simon ster 41.5

Simon

Internship Finland (English) Staut: Willem van Oranje Soviet Humor (English) Octrooiwet

Jaargang 41 | nummer 5 | juni 2010

12 | De Nederlanders doen het goed op de World Expo 2010 in Sjanghai.

18 | Tegenwoordig weten we niet anders, maar hoe manouvreerden schepen vroeger?

| We kunnen onszelf nu een echte autoliefhebber noemen.

| In de offshore valt tegenwoordig veel te halen, een offshore pioneer dacht er vroeger ook zo over.

28

36

Colofon

Illustraties en foto’s

Drukker

Hoofdredacteur & leden der W.S.V. Simon Stevin

Thieme Media Services

Juni 2010/ 41e jaargang nr. 5 De ‘Simon Ster’ is een uitgave van de Werktuigkundige Studievereniging Simon Stevin van de Technische Universiteit Eindhoven. De ‘Simon Ster’ verschijnt zes maal per jaar.

Adres

Oplage

Technische Universiteit Eindhoven W-Hoog 1.13 Den Dolech 2 5612 AZ Eindhoven Postbus 513 5600 MB Eindhoven Telefoon: (040) 247 33 13 Telefax: (040) 243 49 70 E-mail: redactie@simonstevin.tue.nl Homepage: wsv.simonstevin.tue.nl

900

Hoofdredactie Bart Welling

Redactie Bram Berkien, Edward de Boer, Frans Bakker, Emile Demarteau, Ruud Hawinkels, Tom Schenkels, Daan Dams, Twan Schout, Liesbeth Campmans, Anna van Velsen, Sanne Janssen, Huib van Amstel, Mark de Vrieze

Ontwerp Vormgeving vM-design

Vormgeving Hoofdredacteur

Financieel

© Simon Stevin MMX Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur der W.S.V. Simon Stevin.

De hoofdredactie behoudt zich te allen tijde het recht artikelen in te korten of te wijzigen. Plaatsing van een artikel houdt niet in dat het de mening weergeeft van W.S.V. Simon Stevin.

ABN-AMRO: 52.90.96.358

Abonnementen Er bestaat de mogelijkheid de Simon Ster thuis te ontvangen. Men kan zich abonneren op de Simon Ster voor € 16 per jaar, inclusief verzendkosten.

Indien u geïnteresseerd bent of meer informatie wilt, kunt u contact opnemen met de hoofdredactie op bovenstaand adres.

Iedereen kan kopij inleveren bij de redactie in de Simonkamer, W-Hoog 1.13, of per e-mail: redactie@simonstevin. tue.nl

Inhoudsopgave

Editorial

Smile of Science

4

Tech United

6

Internship Finland (English)

8

World Expo 2010

12

URE

14

The Peace Symbol (English)

17

Stuurmechanismen van schepen

18

Kijk in de Sterren

22

Staut

24

Profiel

28

Soviet Humor (English)

32

Wentelteefje

35

Pieter Schelte Heerema

36

Octrooiwet

40

Prijsvraag

42

Sterrenhoekjes

42

Activiteiten

43

The academic year has almost come to an end. The BSA is getting closer. Some freshmen have already got the BSA in their pocket, others still need to work hard for it.

Especially with the nice weather forecast your motivation to study for the last exams decreases rapidly.

Sitting on a terrace with your friends is much more fun than sitting inside trying to get smarter. But studying outside in the sun is also possible and keep in mind that after two long weeks of hard work you will rewarded with a holiday of two months. For the association this nice weather brings along many outdoor social drinks. If you have studied enough on Thursday, do not hesitate to drop by for a drink. Even after your exams Simon Stevin gives you something fun to look forward to. If you did not plan a vacation yet, you can enroll for the midweek land-yachting.

Because it is not every day Thursday for a social drink and taking short breaks during the study is necessary, because your concentration will drop after hours of study. So you need some distraction, this is where the Simon Ster comes in. Just take a quick break and read an article and you can move forward. You can read about Willem van Oranje or find out how Russian humor works. For car enthousistics a nice car is tested, this time the MiTo QV. You can also read an interesting article about the founder of Heerema. Of course there are a lot of other nice articles you can read between your hours of studying.

Adverteerders Continu

11

VanDerLande

21

AkzoNobel

38

Dosign

44

Finally, I want to wish everyone good luck with the upcoming exams and everyone a happy holiday. I hope to see you all at the start of the new academic year.

Bart Welling

4

Smile of Science

Jos Feijen

De zin en onzin achter de techniek

Lichaam

Technologie

Koffie

Pico Projector

Een beetje Nederlander drinkt jaarlijks zo’n 175 liter koffie. Daarmee drinken we na de Finnen, die anderhalf keer zo veel nodig hebben om een dag te presteren, het meeste koffie ter wereld. Maar is dat wel zo nuttig? Althans, doet het wat wij ervan verlangen?

Dé nieuwe must-have voor iedereen die altijd een beamer bij zich wil hebben maar hem wel in zijn broekzak kwijt moet kunnen. Deze beamer gebruikt, voor het eerst in zijn soort, een laser als lichtbron. Drie lasers, een rode, een groene en een blauwe worden met kleurselectieve spiegels en prisma’s bij elkaar gevoegd.

Als je een willekeurig persoon vraagt waarom hij koffie drinkt zal de aard van zijn antwoord liggen in energiebehoefte.

Dit is echter geen goede redenering. ’s Avonds krijgen de neuronen in je hersenen het signaal dat je moet gaan slapen.

Dat ontstaat doordat de stof adenosine zich ophoopt in je hersenen aan het einde van de dag. Cafeïne bindt zich aan deze adenosine, waardoor deze zich niet meer met neuronen kan binden. Resultaat: je voelt je niet meer slaperig. Een schijngevoel dus, want je lichaam is nog steeds afgetakeld.

Daarnaast gaat bij 99% van de koffiedrinkers het eerste ‘bakkie pleur’ al voor 10:00 uur achterover. Er is dan nog geen slaperig gevoel te verhelpen of te voorkomen.

Kortom, we kunnen net zo goed een glas water naar binnen werken, als we maar geloven dat we er energie en lust van krijgen.

is altijd scherp. Dit komt omdat de gecombineerde laserstraal een klein beetje divergeert. De beamer maakt daarvan gebruik bij het vergroten van de beeldafstand. Hij projecteert namelijk met een divergentiehoek die in de pas loopt met de expansie van het beeld. Daardoor sluiten pixels altijd goed op elkaar aan en ontstaat er een scherp beeld.

Het gebruik van lasers in een beamer heeft een groot voordeel: het beeld

Beveiliging

Quantumcryptografie In de moderne wereld waar dagelijks ontelbaar veel enen en nullen de hele wereld worden overgestuurd, kan een beetje digitale beveiliging geen kwaad.

Sterker nog, een nieuw landelijk ingevoerd digitaal systeem schijnt hier nogal wat problemen mee te hebben.

Het achterhalen van moeilijke algoritmes om gegevens te versleutelen is inmiddels geen probleem meer voor Ingrid en Henk op zijn zolderkamer.

Daarom is de theoretisch onkraakbare quantumcryptografie uitgevonden: een techniek waarbij de inhoud van het bericht verandert als het wordt afgeluis-

terd. In de praktijk echter is ruis niet te voorkomen en worden foutmarges tot 20% getolereerd en afgeschoven op de ruis. Er werd aangenomen dat met die 20% van het signaal geen gegevens zijn te onderscheppen. Onderzoekers aan de universiteit van Toronto is het gelukt om coderingssleutels te onderscheppen zonder meer dan 20% fouten te veroorzaken.

Hiermee blijkt dat gegevens die overal rondzwerven nog lang niet veilig zijn.

Maar er is hoop: de apparatuur is nog in ontwikkeling en zal -ooit- met minder foutmarge kunnen werken.

5

Simon Ster 41.5 | juni 2010

Gezondheid

Communicatie

Griepvirus

Trillingen

Afgelopen jaar brak de Mexicaanse griep uit. Dit nieuwe griepvirus verspreidde zich dusdanig snel dat de Wereldgezondheidsorganisatie een pandemie afkondigde. Eind oktober 2009 waren er wereldwijd 414.000 gevallen van Mexicaanse griep. 5.000 mensen overleden aan de ziekte. Dat aantal valt uiteindelijk mee, maar wetenschappers zijn door de uitbraak van deze pandemie wel weer even met hun neus op de feiten gedrukt.

Griepvirussen vormen nog steeds een bedreiging voor de volksgezondheid.

Het mannetje van de roodoogmakikikker communiceert niet alleen door middel van zijn stembanden. Amerikaanse wetenschappers bestudeerden conflicten tussen mannetjes van deze boomkikkersoort. In de meeste gevallen zagen zij bijzonder gedrag waarbij een mannetje zijn achterlijf opricht en vervolgens heel snel zijn achterpoten buigt en strekt. Hierdoor schudt het hele achterlijf en komt het takje waar de kikker op zit ook in beweging.

Recent ontwikkelden wetenschappers kleine, enkelstrengs RNA-moleculen die het aangeboren afweersysteem een enorme opkikker geven. De RNA-moleculen binden aan speciale receptoren die een binnendringend griepvirus heel makkelijk kunnen herkennen. Dat leidt tot activatie van het adaptieve afweersysteem en tot de productie van signaalstoffen, specifiek gericht tegen de indringer. Een mooi systeem, wat het griepvirussen erg moeilijk maakt om zich te verspreiden. Er is nog ĂŠĂŠn probleem: hoe krijgen we de RNA-moleculen op de juiste plaats in het lichaam?

Daar komen gouden nanobuisjes om de hoek kijken. Deze bezorgvoertuigjes hebben hun nut al bewezen door stukjes siRNA naar verschillende genen te brengen.

Nanobuisjes dringen efficiĂŤnt de cellen binnen en laten daar de kleine RNA-moleculen los. In reactie daarop wordt de deling van zowel het seizoensgriepvirus als het pandemische griepvirus geremd

Is dit gedrag alleen een visueel signaal of geven de ontstane vibraties ook de nodige informatie aan andere boomkikkers? In het eerste geval zullen mannetjes de beweging veel vaker uitvoeren zodra zij een ontvanger in het zicht hebben. Dat bleek echter niet het geval. Het komt regelmatig voor dat een mannetje met zijn achterlijf schudt als de ontvanger op afstand zit

of zich verstopt heeft achter een stel bladeren. Om de trillingen te kunnen voelen, moeten zender en ontvanger wel dezelfde boom delen en niet verder dan twee meter uit elkaar zitten.

Volgens de wetenschappers zijn vibraties duidelijk agressieve signalen.

Via de trillingen geeft een mannelijke boomkikker informatie over zijn status, motivatie en grootte. Mannetjes die veel gevechten winnen, produceren over het algemeen meer vibraties dan verliezers. Ook houden winnaars de beweging vaak langer aan en maken zij meestal de laatste trilling. De dominante frequentie van vibraties afkomstig van een kleine boomkikker, ligt hoger dan die van een groot exemplaar. Wat je al niet kunt aflezen uit het trillen van een paar takjes.

6

Tech United

Een toernooi verslag

Van 15 tot 18 april heeft Tech United deelgenomen aan de RoboCup German Open in Maagdenburg, Duitsland. Met maarliefst 79 doelpunten voor en slechts 4 doelpunten tegen werd de concurrentie verslagen.

Bas Coenen Terwijl het Nederlands elftal om de 4 jaar een Europees kampioenschap heeft, neemt Tech United ieder jaar deel aan de RoboCup Duitse open kampioenschappen. Dit open kampioenschap wordt gezien als het officieuze Europese kampioenschap binnen het robotvoetbal. De afgelopen 2 jaar vond dit toernooi plaats in de beurshallen van Hannover, maar dit jaar zou Maagdenburg de gastheer zijn.

Op de heenweg zat er achter in de busjes al een aantal teamleden met de laptop op schoot druk te programmeren. Over en weer werd er van gedachten gewisseld en werden er volop nieuwe stukken code geschreven. Op de Duitse A2 Autobahn kwam de eerste toernooidag al in zicht. Na de aankomst in Maagdenburg

rond de klok van 20:00 uur ging het team direct door naar de beurshal. Al het materiaal werd uitgeladen en geïnstalleerd. Een plek aan de zijde van het veld werd ingericht, de livestream webcam werd met een mast de lucht in gezet en de laptops gingen weer open. Na een kleine twee uur moesten alle teams echter de beursvloer verlaten. Het team trok zich terug in het hotel voor een goede nachtrust. Morgen zou er nog één dag de tijd zijn om alle robots te kalibreren en om de laatste hand te leggen aan de software.

Set-up dag Naast de software moest er op het gebied van hardware ook nog het een en ander gebeuren. Zo kreeg de keeper een mooi nieuw dakje bovenop het rek om lobschoten beter te kunnen pareren.

In de loop van de dag werd ook de internetverbinding tot stand gebracht, waarmee eindelijk de livestream opgezet kon worden. Met deze livestream worden op www.techunited.nl tijdens toernooien alle wedstrijden uitgezonden. Met de eerste twee wedstrijden op het programma voor de aankomende dag werd er door de mensen van de software tot ver na middernacht nog altijd druk getest en geprogrammeerd.

Eerste toernooidag Op de eerste toernooidag werd nog weinig tegenstand verwacht.

Tijdens de eerste wedstrijd had team Paderkicker niets in te brengen en was Tech United eerder een gevaar voor zichzelf. Dit bleek wel uit het enige doelpunt dat Paderkicker wist te scoren.

Een voorwaartse van Tech United schoot een bal zo hard tegen de

7

Simon Ster 41.5 | juni 2010

lat van het Duitse doel dat deze over het hele veld terughobbelde en uiteindelijk langs de goalie van Tech United, die nog stond na te genieten van de voorsprong, in het doel verdween. Na een 16-1 overwinning stond het Oostenrijkse team Mostly Harmless op het programma. Team Mostly Harmless deed vooral haar naam eer aan en Tech United wist met een recordaantal doelpunten deze tegenstander met 22 – 0 aan de kant te zetten. Ondanks de soepel verlopen eerste dag werd er ook vandaag weer tot in de late uurtjes doorgewerkt. De komende twee wedstrijddagen zou de tegenstand namelijk alleen maar gaan toenemen.

