DOARPSKRANTSJE EASTEREIN novimber 2019
Couperus Hydrauliek uw specialist voor hydraulische systemen, aandrijftechniek en machinebouw.
Kwaliteit staat bij ons voorop. Onze uitstekende dienstverlening, de persoonlijke aandacht voor elke klant en het meedenken in een oplossing in de technieken die afhankelijk zijn van oliedruk, zijn daarvoor het bewijs. Wij zijn dan ook snel in staat om op een vakkundige manier storingen te verhelpen, reparaties uit te voeren of nieuwe machines voor u te ontwikkelen. Wij leveren onder andere de aggregaten en machines voor bijvoorbeeld de kunststofindustrie, destructiebedrijven, papierverwerkende industrie, landbouw en de scheepvaart. Daarnaast bouwt Couperus Hydrauliek ook eigen machines. Zo hebben wij ervaring met het bouwen van: • Miniheistellingen• JPL-Persen • Plamuurpersen • Krammenpersen • Palenkrakers • Kielklemmen Door de steeds strenger wordende regelgeving omtrent veiligheid en milieu, leveren wij CE gekeurde systemen en machines. Dit geeft u dus de zekerheid dat u een goed product koopt bij een deskundige en betrouwbare leverancier.
Couperus Hydrauliek BV | Fabrykswei 9 | 8734 HV te Easterein info@couperushydrauliek.nl | T 0515-332288 | F 0515-331640
Kolofon
Nûmer 10 – Novimber 2019
''Remember you're the one who can fill the world with sunshine'' Redaksje: Kopij Doarpskrantsje: Webside Easterein.nl: Facebook: Advertinsje? Rekkennûmer: Printwurk: Foto foarside: Opmaak: Kopijdatum:
Bauke de Boer, Nathalie Oliveiro en Paul David Meesters doarpskrante@easterein.nl as by Nathalie Oliveiro, Dobbelân 7 info@easterein.nl Twitter: @easterein_frl Fraach&oanbod&sa en Easterein fan earder en no Mail nei doarpskrante@easterein.nl NL70 RABO 0349 5017 26 û.f.f. Doarpskrante Drukkerij Van der Eems Willy Sybesma Froukje Dijkstra 27 novimber
De redaksje fan de Doarpskrante is net oanspraaklik foar de ynhâld of strekking fan de stikken. De redaksje behâldt har it rjocht foar om artikels yn te koartsjen of mooglik te redigearren. Troch it ynstjoeren fan tekst- of beeldmateriaal jouwe jo tastemming foar it fermannichfâldigjen hjirfan.
Doarpsaginda Novimber 6 novimber
hiele dei
8 - 23 novimber 9 novimber
Grize container Kollekte Nationaal MS Fonds
9:15-10:15
Ald papier Wilhelmina
20:30-21:30
Easterein Rocks Bergsma Easterein
hiele dei
Griene container
19:30-20:30
Passage Skoalleseize
20 novimber
hiele dei
Grize container
23 novimber
13:30
Yntocht Sinteklaas Skippersbuorren
24 novimber
16:00-17:00
Bluesecruise Eastersnein mei The Hoochies Bergsma Easterein
27 novimber
hiele dei
Griene container
13 novimber
Lêste ynleverdatum kopij doarpskrantsje Desimber 4 desimber
hiele dei
Grize container
8 desimber
9:15-10:15
Ald papier Wilhelmina
Dizze ynformaasje komt fan easterein.nl en út de mailtsjes dy’t wy krije. Ha jo ek wat foar de doarpsaginda? Mail it dan nei doarpskrante@easterein.nl
Leer je dorp kennen! 1e bijeenkomst zondagmiddag 24 november Jan Hiemstra - bekend van de rubriek Snypsnaren - kent Easterein als geen ander. Jan gaat eens per maand op zondagmiddag zijn kennis van het dorp met liefhebbers delen. Dat kan op verschillende manieren gebeuren: Met een voordracht, met oude foto’s of met een rondwandeling. Hoort u bij de ‘import’ van Easterein? Of bent u hier hikke en tein maar blijft u nieuwsgierig naar de geschiedenis van ons mooie dorp? Dan is dit een kans voor u om Easterein (nog) beter te leren kennen. Iedereen is welkom.
