Simon Ster 42.6

simon

James Webb Space Telescope Batteries (English) Minor ID Symposium 2011

Jaargang 42 | nummer 6 | augustus 2011

Inhoudsopgave

14 | Verkeerslichten lijken altijd op rood te gaan als jij eraan komt. Hoe werken de algoritmen hierachter?

20 | In alle draagbare elektronica zit een batterij. De uitvinging is gedaan zonder de benodigde kennis.

| De FLNG gaat gaswinning van kleine velden offshore weer rendabel maken.

| Het theezakje is niet uitgevonden, maar is per toeval ontdekt. Nu is het wereldwijd bekend.

30

32

Smile of Science

4

Minor ID

6

De perfecte studententijd

9

Column tentamens

10

Een warm welkom

11

Verkeersregeling met stoplichten

12

Symposium 2011

18

Batteries (English)

20

Kijk in de Sterren: Gyrotourbillon

22

Activiteiten van Simon Stevin

24

FLNG 30 Staut: Het theezakje

32

Gedoceerd 34 Excursie VanDerLande

41

Tech United

42

James Webb space telescope

45

Redactief De vakantie is weer voorbij en het nieuwe jaar gaat van start. Mijn bestuursjaar is bijna afgelopen en dit is dan ook de laatste Ster waarvan in de hoofdredacteur ben. Ondanks dat ik veel zin heb in mijn minor in Engeland zal ik gedeeltes van het leven als het bestuur van Simon Stevin zeker gaan missen.

Tijdens de laatste zware loodjes ben ik drie weken afwezig geweest en daarom heb ik de vorige Ster niet zelf afgerond. Alles is goed opgelost en de vergaderingen van de commissie zijn gewoon doorgegaan. Hierdoor heb ik het volle vertrouwen dat er volgend jaar vijf mooie, goed gevulde Simon Sterren zullen uitkomen.

Ik wens jullie allemaal veel succes met het opstaan en wakker blijven in de eerste weken na een (veel te korte) vakantie.

Prijsvraag 46 Sterrenhoekje 46

Veel leesplezier!

Sanne Janssen

Colofon Augustus 2011/42e jaargang nr. 6 De ‘Simon Ster’ is een uitgave van de Werktuigkundige Studievereniging Simon Stevin van de Technische Universiteit Eindhoven. De ‘Simon Ster’ verschijnt zes maal per jaar.

Hoofdredactie Sanne Janssen

Redactie Huib van Amstel, Daan van den Assem, Bram Berkien, Edward de Boer, Liesbeth Campmans, Martijn Deenen, Victor Dolk, Jules Frints, Uriel Hoeberichts, Luuk Mouton, Anthom van Rijn, Anna van Velsen, Bart Welling

Ontwerp Vormgeving vM-design

Vormgeving

Oplage Adres Technische Universiteit Eindhoven Gemini noord 1.21 Den Dolech 2 5612 AZ Eindhoven Postbus 513 5600 MB Eindhoven Telefoon: (040) 247 33 13 E-mail: redactie@simonstevin.tue.nl Homepage: wsv.simonstevin.tue.nl

Financieel

Hoofdredacteur & leden der W.S.V. Simon Stevin

Adverteerders

© Simon Stevin MMXI Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur der W.S.V. Simon Stevin.

Huisman 29

De hoofdredactie behoudt zich te allen tijde het recht artikelen in te korten of te wijzigen. Plaatsing van een artikel houdt niet in dat het de mening weergeeft van W.S.V. Simon Stevin.

ABN-AMRO: 52.90.96.358

Abonnementen Er bestaat de mogelijkheid de Simon Ster thuis te ontvangen. Men kan zich abonneren op de Simon Ster voor € 15 per jaar, inclusief verzendkosten.

Indien u geïnteresseerd bent of meer informatie wilt, kunt u contact opnemen met de hoofdredactie op bovenstaand adres.

Hoofdredacteur

Illustraties en foto’s

900

Drukker Drukkerij Snep BV

Iedereen kan kopij inleveren bij de redactie in de Simonkamer, Gemini noord 1.21, of per e-mail: redactie@simonstevin.tue.nl

Boskalis 38 Deerns 40

4

5

Smile of Science

Sanne Janssen

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

De zin en onzin achter de techniek

Elektronica

Transparante batterij In de VS is de eerste Li-ionbatterij ontwikkeld waar je doorheen kunt kijken. Met deze uitvinding zijn in principe alle componenten voorhanden die je nodig hebt voor transparante elektronica.

Het idee is om de elektrodes uit te voeren als een soort gaasjes, met draden die te dun zijn om met het blote oog te zien.

Denk aan minder dan 35 micrometer. De gaasjes worden gemaakt met een mal uit

silicium. Daar overheen wordt een 100 micrometer dikke laag van de transparante kunststof polydimethylsiloxaan gegoten.

Na het opdrogen worden de ingegoten groeven met het gewenste elektrodemateriaal gevuld. Met twee van deze velletjes en een vloeibare, eveneens transparant elektrolyt maak je een sandwich.

dm3 batterijvolume is de capaciteit een ordegrootte lager dan niet-doorzichtige variant, maar het begin is er.

Het prototype laat 60 procent van het zichtbare licht door. Met tien wattuur per

Voeding

Psychologie

Knuffelen beter dan seks

Proefpersonen kregen via een maagsonde een vetzuuroplossing (wat gelijk stond aan snacks) of een onschuldige zoutoplossing toegediend.

Ze wisten dus niet wat ze 'aten'. Tegelijkertijd zagen ze afbeeldingen van gezichtsuitdrukkingen en hoorden ze muziek die een bepaald humeur op moesten wekken.

Koppels die vaak met elkaar knuffelen hebben een sterke relatie. Zelfs beter dan stellen die vaak seks hebben, maar niet veel met elkaar knuffelen. Knuffelen biedt niet alleen sensueel genot, maar ook een gevoel van comfort en veiligheid, allen net zo belangrijk binnen een relatie als seks. Wanneer de focus op seks ligt, kan dat betekenen dat emotionele problemen nooit besproken worden.

Dit terwijl niet-seksuele aanrakingen als knuffelen en strelen een intiem gesprek juist stimuleren, vanwege het grote deel aan oxytocine (knuf-

Concurenten

Raceteam TUD start niet Greenchoice Forze, het waterstof-raceteam van de TUD, is niet gestart bij de Formula Student wedstrijd. Forze was het eerste team dat deel zou nemen aan de race met een waterstof brandstofcel. Vanwege ‘problemen met de elektronica’ was het team echter niet in staat mee te doen aan het race-gedeelte van de wedstrijd.

felhormoon) dat vrij komt. Het grote voordeel van knuffelen is ook dat het, in tegenstelling tot seks, altijd en overal kan.

Betere roeizitting

Positieve effecten van depressies

Roeiers die te hard aan hun riemen trekken, komen los van hun stoeltje, met een verlies aan vermogen tot gevolg. De zogeheten Superseat bestaat uit een tuigje om het bekken van de roeier. Dat zit met klittenband vast aan het stoeltje.

Bij onderzoek naar depressies is er een test gedaan met computerspel, waarbij geld verdiend kan worden door één sollicitant te kiezen uit een reeks werkzoekenden. Hieruit bleek dat depressieve mensen het meest volhoudend waren bij hun zoektocht naar een geschikte

Onder het bankje zijn extra lagers aangebracht om te zorgen dat het stoeltje ook goed blijft glijden wanneer het omhoog wordt getrokken. Een normale roeiboot heeft daar alleen een haakje, om te voorkomen dat het stoeltje eruit valt wanneer de roeiers hun boot ondersteboven houden.

kandidaat. Dit toont aan dat depressiviteit ook positieve effecten heeft.

Depressieve personen zouden vooral complexe problemen beter kunnen oplossen doordat ze beter in staat zijn om analytisch te redeneren.

Elektronica

Datacentrum verwarmt kerk Als in de kelder van de Sint Bavo-Kathedraal in Haarlem een datacentrum komt met 22 racks die per stuk 4 kW verbruiken, dan komt er per jaar 2,8 TJ aan warmte beschikbaar, ongeveer twee keer zoveel als de huidige verwarming opwekt. Andersom worden de warme processoren van het centrum gekoeld door de koude lucht uit de kathedraal.

Dit is de winnende inzending van de prijsvraag ‘Holy warming’, uitgeschreven door Nudge, een stichting die initiatieven en projecten op het gebied van duurzaamheid ondersteunt. Of het datacentrum er ook echt komt, hangt af van het kerkbestuur.

Meetmethodes

Liniaal in drie dimensies

Psychologie

Daten binnen eigen rang Op een online datingsite is onderzoek gedaan naar ‘dategedrag’. De populariteit van de gebruikers werd bepaald door het aantal ontvangen ongevraagde berichten van het andere geslacht. Analyses toonden dat de populaire gebruikers eerder contact opnamen met andere populaire gebruikers. Ook de minder populaire

Psychologie

Roeiers van uiteenlopende niveaus hebben de Superseat getest. Hieruit blijkt dat het nieuwe zitje iedere roeier elf procent meer vermogen oplevert. De voorwaarde blijft natuurlijk wel dat het lichaam dat extra vermogen ook kan leveren.

Vet maakt gelukkig

De proefpersonen die een vetzuuroplossing kregen toegediend, werden minder snel droevig. Waarschijnlijk maakt het maagdarmstelsel onder invloed van wat je eet hormonen aan die ons humeur beïnvloeden. De onderzoekers willen nu weten hoe dat precies werkt en hopen dat in de toekomst mensen met eetstoornissen, obesitas en depressies beter behandeld kunnen worden.

Sport

gebruikers namen eerder contact op met andere minder populaire gebruikers. Wanneer het op daten aankomt, zoeken potentiële partners binnen hun eigen 'rang'. Naast persoonlijke kenmerken en dezelfde interesses speelt rangorde dus een belangrijke rol bij het vinden van een partner.

Wanneer licht op een metaaloppervlak valt, wekt dat in het materiaal een collectieve trilling op van de aanwezige geleidingselektronen, een zogeheten plasmon.

Bij een bepaalde golflengte van het licht treedt een resonantie op: een groot deel van het licht wordt geabsorbeerd. Bevinden twee nanodeeltjes zich vlakbij elkaar, dan gaan de twee afzonderlijke plasmonen op de oppervlakken van de twee deeltjes elkaar ‘voelen’. Daaruit ontstaan nieuwe, gemengde plasmon-modes.

De clou is dat de resonantiefrequentie - en dus de golflengte waarbij de deeltjes licht absorberen - afhankelijk is van de afstand tussen de twee nanodeeltjes. Daarmee

werkt het koppel nanodeeltjes dus als een soort afstandsdetector, of een liniaal: door er licht op te laten vallen en te meten bij welke golflengte er nauwelijks iets terugkomt, is de onderlinge afstand te meten.

Zo’n liniaal voor één enkele dimensie is in de praktijk echter niet voldoende. Moleculaire processen spelen zich natuurlijk af in drie dimensies. De ingenieuze constructie lijkt op de letter H. Elke staander hiervan is met twee losse nanostaafjes uitgevoerd.

Door de constructie vast te maken aan een molecuul zijn daarvan de bewegingen in drie dimensies te meten. Elke stand van de H-constructie komt overeen met een bepaald gemeten lichtspectrum.

Voor het meten van absolute afstanden is de liniaal echter niet geschikt, omdat ijken op zo’n kleine schaal erg lastig is. Opnames van elektronenmicroscopen kunnen daar als ondersteuning dienen.

Op termijn kan de 3D-liniaal wetenschappers waardevolle informatie opleveren over hoe complexe moleculen zoals eiwitten zich precies vouwen, hoe peptiden bewegen of hoe een celmembraan trilt.

6

7

Minor Industrial Design

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Dat ik dus echt niet een half jaar heb zitten jongleren en tekenen!

Aangezien ik de enige werktuigbouwer in de afgelopen twee jaar ben die een minor bij ID heeft gevolgd, is mij gevraagd daar over te schrijven. Aangezien mijn creatieve geest daar een half jaar is aangewakkerd moet dit natuurlijk geen probleem zijn.

Willard Oomen

“Industrial Design aan de TU/e stoelt op de pilaren technologie, gebruikersonderzoek en ontwerp. Voeg daaraan de vierde pilaar, business, toe en de faculteit Industrial Design beslaat het gebied van allereerste idee tot succesvol, in de markt te plaatsen product”.

Althans, dat staat op de website. De twee dingen die ik voornamelijk tegenkwam bij Industrial Design (ID) was het gebrek aan structuur en het woord competenties.

Laten we maar bij het begin beginnen: ID lijkt maar in weinig opzichten op Werktuigbouwkunde. De studies worden allebei gegeven aan de Technische Universiteit in Eindhoven, maar daar houdt ook wel op. Waar bij Werktuigbouwkunde al een heel curriculum klaar staat met wat men moet leren, mag men bij ID zelf maar zien wat er geleerd word. Dit voor een half jaar en dan maak je een website waarop je laat zien wat je allemaal geleerd hebt. Vindt jouw beoordelaar dit niet voldoende, dan mag je een half jaar over doen.

Dit stelt je als werktuigbouwer natuurlijk meteen voor een dilemma: als ik nou doe alsof ik niks weet, heb ik na een half jaar praktisch zoveel geleerd dat ik het wel móet halen. Aan de andere kant krijgen ze bij ID dan een vertekend beeld van werktuigbouwkundestudenten en aangezien je een van de weinigen bent die in jaren langskomt, is het wel zo netjes om een goede indruk achter te laten.

Er zijn tien competenties en die beslaan alle gebieden van het ontwerpen van ideas & concepts tot designing business processes en analysing complexity. Deze ontwikkel je in de loop van een half jaar en men verwacht dat deze dan ook op een bepaald niveau zijn aan het einde. Het rare hieraan is dat er mensen in hetzelfde jaar zitten, maar eigenlijk totaal verschillende dingen weten. Omdat hun kennis in hetzelfde competentiegebied zit, zijn ze ver genoeg ontwikkeld om ‘over’ te gaan, terwijl in tegenstelling praktisch iedere derdejaars werktuigbouwkundestudent van hetzelfde wat afweet. Dit kan leiden tot interessante innoverende producten, maar ook tot totaal losgeslagen waanzin omdat er over veel onderwerpen niet genoeg kennis aanwezig is. Voorbeeld hiervan: Een groot deel van de projecten die bij ID worden gedraaid komen niet eens voorbij de conceptfase, gewoon omdat er niet genoeg kennis aanwezig is om het te maken en vaak omdat de techniek achter het idee nog niet eens bestaat!

