DOARPSKRANTSJE EASTEREIN juny 2021
Kolofon
Nûmer 6 – Juny 2021 Redaksje: Bauke de Boer Marijke de Boer Paul David Meesters Nathalie Oliveiro Helga Develing Einredaksje: Mattie Dijkstra Foto foarside: Aline Evenhuis Opmaak: Froukje Dijkstra Printwurk: Drukkerij Van der Eems Kopij Doarpskrantsje: doarpskrante@easterein.nl as by Nathalie Oliveiro, Dobbelân 7 Webside Easterein.nl: info@easterein.nl Twitter: @easterein_frl Facebook: Fraach&oanbod&sa Advertinsje? Mail nei doarpskrante@easterein.nl Rekkennûmer: NL70 RABO 0349 5017 26 û.f.f. Doarpskrante De redaksje fan de Doarpskrante stelt har net oanspraaklik foar de ynhâld fan ynstjoerde stikken. De redaksje behâldt har it rjocht foar om artikels yn te koartsjen of mooglik te redigearren. Troch it ynstjoeren fan tekst- as beeldmateriaal jouwe jo tastimming foar it fermannichfâldigjen hjirfan.
Kopijdatum: Woansdei 23 juny
SPECIALIST OP HET GEBIED V VAN AN TUINEN P PARKMACHINES ARKMA ARKMACHINES Onze er varen medewerkers medewerkers adviseren adviseren u Onze ervaren graag over over de machines die he te graag hett bes beste ƎîƙƙĚŠ ċǹ ƭDž ƙƎĚČĿǶĚŒĚ ƙĿƥƭîƥĿĚɍ ƎîƙƙĚŠ ċǹ ƭDž ƙƎĚČĿǶĚŒĚ ƙĿƥƭîƥĿĚɍ ' îƥ ŒƭŠŠĚŠ ŠĿĚƭDžĚ ƎƑūēƭČƥĚŠ ǕǹŠɈ ŞîîƑ 'îƥ ŒƭŠŠĚŠ ŠĿĚƭDžĚ ƎƑūēƭČƥĚŠ ǕǹŠɈ ŞîîƑ Dž Ě ċĿĚēĚŠ ūūŒ ƥDžĚĚēĚĺîŠēƙ ŞîČĺĿŠĚƙ îîŠɍ DžĚ ċĿĚēĚŠ ūūŒ ƥDžĚĚēĚĺîŠēƙ ŞîČĺĿŠĚƙ îîŠɍ
Tuin- en parkmachines
Verhuur
Service & Onderhoud
ONZE MERKEN:
mechanisatie SIBADAWEI AWEI 24 8734 HE EASTEREIN 0515-332125
BOSSHOP LANDBOUW TUIN & PARK INDUSTRIE WWW.BOSMECH.NL
WESTEREIN 9 8571 GB HARICH 0514-602922
Doarpsaginda Juny 09 juny 16 juny 19 juny 20 juny 23 juny 23 juny 23 juny 28 juny - 3 july 29 juny 30 juny
07:00-08:30 07:00-08:30 19:00 16:00 07:00-08:30 Hiele dei
07.00-08.30 07:00-08:30
Griene kontener GFT Grize kontener restôffal Midsimmer Dûk, mei Helga Develing Reis met de Caprice, Martinitsjerke Griene kontener GFT Studzjedei Foareker, bern frij Ynleverje kopij Doarpskrante Kollekte Nasjonaal MS fûns Ald papier kontener Grize kontener restôffal
Dizze ynformaasje komt fan easterein.nl en út de mailtsjes dy’t wy krije. Ha jo ek wat foar de doarpsaginda? Mail it dan nei doarpskrante@easterein.nl
Afscheid van redactielid Doarpskrantsje Na een paar jaar met veel plezier aan het Doarpskrantsje te hebben meegewerkt, ga ik mijn energie in weer andere activiteiten steken. Ik ben blij dat ik in Helga Develing een prima opvolger heb gevonden. Mijn vrouw Maaike en ik woonden nog niet lang in Easterein toen het Doarpskrantsje op zoek bleek naar nieuwe redactieleden. Dat bleek een gouden kans! Ik heb veel dorpsgenoten ontmoet, vooral via de rubriek “De hobby van...”. Wat zijn er een hoop originele talenten in Easterein. En als je nieuwsgierig van aard bent (en dat ben ik) is het Doarpskrantsje een prachtig excuus om die nieuwsgierigheid te bevredigen. Welkom voelde ik me vanaf ons eerste begin in Easterein, met het Doarpskrantsje is dat fijne gevoel alleen maar verder gegroeid. En tenslotte: dank aan mijn mederedactieleden Nathalie, Bauke en Marijke voor onze steevast gezellige samenwerking! Paul David Meesters
Van het bestuur Van de gemeente SWF kregen wij de vraag voorgelegd om mee te denken over een passende naam voor de geplande nieuwbouw aan de Skoallestrjitte. Graag leggen wij deze vraag ook aan de dorpsbewoners voor. De suggesties moeten binnen zijn vóór 16 juni. B en W beslissen uiteindelijk op voordracht van de naamgevingscommissie van de gemeente. Er is geen restrictie aangegeven voor de naam. Voortgang nieuwbouwplan Het inbreidingsplan voor nieuwbouw aan de Skoallestrjitte op het voormalige terrein van Joustra Branje krijgt gestaag meer vorm. Dorpsbelang is blij met het plan van eigenaar/ontwikkelaar Vincent Kok. In ons overleg met de wethouder hebben we dat ook aangegeven en gevraagd om actieve medewerking om het plan zo spoedig mogelijk tot uitvoering te kunnen brengen. In