De eerste bijeenkomst vindt plaats op: - zondagmiddag 24 november - 15.00 tot 16.30 uur - locatie: de Skoalleseize, naast de sportvelden. Voor aanmelding en informatie kunt u mailen naar Maaike Dekker: maaikedekker123@gmail.com
Nijs fan de oranjeferiening Oranje en Heitelân It jierlikse ledejild fan Oranje en Heitelân fan € 1,15 geane we wer yn novimber ôfskriuwen at jo ús in machtiging derfoar jûn hawwe. De doarpsfeesten binne folgjend jier op tongersdei 25 juny en freed 26 juny. Dizze dagen fan de doarpsfeesten kinne jim alfêst yn jim aginda sette... Groetnis, Oranjeferiening Oranje & Heitelân Jan Jetze, Johannes, Jelte, Ruurd, Klaas, Christian, Hieke, Vera en Frida
Ut de fan... húshâlding it? Wa binne d
‘Er werd altijd en overal gezongen’: afscheid van Greidelûd Door Bauke de Boer en Paul David Meesters
Onlangs nam het famkeskoar Greidelûd afscheid van haar dirigent, meester Philippus Hingst. Het Doarpskrantsje zocht drie oud-leden op: Thea BrouwerTerpstra, Talitha Dijkstra en Anneke Porte-Elgersma. Het werd een gesprek waarin een heleboel mooie herinneringen naar boven kwamen. Het begon allemaal al een halve eeuw terug. Bij meester Hingst in de klas werd altijd volop gezongen. De schooldag begon al met liedjes zingen, waarna een versje werd opgezegd. Een paar meisjes uit klas 5 vroegen hun muzikale meester of ze vaker met hem konden zingen. En zo werd het koor Greideklanken geboren. Mattie Dijkstra en Elly Tiemersma waren de meisjes van het eerste uur die bij het koor zouden blijven zingen, met alleen een paar jaar onderbreking toen er jongens in het spel kwamen. Als je in klas 5 kwam mocht je bij Greideklanken aanschuiven. Elke donderdagavond werd er gerepeteerd in het schoolgebouw. De meisjes betaalden elke week keurig 25 cent om de papierkosten te dekken. En het werd een groot succes. Bijna alle meisjes die bij meester Hingst op school gingen hebben meegezongen in Greideklanken. En ze bouwden een flink repertoire op: van Johannes de Heer (‘Tel uw zegeningen’) via Friese liedjes tot aan Gospel songs. De didactische gaven van meester Hingst zorgden ervoor dat er heel vakkundig werd gezongen. Hij begeleidde het koor aanvankelijk op een oud harmonium, op een krakend houten krukje. Aan een paar repetities had het koor meestal genoeg om een nieuw optreden voor te bereiden. Thea, Talitha en Anneke benadrukken dat meester Hingst de spil van het koor was. Hij zorgde voor een bijzondere sfeer, liet elk koorlid in haar waarde, bleef zelf altijd bescheiden en had veel geduld. De zangkwaliteiten van Greideklanken gingen al snel rond en van het ene optreden kwam het andere: “er werd altijd en overal gezongen.” Greideklanken verzorgde talloze optredens in bejaardenhuizen, verpleeghuizen, kerken, enzovoort. Het koor had inmiddels een heus bestuur samengesteld. Aan de secretaris was het de taak om van elk optreden een kort verslag te schrijven. De famkes droegen dan een zwarte rok, witte blouse en witte kniekousen, met een rode muziekmap. Op heel wat Friese plekken was het koor te beluisteren, tot aan Oldeberkoop en Anjum toe. Soms werd er samengewerkt met een ander koor, zoals het mannenkoor Ons Genoegen uit Heech dat meester Hingst ook dirigeerde. Zijn vrouw Tytsje was dan ook steevast van de partij, zij verleende een hoop hand en span diensten.
EÊn optreden in Harlingen is Thea, Talitha en Anneke vooral bijgebleven vanwege de schrik. Bij aanvang was iedereen er, behalve meester Hingst. Die kwam op het laatste moment op haren en snaren binnen met een broek vol modder. Zijn auto was op een donker dijkje van de weg geraakt. Het liep gelukkig goed af. Van veel optredens zijn opnames gemaakt, bijna alle oud koorleden hebben nog wel cassettebandjes in huis die meester Hingst voor hen verzorgde. Er werden zelfs twee langspeelplaten gemaakt. De opnames daarvoor vonden plaats in de kerk van Lutke Wierum, daar was de omgeving mooi stil. Meester Hingst moest zijn gewoonte om met zijn voet het ritme mee te stampen wel even onderdrukken. In de pauzes waren er soep en broodjes in de dorpspastorie. De verkoop van de lp’s liep zo storm, dat er platen moesten worden bijgeperst.
Er was trouwens ook ruimte voor ander plezier. Eens per jaar ging het koor met gehuurde VW-busjes naar het Fûgeltsje park in Rijs, waarna de dag werd afgesloten met een zwempartij bij Mirns, met meester Hingst voorop! Rond 1988 droeg meester Hingst het dirigentstokje over aan Sjoukje Scheltema die nog een paar jaar doorging met Greideklanken.
En toen werd het 2011. Er bleek nog geld over in de kas van Greideklanken en het idee ontstond om een reünie te organiseren. Bij Mattie thuis verzamelden zich maar liefst zo’n vijftig oud-leerlingen. Het was één groot weerzien en delen van herinneringen. En natuurlijk werd er volop gezongen, die liederen raak je tenslotte nooit meer kwijt. Ter plekke werd besloten om een spontaan concert voor de Eastereiners te houden. De oude Gereformeerde kerk bleek te klein om alle belangstellenden te herbergen, dus moest er worden uitgeweken naar de Hervormde Kerk. Een half jaar later werd er vanuit Itens aan meester Hingst gevraagd of hij met wat oud-koorleden de dienst wilde verzorgen omdat een ander koor uitviel. In het kerkje van Itens waren ook veel ouders van de famkes aanwezig. Na afloop zei men: 'de klank van de Greideklanken is nog steeds hetzelfde gebleven'. Na dit optreden werd het groepje met regelmaat gevraagd voor een kerkdienst. En zo kreeg Greideklanken na al die jaren een vervolg, onder de nieuwe naam Greidelûd. Greidelûd had een mooie balans van stemmen, waardoor veel meerstemmige stukken konden worden gezongen. Een enkele keer trad Greidelûd ook buiten Friesland op, zoals tijdens de Zonnebloem vakantieweek in het F.D. Roosevelthuis in Doorn.