Het doel van mijn project was de ruimte Playful Interactions, meer als Playful Interactions aan te laten voelen. Daar ben je dus een half jaar lang, drie dagen per week mee bezig. De andere dagen had ik nog een class waarin ik leerde tekenen - Sketching as Design Thinking – en een waarbij ik nieuwe vormen moest exploreren – Form and Interaction -.

Nou vind ik een nieuw behangetje plakken in een ruimte geen probleem, maar dat is dus bij Industrial Design niet de bedoeling. Je moet met iets innoverends, iets uitdagends en vooruitstrevends neerzetten.

Om maar een hele ontwikkeling over te slaan: wat ik en mijn groep uiteindelijk hebben gemaakt is een interactieve tuin. Nou klinkt dat niet meteen als het nieuwe middel voor wereldvrede, maar het gaat allemaal om de ontwikkeling die je als student doormaakt bij Industrial Design.

Competenties

Reflectie

Een week ID wordt gevuld met drie dagen project en twee dagen class, wat meestal eigenlijk ook gewoon een project is, maar dan kleiner. Een project doe je voor een half jaar, maar de classes duren één kwartiel. Per groot project doe je in totaal vier classes ernaast. Dit is nodig om alle verschillende leergebieden/bevoegdheden/vaardigheden bij te spijkeren. Dit zijn de welbekende competenties.

Het magische woord achter de studiemethode van Industrial Design is misschien wel reflecteren. Eigenlijk lukt er maar heel weinig van wat je daar doet. Dat is niet gek, want daar studeer je natuurlijk voor en ‘van fouten leer je’ zei mijn oma vroeger al. Daar heb ik haar wel vaker dan eens gelijk in moeten geven.

Playful Interactions De faculteit bestaat uit negen thema’s (vergelijk het met vakgroepen, alleen hier onder een creatievere benaming), welke allemaal hun eigen projecten hebben. Hieruit kiest men aan het begin van het jaar een top drie en één daarvan wordt je uiteindelijke project.

Ikzelf werd ingedeeld bij het thema Playful Interactions (PI).

Een sceptische student, die vindt dat ze bij ID eigenlijk maar weinig serieus doen, bij een thema genaamd speelse interacties indelen, vraagt om vooroordelen.

Door op alle projecten en classes die je doet terug te kijken, leer je waar het beter kon en wat je in de toekomst anders zal moeten doen. Je bent niet de enige die zal reflecteren op jouw werk, aan het eind van ieder kwartiel is er een exhibition; een tentoonstelling waar iedereen zijn project laat zien aan de rest van de faculteit, die er dan allemaal hun commentaar op kunnen geven. Nieuwe ideeën en richtingen waar je weer mee aan de slag kunt.

8

9

De perfecte studententijd

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Simon Stevin helpt je je studie door

Lege bierflesjes onder het matras, spaghetti tegen het plafond en

Resultaat Ik zeg niet dat er helemaal niets deugt aan de studie Industrial Design. Integendeel, het is tot nu toe de meest zorgeloze periode van mijn studietijd geweest.

Alleen die vrijheid is in het begin wel moeilijk om mee te werken. Je moet zelf maar zien wat je doet en wat je daaruit leert, zo gaan er regelmatig studenten naar een designbeurs of praktisch op vakantie, allemaal om zichzelf te ontwikkelen als ontwerper.

In mijn project hebben we wel iets neergezet, maar dat zou ook kunnen omdat er toch een student bij zat die iets wilde neerzetten en niet durfde terug te keren na een half jaar met twee A4’tjes concept (namelijk: ikzelf). In vergelijking met Werktuigbouwkunde is dat wel fijn, je kunt eindelijk meer laten zien aan je persoonlijke omgeving dan je OGO-verslag over een cv-ketelbrander waar eigenlijk niemand op zit te wachten.

De ID’er Industrial Designers zijn tegen alle verwachting in ook gewoon mensen. Je zou ze bijna kunnen vergelijken met de doorsnee werktuigbouwer. Ware het niet dat de ID’er een koffertje heeft, met de meest waanzinnige spullen, van NASA-materialen tot Duplo en van mini skippyballen tot op afstand bestuurbare vliegtuigjes en jongleerballen. Gelukkig schuwt ook de ID’er zijn wekelijkse portie bier niet en zijn er genoeg gelegenheden voor wat feesten (allemaal in het kader van persoonlijke ontwikkeling, uiteraard).

slenteren met een kater: allemaal beelden die nieuwe eerstejaars hebben van het studentenleven. Gelukkig weten jullie na de intro hoe het studentenleven er echt uit ziet. Tijdens deze week hebben jullie ook kennis gemaakt met Simon Stevin, de studievereniging voor Werktuigbouwkunde. Zij geeft de studenten de perfecte aanvulling op het onderwijs en biedt hen tevens de mogelijkheid om zich te ontwikkelen naast de studie.

Stefan Verdenius Ieder jaar is er weer een andere groep enthousiaste studenten die de vereniging een jaar bestuurt en die de studenten een echte studententijd geeft. Tevens zorgen meer dan honderd actieve leden voor diverse activiteiten en faciliteiten. In het gebouw heeft Simon Stevin haar eigen ruimte waar je kan lunchen en snoep of koffie kan halen. De vereniging organiseert activiteiten voor en door studenten volgens de drie o’s: onderwijs, ontwikkeling en ontspanning.

Geef twee ID’ers hetzelfde project en toch zullen er vijf verschillende uitkomsten uit komen; de richting waarin een project gaat, is geheel aan de student en sommige studenten willen ook nog graag drie verschillende richtingen op. Besluitvorming en vastberadenheid zijn geen kwaliteiten die je bij de beste designers zal tegenkomen. Sommigen zijn weken bezig met een idee te vormen. Als dan de deadline zich aandringt, is er alleen nog tijd over voor de uitwerking van het idee zelf.

Conclusie

Een filmpje van mijn project. Let niet op de muziek. Ik denk dat ze in de faculteit ID een verborgen bibliotheek met vage muziekjes hebben die de ID’ers mogen gebruiken onder hun filmpjes. Tot op heden heb ik deze ruimte nog niet kunnen vinden….

wildvreemde mensen die halfnaakt op vrijdagmorgen door het huis

Aan de ene kant is het fijn dat de keuze bij de student zelf ligt wat hij/zij wel of niet wil leren. Aan de andere kant schept een vast curriculum veel meer duidelijkheid. Persoonlijk heb ik de minor gekozen omdat ik wat anders wilde dan Werktuigbouwkunde en dan zit je bij Industrial Design op de juiste plek. Ik raad het zeker aan als je eventjes weg wilt van de druk, maar als gehele studie is het soms moeilijk serieus te nemen (gelukkig lezen zij dit blad niet). Als je daar zit, begin je het idee van ID wel te snappen en leuk te vinden, maar in de psychologie noemen ze dat volgens mij het Stockholm syndroom.

Al snel na de intro kun je gebruik maken van je lidmaatschap van Simon Stevin, door bij de vereniging studieboeken te kopen. De Onderwijscommissaris zorgt ervoor dat jij de juiste boeken tegen de laagste prijs kan kopen. Tevens kan je er terecht voor al je problemen op onderwijsgebied. Daarnaast doet Simon Stevin haar uiterste best om verbeterpunten in het onderwijs te vinden en aan te pakken.

Op het gebied van ontwikkeling organiseert Simon Stevin gedurende het jaar diverse excursies en lezingen. Bij een excursie bezoek je een bedrijf dat erg interessant is voor werktuigbouwers. Hier krijg je een rondleiding en vertelt een werknemer over zijn evaringen in het bedrijf. Niet alleen Nederland wordt bekeken, een aantal keer per jaar wordt ook het buitenland aangedaan op

een of meerdere studiereizen. Zo zijn de reizen in het verleden naar Denemarken, China en Japan geweest!

Naast excursies worden er ook cursussen en andere ontwikkelingsactiviteiten georganiseerd. Denk hierbij aan een cursus Photoshop, een workshop powerprofileren en een buitenlandse stagevoorlichting.

Natuurlijk wordt er ook voor ontspanning gezorgd, dit bevordert het studeren immers het meest! Veel studenten gaan wekelijks naar de borrels; iedere donderdag opent de Weeghconst, de borrelruimte van de vereniging in de kelder van het gebouw, om 16:00 uur haar deuren. Hier kunnen jullie al vanaf €0,60 een drankje nuttigen en terug kijken op je week, om later op de avond Stratum onveilig te maken. Ook organiseert Simon Stevin meerdere malen per jaar speciaalborrels en feestjes. Daarnaast organiseert ze diverse activiteiten als een dagje indoorski, lasergamen, bierfietsen en een cantus. Speciaal voor jullie is er een introkamp, een eerstejaarsbarbecue en diverse eerstejaars activiteiten. Er is dus mogelijkheid genoeg om samen met je vrienden een ontspannende dag, middag of avond te hebben.

Ben jij benieuwd wat Simon Stevin nog meer te bieden heeft? Wil jij de vereniging beter leren kennen? Loop dan gerust een keer de Simonkamer binnen voor een gratis bakje koffie.

10

11

Column

Een warm welkom

Tentamens

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Van de opleidingsdirecteur

De timing voor het onderwerp tentamens lijkt ongepast nu de lezer

Allereerst: welkom bij werktuigbouw-

net weer vol goede moed en met de trauma’s van het falen tijdens

kunde!! Na een vaak lange vakantie ligt

de laatste tentamenweek diep weggestopt aan het nieuwe colle-

er een nieuwe fase in je leven voor je,

gejaar begint, maar op het moment dat ik dit schrijf staat de hele

studeren aan de TU/e en alles dat daar-

ervaring mij helder voor ogen. Een herkenbare ervaring, zo zal blij-

bij hoort. Tijdens de Introductieweek zul

ken.

je kennis kunnen maken met de faculBram Berkien

In de aanloop naar tentamens is langzaam een zekere verandering zichtbaar. Studieruimtes worden drukker en langer bezet, en kroegen staan op dinsdag- en donderdagavond minder vol. Studenten komen voor het eerst in lange tijd weer aan de veertig uur per week die er eigenlijk voor hun studie staat. In deze stijgende lijn zit vaak halverwege de tentamens een zekere dip op het moment dat de kwantiteit van de te leren stof te overweldigend wordt, die gepaard gaat met het uitvoeren van allerlei huishoudelijke taken die soms voor de gelegenheid uitgevonden worden. De vriezer wordt ijsvrij gemaakt, alle zwanenhalzen van alle wasbakken in het hele huis worden gedemonteerd en grondig gereinigd, kleding wordt op kleur gesorteerd in de kast, kilo’s haren worden uit doucheputjes gevist en uit de besteklade wordt een hoeveelheid kruimels opgedoken waar een weeshuis in Afrika een week van zou kunnen eten.

Een feit waar ik na pakweg zes jaar eindelijk achter ben is dat ik thuis niet kan studeren. Ik zocht daarom mijn toevlucht in de Hal. Hoewel iedere voorbijganger mij doet twijfelen aan de structurele integriteit van de vloer, was het hier best aangenaam toeven. Dat wil zeggen, totdat een zeker hogedrukgebied uit Spanje ons land aandeed. De klimaathuishouding in de Hal is een uiterst interessant staaltje techniek waar men bij de faculteit bouwkunde best eens een onderzoek aan mag wijden. Het lijkt alsof de ontwerpers van de studieruimte al hun kennis hebben aangewend om er voor te zorgen dat het gebouw maximaal ongeschikt

was om in te overleven, mocht de temperatuur inderdaad zo stijgen als Al Gore voorspelde.

Mocht de student ondanks deze hindernis de moed nog niet hebben opgegeven en besloten hebben dat een NV’tje niet tot de opties behoort, dan is er nog een laatste barrière eer hij ook maar kan trachten het tentamen succesvol af te leggen: overenthousiaste bejaarde ordetroepen. Het is evident dat deze grijsaarden met een late ambitie om gevangenisbewaarder te worden niet worden onderworpen aan een strenge selectie of zelfs maar een Alzheimer-test, getuige de oma die bij een van mijn tentamens opeens opstond en de zaal uit stormde, nadat zij er achter kwam dat ze al op de locatie was van het tentamen van een week later. Ook lijken de opzieners geen instructie te krijgen over wat nu exact het verschil is tussen tentamens en koffietijd.

Inmiddels weet ik beter dan in de buurt van het tafeltje van een van de opa’s of oma’s plaats te nemen, maar er was een tijd dat ik uitstekend op de hoogte was van de escapades in huize Rustoord die slechts in The Bold & The Beautiful hun gelijke kennen. Om toch hun gezag en striktheid te benadrukken doen sommige AOW’ers gelukkig nog wel hun best de presentieblaadjes van de studenten met veel geweld terug te kwakken op de tafeltjes. Zij controleren niet slechts of de student de gegevens correct heeft ingevuld, nee, zij controleren dit kei-hard. Waar ik persoonlijk toch altijd een lach moet onderdrukken is het moment dat een student na pakweg vijftien minuten opstaat met een blik van: ‘Die Emodulus kan me gestolen worden, ik ga een goudgele vloeistof met een viscositeit gelijkend op die van water met een turbulente stroming in mijn keelgat injecteren’. Gelijk heeft hij. Toch is er geen gevoel dat in de buurt komt van het na een uiterst succesvolle laatste tentamenweek van het jaar met een voldaan gevoel om 11 uur ’s ochtends op een terras plaats te nemen en het eerste witbiertje te bestellen.

teit, de studie en het studenten leven.

Je zult zien wat er in de studie van je verwacht wordt en wat de mogelijkheden zijn om je daarnaast te ontwikkelen. Voor sommigen betekent dit ook het omschakelen van thuis wonen naar zelfstandig wonen, wat een extra uitdaging is voor je studiediscipline.

Rick de Lange Want vergis je niet, thuis of op kamers: het is nu (weer) tijd om aan het werk te gaan!! Je zult merken dat je hier met een groep studenten bij elkaar bent die allemaal techniek op een of andere manier leuk vinden, die allemaal weinig moeite hebben gehad met de exacte vakken en die nu allemaal nieuwsgierig zijn naar wat er komen gaat.

Dat is niet niks. Vanaf de eerste week mag je drie nieuwe vakken gaan volgen en daarnaast het groepsproject en een aantal tool-trainingen gaan doen. Je zult snel merken dat er hard gewerkt moet worden; als je achterstand oploopt, is het moeilijk om dat weer in te halen. Want… het tempo gaat snel omhoog.

Kortom: in de komende paar weken zul je merken dat je soms moeite moet doen om de stof bij te houden en over acht weken staan de eerste tentamens al voor de deur. Die tentamens zijn een grote verandering, want je moet voor elk vak een voldoende halen! Je mag tentamens wel over doen, maar hoe vaker dat moet, hoe meer je gaat achterlopen met je studie.