vervolg op de door Vincent Kok georganiseerde inloop voor de omwonenden heeft hij overleg gevoerd met diverse partijen binnen de gemeente en het Wetterskip. Daarmee is een flinke stap vooruit gezet. Op basis van alle reacties is het plan verder uitgewerkt. Het plan is nu rijp voor een vooroverleg met de welstand. Dat is een eerste stap voor de vergunning. Daarmee komt er hopelijk akkoord op de ruimtelijke opzet en ontwerpinrichting en kan het vervolg van de procedure opgepakt worden. De planning is om in september voor het dorp een tweede inloop te gaan organiseren. Kortom er moet nog heel wat water door de rivier voordat met de start van inschrijving/verkoop kan worden begonnen. Voorzichtig wordt de datum van begin 2022 genoemd. Als dorpsbelang houden we jullie op de hoogte van de voortgang! Berend Santema, Henk Duimelaar, Broer Harmen Abma, Simon van der Velde, Sjoukje van der Eems, Catharina Veenstra en Sjouke Strikwerda
Waar vind je een AED in Easterein? Een Automatische Externe Defibrillator (AED) is een draagbaar apparaat dat het hartritme weer kan herstellen bij een hartstilstand. Dit gebeurt door het geven van een elektrische schok. Ook in Easterein zijn een aantal te vinden: • Andries Joustrastrjitte 16, plek buitenmuur woning, permanent beschikbaar • Restaurant-Partycentrum Bergsma, Sibadawei 2, plek buitenmuur, permanent beschikbaar • Sporthal de Greidhoeke, Stittenserleane 29, plek buitenmuur, permanent beschikbaar • Martinitsjerke, Tsjerkebuorren 2, plek buitenmuur, permanent beschikbaar • Huisartsenpraktijk Hoepman, Van Eijsingaleane 10, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren • De Skoalleseize, It Heechhiem 11, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren • Drukkerij Van der Eems, Sibadawei 20, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren • Bos Mechanisatie, Sibadawei 24, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren
De cursief gedrukte AED’s staan geregistreerd bij HartslagNu.nl
Hoe werkt HartslagNu?
Belt iemand 112 met het vermoeden van een hartstilstand, dan roept HartslagNu automatisch burgerhulpverleners, die staan geregistreerd bij HartslagNu via hun mobiel, op in de buurt van het slachtoffer. Zij krijgen de opdracht om te gaan reanimeren of om een AED te halen op de dichtsbijzijnde locatie. Zo krijgt het slachtoffer snel de juiste hulp terwijl de ambulance onderweg is.
Bêste minsken, Nei in ferbliuw fan 2 moannen yn sikehuzen en de Ielânen mocht ik op 30 april wer thúskomme. De flaggen út Stittenserleane en Dobbelân, wat in waarme thúskomst. Allegearre tige dank foar al dy kaarten, blommen en lekkers. Tige dank, Ymie Veninga Speerstra
Bêste doarpsgenoaten, Wat ha jim oan ús tocht, doe’t wy ferhúze bin nei fersoargingshûs Avondrust yn Makkum. It wie geweldich, sa’n soad kaarten en blommen! Wy wolle jimme dêr tige foar betankje! It hat ús goed dien! It wie in hiele omskeakeling fan in moaie wente, nei in fersoargingshûs. En dan ek noch fan Easterein nei Makkum! Lokkich binne we tegearre en we ha it hjir nei’t sin.It giet goed mei ús en wy winskje jim ek alle goeds ta! We komme fêst wol wer ris yn Easterein. Oan’t sjens en in groet út Makkum! Sikke en Yt Scheltema
Opbringst Longfonds De kollekte fan it Longfonds hat yn Easterein in totaalbedrach fan € 436,23 opbrocht. Dêrneist is noch rom € 32 doneard fia de mobile kollekte. Al mei al in prachtich einresultaat! Alle jouwers en kollektanten tige tank hjirfoar! Antje van Schepen
De huisartspraktijk van Easterein in ongewone tijden Door Paul David Meesters
“We proberen onze zorg altijd op maat te bieden” Voor dit interview met het Doarpskrantsje zijn huisarts Jantina Hoepman en apothekersassistente Anna Marie Tinga aan het eind van een lange werkdag aangeschoven. We beginnen iets later omdat eerst nog een patiënte met vragen over haar vaccinatie te woord moet worden gestaan.