Een tijdje terug maakte meester Hingst de keuze om zijn tijd met Greidelûd af te sluiten. Het afscheidsconcert vond december 2018 plaats in Herre’s Herberg in Hieslum, het dorpje waar Philippus en Tietsje altijd op de camping stonden. De Volendammer zanger Kees Plat sloot bij het optreden aan. Het was voor iedereen een heel emotioneel concert, er werd dan ook afscheid genomen van een prachtig en lang gedeeld verleden. Op 29 september 2019 volgde nog een laatste optreden van Greidelûd tijdens de kerkdienst in Itens waar meester Hingst als organist afscheid nam. Hendrik van de Meer (bekend van het Kwartettenkoor) schreef voor die gelegenheid een ontroerend lied voor meester Hingst. Als toegift werd “Rejoice in the Lord” gezongen, een favoriet lied bij alle koorleden. Meester Hingst heeft zijn stokje nu definitief aan de wilgen gehangen. En of de dames van Greidelûd in een of andere vorm nog weer samen zullen zingen? Wie zal het zeggen… Maar de bijzondere jaren met meester Hingst hebben ze in hun hart gesloten. En als je als voormalig famke van meester Hingst straks met Kerst de CD van Greideklanken weer eens opzet, weet je wat er gebeurt: het maakt je tegelijk weemoedig én blij.
Vlaggenlijnen naaien voor Drukkerij Van der Eems In de vorige dorpskrant stond een interview met Greet Bouma over het maken van vlaggenlijnen voor drukkerij Van der Eems. Hierin stond per abuis dat dit op basis van vrijwilligerswerk gebeurd. Dit is echter thuiswerk waar wel degelijk een vergoeding tegenover staat. Mocht u ervaring hebben met de naaimachine en ook geïnteresseerd zijn in het maken van vlaggenlijnen dan kunt u contact opnemen met Jan Jetze Brouwer via janjetze@vandereems.nl of bellen naar 0515-429210
Nijs fan de Sinteklaaskommisje Witte jimme it noch, it Sinteklaasfeest fan foarich jier? It draai-oargel op de Skippersbuorren, it moaie waar en in gesellige sfear? Mar wer wiene sinteklaas en de piten?? It wie de “tomdom” dy de route fan de boat feroare hie. En de 2 piten dy yn in rubberboatsje kamen. Yn Noflik wiene Sinteklaas en de piten allegear yn ‘e fakansje stimming. Sinteklaas op in strân stoel en de piten te luierjen yn it sân. It waard wer in moai feest yn Noflik. Nochris tige tank der foar! En in feest wurdt it dit jier wer!! Wy meie Sinteklaas op 23 novimber wer ûntfange. We ûntfange de Sint om 13:30 oere op de Skippersbuorren en sil dernei yn optocht nei Bergsma. In praktysk fersyk oan de âlders: Graach in plak te sykjen op de stuollen neist en achter yn ‘e seal. Maatskiplike stage? Binne jim noch op syk nei in plak foar in maatskiplike stage dan kinne jim jimme oanmelde by Annemieke (06 19916285). Wy ha de plak en de romte foar in leuke stage. Dus set it op de kalinder: 23 novimber yntocht Sinteklaas! Groet, Annemieke, Tineke, Houkje, Jikke en Baukje
In Eastereiner by de Freule Troch Gerben van Snits
Sûnt novimber 2018 is Tjeerd Dijkstra fan de Wynserdyk de foarsitter fan it bestjoer fan Stichting De Freulepartij yn Wommels. “De earste kear is my tige goed befallen! Koarte nachten, mar in soad enerzjy.” Tjeerd Dijkstra is hast synonym oan keatsen. Fan syn sechsde jier ôf keatst er, mei tsien mocht er de keatsen sette by De Freule. “Dat docht wat mei je, at je dat dwaan meie!” In pear jier letter siet er yn de bouploech en mocht er helpe om de houtene tribunes op te bouwen. Yn 1979 en 1980 mocht er foar syn eigen doarp útkomme op ‘e Freule. “It is in hiele ear at je meidwaan meie mei De Freule en je eigen doarp fertsjintwurdigje meie. Ik haw net wûn, mar om dêr te stean mei tûzenen oan publyk. Dat moatte je meimeitsje!” Twillingdoarpen Oan entûsjasme gjin gebrek, Tjeerd soe oeren prate kinne oer keatsen, de skiednis fan it keatsen, oer De Freule en oar de keatsferieningen fan Easterein en Wommels. Ja, ek fan Wommels, want Tjeerd is hikke en tein yn Wommels en is earst troch syn frou Mattie nei Easterein kaam doe’t er 22 wie. Hy waard fansels lid fan de keatsferiening Easterein, mar de loyaliteit mei Wommels is altyd bleaun en hy is no fyftich jier lid fan de keatsferiening Wommels. “Wommels en Easterein hawwe in soad gearwurke. Wommels hat it swimbad, Easterein hat de sporthal. Einliks binne it twillingdoarpen. As bern fuotballe ik al yn Easterein en no noch altiten. Ek op it keatsmêd wurkje Wommels en Easterein al in protte gear.” Foarsitter Tjeerd hat yn 1995 in oplieding bedriuwskunde ôfslute. In pear jier letter waard er frege om foarsitter fan de keatsferiening Easterein te wurde. Alve jier hat er him mei hert en siel jûn foar de keatsferiening en hy hat in modern bestjoer opset. Yn dy tiid sieten alle bern fan Easterein op it keatsen. Doe’t er yn 2009 ôfskied naam fan it bestjoer fan Easterein stie de foarsitter fan it haadbestjoer fan de KNKB foar de doar, oft er wol yn it bestjoer woe? “It bestjoer fan de KNKB regelet alles om it keatsen en de wedstriden hinne en ek in ôffurdiging nei it ynternasjonale keatsen. Yn dy tiid haw ik in soad minsken kinnen leart, fan pleatslike keatsferieningen oant provinsjebestjoerders. Oardel jier lyn bin ik hjir mei stoppe en sadwaande wie ik beskikber foar wat oars. Foar it earst yn myn libben stie de simmer net folslein yn it teken fan it keatsen en wy hawwe