Bij collegastudenten die hier al langer rondlopen hoor je vaak terug: op het VWO ging alles eigenlijk vanzelf, maar op de TU was ik ineens niet meer bij de beste van de klas en moest ik mijn best doen om bij te blijven.

Uiteraard doen alle docenten hun uiterste best om je te helpen. Dat betekent ook dat, zo gauw je zelf merkt dat je moeite hebt met de stof, je de docent (bijvoorbeeld tijdens de Begeleide Zelfstudie) om hulp kunt vragen. Daarnaast is er je tutor (begeleider bij het project-onderwijs) om je te helpen met het projectonderwijs en je studiecoach voor vragen over studieplanning of gewoon voor een goed advies. Mocht je daar behoefte aan hebben kun je ook contact opnemen met de studieadviseur. Zij kan je helpen met alle vragen over planning, vakken, prioriteiten, etc.

Al met al sta je nu aan het begin van een grote uitdaging! Het kan een mooie reis worden, de gidsen staan klaar, maar je moet zelf op weg gaan.

Succes!!

12

13

Groen... Oranje... Rood.

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Verkeersregeling met stoplichten Het bekendst is de inductielus, of lusdetector, ook wel detectielus. Een auto passeert er naar schatting vier van per km asfalt. Een koperen inductielus ligt in het wegdek, waarmee metalen objecten op het wegdek ‘gezien’ kunnen worden. In asfalt bevindt de lus zich in een gefreesde sleuf, of net onder de bovenste laag, die dan niet te dik mag zijn. Door de lus wordt een stroom gestuurd, zodat er een magnetisch veld ontstaat.

Metalen objecten verstoren het veld, waardoor ze gedetecteerd worden. De detectielus ‘ziet’ dus wel auto’s en de meeste fietsen, maar voetgangers en aluminium fietsen hebben pech. Behalve, misschien, als je schoenen met stalen neuzen hebt.

Bijna iedereen heeft dagelijks te maken met verkeerslichten. Ze vormen een belangrijk hulpmiddel bij het regelen van verkeersstromen en verbeteren de veiligheid op drukke kruispunten. Een paar lampjes alleen zijn echter niet genoeg voor een goede doorstroming en veiligheid. Er is detectie en uitgebreide programmatuur nodig om tot optimale resultaten te komen. De wetenschap hierachter is dan ook verrassend veelzijdig.

Ook videodetectie wordt toegepast. Hierbij registreren camera’s de aanwezigheid van voertuigen. Deze vergelijken de beelden die binnenkomen constant met een statische achtergrond. Is er een groot verschil? Dan vertelt de camera dat er een voertuig staat te wachten.

Sommige systemen kunnen zelfs de lengte van een wachtrij of de hoeveelheid voertuigen bepalen. Nadeel is dat er problemen kunnen zijn door dag-nacht-verschillen, sneeuwval, grote voertuigen die het beeld belemmeren en de wind, die de camera kan laten trillen.

Bijzonder is detectie met de zogenaamde Microloop.

Deze werkt met een detector in de grond, zo’n 60 cm onder het wegdek. Deze detector kan veranderingen in de aardmagnetische velden opvangen, welke ook door voertuigen veroorzaakt worden. Een groot voordeel is dat het apparaat compact is, en eenvoudig onder het wegdek kan worden geschoven, waardoor onderhoud en installatie ervan veel minder verkeersoverlast geven dan van detectielussen.

Jules Frints Stoplichten hebben niet altijd effect

Overal lampjes Hoe een verkeerslicht eruitziet, is vrij algemeen bekend. In Nederland bestaat het meestal uit een groen, een oranje en een rood licht, die boven elkaar zijn geplaatst. Achter de lichten zit bijna altijd een zwart bord, een ‘achtergrondschild’, om de zichtbaarheid te verbeteren. Boven de lamp vindt men een ‘zonnekap’.

Natuurlijk zijn er nog vele variaties op dit algemene torentje van lichtjes. De lampen kunnen rond zijn, een pijl, een voetganger, fiets, of, voor de bussen, maximaal negen bolletjes. Verkeerslichten in de vorm van vrouwtjes komen voor in Amersfoort, Utrecht, Haarlem, Hilversum en Deventer en heten Sofie.

Voertuigdetectie: Inductie, video en aardmagnetische velden Het verkeer een beetje beïnvloeden met een stel lampen kan iedereen. Het wordt pas interessant als de lichten op de voertuigen reageren, in plaats van de voertuigen alleen op de lichten. Dit laatste kan worden bewerkstelligd door middel van verschillende detectoren.

Boetes Wie meent dat hij het beter weet dan de verkeerslichten wordt streng gestraft.

Hier de bedragen van enkele boetes.

Door rood rijden kost inmiddels €180,voor de automobilist. De fietser of voetganger die zondigt is €50,- lichter.

Stilstaan bij groen licht is de Nederlandse automobilist ook niet gegund, met een boete van €100,-. In België mag het wel, stilstaan bij groen.

14

15

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Naast eerdergenoemde methoden, kan voertuigdetectie ook plaatsvinden door radar of infrarood, maar dit wordt nauwelijks toegepast. Infrarood wordt wel toegepast bij de detectie van bussen en hulpdiensten, net als radiosignalen. Hulpdiensten en openbaar vervoer krijgen vaak prioriteit bij verkeerslichten en moeten daarom apart gedetecteerd worden.

Voor de voetganger en de fietser is er natuurlijk nog de welbekende drukknop. Veel fietsers zijn door het metaal in hun fiets weliswaar ook met detectielussen te zien, maar vele ook niet, vandaar dat voor fietsers vaak een combinatie van detectielus en drukknop toegepast wordt: de detectielus zorgt er in dat geval voor dat het groen blijft als er meerdere fietsers komen.

LHOVRA

Verkeerslichten in Colombia In Colombia krijgt wachten bij een verkeerslicht een heel nieuwe dimensie. Áls er tenminste gewacht wordt. Het is er gebruikelijk door rood te rijden; als je iemand tegenkomt op de kruising wijk je gewoon uit om ergens een gaatje in het drukke verkeer te vinden. Door groen rijden brengt risico’s met zich mee; wie het probeert toetert erop los om door rood rijdend verkeer te waarschuwen.

Stoplichtenwetenschap Verkeerslichten zijn méér dan een set lampjes en wat detectie. Ze maken deel uit van ingenieuze regelsystemen, die ervoor moeten zorgen dat iedereen snel en veilig door drukke verkeerspunten rolt en loopt.

Het regelen van verkeersstromen met verkeerslichten is een ware kunst. Elke situatie is anders, hoort in een groter geheel en vraagt daardoor een eigen aanpak.

Het uitgebreide vakgebied van de verkeersregeltechniek houdt zich bezig met optimalisatie van verkeerslichten. Voor wie zich erin verdiept, gaat er een wereld aan begrippen open met vele mysterieuze afkortingen als LHOVRA, IVERA, ODYSA en UTOPIA-SPOT. Hoe goed er geoptimaliseerd is, kan beoordeeld worden op een breed scala aan criteria. Men kan letten op veiligheid, wachtrijlengte, brandstofverbruik, maar ook luchtverontreiniging en geluid kunnen van belang zijn. Een ander belangrijk begrip bij de optimalisatie is de verliestijd. Dit is de tijd die verloren gaat, niet alleen door stilstaan, maar ook door afremmen en optrekken.

Bij optimalisatie kunnen verder de belangen van verschillende verkeersstromen worden afgewogen. Vaak wordt prioriteit gegeven aan openbaar vervoer en aan hulpdiensten zoals ambulances. Om een verkeersregeling te optimaliseren kan men vele strategieën kiezen, allemaal met voors en tegens op de verschillende criteria. Het is een kwestie van prioriteiten stellen. Een voorbeeld van een regelstrategie is LHOVRA.

Wat bijzonder is, is wat er gebeurt als het verkeer gehoorzaamt aan het rood en tot stilstand komt. Dan staat er namelijk altijd wel ergens een jongleur klaar, voor het broodnodige entertainment. Als beloning voor het wachten worden de chauffeurs getrakteerd op een vaak indrukwekkende act.

De regelstrategie genaamd LHOVRA is ontwikkeld in Zweden. Elke letter staat dan ook voor een relevant Zweeds woord voor een onderdeel van de strategie.

Onderzoek wijst uit dat LHOVRA voor meer veiligheid zorgt, maar dat verkeer uit de zijrichtingen een iets grotere verliestijd krijgt. Doel van LHOVRA is dan ook een grotere veiligheid. LHOVRA gaat uit van een kruispunt met een hoofdrichting met zijrichtingen.

De meeste ideeën zijn erop gericht door rood rijden te voorkomen.

Als oplossing volgens de L van LHOVRA worden twee detectielussen geplaatst op 300 meter voor de stopstreep, op 8 of 12 meter van elkaar. Hierdoor kunnen lange voertuigen opgemerkt worden, waarbij het verkeerslicht langer op groen gehouden wordt, om dilemma’s voor de chauffeurs te voorkomen.

‘Huvudväg prioritering’ is hoofdwegprioriteit. Dat wil zeggen dat, zolang er verkeer is op de hoofdrichting, deze groen licht blijft houden, tot een bepaalde ‘maximumgroentijd’.

‘Lastbil prioritering’ is Zweeds voor vrachtverkeerprioriteit. Het gaat hier om de bestrijding van een probleem bij oranje licht. Als een vrachtwagen een verkeerslicht nadert, en dit springt op oranje, heeft de vrachtwagenchauffeur de keuze om door te rijden of te stoppen.

Aangezien een vrachtwagen groot en zwaar is, zal de chauffeur over het algemeen door willen rijden, omdat de remweg van een vrachtwagen relatief lang is. Doordat de keuze dóór te rijden bij oranje vaak gemaakt wordt, komt door rood rijden op deze manier veel vaker voor, waardoor gevaarlijke situaties ontstaan.

Als er een personenauto voor de vrachtwagen rijdt, en die auto stopt wel, dan zijn de gevolgen al helemaal vervelend.

‘Olycka reduktion funktion’ is mooi Zweeds om ongevallenreductie aan te duiden. Dit wordt gedaan door zoveel mogelijk te voorkomen dat voertuigen in de zogenaamde ‘dilemmazone’ zijn als het licht op rood springt. De dilemmazone is de zone waarin een bestuurder bij een oranje licht voor het dilemma “doorrijden of stoppen” staat. Het is het twijfelgebied tussen “ik haal het niet meer voordat het rood is” en “op tijd stoppen zit er niet meer in”. Als een voertuig zich in de dilemmazone bevindt op het moment dat het groen op oranje moet gaan, wordt dit gedetecteerd, en wordt het groen een tikkeltje verlengd.

Verkeerslichten zijn er niet alleen voor auto’s

‘Variabel gul’ oftewel variabel geel, betekent dat de tijd waarin het verkeerslicht oranje aangeeft nog net een beetje langer wordt als er op dat moment nog iemand door oranje rijdt. Of er iemand door oranje rijdt moet dan gedetecteerd worden en dat is tot op heden nog niet gelukt.

‘Rödkörning control’ is efficiënt Zweeds voor iets wat het Nederlands omschrijft als ‘Roodlichtnegatiebeveiliging door verlengen ontruimingstijd’. Het klinkt ingewikkeld, maar eigenlijk komt het erop neer dat het groen van kruisende richtingen nog even wordt uitgesteld als op de hoofdrichtingen voertuigen door rood rijden. Heel simpel dus, en het is duidelijk dat dit ongelukken voorkomt.

‘Allrödvänding’, de alles-roodfunctie, is het laatste punt in deze regelstrategie. Eigenlijk is het heel eenvoudig: als er geen verkeer is, gaan alle lichten op rood. Mocht er dan iets aankomen, dan kan het betreffende licht direct op groen. Met detectoren op grote afstand kost dit geen tijd voor het aankomende verkeer. Als dit niet toegepast zou worden, zou bijvoorbeeld één richting standaard op groen staan. Als er dan een auto op de richting met rood licht aankomt, moet dat groene licht eerst naar oranje, en dan pas naar rood, waarna de auto pas groen kan krijgen. Grote kans dat hij dan al heeft moeten afremmen.

16

17

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

UTOPIA-SPOT UTOPIA-SPOT is een verkeersafhankelijke netwerkregeling. De afkorting UTOPIA staat voor Urban Traffic Optimisation by Integrated Automation. SPOT staat voor System for Priority and Optimisation of Traffic. Zonder af te korten een hele mond vol dus. Het doel van de netwerkregeling is het bereiken van zo laag mogelijke verliestijden voor het verkeer, maar minimale verliestijden voor openbaar vervoer zijn belangrijker.

Bij UTOPIA geven kruisingen gegevens door aan de naastgelegen kruisingen. Dit wordt gedaan door de zogenaamde SPOT-units op elke kruising. Deze verzamelen gegevens over verkeer dat de kruising op- en afrijdt door detectielussen. Als er tussen twee kruisingen een grote op- of afrit is, waardoor de verkeersstroom tussen twee kruisingen sterk beïnvloedt wordt, legt men hier ook lussen, zodat daar rekening mee kan worden gehouden. Op basis van de informatie die de kruisingen aan elkaar doorgeven, wordt automatisch bepaald volgens welk model geoptimaliseerd wordt.

Elke drie seconden wordt opnieuw geoptimaliseerd, om de doorstroom optimaal te houden. De optimalisatie zelf is vrij complex, maar gebeurt meestal helemaal automatisch.

Het grootste UTOPIA-netwerk bevindt zich in Helmond. In Eindhoven wordt UTOPIA toegepast op ongeveer 30 kruispunten.

Rood én groen

Soorten verkeersregelingen Verkeersregelingen kunnen ingedeeld worden in verschillende groepen. Als er ingedeeld wordt op basis van complexiteit kent Nederland 4 soorten: star, voertuigafhankelijk, halfstar en verkeersafhankelijk.

Een starre regeling is niet heel erg interessant: op vaste tijden schakelen de lichten van rood naar groen naar oranje naar rood. Er wordt niet eens een detector gebruikt. Bij een voertuigafhankelijke regeling wordt al rekening gehouden met de toestroom van voertuigen. Als er bij een stoplicht geen verkeer staat, gaat dit niet op groen. Een voertuigafhankelijke regeling staat nog altijd los van kruispunten in de omgeving. De halfstarre regeling is een tussenvorm tussen de starre en de voertuigafhankelijke regeling. Een halfstarre regeling gedraagt zich in principe als een starre, maar kan onder bepaalde voorwaarden voertuigafhankelijk worden. Een voorbeeld is een regeling die ’s ochtends vóór 7 uur voertuigafhankelijk is, maar de rest van de dag star.

