worden getekend om de worm te mogen houden. Deze is nog steeds te zien op de zijkant van het Bouzarium (die rare glazen kast, red.). Bouzo wordt ieder jaar doorverkocht aan het nieuwe bestuur voor zes kratten speciaalbier. Het type speciaalbier wordt bepaald door het oude bestuur.

Drinkt de worm ook wel eens alcohol?

Tenzij hij zelf ergens een verborgen distillatie-unit heeft staan zijn wij er ons niet van bewust dat hij alcohol kan bemachtigen.

Wormen eten normaal gesproken geen fruit, dus op een enkele uitzondering na is het niet aannemelijk dat wormen goed tegen alcohol kunnen.

Hoe lang is hij?

De laatste keer dat we hem hebben gemeten was hij zo ongeveer 1,30 meter lang. We vermoeden dat hij niet meer is gegroeid, hij is namelijk al groter dan zijn soortgenoten. De lengte van een worm wordt bepaald door zijn leefruimte. In een kleinere omgeving zal een worm namelijk eerder stoppen met groeien.

Hoe lang is hij als hij een erectie heeft?

We weten niet eens zeker of hij een erectie kan krijgen. Wegens het gebrek aan seksuele handelingen vanuit de leden van Protagoras en het gebrek aan masturbatiemogelijkheden voor een worm (hij heeft zelf geen handen) is het nog niet waargenomen dat hij een erectie heeft gehad.

Doet hij aan SM (wormdomasochisme)?

Wij gaan ’s avonds gewoon naar huis, dus wat de worm hier ’s nachts uitvoert weten we niet. Hij is niet echt een exhibitionist, maar we weten het niet echt zeker.

Hoeveel kuub voer heeft Bouzo al omgezet in uitwerpselen?

Als je ervan uit gaat dat hij 30 weken per jaar eet, oftewel zo’n 30 muizen per jaar, kom je uit op 300X10 cm3=0,003 m3. Er blijft ongeveer een theelepel, 15-20 mL, over van een muis, dus dat komt neer op 0,0024 kuub (24 L) stront.

Hebben jullie nog een leuke anekdote over de worm?

Het was wel grappig dat er in de dierenwinkel een keer geen muizen meer waren. Toen stelden ze voor om een hamster mee te geven tegen een gereduceerde prijs. De hamster waggelde heel lomp rond in het hok, en deed zijn hamsterdingen. Toen Bouzo honger kreeg, drukte hij de hamster tegen het glas. Toen de hamster eenmaal dood was, wat verrassend lang duurde, zocht hij het hoofd van het beest. Een worm zal namelijk altijd het hoofd van zijn prooi eerst doorslikken met de rest daar achter aan. Dit omdat anders de poten van een prooi in de weg kunnen zitten. De hamster zat nou dus met zijn gezicht tegen het glas aangedrukt. De worm kon een kwartier lang niet uitvogelen hoe hij de hamster naar binnen moest werken. Die arme Bouzo was zichtbaar verbaasd.

Heeft Bouzo wel eens iemand gebeten?

Ja. Het is wel ongeveer 5 jaar geleden. In principe bijt hij geen mensen, maar als je zo stom bent om een tijd een muis in je hand te houden, en daarna die hand in het Bouzarium te steken, kan Bouzo je hand voor een lekker hapje aanzien. Als de worm dan veel honger heeft, kan hij toehappen. Over het algemeen wordt hij gevoerd door capabele mensen van de EsCo, dus komt het eigenlijk niet voor.

Overigens is dat niet het enige frappante verhaal waar Bouzo een rol in heeft gespeeld. Ooit haalde één van de leden van de EsCo Bouzo uit zijn hok. Hij lette niet goed op de gesteldheid van de worm. Het zielige commissielid kreeg een volledige lading wormenschijt over zijn schouder heen. Saillant feitje: wormen produceren een nogal sterk aromatische ontlasting.

Is Bouzo niet eenzaam?

*Het is tot op heden nog onduidelijk voor Werktuigbouwers of Bouzo een slang of een worm is. Gezien het thema van deze Simon Ster heeft de redactie aangenomen dat het laatste van toepassing is. Wij zijn echter niet verantwoordelijk voor eventuele verwarring ten gevolge van deze aanname.

Hij krijgt natuurlijk iedere week (tijdelijk) gezelschap van een muis, totdat hij die opeet. Met enige regelmaat wordt hij ook uit zijn hok gehaald om onder de mensen te zijn. Hij krijgt dus genoeg aandacht.

18

Worms: The Game

Holy grenades, Banana bombs, Donkeys!

Als je aan wormen denkt, denk je al gauw aan het computerspel worms. De turn-based game hit van de afgelopen jaren is door vrijwel elke student en burger gespeeld en aanbeden. Wat is nu dan precies het geheim achter de Worms spellen?

Ruud Schrijver Het prille begin Worms zag voor het eerst het levenslicht in 1995 dankzij het Amerikaanse genie Andy Davidson. Hij was een persoonlijk project begonnen voor een programmeringscompetitie van het blad Amiga Format. Het spel had toen nog de geweldige naam Total Wormage en het is tot mijn grote spijt dat dat veranderd is.

Het spel won de competitie niet, maar niet uit het veld geslagen stuurde Andy zijn spel op naar alle gameproducenten die er waren. Het resultaat: niks. Een beetje bedroefd met het feit dat zijn werk voor niks was geweest probeerde hij het nog ĂŠĂŠn keer op de European computer trade show. Daar zag de wijze uitgever Team17 de potentie van het spel met zijn koddige spelfiguren en liet het concept van Andy Davidson uitgroeien tot een volwaardig spel.

19

Simon Ster 44.3| maart 2013

van inventieve wapens gebruiken. Je kan de vijand opblazen met een vliegend superschaap, neerknuppelen, kamikaze uitvoeren, bananenbommen gooien, betonnen ezels uit de lucht laten vallen of gewoon met een lullig duwtje je nemesis in het water gooien.

Iedereen die ooit tegen de computer heeft gespeeld weet ook dat de pc niet zo inventief is met wapens als jijzelf of andere menselijke spelers, maar dat weer goedmaakt met een dodelijke supernatuurlijke kunde met de bazoeka. Of je nou tegen je vrienden, de computer of de uitgebreide campaign speelt, plezier is er altijd.

Een screenshot uit Worms Armageddon

De game “Worms” kwam uit op de Commodore Amiga en was een instant succes. Het extreem populaire spel werd snel uitgebracht voor elk platform waaronder de Atari Jaguar, de Gameboy, de Nintendo 64 en de Paystation. Met zo’n succes bleef een sequel natuurlijk niet uit en er werd hard gewerkt aan de opvolger.

Met sequels is het altijd maar afwachten of het succes blijft, maar met Worms 2 was er geen twijfel. Het was een volgende kaskraker en sindsdien zijn er meer dan 20 spellen uitgebracht in diverse vormen en platforms.

De gameplay Bedenk eens een wereld die bestaat uit afgesloten containers met daarin een paar eilanden of grotten en waarin wij teams van vijandige, zeer bewapende wormen aansturen. Met jezelf belast met de taak van wormenleider, zal je aangeven wat ze moeten doen om het best de tegenstander in het water te gooien en ze te laten verdrinken, of je ze aan flarden schiet om ze zo om te toveren tot een pittoresk wormengraf. Als iedere vijandige worm is verslagen heb je gewonnen en kun je je voorbereiden op het volgende gevecht. De gameplay is zoals eerder vermeld turnbased, elke ronde kan je een worm kiezen en zo een heel scala

Nog een screenshot!

Conclusie Waarom is deze formule dan nou zo goed? Het is niet helemaal duidelijk, afgezien van het feit dat het gewoon leuk is. Het is waarschijnlijk de combinatie van de koddige wormen die elkaar uitroeien met cartooneske wapens. Een juiste mix van een goede gameplay met een heerlijk verhaal. Veel meer woorden hoeven er eigenlijk niet meer aan vuil te worden gemaakt, de Worms serie van spellen zijn van topniveau en staan garant voor jaren van speelplezier. Voor iedereen die nu denkt, mjah nooit gespeeld maar ben nu wel geïnteresseerd, of voor degene die denkt oja, dat geniale spel van vroeger waardoor ik in de brugklas bijna naar de HAVO was gegaan en nu in eens superveel zin heb om weer te spelen. Das natuurlijk mooi en de spellen zijn voor de Iphone en Android te koop en voor de hardcore pc gamers voor een bedrag van nog geen drie bier te koop.

20

Zwitserse zakmessen

Op alles voorbereid

MacGyver, de held van elke Werktuigbouwer, weet elke aflevering weer iets op te blazen met een enkele paperclip. Om deze paperclip explosief te maken heeft hij wel een klein extraatje nodig. Een extraatje dat niet alleen door de niet-bestaande geheime dienst in de televisieserie aan haar medewerkers wordt verstrekt, maar ook door veel van de echte militaire organisaties op de wereld.

Tom Schenkels De eerste Zwitserse zakmessen Tegen het einde van de de 19e eeuw besloot het Zwitserse leger dat het mes dat in de standaarduitrusting van de soldaten te vinden was vervangen moest worden. Buiten een inklapbaar mes moest de nieuwe tool de mogelijkheid hebben om conservenblikken open te maken en om het standaard wapen uit die tijd (voor de kenners, Schmidt-Rubin 1889) te demonteren. De eerste order van 15.000 stuks werd in 1891 geleverd door een inmiddels in vergetelheid geraakt Duits bedrijf.