Tweede toernooidag De eerste wedstrijd van de tweede dag was wederom een ware doelpuntenregen. Met een 18-0 overwinning is op het eerste oog niks mis, maar een eerste echte test zou pas later op de middag plaatsvinden tegen geduchte concurrent CAMBADA. Twee jaar geleden wist dit Portugese team Tech United nog van de wereldtitel af te houden door in de finale met maarliefst 7 – 1 te winnen. Deze wedstrijd bleek CAMBADA opnieuw een sterk team te hebben. Een 2 – 0 voorsprong voor Tech United werd na rust weggegeven en de wedstrijd eindigde in een 2 – 2 gelijkspel. Tech United speelde zelf een mindere wedstrijd en richting de laatste twee pouleronden werden alle zeilen bijgezet om als groepshoofd te eindigen.

Derde toernooidag De derde toernooidag beloofde een spannende dag te worden.

Tech United mocht aantreden tegen de huidige wereldkampioen RFC Stuttgart. Eerder op de dag was het Duitse Carpe Noctem al verslagen met 5 – 0 en dus kon Tech United in de laatste groepswedstrijd de eerste plaats in de poule veiligstellen. De robots van Stuttgart staan bekend om de pijlsnelle dribbels waarmee ze langs verdedigers kunnen schieten. Door de snelle tegenstanders was er weinig ruimte op het veld wat resulteerde in veel kluts situaties. Na een brillenstand bij de rust ging Tech United volop in de aanval. Goed spel leverde uiteindelijk een 3 – 0 overwinning op, waarmee de huidige wereldkampioen verslagen werd. Het finaleschema was na deze wedstrijd ook al bekend. Tech United mocht in de halve finale aan treden tegen het Duitse Carpe Noctem. Stuttgart en CAMBADA zouden gaan strijden om de andere finaleplaats.

Finale In de halve finale zou Carpe Noctem de tegenstander zijn. In de groepsronde werd dit defensieve team al met 5 – 0 verslagen en iedereen had er vertrouwen in dat de finale bereikt zou worden.

De eerste helft wist het Duitse team nog tegenstand te bieden zonder zelf echt gevaarlijk te worden. Na rust stelde Tech United een finale plaats veilig met een 8 – 0 overwinning.

De andere finaleplaats had CAMBADA in de laatste minuut tegen het Duitse RFC Stuttgart weten te veroveren. Tech United zou dus net als twee jaar geleden voor de hoogste trede op het eindpodium aan gaan treden tegen CAMBADA. De spanning was om te snijden. CAMBADA probeerde met de beruchte lobballen de

aanval te openen. De keeper van Tech United reageerde echter attent en een strategisch gekozen verdedigend muurtje van 2 robots wist ook een aantal ballen tegen te houden. Tech United zocht daarna met een ijzersterke dribbel een gaatje in de verdediging van de Portugezen. Na enkele minuten wist een aanvaller hiermee het eerste doelpunt te maken. Even later werd vanaf een doeltrap een wonderschoon doelpunt gescoord. Na een korte pass wist een robot achterwaarts met de bal door de verdediging heen te sluipen en de bal van dichtbij binnen te werken. Met een bijna exacte kopie van dit doelpunt gingen beide teams rusten met een 3 – 0 tussenstand. Na rust wist Tech United nog tweemaal te scoren en deed CAMBADA met een lobschot van afstand nog wat terug. Na tweemaal 15 minuten robotvoetbal stond een meer dan verdiende 5 – 1 eindstand op het bord: Tech United Europees kampioen!

Wereldkampioen?

Na een huldiging in de beurshal, trok het team zich met de beker terug in het hotel. Na een korte rust werd de week in het centrum van Maagdenburg feestelijk afgesloten. Ondanks dat iedereen nog in een feeststemming was, werd er al op de terugweg naar Eindhoven een software to-do-list opgesteld. Bij aankomst volgde er een warm onthaal door familie en bekenden. De dagen die daarop volgden, had iedereen nodig om bij te komen van een week weinig slaap en hard werken. Toch zijn alle teamleden nu alweer vol aan de gang om punten van de software to-do-list af te strepen om van 19 tot en met 25 juni voor het Wereldkampioenschap in Singapore te strijden! Het team wil graag iedereen bedanken die Tech United gevolgd en gesteund heeft en hoopt hier weer op te kunnen rekenen in Singapore!

8

Internship Finland

Helsinki

This is the story of my internship in Helsinki, Finland. The Finnish culture is very different from the Dutch culture. I learned a lot about working on a foreign research center. How to adapt to another climate and where the nice bars and parties are in a capital city like Helsinki and a northern country like Finland. If you want to know more you should read on.

Petra Bijl Finding an internship In April 2009 I was finishing my last courses for my master at Energy Technology. Now was the time to decide on the when, what and where of my upcoming internship. The time to go was after the summer break and I decided I wanted to go somewhere in Europe. A different culture would be nice and I would just pick the best assignment I could get. So I went to two different professors and after a lot of harrying, sending emails and my CV, I came up with three assignments. One was in Norway modeling the decline of the polar caps, one was in Finland making a heat transfer model to help predict the weathering of materials outdoor and one was in Paris on sea flows. I can advise everyone to do some shopping around and getting some more information on the subject of the internship as it greatly enhances the enjoyment you will have with it.

Starting the internship As the title says I chose Finland. There were many reasons: Finland is a beautiful country, the assignment was clear and doable in a few months, a lot of friends would be able to come and visit, my contact person was very accommodating and helpful and I could try to get my head around the Finnish language and culture. So on the 28th of August I arrived at Helsinki to start my internship at the Finnish Meteorological Institute. I had rented a small apartment in the center which I could afford with the money I would make working at my internship. I had tried to find a student apartment

but it soon became obvious that if you were not a student, you would not be allowed to stay in the foreign student apartments. As student apartments were scarce I was also not able to find a normal student house. As it turned out my apartment was great and now everybody who would come to visit had plenty of room to sleep and the city center was a stone’s throw away.

When I first got to the Meteorological Institute I was welcomed by my supervisor Anu Heikkilä. My first surprise: Anu is not a man’s name but a woman’s. You would never guess from the emails she sent me and my first lessons in the Finnish language did not teach me that little fact. But the introductions were soon made and after signing and filling in all the Finnish documents (luckily my roommate, a Finnish intern, helped me) I could get started. Then the first weeks flew by.

Sightseeing Offcourse I went to visit all the tourist places first. The harbor to the sea, the Russian churches, the impressive railway station, the Olympic stadium of 1952 and of course all the designer shopping centers. Finland’s main export products are wood and design so there was a lot to admire.

After a few weeks I was wholly integrated in a group of the younger contingent of the working place. We always went to lunch with some or all of the following: Edith from Columbia, Stelios from Greece, Joana from Portugal and Ulpu, Karoliina and Tapani from Finland. We were all invited to Ulpu’s parents place in Keuruu in Central Finland and four of us went. That was really great. Her parents had a summer hotel next to their house, aside from their normal jobs, which was now empty and which we could use. We had a Finnish barbeque, a real old fashioned wood stoked sauna experience with a cool down in the lake at the front door, a trip to the highest place in central Finland and some culture sniffing in town at the old wooden church.

The assignment After the first month my work was taking shape and it was easier to get around in the office. You must imagine that

9

Simon Ster 41.5 | juni 2010

even the instructions on the coffee machine was in Finnish so you had to order kuuma vesi if you wanted hot water. I had my first group meeting and it was really interesting to hear what everyone was working on. As researchers they really had to bring in funds to stimulate their own and the group’s work. Government grants, European funds, NASA satellites funding you name it, everything will be tried. My own work was funded by a number of companies wanting to know how heat and UV radiation influenced their polymeric materials in an outdoor environment. I focused on the heat part and made a Matlab file to calculate the surface temperature from the ambient and material characteristic factors. A black rubber can be 30 degrees warmer in the sun than the ambient temperature, causing a great influence in the degradation rate.

Parties, traveling and friends Luckily after work there was time to party. Finns are really great alcohol lovers, but to make it harder to get, they really price it out of the market with taxes. So either you get your alcohol for your party in Tallinn on the other side of the Finnish Golf or you let everybody bring their own. Mostly the latter happens as they drink most of their alcohol bought in Tallinn on the ferry back. So after feeding my friends with Dutch pancakes and a trip past the Finnish Alko (the governmental alcohol shop) we had a great party.

Then it was time for my friends and family to visit. I had my grandmother over for a visit. We went to the highest building of Helsinki for a great view and we went to the zoo.

Then not so long after that, my boyfriend came over and we made some great trips. We went to Turku at the west coast, where they have an ancient Swedish castle (yes, Finland was conquered many times by Danes, Swedes and Russians).

We also went to Tallinn by boat. Tallin has a great historical centre where the old town walls are still standing and as I already said the food and beer is much cheaper. Also the old fortress on a Finnish Island close to Helsinki was visited. All very impressive.

Finnish weather and landscape On the 12th of October it started to snow on my way to work. It was wet snow and it disappeared quickly but it was still early and already getting colder. There is a difference between knowing it will be cold and dark and actually seeing it. Luckily the Finnish have adapted well. I could compete with the women’s indoor unihockey team. That was great and afterwards they have a sauna in the sportcomplex but also downstairs in the workplace so you can always warm up after getting there. So after using measured data outside in my Matlab model, I could relax inside in the sauna.

My mother came to visit and we did some major warm clothes shopping and after that we went for a long hike through the Finnish wilderness. That was really something.

The Russian bussdriver did not speak English so he did not

10

understand where we had to get off. So we followed some other hikers out of the bus. After a while we found out it was the wrong stop but luckily the other hikers had a better map and could tell us it was the next one so then we could start our hike. It was really different from here because when you go for a walk in the Netherlands you have a paved road or something which looks like a road. But here you really walk through woods and slippery rocks where you follow some signs nailed to trees as the ground is too hard to put signs in. The road was tough but we got to our destination, the travelers cabin, and the views were amazing so it was really worth it.

pepernoten were flown in and some more sightseeing was done. Of course also the famous karaoke bars needed to be tried. Because alcohol is not much more expensive in the shop than in the bar a lot of people choose to go to the bar.

Where they will go crazy after some alcohol and they want to go sing in the karaoke bar. We saw really old people doing it so we decided not to try it but it was definitely worth seeing.

Pikkujouluu (little Christmas) At the end of October it is traditional to celebrate Pikkujouluu which means little Christmas. So the company threw a big party for all the employees. they always have a theme in this case the 80’s, so after shopping with my colleagues we had a suitable outfit to go. You must understand that Finnish people are quite closed in normal interaction but when they have a party, especially Pikkojouluu, they go crazier then the Dutch at Carnaval. A lot of food and alcohol, a band and even a dancer to teach everybody the steps on some of the dances were available. It was hilarious and great. The Friday after almost everybody had taken a day off.

When Pikkojouluu has started the days rapidly grow shorter.

Each day you lose six minutes of daylight. So each time I went to the Meteorological Institute it was dark and when I got back it was dark. Luckily the roof had a glass ceiling so when you were working you could sit in the sun. So the working conditions were right when I was working on my report on the influence of windspeed, solar and diffuse irradiation.

The winter season For the last months I still had two more visits to come. Two friends would be coming over and my sisters with their boyfriends. They were spend in the Finnish Christmas ambiance. We went ice skating on an iced hockey field. The needed

After all the fun I really had to start finishing my work on the weathering of polymers. So when I had finally gotten all the data from the outside experiment I was able to finish my model and send in my report before the Christmas break. Then the 18th of December I flew home leaving behind a more familiar Finland under a thick blanket of white snow.

11

Simon Ster 41.5 | juni 2010

Als je doet wat vindt hoef je je nooit te werken,

leuk

dat noemen wij passie.

Kijk voor het meest actuele aanbod van vacatures binnen bouw en techniek op www.continu.nl

Altijd de juiste mensen

12

World Expo 2010

Nederland steelt de show

Iedereen die BTO heeft gevolgd kent de wereldtentoonstelling en heeft gehoord van de eerste editie in 1851. Ondertussen is het 2010 en wordt de wereldtentoonstelling in goed Nederlands “World Expo” genoemd. Waar in 1851 de Nederlandse deelname een grote flop was, kunnen we dit jaar trots zijn op het Nederlandse paviljoen.

Tom Schenkels Dat we trots mogen zijn op onze deelname blijkt al uit de enthousiaste reacties die op het wereldwijde web te vinden zijn. Hoewel deze reacties overwegend positief zijn, is de doelstelling van ons land ook niet te onderschatten. Tussen 1 mei en 1 oktober 2010 zullen zo’n 70 miljoen bezoekers de World Expo in Sjanghai bezoeken. Nederland heeft als doel om 10% hiervan door het Nederlandse paviljoen te leiden.

De ontwerpers en de sponsors, waaronder veel grote bedrijven en de overheid, willen dit omdat dit de export naar China en het toerisme vanuit China kan stimuleren. China is sinds een aantal jaar de grootste handelspartner van Nederland en als dit uitgebreid kan worden is dat natuurlijk fijn. Deze doelen lijken erg ambitieus maar de Nederlandse inzending is hier ook op gericht.

Ontwerp Het thema van de World Expo 2010 is “Better city, better life”. De meeste paviljoens laten dit thema terug komen in de invulling van hun paviljoen.

De Paviljoens zelf zijn

schitterende architectonische werken maar hebben weinig tot niets met het thema te maken. Het Nederlandse team heeft dit anders aangepakt.

Het paviljoen dat ons land moet presenteren is een straat geworden die in de vorm van een acht (het Chinese geluksnummer) van straatniveau tot 13 meter hoogte slingert. Aan deze weg zijn 28 huisjes en objecten gelegen waar de bezoeker enerzijds de visie van Nederland op de toekomst kan zien en anderzijds wat kan leren over de (culturele) geschiedenis van ons land.

Dit ontwerp sluit volgens de architect, John Körmeling, perfect aan op het thema omdat het een stad uitbeeldt die op organische wijze langs een handelsroute ontstaat. Alles wat met het leven te maken heeft komt hierin terug. Er is ruimte ingedeeld voor industrie, wonen, werken en ontspannen terwijl dit in de huidige ste-

13

Simon Ster 41.5 | juni 2010

den vaak in aparte delen van de stad gebeurt. Het gehele paviljoen is, net als een echte straat, vanuit verschillende in- en uitgangen te bereiken. Ook hieruit blijkt weer dat Körmeling het huidige stadsontwerp met gesloten appartementencomplexen en grote shoppingmalls niet als ideaal ziet.