nei Skotlân op fakânsje west. Oars steane wy op in camping yn ‘e omkriten, wylst der altyd in wedstriid is wêr’t wy by wêze wolle.” De Freulepartij “Nea yn myn libben haw ik De Freule mist, alle jierren bin ik dêr as taskôger. De bân mei Wommels is altyd bleaun. Doe’t de foarsitter fan Stiching De Freulepartij ôfstân die fan syn funksje, waard ik frege. Ik fielde my enoarm fereare!” Mei sa’n steat fan tsjinst is it fansels ek net frjemd… “De Freule waard altyd organisearre troch de keatsferiening, mar der kaam hieltyd mear wurk by. In calamiteitenplan, draaiboeken, sykje fan sponsoren, it oanfiere fan 200 frijwilligers, it regelje fan tribunen, toiletweinen, fergunningen, kontakten mei de veiligheidsregio, gemeente, EHBO, de parse… It wie net in wûnder dat de keatsferiening gjin bestjoersleden mear fine koe, want it is in hiel jier wurk foar ien belangrike wedstriid mei fiiftûzen besikers. Yn 2016 is dizze stichting opset om alles om dizze wedstriid hinne te regeljen, mar wol yn kontakt mei de keatsferiening Wommels. Direkt nei de PC begjinne de tariedingen foar De Freule. De sneons is de lotting, moandei in soad ynterviews, tiisdei wie der it Freulekafé (live op Omrop Fryslân) en dêrnei de Freule-lêzing. Woansdei de hiele dei op it fjild en de oare dagen alles wer opromje en ôfbrekke. In hiele drokke wike, mar alles foar ien grut feest: De Freulepartij! It wie no in op ‘en uterst spannende wedstriid. It like der tige op dat Berltsum winne soe, mar ynienen sloech Winsum werom. It hat in healoere stil west op ’e tribunen, sa spannend!”
Alve novimber is de dei, dat myn ljochtsje, dat myn ljochtsje. Alve novimber is de dei, dat myn ljochtsje skine mei!
Alle Eastereiners op 'e foto
Protestantse gemeente te Easterein “Het mooiste zit van binnen” Efkes foarstelle As ik my net fersin hawwe jim allegear in gids mei ynformaasje oer en aktiviteiten fan jim doarpstsjerke troch de bus krigen. Dyjingen dy’t der yn omlêzen hawwe, is it miskien opfallen dat der by bepaalde aktiviteiten de namme Geartsje van der Meer, stiet. Minsken dy’t net of net sa belutsen binne by de tsjerke sille dat in frjemde namme fine. Dêrom stel ik my efkes foar. De measte Eastereinders sille wol witte dat dûmny Riemer Praamsma nei in oare gemeente tagien is. Tsjinstwurdich duorret it wol efkes foardat tsjerken wer in dûmny fine. Dêrom hat it bestjoer fan de tsjerke (de tsjerkeried) besletten om my te freegjen om yn de saneamde ‘fakante perioade’ wat saken waar te nimmen. Dêroer daliks mear. Earst efkes koart wat oer mysels. Ik wenje mei man en soan yn Wurdum en bin sûnt 2017 sa’t se dat neame: tsjerklik wurker of pastor. Foarrich jier haw ik dêr de noadige ‘papieren’ foar helle. Tsjerklik wurkers dogge ûngefear deselde dingen as dûmny’s mar de neidruk by dûmny’s leit mear op de útliz en de bemoediging fanút de bibel. De hoofdtaak foar dûmnys is faaks it foargean yn de tsjerketsjinst. Sy hawwe in universiteare oplieding dien. By my as ‘HBO-theoloog’ leit de neidruk mear op de praktyk fan it omgean mei minsken, mei it leauwen as (mooglik) útgongspunt. Dizze (tsjerklike) mienskip is foar my in útdaging om’t hjir ek wat dingen fan my frege wurde dy’t oars op it mêd fan in dûmny lizze; bygelyks gean ik foar yn in oantal tsjinsten, foaral spesjale tsjinsten. Dit jier is dat de tsjinst op krystjûn en âldjiersjûn. Ek de tsjinst wêr’t wy de minsken yn betinke dy’t ús ûntfallen binne (sjoch fierder op mear hjiroer). Dêrneist (bege)lied ik in oantal gespreksof bibelgroepen. As tsjerklik wurker bin ik ek beskikber foar it lieden fan útfearttsjinsten en gean ik by minsken op besite dy’t dat wolris brûke kinne. En dêr woe ik it graach mei jim oer ha, want…. fiel jim frij om fan myn tsjinsten gebrûk te meitsjen ek as jim net lid fan tsjerke binne. As ien fan jim ergens mei om rint en der wolris mei immen oer prate wol dan kin dyjinge my belje of maile.