Een beetje historie Afgelopen april was het twaalf jaar geleden dat dokter Hoepman de praktijk overnam van dokter Loor. Ze weet dat nog zo precies omdat haar derde kind – dochter Anne – drie weken later werd geboren. En in dezelfde periode was ze ook nog even, met man en de twee oudste kinderen, naar Wiuwert verhuisd. Ook voor een kraamverlof was weinig tijd: een paar weken na de bevalling was ze alweer aan de slag. Haar dochtertje nam ze mee naar de praktijk en ging in de Maxi-Cosi zelfs mee op huisvisites. Dokter Loor hield, net als zijn voorganger dr. Hemmes, lange tijd praktijk aan huis in het statige Doktershuis aan de Van
Eijsingaleane. Je kwam daar binnen via een zijdeur, er was een spreekkamer, een wachtkamer en één praktijkassistente. De tijden waren toen wel anders: de praktijk was rustiger, op woensdag zelfs gesloten. Later verhuisde dokter Loor’s praktijk naar de tegenovergelegen voormalige RABO-bank. Het gebouw werd 3 jaar terug grondig verbouwd. Daarbij verdween het oude buizenpostsysteem maar de zware kluisdeur zit er nog steeds. Hiernaast werd de praktijk uitgebreid met twee extra spreekkamers en een chirurgische kamer. Een heel bedrijf De eerste maanden na de komst van dokter Hoepman werkte dokter Loor nog mee in de praktijk. Kort nadat hij stopte sloot huisarts Mariska Boek aan. In de daaropvolgende jaren maakte de praktijk een flinke groei door. Inmiddels is het een heel bedrijf: er werken drie doktersassistentes, twee apothekersassistentes, praktijkondersteuners voor somatiek en voor GGZ (POH), een praktijkmanager, en een waarnemende huisarts. Daarmee kan er veel zorg ter plekke worden aangeboden waarvoor patiënten vroeger naar het ziekenhuis moesten. Dat gaat zowel om diagnostiek als behandeling: ECG (hartfilmpje), Holter (meting hartritme), bloedafnames, kleine chirurgische ingrepen en corticosteroïd injecties (bij gewrichtsklachten). En ook sociale visite hoort daarbij, inclusief de traditionele poppeslokjes. Poppeslok: Met poppeslok wordt zowel de kraamvisite als het glaasje sterke drank bedoelt. Met het glas drank werd van oudsher geproost op de geboorte van een kind. De drank die geschonken werd tijdens het kraambezoek heette ‘kandeel’. Deze brandewijn met kaneel, kruidnagelen en rauwe eieren werd niet alleen door gasten gedronken. Ook de kraamvrouw nam de drank om aan te sterken! Bij de kandeel werd vaak een stukje boffert geserveerd, een brood in de vorm van een tulband. Was er een meisje geboren? Dan stond er een suikerboffert op het menu. Bij een jongetje kon je krentenboffert verwachten. Vandaag de dag wordt er bij een poppeslok eigenlijk nooit meer drank gedronken.
Dokter Hoepman: “Ik vind ons brede aanbod passen bij een echte dorpspraktijk, mensen moeten niet voor alles hoeven reizen.” Bij die service-gerichtheid past ook het spreekuur op dinsdagavond. Ook Anna Marie herkent de charme van de dorpspraktijk: “Door de kleinschaligheid heb je veel contact met patiënten. Je kent vaak hun achtergrond, dat helpt om echt zorg op maat te bieden.”