Het constructieve gedeelte van het ontwerp is grotendeels op een duurzame manier gerealiseerd. Om het geheel zo veel mogelijk recyclebaar te maken, is de constructie opgetrokken uit staal, dat na de World Expo weer gebruikt kan worden voor andere doeleinden. Omdat het gebouw maar voor korte tijd gebouwd wordt zijn veel andere besparende middelen niet toegepast. Zo zul je op het Nederlandse paviljoen geen zonnecellen tegenkomen.

Deze leveren in verhouding tot de kosten van de productie ervan te weinig op in de korte periode dat ze gebruikt zullen worden.

Inrichting De verschillende huisjes zijn allemaal op een verschillende manier ingericht. Het doel hiervan is om de wereld te laten zien waar we in Nederland op technologisch gebied toe in staat zijn. Een van de voorbeelden hiervan is het “home farming” systeem van Philips.

vissen wordt geleid. Het verhaal klinkt erg mooi, maar het nadeel is wel dat alle processen moeten werken om het systeem in evenwicht te houden.

Echter als het allemaal goed gaat kun je ettelijke honderden calorieën per dag kweken in de thuisboerderij.

In de toekomst wordt het voedsel schaars. Om toch aan de voedselvoorziening van alle mensen te voldoen heeft Philips home farming bedacht. Iedereen zet een biosfeer in zijn keuken die het afval dat in de keuken wordt gegenereerd omzet in gas, voedsel voor de planten en de vissen die in de biosfeer leven en zuivert tegelijkertijd water. Het gas (methaan) dat vrijkomt wordt gebruikt om licht en warmte voor de plantjes op te wekken die op hun beurt weer CO2 omzetten in zuurstof dat daarna naar de

Ook de bekende Nederlandse ontwerper Piet Hein Eek heeft deelgenomen aan het ontwerpen van de huisjes. De architect wilde graag enkele van zijn ontwerpen in het paviljoen op laten nemen, omdat ze perfect in het duurzame plaatje van de wereldtentoonstelling passen. Eek ontwerpt onder andere meubels van gerecycled materiaal. In het huisje dat toepasselijk “green interior” wordt genoemd staan onder andere een berkenschors kast en een lampenkap gemaakt van oude, uiteraard groene, stropdassen. Het hele huisje is groen geschilderd en de tafel en de stoelen zijn gemaakt van typisch Nederlands groen sloophout. Uiteindelijk is de inrichting van het huisje een samenraapsel van verschillende spullen geworden die de cultuur in Nederland weergeeft op geheel milieuvriendelijke wijze.

Buiten deze twee voorbeelden zijn ook de andere huisjes ingericht met technologie en cultuur. Nijntje heeft bijvoorbeeld haar eigen huisje en een paar deuren verder worden de kleinste chips ter wereld, gemaakt met machines van ASML, gepresenteerd.

Al met al kunnen we wel zeggen dat Nederland dit keer een van de sterkere landen is op de World Expo.

14

URE

Carbonfiber monocoque

URE bouwt dit jaar zijn tweede carbon fiber monocoque. Het chassis van ongeveer 16 kg is sterk verbeterd op veel verschillende punten. Lager zwaartepunt, lagere massa, meer stijfheid en zo verder. Binnen krap een maand zal de monocoque worden gelost uit zijn mallen en zullen de glimmende vezels het eerste daglicht zien!

Mark Tullemans Aanschouw het ontwerp van de URE06. Het model toont een oranje bolide voor de Formula Student competitie.

Deze competitie, bedoeld voor studenten, telt jaarlijks negen races verspreid over de hele wereld waar tezamen ongeveer 450 teams aan meedoen. University Racing Eindhoven is daar één van en bouwt net zoals de andere teams elk jaar een éénpersoons race auto. Zoals elke race auto gaat het erom zo licht en zo snel mogelijk te zijn, er wordt namelijk gestreden om punten. Niet alleen het racen scoort, ook aspecten als een businesspresentatie, een kostenpresentatie en een designpresentatie worden door ervaren juryleden beoordeeld. De meeste van deze

Ontwerp URE06

juryleden zijn al jaren actief in de automotive sector en vinden het prachtig om met hooggemotiveerde studenten te kunnen babbelen over hoe zij hun ideeén hebben uitgewerkt tot een echt werkend product.

Mijn taak dit jaar was het ontwerpen en leiden van de chassisgroep binnen URE. Samen met acht medestudenten ontwierp ik, op basis van de voorgaande auto, de URE05, een nieuw chassis, verbeterde stuurinrichting, een nieuw pedalensysteem, een compleet nieuw achterframe en een comfortabeler racestoeltje. Iedereen in deze groep neemt bij het begin van het collegejaar de verantwoordelijkheid voor een onderdeel van de auto. Hierbij zijn vergaderen, samen ontwerpen, veel afstemmen, compromissen sluiten, budgetten en tijdsdruk geen uitzondering.

De URE06 monocoque is een mooi voorbeeld van dit alles.

Dit chassis is de tweede carbon fibre monocoque die bij URE is ontwikkeld en is sinds korte tijd in volle productie.

Bij het ontwerpen van het chassis komt veel kijken! Er zijn veel aspecten die ieder hun aandeel hebben bij de uiteindelijke vorm en afmetingen van de bolide. Zo is er een reglement van de Formula Student competitie dat zegt dat het chassis aan bepaalde afmetingen en sterktes moet voldoen om de veiligheid van de courreur te kunnen garanderen. De zit houding en het zicht van de coureur

15

Simon Ster 41.5 | juni 2010

moet goed zijn. Is er genoeg ruimte voor sponsorstickers op de zijkanten? Is het chassis licht en torsiestijf? Passen alle onderdelen op en aan de auto? En natuurlijk moet hij er gelikt en snel uitzien.

vacuümzakken gehaald worden. Wat men aantreft is een laminaat dat precies de vorm heeft overgenomen van de mal en met behulp van de 4 bar overdruk, en 1 bar onderdruk in alle hoekjes en kiertjes gedrukt zit.

Zodra het ontwerptraject afgerond is en het design ‘gefreesd’ wordt, wordt er begonnen aan de daadwerkelijke bouw. Iets wat je misschien alleen bij OGO-projecten meemaakt. De theorie van de colleges worden in praktijk gebracht! Voor het chassis betekent dit dat er wordt begonnen aan het frezen van mallen, het begin van een lang en arbeidsintensief traject voor een carbon fibre chassis. Deze mallen zijn een 1:1 kopie van het chassis dat later van carbon wordt gemaakt. Deze ‘positieve mallen’ worden door een extern bedrijf zo glad als een spiegel gelakt waarna bij URE in een speciaal daarvoor ingerichte lamineerruimte wordt begonnen aan het maken van carbon fibre ‘negatieve mallen’. De keuze voor een carbon fibre mal boven één van glasvezel is te vinden in de uitzettingscoefficienten. Als deze namelijk verschillend zijn voor de mal en het daarin gemaakte product treden er grote spanningen op tijdens het zogenaamde curen van het product. De carbon fibre mallen nemen precies de vorm over van de zojuist beschreven positieve mallen en moeten worden afgebakken onder vacuüm in een oven van 120 graden, 8 uur lang.

Dit curen garandeert de maximale sterkte van het zojuist gelamineerde composiet.

Na de inspectie op eventuele lamineerfoutjes kan worden begonnen aan het leggen van het kernmateriaal. Dit materiaal is bij de URE06 een honingraat structuur van aluminium 5056 dat zeer geschikt is voor het opvangen van de lagere afschuifspanningen terwijl alle carbon vezels de veel hogere trek en druk spanningen op zich nemen.

Op sommige plekken in het chassis wordt een extra dikke plak honingraat neergelegd omdat dit een prima barrière

Nu kan het echte werk beginnen Het lamineren van de URE06 monocoque. De mallen worden eerst nog met een laag lossingsmiddel ingesmeerd zodat het chassis zodra het klaar is netjes uit de mal gelost kan worden. De eerste lagen gewoven carbon worden in de mal gelegd. Uitlijnpinnetjes zorgen ervoor dat de matten, die van zichzelf heel flexibel zijn bij kamertemperatuur, precies op de goede plek kunnen worden geplaatst. Dit is heel belangrijk omdat de matten carbon uit vezels bestaan die alleen in hun vezelrichting heel stijf en sterk zijn. Loodrecht daarop zijn ze 20 keer minder stijf en zelfs 40 keer minder sterk.

Constructietechniek en inzicht in krachtlijnen is noodzakelijk voor het bepalen van precies de goede vezelrichtingen zodat een vederlicht chassis overblijft. Tevens kan met computersimulaties precies worden berekend in welke richting de grootste deformaties optreden en of het noodzakelijk is daar extra vezels te plaatsen.

Als er vijf laagjes carbon in de mal liggen is het tijd om deze af te bakken in een autoclaaf. Een autoclaaf is een oven die zowel temperatuur en druk als instellingen heeft.

Zo wordt de druk op meer dan 4 bar gezet en loopt de temperatuur langzaam en in stapjes op tot 120 graden celcius om zo min mogelijk thermische spanningen op te bouwen in het laminaat. Zodra het belletje van de autoclaaf rinkelt, koelt hij geleidelijk af naar omgevingstemperatuur en kunnen de mallen en de eerste lagen carbon uit de speciale

Boven: Gelakte positieve mallen Onder: Gefreesde MDF mallen van de URE06

16

is tussen de coureur en eventuele palen, bomen of andere formula student auto´s, veiligheid gaat boven alles. Deze aluminium honingraat wordt ook afgebakken in de autoclaaf om dezelfde redenen als voor het laminaat.

Nu is het hard doorwerken. Deadlines komen in zicht.

Planningen worden wederom overhoop gehaald om toch nog net op tijd klaar te zijn. De laatste vijf lagen van het laminaat worden in de mallen gelegd waarna dit ook wordt afgebakken in de autoclaaf. Wat nu Gecreëerd is, is slechts de helft van het chassis. Een omsloten vorm, zoals de URE06 monocoque, dient te worden gemaakt met twee mallen. Eén voor de onderkant en één voor de bovenkant.

Dit hele traject wordt dus voor zowel de onderkant als de bovenkant tegelijk uitgevoerd, dubbel zoveel werk dus.

Zodra boven- en onderkant van het chassis gemaakt zijn, worden ze aan elkaar gebonden met een speciale layup van laminaat met een andere vezelrichting voor een maximale sterkte.

Uiteindelijk is het moment is daar. Het chassis wordt uit zijn mallen gehaald. De glimmende harsen blinken uit tegenover de bruinig zwarte carbon vezels. Daar waar het hele team zo hard aan gewerkt heeft toont zijn resultaat, een nieuwe monocoque. Vijf kilogram lichter

en torsiestijver dan zijn voorganger, comfortabeler voor de coureur, meer zicht, en veiliger. Maar de auto is nog lang niet af. Veel componenten moeten aan het chassis worden gelijmd. De mannen van de electrogroep leggen hun kabelboom in de speciaal geplaatste electrogootjes in het chassis en het pedalensysteem en de stuurinrichting worden geplaatst en afgesteld. Het begint er al bijna op te lijken. Steeds meer en meer onderdelen vinden hun plek op de auto. Het gewicht van elk toegevoegd onderdeel word nauwlettend in de gaten gehouden.

Over een niet al te lange tijd zal de URE06 monocoque zijn eerste lagen carbon tellen en zal de intensieve productie volledig van start gaan. In het volgend collegejaar zal de URE06 volledig worden afgebouwd, getest en geraced in de competitie van 2010-2011.

Heb je interesse gekregen in URE? Loop gerust binnen bij ons in de kelder van W-Laag, vlak om de hoek bij de Weeghconst, W-laag -1.25.

17

The Peace Symbol

Simon Ster 41.5 | juni 2010

The reader is probably familiar with most of the peace symbols of our time. The pidgeon with the olive branch, the Japanese Peace Crane (apparently, if you fold 1,000 Peace Crane, a crane will grant you a wish), the Victory Sign, the Broken Rifle and the Rainbow Flag. The latter is more commonly seen as the Gay Pride flag. The most famous one is the upside-down chickentrack: the Nuclear Disarmament sign.

Huib van Amstel The world’s most widely used peace sign was originally conceived on February 21 1958 by Gerald Holtom. He designed the symbol on the request of Sir Bertrand Russel, head of the british ‘campaign for nuclear disarmament’. Sir Bertrand Russel wished to use a pacifist symbol for a peace rally on 4 April. The procession would start at Trafalgar Square and would then head to the Atomic Weapons Research Establishment at Aldermaston.

The inspiration for the peace symbol actually came from centuries old naval military system: the Semaphore Flags. The idea of the system is simple: a person holds two flags and can, using different poses for different letters, transmit visual signals in situations where using audio signals is impossible or impractical. Any message can be sent in this way. The two symbols chosen from the Semaphore system stand for N and D, N being an upsidedown V and D being a straight line. See below for the Semaphore signals. N and D, then, stand for Nuclear Disarmament – what the whole peace rally was basically about. However, the basic shape had its basis in another idea, according to Holtom: “I was in despair. Deep despair. I drew myself: the representative of an individual in despair, with hands palm outstretched outwards and downwards in the manner of Goya’s peasant before the firing squad. I formalised the drawing into a line and put a circle round it.” Whether Holton was truthful in this is not certain; he only came forward with this explanation quite some time after the sign’s introduction.

For the rally, white baked clay badges decorated with the sign in black were distributed. A note was attached, explaining that in the event of a nuclear holocaust the badges would, with a dark symbolism, be among the remnants of human cilization.

The design turned out to be so immensely popular that in the 70’s, supporters of Martin Luther King and his associates began to use it. Later, it came to be used not only as a sign for Nuclear Disarmament, but also as a general-purpose sign for peace, love and the hippie mindset in general. Because of its background, the symbol has never been copyrighted; anyone is free to use it in any way they wish to.

18

Stuurmechanismen van schepen

Van stuurriem naar roer

Op antieke afbeeldingen en reliëfs worden vaak schepen afgebeeld met riemen, waarmee een schip te sturen is. Maar wist u dat er al rond het jaar nul gebruik gemaakt werd van een stevenroer dat niet veel afwijkt van het nu algemeen bekende roer? Dit artikel zal u informeren over de ontwikkeling en de werking van stuurmechanismen van schepen.