Of as jim as famylje immen sykje dy’t jim belûke wolle by it stjerren en it ôfskied fan in famyljelid, dan kinne jim kontakt mei my sykje. Foar in gesprek kinne jim skilje (06-42623575) of maile (geertjevandermeer@ziggo.nl). Foar in tsjinst by in ôfskied is it better om earst mei de foarsitter fan de tsjerkeried te skiljen, sjoch webside: https://kerkeasterein.nl. Mei freonlike groetnis, Geartsje van der Meer
Bijeenkomst(en) om een geliefde te herdenken Voor iedereen die afgelopen jaar een dierbare aan de dood verloren heeft en van wie vanuit de Martinitsjerke afscheid is genomen, is er op 24 november in de Martinitsjerke een herdenkingsbijeenkomst. Deze bijeenkomst is een onderdeel van een kerkdienst (begint om 9.30 uur) en geeft gelegenheid om stil te staan bij het verlies van de overledenen van afgelopen jaar. Er is in onze samenleving steeds meer behoefte aan het gezamenlijk herdenken van overledenen en het delen van verdriet en rouw. De Martinitsjerke wil daarom iedereen die een dierbare aan de dood heeft verloren, onlangs of langer geleden, uitnodigen om in deze ingetogen bijeenkomst bij hen stil te staan. Er is muziek, er worden gedichten gelezen, en er is gelegenheid om een lichtje voor de overledene op te steken. Op 8 december 2019 om 19.00 uur organiseren we in Easterein voor het eerst ‘Wereldlichtjesdag’. Dit is een samenkomst en een gedenkmoment voor familieleden van overleden kinderen. Volgende maand worden jullie hierover verder geïnformeerd. Voor algemene informatie en opgaven verwijzen wij jullie alvast naar http://www.wereldlichtjesdag.nl of https://kerkeasterein.nl/item/wereldlichtjesdag
Ut de âlde doaze: Easterein wer filmdoarp Ljouwerterkrante 16 maart 1985
Easterein, de lêste jierren al faker in favorite filmlokaasje, wie no it dekôr fan de film, dizze kear fan in frysktalige, ûnder lieding fan regisseur Pieter Verhoef. De hiele dei waarden de scenes opnommen foar de Hogerhuis-film "De Reade Dream".
' (' '(-#& *
n a f n e n o e De fr
' #, ( *)*(!* &&
Rocks Junior ,*( " #%" %&#'#/+
!('! 0
.
*!+& %# ) '
+, * #' ( *
*' ( & !*( )
*! +
+, * #' ( $+
Wilhelmina-nijs Sa at jim op de foto sjen kinne, is ek Wilhelmina drok oan it repetearen foar Easterein Rocks. De lêste repetysjes en op de jûn sels begelied dirigent Wilbert Zwier ús. Wy ha neist ús eigen repetysjes ek al tegearre mei alle muzikanten oefene, dat wol sizze mei de band, it koar en it korps. Der kwaam fuort in enerzjy los, dat mear is as de losse ûnderdielen by elkoar op telt! It gehiel krijt al hieltyd mear foarm. Dêrneist sil it jeugdkorps in prachtich foarprogramma delsette, as Rocks Junior. Ek sy binne û.l.f. Joke Krist drok oan it repetearen hjirfoar.
Yn oktober holden wy foar de jeugdleden fan 6 muzykferienings (Wommels, Weidum, Wjelsryp, Spannum, Easterwierrum en Easterein) út âld-Littenseradiel in Play Inn. Rom 40 muzikanten hawwe mei elkoar muzyk makke. Sy hawwe yn ien middei leuke muzyk ynstudearre. Jûns joegen sy oan famylje en freonen in lyts konsert. De muzikale lieding wie yn hannen fan Menno Haantjes en ús eigen Joke Krist. In tige slagge middei en jûn! Us pipermuntsje-aksje op 8 oktober wie wer in grut súkses. Ek ha de leden fan de Rabobank stimme kinnen op Wilhelmina foar de aksje ‘Rabo clubsupport’. Dit levere Wilhelmina in moai bedrach fan goed 300 euro op! Tige tank foar jo stipe! It âld papier wurdt op 9 novimber wer ophelle troch ús. Mocht it reinich waar wêze, dan graach it papier pas de moarns oan de dyk sette, omdat oars de wiete doazen by it fersjouwen út elkoar falle. Wy sjogge jim graach op sneontejûn 9 novimber by de freonen fan Easterein Rocks yn Bergsma Easterein! Seal is iepen om 20.30 oere. Hertlike Groetnis, Tina de Boer
Snypsnaren: It wite goud Troch Jan Hiemstra
Al jierrenlang komt der yn ús doarp goud út de grûn. Natuerlik gjin ‘echt’ goud, mar de molke fan de kij (=koeien) der ’t de goudgiele tsiis en bûter fan makke wurde. Soks smyt noch altyd ‘goud’ op. Jierrenlang wie dit de iennichste boarne (=bron) fan wolfeart. De kij By it grutte tal pleatsen om Easterein hinne rûnen der maitiids en simmers tusken de ûngefear 10 en de 25 kij. Dat wiene by sawat alle boeren swartbûnte en Fryske. Lyts fan stik, mar moai fan tekening. Se joegen flink molke mei in soad fet, en dêr wie it om begûn. Foar de slacht wiene se wat oan de behindige kant. Se foarmen it meubilêr yn it lânskip. Troch it wrotten fan de boeren en it oprjochtsjen fan it Friesch Runvee Stamboek waarden dit dè kij, oant der ‘ynienen’ klam kaam te lizzen op bisten dy ’t mear molke joegen, èn foar de slacht mear kilo ’s hiene. Doe wie it oer mei it suvere Fryske ras, mar der is wat fan oerbleaun. De bisten dy ‘t nei Amearika ferkocht wiene, waarden dêr krúst mei de Holsteiners en kamen as Holstein-Friesian werom en feroveren ek Fryslân: noch wol swart-wyt, mar grutter en swierder, èn se joegen mear molke. It melken It wite goud moast earst wol wûn en ferwurke wurde. Twa kear deis waarden de kij molken. Soks waard jierrenlang mei de hân dien. Dit levere hiel wat drokte op. Ut tal fan huzen kamen moarns tsjin fjouweren de boere-arbeiders dy ’t rinnend en letter fytsend nei de boer gongen. De kij waarden moarns tusken goed fjouwer oere en foar sânen molken. Soks barde op ‘e nij yn de neimiddei tusken fjouweren en seizen. Yn drokke tiden sa as maitiid en simmer (en dat wie ek de tiid dat de kij de measte molke joegen) wiene faaks ek noch de faam (= de dienstmeid) dy ’t by de boerinne oan it wurk wie en in melker of melkster (faaks in widdofrou dy ’t mei melken wat byfertsjinne) yn it spier. Mar ek de boerebern waarden net mijd (=gespaard); se learden al jong it melken, earst by in wat âldere ko dy ’t de molke maklik sjitte liet, en moasten al rillegau folop meidwaan. De ferwurking Dy molke waard oarspronkelik op de eigen pleats troch de boerinne ta bûter en tsiis ferwurke. Dy produkten waarden dan ferkocht oan in keapman.