79'')77:30 %*:%00)2
U &P ?9o o 0
s Ös¤¤ « ±±¢ ¤ Í¢ ¢s« â ¡« ~ × ¡ÂÈ I±× ¾P¤ ª È »¾± ¾sªªs sÈ Ö ¾Â sÈ ¾± «È «÷ âÍ Ö ¤÷ Ö¤ Â Ö ¾Ös« ¾Â « Ö Â ±ª~ « ¾È ª È ¢±±¤ Ý ¾ssÈs¾ª « « ¾± × È¾ ¡¢ »¾± Í È « â± sÈ ¡ Ö È Ö ¾~¾s« È « « » ¾ «ü ªs« ¾ ×ss¾±» È × ¤ ¤Í¢Èü
II¾±  ±« ¤ ¾ « ¾Ös¾ «  ¢ͫ ¾Ös ±s  ±s « d±ªª ¤Â 2 Í×s¾ «
d ¡ ¤ ¾ « ¡ ± ¡ s« ¾Â ¢Í«È «¢ «÷ ×ss¾ ±±¾ ¡ s« ¾Â ¢Í«È ± «÷ ~ È ¾ ¢ Íâ  ¢Í«È ªs¢ «ü
8
±Í × ÈÂ~ ±Í ss¤ þ d «Â × È ~ ss¤ þ ªss¤ d ¡ ~ « ¡ ª « ªss¤ « ¡ss¾ ¾sÈ Â «s~ ¤ « ùù
¾s ÂÖ ¾s« ¾ «
¤ «
'DDURP JD MH QDDU %DODQVLH d ¤ ¡ ¡ ±±¢ Ⱬ ¾ ¤ Ö « « ¤ ¢¢ ¾ ~¤ ¡Ö « È «þ I¤s« s« «Í ¡ L U&P «Ès¢ »¾ ¢ « × ¡ « ±¾ª ¾ « ¡ ¾ss «ss¾ ª± ¤ ¡¢ « Ös« ±«â ~ ¤ « ü
×××ü~s¤s«Â ü«¤ èî éí ñè îé éñ ;
Anna Marie kwam in 2015 bij de praktijk. Ze werkte voorheen ook als doktersassistente en springt nog wel eens in, maar haar hart ligt bij de apotheek. Daarin heeft ze 35 jaar ervaring opgebouwd: bij een andere huisarts, een openbare apotheek en een ziekenhuisapotheek. De apotheek zoals ze die nu in Easterein kan draaien spreekt haar het meest aan: “Alles is veel persoonlijker, niet in de eerste plaats zakelijk.” Easterein én omstreken De praktijk telt op dit moment 2160 patiënten, dat is relatief minder dan een gemiddelde huisartsenpraktijk. Dat is een bewuste keuze: productie staat niet voorop. Alle leeftijdsgroepen zijn vertegenwoordigd: naast ouderen (de oudste patiënt is nu 103 jaar) zijn er ook veel jonge gezinnen. Behalve uit Easterein komen patiënten uit naburige dorpen zoals Itens, Boazum, Hartwerd, Reahûs, Kubaard, Lollum, Waaksens en Wommels. En dan zijn er ook nog patiënten op grotere afstand die na hun verhuizing toch graag bij de praktijk bleven, uit bij voorbeeld Leeuwarden, Franeker, Harlingen. Al moeten die voor spoedzorg natuurlijk wel in hun eigen regio terecht. De Eastereiner praktijk is lid van een zogenaamde ‘Hagro’ (huisartsengroep), waarin ook de praktijken uit Wommels, Witmarsum, Makkum en Winsum zitten. In de Hagro wordt samengewerkt en een aantal taken verdeeld, zoals het bezoeken van vergaderingen en het organiseren van nascholingen, meestal samen met het Antonius ziekenhuis uit Sneek. Naar dat ziekenhuis wordt het meest verwezen, maar ook het MCL (Leeuwarden) en het Tjongerschans ziekenhuis (Heerenveen) zijn regelmatig in beeld, ook door de toenemende specialisatie. Administratie, administratie…. Gevraagd naar de minder leuke kanten van het werk hebben dokter Hoepman en Anna Marie dezelfde verzuchting: er gaat heel veel tijd in administratie zitten, ook buiten de gewone werktijden. Er moet veel vastgelegd en verantwoord worden, het wemelt van de formulieren en vragenlijsten. Voor de apotheek zijn er veel regels die het moeilijk maken om op maat te leveren. Soms kan een voorkeur van een patiënt voor een bepaald medicijn niet worden vervuld, omdat de verzekering die niet meer vergoedt. En als je bijvoorbeeld insuline gebruikt en dit omgezet moet worden naar een ander merk zorgt dat voor een hoop gedoe en onzekerheid. De macht van de verzekeraars is daarmee groot, te groot. En al die administratietijd staat optimale patiëntzorg op wel meer momenten in de weg. De zogenaamde sociale visites waarbij mensen worden opgezocht die het moeilijk hebben – bij voorbeeld na verlies van hun partner – komen soms in de verdrukking. En dat gaat praktijkmedewerkers aan het hart.