Karl Elsener, eigenaar van een bedrijf dat chirurgische messen maakte, besloot in datzelfde jaar de productie op zich te willen nemen en kreeg dat jaar ook de opdracht om de messen te maken. In de daaropvolgende jaren verbeterde Elsener het mes onder andere met een ingenieus veersysteem dat het mogelijk maakte om aan twee kanten van het handvat functies in te bouwen. Deze, voor die tijd, erg indrukwekkende ontwikkeling gaf hem de mogelijkheid om in 1897 de eerste Zwitserse zakmessen zoals we ze tegenwoordig kennen op de markt te brengen. Op zijn messen bracht hij een logo aan van een eenvoudig Zwitsers kruis. Toen in 1909 zijn moeder overleed besloot Elsener zijn bedrijf naar haar, Victoria, te vernoemen. In 1921 werd de naam weer veranderd toen het bedrijf roestvaststaal, in het Frans ook wel inox genoemd, ging gebruiken. De twee woorden werden gecombineerd en Victorinox was geboren.

Karl Elsener

21

Simon Ster 44.3| maart 2013

Concurrentie Het bedrijf van Elsener wist niet lang als enige leverancier overeind te blijven. In 1893 kwam de eerste concurrent in beeld.

Een bedrijf uit de Franstalige regio Jura (het bedrijf van Elsener is nog altijd gevestigd in het Duitstalige kanton Schwyz) bracht een soortgelijk product op de markt. Hoewel dit bedrijf onder de naam Paul Boéchat & Cie. is begonnen, is het bekend geworden als Wenger. Om regionale voorkeuren te voorkomen besloot de Zwitserse overheid in 1909 om het overheidscontract voor de levering van de messen te verdelen onder de twee bedrijven. In goed overleg werd besloten dat Victorinox de slogan “Original Swiss Army Knife” zou gebruiken en Wenger de slogan “Genuine Swiss Army Knife”. Dit equilibrium is blijven bestaan totdat Victorinox in 2005 eigenaar werd van Wenger. Bij de aanbesteding voor de levering van een nieuw model zakmes aan het Zwisterse leger in 2008 werd uiteindelijk Victorinox de enige leverancier. De twee verschillende merken worden wel voor de consumentenmarkt naast elkaar aangehouden.

‘Cybertools’ uitbracht. Uitgerust met de meest gebruikte schroevendraaiers voor computers en natuurlijk met USB-sticks. Er is zelfs een model geschikt voor de zakenreiziger. De ‘Presentation Master’ heeft de beschikking over een laser pointer, 32GB USBstick en, uiteraard, Bluetooth. Het bijzondere aan het model is dat er geen mes in zit. Hierdoor kun je dit 'zakmes' zonder problemen als handbagage meenemen in het vliegtuig.

Victorinox model uit 2008

Omdat er altijd mensen zijn die niet kunnen kiezen, bestaat er een model van Wenger met de toepasselijke naam ‘The Giant’.

Het door Guinnes World Records erkend als grootste Zwitserse zakmes in productie bestaat uit 87 tools met in totaal 141 verschillende functies. Voor ongeveer €800,- kun je je hele gereedschapskist vervangen door een Zwitsers zakmes. Hoewel zakmes in dit geval niet meer helemaal het juiste woord is. Met een gewicht van 1328 gram is hij niet bepaald handzaam.

Productie in de 21e eeuw In de 21e eeuw kan een bedrijf niet alleen overleven door zakmessen te maken. Om de ruim 1700 medewerkers aan het werk te houden en tegelijkertijd zo'n 500 miljoen Zwitserse franc omzet te genereren zijn de merken Victorinox en Wenger daarom tegenwoordig te vinden op producten varierend van tenten, kleding en horloges tot parfums.

'The Giant' doet zijn naam eer aan!

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog gingen de Zwitserse zakmessen al snel de wereld over. Veel Amerikaanse soldaten die in Europa waren kochten in de PX-stores, de winkelcentra van de legerbases, Zwitserse zakmessen en namen ze mee naar huis. In een klap werden de Zwitserse zakmessen wereldberoemd. Omdat de Amerikanen de Duitse naam niet uit konden spreken (Schweizer Offiziersmesser), werden de messen internationaal bekend als Swiss Army Knife.

Het andere belangrijke punt in moderne productie is het milieu.

Victorinox is erg trots op hun groene manier van produceren. De fabrieken en 120 appartementen in de buurt halen door gebruik te maken van meerdere gesloten watersystemen een indrukwekkende 92% van hun verwarming uit restwarmte. In de rest van de verwarming wordt voorzien zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen. Daarnaast zijn alle producten volledig te recyclen.

Functies De eerste Zwitserse messen bestonden uit een mes, een schroevendraaier en en blikopener. In de loop der jaren zijn er veel verschillende modellen bijgekomen en nog veel meer verschillende functies in de messen te krijgen geweest. Functies als een vijl, vergrootglas, bithouder met bitjes, schaar en een zaag zijn de meest voorkomende. Dat ook de Zwitserse messen het digitale tijdperk in gaan werd door Victorinox bewezen toen ze haar lijn

De commerciële versie zoals we hem kennen

Kijk in de Sterren

De Scheveningse Pier

Na de oorlog kwamen er stemmen op om de Pier te herbouwen, omdat veel bezoekers en inwoners van Scheveningen het gevoel hadden dat Scheveningen zonder Pier niet compleet was. In 1959 werd begonnen met de bouw van een nieuwe pier, die iets meer ten noorden van het Kurhaus kwam te liggen. Het ontwerp kwam van de Rotterdamse architect Huig Maaskant, die ook een belangrijke bijdrage leverde aan de wederopbouw van de Maasstad en onder meer de Euromast en het Groothandelsgebouw ontwierp.

In mei 1961 opende Prins Bernhard de nieuwe Scheveningse Pier.

De nieuwe Pier bestond uit een wandelgang en drie eilanden, waarvan ĂŠĂŠn met een uitkijktoren. In 1964 werd een vierde eiland verankerd aan de Pier. Na de overname van de Pier door Van der Valk in 1991 werd het complex verder uitgebreid met een buitenen een binnengaanderij op twee verdiepingen.

23

Simon Ster 44.3| maart 2013

Wat we nu kennen als de Scheveningse Pier is eigenlijk de nieuwe Pier die in 1959 gebouwd werd. De oude (en eerste) Pier werd op 6 mei 1901 door Prins Hendrik geopend. Deze houten constructie, ook wel Wandelhoofd Koningin Wilhelmina genoemd, lag direct achter het Kurhaus. Dankzij een loopbrug over de boulevard konden hotelgasten in één keer doorlopen naar het paviljoen aan het einde van de Pier, een afstand van een kleine vierhonderd meter. Het einde van de Pier werd gevormd door een achthoekig platform met een paviljoen waarin 1200 bezoekers van muziekopvoeringen konden genieten.

Op 26 maart 1943 brak brand uit op de rotonde van de Pier die binnen een paar minuten totaal was uitgebrand. Scheveningen was sinds 1942 ‘Sperrgebiet’, toch drong dit nieuws snel tot de Haagse bevolking door. Na de brand sloopten de Duitsers de pier door de palen af te zagen. Ze vreesden dat de Pier door de Engelsen gebruikt zou kunnen worden voor een invasie.

De Pier blijft echter een zorgenkindje, hoe oud hij inmiddels ook is. Er is wederom brand geweest en ook de pilaren blijken niet veel uitbreiding meer aan te kunnen, waardoor de exploitant Van Der Valk er geen heil meer in ziet. Inmiddels zijn, op aanvraag van Van Der Valk, de Pier Exploitatie BV en Pier Vastgoed BV failliet verklaard. Daarnaast is bekend gemaakt dat de Pier binnenkort geveild gaat worden! De verwachting is dat deze veiling in maart gaat plaatsvinden en zo zijn er al diverse plannen (waaronder het vestigen van een moskee) geopperd.

Tiemen Schuijbroek

24

Staut: Jan Pieterszoon Coen

Doorzetter pur sang

Zijn optreden wordt door veel historici zowel verheerlijkt als verguisd. Dit bereikte hij door zijn grote doorzettingsvermogen, organisatietalent en militaire bekwaamheden. Jan Pieterszoon Coen zou een nietsontziend man van geweld zijn geweest. In zijn streven om de baatzuchtige VOC tevreden te stellen, deinsde hij nergens voor terug.

Daan Dams Op 8 januari 1587 werd Jan Pieterszoon Coen gedoopt als een zoon van Pieter Willemszoon, welke afkomstig was uit Twisk. De exacte geboortedatum van Coen is tot op de dag van vandaag niet bekend. Zijn vader was actief in de zouthandel als koopman in San Lucar; een plaats in het zuiden van Spanje. Toen Coen de dertienjarige leeftijd bereikte werd hij door zijn vader naar Rome gezonden. Hier zou hij zes jaar wonen en de fijne kneepjes van het dubbel boekhouden en (zeer waarschijnlijk) een aantal vreemde talen leren van de Vlaming Joost de Visscher. Het dubbel boekhoudsysteem is een methode van boekhouden waarbij elke transactie op zijn minst op twee verschillende manieren wordt geadministreerd, deze methode dient dus niet verward te worden met een dubbele boekhouding. Coen leerde boekhouden met een grootboek, dagboek en kasboek.