Liesbeth Campmans ’s Werelds oudste boot is in Nederland gevonden. Het gaat om de boot van Pesse (Drente), die in 1955 per toeval bij het aanleggen van een weg gevonden werd. Uit onderzoek is gebleken dat deze vereedeldeboomstam ongeveer tienduizend jaar geleden moet zijn omgekapt en uitgehold. Doordat de kano in het veen beland is, heeft hij lang goed bewaard kunnen blijven. De kano is 3 meter lang en 45 centimeter breed en gemaakt uit dennenhout.

Een groot deel van de voorkant van de boot is van massief hout en daardoor vrij zwaar. Door de massa en de ruwe vorm wordt aangenomen dat deze boot niet bijzonder geschikt was om lange afstanden mee te varen, zeker omdat er ook geen effectieve roeispanen uit die tijd gevonden zijn. Wellicht werd dit bootje enkel gebruikt om te vissen en hierbij rond te dobberen op een meertje

Boot van Pesse

en was een stuursysteem dus ook nog niet belangrijk. Overigens is niet geheel zeker of het wel echt om een boot gaat. Er zijn mensen geweest die gesuggereerd hebben dat het een voederbak voor vee zou zijn, maar vee werd in die tijd nog niet gehouden, dus die suggestie was niet steekhoudend.

Millennia later, in de 3e eeuw voor Christus, maakten de oude Egyptenaren al grotere schepen. Zo is de Cheops-boot gevonden in 1954. Deze houten boot is 31 meter lang en 5 meter breed en verplaatste waarschijnlijk zo’n 45 ton water en is daarmee de grootste gevonden boot uit zijn tijd. De boot kon gebruikt worden voor het verschepen van zware goederen, maar het is waarschijnlijker dat deze boot alleen gebruikt werd voor het persoonlijke vervoer van farao Cheops. De boot is namelijk samen met hem begraven in zijn piramide. Dit gevaarte was voorzien van riemen, waarmee slaven de farao over kleine afstanden over de Nijl konden vervoeren. Door de krachten aan stuurboord en bakboordzijde ongelijk in te zetten moet deze reus voldoende over de rivier te manoeuvreren zijn geweest. Opmerkelijk is dat de riemen vrij ver aan de voorkant van het schip zaten.

Pas eeuwen later, rond 1500 voor Christus werd voor het eerst een roer gebruikt. Volgens de antieke reliëfs zag dit er uit als een enorme roeispaan die met een paal via een rigger aan de boot

19

Simon Ster 41.5 | juni 2010

bevestigd was. Het roer lag enkele meters achter het schip en was vrij groot. Het moet zwaar werk zijn geweest om met een dergelijk roer te sturen. Het water dat tegen de stuurriem stroomt, drukt het blad in de vaarrichting, of bij lagere snelheden in de stromingsrichting. Als het blad tegengehouden wordt, veranderd hierbij de vaarrichting van het schip volgens het liftkrachtprincipe. Het uitvinden van een draaipunt op de rand van de boot betekende dat er door de roeiers veel efficiënter kracht op het water uitgeoefend kon worden en tevens dat de roeiers, mits deze in een gelijk tempo roeien, dichter op elkaar konden gaan zitten.

In de periode die hierop volgde werd ook het zeeruim meer benut. Vooral handelsroutes van de Grieken en Perzen werden “druk” bevaren. De Grieken slaagden erin lichtere boten te produceren zodat de grote afstanden een stuk eenvoudiger te overbruggen waren. Regelmatig werden schepen ook ingezet bij de oorlogsvoering. Zo zouden de Grieken Troje per schip bereikt hebben en achter een eiland hebben afgewacht tot het beruchte Paard van Troje de stad in gesmokkeld werd. Schepen die uit deze periode teruggevonden zijn, zijn duidelijk minder primitief dan de Cheopsboot. Ook zijn er vrij lichte effectieve riemen gevonden, die plat en symmetrisch waren, wat duidt op gebruik in golven.

De Grieken maakten behalve van deze betere riemen ook gebruik van zeilen. De techniek van het zeilen moet al sinds 5000 voor Christus bekend zijn, omdat er munten uit die tijd gevonden zijn waarop zeilschepen zijn afgebeeld. Er werden echter pas in de Middeleeuwen efficiënte zeilmethoden voor lange afstanden ontwikkeld, en het duurde zelfs tot ongeveer 1600 voordat onze held Simon Stevin bedacht dat je met wind in de zeilen ook over land kunt reizen.

In de eerste eeuw na Christus werd in China eindelijk een andere manier gevonden om een boot te sturen. Er werd een plank aan een as achter het schip bevestigd. Door deze plank te roteren verandert de boot ook van richting. Dit gebeurde door een palenconstructie die hieraan bevestigt was of door touwen die aan een horizontale plank op het roer bevestigd werden. Hoewel deze methode vrij goed werkt, werd deze vaak niet toegepast. Dit heeft te maken met het feit dat dit type roer niet makkelijk van de achtersteven af te halen is tijdens het varen. Hierdoor leverde het roer allerlei ongewenste bijeffecten, zeker op snelstromende rivieren.

Het stevenroer won pas aan populariteit toen de West-Europese schepen rond het jaar 1000 na Christus zo hoog werden dat het praktisch onmogelijk was de oudere constructie met een paal te gebruiken. Het stevenroer bleek van een grotere afstand van het roer veel beter te besturen dan de stuurriem. Bovendien maakt het effect van stroming van de zee tegen een roer op de omvang van de enorme schepen uit die tijd een veel kleiner verschil dan bij de kleine rivierboten in het oude China. Oorspronkelijk werden deze roeren handmatig bestuurd, maar in de Middeleeuwen vond men het roerwiel uit. Door aan het wiel te draaien, beweegt ofwel een touw over een serie katrollen om het roer te draaien, ofwel een tandwielmechanisme dat de kracht meerdere malen

Boven: Egyptische boot met stuurriem Onder: Batavia

20

overbrengt alvorens het roer bij te sturen. Een overbrenging was ook wel wenselijk, omdat de boten steeds sneller door het water konden klieven. Door de ontwikkelingen van zeilen in de Middeleeuwen haalden schepen hogere snelheden. Ook hierbij bleek deze methode van sturen praktischer. Desondanks zijn er nog altijd schepen die de ouderwetse stuurriem gebruiken.

Tegenwoordig wordt in de roeisport nog steeds gebruik gemaakt van houten roertjes. Deze worden met touwtjes bestuurd door de stuurman of vrouw. In lichtere wedstrijdboten zit voorin een stuurpoke. Door deze te bewegen wordt een mechanisme onderin de roeiboot aangestuurd, dat uiteindelijk een klein kunststof vinnetje van zo’n 20 cm hoog en 10 cm lang beweegt. Bij hoge snelheden en een lichte boot is dit toch voldoende om de boot accuraat te kunnen besturen. Behalve zogenaamde gestuurde boten zijn er ook roeiboten zonder stuurman. Deze boten worden gestuurd door het verschil in kracht tussen stuur- en bakboord-

zijde. Hiervoor moet een roeier achterom kijken, omdat roeiers achteruit roeien zodat ze met hun riem meer kracht uit kunnen oefenen op het water. Dit omdat het makkelijker is om een trekkracht uit te oefenen op een riem dan een drukkracht.

Hoewel in grotere zeilboten gebruik gemaakt wordt van een roerwiel, maken veel kleinere zeilboten net als de wedstrijdroeiboten gebruik van een poke. Deze leidt echter direct naar de achterzijde van de boot, naar het roer, waar het eerst nog langs een draaipunt komt om de kracht van richting te veranderen. Via het hefboomprincipe maakt dit het sturen lichter. Bovendien is het door deze lange poke mogelijk een eindje van het roer af te zitten zodat ook de lijnen van het zeil in de gaten gehouden kunnen worden. Uiteraard is bij het zeilen het sturen niet zo eenvoudig als bij het roeien. Er zit immers een extra beperking aan de te kiezen stuurrichtingen door de wind.

Naast handmatige besturing is tegenwoordig ook elektrische sturing mogelijk. Met ĂŠĂŠn druk op de knop kan een schip dat voorzien is van de juiste systemen ook als een van richting veranderen. In de automatisering liggen nog een hoop uitdagingen.

Een beste manier van sturen is niet aan te wijzen omdat schepen voor zoveel verschillende toepassingen en in zoveel verschillende situaties gebruikt worden. Wel zijn voor verschillende situaties meer en minder geschikte stuurmethoden aan te wijzen. Ook al zijn de meeste schepen tegenwoordig prima te besturen, het kan altijd beter. Dus wie weet hoe een olietanker over 50 jaar bestuurd zal worden?

21

Simon Ster 41.5 | juni 2010

5 000 METER TRACK 150 000 KOFFERS PER DAG 1 BAS BIJKERK

Inderdaad, het zijn imposante systemen die Vanderlande Industries realiseert. Material handling systemen voor tal van nationale en internationale distributiecentra, luchthavens en sorteercentra. De ene keer betrekkelijk compact en overzichtelijk. De andere keer zeer uitgebreid, behorend tot ‘s werelds grootste installaties. Complex en opgebouwd uit de meest innovatieve en creatieve oplossingen op het gebied van elektronica, mechanica en besturingstechnologie.

Unieke systemen, die altijd weer anders zijn. Gerealiseerd door bijzondere mensen.

Bas Bijkerk bijvoorbeeld. Een van onze collega’s die niet uitgesproken raakt over de projecten waarbij hij van begin tot einde betrokken is.

Internationale miljoenenprojecten, waar hij in multidisciplinair teamverband aan werkt.

En waar hij trots op is! Net als zijn 2 000 collega’s op onze verschillende kantoren in de wereld.

UNIEKE SYSTEMEN, BIJZONDERE MENSEN

De boeiendste technische en logistieke uitdagingen. Een creatieve omgeving met gedreven collega’s die van aanpakken weten. De afwisseling van projectenwerk.

Met internationale carrièremogelijkheden.

Unieke systemen. Bijzondere mensen. Je vindt het bij Vanderlande Industries. Kijk op www.vanderlande.com.

WWW.VANDERLANDE.COM

Kijk in de Sterren

Subtitel

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA begon midden jaren 70 met de ontwikkeling van de spaceshuttle. De gedachte achter de ontwikkeling was het bouwen van een herbruikbaar ruimteschip om goedkoop en op regelmatige basis ruimtemissies te kunnen vliegen.

Bart Welling

De NASA heeft in totaal zeven spaceshuttles laten bouwen: Atlantis, Challenger, Columbia, Discovery, Endeavour, Enterprise, Pathfinder. De Enterprise en Pathfinder werden gebouwd als testobjecten en werden niet ingezet voor ruimtevluchten. Op 12 april 1981 was spaceshuttle Columbia het allereerste ruimteveer dat in een baan rond de aarde werd gebracht. Tot mei 2010 zijn er 131 ruimtemissies gevlogen met de spaceshuttleswaarvan twee fataal zijn afgelopen. In 1986 explodeerde de Spaceshuttle Challenger 73 seconden na de lancering, waardoor er geen commerciĂŤle satellieten met Space Shuttles meer vervoerd mochten worden. Het ongeluk van de Columbia in 2003 had tot gevolg dat er beslist werd dat in 2010 de Space Shuttles uit de vaart worden genomen.

De spaceshuttle die hier klaar staat om gelanceerd te worden is de Endeavour. De Endeavour werd gebouwd om de verongelukte Challenger te vervangen. In eerste instantie werd overwogen om de test spaceshuttle Enterprise (zonder motoren en hitteschild) om te bouwen, maar dit bleek veel te duur. Ten behoeve van de voorgaande spaceshuttles Discovery en Atlantis had NASA in voorgaande jaren reserve onderdelen laten vervaardigen. Deze vormden uiteindelijk de basis voor de bouw van Endeavour. De bouw van Endeavour kostte uiteindelijk ruim 2,2 miljard dollar.

Op 29 Juli zal de Endeavour aan zijn 25e en laatste ruimtemissie beginnen. Spaceshuttle Endeavour heeft tot nu toe dus 24 vluchten voltooid, was 280,15 dagen in de ruimte, voltooide 3.964 rondjes om de aarde, en vloog totaal 166.003.247 km.

23

Simon Ster 41.5 | juni 2010

24

Staut

Willem van Oranje

Na de vele buitenlandse, invloedrijke personen die in sTAUt zijn verschenen, is het deze keer tijd voor een Nederlandse held. “De Vader des Vaderlands”, Willem I stond aan de wieg van het Koninkrijk der Nederlanden zoals het heden ten dage op landkaarten geschetst wordt. Hij initieerde en leidde de opstand die uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van de Lage Landen leidde.

Ruud Hawinkels Willem van Oranje werd geboren als Willem van Nassau-Dillenburg, de oudste zoon van de Graaf van Nassau en daarmee stamhouder van het Huis van Nassau. Willem had vier broers en zeven zussen. Thuis, op Slot Dillenburg in Duitsland, kregen zij van hun moeder een lutherse opvoeding.

De titel Prins van Oranje kreeg Willem pas op zijn elfde, toen zijn neef René van Châlon overleed. René had geen kinderen waardoor Willem zijn erfgenaam was. Willem kreeg alle landgoederen en eigendommen van René en daarmee dus ook zijn titels. Het Huis van Oranje-Nassau was hiermee een feit.

Ons huidige koningshuis stamt overigens van de oudste broer van Willem, Jan VI, wiens kleinzoon trouwde met een kleindochter van Willem van Oranje. Aangezien het gebruikelijk is dat een stamboom door de mannelijke lijn wordt doorgegeven, is het Huis van Oranje-Nassau officiëel uitgestorven bij het overlijden van Koningin Wilhelmina. Door de Nederlandse wetgeving wordt het echter nog

25

Simon Ster 41.5 | juni 2010

steeds in leven gehouden in de vrouwelijke lijn, waardoor Koningin Beatrix momenteel het hoofd van het Huis van Oranje-Nassau is.

Willem kreeg de titel Prins van Oranje op voorwaarde dat hij een katholieke opleiding zou krijgen. Zijn familie vond dit wel de moeite waard en stuurde hem naar Brussel waar hij een opleiding kreeg aan het hof van Koning Carlos I van Spanje. Carlos I nam ook de honeurs waar over de landgoederen die Willem had geërfd tot Willem hier zelf oud genoeg voor was. Willem kreeg onderricht in talen, militaire tactieken en diplomatie. Carlos zag Willems militaire en diplomatieke capaciteiten, waardoor Willem razendsnel promoveerde in Carlos’ leger. Op zijn 22ste werd Willem commandant van een van de legers van Keizer Karel, zoals Carlos I ook wel bekend is. In datzelfde jaar werd Willem lid van de Raad van State, op dat moment de hoogste politieke raad van de Lage Landen.