Écht interessant wordt het echter pas bij de verkeersafhankelijke regeling. Hier wordt gekeken naar het totale verkeersaanbod en wordt geprobeerd de doorstroom te optimaliseren. Er wordt gedetecteerd hoeveel verkeer er op de verschillende wegen toestroomt. Vervolgens wordt er met een zogenaamde ‘doelfunctie’ berekend op welke manier het verkeer het efficiëntst kan worden doorgelaten.

Een andere indeling is die naar reikwijdte, waarbij de verschillende vormen de geïsoleerde regeling, de gecoördineerde regeling en de netwerkregeling zijn. Geïsoleerd is duidelijk: de regeling betreft één kruispunt. Bij een gecoördineerde regeling gaat het om een serieschakeling van regelingen, een zogenoemde corridor. Hierdoor is een groene golf mogelijk. In een netwerkregeling worden gecoördineerde regelingen gecombineerd tot een complex netwerk. Een voorbeeld van een netwerkregeling is UTOPIA-SPOT.

Een hulpmiddel: ODYSA voor de Groene Golf ODYSA is een systeem om een groene golf te creëren.

Je ziet het ook in Eindhoven op de Ring. ODYSA is namelijk de benaming voor het systeem met snelheidsadviezen voor de doorgaande richtingen. De afkorting staat dan ook voor Optimalisatie van de Doorstroming door dYnamische SnelheidsAdvisering. Door weggebruikers via een informatiebord een snelheidsadvies te geven om bij het volgende verkeerslicht groen te krijgen bereikt men dat het verkeer in een groene golf raakt, met vele groene lichten achter elkaar. Ook kan er zo kunstmatig voor gezorgd worden dat er gaten in de hoofdstroom ontstaan, waardoor ook zijverkeer de kans krijgt over te steken zonder de groene golf te onderbreken.

Tot slot De wetenschap rond verkeerslichten is uitgebreid. Wie zich erin begint te verdiepen kan daar eindeloos mee bezig blijven. Optimalisatie van verkeer is echter wel iets waar altijd nog verbetering in mogelijk zal zijn.

Soms is de oplossing eenvoudig, soms is deze onmogelijk.

In het systeem kunnen altijd fouten sluipen, maar deze zijn te verhelpen. Sta je zelf altijd voor een stoplicht waarvan je zeker weet dat het toch écht niet goed werkt? Meld het via www.verkeerslichten.info! Hier kun je op een kaart aangeven waar je getreiterd werd door een op hol geslagen stoplicht, of zien waar anderen een fout zagen.

18

19

Symposium 2011

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Technology in Motion Daarnaast is brandstofverbruik een belangrijk issue in het vrachttransport. Een vrachtwagen met ARS is daarom op diverse wegtypen en over honderden kilometers getest. Geschat wordt dat het energieverbruik door ARS (op de snelweg) tot ca. 500W kan worden teruggebracht.

Bekaert Tijdens de case, georganiseerd door Bekaert, moest er in groepen van ongeveer acht personen gewerkt worden aan de oplossing van het volgende probleem: een ijzerdraad moet dunner gemaakt worden en worden opgerold op een spoel, zonder al te veel onregelmatigheden in de draad te krijgen.

In een eerdere ster heb je al kunnen genieten van het onderzoek

In 45 minuten werden uiteenlopende ontwerpen voor machines gemaakt, de een creatiever en praktischer dan de ander. Veel terugkomende eigenschappen van de machine waren smering, een treksteen en conische spoelen. Na de presentatie van de ontwerpen van de verschillende groepen, vertelde Bekaert hoe het in werkelijkheid gedaan wordt. Dit was een mix tussen de door de groepen gepresenteerde oplossingen.

van prof. Dr. Bengt Johansson. Het symposium, dat op 18 mei 2011 plaatsvond, had echter meer interessante sprekers. Voor iedereen

de drukval over deze gasklep gaat energie verloren.

WEDACS is een vervanger van de gasklep en bestaat uit een turbine, een warmtewisselaar en een generator.

De turbine vervangt de functie van de gasklep, maar levert rotatie-energie om de generator aan te drijven.

De lucht die langs de turbine stroomt koelt af. Met de warmtewisselaar kan deze lucht als koelmiddel gebruikt worden. Omdat WEDACS de ongebruikte energie kan omzetten in rotatie-energie en koude lucht, wordt brandstof bespaard.

Cyclox is een andere vinding van Michael Boot: Cyclohexanon toegevoegd aan de brandstof vermindert roetuitstoot van dieselmotoren. Inmiddels onderzoekt hij de mogelijkheden om aromatische oliën aan de diesel toe te voegen. Brandstof als parfum, of parfum als brandstof, om de brandstofgeur op luxe jachten te verbloemen.

die het heeft moeten missen en voor iedereen die mooie herinneringen wil ophalen volgt hier een korte samenvatting.

TNO TNO sprak over het project ARS: Active Roll Stabilization. Met dit systeem wordt voorkomen dat voertuigen kantelen. In enkele luxe personenauto’s wordt het al toegepast. TNO is het aan het ontwikkelen voor cabines van vrachtwagens.

ARS kan middels een hydraulische actuator en een aantal sensoren de grote rolbewegingen van een vrachtwagencabine actief compenseren. Dit heeft tot gevolg dat de bestuurder veel comfortabeler en daardoor veiliger rijdt. Het systeem is in eerste instantie ontwikkeld om het comfort voor de chauffeur te verhogen, maar ondersteunt ook de bestuurder om nauwkeuriger rechtuit te kunnen rijden.

Michael Boot Michael Boot heeft van 1998 tot 2005 werktuigbouwkunde gestudeerd aan de TU Eindhoven. Na het behalen van zijn ingenieurs diploma is hij begonnen aan zijn promotie op het gebied van schone en zuinige diesel verbranding. Parallel hieraan heeft Michael een eigen bedrijf (Progression Industry BV) opgestart.

Progression-Industry heeft als doel schone en zuinige motortechnologie te ontwikkelen en vermarkten.

Het eerste lopende project is WEDACS: Waste Energy Driven Air Conditioning System. De meeste auto’s met verbrandingsmotor zijn voorzien van een gasklep. Door

Overigens weet Michael Boot heel handig met zijn budget om te gaan en dit op een leuke manier te vertellen. Hij is erg creatief met belastingen en heeft zijn organisatie zo opgezet, dat alles hem zo min mogelijk kost. Ook weet hij overal auto’s op de kop te tikken om zijn producten te testen.

Al met al een leerzame en geslaagde dag. We hopen iedereen volgend jaar weer op het symposium te zien.

20

21

Batteries

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Power in you pocket Baghdad There is another theory about the first battery in history, which is still heavily debated amongst archaeologists. It concerns a set of clay jars found in Baghdad, which contained iron rods covered in copper and had housed some kind of acidic fluid.

Because these are the basic components required to create a functioning electrical source, it is an increasingly popular belief that these jars were actually devised as the first functional battery.

If this is true, it would mean that the first battery was created almost two millennia before Volta managed to recreate it. However, there are many who oppose the theory, noting that the jars have much in common with other storage jars from that time. They also point out various flaws in the design which would render them inoperable, making it doubtful if they were really intended as a battery.

Progress

Although most people do not realize it these days, most of their precious gadgets would not exist if it were not for portable electric power - the battery.

Luuk Mouton In the beginning The first chemical battery is historically attributed to Alessandro Volta in 1800. Volta was the first to use a stack of copper and zinc discs, connected by cloth soaked in salt water, to generate a stable current . Amusingly enough, Volta – like many others in the same era – believed that the electricity was caused by nothing more than the connection of the two metals. This lack of knowledge of chemistry also caused him to presume that the decay of his battery was nothing more than an unfortunate side effect, not a necessity. Nevertheless, the combination of two electrodes and their electrolytes has become known as a voltaic cell.

It should be noted that Volta only invented the mechanism; the term ‘battery’ was first used by Benjamin Franklin, who used it to refer to the long series of capacitors he used for his own experiments, presumably in the same way that a ‘battery’ used to refer to a large amount of cannons.

Before Before the invention of the battery, the Leiden jar (invented by our own Pieter van Musschenbroek) was the main source of electricity in science, even though it was actually nothing more than a capacitor. As this was not a very stable or lasting power source, it was only a matter of time before it was surpassed.

Although effective, Volta’s first battery still contained many flaws. In the decades that followed his invention, other engineers improved on the design in order to make it last longer and produce a more stable current. As the lifetime of batteries improved, their electrical power began to become useful for modern technologies such as lighting and telegraphs.

To make batteries much easier to use, the liquid electrolyte was eventually made into a solid by using a sort of plaster. This was after a long era of experiments with all sorts of materials, even asbestos! The solid electrolyte prevented the possibility of the electrolyte ‘leaking’ or otherwise disappearing from the battery, thus allowing it to be used in positions other than perfectly upright, finally making portable applications of the battery possible.

At the end of the nineteenth century metal-based batteries were the norm, despite their short life time. The first alkaline batteries – direct ancestors of the ‘common’ batteries in use today – existed since that time, but only became popular around 1955, when they finally became much easier (and thus cheaper) to produce. This allowed them to replace the zinc cells which had been the dominant technology for almost sixty years at this point. Of course, the alkaline batteries too have now become ‘old’, gradually being replaced by lithium-based cells in most applications.

Alessandro Volta demonstration his electric battery to First Consul Napoleon

Rechargable Even though they may seem to be a relatively ‘new’ invention, rechargeable batteries have existed for more than one-and-a-half century. In 1859 – even before batteries became ‘solid’ – Gaston Planté already invented a cell consisting of lead and leaddioxide which could be recharged by placing an opposite current on the battery. The trick here is that when sulphuric acid is used as an electrolyte, both metals produce the same ions but in a different manner, one side losing electrons whilst the other gains them.

Never Finished The subject of batteries is still an important one and will likely remain so for a long time. Humanity’s desire for ever smaller mobile devices containing ever more features requires a miniaturization of their power source. In a similar way, the practicality of electrical transportation hinges upon the creation of batteries that can store enough energy for longer trips without weighing hundreds of kilograms. This means that the search is still on for batteries that can provide even greater power densities and great rewards await those that discover them.

23

Kijk in de Sterren

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Although it may seem unbelievable, this complex figure – produced by Ron DeCorte – shows the inner workings of a wristwatch. Of course, this Gyrotourbillon is not an ordinary wristwatch.

Devised by the Jaeger-LeCoultre company, it does not only tell the time, but also acts as an eternal calendar, keeping track of the date without requiring manual intervention to correct for month lengths or leap years. In addition, the hand with the sun-shaped end allows one to follow the movement of the sun every day of the year.

Luuk Mouton

24

25

Activiteiten van Simon Stevin

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Simpel, leuk en werktuigbouwkundigverantwoord

Sommige activiteiten zijn jaarlijks zo’n succes dat we ze blijven organiseren.

Sinterklaasborrel Ieder jaar bezoekt Sinterklaas de borrel rond 5 december. Met veel geklap en gejuich wordt Sinterklaas binnen gereden, waarna hij zijn zetel op het podium betreedt. Na een welkomstdrankje wordt het grote boek opengeslagen, om te kijken of er nog stoute, danwel lieve W’ers zijn geweest.

Tijdens de borrel worden een aantal mensen beloond; Caroline kreeg 21 bier voor haar verjaardag, Sanne en Sandra krijgen wortels te eten en Jasper krijgt een drankje, welke afgeleid is van zijn dagelijkse maaltijd.

Uiteraard zijn niet alle W’ers zo lief geweest; Peter van de Burgt, de gebouwbeheerder, zou de varkentjes van het 54e bestuur wel eens wassen om vervolgens de volledige emmer over hun hoofden te legen. Mike krijgt slagroom in zijn gezicht en Jeroen moet zijn haren wassen in de spoelbak.

Tijdens de borrel wordt Sinterklaas rijkelijk beloond voor zijn goede daden; enigszins aangeschoten valt hij in de Simonkamer in slaap om vervolgens de desastreuze ondergang van Harms mok te veroorzaken.

Hoewel veel W’ers zich ongehoorzaam hebben gedragen, zorgt dit toch voor leuke taferelen. Jammer dat ik er dit jaar niet bij kan zijn!

Bottrop Om het sportieve karakter van de Werktuigbouwers te testen, gaat Simon Stevin ieder jaar een dagje naar Bottrop toe. Bottrop, bij de meeste studenten wel bekend, is een plaats in Duitsland met een grote indoor skihal. Nu lijkt dit niet zo bijzonder, maar de reden dat Bottrop bij negentig procent van de studenten in het geheugen staat gebrand, is dat het eten en drinken bij de prijs is inbegrepen! Voor een schappelijk bedrag gaan we dus met een touringcar naar Bottrop om aldaar een hele dag te skiën, eten en drinken! Ook hier geldt dat drank en sport niet heel goed samen gaan, dus neemt de sportiviteit naarmate de drank vloeit snel af. Gelukkig beschikt de hal over een sfeervolle kroeg, hier en daar gedecoreerd met onze prachtige Simonstickers. Hier is het mogelijk om na het harde sporten te genieten en tegen je medestudenten op te scheppen over je skiavonturen. Helaas kennen de Duitsers ons Simonlied nog steeds niet uit het hoofd, vandaar dat ze ieder jaar door ons aan de tekst herinnerd worden. Samengevat: een dag vol bratwurst, bier en sport!

Stefan Verdenius

Harm Vos

De diesweek begon met de diesactiviteit: lock-picking. Tijdens deze activiteit leerden veertig rooflustige werktuigbouwers hoe zij een slot open kunnen krijgen zonder gebruik te maken van de sleutel. Na uitleg over hoe de sloten werken, kregen de deelnemers een slot en kon het gepriegel beginnen. Uiteindelijk was iedereen erin geslaagd om diverse sloten open te krijgen.

De diesweek vervolgde met een heerlijk diesdiner. Zoals de naam van het restaurant al doet vermoeden, gingen we heerlijk uitgebreid uit eten bij restaurant Sjiek. De drie gangen vielen in het niets bij de hoeveelheid wijn die werd verorberd. Het was een gezellige aangelegenheid en de normaal zo lompe werktuigbouwers waren vanavond rustig en volgens etiquette aan het dineren.

Natuurlijk kan een verjaardag niet gevierd worden zonder een feestje. Het diesfeest, het eerste feest van het nieuwe collegejaar, was een groot succes. Het thema “w-historie, terug naar de staaltijd” liet de werktuigbouwers genoeg ruimte om hun meest pre-historische outfit uit de kast te halen en de knots er weer bij te pakken. Het feest was al vroeg op de avond drukbezocht en ging door tot in de kleine uurtjes.