Terwijl Coen in Rome verbleef werd in 1602 de Generale Vereenichde Geoctroyeerde Compagne, welke later omgedoopt werd tot de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), opgericht. Deze particuliere Nederlandse onderneming is de eerste naamloze vennootschap ter wereld met vrij verhandelbare aandelen en zou uitgroeien tot het grootste handelsbedrijf ter wereld van die tijd.

25

Simon Ster 44.3| maart 2013

In 1611 keert Coen aan boord van de Hoorn weer terug in de Republiek. Eenmaal aangekomen schrijft hij een uitvoerig rapport voor de Heeren XVII, het centrale bestuur van de VOC, over zijn visie over hoe de onderneming het beste kon opereren in Indië.

Niet lang daarna, in 1612, maakte Coen zijn tweede reis naar Indië aan boord van de Galiasse als opperkoopman en commandeur van twee schepen. Eenmaal aangekomen in Indië wordt hij aangesteld als boekhouder-generaal van alle kantoren en tot president van de kantoren in Bantam en Jakarta. Het directeurschap van het kantoor op Bantam was erg belangrijk in de organisatie van de VOC. Dit omdat Bantam de centrale handelsplaats op Java was. Ondanks Coens ongezouten kritiek op alles en iedereen binnen de organisatie, inclusief de Heeren XVII, werd hij in 1614 benoemd tot Directeur-Generaal. Dit was in Indië de hoogste functie onder de Gouverneur-Generaal, een functie die op dat moment nog ingenomen werd door Laurens Reael. Maar een aantal jaar later (in 1618) werd Laurens door de Heeren XVII teruggeroepen naar de Republiek en werd Jan Coen benoemd als nieuwe Gouverneur-Generaal in Indië.

Gouverneur-Generaal Coen De eerste taak waar Coen zich mee bezig hield tijdens zijn periode als Gouverneur-Generaal in Indië was het realiseren van de wens van de Compagnie om een centraal hoofdkwartier te hebben.

Jakarta leek hem hiervoor geschikt en hij liet daarom steeds meer goederen van de Compagnie overbrengen naar de pakhuizen in Jakarta; de VOC had daar sinds 1610 al een factorij.

Een standbeeld van Jan Pieterszoon Coen

Toen Coen terug kwam uit Rome trad hij direct in dienst van de Compagnie en op 22 december 1607 vertrok hij aan boord van de Hoorn naar Indië. Aan boord kreeg hij de rang van onderkoopman, wat voor een twintigjarige een vrij hoge rang was.

Reizen naar Indië Het schip de Hoorn maakte deel uit van een vloot van 13 schepen die onder leiding stond van Pieter Willemszoon Verhoeff. Het doel van de reis was om op Banda het alleenrecht op de handel in nootmuskaat en foelie te krijgen. Daarnaast moest het alleenrecht op de handel in kruidnagelen in de Molukken verkregen worden. In het begin van april 1609 bereikten de schepen Banda.

Eenmaal aangekomen werd er begonnen met de bouw van een fort, zonder toestemming van de Bandanezen. Deze zouden bang zijn voor de zwaar bewapende Hollandse soldaten en lieten zich niet zien. Verhoeff ging met drie mannen van de Raad zonder soldaten naar de Bandanezen om toestemming te krijgen voor de bouw van het fort. Toen ze bij de Bandanezen aankwamen liepen ze in een hinderlaag en werden vermoord. Als reactie hierop gingen de Hollanders op strooptocht, staken schepen in brand, plunderden huizen en vermoordden de bewoners. Uiteindelijk werd het handelsverdrag door de Bandanezen ondertekend, maar het zou onrustig blijven op het eiland. Historici zijn ervan overtuigd dat deze ervaring veel invloed heeft gehad op de houding die Jan Coen zou aannemen ten opzichte van de Bandanezen.

Een schilderij van Batavia ofwel Jakarta

Omdat Coen de regent van Jakarta niet vertrouwde bepaalde hij dat er bij de pakhuizen een fort gebouwd moest worden. De Engelsen hadden ook een aantal pakhuizen recht tegenover de Hollandse pakhuizen staan. Omdat ze wantrouwig werden door de plotselinge bedrijvigheid in Jakarta begonnen zij hun pakhuizen ook te versterken. Coen vond dit wel een beetje te ver gaan, hij viel de Engelsen direct aan en liet alles platbranden. Een paar dagen na deze gebeurtenis verscheen er een Engelse vloot met 11 schepen voor de kust van Jakarta. Op dat moment lagen er echter maar 7 Nederlandse schepen voor anker. Daarom liet de Gouverneur-Generaal een bezetting op het fort achter en vertrok zelf naar de Molukken om zoveel mogelijk versterking te halen.

26

Op 1 februari 1623 droeg Coen zijn functie, op eigen verzoek, over aan Pieter de Carpentier en keerde terug naar de Republiek.

Eenmaal aangekomen werd hij met veel eerbewijzen ontvangen en werd hij benoemd tot bewindhebber van de VOC in de kamer Hoorn. Een jaar later werd hij echter opnieuw benoemd tot Gouverneur-Generaal maar zijn vertrek naar Indië werd echter uitgesteld toen hij ziek werd. Daarna trouwde hij in 1925 met de 19-jarige Eva Ment waarna hij pas in maart 1927 naar Indië vertrok waar hij aan zijn tweede ambtstermijn zou beginnen.

Tijdens deze ambtstermijn werd Batavia tweemaal (in 1628 en 1629) belegerd door de vorst van Mataram die zijn macht op Java wilde uitbreiden. Beide belegeringen werden echter goed doorstaan mede doordat het vijandelijke leger slecht bewapend was en te weinig voedsel bij zich had. Coen overleed echter plotseling tijdens het tweede beleg. De oorzaak was een lichte ziekte die plotseling verergerde. Het gebeente van Coen werd overgebracht naar de Republiek en hij werd opgevolgd door Jacques Specx.

Tijdens zijn leven was Coen bij velen niet geliefd om zijn felle kritiek op iedereen die het niet met hem eens was. Soms ontzag hij zelfs de Heeren XVII niet. Coen was streng voor zijn minderen en meedogenloos voor zijn tegenstanders. Het geweld dat hij bereid was te gebruiken om zijn doelstellingen te bereiken was zelfs voor menig tijdgenoot teveel. Voor Jan Pieterszoon Coen was succes in de handel eigenlijk alleen mogelijk onder de paraplu van een politiek en militair krachtige positie.

Een portret van Jan Pieterszoon Coen

Coen kwam terug met een versterking van 17 schepen en zag dat het fort nog in Nederlandse handen was, maar alle goederen in de pakhuizen waren gestolen en de stad werd bezet door de Engelsen. Met zo’n 1000 man werd Jakarta opnieuw ingenomen en helemaal platgebrand. De Engelsen, die niet opgewassen waren tegen de Hollandse macht, vluchtten. Op bevel van Coen werd de platgebrande stad weer opgebouwd en werd er een nieuw fort gebouwd dat negen keer groter werd dan het oude. Hij had de nieuwe stad het liefst omgedoopt tot Nieuw Hoorn maar de Heeren XVII keurde dit niet goed en in plaats daarvan werd Jakarta vanaf 18 januari 1621 officieel Batavia genoemd.

De tweede doelstelling van Coen was het realiseren van het monopolie in de handel in nootmuskaat en foelie. Deze specerijen werden alleen op de Banda eilanden geproduceerd en hoewel de bevolking daar contracten met de VOC had afgesloten leverden zij toch aan de Engelsen. Coen, die toch al niet veel op had met de bevolking van de eilanden, koos voor een harde aanpak en verscheen in 1621 met een grote expeditiemacht voor Lontor (een van de Banda eilanden). Het eiland werd bestormd en vele mannen, vrouwen en kinderen werden gedood, dorpen platgebrand, schepen vernield en honderden Bandanezen werden als slaven naar Batavia gebracht. Deze gebeurtenis wordt op dit moment als een van de zwartste bladzijden uit de geschiedenis van de VOC gezien.

Een VOC schip in gevecht met een Engels schip Bronnen: http://www.vocsite.nl/geschiedenis/personalia/coen.html http://www.voc-kenniscentrum.nl/vocoverzee.html http://www.vocsite.nl/geschiedenis/handelsposten/batavia.html

AkzoNobel Masterclass 2013

ENGAGE with

27

Simon Ster 44.3| maart 2013

our ideas show your TALENT Meet Willeke and Joost.

After finishing their Master’s they started their careers at AkzoNobel. They’ve discovered that we encourage you to have great ideas, then support you in bringing those ideas to life.

AkzoNobel’s annual Masterclass is your chance to find out if you’d like to be part of this unique culture. Join us, get to know us and experience how we’ve become such a successful global player. You’ll look at our business of tomorrow from different angles, and have plenty of opportunities to meet senior management and young employees.

When: May 13 & 14, 2013 For: Master students Please visit www.akzonobel.nl/masterclass for more information and to apply online. There you will also find out more about the roles that Willeke and Joost play within AkzoNobel.

06614_230113

Where your ideas go far www.akzonobel.nl/masterclass

28

BAColumn

Ik droom van het Bachelor College!