Yn it doarp herinnerje de huzen mei healemoannefoarmige rútsje yn de boppeferdjippingen noch oan dizze tiid. Efter dy rútsjes wie de tsiissouder der ’t de tsiis rypje moast. Troch allegearre oarsaken kaam oan dizze manier fan bûter- en tsiismeitsjen in ein. Oeral op it Fryske plattelân waarden oan de ein fan de 19e ieu bûter- en tsiisfabriken boud. It swiere wurk waard dêr goedkeaper, mar ek hygiënysker dien. It Eastereiner fabryk kaam der yn 1897 en waard yn 1964 sletten. Winter- en simmerdeis Winterdeis stiene de kij op stâl. As de arbeider by de boer kaam wie dy der faaks al, mar der wiene der ek dy ’t har troch de arbeider roppe lieten om noch efkes achter it breiden broekje fan de frou lizze te kinnen. De bussen der ’t de molke yn moast, stiene mei de tjems (= melkzeef) derop yn de stâl. Simmerdeis rûnen de kij yn it lân. Mei de bussen op de wein en it hynder der foar gongen boer en arbeider derhinne. De kij waarden dan earst yn de jister (= hoek waar de koeien gemolken werden) dreaun; de bussen kamen fan de wein en it melke koe begjinne. It hânmelken Under it melken siet de melker op in tuolle (= laag krukje) oan de sydkant fan de ko. Foaral in jong bist koe noch wolris wat obsternaat wêze en dêrom waarden mei in stik tou earst de efterste poaten fêstbûn. Dan koene se ûnder it melke net tsjin de amer skoppe. Foardat de melker begûn moast der earst in fochtige lape oer it jaar (=uier), kaam der wat ‘uierfet’ op de oeren (= spenen) út in hoarn dy ’t de melker oan syn rym hingjen hie. Om de hannen fan de melker wat linich te meitsjen waarden de earste drippen oer de hannen fan de melker spuite, mar dêrnei gong it los en brûsde de molke yn de amer. Oant de lêste drip moast de molke út it jaar. Wie de ko molken dan krige se har frijheid werom. De amer molke moast troch de tjems. Yn dy tjems sieten twa gatsjeroasters mei in ‘watsje’ der tusken en waard de measte smoargens tsjinhâlden. Hoe skjinner de molke, hoe heger de molkepriis en hoe better de kwaliteit fan bûter en tsiis. It molkferfier Doe ’t de molke noch op de eigen pleats ferwurde waard, wiene der gjin molkriders, mar mei de opkomst fan de fabriken waard soks oars. De molke hie de lichemstemperatuer fan de ko en de bussen der ’t it ynkaam fielden altyd ‘waarm’ oan. Dy molke moast, foaral simmerdeis, sa fluch as mooglik nei it fabryk om dêr ferwurde te wurden. Soks wie in hiel oheeden. Der wiene
D! NIEUW IN FRIESLAN
? willen leren bespelen t en m ru st in n ee g ment of zou je graa s! Speel jij al een instrukschool Friesland aan het juiste adre e les op het instrument dat je Dan ben je bij Muzie en zeer ervaren muzikanten en speelt vanaenf gedeluieedsrsttechniek. ofessionele , bas of zelfs lichtJe krijgt les van pr gitaar, drums, zang , rd oa yb ke , no graag wilt leren. Pia
! n i e r e t s a E n i s e l Nu ookerritgHiintgast avoorr meer informatie, l Bel of mail G schoolfriesland.n ek zi u m t@ ri er g / 06 184 21 578
lfriesland.nl o o h c s k ie z u .m w ww
boeren dy ’t it mei eigen hynder en wein der brochten. De lytse boerkes en komelkers brochten it faaks op de fytskarre. Der wiene der ek der ’t soks tefolle tiid foar naam en dêr hellen de molkriders of -farders de molke op. De boeren dy ’t harren molke oan it Eastereiner fabryk leveren wennen op syn fierst oan de trekfeart fan Wommels nei Littens (Weakens ûnder Winsum), op de Skrins ûnder Littens, yn Hartwert ûnder Boalsert, oan de Frjensjerterfeart tusken Reahûs, Rien en Lytsewierrum. Winterdeis levere it molkfarren by froast problemen op. Salang it iis noch net te tsjok wie waard it brutsen troch der trochhinne te farren. Koe soks net mear dan moast it op ‘e slide oer iis nei it fabryk. De molkriders en -farders Molkrider of -farder wie net in noflik berop. It wiene lytse selsstannigen (ZZP-ers soene wy hjoed-de-dei sizze). Ien kear it jier waard it molkferfier oanbestege en wa ’t it dan foar de leechste priis dwaan woe waard de spek-keaper. 365 dagen it jier en twa kear deis moasten je presint wêze. In reiske nei Costa del Fier Fuort wie der net by! Hynder en wein (letter molkauto) of boat moasten se sels keapje. It wie ek nochris ferantwurdlik wurk; ien kear yn de fjirtjin dagen moast de opbringst fan de molke, it molkjild, by de boer besoarge wurde. Dêr siet dan by de measte boeren in knappe sigaar oan fêst. It kaam ek foar dat it molkjild yn in slúf tusken it lid (=deksel) fan in lege bus drukt waard en de boer it mar fine moast! Op it fabryk Op it fabryk waard de molke op de melkûntfangst ôflevere. Per boer waarden de bussen lege, waard in meunster nommen en it gewicht bepaald. Dêrnei gong de molke yn grutte tanks en waard it mei de molke fan al dy oare boeren de grûnstof foar bûter en tsiis.