Toen de zoon van Carlos I, Fillips II, het gezag over Spanje, en de daar bijbehorende Lage Landen, van zijn vader overnam zag hij het als zijn heilige taak om zijn onderdanen te behouden en terug te winnen voor de katholieke kerk. Het protestantisme had onder leiding van Maarten Luther vooral in Duitsland en Nederland veel aanhangers gekregen.

Fillips II ging steeds strenger optreden tegen deze religieuze stroming. Naast een religieus doel wilde hij de politieke macht sterk centralizeren, waardoor de relatief onafhankelijk regerende regio’s binnen het koninkrijk hun macht sterk zagen afnemen.

Willem van Oranje, luthers opgevoed en bekeerd tot de katholieke kerk, was een sterk tegenstander van deze twee ontwikkelingen. De onrust in de regio groeide en kwam tot explosieve uiting in de Beeldenstorm van 1566, waarbij vele katholieke kerken en beelden werden vernield door protestantse christenen.

Koning Fillips II is niet blij met de toenemende onrust en het onvermogen van de lokale leiders om de situatie op te lossen. Hij stuurt zijn trouwe generaal Fernando Alvarez de Toledo, hertog van Alva, met een leger richting de Nederlanden om de orde te herstellen. Toledo krijgt volmacht om te doen wat hij nodig acht om de Nederlanders weer in het, bij voorkeur katholieke, gareel te brengen. Met harde hand slaat hij de opstanden neer. Hoewel Willem zich niet openlijk tegen Koning Fillips II keert, laat hij in een urenlange toespraak voor de Raad van State weten dat hij het beleid van de Koning niet goed kan keuren. Willem wacht de komst van generaal Toledo echter niet af en trekt zich terug naar

Boven: Fillips II Onder: Wapen Willem van Oranje

26

wist in deze tijd de Zeventien gewesten (voornamelijk in het huidige Vlaanderen en Nederland) te verenigen in een verdrag tegen de Spanjaarden, de Pacificatie van Gent. Dit verdrag legde ook de vrijheid van godsdienst binnen de Zeventien gewesten vast.

Het lijkt erop dat de Spanjaarden zijn verslagen en Willem zijn gewenste resultaat heeft bereikt.

De protestanten en katholieken hadden elkaar inmiddels echter zoveel aangedaan dat ze elkaar het licht in de ogen niet gunden. Hierdoor werd het verdrag onhoudbaar en viel Willems droom, van één land met één landheer en vrijheid van godsdienst, uiteen. De noordelijke gewesten (protestants) verenigden zich onder de Unie van Utrecht en onder leiding van Willem van Oranje bleven zij opstandig ten opzichte van de Spaanse Koning. De zuiderlijke gewesten (het huidige Wallonië en een deel van Duitsland) verenigden zich onder de Unie van Atrecht en verzoende zich met Koning Fillips II.

Willem van Oranje (1580)

zijn ouderlijk huis, Slot Dillenburg. Willem, inmiddels een zeer geliefd politicus in de Lage Landen, ontpopt zich tot de leider van het gewapend verzet.

De slag bij Heiligerlee in het huidige Groningen, wordt gezien als het officiële begin van de Tachtigjarige oorlog. Een leger van Willem van Oranje valt de afwachtende Spanjaarden aan en weet het gebied voor korte tijd in handen te houden. De Spanjaarden slaan genadeloos hard terug en de aanvoerder van de opstandelingen, een broer van Willem, kan ter nauwernood ontsnappen aan de dood. De volgende jaren weet Willem weinig voortgang te boeken in de opstand, hij heeft weinig geld en de steun die hij van de Duitsers en Fransen hoopte te krijgen blijft uit. Door het onderdrukkende beleid van generaal Toledo komt de Nederlandse bevolking wel zelf steeds meer in opstand. Als de Watergeuzen, een groep zeevarende opstandige edelen die voornamelijk plunderden en weer verdwenen, in 1572 Den Briel plotseling bezetten komt de Tachtigjarige oorlog echt op gang. Meerdere steden in Zeeland en Holland sluiten zich bij de Geuzen en Willem aan, terwijl Willem vanuit Duitsland met zijn leger steeds meer terrein verovert.

Bij het overlijden van de landvoogd Don Requesens in 1576, sloegen veel Spaanse soldaten aan het muiten. Ze plunderden Antwerpen, waardoor de afkeer tegen de Spanjaarden compleet was. Willem

De onrust bleef aanhouden door de vele verschillende partijen die inmiddels enige aanspraak op het gebied meenden te maken. In 1579 stuurde Fillips II de hertog van Parma, Alexander Farnese, als landvoogd van Nederland. Alexander bleek, politiek en militair gezien, een zware kluif te zijn voor Willem.

Daarbij werd Willem in 1580 vogelvrij verklaard, wat betekende dat eenieder hem mocht vermoorden en beloond zou worden. Zijn daden zouden hem door de paus worden vergeven.

Willem haalde hierop de kroonprins van Frankrijk, Anjou, naar Nederland om als vorst op te treden. De Staten Generaal erkende hem als vorst, maar bleef zelf de feitelijke macht uitoefenen. Kroonprins Anjou was niet populair onder de bevolking en hij was zelf niet blij met zijn minimale macht. Gefrustreerd besloot hij om Antwerpen (toen de machtigste stad in het land) aan te vallen, maar verslikte zich in het verzet. Hij verloor kansloos en moest zijn positie als vorst opgeven. De strijd om de Lage Landen tussen de verschillende vorsten duurde voort, terwijl Willems aanzien afnam door zijn steun aan Anjou.

De Spanjaarden wonnen langzaam weer meer gebieden terug en de gewesten leken zo verdeeld dat een gezamenlijke opstand verder weg leek dan ooit te voren.

In 1582 overleefde Willem de eerste aanslag op zijn leven ternauwernood. In 1584 lukte het Balthasar Gerards om dicht genoeg bij de prins te komen om hem in zijn eigen huis te vermoorden. Gerards heeft echter niet lang van zijn vrijheid en vergiffenis door de paus mogen genieten. Hij werd gevangen

27

Simon Ster 41.5 | juni 2010

het oranje, wit, blauw werd de nationale vlag en het wapen van Willem werd enigszins aangepast overgenomen als wapen van de Republiek.

De Vader des Vaderlands wordt gezien als een van de belangrijkste mensen voor de Nederlandse geschiedenis. Het huidige Nederland draagt zijn vlag, heeft zijn lijfspreuk ‘Je maintiendrai’ overgenomen en het volkslied is een ode aan hem, met de letters van zijn naam als eerste letter van ieder couplet.

genomen en veroordeelt tot een gruwelijke marteling, waarbij zijn hand en vlees op verschillende plekken afgebrand werden, waarna zijn hart uit zijn borstkast werd getrokken. Zijn hoofd heeft nog een tijd op de stadsmuur gestaan als waarschuwing.

Willem van Oranje was het eerste lid van de familie dat in de Nieuwe Kerk in Delft werd begraven. Later zou hij in deze kerk een praalgraf krijgen en worden leden van het huis van Oranje-Nassau tot op de dag van vandaag bijgezet in de gewelven van de kerk.

De oorlog zou in verschillende intensiteiten door blijven gaan tot de vrede van Munster in 1648 werd getekend. Hierbij werd de Republiek Nederland officieel erkend. De vlag van Willem van Oranje,

28

Profiel

MiTo QV

Bij Topgear zeggen ze het altijd al, wie nog nooit een Alfa Romeo gereden heeft is geen echte autoliefhebber. Door deze woorden werd onze nieuwsgierigheid geprikkeld en is de keus gevallen op de Alfa Romeo MiTo. We kregen de Quadrifoglio Verde versie mee.

Daan Dams en Bart Welling De Quadrifoglio Verde herken je, even subtiel en smaakvol Italiaans als in voorgaande decennia, aan de inspirerende badge op de zijkant net onder de A stijl. Een badge die Alfa Romeo pas weer van stal durfde te halen op het moment dat het predikaat ’Sport’ ook echt op z’n plaats zou zijn. Aangetrokken door deze badge liepen we dan ook in een drafje richting de auto. Na de nodige uitleg over hoe je de sportstand aan en uit zet, konden we vertrekken.

Rijgedrag In de auto merk je meteen dat je redelijk laag gepositioneerd zit, daardoor heb je het gevoel in een sportauto te zitten. Dit gevoel wordt nog meer verhoogd als de sportstand wordt ingeschakeld.

De QV beschikt over het rijgedragsysteem DNA. Dit staat voor

‘Dynamic’, ‘Normal’ en ‘All Weather’, waarmee de verschillende rijstanden worden aangeduid. ‘Dynamic’ is de sportstand en deze stand zeer geschikt om bij het stoplicht andere auto’s het nakijken te geven. Op het moment dat je de sportstand inschakelt komt het beest in de QV naar boven. Wanneer je het gaspedaal verder indrukt zet de auto meteen een hoge versnelling in en begint de motor flink te knallen. In de verschillende standen wordt behalve het motorgedrag ook de vering aangepast. De MiTo QV beschikt over Dynamic Suspension, een systeem met elektrische schokdempers dat Alfa Romeo heeft ontwikkeld in samenwerking met de ingenieurs van Magneti Marelli. Het systeem zorgt volgens het Italiaanse merk voor comfort en veiligheid. De Dynamic Suspension werkt samen met het DNA-systeem. In de sportstand is de vering stugger ingesteld, hierdoor voel je de weg onder je veel beter en stuurt de auto zeer goed door de bochten. De auto plakt als het ware aan de weg.

In de normale stand rijdt de auto passief sportief en geeft hij op het dashboard al bij lage toerentallen aan wanneer je moet opschakelen. Hiermee wordt je geholpen om zuiniger te rijden.

Je kunt dan nog steeds hard optrekken, maar je wordt daarbij niet helemaal in de stoel gedrukt. De vering is zo ingesteld dat je

powered by:

29

Simon Ster 41.5 | juni 2010

minder last hebt van hobbels in de weg. Je merkt zeer goed het verschil tussen de normale stand en de sportstand, vooral bij de indrukking van het gaspedaal. Het grootste gedeelte van de rit hebben we in de sportstand gereden, dit was veruit het leukste.

Wel moesten we goed opletten dat we op bepaalde plekken niet de snelheidslimieten overschreden. Dit was namelijk erg snel het geval. En dan moest helaas de voet weer van het gaspedaal af.

De motor die in deze MiTo zit is een 1.4 liter MultiAir turbomotor. Deze motor levert 170 pk en 250 Nm. Doordat de MiTo deze motor heeft kan hij in 7,5 seconden naar 100 km/u sprinten. De maximale snelheid die de wagen kan bereiken is 219 km/u. De motor in de auto is nog best zuinig voor de hoeveelheid kracht je eruit kan halen. De Quadrifoglio Verde verbruikt namelijk 6,0 powered by:

liter op 100 kilometer, hetgeen een CO2-uitstoot van 139 gram betekent. De benzinemotor voldoet aan de Euro5 emissienorm en is gekoppeld aan een handgeschakelde 6-bak. Bij het starten van de motor hoor je echter een diep gebrom onderuit de motorkap vandaan komen en vraag je je af of er echt maar een 1.4 liter in zit.

30

Exterieur

Specificaties MiTo QV

Van buiten naar de MiTo kijkend zie je erg goed dat deze wagen afgeleid is van de Alfa Romeo 8C Competizione. Dus voor de mensen die zich een 8C niet kunnen veroorloven of er geen meer kunnen krijgen (er zijn er maar 500 van gemaakt) biedt het een schrale troost dat ze toch de MiTo kunnen bezitten. Je ziet de overeenkomsten erg goed bij de sublieme puntneus met de klassieke, schildvormige grill van Alfa Romeo. Daarnaast heeft de wagen een hoge taillelijn en een naar achteren smal toelopende raampartij. Ook hier zie je dus overeenkomsten met de 8C. De achterlichten van de MiTo met LED-techniek zijn eenvoudig doch perfect vormgegeven. De vormgeving van deze achterlichten wordt nog eens geaccentueerd door omlijstingen die naar de smaak van de koper kunnen worden uitgevoerd in verschillende materialen en kleuren.

De kleur van de Alfa die wij hebben getest was ‘8C-rood’. Deze kleur viel erg in de smaak, het geeft de auto een sportieve en stoere uitstraling. Het moet natuurlijk wel naar voren komen dat dit geen gewone MiTo is maar de sportversie, ofwel de QV. De lak van deze QV vindt je ook op een gewone MiTo, maar er zijn een aantal stijlelementen waaraan je weldegelijk kunt zien dat je niet met een normale MiTo rondrijdt. Een QV zou geen QV zijn als er nergens een klavertje vier afgebeeld stond (Quadrifoglio Verde

betekent klavertje vier). Zoals reeds vermeld vindt je dit klavertje op de badge die Alfa Romeo op de zijkant van de wagen net onder de A stijl heeft bevestigd. Natuurlijk is dit niet het enige kenmerk van de MiTo. Het geteste exemplaar beschikte over 17 inch lichtmetalen velgen en de spiegelkappen zijn uitgevoerd in titaniumkleur. Daarnaast heeft deze MiTo nog wat extra spoilerwerk en heeft het zelfs een diffuser aan de onderkant van de achterbumper.

Een klein nadeel zijn de grote deuren aan weerzijde van de QV. Als je de deuren helemaal kan open gooien, heb je een grote instap.

Echter vaak komt het voor dat je de auto tussen 2 andere auto’s hebt ingeparkeerd en dat de deur daardoor niet ver genoeg open kan.

powered by:

Motorinhoud

1368 cc

Max vermogen

170 pk bij 5500 tpm

Max koppel

250 Nm bij 2250 tpm

Aandrijving

voor

Transmissie

6 v, handgeschakeld

Topsnelheid

219 km/u

Acceleratie 0-100 km/u (s)

7,5 s

Verbruik (l/100 km)

6,0

Kentekengewicht

1120 kg

Basisprijs

€ 26.950,00

Interieur De Italianen hebben niet alleen aan de buitenkant gedacht en het interieur aan zijn lot over gelaten. Integendeel, de binnenkant van de MiTo is een lust voor het oog. Je ziet mooie, ronde klokken en het wordt meteen duidelijk dat je in een echte italiaan zit, de eerste woorden die je op de klokken ziet zijn Aqcua en Benzina.