“Een keuze die bij de Werktuigbouwer een zeker gevoel van superioriteit oproept, maar toch echt een slechte keuze blijkt.”

Bart Verhaegh, AKA ‘De Burgemeester’ Ik kom net vers uit het tentamen Toegepaste Natuurwetenschappen Stroming voor Werktuigbouwkunde. Ik kreeg het niet weggeschreven op mijn tentamenpapier, en heb het dus maar ‘TNW voor W’ genoemd. Ik keek tijdens dit tentamen, net als iedereen altijd doet natuurlijk, eens rustig om mij heen en zag mening gezichtje verdrietig in de verte staren. Mijn excuses, dit wordt geen biergeblaat zoals u van de BAColumn gewend bent/gaat worden, nee, dit wordt eens een BaColumn.

Als ik een ouderejaars vertel over Toegepaste Natuurwetenschappen Stroming voor Werktuigbouwkunde, dan vragen ze meestal wat dat voor vak is, want hier hebben ze nog nóóit van gehoord.

Laat ik bij het begin beginnen; het Bachelor College.

“Als student van dit Bachelor College krijg je veel ruimte om zelf je studie samen te stellen op basis van je interessegebieden en ambities. Kies je ervoor om de diepte in te duiken of verken je juist de breedte door diverse vakgebieden te combineren? In al je keuzes word je bijgestaan door coaches en docenten.”

- OASE

Een mooi streven, dat Bachelor College. Als je die webpagina leest over ‘het nieuwe studeren’, dan word je verblind door utopie. Je wordt doodgegooid met termen als User, Society en Enterprise perspectief en Sustainable Innovation; je krijgt er bijna zin in. Vol goede moed en naïviteit begon de W lichting 2012-2013 aan de studie. Nu wordt er gevraagd wat er nou eigenlijk van het Bachelor College gevonden wordt. Niet alleen door de medestudenten, ik mag zelfs op bezoek komen bij onze geliefde Magnifieke Rector. Ik hoor u denken; er wordt wat afgelobbyd bij die Simon Ster.

Als eerste Bachelor College sjaars en dus proefkonijn-Werktuigbouwer word je van twee kanten belaagd. “Want wat hebben we het toch makkelijk nu”, aldus de tweedejaars W-ers.

“Van jullie Calculus is niets meer over en ze vervangen alle echte Werktuigbouwvakken voor ethische meuk en van die Industrial Design shit!” - Student W Om maar even een student te citeren. Ik geloof dat mensen met deze kreten niet inzien hoe een onderwijsstructuur met kinderziektes eruit ziet. Tientallen sjaarsen zitten met de handen in het

29

Simon Ster 44.3| maart 2013

haar. “Heeft iemand een oefententamen kunnen vinden voor TNW?!” en ”Heeft iemand de uitwerkingen van Waves? Op oase staan er maar een zes!” zijn enkele verzoeken om hulp geplaatst op Facebook. Het is wel duidelijk dat het hier om een prototype vak gaat; een vak dat eigenlijk plaats moet maken voor een fatsoenlijkere variant. Ik kan me alleen niet aan het gevoel onttrekken dat het een beetje is als het gebouw waar onze colleges gegeven werden; het Paviljoen.

TNW voor W is, nomen est omen, een specifiek Werktuigbouwkundig vak. Waarom is dit niet gewoon Introductie Warmte en Stroming (IWS) gebleven? Een goede vraag. Het Bachelor College eist van elke faculteit een aantal studiepunten op die ‘universeel’ moeten worden ingezet. Vakken die ervoor moeten zorgen dat binnen het eerste jaar makkelijker kan worden gewisseld van studie, aangezien ongeveer de helft niet op de goede plek zit volgens de statistieken. Een goed streven en precies hierom is het vak TNW geïntroduceerd.

“Dit vak zal aankomende ingenieurs een conceptuele basis geven van enkele fundamentele begrippen in de natuurkunde, waarmee zij zich een 'gefundeerd' idee kunnen vormen over zowel wetenschappelijke als technologische ontwikkelingen op het gebied van de medische-/nano-/energietechnologie, klimaatcontrole, etc.” - OASE Het komt echter neer op een uitgediepte herhaling van Natuurkunde uit het VWO. Krachten berekenen, vrije val, energiebalansen en versnellingen (=F/m). Dit is volgens de faculteit Werktuigbouwkunde meer van hetzelfde; het vak Mechanica heeft in kwartiel 1 al het merendeel van de vakinhoud aan bod laten komen. In dat geval verzinnen we maar andere stof die nog enigszins overeen komt met de strekking van het vak. Een keuze die bij de Werktuigbouwer een zeker gevoel van superioriteit oproept, maar toch echt een slechte keuze blijkt. Alle universaliteit wordt weggezogen uit het vak en in plaats daarvan wordt noodgedwongen, opgelegd van hogeraf, een nieuw vak geïntroduceerd met een onduidelijke lijn in het geheel, zeer weinig studiemateriaal, geen videocolleges, en daar bovenop is het aanwezige oefenmateriaal onder het niveau van het tentamen. Overigens het enige exemplaar, er zijn natuurlijk geen oefententamens. Al met al een vak waarvan lijkt dat het te snel in elkaar gezet is, en zich in bochten moet wringen waar het (nog) niet past.

Verbeter de wereld, begin bij jezelf; het zou kunnen dat het aan de sjaarzen ligt, die niets gewend zijn en vers van de veilige middelbare school in het grote boze Bachelor College gegooid zijn, maar ik denk dat het Bachelor College nog zeker haar structuur kan heroverwegen. Tot die tijd kan ik blijven dromen, dromen van het Bachelor College hoe ik hoop dat het voor mij gaat zijn; een studie aangepast op mijn interessegebieden en ambities.

30

De Bierbrouwcommissie Staelen Stevin: het merk, hun werk

Erik Donkers en Victor Dolk Wat is de Bierbrouwcommissie?

De Bierbrouwcommissie, ook bekend als BBCie, houdt zich zoals de naam doet vermoeden bezig met het brouwen van bier en alles wat daarmee te maken heeft. De brouwrecepten zijn van eigen makelij, wat regelmatig een uitdaging vormt bij de inkoop van juiste grondstoffen. De commissie gebruikt een grotendeels zelf ontworpen en vervaardigde installatie die met inachtneming van de wetten der thermodynamica en vloeistofmechanica werktuigkundig verantwoord is samengesteld. Deze installatie is onderhevig aan continue optimalisatie en vergt tevens ook het nodige onderhoud. Tenslotte is de aantrekkelijke presentatie en promotie van het uiteindelijke kwaliteitsproduct voor de leden van de studievereniging een belangrijk onderdeel van de BBCie.

Historie van de BBCie De wortelen van de BBCie zijn terug te vinden in het jaar 2010, destijds bestaande uit zeven leden. Het initiatief is voort gekomen uit het idee om een aantal speciale Simonbieren te brouwen onder de naam ‘Staelen Stevin’, de naam die dit jaar wederom een nieuw leven is ingeblazen.

Waarom bier?

Bier is al sinds lange tijd de meest populaire drank onder studenten en wordt vaak geassocieerd met feest en gezelligheid, hetgeen wellicht mede komt door de aanwezigheid van de substantie ethanol. Naast het alom bekende pilsbier brouwt men over de hele wereld vele soorten. Het aantal mogelijke variaties in recepten is ongekend, wat ieder zelf gebrouwen bier uniek maakt. Het brouwproces op zich kan al voor grote variatie in het resultaat zorgen. Hoewel het bij het creëren van het recept

mogelijk is om aan de hand van vuistregels een ruwe schatting te geven over parameters zoals bitterheid en kleur, blijft het precieze resultaat altijd een verrassing. Het maken van goed bier is dus alles behalve straightforward. Grote zorgvuldigheid en goede ‘engineering skills’ zijn een vereiste voor tot stand komen van een goed bier en het reproduceren ervan. Hierdoor is het brouwen ieder keer weer een nieuwe uitdaging.

Historie van bier Bierbrouwen kent een rijke historie wiens oorsprong vermoedelijk ruim 8000 jaar geleden stamt in Soemerië (nu behorend tot het huidige Irak). Destijds werd dit gedaan door halfgaar brood aan het gisten te brengen in water, waaraan vervolgens honing of kruiden werden toegevoegd. In deze tijd kende men dus al verschillende soorten bier.

Diverse beelden en hierogliefen duiden erop dat de kunst van het bierbrouwen de oude Egyptenaren ook niet vreemd was. Naast brood zagen ze bier als elementair voedselbestandsdeel. De brouwkunst werd verder naar het noorden gebracht door de Romeinen, ondanks dat hun voorkeur naar wijn uitging. De Germanen maakte een revolutionaire slag in het brouwproces door de stap van het broodbakken over te slaan. Men kwam er namelijk achter dat bier gebrouwen kon worden door het laten vergisten van een beslag van ontkiemde en gedroogde graankorrels.