Ook een excursie kan bij de verjaardag van een studievereniging niet ontbreken. Om de werktuigbouwers te trakteren op de nodige informatie, wordt er in de diesweek een speciale excursie georganiseerd die precies aansluit bij de kennis van de studenten. Afgelopen jaar zijn we naar Philips Lighting in Roosendaal gegaan.

Hier kregen we een rondleiding over de plant om te zien hoe de lampen worden gemaakt. Tevens kregen we lezingen die aansloten bij onze collegestof over dynamische systemen.

Om het geheel af te sluiten is er op donderdag een speciaalborrel ter ere van de dies. En wie jarig is, trakteert; het zou zomaar kunnen dat hier een gratis fust wordt weggegeven! Zoals het een goede verjaardag betaamt, wordt er vrijdag maar even niets georganiseerd, zodat iedereen bij kan komen van het heftige feestje!

Stefan Verdenius

Cantus Hoewel de Cantus de afgelopen twee jaar niet is doorgegaan, is het deze keer gelukt om de Cantus te laten plaatsvinden. Een groot succes, zo bleek uit de staat van de gasten en de enthousiaste reacties.

Al vanaf zeven uur druppelen de eerste mensen binnen. Om half acht neemt iedereen plaats in de ruimte bij studentenvereniging SSRE om rumoerig te wachten op de aanvang. Het rumoer is snel voorbij bij binnenkomst van het Praesidium. Vooral het grote aantal eerstejaars kijkt verschrikt als ze zien hoe serieus de leiding haar taak neemt.

Na kort de regels te hebben uitgelegd, worden de eerste liederen gezongen en de eerste glazen bier gedronken. Al snel wordt het wat onrustiger in de zaal, waardoor ook meer mensen gestraft moeten worden.

Jos Feijen doet een Adtje Walibi, Mathé Coolen neemt de tafel af en Jasper Beerens wordt geradbraakt.

Diesweek Zoals iedereen zijn verjaardag viert, mag ook de verjaardag van de oudste studievereniging van Eindhoven niet onopgemerkt voorbij gaan. Simon Stevin viert komend jaar haar 54e verjaardag en deze verjaardag gaat altijd gepaard met een week vol leuke activiteiten: de diesweek. Ook afgelopen jaar is er veel aandacht aan de dies besteed.

Al na tweeënhalf uur wordt besloten een eind te breien aan de Cantus; de staat van de gasten is niet toereikend genoeg voor voortzetting. Langzaam, lawaaierig en zwalkend verlaten de gasten Sociëteit Eunaia, om nog wekenlang na te praten over één van de gaafste activiteiten uit hun studententijd.

Harm Vos

26

27

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Dagje Grote Stad Jaarlijks organiseert Simon Stevin een dagje weg naar een grote stad. Meestal vindt deze dag plaats tijdens een open dag van de TU/e, waardoor de studenten vrij zijn. Met een touringcar vertrekt een groep van ongeveer vijftig personen naar een Europese grote stad.

De afgelopen jaren zijn Londen, Parijs en Düsseldorf bezocht.

Voor een stad die ver weg is, zoals Londen, moeten de deelnemers vroeg opstaan, als ze überhaupt gaan slapen. De bedoeling is namelijk om vroeg in de ochtend aan te komen in de stad, zodat de hele dag nog beschikbaar is om de stad te verkennen. Daarom zaten de deelnemers aan het dagje Londen al om twee uur ’s nachts in de bus. Van slapen in de bus is geen sprake omdat de Voorzitter een potje busbingo voorbereid heeft waarbij felbegeerde suikerwafels gewonnen kunnen worden.

Duitse Borrel Sinds het tweede lustrum van borrelruimte de Weeghconst zorgt de Duitse Borrel jaarlijks voor een legendarische avond. Elk jaar organiseert de Bijzondere Activiteiten Commissie een eigen versie van het bekende Duitse ‘Oktoberfest’.

Op deze borrel wordt gedronken uit literpullen, die speciaal voor deze gelegenheid worden gemaakt. Het vele bier dat wordt gedronken, is van Duitse kwaliteit en voldoet aan het Reinheitsgebot. Toch zijn er altijd mensen die de volgende ochtend nog last hebben van de avond ervoor, waardoor er vragen worden gesteld als: ‘Kunnen we geen ibuprofen in de snoepla leggen?’

Sanne Janssen

verschillende cup-cakes, taarten, scones en bonbons gemaakt. Daarnaast hebben ze gezorgd voor thee, chocolademelk en verse sappen. Borrelruimte de Weeghconst, waar deze activiteit plaats vond, was omgetoverd tot een gezellige lunchruimte met kleurrijk servies en fleurige bloemen. Niet alleen de hapjes en drankjes zorgden voor veel plezier, ook de vrolijke vrouwenpraat zorgde voor een goede stemming. Hopelijk organiseren ook komend jaar weer een paar enthousiaste dames een gezellige activiteit!

Na een lange tocht over land en zee komt de bus aan in Londen en zijn de deelnemers vrij om rond te lopen.

Ze bekijken en bezoeken wat ze zelf willen met behulp van het programmaboekje met uitklapbare kaart en enkele tips.

Zo zagen de Simon Stevinleden in Londen de Tower Bridge, de London Eye en de Big Ben op één dag. In Parijs zagen de deelnemers de Eiffeltoren, Mont Martre, het Louvre en de Notre Dame en in Düsseldorf werd de grootste kerstmarkt van Europa bezocht.

Sandra Kleinendorst

Daarnaast is er twee keer per jaar de draai- en freescursus. Deze wordt gegeven door ing. Willie ter Elst in WLaag. De kosten zijn slechts €17,50 en in vijf middagen leer je alle basistechnieken van het draaien en frezen. Uiteindelijk neem je een zelf gedraaid schietlood in een zelf gefreesd doosje mee naar huis.

Andere cursussen elementaire bewerkingstechnieken worden af en toe georganiseerd. Voorbeelden zijn plaatbewerken en TIG-lassen, maar als je een leuk idee hebt, kom het dan vooral even overleggen in de Simonkamer. Van de MIG/MAG-lascursus en de draai- en freescursus is ook een gevorderde variant.

Caroline Balemans De honger van de Werktuigbouwers wordt tijdens de Duitse Borrel gestild met kaiserbrötchen mit Bratwurst. Om de borrel verder in Duitse sferen te brengen wordt de Weeghconst veranderd in een gezellige Duitse bierstube en dragen de tappers lederhosen en dirndls. Naast de echte volksmuziek, al drie jaar op rij verzorgd door ‘Die Lustige Brüder’, worden ook après ski hits gedraaid. De Duitse Borrel is één van de drukstbezochte borrels van het jaar. Hopelijk kunnen we dit jaar met jou proosten!

Caroline Balemans

High Tea De studie Werktuigbouwkunde bestaat voor 6% uit dames. Het vrouwelijk geslacht is dus duidelijk in de minderheid, maar ze zijn altijd in voor een gezellige activiteit! Afgelopen collegejaar is voor het eerst een High Tea georganiseerd, uiteraard alleen toegankelijk voor vrouwen. Twee studentes hebben deze lunch tot in de puntjes verzorgd. Ze hebben eigenhandig

Lassen, Draaien en Frezen

Excursies

Lang geleden leerde iedere werktuigbouwkunde student aan de TU/e in verschillende cursussen hoe je de theorie in de praktijk moest brengen. Nu dit niet meer in het bestaande curriculum zit, heeft Simon Stevin dit overgenomen. Ze biedt een beperkt aantal studenten de mogelijkheid om op een professionele manier je handen vies te maken.

Als werktuigbouwkundig ingenieur kun je bij ongeveer elk technisch bedrijf aan de slag. Doordat er zoveel keuze is, weten studenten vaak niet welke bedrijven er allemaal zijn en wat ze te bieden hebben.

De MIG/MAG-lascursus vindt vier of vijf keer per jaar plaats en er kunnen steeds twaalf studenten aan deelnemen. Omdat de kosten slechts €78,- zijn en omdat je na de cursus in de Werf voor jezelf of voor een commissie kunt lassen, zit de cursus vaak op de eerste dag al vol. Wil je de tools-voor-ontwerpensymbolen in de praktijk brengen, dan moet je de activiteitenmail of de posterborden goed in de gaten houden.

Op excursies van Simon Stevin kun je je ogen uitkijken bij verschillende bedrijven. Hierbij krijg je niet alleen technische projecten te zien, maar ook bijvoorbeeld de natuur van Ameland. Hier is afgelopen jaar een driedaags bezoek geweest. Dit bezoek was gevuld met wadlopen, lezingen, bier drinken, een experiment, een bezoek aan een gaswinninginstallatie en nog veel meer. Ook zijn we op bezoek geweest bij ASML (waferscannerproductie), Ford (van plaat tot auto), Universiteit Aken, Gemechaniseerde brigade Oirschot (landmacht), Siemens (gasturbines en compressoren), Philips (scheermachines en lighting), VanDerLande (bagagetransport) en Bekaert (metaaldraad).

28

29

Huisman

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Advertorial

Huisman is een wereldwijd opererende onderneming met uitgebreide ervaring in het ontwerpen en fabriceren van zware constructie-installaties voor ’s werelds meest toonaangevende onshore- en offshorebedrijven.

Wouter Slob (30) studeerde Maritieme techniek aan de TU Delft en is inmiddels ruim anderhalf jaar werkzaam bij Huisman Schiedam als Concepts Engineer.

Excursies zijn interessant voor eerstejaars studenten die het leuk vinden om te zien wat je later zal doen als je eenmaal werkt, of als je gewoon eens een keer een bedrijf van binnen wil bekijken. Verder kunnen ouderejaars studenten zich alvast oriënteren op de arbeidsmarkt.

Mike Hu

Terwijl de lopers van de nachtploeg zich door de nacht banen, bevinden de ochtend- en middagploeg zich op de campus van de Universiteit Twente, waar het tentenkamp is opgezet. Hoewel het Batavierenfeest, het afsluitende feest van de Batavierenrace en het grootste studentenfeest van de Benelux, pas op zaterdag plaatsvindt, is er ook op de vrijdagavond al veel te beleven op de campus. Met het nodige bier, muziek en drukte in de Vestingbar wordt de loop van de volgende ochtend voorbereid.

Batavierenrace Zo’n 330 studenten verzamelen zich bij het Universitair Sportcentrum Nijmegen in de nacht van 6 op 7 mei. Om middernacht klinkt het startschot, waarop de eerste groep in de nacht verdwijnt. Na een aantal startschoten is het om 1.10 uur ook tijd voor de loper van Simon Stevin om te starten aan deze 39e Batavierenrace.

De Batavierenrace is het grootste studentensportevenement van Nederland, waarbij een estafette wordt gelopen van Nijmegen, via Duitsland en de Achterhoek naar Enschede. De totale loopafstand van ruim 175 kilometer is opgedeeld in 25 etappes, die zijn onderverdeeld in een nachtploeg, een ochtendploeg en een middagploeg. Met jaarlijks ruim 7.500 deelnemers, heeft dit evenement ook een vermelding in het Guiness Book of Records.

“Ik heb Maritieme Techniek gestudeerd aan de TU Delft en heb mijn Master gehaald in Offshore Engineering.

Tijdens mijn afstuderen ben ik met Huisman in contact gekomen.

Om 7.40 uur is het de beurt aan de ochtendploeg om het stokje over te nemen van de nachtploeg. Door een moeilijk te vinden autoroute zijn er twee etappes in de nacht niet gelopen, waardoor de ochtendploeg een zware inhaalslag moet inzetten. Terwijl de nachtploeg eindelijk van haar rust en slaap kan genieten, wordt de tocht richting Enschede in een flink tempo hervat. Nadat de Voorzitter als laatste loper van de middagploeg het stadion binnen is gekomen, wordt het loopgedeelte afgesloten met een 270e plaats.

Uiteraard is het loopgedeelte niet het einde van dit evenement. De prestatie wordt diezelfde avond nog op gepaste wijze gevierd met een barbecue met onze zustervereniging uit Enschede en het knallende Batavierenfeest. Na een bezoek aan het Green Light District en een optreden van Lijn7 eindigt deze nacht voor veel deelnemers pas in de vroege uurtjes van de zondagochtend.

Op 28 april 2012 zal dit alles herhaald worden bij de 40e Batavierenrace, waar Simon Stevin ongetwijfeld opnieuw van de partij zal zijn.

Stephan Kleinendorst

Tijdens de praktische stage van mijn masteropleiding Offshore Engineering ben ik offshore geweest en het belangrijkste gevoel dat me is bijgebleven is dat ik deel uit wil maken van de offshore industrie om zijn magie van het overweldigende. Als leverancier van zowel pijplegsystemen, kranen en boortorens maakt Huisman hier ruimschoots deel van uit en dit is hetgene wat mij succesvol naar Huisman heeft gelokt.

Huisman – oorspronkelijk opgericht in 1929 als staalconstructiebedrijf - is in 1986 samengegaan met ontwerpbureau ITREC om geheel in eigen beheer producten te kunnen ontwikkelen, van concept tot aflevering.

Inmiddels heeft Huisman naast de hoofdvestiging en productielocatie in Schiedam, vestigingen in Brazilië, China, Tsjechië, Singapore en de Verenigde Staten en productiefaciliteiten in Tsjechië en China. Daarnaast heeft Huisman in Nederland nog twee Engineeringkantoren in Enschede en Breda.

Het productassortiment van Huisman kan in vijf hoofdcategorieën worden onderverdeeld: zware ladingkranen, pijplegsystemen, boorinstallaties, lieren en speciale projecten. De projecten variëren van standalone componenten tot zeer geavanceerde, geïntegreerde systemen. Door de samenwerkingsverbanden die worden aangegaan met klanten en het feit dat alles in het werk gesteld wordt om nieuwe technische oplossingen te vinden en deze als turn-key projecten op te leveren, heeft Huisman in de markt een reputatie opgebouwd als solide, betrouwbare partner. Dat verklaart ook waarom zij tot de marktleiders behoren op het gebied van de modernste pijplegsystemen en zware hijsinstallaties.

Momenteel werk ik op de afdeling Concepts/Sales Pipelay waar wij aanvragen van klanten voor nieuwe pijplegsystemen uitwerken. Dit betekent dat we in de hoofdlijnen alle componenten van het systeem een plaats geven op of in het schip om verschillende soorten pijp op de zeebodem te leggen. We ontwerpen ook nieuwe equipment om een nieuwe functionaliteit te creëren.

Als jonge Engineer heb je bij Huisman legio mogelijkheden. Zo kun je je bezighouden met het ontwikkelen van de nieuwste pijpleg-, hijs-, en boorsystemen maar we richten ons ook steeds meer op het integreren van deze systemen op schepen. Behalve het ontwikkelen van het totaalproduct kun je ook betrokken zijn bij het uit ontwikkelen van specifieke componenten.