De bovenkant van het dashboard is bekleed met een zacht materiaal dat een lichte koolstofvezel-structuur heeft. Dit is in het zwart uitgevoerd en ziet er erg sportief uit. Ook het stuurwiel is goed afgewerkt en ligt lekker in de hand. Je kan het stuurwiel

31

Simon Ster 41.5 | juni 2010

Alfa Romeo Automobili S.p.A. is een gerenommeerd Italiaans automerk met een sportief imago. Naast sportieve gezinsauto’s staat het merk ook bekend om zijn sportwagens. Alfa Romeo bouwt jaarlijks ongeveer 150.000 wagens en is daarmee het grootste Italiaanse automerk na moederbedrijf FIAT. Alfa Romeo is in 1910 ontstaan uit SAID, de Italiaanse vestiging van het Franse automerk Darracq. Het bedrijf kreeg eerst de naam ALFA (Anonima Lombarda Fabbrica Automobili), tot het werd overgenomen door Nicola Romeo.

Imago Het merk kent een grote groep liefhebbers die “Alfisten” worden genoemd. Volgens deze Alfisten symboliseert Alfa Romeo een aantal waarden die tot de verbeelding spreken: een sportief hart, een fraai motorgeluid, karakter, elegante vormen en Italiaanse flair. Toch kampt Alfa Romeo sinds de Alfasud met het imago dat het auto’s aflevert die minder betrouwbaar zouden zijn.

Logo Het Alfa Romeo-logo werd in 1910 ontworpen door Romano Cattaneo toen die de opdracht kreeg een logo te ontwerpen voor het nieuwe Milanese automerk. Het logo is opgebouwd uit twee Milanese symbolen: rechts de slang van het geslacht van de Visconti’s op een lichtblauwe achtergrond en links het rode kruis op een witte achtergrond, ontleend aan het kruis dat de Milanees Giovanni da Rho tijdens de kruistochten als eerste op de stadsmuren van Jeruzalem plaatste.

Oorspronkelijk werden beide symbolen omsloten door een donkerblauwe cirkel met de woorden “ALFA” (bovenaan) en “Milano” (onderaan). Na de overname van het bedrijf door Nicola Romeo in 1915 werd “Romeo” toegevoegd aan het logo. Nadat de Alfa Romeo P2 het eerste wereldkampioenschap voor auto’s had gewonnen werd het logo omringd met een gouden lauwerkrans. Toen in 1971 de Alfa Romeo Alfasud niet in Milaan maar in Pomigliano d’Arco nabij Napels werd geproduceerd, verdween Milano uit het logo.

erg goed voor jezelf positioneren. Klein minpuntje is dat er een lap kunstleer boven op de stuurkolom vrijkomt op het moment dat je het stuur naar je toetrekt, maar dat hebben we Alfa Romeo gelijk vergeven op het moment dat we de prachtig uitgevoerde aluminium pedalen zagen. Toch heeft de wagen wat in moeten leveren door het uiterlijk. Aan de binnenkant wordt het pas echt duidelijk hoe klein de zijruiten van de wagen zijn. Hierdoor heb je een minder goed zicht naar achteren en vooral in de dode hoek.

Op het moment dat je hier aan gewend bent, is ook dit een minpuntje dat je op de koop toe neemt.

powered by:

Al met al is dit een wagen die wat ons betreft helemaal compleet is. Het goed werkende DNA systeem is naar onze mening een echte toevoeging aan de auto. Zowel het interieur als het exterieur ziet er goed uit en laat het hart sneller kloppen. De aankoop van deze auto zul je niet snel betreuren.

32

Soviet Humor

Anekdoty of the Soviet Civilian

The Soviet society isn’t exactly known in the Western world for its humorous wit and hilarious jokes, but what most people don’t know is that Soviet humor is actually a highly developed cultural phenomenon.

Huib van Amstel Russian joke culture is primarily based around a set of categories with commonly known settings and characters, also known as anekdoty: anecdotal jokes. One could compare this to Dutch jokes about categories like Belgians, Germans, Idiots and the like, but it isn’t quite the same. Whereas most of the the Dutch category jokes stem from the understandable but faintly apathetic desire for simple unthinking fun (to put it bluntly), the Russian anekdoty are a direct response to the oppressive nature of the Soviet and, before that, the Tsarist regime. Most are based on dry humor, the hypocrisy of the regime and insider jokes about specific ethnic and national groups. To really understand this, one must know how the government was seen at the time.

Soviet regime During the entire period of communism, the government was ever-present in an average civilian’s life. The NKVD (which later became the KGB) or any of a dozen other secret organizations were always ready to knock on the door (or knock the door down) for the smallest real or imagined slight. Pretty much everything was in short supply. The soviet state was constantly praised in any and all state and privately owned media, despite its obvious failings. While anti-Semitism was officially discouraged, it was universally present. Soviet humor centralizes the state as hypocritical, lazy, dominant, extraordinarily dangerous and, primarily, stupid. This is the background against which most of the humor must be set.

Soviet political jokes Even the mere fact of humor still existing in a regime as oppressive and actively suppressing the notion of free will as the Soviet regime is an impressive feat. To tell or even just hear jokes about the regime was an incredibly dangerous venture; since criticizing

the government was punishable with death or banishment to the gulags, political jokes were only told in close and trusted groups, persons one would, as such, literally trust their life to. The following joke shows how dangerous it was to tell political jokes at the time.

A Russian, a Frenchman and an American argued who was the bravest man. The American said, “For example, we take ten cars of which one has no brakes. We throw dice, each of us gets a car, we drive on a mountain road. Afterwards one of us is in a hospital, and the other nine visit him there.”

“That’s nothing,” the Frenchman said. “We choose ten girls and one of them has AIDS. We throw dice and each one of us gets a girl, and we make love to them throughout the night. Afterwards one of us is in a hospital, and the other nine visit him.”

The Russian said, “Ten of us gather in an apartment, even though we know that one of us must be an informer. We tell political jokes throughout the night, and then nine are in jail, and one visits the nine there.”

Humor was also based around the behavior of the Party, whose members were seen as power-hungry imbeciles, docile and dumb, but above all hypocrites. The nature of the jokes revolved around the latter.

Comrade Ivanov applied to the communist party. The Party committee asked him, “Have you ever swayed in following the Party line?”

“No, I always swayed together with the line.”

33

Simon Ster 41.5 | juni 2010

A peasant applied to the communist party. The committee asked, “Why did you illegally appropriate two sacks of potatoes?”

“Not illegally. I stole it from the chairman of our collective farm, as comrade Lenin instructed us: “Rob what has been robbed.”

Character jokes A different set of Soviet jokes is based around a set of characters, well-defined persona that the listener should be familiar with in order to understand the joke. The characters are usually stereotypical; an ethnic minority, party official, soldier, professor, whatever. One of these is the cavalry (or hussar) officer Poruchik Rzhevsky. He is known for his complete and utter lack of decorum and his often cheerful and brisk but rather blunt remarks.

Furthermore, he, like the stereotypical hussar, is commonly known for his nonchalant attitude towards sex.

An erotic film based around jokes about him was shot in 2007, and a brand of beer is named after him. Jokes are not so much based on humor as well as on his rudeness; the punchline often contains some mat, Russian taboo vocabulary, which will be discussed later.

For reasons of decency, the more extreme of these jokes cannot be printed in this magazine.

Poruchik Rzhevsky is putting his riding boots on and is about to take leave of a charming demoiselle (prostitute) he had met the previous evening. “Mon cher Poruchik,” intones the siren, “aren’t you forgetting about the money?” Rzhevsky turns to her and says proudly: “Hussars never take money!”

The phrase ‘Hussars never take money!’ has become a widely used Russian catchphrase. It has even been said that this is the single best known iconic phrase of Russian culture. For those who are interested, I’m sorry to say the beer brand is not available for purchase in the Netherlands. I think one can get the erotic film though.

Rabinovich the Jew is another one of the characters. This one is a stereotypical Jew, greedy beyond comparison, too smart for his own good and cynical about his fate in the Soviet Union. The joke that exemplifies his determination to emigrate to Israel is given below: Rabinovich fills out a job application form. The official is skeptical: “You stated that you don’t have any relatives abroad, but you do have a brother in Israel.” “Yes, but he isn’t abroad, I am abroad!”

It is the October anniversary march. Old-age pensioner Rabinovich comes out with a placard saying: “We thank Comrade Stalin for our happy childhood.” A Communist Party organizer rushes up to him and says, “Have you gone mad? What childhood, old man? When you were a kid, Comrade Stalin wasn’t even born!”. To which Rabinovich replied: “That’s exactly what I want to thank him for”.

A whole host of characters starring in jokes exists. The Empress and Stalin were real people, but most were fictional stereotypes, though some are eerily reminiscent of their roots in life.

Ethnic jokes Because Russia has been a multiethnic society since the beginning of its existence, countless jokes about minorities have been conceived of. Ukrainians, Jews, Armenians, Finns, Poles, Yakuts, Buryats, even Chinese; all of them have had their share of derisive humor, but none quite so much as the Chukchas.

The Chukchas inhabit Chukotka, an enormous tract of land in Siberia with a very small population. In the real world, they are capable nomads, famed trackers and, famously, skilled deer riders. In the fictional world of humor, they are dumb, illiterate and malicious, and most of all wish they weren’t under the yoke of Soviet rule. The fictional world of humor has, once again, nothing to do with the real world – except maybe for the last remark…

34

A Chukcha came to the Bering’s straits and shouted toward Alaska, “Hey, Americans. You have no money though.”

“Why?” the Americans answered. “We’ve plenty of money.”

“Then tell Chukcha why did you buy only Alaska? Not enough money to buy Chukotka also?”

Chukcha, for what did you buy the refrigerator?

However, to heat myself in winter. Because it’s minus 40 in winter in the street, but minus 4 in the refrigerator.

Naturally, there are hundreds of jokes about ethnic majorities.

itself, though one should probably be familiar with the language to fully understand it. Because so many of the Soviet people went through the ordeal of the criminally dominated gulags, mat is very widely used.

One series of jokes is intended to make the listener believe the Russian word for male genitalia (what it actually means isn’t really suitable for print) is used repeatedly, but not actually: Ohuyeli?! (Have [you] gone mad?!) Nahuya (why) dohuya (so much) huyni (of stuff) nahuyarili (you have loaded up)? Rashuyarivay (unload [it]) nahuy! (out of here)

The Armenians, for example, are portrayed as gay: After a Soviet spacecraft made the first photograph of the moon’s side that is always oriented away from the earth, some people wondered why such an effort was made to see the “moon’s back.”

Then answer spread via rumors was: At the request of the Armenian men.”

Enter the English word for intercourse (the one the British find very offensive – yes, that one) between pretty much any two words in the translation and one gains a fairly good idea of what is being said. Well, the Russians think it’s funny. Just try not to use any mat if you find yourself talking to a Russian under normal conditions. Using mat can be compared to cursing, loudly, into the face of a priest or showing Mohamed on television.

Military jokes Since the Soviet Union had compulsory military service for all males, barrack jokes were widespread and most people could easily relate to them. They are mostly centered around an archetypical dim-witted officer, commonly a warrant officer – one should picture the drill sergeant in the movie “Full Metal Jacket”, just a little dumber. Especially apparent in the jokes is the persistent conflict between officers and educated enlisted men. To say that the military doesn’t have an intellectual image in Russia’s society would be a gross understatement.

“Don’t make clever faces at me — you’re future officers, now act accordingly!”

A missile silo officer falls asleep during his watch, with his face on the control board, right on the red button. As the colonel comes in, the officer snaps up and proudly reports: “Nothing to report during my watch, comrade Colonel” “Nothing to report, you say? Nothing to report?! Then where the hell is Belgium?!!”

Mat Mat is the Russian taboo vocabulary. Please be advised that what follows is probably not entirely proper reading material for any younger readers who may accidentally have stumbled across this text. One could say that explaining mat is not proper; I say, explaining mat is essential to gain as much insight into Russian humor as can be given in so few pages.

Using mat is actually a punishable offense in most Slavic countries and is publicly banned. It is censored in the media and only used in a serious way in the army, criminal gangs and other pretty much always male groups. Any word of this obscene vocabulary is considered rude and improper in pretty much any situation, but the place where it can peacefully nestle itself is in the punch lines of Russian humor. Just the use of mat can be humorous in

In conclusion, it is the author’s hope that the reader has learned something about Russian joke culture and has enjoyed reading this article. For those who are interested, there are web pages dedicated to the phenomenon of Russian humor. Please find some of them below. Enter at your own peril. http://members.cox.net/marperak/jokes/ http://www.kovrik.com/sib/sov-humor/ http://www.fortunecity.com/campus/books/845/soviet.htm http://www.chukchajokes.com/

35

Wentelteefje

Simon Ster 41.5 | juni 2010

Pedalternorotandomovens Centroculatus Articulosus

Met onze gebrekkige kennis van het Latijn is de vertaling van Pedalternorotandomovens Centroculatus Articulosus zoiets als “met afwisselende voeten roterend rondom de ogen voorbewegend kunstmatig gevormd wezen”. In het Frans ook wel bekend als Le Roulenboule en in het Duits als Krempeltierchen. Dit artikel zal u meer vertellen over dit eigenaardige wezentje.

Huib van Amstel en Liesbeth Campmans Zoals de lezer al begrepen zal hebben, gaat het hier niet om een bestaand dier. Dit is een uiting van pure onvrede met de bestaande natuur en van de wens de wereld naar eigen hand te zetten. Er bestaan namelijk in de vrije natuur geen, ik citeer: ‘wielvormige, levende schepselen met het vermogen zich rollend voort te bewegen’. Deze frustraties hebben er toe geleid dat de beroemde graficus Maurits Cornelis Escher dit wezen gecreëerd heeft. Escher staat natuurlijk voornamelijk bekend om zijn tekeningen met een wiskundige achtergrond, het spelen met richtingen en perceptie en perspectief. Het Wentelteefje is dan ook een uitzondering in zijn werk.