In de Middeleeuwen was de kwaliteit van het drinkwater dusdanig slecht dat het beter was om bier te drinken. Men had in deze tijd nog niet in de gaten dat dit door het koken van het bier kwam. Bier was destijds dus een primaire levensbehoefte, zelfs

31

Simon Ster 44.3| maart 2013

Een stuk van het etiket van de Saudi Black, het meest recent gebrouwen bier.

voor kinderen. Gemiddeld was de bierconsumptie gemiddeld zo’n 300 liter per persoon per jaar. Echter lag het alcoholpercentage over het algemeen een stuk lager. Het brouwen van bier werd toevertrouwd aan kloosters en abdijen. Naarmate de Middeleeuwen vorderden, kwamen de professionele bierbrouwerijen steeds meer in opmars. Als gevolg ontstond er een trend inventief te brouwen met als doel om zo veel mogelijk liters te produceren uit zo min mogelijk grondstoffen. Om ervoor te zorgen dat het bier kwalitatief goed bleef en niet schadelijk was voor de gezondheid, werden er voorschriften opgesteld waarvan het Duitse Reinheitsgebot heden ten dage de bekendste is.

Zoals velen weten bestaat bier in principe uit vier basisingrediënten: water, mout, hop en gist. Sommige brouwerijen houden zich hier strak aan om aan de voorschriften van het beroemde Duitse Reinheitsgebot te voldoen. De meeste brouwerijen gebruiken echter nog extra ingrediënten om bijvoorbeeld het gist een optimaal klimaat te geven voor de vergisting en/of het versterken of toevoegen van smaken. Voor een werktuigbouwer die wel eens in De Weeghconst komt is Chouffe hier een mooi voorbeeld van.

Men gebruikt bijvoorbeeld koriander en natuurlijke streekingrediënten om het bier extra smaakvol te maken.

Pas in de 19e eeuw is het eerste succesvolle pilsbier gebrouwen omdat in die tijd pas de vereiste koeltechnologie werd ontwikkeld. Pils is tevens ook het eerste bier wat uit glas gedronken werd omdat het helder is in tegenstelling tot andere bieren in die tijd. De frisse uitstraling, de mogelijkheid om gecontroleerd te brouwen met geringere smaakafwijkingen en de industrialisering van de glasproducten zijn belangrijke succesfactoren van het pilsbier geweest. Eind 19de eeuw zijn belangrijke ontdekkingen gedaan op het gebied van bierbrouwen waaronder de werking van enzymen, vanaf dit moment kon er het bier gebrouwd worden wat wij hedendaags kennen.

Het recept Bier vind je in veel soorten en maten, het soort bier dat je wil maken is doorslaggevend in recept en brouwproces. Subtiele veranderingen hieraan kunnen een grote impact hebben op het eindresultaat. Om van een prima bier een zeer goed bier te maken, is het daarom belangrijk om alle delen van het brouwproces goed te doorzien. De eerste stap in het proces is het maken of opstellen van het recept. Dit vergt veel onderzoek en zelfs enkele berekeningen. De interpretatie van hoe het uiteindelijke bier moet worden speelt hierin ook een belangrijke rol.

Met het storten van het mout is het brouwproces begonnen!

32

Het uiteindelijke recept kan niet zomaar uit al deze mooie ingrediënten samen geraapt worden. De basis, de mouten, komt voort uit de gewenste volmondigheid en doordrinkbaarheid, in combinatie met het gewenste alcoholpercentage en bierkleur.

Het alcoholpercentage wordt berekend met behulp van het soortelijk gewicht of ‘SG’. Dit geeft aan hoeveel suikers er per liter voor de vergisting aanwezig zijn. Aan de hand van gegevens van de gist wordt een schatting gemaakt hoeveel suiker per liter er na de vergisting over blijft, hieruit kan het alcoholpercentage bepaald worden. De bierkleur, uitgedrukt in ‘EBC’, kan via een vaste formule worden berekend. Leveranciers van de mouten vermelden de EBC-waarde van de mouten op de verpakkingen, zodat de uiteindelijke kleur behoorlijk precies kan worden berekend. Echter is de wijze waarop het mout verwerkt wordt in het brouwproces ook erg bepalend voor de kleur. Formules voor kleur gaan dus alleen op als er goede controle is over het brouwproces.

gember of kandijsuiker. Echter moet men hiermee secuur zijn, deze additieven kunnen het bier maken maar ook verpesten.

Op dit punt zijn alle ingrediënten aanwezig in het bier en moet alleen de gist nog worden gekozen. De vergisting kan op kamertemperatuur gebeuren, zogenaamde bovengisting, of op een temperatuur van rond de 7 graden, de ondergisting. Het is van groot belang om de gistsoort goed te kiezen. De gist is namelijk verantwoordelijk voor een groot deel van de smaak. Een gist voor een Duitse weizen ruikt bijvoorbeeld al naar een lekkere Erdinger en een Belgische abdijgist al naar een heerlijke trappist. Elke gist heeft zijn eigen smaakpatroon en alcoholtolerantie en is daarom niet altijd geschikt voor ieder type bier. De Bierbrouwcommissie heeft dan ook meer dan tien verschillende gistsoorten in de koeling staan, om in haar verschillende soorten bieren toe te passen.

Het brouwen De keuze van hoppen hangt af van een paar belangrijke criteria zoals bitterheid, afdronk en smaak. Om de bittere smaakstoffen uit de hop te halen moet dit gekookt worden. Het is tijdens het brouwen dan ook normaal om de bitterhop, de hopsoort die veel alfazuren bevat voor de bitterheid, minstens een uur te laten meekoken. Het laatste kwartier van het koken wordt dan vaak nog een tweede keer hop toegevoegd, de aroma hop, die specifiek voor zijn aroma’s, smaak en geur, word toegevoegd. Zo hebben sommige hopsoorten een citrussmaak en andere weer een kruidige of bloemige smaak. Ter aanvulling van de smaak kan daarnaast ook gebruik worden gemaakt van verschillende kruiden zoals bijvoorbeeld vanille, koriander, paradijszaad, anijs,

De eerste filterstap waarbij het mout uit het wort wordt verwijderd.

Nu het recept compleet is kan er worden begonnen met het brouwen. De eerste stap daarin is het verwerken van het mout. Mout zit namelijk vol zetmeel waaruit de suikers gewonnen worden die uiteindelijk door de gist wordt opgegeten om alcohol te verkrijgen. De zetmeel zit diep in de kern van de moutkorrel, daarom moet de moutkorrel opgebroken worden. Dit proces heet schroten. Hierbij gaat het mout door een moutmolen dat het mout opbreekt in kleine stukjes. Schroten lijkt eenvoudig maar fouten hebben desastreuse gevolgen voor het brouwproces. Als er te grof geschroot is, komen niet alle voedingstoffen vrij en wordt het bier slap. Als er daarentegen te fijn geschroot wordt is het moeilijk het mout er goed uit te filteren, en zal er een troebel bier ontstaan.

33

Simon Ster 44.3| maart 2013

Voor een mooi helder bier wordt het bier nog éénmaal gefilterd!

Het geschrote mout wordt nu aan water toegevoegd in een grote ketel en stapsgewijs verwarmd, het maischen. Het verwarmen zorgt ervoor dat de zetmeel om wordt gezet in de gewenste suikers. In het begin wordt het beslag, zoals het mengsel nu heet, bijna altijd een kwartier op 52 graden gehouden. Dit is een zogenaamde enzymrust, op deze temperatuur worden de enzymen actief terwijl ze nog bijna geen zetmeel omzetten. De volgende 2 of 3 stappen worden bepaald aan de hand van de body die het bier moet hebben. Op 62 graden worden namelijk vergistbare suikers aangemaakt door de enzymen, via een beta-amylase. Vergistbare suikers zijn verantwoordelijk voor het alcoholniveau en zorgen voor een makkelijk drinkbaar bier. Bij te veel vergistbare suikers, kan het bier uiteindelijk heel saai en slap gaan smaken.

Het is dus essentieel een goede balans te vinden. Op 72 graden worden de niet vergistbare suikers aangemaakt met een alfaamylase. Dit zijn de suikers die het bier een stevige body kunnen geven. Tussen deze stappen moet een goede balans zitten, anders mislukt je bier. Soms wordt er een tussentemperatuur gebruikt om deze balans te helpen van 68 graden. Hier zit de amylase op een optimum, met zowel alfa- als beta-amylase. Voor een goed maisch-schema is een goed onderzoek belangrijk. De laatste stap van het maischen is het verwarmen naar 78 graden om de enzymen kapot te maken, waarna het mout uit het mengsel word gefilterd. Het residu wordt nu wort genoemd en smaakt als een hele zoete mout-ranja door de vele suikers. Het wort bevat nog geen alcohol.

Het wort wordt dan aan de kook gebracht. Dit zorgt ervoor dat alle ongewenste stoffen eruit kunnen verdampen, denk hierbij aan stoffen die een slechte smaak kunnen veroorzaken zoals een groentesmaak. Om er zeker van te zijn dat alle verontreinigingen uit het bier zijn kookt de Bierbrouwcommissie minimaal 5 kwartier. Als het wort een tijdje aan de kook is kan de eerste hop, de bitterhop, worden toegevoegd. Dit is het moment waarop de heerlijke hoplucht de ruimte vult met zijn aroma’s. Deze aroma’s worden helaas wel deels kapot gekookt en vervangen door bitterstoffen. Om het filteren te vereenvoudigen gebruiken we met de commissie alleen maar hopbloemen, en geen samengeperste pallets. Een kwartier voor het einde kan de aroma hop erbij, waarna door goed roeren de hop mooi verdeeld wordt over het wort voor maximaal rendement. Als laatst gaan er nog extra toevoegingen bij zoals kruiden voor smaak. Ook voegt Staelen Stevin vaak Iers mos toe. Dit klontert alle eiwitten samen en kan het bier mooi helder maken zonder een installatie van duizenden euro’s. Nu kan met het filteren begonnen worden.