Toch blijft het principe: wie ’s ochtends belt kan zoveel mogelijk nog dezelfde dag op het spreekuur terecht. De huisartsen gaan verder elke week richting Wommels voor het verzorgingshuis Nij Stapert. Hiernaast gaan zij maandelijks naar Tywerthiem en Boppeslach, de woonvorm voor ouderen met een lichamelijke en verstandelijke beperking, om hier spreekuur te draaien.
En toen kwam corona Het afgelopen jaar stond zoals overal ook voor de huisartspraktijk in het teken van de corona pandemie. Het wordt met het toenemend aantal vaccinaties nu geleidelijk wat rustiger, maar je aan de regels houden blijft nog steeds van belang. Bij aanmeldingen wordt er altijd een inschatting gemaakt of er sprake van een corona infectie kan zijn. Aan de zijkant van de praktijk is een aparte ruimte gemaakt waar patiënten veilig kunnen worden gezien. In de tweede en derde golf zijn er ook in Easterein en omstreken veel corona infecties geweest en zijn helaas ook meerdere patiënten hieraan overleden. Het personeel van de praktijk bleef ook niet gespaard: door ziekte of quarantaine was er lange tijd een flinke onderbezetting. In januari moesten dokter Hoepman en Anna Marie de praktijk zelfs een tijdje met z’n tweeën draaiende houden. En het team is nog steeds niet helemaal op oude sterkte. Hartverwarmend was het initiatief van Engelien Reitsma die via de Facebook pagina van het dorp de bezorgdienst
(normaal één dag per week) in korte tijd wist uit te breiden naar een grote groep vrijwilligers die samen alle werkdagen voor hun rekening namen. En daar gaat best wat tijd in zitten, ook omdat patiënten in de naburige dorpen moeten worden voorzien. De vaccinaties hebben voor heel wat extra werk gezorgd, het was soms een flinke puzzel om iedereen in de rondes mee te kunnen nemen én alle geleverde vaccins tot de laatste druppel te gebruiken. Maar het is gelukt! De vaccinatieronde in de sporthal liep als een trein, in een prima sfeer. De weinige afzeggers in de groep tot 65 jaar konden worden vervangen door 66/67-jarigen. Moe maar voldaan werd er afgesloten met een drankje en hapje voor alle medewerkers. Zou de praktijk nog met iets geholpen zijn van de kant van de patiënten? Ja, het zou vooral fijn zijn als iedereen de tijden voor contact en overleg aanhoudt, zodat medewerkers buiten die tijden aan hun overige taken kunnen toekomen. Dokter Hoepman benadrukt het tenslotte nog maar eens: “We proberen steeds onze zorg zo goed mogelijk op maat te leveren. Als dat lukt worden we daar trouwens zelf ook blij van. Ik ga dan na een lange dag met een glimlach naar huis.” Lijst van medewerkers huisartspraktijk Easterein • Jantina Hoepman-Brouwer, Huisarts en eigenaar van de praktijk • Jeroen Hoepman, Mede-eigenaar, administratie, ICT en boekhouding • Mariska Boek, HIDHA (Huisarts in dienst) • Esther Smit, Waarnemend Huisarts • Joke Jaspers, POH Somatiek, verpleegkundige • Klaas Boomsma, POH GGZ Volwassenen, verpleegkundige • Roselie Andree, POH GGZ Jeugd • Ingrid Eekma, Doktersassistente • Ytje Posthumus, Doktersassistente en Apothekersassistente • Annemarie Tinga, Apothekersassistente en Doktersassistente • Jannica van de Ploeg, Doktersassistente • Daisy Buijs, Apothekersassistente • Ans Dijkstra, Doktersassistente (inval) • Sieta van der Veer, Apothekersassistente (inval) • Josina Thibaudier, Praktijkmanager HAGRO • Isabelle de Vries, Declaraties • Schoonmakers en Bezorgers
Save the date!!! At it kin, dan kin it. At it net kin, is it jammer, mar we gean derfoar. Op freed 3 Septimber en op sneon 13 Novimber komme we mei in programma. Hoe as wat dat hearre jim noch, mar tink oan klaverjassen, folleyballen, jeu de boule, keatsen en berne aktiviteiten. Wol wat oars as oars en der kin fansels ek dûnse wurde! Oant dan!! Groetnis, De Oranjeferiening Oranje & Heitelân Jan Jetze, Christian, Klaas, Kees, Johannes, Hendrik, Hieke, Anneke en Frida