Het diertje heeft eigenschappen van zowel zoogdieren, reptielen als insecten. Het langwerpige lichaam is opgebouwd uit een twintigtal verhoornde segmenten, dat ervoor zorgt dat het zich kan oprollen tot een wiel. Opmerkelijk is dat de bolvormige ogen van het Wentelteefje door de stelen waar ze op geplaatst zijn precies in het midden zitten, als een as. De kop is voorzien van een sterk gekromde bek, die lijkt op de snavel van een papegaai en meeloopt met de kromming van het lichaam.

Het wonderlijke aan dit dier is dat het zich op twee manieren kan voortbewegen. Op ruw terrein gebruikt het zijn zes poten om lastige hindernissen te overkomen. Komt het echter en relatief vlak stuk tegen op zijn route, dan rolt het zijn lichaam om zijn kop heen en vormt zich tot een discusschijf. Door zich af te zetten met zijn poten, dit telkens met één paar tegelijk, kan hij hoge snelheden bereiken. Zijn topsnelheid bereikt het diertje echter door van een helling af te rollen met zijn poten ingetrokken, ook wel bekend als “freewheeling”. Tijdens het rollen is het diertje te allen tijde in staat zijn beweging een halt toe te roepen door zich weer te strekken. Dit heeft echter als nadeel dat het diertje dan op zijn rug ligt. Het dier is echter ook prima in staat zijn snelheid geleidelijk te verminderen zodat het zich langzaam achterwaarts kan ontrollen. Afremmen voor obstakels is echter niet altijd nodig, omdat het dier prima tussen obstakels door kan manoeuvreren door zijn evenwicht te verplaatsen. Doordat zijn benen zijwaarts geplaatst zijn is hij hiermee in staat zijn kwetsbare ogen enigszins te beschermen. Het Wentelteefje heeft, voor zover de auteur bekend, geen natuurlijke of kunstmatige vijanden.

36

Pieter Schelte Heerema

Een offshore-pionier met een duister verleden

De bedrijven Heerema, Allseas en het minder bekende Bluewater worden geleid door drie broers. Drie zoons van een man die veel betekende voor de offshoreindustrie in Nederland, maar ook een man met een omstreden oorlogsverleden.

Ondanks dit laatste gegeven wordt ’s werelds grootste schip, in de maak bij Allseas, naar hem vernoemd. Maar wie was Pieter Schelte Heerema? En is er sprake van meer dan gewone concurrentie tussen Allseas en Heerema?

Frans Bakker Pieter Schelte Heerema (PSH), de grondlegger van het Heerema concern, werd geboren in Amsterdam in 1908 en studeerde civiele techniek in Delft. PSH specialiseerde zich in havenwerken en gezien de grote werkloosheid in het Nederland van 1930 kiest hij ervoor Shell te volgen naar Curacao, en later Lake Maracaibo in Venezuele, alwaar voor het eerst naar olie werd geboord. Piet Schelte werkte daar voor de Dutch Harbour Works, dat weer voornamelijk projecten voor Shell uitvoerde. PSH maakte naam als bekwaam civiel ingenieur met goed praktisch inzicht.

Pieter Schelte was pro Duits. Hij had bewondering voor wat de Duitse ingenieurs in de aanloop naar de Tweede Wereld Oorlog allemaal klaarspeelden. Daarnaast maakte PSH zich zorgen over de wereldweide opkomst van het Communisme, en zag hij de Duitsers als de enigen die daar weerstand tegen konden bieden. Heerema werd daarom in 1935

lid van de NNSAP (Nationaal Nederlandse Socialistische Arbeiders Partij), een partij die weer een stuk rechtser was dan de NSB. Zodra hij hoorde van de Duitse invasie van Nederland in 1940, keerde PSH abrupt terug naar zijn vaderland en werd officier van de Waffen-SS. Later werd hij als directeur van de Nederlandse Oost Compagnie belast met de taak om het nieuwe Oost Europa te koloniseren. In die functie was hij onder anderen verantwoordelijk voor het (onder valse voorwendselen) ronselen van honderden Nederlandse dwangarbeiders die in de bezette gebieden aan het werk werden gezet. In 1944 krijgt Heerema echter bezinning en sluit zich aan bij het Nederlandse verzet.

Na de oorlog wordt Pieter Schelte al snel gearresteerd aangezien veel van de arPieter Schelte Heerema

37

Simon Ster 41.5 | juni 2010

beiders die hij te werk had gesteld dit niet konden navertellen.

Maar dankzij (onduidelijke) diensten voor het Nederlandse verzet wordt hij veroordeeld tot (maar) 3 jaar gevangenisstraf. Gezien zijn populariteit in het toenmalige Nederland en beroofd van zijn Nederlanderschap, verlaat Pieter Schelte Heerema vervolgens in 1948 zijn geboorteland om in Venezuela de grond te leggen voor het Heerema-concern.

schepen, de Global Adventurer, had hij een groot voordeel op zijn concurrenten. Het stabiele schip in combinatie met de kraan van 300 ton maakte het voor olieproducenten mogelijk om hun platforms op te bouwen uit grotere modules (die veilig op land gemaakt werden), waardoor het aantal manuren offshore flink beperkt werd. Olieproducenten hadden hierdoor minder tijd nodig voordat ze hun kostbare “eerste olie” konden produceren. Heerema bleef ontwikkelen in kraanschepen met tot de verbeelding sprekende namen als Challenger, Champion, Thor en Odin.

Heerema start Constructora Heerema, een aannemersbedrijf dat zich uiteindelijk specialiseert in betonconstructies. De eerste jaren zijn zwaar, hij kan zijn familie (die noodgedwongen in Ondanks de fabelachtigeen werkloods slaapt) heid die bovengenoemde nauwelijks voeden en namen doen vermoeden heeft moeite om kapitaal bleef het lastig om in de bij elkaar te sprokkelen. wintermaanden te kunLangzamerhand bouwt nen werken op de ruige hij echter een naam op Noordzee. Traditionele door moeilijke werken pontonkranen en zelfs de efficiënt en zonder kraanschepen waren nog complicaties uit te voesteeds erg gevoelig voor ren. De offshore stond golven. Heerema vond hierop dat moment nog in voor een oplossing door een haar kinderschoenen en kraanschip te ontwerpen het maken van goede dat voor een deel afgezonfunderingen in zeewater ken kon worden. In 1987 was nog erg duur. PSH introduceerde Heerema besloot te experimendan ook de half-afzinkbare teren met beton en in kraanschepen Balder en 1956 pionierde hij met Hermod, die overigens (na de introductie van een wat upgrades) nog steeds voorgespannen betonin gebruik zijn. PSH heeft nen heipaal die zowaar zoveel vertrouwen in de zeewater kon verdragen nieuwe schepen dat hij en bijzonder goedkoop zijn bestaande vloot bijna was. De paal kon wel Boven: PG Thulin voordat zij omgebouwd werd helemaal stil legt. In een 70m diep de bodem Onder: PG Thulin omgebouwd tot het kraanschip Challenger interview verklaart hij: “We in worden geheid en thought it better to do this werd al snel erg populair onder de lokale olie bedrijven. In de ourselves than let our competitors do it for us.” Al snel domineert jaren daarna installeerde Heerema dan ook honderden boor- en Heerema de markt door met zijn twee schepen recordgewicht na productieplatformen en levert hij de fundering voor vele civiele recordgewicht te tillen. werken, waaronder bijvoorbeeld de in 1957 gebouwde General Rafael Urdaneta brug die nog steeds in de top 20 langste bruggen Typisch voor Pieter Schelte’s impulsiviteit en gewaagdheid was staat. Het succes doet Pieter Schelte besluiten om weer naar zijn de manier waarop hij de twee schepen bestelde bij het Japanse geboorteland terug te keren. In 1960 verhuist hij naar Nederland Mitsui. Tijdens de onderhandelingen noemden de Japanners een om Heerema Engineering Service op te richten. bedrag van 250 miljoen gulden voor de productie van één schip, de Balder, waarop PSH vanuit het niets vroeg om een korting van Pieter Schelte had een groot aandeel in de ontwikkeling van de 10 procent bij de bestelling van een tweede schip. offshore-industrie in Nederland. De ruige Noordzee bleek een uitdaging voor menig kraanponton en door in 1963 een Noorse Opmerkelijk is dat Pieter Schelte eind jaren 70 in de publiciteit tanker, de Sunnaas, om te bouwen tot een van de eerste kraankomt door een bod te doen op het zogenaamde dagboek van Hit-

Are you in Titel for a hot autumn?

38

AkzoNobel Technology Meets Marketing business course 2010

Spice up your scientific background with knowledge on marketing and customer relations!

What sizzles more than a red hot chili pepper?

AkzoNobel Technology Meets Marketing. Staged over three days, this seasoned business course is designed to teach you all about marketing in a technology-driven environment.

Expand your horizons by gaining experience and traveling with us to Stockholm in Sweden, where the business course will be held.

When : September 15 - 17, 2010 For

: 3rd year bachelors and master students

Can you stand the heat? Then visit our website www.akzonobel.nl/tmm for more information and to apply online. But be quick, the deadline for registration is July 4, 2010.

Subtitel

39

Simon Ster 41.5 | juni 2010

ler. Heerema probeerde te bewijzen dat Hitler geen weet had van de Holocaust, maar helaas voor hem lukt het niet het dagboek te bemachtigen. Een geluk bij een ongeluk aangezien het dagboek vals bleek te zijn.

In 1981 komt Pieter Schelte Heerema te overlijden en het bedrijf wordt eerlijk verdeeld onder zijn vijf zoons. Vlak voor zijn dood schrijft vader Heerema: “Mocht mij, ir. P.S. Heerema iets overkomen dan moet mijn zoon Edward Heerema mij in alle functies in alle bedrijven van de Heerema Groep opvolgen”. De oudste en de jongste zoon, Ruurd en Erik, houden zich buiten het management en Hugo en Pieter vormen gaan samen met Edward de directie vormen. In een interview met het Algemeen Dagblad verklaart Edward dat hij door zijn belangstelling voor techniek zijn vaders oogappel was, waardoor hij de anderen tekort heeft gedaan.

Drie man aan het roer blijkt te veel en in 1985 wordt Edward afgezet als voorzitter omdat hij in het geheim zou hebben geprobeerd het familiebedrijf te verkopen. Wat volgt is een flinke familieruzie waarbij communicatie voornamelijk plaats vindt via advocaten en het bedrijf zelfs tijdelijk door een buitenstaander wordt geleid. In 1988 wordt Pieter directievoorzitter, waarop Hugo prompt opstapt om zich te richten op zijn eigen bedrijf; Bluewater. In 1992 worden de drie broers het eindelijk eens over de afkoopsom die broer Pieter moet betalen om eigenaar van Heerema Marine Contractors te worden. De media schatten het bedrag op 125 miljoen gulden per persoon, maar Pieter noemt het simpelweg “een heel grote management buy-out”.

Half-afzinkbare kraanschip Hermod

Immer pionierend maakt Heerema op dat moment furore met hun Eager Beaver, een ROV (Remotely Operated Vehicle) dat geulen graaft voor pijpleidingen in de zeebodem. Ondanks zijn schijnbare verlies troeft Edward broer Pieter dan ook af door bij zijn vertrek de 15 bemanningsleden van de Beaver mee te nemen naar zijn nieuwe bedrijf, Allseas Engineering. Edward verkiest alliteratie boven rijm en een paar maanden later introduceert Allseas de Digging Donald, een vergelijkbare ROV. De familieruzie verplaatst zich dus naar zee. Allseas specialiseert zich in het pijpleggen op grote diepte, en heeft momenteel met de Solitaire een record van 2775 meter in handen. Heerema is nog altijd een grootheid met drie van ’s werelds vijf half-afzinkbarekraan schepen in haar bezit.

In 1990 komt Edward met een patent voor een schip bestaande uit twee aan elkaar verbonden supertankers die in één keer een olieplatform zou kunnen ontmantelen. Edward vernieuwt het patent in 2001 en kondigt de bouw van de Pieter Schelte aan. Het zal ’s werelds grootste schip worden, met 382 bij 117 meters, en zal vernoemd worden naar zijn vader. Inmiddels zijn de plannen klaar en is de vraag alleen nog welke werf het glorieuze schip mag gaan bouwen. Pieter Schelte was ondanks zijn twijfelachtige oorlogsverleden een pionier in de offshore, en zal dus ook in de toekomst grenzen blijven verleggen.

General Rafael Urdaneta brug in 1958 gebouwd op Heerema’s fundering

40

Octrooiwet

100 jarig bestaan

Dit jaar bestaat de octrooiwet in Nederland 100 jaar. Sinds 1910 is er van alles uitgevonden waar octrooi op is aangevraagd. Dit gaat van kettingkast tot vezel en van handschriftherkenning tot verrekijker. In Nederland spreekt men van een octrooi of een patent. De Nederlandse Octrooiraad is gevestigd aan de Patentlaan in Rijswijk. Maar hoe is de octrooiwet eigenlijk tot stand gekomen en wie heeft hier allemaal voordeel van?

Anna van Velsen en Sanne Janssen Eigenlijk bestaat de octrooiwet al veel langer dan 100 jaar. Al in de zestiende eeuw werden in ons land door de vorst octrooien toegekend. Behalve op het toepassen van uitvindingen hadden deze octrooien ook betrekking op andere rechten en bevoegdheden zoals het heffen van tol. Onder invloed van de Franse revolutie werden deze privileges afgeschaft. Maar na de inlijving bij Frankrijk werd de in 1791 ingevoerde wet op bescherming van uitvindingen ook hier van kracht.

Later werd echter gedacht dat elk monopolie een belemmering is voor de vrije ontwikkeling van het bedrijfsleven. De wet werd in 1869 weer afgeschaft. Ook werd gedacht dat een uitvinding gedaan werd omdat de tijd er rijp voor was. Wie de daadwerkelijke uitvinding deed was dus toevallig. Hierdoor was het niet rechtvaardig om één persoon het recht van toepassen te geven.

In omringende landen was de industriële ontwikkeling al verder waardoor deze landen nadelen hadden van het ontbreken van de octrooiwet in Nederland. Hier kon alles worden gebruikt waar in eigen land octrooien op waren toegekend. Op internationaal niveau kwam in 1883 een verdrag tot stand waarin de bescherming van uitvindingen werd geregeld. Nadat Nederland tot deze overeenkomst was toegetreden werd ze gedwongen tot een nieuwe octrooiwet. Deze kwam uiteindelijk in 1910 tot stand.