Ut de húshâlding fan... Oplossing Dizze kear in foto út de húshâlding fan de famylje Teake en Marieke Posthuma. Fan links nei rjochts: Tsjerkje, Dieuwke, Marije en Baukje.
Bergsma
Easterein
Restaurant-partycentrum Sibadawei 2, 8734 HE Easterein Telefoon: 0515 - 331290
DE BIBLIOTHEEK is er VOOR IEDEREEN ook als je geen lid bent Ferdivedaasje op freed is iedere tweede vrijdag van de maand van 16.00 - 17.30 uur. Op 8 november komt Aletta Nieboer, holistisch therapeut van praktijk Sinneflecht te Britswert. Ze bespreekt het onderwerp: Wat betekent een holistische kijk in de praktijk. Kom koffie drinken, luisteren en meepraten. Opgeven is niet nodig en iedereen is welkom. Boekbespreking op maandagavond 11 november. We bespreken het boek Selma van Carolijn Visser. Heb jij genoten van dit boek of juist niet? Kom meepraten in de bibliotheek, we beginnen om 20.00 uur. Elke eerste en laatste maandag van de maand (4 en 25 november) is er Digitaal Café. Van 14.00 uur tot 15.00 uur zitten er vrijwilligers klaar om belangstellenden te ontvangen. Voor al je vragen over smartphone, tablet, laptop of pc. Op maandag 18 november is er zoals iedere derde maandag van de maand weer Creatief Café. Neem je eigen handwerk mee of sluit aan bij een gezamenlijk project.
Wat is keatsen?
Troch Gerben van Snits, mei tank oan Wilma Sjaarda Doe’t wy oardel jier werom yn Easterein kamen te wenjen, skreau ik al dat ik neat mei sport haw. Ik sport net en wyt de rigels ek net. Oft it no om volleybal, fuotbal as tennis is. Ik bin berne yn Gelderlân en grutbrocht op ‘e grins fan Fryslân en Oerisel. Myn âlden wiene anti-Frysk en fan keatsen hie ik, foardat ik in jier as achttjin wie, noch nea heard. Ik kin my begripe dat der mear Hollanners yn Easterein binne dy’t net witte wat keatsen is… In goede reden om oer te gean yn it Nederlânsk. Wikipedia heeft een mooie pagina over het kaatsen en die doet mij leren dat de “typisch Friese sport” pas vanaf 1505 in Friesland gespeeld wordt, geïntroduceerd door Hollandse dijkwerkers tijdens de inpoldering van Het Bildt. Het kaatsen wordt in diverse varianten in meer dan 50 landen en landstreken beoefend en heeft als gemeenschappelijke factor dat de bal met de handpalm geretourneerd moet worden. Er wordt gespeeld met twee teams van elk drie personen, een ‘partuur,’ op een veld van 61 bij 32 meter. De bal weegt ongeveer 24 gram en is gevuld met koeienhaar. Veld en partuur En daar begint het mij te duizelen. De vele vaktermen van het kaatsen vliegen over de pagina, zowel in het Fries als het Nederlands. Een korte en simpele samenvatting… Het veld is opgedeeld in meerdere vakken, aan de ene kant de opslagvakken met recht daar tegenover het ‘perk,’ een vak van 19 meter lang en vijf meter breed, tussen de achterlijn en de voorlijn. De opslager moet vanaf het opslagvak de bal opslaannaar het perk. Het partuur heeft vier functies te verdelen: een eerste opslager, tweede opslager, voorste perkspeler en een achterste perkspeler. De tweede opslager is altijd een van de perkspelers, vaak degene die achter in het perk staat. Het partuur kan op verschillende
manieren samengesteld worden, zowel door opgave als formatie, als afvaardiging van een vereniging of door loting. Door loting wordt ook bepaald welke parturen tegen elkaar spelen. Het spel De eerste opslager staat in het opslagvak en zijn medestanders tussen het opslagvak en het perk (de opslagpartuur). Twee tegenstanders staan in het perkvak (perkspelers of perkpartuur), de derde staat buiten het perk en probeert de bal eventueel verder te slaan bij een retourslag van het opslagpartuur. De opslager moet onderhands de bal opslaan naar het perk en het perkpartuur moet zorgen dat de bal teruggeslagen wordt over de voorlijn. Het opslagpartuur mag hierna de bal nog retourneren naar het perk. De bal mag een keer op de grond stuiteren alvorens teruggeslagen te worden. Punten zijn op verschillende manieren te verdienen: • Voor het opslagpartuur als de bal in het perk komt en niet geldig teruggeslagen wordt over de voorlijn: een zitbal • Voor het perkpartuur als de opslag niet geldig gespeeld wordt of wanneer de opgeslagen bal niet in het perk