Vanaf het filteren moet alles extra zorgvuldig gebeuren, nadat het via twee platenkoelers wordt afgekoeld tot zo’n 22 graden.

Eenmaal gekoeld is het nog zoete, maar gebitterde, jongbier erg vatbaar voor infecties. Alles wat in en rondom het bier komt moet dus steriel zijn gemaakt. De laatste stappen zijn het beluchten van het jongbier, dat reeds in gistvaten is gebracht. De extra zuurstof zorgt ervoor dat het gist zich de eerste twee dagen kan delen en de daaropvolgende twaalf dagen de alcoholomzetting,

34

het aeroob vergisten, extra snel gaat. Als het bier na tien minuten goed belucht is kan het gist erbij en is het dus wachten geblazen.

Na twee weken is de hoofdvergisting klaar, het bier kan een eerste echte smaaktest ondergaan. Als het tegenvalt kan er nog met hop of kruiden een extra smaak aan toe worden gevoegd, dit heet drooghoppen en duurt ook zo’n twee weken. Indien het bier te troebel is kan er ook nog gelagerd worden, hierbij haal je het gist uit het bier en laat je het bier twee weken in de koelkast rusten zodat alle andere deeltjes bezinken en het bier extra helder wordt.

Tenslotte kan het bier op de fles. Tijdens de hoofdvergisting is de smaak veel veranderd door de gist. De zoete suikers zijn voor ongeveer drie kwart weggegeten. Het gist heeft in ruil voor die suikers smaakvolle esters in het bier achter gelaten, het cadeautje van een blije gistcel. Deze esters zijn juist wat het bier zijn karakteristieke smaak geeft. Zo heeft een weizen door de gist vaak veel bananenesters die het bier een heel herkenbare smaak geeft. Een Belgisch bier als Chouffe heeft door de gist vaak een mooie balans van fenolen. De laatste toevoeging aan het bier is koolzuur, dit wordt verkregen door een laatste vergisting op de fles. Dit houdt in dat naast het bier, een kleine hoeveelheid gist en suiker aan de fles worden toegevoegd zodat de vergisting, nu anaeroob, voor kooldioxide zal zorgen. Twee weken later kan dan eindelijk van het uiteindelijke product genoten worden.

Het eindresultaat En dan zijn we nu toch eindelijk gearriveerd bij misschien wel het belangrijkste onderdeel uit de hele cyclus: de consumptie. Staelen Stevin zorgt met haar velen uren arbeid, haar bijna oneindige geduld en vooral haar onvoorwaardelijke liefde voor een doorgaans zeer goed eindproduct. Alle bieren die wij brouwen worden door de commissie aan de dorstige menigte verstrekt in de borrelruimte van de vereniging, de Weeghconst. Dit zal altijd aangekondigd worden door middel van door de faculteit heen opgehangen posters, dus kom vooral een keer langs voor een snelle indruk of een uitgebreide degustatie. De bovenstaande Werktuigkundige achtergrond van het bier op papier is natuurlijk zeer interessant, maar proeven van het eindresultaat zal waarschijnlijk een stuk beeldender duidelijk maken waar onze commissie voor staat.

Proost!

Het afvullen van de fles met jongbier.

35

Update Bachelor College

Simon Ster 44.3 | maart 2013

Hoe staat het er mee met Bachelor College?

Rianne Gommans - Onderwijscommissaris

Het eerste halfjaar Nu het eerste jaar van Bachelor College bijna op de helft is, wordt het hoog tijd om een update te geven hierover!

In het Bachelor College bestaan alle vakken uit 5 studiepunten.

Elke bacheloropleiding aan de TU/e bestaat uit 95 studiepunten majorvakken, 30 punten basisvakken en 55 punten aan keuzeruimte. Elke student kiest in zijn eerste jaar 2 keuzevakken. Je kunt verdiepende vakken kiezen bij je eigen faculteit of juist verbredende vakken. In het tweede jaar moeten de studenten twee coherente keuzepakketen kiezen en een USE-leerlijn (maatschappelijk gerichte vakken).

Kwartiel 1 In het eerste kwartiel zijn de vakken Calculus, Mechanica en Inleiding Werktuigbouwkunde aan bod gekomen voor de eerstejaars.

Het basisvak Calculus is in verschillende varianten gegeven, een formele variant en een variant die meer vanuit de toepassingen van het betreffende vakgebied gegeven werd. Voor de eerstejaars Werktuigbouwers stond natuurlijk de formele variant op het programma. Dit is ongeveer gelijk aan de Calculus die ouderejaars gevolgd hebben, echter ontbreken de complexe getallen en behoren integralen met rationele functies wel tot de stof. Voor de tussentoetsen van Calculus moesten de eerstejaars huiswerkopdrachten inleveren en oefeningen maken op EVO (https:// oncourse.tue.nl/). Tijdens de eerste tentamenweek heeft de eindtoets plaatsgevonden, die over het algemeen slecht gemaakt is.

Voor Werktuigbouwkunde was het slagingspercentage (ongeveer 45%) echter niet heel verschillend met voorgaande jaren.

Het vak Mechanica is niet veel veranderd. Het grootste verschil is dat er geen MarcMentat meer in de eindtoets zat, maar dat dit terugkwam in de tussentoetsen. Ongeveer 60% van de eerstejaars heeft het vak gehaald tijdens de eerste poging.

Het vak Inleiding Werktuigbouwkunde bestond uit twee delen, colleges en OGO. De colleges van dit vak verschillen niet veel van de colleges Werktuigbouwkunde in Vogelvlucht. De OGO die in dit vak zat was natuurlijk de Vakwerkconstructie. Het resultaat van de OGO hebben jullie natuurlijk allemaal wel gezien bij de Constructiewedstrijd. Ook ruim 60% heeft dit vak inclusief OGO gehaald.

Kwartiel 2 In het tweede kwartiel werden de vakken Toegepaste Natuurwetenschappen en Dynamica gegeven. Daarnaast deden alle eerstejaars ook hun keuzevak. Het Werktuigbouwkunde keuzevak is de OGO Trebuchet. Daarnaast moesten alle eerstejaars voor dit kwartiel een clicker aanschaffen. Dit is een apparaatje waarmee je vragen kunt beantwoorden om zo feedback te geven tijdens een college of zelfs een tussentoets te maken. Van deze laatste optie wordt op dit moment nog niet veel gebruik gemaakt, maar

er worden volop trainingen aan docenten gegeven zodat deze optie binnenkort bij (bijna) elk vak wordt gebruikt.

Toegepaste Natuurwetenschappen is het basisvak van kwartiel twee. Ook hiervoor geldt dat er verschillende varianten zijn. Er is een conceptuele variant die aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt toegelicht, er is een fundamentele variant die concepten op formele wijze uitwerkt en de laatste variant legt de focus op concepten uit de golf- en stromingsleer. Deze laatste variant is speciaal voor de Werktuigbouwers. Dit vak is helemaal nieuw en is niet te vergelijken met een oud W-vak!

Het vak Dynamica bestaat natuurlijk uit een deel dynamica, maar daarnaast ook een deel lineaire algebra. Het vak Lineaire Algebra is namelijk weggevallen in het Bachelor College en is daarom ge誰ntegreerd in Dynamica.

Ruim 80% van de eerstejaars heeft voor het keuzevak OGO Trebuchet gekozen. De opdracht is een trebuchet ontwerpen die een kogeltje zo ver mogelijk kan werpen. Natuurlijk zitten er ook een aantal randvoorwaarden aan. Uiteindelijk wordt deze trebuchet gemaakt met een laserprinter en is er een wedstrijd welke trebuchet het verst de kogel kan wegschieten.

In kwartiel drie en vier komen weer een aantal nieuwe vakken. Ik zal hier tegen die tijd ook nog een korte update over geven. Op dit moment wordt hard aan het tweede jaar gewerkt, dus meer daarover horen jullie ook nog!

Daarnaast sta ik als Onderwijscommissaris altijd klaar voor alle klachten en feedback over het Bachelor College of Werktuigbouwkunde in het algemeen! Aarzel niet en spreek me dus ook aan als er studiemateriaal mist of je vermoedt dat er wat anders niet klopt! Dat kan al met een kort mailtje naar onderwijs@simonstevin.tue.nl.

Ik vertegenwoordig daar de studenten, dus daar zal mijn input ook vooral van moeten komen!

36

Solar Team Eindhoven

WTB’ers het nieuwe zonnetje in huis van Potentiaal

Hebben jullie al eens in de kelder van Potentiaal rondgedwaald, anders dan lallend vanuit het Walhalla? Loop eens langs Potentiaal 0.01; je zult versteld staan.

22 studenten van zes verschillende faculteiten zijn fulltime bezig met de ontwikkeling van ’s werelds eerste gezinsauto op zonne-energie.

“En dat is Facking vet!”, aldus Roy Cobbenhagen en Ben Bron.

Wouter van Loon Regelmatig komt er vanuit Australië nieuws van de World Solar Challenge® (WSC). Meestal wordt dan verkondigd dat de TU Delft hoge ogen heeft gegooid met hun zonnecelauto.