Ferwûndering
Troch Helga Develing Elke maand ga ik als nieuwbakken Fryslân bewoner op zoek naar antwoorden. Ik zie hier dingen die ik als Westers stadsmens niet ken of niet begrijp. Dingen die me verwonderen en nieuwsgierig maken. Afgelopen maand heb ik van alles uitgezocht over geheimzinnige sierborden op huizen en schuren. Doordat ze vaak met zwanen versierd zijn, vielen mij al snel de prachtige houten sierborden op. Mijn moeder heeft Zwaan als meisjesnaam en hoewel ze ze niet echt verzamelde, hadden we wel meer beeldjes van zwanen in huis dan een gemiddeld gezin. De veelal prachtig versierde borden zie ik vaak aan de achterkant van huizen en schuren. Waarom zitten die borden daar? En waarom zie ik ze zo vaak aan de achterkant, terwijl ik ze juist als pronkstuk aan de voorzijde zou verwachten? Ik ging weer op zoek naar antwoorden. Ûleboerd En wat blijkt? Het zijn helemaal geen sierborden, maar uiterst functionele ûleboerden. Uilenborden dus. Ook te vinden in Drenthe (oelnbret) en Groningen (oelbred). Friese schuren hebben een schilddak: een driehoekig dak. Daar waar de drie zijden van het dak samenkomen is de meest zwakke plek van de dakconstructie. Door daar een schild te plaatsen wordt de nokbalk beschermd tegen wind en water. Door het schild, het ûleboerd, wordt het dak afgeknot en krijgt het zijn karakteristieke trapeziumvorm. De eerste ûleboerden komen uit Fryslân, pas later werden ze ook in Drenthe en Groningen gebruikt. De vroegste vermelding is van een rekening van een timmerman uit 1696. Een gat in het schild, het ûlegat, zorgt voor ventilatie en, het heet niet voor niets ûlegat, het zorgt ervoor dat uilen de schuur in en uit kunnen vliegen. Ook dat is uiterst functioneel. Zeker vroeger. Uilen vingen de muizen die volop in de schuren rondscharrelden. Zo hoefden de boeren niet zelf op muizenjacht. Ook nu heeft het nog een functie. Ik lees het verhaal van Hank Dussen, inwoner van Oldelamer. Toen hij zijn huidige woning betrok, had het ûleboerd in zijn schuur nog een luchtgat. Compleet met uilennest. De witte vlek op de grond eronder, gevormd door uilenpoep, vond hij niet zo erg. Maar toen het nest in de nok van de schuur tijdens een snikhete zomer wel erg warm werd,
probeerden de kleine uiltjes de hitte te ontvluchten en vielen daarbij te pletter op de betonnen vloer. Dat vond hij hij zo erg, dat hij het luchtgat liet dichtmaken. Inmiddels denkt hij erover om het gat weer uil-vriendelijk te laten maken. Uilen blijken ook de mussen ervan te weerhouden hun intrek in de schuur te nemen. En in plaats van één witte vlek uilenpoep zit nu zijn hele schuur vol mussenpoep. (Bron: http://www.oldelamer.info/uleboard/uleboard.htm) Fryslân Kenmerkend voor Fryslân zijn de ûleboerden met zwanen. Knobbelzwanen wel te verstaan. Want dat zijn schijnbaar de enige zwanen die hun hals zo sierlijk in een S-vorm kunnen buigen. De zwanen sierden niet vanaf het begin de ûleboerden. Zij verschijnen pas in de 19e eeuw. Daarvoor werden de schilden versierd met odal-slingers, slingers waarin Germaanse tekens waren verwerkt. Een odal-slinger staat voor eigengeërfd grondbezit. Zo kon je laten zien dat de boerderij je eigendom was. Er waren meer manieren om dat te laten zien. In het midden van het ûleboerd zit een stok: de makelaar. Er zijn in Fryslân verschillende typen ûleboerden, met verschillende typen makelaars. Ook middels de makelaar kon je laten zien of een boerderij bezit was of gepacht werd.
Hier zien we vooral deze variant: rijk versierde makelaars met o.a. een tulp, symbool van hoop en halve maantjes, symbool voor vruchtbaarheid.