Binnen het hele proces van ontwikkelen tot aan bouwen, is er voor de startende Engineer bij Huisman wel iets te bedenken, waarbij voorop staat dat hij de richting bepaalt en snel veel verantwoordelijkheid kunt krijgen.”

Vanwege de constante groei van de orderportefeuille is Huisman voortdurend op zoek naar een groot aantal stagiairs, afstudeerders en nieuwe collega’s. Kijk voor meer informatie op: www.huismanequipment.com

30

31

FLNG

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Als een boot niet groot genoeg is Mobiele winning- en zuiveringsinstallatie Aardgas is een populaire fossiele brandstof. De verbranding is redelijk schoon, er komt vrijwel alleen koolstofdioxide en water vrij en toch heeft het een goede energiedichtheid. De gasvelden in het noorden van ons land zijn ook een reden waarom het goedje zo populair is in ons land. Het wordt uit de grond gehaald, gezuiverd en in het leidingnetwerk gepompt. Een redelijk eenvoudige procedure.

Wanneer er echter geen gasvelden in de buurt zijn en er toch aardgas nodig is, wordt het verhaal wat lastiger. Vaak wordt het aardgas in zo’n geval gekoeld tot het vloeibaar wordt waardoor het een stuk minder ruimte in beslag neemt. Dit gekoelde aardgas wordt vervolgens per boot of trein naar de plaats van bestemming gebracht.

Offshore

Hij wordt bijna een halve kilometer lang, ruim 100 meter breed en weegt meer dan zes vliegdekschepen. De nieuwe offshore gaswinnings facility FLNG ‘Prelude’ brengt het woord lomp op een geheel nieuw niveau.

Anthom van Rijn

Nog een lastiger geval is de offshore gaswinning.

Eerst wordt het gas op een boorplatform naar boven gehaald. Vervolgens gaat het via een pijpleiding over de zeebodem naar het vaste land. Daar wordt het tenslotte gezuiverd, gekoeld en kan het verder vervoerd worden. Dit geeft een behoorlijke beperking aan het aantal gasvelden waar rendabel gas gewonnen kan worden. Als er niet genoeg gas in een veld zit om de aanleg van die hele infrastructuur (boorplatform, pijpleidingen, verwerking facility) te verantwoorden, laat men het gas meestal gewoon zitten.

Van Shell weten we dat ze een goede reputatie op gebeid van offshore gaswinning hebben. Het probleem van gasvelden die niet rendabel te bereiken zijn op de traditionele manier is hen dan ook al even geleden opgevallen. Ruim tien jaar geleden hebben ze daarom een groep mensen op het probleem gezet. Die mensen zeggen nu de ultieme oplossing te hebben gevonden: de FLNG, wat staat voor Floating Liquefied Natural Gas.

Het grote idee achter de FLNG is vrij simpel, neem het offshore gaswinningsproces en zet die afzonderlijke onderdelen zo dicht mogelijk bij elkaar. Aangezien de gasvelden nergens heen gaan, moet de verwerkings facility maar naar de gasvelden komen. Op de FLNG zitten dus feitelijk een boorplatform én een zuiverings- en koelingsinstallatie. Vandaar dat het schip de belachelijke omvang van 488 bij 105 meter heeft.

Simpelweg door zijn omvang is de FLNG bestand tegen catagorie 5 cyclonen, maar alleen wanneer hij met zijn kop in de wind ligt. Dit leverde mensen van Shell toch een probleem op. De wind draait vaker dan dat de FLNG van gasveld wisselt. De oplossing is, net als de rest van het schip, verbluffend lomp.

Het deel van het schip waar de pijpen naar de gasvelden binnenkomen is feitelijk het enige deel van het schip dat echt een vaste oriëntatie moet hebben, anders raken de pijpen in de knoop. De rest van het schip zou het liefst vrij kunnen draaien in verband met stabiliteit bij hoge golven. De oplossing is om de pijpen het schip binnen te laten komen in een draaibare turret waar de rest van het schip vrij omheen kan bewegen. Voor de stroom die de turret nodig heeft worden immense sleepcontacten gebruikt, voor de glasvezel communicatie zijn een aantal trucjes met prisma’s van het leger geleend.

Dankzij deze en een heel aantal andere oplossingen van de Shell ingenieurs kon het bouwplan gemaakt worden en op 20 mei heeft het bestuur het plan goedgekeurd. De investering loopt waarschijnlijk op tot 10 miljard dollar, maar het wordt dan ook het grootste drijvende object dat door mensen is gemaakt in de geschiedenis van de mensheid.

Het werkplan voor de Prelude is vrij simpel, zodra zij in Korea gebouwd is, gaat zij de eerstvolgende 25 jaar het Prelude-gasveld ten noorden van Australië leegpompen. Wat er daarna met het monster gebeurd is nog niet duidelijk. Wel geeft Shell aan dat dit een pioniersstuk wordt en dat ze in de toekomst de FLNG tak uit willen breiden. Ook anderen zijn geïnteresseerd in de mogelijkheden van het boren in meerdere kleinere velden en door middel van dit project wil Shell een signaal afgeven aan de andere spelers in het veld: er is altijd een baas boven baas.

32

33

Staut

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Het theezakje De Duitser Adolf Rambold, een medewerker van een theefabriek, ontwikkelde het zakje van Sullivan in 1929 verder tot de vorm die wij hedendaags kennen: twee dubbelgevouwen theekamers met een nietje aan de bovenkant. In datzelfde jaar vroeg hij patent aan en verkreeg dit ook. Het theezaakje is sindsdien een icoon geworden in de theecultuur. Wereldwijd wordt deze vorm nog steeds gehanteerd.

Vorm en variatie

In de afgelopen publicaties van sTAUt zijn verschillende objecten de revue gepasseerd die allen te maken hebben met serendipiteit. In deze editie van staut zal er geen technisch object besproken worden maar een product dat iedere dag door miljoenen mensen over de hele wereld wordt gebruikt. Het is tegenwoordig in veel varianten verkrijgbaar en de smaken blijken eindeloos te variëren. Een simpel product waar alleen kokend water aan toegevoegd hoeft te worden, namelijk: het theezakje.

Uriel Hoeberichts Ieder huishouden heeft wel een aantal theezakjes op voorraad. Het uiteindelijke product, thee, is al meer dan duizend jaar oud. Volgens Chinese legendes is thee ontdekt door Shen Nong, wat letterlijk betekent goddelijke boer. Hij wordt beschouwd als de uitvinder van de landbouw in de Chinese mythologie. Volgens de legende werd 5000 jaar voor Christus thee in het bos ontdekt toen er bladeren van de theestruik in een pan met heet water dwarrelden. Dit veroorzaakte een aangename geur en de drank was nog lekker ook.

Nederland kwam pas later in aanraking met thee.

Rond 1610 werden de eerste kleine hoeveelheden thee naar Nederland verscheept en vanaf de 17e eeuw begon de VOC grote hoeveelheden te verschepen vanaf Batavia. De thee uit Batavia was afkomstig uit China.

In de 18e eeuw werd het gebruik van thee als drank in Nederland geaccepteerd. Voorheen werd het vooral als een curiosum bekeken. De VOC begon later direct thee te importeren vanuit China. Om aan de stijgende vraag naar thee in Nederland te kunnen voldoen werden later theeplantages opgericht in Java en Sumatra.

In Nederland werd thee gezien als een exclusieve drank die alleen werd gedronken door rijke mensen.

Hiervoor werden vaak speciale theehuizen in hun tuinen gebouwd, zogenaamde theekoepels. Theestruiken groeien normaliter in een tropisch of subtropisch klimaat. De plantages liggen voornamelijk op berghellingen, dit heeft te maken met de kwaliteit van de theeplant. Hoe hoger de plantage ligt, hoe beter de kwaliteit.

Uitvinding Thee is op verschillende manieren te bereiden, de voornaamste manier is via het theezakje, hiermee kan thee getrokken worden door het zakje met thee bij kokend water te doen. Het theezakje is een ‘uitvinding’ van de New-Yorkse groothandelaar Thomas Sullivan.

Thee werd vroeger getransporteerd in tinnen blikken, in 1904 stegen de prijzen van deze blikken aanzienlijk. Sullivan besloot daarop theemonsters te gaan versturen naar zijn klanten in kleine zijden zakjes. Veel klanten hadden niet in de gaten dat de opzet van Sullivan was de thee uit de theezakjes te halen en dan pas te bereiden. In plaats van de traditionele manier van thee zetten werd de thee met zakje en al in het kokend water gedaan. Dit bleek goed te werken en werd enige tijd later door meerdere handelaars toegepast.

Tegenwoordig zijn er meer vormen van theezakjes op de markt verkrijgbaar. De meest voorkomende zijn de piramide, ronde en rechthoekige vorm. Vooral de piramidevorm is sterk in opkomst. Grote fabrikanten als Lipton beweren dat door deze unieke vorm, de thee meer ruimte krijgt voor een betere infusie en dus de aroma’s beter verspreidt worden. Echter blijkt dat juist door deze piramide vorm het theezakje vaak niet naar de bodem zinkt maar bovenop het water blijft drijven, totdat het ondergedompeld wordt.

Het assortiment van de theefabrikanten is eindeloos, regelmatig worden er nieuwe smaken op de markt gebracht. De smaak van thee is het belangrijkst, het dient een overweldigende ervaring voor de zintuigen te zijn.

Omdat de thee, naarmate de theebladeren langer in het water zijn steeds meer cafeïne bevat en bitter zal gaan smaken, is het zaak de bladeren tijdig te verwijderen. Met een theezakje is dat erg eenvoudig.

Kwaliteit De smaak van thee wordt grotendeels beïnvloedt door de kwaliteit van theebladeren in het zakje, de standaard Engelse thee bevat vaak bij huismerken lage kwaliteit theebladeren, zoals het kleine bladafval dat men overhoudt bij de productie van losse thee.

Voordat de thee in de schappen ligt wordt het eerst geproefd door een daadwerkelijke theeproever. Een theeproever is een vakman die gespecialiseerd is in het ruiken, proeven en combineren van thee. Hiervoor dient hij te beschikken over uitstekend goede geur- en smaakzintuigen. Gemiddeld duurt het meer dan zes jaar voordat een theeproever deze zintuigen goed beheerst.

Het belangrijkste doel van thee is uiteindelijk genieten van de warme melange. Elke kop thee wordt weer op een andere manier beleefd, je voelt je fris, even snel opgewarmd of het geeft je energie. Thee is een simpele maar lekkere drank die nog lang zal voortbestaan.

34

35

Gedoceerd

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Een jaar van veranderingen

Een van de belangrijkste taken van een studievereniging is het behartigen van de belangen van de studenten. Naar aanleiding van klachten, ideeën of veranderingen moet de mening van de werktuigbouwkundestudent worden vertegenwoordigd. Op onderwijsgebied is dit de taak van de Onderwijscommissaris.

Sanne Janssen Onderwijscommissaris De Onderwijscommissaris neemt plaats in verschillende vergaderingen op facultair en TU/e-breed gebied. Zij neemt plaats in de opleidingscommissie van werktuigbouwkunde (OCW) samen met vier andere studenten. Hier worden onder andere vakevaluaties, het curriculum, de OER en vrijwel alle andere zaken met betrekking tot onderwijs besproken. Deze maandelijkse vergadering leidt tot adviezen voor het faculteitsbestuur. Dit jaar is de onderwijscommissaris van Simon Stevin ook als gast naar de OCSET, OCAT en OCS&C geweest. Dit bleek nuttig doordat de resultaten van de andere vergaderingen niet bij iedereen bekend zijn. Ook is hierdoor het contact met de opleidingscoördinatoren en studieadviseur van deze interfacultaire studies beter geworden en weten zij nu wat Simon Stevin is en voor de studenten kan betekenen. Op het gebied van boeken, maar bijvoorbeeld ook wanneer er een barbecue georganiseerd wordt.

Ook is zij voorzitter van het overkoepelend studentenoverleg (OSO). Een vergadering waarin de studenten van de OCW, de faculteitsraad (FR), de studentadviseur van het faculteitsbestuur en twee studenten van de UR al hun informatie uitwisselen.

Samen met de FR gaat de Onderwijscommissaris naar het FRUR; een overleg waarin de faculteitsraden van de verschillende studies informatie, klachten en suggesties uitwisselen met de universiteitsraad.

Van elke studie zit er één afgevaardigde in het Studentadviesorgaan(SAO). In deze vergadering die door de rector magnificus wordt voorgezeten worden alle TU-brede kwesties op onderwijsgebied besproken.

Samen met de voorzitter wordt een bezoek gebracht aan Delft en Twente voor het WEDT-overleg. Het doel van dit overleg met de zusterverenigingen is elkaar op de hoogte stellen van elkaars activiteiten en ervaringen. Delft neemt met drie personen deel aan dit overleg aangezien zij tegenwoordig een bachelorcommissaris en een mastercommissaris hebben. W.S.G. Newton weet het op de UT voor elkaar te krijgen om studiepunten te koppelen aan grotere activiteiten die zij organiseren. De studiepunten kunnen in de keuzeruimte worden gebruikt.

Overheid Er was dit jaar veel te doen rondom het regeerakkoord. Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Halbe Zijlstra, bedacht dat de overheidskas gespekt moest worden door alle studenten die te lang over hun studie doen. Iedereen die meer dan één jaar uitloop heeft moet een boete van €3000,betalen en dit moest met ingang van collegejaar 2011/2012 gelden. Dat ene jaar uitloop is bedoeld voor activiteiten buiten het curriculum, zoals een bestuursjaar. Een golf van protest brak uit in Nederland. Niet alleen de studenten zagen de regeling niet zitten, ook de universiteiten en het bedrijfsleven hadden hun twijfels. De gemiddelde studieduur op de drie TU’s in Nederland ligt boven de zes jaar.

Nieuwe bachelor W Ook zittende studenten die onmogelijk nog binnen de gestelde tijd hun studie konden afronden voelde zich onrechtvaardig benadeeld. Er stonden dan ook vele duizenden studenten in Den Haag.

Het bestuur van de TU/e deed haar bijdrage door bussen en spandoekmaterialen te verzorgen. Een ander onderdeel van dit regeerakkoord was dat ook de universiteiten per langstudeerder een boete van 3000,- moesten betalen. Dit is later nog veranderd in een vaste boete per universiteit. Ondanks alle protesten gaat de regeling in 2012/2013 toch in.

Voor technische studies geldt de boete pas na twee jaar uitloop; één jaar in de bachelor en één jaar in de master.