Allemaal leuk en aardig, maar beleefd gezegd zijn de zonnecel aangedreven ligfietsen van de afgelopen edities niet echt praktisch. Daar komt verandering in nu de WSC een nieuwe klasse in het leven heeft geroepen: de Cruiser-klasse. Roy en Ben van het Solar Team Eindhoven hebben hoge verwachtingen: "Met de gezinsauto van de toekomst gaan wij de World Solar Challenge winnen."

Kort gezegd schuift de WSC met de nieuwe klasse op in de richting van de gezinsauto. Met de mogelijkheid om passagiers mee te kunnen nemen wordt zo’n auto opeens interessant. De Nederlandse deelname aan de Cruiser-klasse komt niet vanuit Delft of Twente, zoals bij de oorspronkelijke ‘Challenger-klasse’, maar van een groep studenten van onze eigen Technische Universiteit Eindhoven. Binnen dit Solar Team Eindhoven is Ben Bron als Chief Vehicle Dynamics ver-

37

Simon Ster 44.3| maart 2013

lange streep over de Stuart Highway.” De studenten verwachten 6 dagen te doen over de wedstrijd. “De regelementen stellen strikte tijden waarop we mogen rijden. De start is om acht uur in de ochtend en de dag eindigt om vijf uur in de middag. Dit betekent dat het hele team zijn bivak opslaat op de plaats waar de auto finisht.” Hier maken de jongens zich echter niet druk over: “Wouter van Loon, onze Chief Australia, is ervoor verantwoordelijk dat dit allemaal soepeltjes verloopt. Zo heeft hij geregeld dat 3 van onze teamleden een vrachtwagenrijbewijs halen bij verkeersschool Leeuw. Deze vrachtwagen is nodig om de auto en alle reserveonderdelen te vervoeren. Daarnaast halen 3 leden hun busrijbewijs, zodat het hele team de tocht van Noord naar Zuid mee kan reizen.” Het team zal ook al de benodigde spullen voor het bivak - tenten, slaapspullen en natuurlijk een barbecue - meenemen tijdens de trip. “Tenten, daar zijn we overigens nog steeds naar op zoek!” is het verzoek met een knipoog van Roy. Het Solar Team Eindhoven

antwoordelijk voor de juiste wegligging en een stijve constructie, Roy Cobbenhagen is aangesteld als Technical Manager en zorgt ervoor dat de integratie van alle componenten goed verloopt.

Beide jongens zijn vierdejaars studenten Werktuigbouwkunde.

Zij hebben hun bachelor nagenoeg afgerond in de afgelopen drie jaar en kozen in de zomer van 2012 voor een nieuwe uitdaging.

Het begin “Het project is een initiatief van de studenten zelf,” begint Ben het verhaal over zijn keuze. “Begin april filosofeerden twee jongens uit ons team, Lex Hoefsloot en Roy, vanuit het Honors Program wat ze wilden bijdragen aan de toekomst. Ze kwamen al snel uit op auto’s en duurzaamheid.” Een volgende stap was de integratie met elektrisch rijden en zonne-energie. Toen de WSC op dit gebied ook nog eens een nieuwe categorie in het leven riep sloot het allemaal zo mooi op elkaar aan dat binnen anderhalve maand een team van topstudenten werd samengesteld. Roy, zelf dus één van de oprichters, gaat verder: “Vervolgens is het team steeds verder gegroeid door via via enthousiaste studenten te benaderen. Dit heeft geleid tot een multidisciplinair team dat naast tien Werktuigbouwkunde studenten ook bestaat uit onder andere Elektrotechnici en Technisch Bedrijfskundigen.” De waarde hiervan benadrukt Roy terwijl hij zijn verhaal enthousiast vervolgt: “Zelf werk ik als Technical Manager veel samen met alle verschillende disciplines. Het is ontzettend leerzaam om verhalen vanuit verschillende invalshoeken te horen over een bepaald probleem. Samen vinden we oplossingen die ik alleen niet had bedacht.”

Cruiser-class Op 6 oktober 2013 gaat de WSC van start, en daarmee de allereerste editie van de Cruiser-class. Deze klasse is in het leven geroepen door de organisatie van het evenement om de broodnodige stap richting de maatschappij te maken. Deze klasse is niet voor zonnewagens, maar voor zonne-auto’s. Om deel te nemen moet een team een auto ontwerpen voor meer dan twee personen en de auto’s worden dan ook niet alleen beoordeeld op snelheid. De beoordeling geschied ook op het aantal keer bijladen (wat drie keer mag), het aantal vervoerde personen tijdens de challenge en ‘practicality’. “Solar Team Eindhoven gaat de World Solar Challenge winnen op de laatste twee aspecten. Wij richten ons echt op het bouwen van de auto van de toekomst, een praktische gezinsauto. Wij denken dan ook dat we de concurrentie op dit vlak de baas kunnen zijn, waarbij we wellicht iets inleveren op intrinsieke snelheid.”

Challenge Het doel van dat multidisciplinaire team is het winnen van de Cruiser-class in de World Solar Challenge. De welbekende Challenge is een wedstrijd over 3.000 kilometer van Darwin naar Adelaide, dwars door Australië. Ben vertelt: “De start is in een subtropisch klimaat, maar gaandeweg verandert het landschap in woestijn. Het grootste gedeelte van de trip, 2800 kilometer is één

Ben Bron en Roy Cobbenhagen

38

Tussenstand Ben, die op dit moment de laatste hand legt aan het design van het dak, waarschuwt echter dat we nu niet moeten denken dat de auto niet meer high-tech is. “De auto wordt extreem licht en toch betrouwbaar. Zo zijn we met het ‘Structural team’ constant op zoek naar een zo licht mogelijk oplossing binnen de verplichte stevigheidseisen. Zo maken we een constante afweging tussen aluminium en carbon fiber voor bepaalde onderdelen.” De structurele designdeadline is gepasseerd op 8 februari en de productie van onderdelen is op dit moment in volle gang. “Niet alle onderdelen konden we echter zelf ontwerpen en produceren. Zo krijgen we standaard lagers van SKF en custom-made dempers van YSS”.

Naast Ben en Roy maken ook Jelmer van de Wiel, Jeffrey van Pinxteren, Jirry Pons, Michel Debuisson, Bart Koolmees, Frits de Prenter, Wouter van Loon en Lex Hoefsloot deel uit van de groep Werktuigbouwkundigen binnen Solar Team Eindhoven. Zij worden bij hun werk intensief ondersteund door een groot aantal professoren en medewerkers zoals Prof. dr. ir. Steinbuch en dr. ir. Besselink. Ben roemt de hulp die het team krijgt: “Bijna alle professoren zijn enthousiast over ons project en het is leuk om te merken dat ze echt willen helpen bij vragen”. Roy vult aan: “De uitdaging bij het bouwen van de zonneauto is de integratie van alle technische componenten. Tijdens de bachelor heb je veel geleerd op detailniveau, maar het probleem zit vaak in de afstemming tussen deelcomponenten”. Deze uitdaging is voor beide teamleden een grote reden geweest om deel te nemen aan dit project.

Uiteraard is de beloning naast alle ervaringen ook de winst in de WSC. Ben besluit het interview: “Het is ongelofelijk gaaf dat wij, als net afgestudeerde bachelorstudenten, dit kunnen bereiken”.

Volg het Solar Team Eindhoven via: www.solarteameindhoven.nl www.facebook.com/SolarTeamEindhoven www.twitter.com/SolarEHV

Leading in Oil & Gas Technology Frames defines itself by implementing new technologies in a dynamic market with growing internationalization. In addition, we highly appreciate a good working atmosphere in an informal setting.

Well educated ambitious people are working at Frames. Our terms of employment are correspondingly. Frames tries to stimulate its employees to continue learning, both “on the job” as well as through providing training.

Our study costs arrangement allows employees to follow an adequate education in an affordable and easy manner.

Specialized in the design, manufacturing, supply, installation and commissioning of complete systems for oil & gas treatment, separation, heat exchanging, flow control and safeguarding, we constantly expand our technological capabilities as well as our customer base to include virtually all the major oil & gas production companies worldwide.

Opportunities to grow in one of our offices are plentiful. Besides developing opportunities in the Netherlands, we are continuously looking for employees who are willing to help with the growth of our international offices.

In total, Frames has five offices in the Netherlands located in Alphen aan den Rijn, Vollenhove, Woerden and Zoeterwoude.

Besides expanding in the Netherlands, more and more Frames offices are opened abroad.

Supported by offices in Brazil, Germany, India, Malaysia, Russia, Saudi Arabia, UAE and the USA, Frames has managed to make a name for itself in the global oil & gas industry in the past three decades.

The following technology and product groups are part of the Frames portfolio:

• • • • • • • •

Flow control & safeguarding Gas & liquid treatment Separation technologies Gas processing Biogas processing Heat transfer Automation Field services

Interested?

Please visit www.jobsatframes.com or www.frames-group.com for more information.

Frames is a medium sized international company providing turn-key technology for the upstream oil & gas industry. Headquartered in Zoeterwoude the Netherlands with offices in Alphen a/d Rijn, Woerden, Germany, United Arab Emirates, USA, India, Malaysia, Brazil and Saudi Arabia. Our business plan includes a sustainable growth for the coming years. The Frames organization is characterized by an open, international, committed and relatively young staff. Visit www.frames-group.com to learn more about our company.

40

Fotoverslag: Skimonsport!