Zo zie je in makelaars in de Friese Wouden twee openingen. De bovenste opening is het glas. Een oud gebruik was dat als je in het café was, of bij iemand op visite, en je geen drinken meer wilde, je je kopje of glas ondersteboven zette. In het café kwam de waard dan met je rekening. De boer die een glas in de makelaar had, had ‘afgerekend’, zijn boerderij was betaald en zijn eigendom. In de zuidwest hoek van Fryslân was de makelaar wit als de boerderij werd gepacht en groen als het het eigendom van de boer was. Verder is er heel veel symboliek in de verschillende vormen van de makelaars. Runetekens die de zegen vragen over zaaien en oogsten, vruchtbaarheid tekens, samenstelling van het gezin, geloof, te veel om hier allemaal te beschrijven. Wat ik nog wel wil vermelden is dat het enige gemeentelijke ûleboerd in Fryslân zich bevond in… Littenseradiel. Legende En omdat ik heel erg van verhalen houd, mag de legende over het ontstaan van het ûleboerd niet ontbreken. Hier mijn versie van een tot de verbeelding sprekend verhaal. Er was eens een boer die een oude, vervallen boerderij had. Jammer genoeg was de boer erg arm en kon hij zich geen verbouwing, laat staan een nieuwe boerderij veroorloven. Maar de boerderij was te vervallen om nog in te kunnen wonen en werken. Ten einde raad sloot hij een pact met de duivel. De duivel beloofde de boer in één nacht een prachtige, nieuwe boerderij te bouwen. Voor de haan zou kraaien zou er een hele nieuwe boerderij staan, beloofde de duivel, geheel naar de wensen van de boer. Maar, dan wilde de duivel natuurlijk wel iets in ruil: de ziel van de boer voor een nieuwe boerderij. De boer zag geen andere keus en beloofde de duivel zijn ziel. Die nacht was de boer zó onrustig dat de boerin hem bleef vragen wat er was tot hij er niet meer onderuit kon. Hij vertelde haar van zijn pact met de duivel. De boerin was geschokt. Natuurlijk wilde zij niet dat de ziel van haar man naar de duivel ging. Gelukkig was zij een heel slimme vrouw (hoe kan het ook anders?) en ze bedacht een list. In het donker sloop ze naar het kippenhok. Voorzichtig maakte ze een gat in het kippenhok, zodat de maan naar binnen scheen en de haan wakker werd. Door het naar binnenvallende maanlicht dacht de haan dat het ochtend was en hij begon te kraaien. Precies op tijd. De boerderij was bijna klaar, er was alleen nog een gat in de nok van de schuur. De afspraak was dat de boerderij af zou zijn voordat de haan zou kraaien en dus redde de boerin zo de ziel van haar boer!
Nadat de duivel was afgedropen sloten de boer en zijn vrouw het laatste stukje van de schuur af met een stuk hout. Dat stuk hout zou hen hun hele leven helpen zó te leven dat ze niet opnieuw in armoede terecht zouden komen. Want een tweede keer liet de duivel zich vast niet bedotten. En daarom hebben veel boerderijen een houten schild in de nok. Als waarschuwing: leef zuinig om een pact met de duivel te voorkomen. Ferwûndering In Leiden staat een aantal molens, waaronder Molen de Valk en Molen de Put. De molens zijn hoge, imposante bouwwerken of staan op een verhoging. Hier in de omgeving zie ik poldermolens die veel lager zijn. Waarom zijn die molens hier eigenlijk zo veel lager? En vangen ze dan voldoende wind? Ik weet dat de molen hier in Easterein gebouwd is om water uit de polder te malen. Wanneer is een polder eigenlijk te nat? En wie bepaalt dat? Genoeg vragen om op onderzoek uit te gaan...
De Friese rijschool (examengebied Leeuwarden en Sneek) die jou een veilig e vastberaden der , aut o en mot or. opleidt tot bestuur der, ǁǁǁ͘ǀĞƌŬĞ ĞƌƐ ƐĐŚŽ ŽůŐƌƵ ƩĞƉŝĞƌ͘Ŷů ͻ ƉĞƚĞƌΛǀĞƌ ŬĞĞƌ ƐƐĐ ŚŽŽůŐƌƵƩĞƉŝĞƌ͘Ŷů