Nieuwe bachelor De landelijke commotie zorgde ervoor dat de rector magnificus, Hans van Duijn, eens goed naar de cijfers ging kijken. Hij concludeerde dat het rendement drastisch omhoog moet en de uitval naar beneden. Ook is de instroom van verschillende studies veel te klein. Op alle gebieden en niveaus werden er onderzoeken gestart om deze problemen aan te pakken.

Alle faculteiten zijn opgedragen om naar hun rendementsproblemen te kijken. Een groot probleem bij werktuigbouwkunde is het Bachelor eindproject (BEP). Voor een nominale student staat hier anderhalf kwartiel voor. Echter deden veel studenten er langer over. Dit liep op tot langer dan een jaar voor verschillende studenten. Dit lag niet alleen aan de studenten die geen prioriteit stelde aan het project, maar ook aan de docenten die het project steeds uitbreidde door steeds iets meer te vragen.

Nu mag een student er niet langer dan twee kwartielen over doen en zouden de problemen opgelost moeten zijn.

Eerder dan de andere faculteiten zijn ze bij werktuigbouwkunde vast begonnen met samenstellen van een nieuwe bachelor. Het is vijftien jaar geleden dat het bachelorcurriculum grondig is herzien.

Alle leerlijnen worden nog eens bekeken en in de masters wordt uitgezocht welke kennis er mist.

Ook de onderwijsvormen worden nog eens tegen het licht gehouden. Er zullen aanpassingen komen aan bijvoorbeeld het OGO zoals wij het kennen.

Harde Knip Er is een nieuwe bachelor bedacht die in studiejaar 2012/2013 in moet gaan. Of dit nog haalbaar is wordt door de critici betwijfeld. In ieder geval komen er grotere vakken: minimaal vijf studiepunten per vak, veel keuzeruimte: 60 studiepunten, TU/ebrede basisvakken: 30 studiepunten. Ook hoef je aan het begin van je opleiding aan de TU/e niet meteen een studie te kiezen. Je kunt bijvoorbeeld eerst de basisvakken en de keuzevakken doen en in de laatste anderhalf jaar pas je major. Iedere major moet tot minstens één master leiden. Hoeveel majors er hiervoor nodig zijn, is net als veel andere zaken nog niet duidelijk. Bovendien komt er een gedeelte USE in de opleiding. Dit zijn bedrijfskundige en maatschappelijke vakken en projecten. De rector hoopt dat op deze manier ook de zogenaamde wereldverbeteraars voor een technische studie zullen kiezen. Dit zijn studenten met technische aanleg die maatschappelijk geïnteresseerd zijn.

In hetzelfde jaar waarin de langstudeerboete en de nieuwe bachelor worden ingevoerd, wordt hardeknipregeling van kracht. Dit houdt in de je niet aan de master kunt beginnen als je nog een bachelorinschrijving hebt. Deze regeling moet ervoor zorgen dat een bewustere masterkeuze wordt gemaakt en dat meer studenten van opleiding zullen wisselen. Bovendien is de rector ervan overtuigd dat het rendement omhoog zal gaan, ondanks dat sommige studenten moeten wachten om met hun master verder te kunnen. Ondertussen is het voor alle studies mogelijk om twee instroommomenten te hebben in de master.

BSA Dit jaar is het Bindend Studie Advies voor het tweede jaar van kracht. De regeling houdt in dat studenten die na één jaar minder dan 30 studiepunten hebben gehaald de opleiding moeten verlaten. De Onderwijscommissaris van het 52e bestuur van W.S.V. Simon Stevin schreef in zijn jaarverslag: “Er kan echter wel verwacht worden dat eerstejaars minder snel in een commissie zullen

36

37

University Racing Eindhoven

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Voor iedere student, man of vrouw

willen omdat zij eerst genoeg studiepunten willen halen.” Deze verwachting is gelukkig niet uitgekomen en de afgelopen twee jaar zijn er veel actieve eerstejaars geweest. De resultaten van het BSA worden langzaam duidelijk. Bij werktuigbouwkunde heeft het BSA weinig invloed op het aantal studenten dat overgaat naar het tweede jaar en op het aantal studiepunten dat wordt gehaald. Wel stoppen studenten eerder en kunnen ze daardoor gemakkelijker instromen bij een andere studie.

Of het BSA echt het kaf van de koren scheidt en studenten eerder hun bachelor zullen afronden, is pas over een aantal jaar zichtbaar.

chelor is thermodynamica. Dit vak heeft een andere docent gekregen en het is al jaren een struikelvak voor veel studenten. Er is dit jaar geëxperimenteerd met instructies. Er was college waarin de stof werd uitgelegd, begeleide zelfstudie (BZ) waarin de stof eigen werd gemaakt door middel van eenvoudige opdrachten en de instructies. Hier werden opdrachten voorgedaan op het bord. Niet veel studenten gingen hier naar toe. Echter was de instructie belangrijk, omdat deze opdrachten van hetzelfde niveau waren als het tentamen. Studenten gaven aan dat als ze dit hadden geweten, ze de instructie wel bezocht hadden. Volgend jaar zal dit de studenten worden duidelijk gemaakt.

Cursussen Ieder jaar organiseert Simon Stevin verschillende onderwijsgerelateerde cursussen. Dit jaar waren dat de debatteertraining, training schrijven, speedreading en timemanagement en de cursus LaTeX. Ook waren er weer de trainingen bewerkingstechnieken. Dit jaar de beginners en gevorderde MIG-/MAG-lascursus, de beginners en gevorderde training Draaien en Frezen en de cursus TIG-lassen.

Onderwijsprijzen Op de onderwijsdag in het Eftelinghotel werden de onderwijsprijzen voor de bachelor en master uitgereikt. Deze gingen dit jaar naar Marc Geers en Dragan Kostic. Voor de komende jaren komt er een iets andere opzet van de onderwijsprijzen. Ieder jaar worden vrijwel dezelfde docenten genomineerd. Hierdoor wordt doel, motiveren en bedanken, niet helemaal gehaald. De oplossing hiervoor is ieder jaar een categorie uit te kiezen of meer prijzen uit te delen. De precieze keuze is ieder jaar aan de Onderwijscommissaris.

Al jaren zijn veel studenten niet tevreden over de manier waarop het vak constructieprincipes wordt gegeven. Het is een vak met enkel college. Er zit een dictaat bij met veel feitjes en die werden nagevraagd op het tentamen. Studenten die constructies niet begrepen maar goed konden onthouden haalden het tentamen wel. Hiervan was je niet verzekerd wanneer je alle plaatjes begreep. Dit jaar is het vak helemaal omgegooid. Er is een BZ gekomen, waar studenten erg positief over zijn. Ook heeft dr.ir.

Rosielle het tentamen aangepast zodat het meer inhoudelijk is geworden. Er waren ook altijd klachten over het dictaat. Het dictaat is aangepast wat erop neerkomt dat er nog maar een gedeelte van de principes die er eerst instonden, worden uitgelegd.

In de master zijn er geen vakken die eruit springen.

Wel komt het regelmatig voor dat een vak de studenten te veel uren kost. Dit wordt naar de docent teruggekoppeld en die stelt maatregelen voor om dit aan te passen.

Vakevaluaties

Klachten

Vakken worden om de zoveel jaar geëvalueerd.

Vakken die nieuw of veel veranderd zijn en vakken die door de studenten slecht beoordeeld worden, worden ieder jaar geëvalueerd. Niet alle studenten vullen de enquêtes in. Wanneer er veel problemen zijn bij een vak schiet het percentage van studenten die het invult omhoog. De evaluaties worden heel serieus genomen en altijd besproken met de betreffende docent. De vakevaluaties en de andere kwaliteitszorg worden geregeld door Alexandra Nicolaije.

De meeste klachten kwamen binnen over de informatiesites. Studyweb is afgeschaft en heeft plaats gemaakt voor sharepoint en DLWO. Owinfo en Semesterinfo moeten nog steeds gebruikt worden.

Het is de bedoeling dat alle informatie uiteindelijk op één site wordt ondergebracht. Daardoor is later in het jaar OASE in het leven geroepen en een aantal andere sites afgeschaft. Deze site werkte vrijwel niet en er wordt geprobeerd om hem in de zomervakantie verbeteren.

Een van de twee meest opvallende vakken in de ba-

Ieder jaar ontwerpen, bouwen, testen en racen wij een formuleauto waarmee we meedoen aan de internationale Formula Student competitie. Aan deze competitie doen 450 universiteiten mee. De races zijn op beroemde circuits over de hele wereld. Sinds vorig jaar zijn wij overgestapt van verbrandingsmotor naar volledig elektrische aandrijving. Daarmee hebben wij vorig jaar voor het eerst gewonnen in Oostenrijk. Dit jaar hebben wij onze tweede elektrische raceauto gebouwd, de URE06.

Arjan van der Linden Na de design-, bouw- en testfase van de auto is het tijd om deel te nemen aan de races. URE doet jaarlijks meesal mee met drie races. De winnaar van een race is diegene met het hoogste puntenaantal na zeven events.

Eerst zijn er de statische events waarbij je met een presentatie de jury moet overtuigen. Hierin moet je het bouwproces en ontwerp verantwoorden en het ‘virtuele’ bedrijf verkopen aan investeerders.

University Racing Eindhoven onderscheidt zich door een multifacultairproject te zijn. Dit wil zeggen dat het niet uitmaakt welke studie je volgt op de TU/e. Er zijn altijd taken die je kunt vervullen of misschien wil je je kennis wel uitbreiden buiten je eigen studietraject.

Daarnaast geniet URE een grote onafhankelijkheid. Zelf zoeken en onderhouden we sponsoren, produceren we onderdelen en ontwikkelen we de auto.

In het raceteam zijn er veel soorten taken die je uit kunt voeren. Denk hierbij aan de technische aspecten, zoals design, bouw, verbeteringen aan de auto en de productieprocessen, maar ook de niet technische taken zoals finance, marketing en PR. Ons team bestaat uit ongeveer 50 studenten.

De automotive sector is flink aan het groeien en de interesse naar volledig elektrische voertuigen is flink aan het uitbreiden. Bij URE kun je alles leren over deze nieuwste technieken op elektrisch gebied en zelf je eigen onderdelen van de raceauto ontwerpen. Denk hierbij aan de volledige carbon fibre monocoque, de aandrijving en factoren die het rijgedrag van de auto beïnvloeden zoals wielophanging en demping.

Na de statische events zijn er vier dynamische events.

Deze bestaan uit een acceleratieproef over 100 meter, een skidpad, waar je een acht-figuur zo snel mogelijk moet afleggen, een autocross waar je zo snel mogelijk een ronde over een circuit moet afleggen en als belangrijkste event de endurance. Hierbij moet er 22 km worden afgelegd.

Vorig jaar hebben we met onze eerste volledige elektrische auto, de URE05e een 3e plaats behaald in Engeland, een 2e plaats in Duitsland en een overwinning in Oostenrijk.

Hebben we je interesse gewekt? Kom dan snel eens een kijkje nemen in ons motorhome en laat je inspireren door de wereld van URE. Je kunt altijd gewoon binnenlopen, maar een afspraak maken is natuurlijk ook mogelijk. Wij geven je graag een rondleiding en vertellen je alles om je nog enthousiaster te maken! Kijk ook eens op onze website: www.universityracing.nl.

Tot snel in ons motorhome!

38

39

Bouwproces in volle gang

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Nieuw valpijpschip wordt innovatief en multi-functioneel

In september vond op de werf van Keppel Singmarine Pte de kiellegging plaats van het nieuwe valpijpschip van Boskalis. De bouw van zo’n schip is bepaald geen alledaagse gebeurtenis: wereldwijd zijn er nog geen tien valpijpschepen in de vaart, die bovendien qua bouw, werkwijze en gebruikte techniek forse onderlinge verschillen vertonen. Het multi-functionele en innovatieve Boskalis-schip wordt gebouwd volgens een uniek ontwerp en voldoet aan de strengste milieu-eisen. Boskalis Offshore zal het schip eind 2011 in gebruik kunnen nemen. Fabien Vispoel, project manager nieuwbouw, heeft de leiding heeft over het bouwproces.

Ingrid Karelse De bouwwerkzaamden op de werf in Singapore worden begeleid door een team van Boskalis, dat momenteel uit acht man bestaat. Het is een arbeidsintensief karwei: sinds de maand juli heeft het project op de werf al meer dan 150.000 arbeidsuren gekost.

vraagt om een goede manoeuvreerbaarheid van het schip, dat daartoe is uitgerust met diverse mechanische aandrijvingen. Het schip wordt voorzien van een satellietgestuurde Dynamic Positioning (DP2)installatie.

Precisie

Multi-functioneel ontwerp

Valpijpschepen worden ingezet op offshore projecten voor het aanleggen en beschermen van olie- en gaspijpleidingen op of in de zeebodem. Ze zijn in staat om stenen met grote precisie in diep water te deponeren.

‘Boskalis heeft momenteel twee valpijpschepen in de vaart: de Sandpiper en de Seahorse. Dat zijn omgebouwde ladingschepen, evenals vrijwel alle andere bestaande valpijpschepen van andere baggerbedrijven.

Het nieuwe schip wordt Boskalis’ eerste valpijpschip op basis van een speciaal ontworpen, multi-functioneel casco. ‘Na uitgebreide inventarisaties heeft Boskalis gekozen voor de combinatie van een valpijpschip en een zware ladingschip. Dat vraagt om een forse breedte, grote stabiliteit en een ruim dek, waar de zware lading snel en efficiënt zeevast op vastgelast kan worden,’ aldus Fabien. ‘Ontwerptechnisch was dit een flinke uitdaging, bijvoorbeeld met betrekking tot de plaatsing van ventilatoren, mangaten en ontluchtingen.’

Het valpijpschip wordt uitgerust met een flexibele valpijp, met aan het uiteinde een Remote Operated Vehicle (ROV). Deze op afstand bestuurbare robot zorgt met behulp van camera’s en sensoren voor een exacte positionering van de stenen. In een gecontroleerd tempo worden de stenen door de valpijp gevoerd, terwijl het schip zich beweegt over het af te storten gebied.

De ROV wordt gebouwd volgens een nieuw, innovatief ontwerp. Hij wordt vanaf het schip bestuurd en kan zelfs in ongunstige weersomstandigheden nauwkeurig worden gepositioneerd boven de gewenste plek. Dit

Excavators Het schip beschikt over twee ruimen en kan in totaal 24.000 ton stenen vervoeren. Met excavators worden de stenen in grote trechters (hoppers) gedeponeerd, waarna ze via transportbanden terechtkomen in een centrale hopper. Vervolgens worden ze met een dwarsscheeps geplaatste transportband naar het midden van de ‘moonpool’ vervoerd. Vanaf dit punt komen de stenen (met een diameter van maximaal 30 cm) in de valpijp terecht. De ‘moonpool’ is een opening in het schip, die aan de onderkant is voorzien van deuren die de vaarweerstand verminderen. ‘Een belangrijke verbetering in vergelijking met andere valpijpschepen is het feit dat de excavators geheel elektrisch zijn uitgevoerd.