Zon, sneeuw, waar ben ik beland?

Met een groepje leden van Simon Stevin hebben we ons in de kerstvakantie begeven naar het pittoreske Franse dorpje ‘La Joue du Loup’ om daar een weekje te vertoeven in de sneeuw. Zeven dagen lang werd er flink geskied en gesnowboard op de pistes van ‘Le Massif du Dévoluy’. Velen zochten de zwarte pistes op, maar sommigen stonden pas voor de eerste keer op ski’s. Gelukkig zijn de gipsvluchten uitgebleven!

Rianne Gommans Al op de heenweg in de bus begon het plezier. Er stond ons een busreis van 12 uur te wachten naar de zuidelijke Alpen, dus we moesten ons nog een paar uurtjes vermaken. De film in de bus alleen was niet genoeg, dus er werd geïmproviseerd met gezelschapspelletjes. Een van de wintersportgangers had namelijk Halli Galli meegenomen en natuurlijk kunnen Werktuigbouwers dit spelletje gewoon in de bus spelen. De oplossing: men neme het belletje van Halli Galli en een rol duct tape en plakt het belletje aan het plafond van de bus.

Als echte Werktuigbouwers moesten we ons natuurlijk wel even zichtbaar maken op de pistes. Tijdens de introductie zijn alle Werktuigbouw-groepjes herkenbaar aan oranje hesjes geplaatst op de intropapa’s. We hebben deze trend even doorgezet in Frankrijk en gingen gekleed in oranje hesjes de pistes af. Zo konden we elkaar makkelijk terugvinden en kregen we veel aanspraak onderaan de pistes.

Bus+Halli Galli geeft Belletje+Duct tape+Plafond

41

Simon Ster 44.3| maart 2013

Falende Martijn Martijn Gootzen had een weddenschap met Michelle Borreman dat hij in één poging de sleeplift zou nemen op een snowboard.

Geen probleem zou je misschien denken, maar Martijn was een skiër en had amper op een snowboard gestaan. Van zes verschillende hoeken stonden camera’s klaar om dit voor altijd vast te leggen. Aanschouw het resultaat hieronder!

Rumikubben op de berg: omdat het kan!

Zo ziet een faal eruit!

Vervolg?

Nu zal nog een kleine impressie van onze skivakantie volgen en hopelijk komt er een vervolg komend jaar om deze awesome vakantie te evenaren!

Onze Voorzitter aan het boomknuffelen!

That number. Just look at it; it’s gorgeous!

42

Prijsvraag Ook deze Simon Ster bevat weer een prijsvraag. De prijs die je kunt winnen is een bierkaart, te gebruiken in De Weeghconst.

Wil je kans maken op deze bierkaart? Lever dan je antwoord in de Simonkamer in of stuur een e-mail naar redactie@simonstevin.tue.nl. Vermeld hierbij duidelijk je naam. De prijs wordt verloot onder de correcte inzendingen en de winnaar zal bekend worden gemaakt in de volgende uitgave van de Simon Ster.

Antwoord Prijsvraag 44.2 Vraag en antwoord: If from six ye take nine, and from nine ye take ten, SIX - IX = S and IX - X = I Ye youths now the mystery explain, And if fifty from forty be taken, there then, XL - L = X Shall just a half dozen remain.

(SIX - IX) + (IX -X) + (XL - L) = S+I+X = SIX Uit de juiste inzendingen is Johan van Hoof als winnaar geloot.

De bierkaart is af te halen in de Simonkamer!

Prijsvraag 44.3 ‘Balletje, balletje’ Je hebt 12 ballen die niet op het oog niet van elkaar te onderscheiden zijn. Één daarvan is anders, iets lichter of zwaarder, maar het is onbekend of deze lichter of zwaarder is.

Verder heb je een balans waarop je een willekeurig aantal ballen kan vergelijken. Hoe kan je in drie wegingen bepalen welke bal anders is?

43

Sterrenhoekjes

Simon Ster 44.3 | maart 2013

Het zat er al even aan te komen; een pagina vol Sterrenhoekjes! Geniet mee van deze volkomen uit hun verband gerukte uitspraken, verpraatsels en vertypsels.

Mocht je er nog meer horen: aarzel niet en stuur de uitspraak en context op naar sterrenhoek@simonstevin.tue.nl!

In De Simonkamer

Rianne G.: “Ik kan het wel vragen..”

Niki W.: “Borreltocht? Dan moet ik lopen voor mijn bier!”

Tijdens het BACoverleg e.d.

Peter: “Wa’s da nou met da vrouwen en ontmaagding joh! Da’s drie keer schuiven en fffffp!”

Inge v/d Kuil: “Da’s wel iets vaker hoor!”

Pepijn S.1: “Heb je dat ook wel eens, dat je eigenlijk te moe bent om koffie te drinken?

Rik van C.: “Je bent een echte vrouw ook hè.”

Marleen V.: “Neuh, dat valt best wel mee.”

Meisje van prot tijdens W-Hoogfeestvergadering: “Alsof wij vrouwen niks met trillingen hebben!”

Tijdens het Zeilwagenoverleg Martijn van D.: “Hij blijf ook niet lekker overeind staan!”

Niki W.: “Tja... de seks zal wel goed zijn he?!”

Anton D.: “De borrel is als een natuurconstante: niet de moeite om uit te leggen en vergelijkbaar met de gravitatieconstante!

Vanzelfsprekend en onontkombaar!”

Coen G. vol trots: “Croeger had ik een Charizard, dat was de beste!”

Jaap S.: “Eentje maar, ik had er twee!”

Irma M.: “Ik val af van taart!”

Justin W.: “Maar sperma is toch niet vies!”

Op het Stratumseind

Martijn G.: “F is m maal bier!”

Robbin M. trots op het bmt-feest: “Mijn ster is groter!”

Christel B. aan de telefoon met de klantenservice van SnelStart (boekhoudprogramma, red.): “Ja sorry, even wachten. SnelStart is niet zo snel.”

Tim K. stapt af op behoorlijk heet meisje: “Hoe dieper je die hals naar binnen doet, hoe coulanter wij mannen worden!”

Marleen V.: “Een half dozijn is toch zeven?”

Tim K.: “Bij het omhoog komen val ik altijd om.”

Stefan V.: “Ik ben gewoon een zak stront vandaag!”

Hephaestus

Lennard van D.: “Kom op zeg, je doet toch geen Bachelor College!”

Jaap S.: “Lennard, heb jij eigenlijk je P al?”

Hephaestus krijgt een rouwkaart binnen: Jesper S.: “Krijgen we nu ook al spam?”

Gelukkig bleek deze ook vals te zijn...

Rik van C.: “Er zit zo’n gaatje onderin, daar kan je hem insteken.”

Niki W.: “Is dat niet dat ding van Marleen?”

Tijdens de Skimonsport Ivo J. tegen Rianne G.: “Als Tim dan langs je ligt, is het al helemaal een zwarte piste.”

In De Weeghconst Rik van C.: “Ik pak even de hoge Nooduitgang!”

Nicole : “Ik hoor de Glugwijn al roepen!”

Ivo J.: “Gluhwijn, gluhwijn...”

Christel B.: “Alcoholvrije glaasjes?”

Stijn T. en Bart V. over chick: “Zatlap!”, “Nee Beflap!”

Christel B. + bier: “Hoe meer ik heb gedronken, hoe beter ik kan mikken!”

Martijn G.: “Hebben jij en Tim al sex gehad in dit bed?”

Rianne G.: “In dít bed? Nee.” Ivo J.: “Wat zijn dat dan; die ‘beats oordopjes’?”

Michelle B.: “Die zijn voor op het strand!” (iets met beats/beach, red.)

Tijdens de Bestuursvergadering Tiemen S.: “Kan de Meiscie niet helpen lubben; promochicks?

Rik van C. (snel tussendoor): “Topless!”

Ivo J.: “Al trekt die luchten onder de deur, een echte vrouw heeft geen geur!”

GEZOCHT: DIEPZEEDENKERS M/V

“Carrière maken op 2500 meter onder de zeespiegel” Joyce van Heijzen, Business Affairs & Marketing IHC Mining Wij zijn IHC Merwede. Wereldmarktleider in de bouw van gespecialiseerde schepen voor natte mijnbouw- en baggeractiviteiten en een belangrijke speler op het gebied van complexe custom-built offshore schepen. Maar we gaan nog een stapje verder. Voor alle schepen die we bouwen, ontwikkelen we ook geavanceerd equipment dat we direct integreren. Technologische innovatie zit in het DNA van al onze bedrijfsonderdelen. Bij ons bestaat je werkdag uit bouwen aan innovatieve oplossingen en grootse projecten. Vele tonnen staal zullen mede door jouw kennis en kunde tot leven komen.

Werken bij IHC Merwede betekent dat je de kans krijgt om alles uit jezelf te halen en groter te worden in je vak. Uitstekende arbeidsvoorwaarden zijn bij ons standaard. Net als ruimte om jezelf te ontwikkelen en de kans op doorstroming naar hogere functies, in Nederland of bij een van onze vele buitenlandse vestigingen. Bij ons ga je het maximale uit jezelf halen. En dat is een garantie!

Kijk op www.ihcjobs.nl voor meer informatie over stages, afstudeeropdrachten, werkstudenten en het traineeship.

INNOVATE YOURSELF@ ihcjobs.nl