Nog steeds is het nodig voor elk land een apart octrooi te hebben.

Per land zitten hier verschillende kosten en onderzoeken aanvast, maar de inhoud van de wet is overal hetzelfde. Een patent geeft voor maximaal twintig jaar het exclusieve recht op het uitbaten van de uitvinding. Gedurende deze periode wordt een taks betaald zodat het octrooi geldig blijft. Echter moet een product of idee wel voldoen aan een paar eisen: de uitvinding moet nieuw zijn, uitvindinghoogte hebben en industrieel toepasbaar zijn. Een ontdekking is nog niet meteen een uitvinding, neem bijvoorbeeld de ontdekking dat metaal stroom geleidt. Dit kan toegepast worden in de uitvinding van elektriciteitsdraad.

Vooral het onderzoeken naar de nieuwheid van het product vergt erg veel tijd en zijn daarom erg duur. Bovendien worden vaak dingen over het hoofd gezien omdat elke publicatie in een willekeurig dorpskrantje hierbij meegenomen moet worden. Het nieuwheidonderzoek is daarom in Nederland ook afgeschaft. Dit was onder andere nodig doordat het aantal aanvragen erg was teruggelopen en de medewerkers niet meer constant aan het werk gehouden konden worden. Het sterk afnemen van het aantal aanvragen komt niet doordat er minder wordt uitgevonden, maar doordat het tegenwoordig mogelijk is om een Europese aanvraag te doen. Dit mag in het Engels, Duits of Frans waardoor de aanvraag niet meer voor alle landen apart hoeft te worden

41

Simon Ster 41.5 | juni 2010

zijn verschoven naar de laatste tien jaren van het octrooi. Dit is voordelig voor de octrooihouder. Bij de aanvraag kan hij namelijk nog niet weten of er markt is voor zijn uitvinding. Na tien jaar kan hij waarschijnlijk een betere inschatting van de winst maken waardoor het rechtvaardig is om meer taks te vragen.

Maar wat is nu eigenlijk het nut van een octrooi? De octrooiwet zorgt voor vrije marktwerking. De octrooihouder kan verbieden dat anderen een gelijk product op de markt brengen. Octrooien zijn openbaar in tegenstelling van het bedrijfsgeheim. Dit is om anderen de prikkel tot innovatie en inspiratie te geven. Het is wel mogelijk om een licentie te verkopen. Op deze manier kan de octrooihouder wat inkomsten genereren.

Een andere vorm van productbescherming is het merk. Een merk is een teken dat dient voor het onderscheiden van de producten van een onderneming. Hierbij kan men denken aan woord- en beeldkenmerken. Bijvoorbeeld de typische kleuren en het lettertype van Hema. Pas als je in het merkenregister bent ingeschreven heb je het recht om anderen te verbieden je merk te gebruiken.

Een andere optie is het beschermen van het uiterlijk van het product met het modellen- of tekeningenrecht. Hier draait het om de kleur, de vormen en het materiaalgebruik. Hierbij is het wel essentieel dat het model nieuw is en een eigen karakter is. Denk bijvoorbeeld aan een Senseo.

vertaald. Wanneer het octrooi wordt toegekend valt het uiteen in een ‘bundel nationale octrooien’. Het is vervolgens mogelijk om zelf te kiezen in welke landen je het octrooi laat gelden. Het nieuwheidonderzoek wordt hier nog wel gedaan. Nog later werd het mogelijk om via WIPO (World Intellectual Property Organization) een internationale octrooi aanvraag te doen. Het is hier wel mogelijk om een Nederlands octrooi te krijgen via een Europees octrooi, maar niet direct. Voor een ‘ongetoetst’ Nederlands octrooi zul je dat zelf in Nederland moeten indienen.

Problemen met de nieuwheid ontstaan wanneer twee mensen op hetzelfde moment dezelfde uitvinding doen. Er is besloten dat degene die het eerst publiceert of de octrooiaanvraag doet, het octrooi krijgt. Alleen Amerika vormt hier een uitzondering op, daar is namelijk zo dat degene die kan aantonen dat hij eerder de uitvinding heeft gedaan, het octrooi krijgt.

Om de marktwerking te stimuleren zijn er in 2008 aanpassingen gedaan aan de octrooiwet. Zo is het niet meer mogelijk om een zesjarig octrooi aan te vragen en is de kostenverdeling over de jaren veranderd. Eerst hoefde er de eerste vijf jaar van het octrooi geen taks betaald te worden. Dit is nu teruggeschroefd naar vier.

Dit is vooral omdat de kosten van de aanvraag zijn gedaald. Ook de taks die betaald moet worden is veranderd, de zware lasten

Nog een mogelijkheid is geheimhouding. Dit beschermt hetzelfde soort dingen als het octrooi doet, maar hierbij wordt de uitvinding niet bekendgemaakt aan de buitenwereld. Zo heeft CocaCola haar recept nooit bekend gemaakt. Als ‘reverse engineering’ niet mogelijk is en je de uitvinding geheim kunt houden, is octrooibescherming in veel gevallen niet de juiste bescherming. Na twintig jaar komt de uitvinding immers vrij en kan men gewoon de uitvinding nalezen en het alsnog namaken. Wel is het mogelijk dat er informatie uitlekt door medewerkers. Met een geheimhouding is de kans veel groter dat de bescherming onbeperkt is, en het is ook nog eens gratis.

Vaak wordt een combinatie gebruikt van de verschillende mogelijkheden. Een combinatie kan zijn: modellenrecht op het uiterlijk, merknaam van het product, merknaam voor de naam van de fabrikant, twee octrooien voor de verschillende technieken in het product en uiteindelijk geheimhouding voor de fabricage methode.

Na honderd jaar is de octrooiwet nog steeds belangrijk voor ondernemers en technici. Bij het ontbreken hiervan zouden bedrijven geen grote investeringen doen in onderzoek waardoor de technische ontwikkelingen sterk zouden vertragen.

42

Prijsvraag Ook deze Ster weer een leuke prijsvraag. De prijs die je kunt winnen is een bierkaart te gebruiken in de Weeghconst.

Prijsvraag 41.5 Op de onderstaande afbeelding is een detail gefotografeerd van een object. Raad jij welk object het is, dan win jij de bierkaart.

Wil je kans maken op deze bierkaart? Lever dan je antwoord in de Simonkamer in of e-mail naar redactie@simonstevin.tue.nl.

Vermeld hierbij duidelijk je naam. De prijs wordt verloot onder de correcte inzendingen en de winnaar zal bekend worden gemaakt in de volgende uitgave van de Simon Ster.

Winnaar Ster 41.4 De prijsvraag van Ster 41.4 was het invullen van het ontbrekende symbool in onderstaande figuur.

Het goede antwoord was een 8 met daarnaast een gespiegelde versie daarvan. Het goede antwoord was gegeven door Victor Dolk. Hij kan zijn bierkaart komen ophalen in de Simonkamer.

Sterrenhoekjes Acht personen in een busje tegen John: “Pas op een steen!”

BAM! John: “Ik was even kaart aan het lezen.”

Sjors na een niet geslaagd sterrenhoekje: “Gisteravond was je wel grappig.”

Evert bekijkt de kaart: “Whow we gaan straks door een meer heen.”

Sjors: “Dat noemen ze een brug.”

De vriendin van John v. Heur heeft de Symcofoto geshopt zodat hij langer was dan hij breed was.

Iedereen: “Hahaha.”

Evert: “Nee, niet John, de foto.”

Jasper: “Hahaha, ik vond hem ook leuk.”

Ed mompelt: “Ik ga weer verder menstrueren (studeren).”

Sjors: “… toen ben ik er achter gekomen dat we Windows 3.11 op de pc hadden en toen heb ik de hele vakantie paint gespeeld!”

Jos bij de intro van the BaseBalls met umbrella: “Owh, dat is Sesamstraat ofniet?”

Daan tegen willekeurig persoon in pak: “Bent u soms buschauffeur?”

Willekeurig persoon: “Nee!” JoepM bij de case van het symposium: “De valversnelling staat in m/s, in plaats van m/s2.”

Werknemer waterschap: “Jaa, we hebben gewoon traag water.”

Jasper: “Kom mee waterpijpen.”

Thomas op vrijdagochtend na de Duitse borrel: “Sjors, kunnen we geen ibuprofen in de snoepla leggen?”

Daan op vrijdagochtend na de Duitse borrel: “Hebben ze ook koffie bij High Tea?” Thomas: “Ik heb wel horizontaal gefietst.”

Jos: “Schotse Hooglanders? Is dat geen paard?”

Jasper: “Zal ik ‘m er gewoon in douwen Sjors?”

Marijke: “Hebben jullie ook wetsuits als je gaat zeilen?”

Nico: “Nee, we slapen in tenten.”

Trom: “Tin, is dat niet dat materiaal dat smelt bij een bepaalde temperatuur?”

43

Activiteiten Pilsproefavond Zes pilseners en een stuk of dertig studenten. Bavaria, Heineken, Warsteiner, Maes, Brand en Amstel waren de pilseners die op deze pilsproefavond van Simon Stevin genuttigd zouden worden, en genuttigd werd er. Na eerst een prebeoordeling, over de verwachtte scores, in te vullen – waar Warsteiner met glans bovenaan uitkwam- werd uit zes genummerde tapkranen de pils anoniem ingeschonken. Enkele deelnemers zetten zich achter zes glazen en schoven ze heen en weer al naar gelang de veronderstelde kwaliteit, en menig discussie werd gevoerd over de voors en tegens van verschillende pilseners. Een groep zette zich rond de Snakes and Ladders van Weegh 2 en oordeelde daar keihard over de kwaliteit van de pils en het spel. Zo’n drie uur en nogal wat glazen later was de score bekend: eerst leek het, door een vreselijke vergissing, dat het onbekende Maes gewonnen had; nadat Stijn nog eens naar zijn blaadje had gekeken bleek dat het toch gewoon weer het oude vertrouwde Bavaria was, dat de winnaar is geworden. Zo.

Zeilweekend In het weekend van 8 en 9 mei zijn we gaan zeilen met W.S.V. Simon Stevin. De weersvoorspellingen zagen er nat en windloos uit, maar toch zijn we met een hoop goede zin en twaalf personen op vrijdag avond richting Heeg vertrokken. Onder de twaalf personen zaten ook twee internationale PhD studenten, beiden hadden nog nooit gezeild. In Heeg aangekomen, was het al 10 uur ’s avonds en moesten we nog de tenten opzetten. Vervolgens konden we nog genieten van een paar biertjes bij het nog smeulende kampvuur, voordat we met zijn allen onder de wol kropen om de volgende dag vroeg uit de veren te kunnen om lekker te zeilen.

Voordat het zeilen echt kon beginnen, moesten we eerst op het meer zien te komen. Dit bleek nog een hele klus te zijn en we waren dan ook opgelucht toen we uiteindelijk gesleept werden door een opvarende boot. De eerste twee uur dobberde we wat heen en weer, de weersvoorspelling kwam helaas uit. Maar op een gegeven moment hadden de weergoden ons gejammer gehoord en begon het te waaien. We zijn naar een klein dorpje gevaren waar we nog een beetje proviand hadden ingeslagen. Daar hebben we de internationale studenten ingewijd in oer-Hollands haring happen. ’s Avonds na een heerlijke maaltijd zijn we Heeg ingetrokken om de meest foute discotheek te bezoeken.

Simon Ster 41.5 | juni 2010

Zondag begon de dag meteen goed en hadden we aardig wat wind. De zon kwam ook nog even kijken en iedereen heeft het zeilen nu aardig onder de knie gekregen. Ondanks het weer is het een leuk en geslaagd weekend geweest.

Excursie Heerema Op maandag 3 mei stond de excursie naar de Heerema Fabrication Group in Vlissingen op het programma. We werden met een goede lunch ontvangen in het hoofdgebouw. Daar kregen we een inleidende presentatie over het bedrijf. Daarna werd de bouw Venture F3-FA Self Installing Platform behandeld. Dit is het project waar Heerema Vlissingen zich op dit moment mee bezig houdt. Na de presentaties kon de veiligheidskleding aangetrokken worden en kregen we een rondleiding over de werf. We zagen de gigantische constructie van het gas productie platform waar erg veel werknemers van Heerema aan werkte. Na de rondleiding werd het bezoek afgesloten met een drankje en de mogelijkheid tot het stellen van de laatste vragen.

DAT DOEN WAAR IK GOED IN BEN.

44 GROEIEN, MIJN GRENZEN VERLEGGEN. Dosign Engineering ondersteunt me daarin volledig. Via een netwerk van toonaangevende, technische opdrachtgevers, detacheert Dosign Engineering middelbaar en hoog geschoolde technici binnen een breed technisch spectrum.

Liefde voor Techniek, is wat ons met elkaar verbindt.

Titel

IK BEN AMBITIEUS. Dosigners zijn uitblinkers in hun tak van sport, hebben een onderscheidend imago op de werkvloer en de juiste papieren op zak. Met andere woorden: we zijn beter en misschien wel de beste in ons vakgebied.

Subtitel

Ik wil mijn eigen toekomst bepalen.

IK WIL GEWOON DE TOP BEREIKEN, MIJN TOP. Dankzij Dosign werk ik alleen voor de meest toonaangevende technische opdrachtgevers en omdat ik daarnaast de mogelijkheid krijg om doelgerichte trainingen en opleidingen te volgen, kan ik me blijven ontwikkelen en zo mijn voorsprong behouden. Omdat mijn kwaliteiten boven het gemiddelde uitsteken, doen mijn arbeidsvoorwaarden dat ook. Goed geregeld dus.

DAT IK ER NIET ALLEEN VOOR STA? DAT GEEFT ME ZEKERHEID. Als Dosigner heb je een kwaliteitslabel, waardoor je direct een voorsprong hebt op de arbeidsmarkt. Mijn kans op succes is groter, sterker nog: Dosign Engineering garandeert het me.

ROB7177/1

WAT IK BEN?

BEN JIJ OOK EEN UITBLINKER EN OP ZOEK NAAR EEN TOPBAAN IN DE TECHNIEK? Ga naar www.dosign.nl en laat ons weten wie je bent. Vertel ons wat je wensen en ambities zijn, maar ook wat voor werkervaring en opleiding je hebt. Wanneer jouw profiel aansluit bij onze activiteiten en doelstellingen, nodigen we je graag uit voor een gesprek. Wellicht tot binnenkort.