landt en wanneer de bal door de perkspelers tot achter de opslag teruggespeeld wordt (tot achter de bovenlijn): een bovenbal • Onbeslist; wanneer er zes punten zijn gespeeld, worden het opslagpartuur en perkpartuur gewisseld. Kaatsen De naam van het kaatsen komt van de kaats (een blokje) wat gelegd wordt wanneer de punt onbeslist is. Dat gebeurt wanneer de bal tussen de voorlijn en de bovenliljn blijft liggen. De eerste keer wordt er een witte kaats gelegd en tevens wordt de eerste opslager vervangen door de tweede opslager. Wanneer de tweede onbesliste punt geslagen wordt, wordt er een rode kaats gelegd en wordt er gewisseld. Na een wissel wordt eerst om de witte kaats gespeeld en vervolgens om de rode kaats. De perkspelers moeten dan proberen verder te slaan dan waar de kaats ligt om de punt binnen te halen. De telegraaf De telegraaf is het scorebord voor het kaatsen. Iedere keer dat er een punt wordt gemaakt, wordt er aan de onderste zijtak een kegel gehangen, maximaal drie per kant. Wanneer er een volgende punt wordt gemaakt, worden de kegels
Fizel
D R O G I ST E R I J - PA R F U M E R I E
TERP 52, 8731 BA WOMMELS TELEFOON 0515 333 210
vervangen door een bordje “earst” op de middelste zijtak voor het winnende partuur en begint de telling opnieuw met 0-0. Zodra twee ‘earsten’ zijn gewonnen, wordt het bordje vervangen door een bordje “spul” op de bovenste zijtak. De winnaar is het partuur die als eerste de twee bordjes “spul,” het bordje “earst” en de drie kegels heeft hangen en dus geen ruimte meer heeft voor extra punten op de telegraaf.
Het is gebruik dat de winnaars een krans krijgen en deze aan de buitenmuur, dus goed zichtbaar, van de woning hangen. Belangrijke wedstrijden De belangrijkste kaatswedstrijd is de PC, de Koninklijke Permanente Comissie der Franeker Balverkaatsdag, die sinds 1853 op het Sjûkelân in Franeker wordt georganiseerd. De Frouljus PC vindt sinds 1976 plaats in Weidum. De Freulepartij in Wommels wordt sinds 1903 georganiseerd voor jongens van 14 tot 16, sinds 2000 bestaat de tegenhanger voor meisjes in Hitzum; de Ald Meiers Partij. Ook voor de junioren kaatsers (17-21 jaar) is er een speciale wedstrijd in het leven geroepen: de Jong Famme partij in Mantgum en de Jong Feintepartij in Easterein.
Wêr is dit?
Troch Anke Blanksma
Sjoch op www.easterein.nl foar de oplossing...
De koksmûtse: Mini pepernoten cheesecake Door Annebeth de Jong
Leuk voor Sinterklaas! Ingrediënten • Vulling: 300 gr roomkaas, 2 eieren, 50 gr suiker (1 tl vanille aroma) • Bodem: 100 gr pepernoten, 30 gr boter, gesmolten • Topping: 2 handjes pepernoten, 75 gr chocolade, gesmolten Benodigdheden • Keukenmachine of iets anders om fijn te malen • Mixer • Siliconen muffinvorm of papiertjes met een stevige muffinvorm • Boter om de vormpjes in te vetten (indien je geen siliconen vorm gebruikt) Bereiding • Verwarm de oven voor op 170 graden. • Verkruimel de pepernoten in een keukenmachine of stamp de fijn op een plank, tussen een handdoel met een zwaar voorwerp. • Smelt de boter en meng dit bij de verkruimelde pepernoten. Verdeel dit over 10 muffinvormpjes, bak alvast 10 minuten in de oven. • Neem een kom en voeg hierin de roomkaas, eieren, suiker en vanille aroma. Klop dit goed door tot er een dunner en luchtig mengsel ontstaat. Verdeel dit over de 10 bodems in de muffin vorm. • Bak vervolgens in ongeveer 20 minuten af, of tot de vulling stijf is. Ze de oven uit en laat bij voorkeur een uurtje in de afkoelende oven staan. Zet de ovendeur op een kiertje. • Zet vervolgens de cheesecakes op het aanrecht tot ze afgekoeld zijn en vervolgens in de koelkast en laat de cheesecakes verder opstijven. • Smelt de chocolade au bain marie en leg een laagje over de bovenkant van de cheesecakes. Wanneer de chocolade nog warm is leg je de pepernoten erop en druk stevig aan. Verdeel de rest van de chocolade over de pepernoten heen. Zet kort terug in de koelkast op de chocolade op te laten stijven. Bron:https://jaimyskitchen.nl/recept-mini-pepernoten-cheesecake-voor-sinterklaas
Bernehoekje
Troch Froukje Dijkstra
nieuwsgierig
kansen. Welkom bij van der Eems.
VA N D ER EEM S . N L E A S T ER EI N / HEER EN V EEN