Het ontbreken van een dieselmotor leidt tot lagere onderhoudskosten en een langere levensduur van deze aandrijving,’ aldus Fabien.

Kerncijfers valpijpschip

Aandrijving Lengte Breedte Holte Diepgang Laadvermogen

158,60 meter 36 meter 13,50 meter 9,40 meter 24.000 ton

‘Er worden vrij zware eisen aan een valpijpschip gesteld. Het komt wel voor dat er met ladingen stenen gevaren wordt van Noorwegen naar Indonesië.’ Het schip wordt diesel-elektrisch aangedreven. Aan de achterzijde bevinden zich twee grote thrusters van

ieder 4.500 kW voor de voortstuwing, het voorschip heeft drie thrusters (twee retractables en een boegschroef) van samen 4.000 kW. ‘Een diesel-elektrische aandrijving is schoner en beter te onderhouden dan een diesel-direct aandrijving en biedt bovendien een reguleerbare uitstoot. Het schip kan zowel op gasolie als op zware olie varen. Het voldoet daarmee aan de strenge milieu-eisen, zoals die in de meeste Europese havens gelden.’

Valpijpinstallatie De nieuw ontwikkelde valpijpinstallatie bestaat uit de pijpopslag, waar de in totaal circa 90 pijpen (met ieder een lengte van 9 meter en een diameter van 700 mm) staand gestapeld worden, een aantal lieren en een installatie waarmee de pijpen worden gekoppeld en afgehangen. De valpijp kan stenen storten tot 700 meter diepte. ‘Eerst wordt de ROV neergelaten, met daarbovenop de eerste pijp,’zegt Fabien. ‘Vervolgens haalt een gantry crane de tweede pijp op en plaatst die boven de eerste, waarna de pijpen worden gekoppeld. We zijn bezig de laatste hand te leggen aan een efficiënte en veilige koppelingsmethode met een opbouwsnelheid van zo’n 200 meter per uur.’

40

41

Subtitel

Excursie VanDerLande

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Aan de lopende band

VanDerLande Industries is wereldmarktleider op het gebied van bagageafhandeling en parcel&postal-distributiesystemen. Simon Stevin nam een kijkje in de keuken van dit Veghelse bedrijf.

Fabien Bruning Bij aankomst op het terrein van Vanderlande valt op dat er geen hoogbouw is. Het is een groene campus met een verscheidenheid aan laagbouw. 60 jaar geleden begon VanDerLande met het bouwen van simpele lopende banden. Ondertussen zijn ze uitgegroeid tot een bedrijf dat totaalconcepten levert; van het productendistributiesysteem van onder andere Nike en UPS tot de bagageafhandeling van Schiphol.

Na de presentatie worden we rondgeleid door Mart Corbijn van Willenswaard. Hij is afgestudeerd bij de sectie micro&nanotechnologie en verantwoordelijk voor de huidige website van Simon Stevin. Het leuke aan werken bij VanDerLande vindt hij dat je met iets tastbaars bezig bent: in de testhal staan altijd systemen duurtesten te doen en systemen in ontwikkeling.

Wat je ontwerpt staat relatief snel fysiek voor je neus.

Reizen of een langere periode in het buitenland is gebruikelijk, maar niet verplicht. Mogelijkheden binnen het bedrijf zijn bijvoorbeeld werken bij de afdeling sales die nieuwe klanten zoekt tot een vijfjarig project ‘op site’ in het buitenland.

De grootste uitdaging is het zorgen dat pakketten goed ‘gemikt’ worden op de band. Ook moet het systeem zowel een groot pakket van 30 kg aankunnen als een enkele envelop met een DVD-schijfje. Zo zijn er natuurlijk nog vele andere ontwerpeisen.

Wanneer je een DVD bij Bol.com bestelt, is het goed mogelijk dat deze meerdere VanDerLande-systemen tegenkomt: van de leverancier van de DVD’s naar Bol. com zelf tot aan het sorteercentrum van TNT.

42

43

Nieuws van Tech United

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

WK in Istanbul Bijvoorbeeld tijdens de ‘open challenge’. Dat is een onderdeel van het programma waarbij elk team zelf een opdracht voor de robot mag verzinnen.

Tech United kwam hierbij op de proppen met een opdracht waar nog lang over nagepraat zou worden. Met een Xbox Kinect sensor en open source blob detector software speelde AMIGO balletjeballetje tegen een menselijke tegenstander! Geen van de deelnemers kon de bekertjes dusdanig snel laten bewegen dat de robot het niet meer bij kon houden. Dat bewijst dat de robot ontzettend goed in staat is om real-time bij te houden wat er in zijn omgeving gebeurt.

Alweer tweede!

Rob Janssen speelt Balletje-Balletje met AMIGO.

Al meer dan vijf jaar doet het team ‘Tech United Eindhoven’ mee aan robotvoetbalkampioenschappen. Met zorgrobot AMIGO strijdt het team dit jaar voor het eerst ook om de titel in een competitie voor zorgrobots. De thuisbasis van de robotbouwers is het RoboCup stadion van W-Laag, waar de robots ’s avonds en in de weekenden gebouwd worden. In de rubriek ‘Nieuws van Tech United’ lees je elke Simon Ster alles over dit RoboCup team van de TU Eindhoven!

Guy Vermeulen en Robin Soetens Wereldkampioenschappen RoboCup is een internationale organisatie, opgericht door wetenschappers. Het doel is het stimuleren van onderzoek naar robotica. Om dit te bereiken is gekozen voor een competitievorm, waarbij teams van verschillende universiteiten het tegen elkaar opnemen. Elk jaar zijn er verschillende regionale toernooien die dienen als voorbereiding op het wereldkampioenschap. Dit jaar vond dat kampioenschap plaats in Turkije. Van 5 tot en met 10 juli zat het Istanbul Expo Center vol met de crème de la crème van de wereldwijde robotica gemeenschap!

AMIGO debuteert RoboCup@Home is de naam van de competitie voor zorgrobots. In een nagemaakte thuisomgeving moeten de deelnemende robots taken uitvoeren als het volgen en herkennen van personen, het apporteren van voorwerpen, en het herkennen van spraak. Met robot AMIGO deed Tech United voor het eerst mee aan het wereldkampioenschap voor zorgrobots. Er deden maarliefst 22 andere teams mee die stuk voor stuk meerdere jaren ervaring hadden.

Een top drie positie zat er dus nog niet in, maar toch wist de Eindhovense robot indruk te maken.

De voetbalrobots veegden in de voorrondes elke tegenstander van de mat met mooi voetbal en hoge scores. In de halve finale werd afgerekend met RFC Stuttgart, waardoor het team voor de vierde keer op rij in de finale terecht kwam. Tegenstander in die finale was Team Water. Dit team uit China werd door de meeste teamleden gevreesd.

De perfect geplaatste lobballen van de Chinezen waren een belangrijke reden dat Tech United begin dit seizoen besloot een nieuwe goalkeeper te bouwen. Dat juist deze goalkeeper het één uur voor de wedstrijd gedeeltelijk begaf, was een enorme domper. Het rekje dat de keeper robot omhoog kan bewegen om hoge ballen te stoppen, was kapot.

Patrick van Brakel wisselt batterijen voorafgaand aan de finale tegen Team Water.

44

45

Ruimtegadget

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

James Webb Space Telescope

Deze opvolger van de Hubble is een nieuwe poging om de geschiedenis van het universum te achterhalen. Hij gaat minstens 6,5 miljard dollar kosten en moet wetenschappers inzicht geven in een periode wat voorheen niet mogelijk was; de Dark Ages.

Ruud Busschers en Sanne Janssen NASA, ESA en CSA werken samen in een project om een nieuwe ruimtetelescoop te realiseren. De opvolger van de Hubble Space Telescope wordt momenteel gemaakt in Amerika en het is de bedoeling dat hij in 2018 gelanceerd wordt.

Met deze telescoop kan men de geschiedenis van het universum beter onderzoeken. Het gaat met name om de periode tussen 480 miljoen jaar geleden en 400 duizend jaar geleden. Deze periode staat bekend als de dark ages en is belangrijk omdat hierin melkwegen werden gevormd.

Ontvangst Schiphol Team Water ging als een razende van start met een stortvloed aan lob-ballen. De voetbalrobots uit Eindhoven leken totaal overdonderd, waardoor het binnen een mum van tijd drie tegen nul stond.

Hierna herpakten de spelers van Tech United zich en viel de eerste tegengoal. De scheidsrechter bestrafte de tackles van de Chinese robots met twee gele kaarten. Daardoor konden de Eindhovense totaalvoetballers nog verder terugkomen. Met minder dan een minuut te gaan stond het vijf tegen zes in het voordeel van Team Water. Er bleek net te weinig tijd om te winnen, de speeltijd was voorbij, Tech United werd voor de vierde keer op rij tweede op het wereldkampioenschap robotvoetbal.

Vier keer op rij tweede worden op het wereldkampioenschap is een bijzondere prestatie. Dat vonden ook de fans van de robotvoetballers uit Eindhoven. Met maarliefst twee touringcars waren zij naar Schiphol Airport gekomen om het team op te wachten met spandoeken en champagne. Een ontzettend leuk gebaar van de trouwe fans waar Tech United erg trots op is!

In de stromende regen stapte het team in de bus die hen van Schiphol naar Eindhoven zou brengen. Met meer dan dertig viervoudig tweedeplaats winnaars aan boord had die bus iets weg van de Spaanse Zilvervloot, ooit heldhaftig gekaapt door Piet Hein. Het team is echter vastberaden om op RoboCup 2012 in Mexico goud aan de schatkist toe te voegen.

Volg Tech United Eindhoven via www.techunited.nl of via facebook en twitter.

de afwijking te corrigeren. Op een gegeven moment is de voorraad op en zal het peperdure ruimteapparaat degraderen tot ruimteafval.

Spiegel Het vermogen van de telescoop wordt bepaald door de gevoeligheid van de sensoren en de spiegels die het licht bundelen. De resolutie is 2,8 10-5 graden, wat inhoudt dat een voetbal op 550 km afstand kan worden gezien.

De James Web Space Telescope heeft twee spiegels; de primaire en de secundaire. De doorsnede van de primaire spiegel is 6,5 meter. Ter vergelijking, de grootte van de primaire spiegel van de Hubble was 2,4 meter.

De spiegel past niet in een raket en wordt daarom opgevouwen. Hij ontvouwt zich automatisch na de lancering.

Niet alle vragen over de geschiedenis van het universum zullen met behulp van deze telescoop beantwoord worden. Wel zullen er nieuwe inzichten komen en daarmee ongetwijfeld nieuwe vragen.

Onderdelen van de spiegel in het lab

Baan De telescoop meet infrarood licht. Alles wat warm is, geeft infraroodstraling af. Om ruis van de aarde te voorkomen, komt deze telescoop in een baan verder van de aarde dan zijn voorganger: op 1,5 miljoen kilometer.

De ruimtetelescoop bevindt zich op een Lagrangepunt (L2 in de afbeelding). Dit is stabiel in twee richtingen en instabiel in ĂŠĂŠn richting. Bij een kleine afwijking zal de telescoop terugvallen naar de aarde of steeds verder van de aarde af komen te staan. Om dit te voorkomen heeft de James Webb Space Telescope brandstof om

46

47

Prijsvraag

Simon Ster 42.6 | augustus 2011

Ook deze jaargang zal elke Ster een prijsvraag bevatten. De prijs die je kunt winnen is een bierkaart te gebruiken in de Weeghconst.

Jaap Schuit heeft als enige inzending gewonnen met zijn versie: 159 + 327 = 486.

Wil je kans maken op deze bierkaart? Lever dan je antwoord in de Simonkamer in of e-mail naar redactie@ simonstevin.tue.nl. Vermeld hierbij duidelijk je naam.

De prijs wordt verloot onder de correcte inzendingen en de winnaar zal bekend worden gemaakt in de volgende uitgave van de Simon Ster.

Hij kan zijn bierkaart komen ophalen in de Simonkamer.

Prijsvraag Ster 42.5

Met welke vorm stop kan men drie verschillende gaten dichtstoppen: een vierkant gat, een driehoekig gat en een rond gat?

De opdracht van de prijsvraags was om alle negen cijfers zo te rangschikken dat de som van de oneven cijfers gelijk is aan de som van de even cijfers. Het bleek het moeilijkst om de opdracht te begrijpen. De beoogde oplossing was: 2 + 4 + 6 + 0,8 = 1 + 3 + 7 + 9/5 = 12,8

Prijsvraag Ster 42.6 De nieuwe prijsvraag is weer een korte en deze keer geen wiskundige.

Onder de goede inzendingen zal een bierkaart worden verloot.

Sterrenhoekjes Sjors: Zou Rosielle hebben leren fietsen met één zijwieltje?

Nieuws op de radio: Een man is veroordeeld tot twee jaar sex, ik bedoel cel voor het hebben van sex met..

Leon over lustrumsponsoring: Ik ga kijken of ik zelfdragende shirts kan vinden.

Mike: Tuurlijk, ik sla altijd lief.

Jeroen: Was het gister inkijkavond?

Mike: Sandra jij gaat toch zo’n bi-duale polaire master doen?

Stefan: Het gehalte ‘nee’ is weer als een grafiek te voorschijn gekomen. Ja ik ken al die namen van die grafieken niet.

Op een barbecue is een unit waarmee brood in stukken gehakt kan worden. Sanne: dat ding is net een gelatine. (Ze bedoelde guillotine) Caroline over het overdrachtsuitje: Ik denk dat het aan de cola lag.

Tijdens de strandzeilmidweek zegt een onbekend persoon tegen Martijn: Do you speak French? Martijn: Jawohl!

Sara: Jezus Christel!

Christel: Als je een keer gaat trekken, heb je ook zo tien kilo.

Wouter van Intermate: Wij komen sowieso niet serieus over. Het is onzin dat ik bestuur ben gaan doen. Over de Intermania zei hij ook nog: Slechte publiciteit is ook publiciteit.

Rianne: Is de FHM net zoets als de Fancy?

Peter: Van bier wordt je juist zat.

Geert: Zijn we vrienden op facebook? Jos: Weet ik niet, hoe heet je?

Rolf: Welke dag is het vrijdag?

Lex: Martijn is onzijdig, denk ik.

Anna: Ik ga in september meteen druk aan de slag met beginnen.