ĞůĞĞĨ ĂůƐ ŵŽƚŽƌƌŝũĚĞƌ ƉƌĂĐŚƟŐĞ ƌŽƵƚĞƐ ĚŽŽƌ &ƌŝĞƐůĂŶĚ͘ Ğ ŐĞƐĐŚŝĞĚĞŶŝƐ͕ ĚĞ ĐƵůƚƵƵƌ ĞŶ ĚĞ ŶĂƚƵƵƌ ďĞůĞǀĞŶ ǀĂŶĂĨ ũĞ ŵŽƚŽƌ ŝŶ ĐŽŵďŝŶĂƟĞ ŵĞƚ ĞĞŶ ŐŽĞĚ ǀĞƌŚĂĂů͊ ǁǁǁ͘ŵŽƚŽƌƚŽƵƌƐŐƌƵƩĞƉŝĞƌ͘Ŷů ͻ ŝŶĨŽΛŵŽƚŽƌƚŽƵƌƐŐƌƵƩĞƉŝĞƌ͘Ŷů
'ƌƵƩĞ WŝĞƌ ƐƚĂĂƚ ǀŽŽƌ ͞>ĞƌĞŶ ;ΘͿ 'ĞŶŝĞƚĞŶ͟ dĞů͗ ϬϲϮϵϯϳϯϳϬϬ
D! NIEUW IN FRIESLAN
en? t willen leren bespel en m ru st in n ee g aa ment of zou je gr s! Speel jij al een instrukschool Friesland aan het juiste adre e les op het instrument dat je Dan ben je bij Muzie er ervaren muzikanten en speelt vanaf deluieedsrsttechniek. lfs licht- en ge ofessionele en ze s, zang, bas of ze Je krijgt les van pr oard, gitaar, drum yb ke , no Pia . en graag wilt ler
! n i e r e t s a E n i s e l r Nuf moaiol GkerritgHiintgast avoor meer informesatlaien,d.nl ri Bel o rit@muziekschoolf er g / 8 7 5 1 2 4 8 1 06
nd.nl la s e ri lf o o h c s k ie z www.mu
Beste Eastereiners, Hjirby wat nijs en ynfo fan de Tsjerne. Op freed 22 april ha wy in moaie lotterij hân! Dit kin fêst wer ris! In moaie dielname en de prizen binne goed terjochte kaam. Super! Op 16 juny wurdt it jierlikse donateurs jild fan de rekken ôfskreaun. Tige tank hjir foar! Mids maaie ha we mei in oantal frijwilligers de Tsjerne wat opfrisse. Tige tank foar de help. We binne ek noch op syk nei nije bestjoersleden en frijwilligers. Fynsto ûnderoare it organisearjen fan aktiviteiten hiel leuk of bist hiel goed yn ûnderhâld meld dy dan oan fia info@detsjerne.nl Dit seizoen binne wy net iepen west, dit is spitich mar it is sa it is. Hooplik kinne we elkoar takom seizoen, fanôf septimber, wer moetsje yn de Tsjerne. Groetnis, It bestjoer fan de Tsjerne
ng fan... Ut de húshâldi Wa binne dit?
Yn en om Easterein (De sakristy) Troch Jan Hiemstra
Jierrenlang wie in slachje troch de buorren en in rûntsje om it tsjerkhôf hiel gewoan. Linksom of rjochtsom kamen je lâns de ‘grutte tsjerke’ sa as de Martinitsjerke yn it doarp neamd waard. Je seagen dan efkes oer de hage nei de grêfstiennen mei meast bekende nammen en je kamen lâns de sakristy. Dy sakristy, it stik dat al yn de 12e iuw oan de noardkant dwers tsjin de tsjerke oanboud is, dêr giet it no om.
De oastkant fan de sakristy foar de stoarm fan 1949.
De westkant fan de sakristy nei de stoarm.
Sa as de sakristy der op boppesteande foto’s byleit ha de measte Eastereiners fan no it gebou net kinnen. In gewoane foardoar en gewoane ruten; mei muorankers om fan muorren en dwersbalken in hecht gehiel te krijen. Ik sil in jonkje fan in jier as seis west ha doe’t, nei in foarse hjerststoarm, thús it praat waard: ‘No is it wol wat mar it dak fan de sakristy is hielendal ynwaaid’. Op de linker foto fan de foarkant (de eastkant) is te sjen dat it gebou yn ferfal is, mar dat de pannen der noch oplizze. De foto fan de efterkant mei de pannen der ôf (de westkant) is nei de stoarm makke. De sakristy wie al jierren poer min
en dan is allinne noch dy lêste noardwester stoarm nedich. Doe’t de tsjerke healwei 19e iuw grut ûnderhâld hân hie, is it measte net oan de sakristy dien. Foar de reformaasje (yn Fryslân yn de rin fan de 16e iuw) waard de sakristy troch de pastoar brûkt. Dy droech ûnder it selebrearjen fan de mis spesjale klean (‘kasufels mei in stoal’). De kleur fan dizze klean wie ôfhinklik fan it tsjerklik jier en it tsjerklik feest. In pastoar ûnder de mis stie der dus net yn syn swarte pak mei it rûne wite board by. De klean dy ’t er dan droech moasten in plakje ha en de sakristy wie de gerfkeamer (gerven = tariede op de tsjinst, gereedmaken, zich aankleden). Soks jilde ek foar al de wijde attributen dy’t de pastoar ûnder de mis nedich hie. Der moat fierders by betocht wurde dat de tsjerke elke dei brûkt waard en dat ek oare geastliken en mistsjinners oer in romte beskikke moasten. Doe’t de tsjerke fan kleur ferskeat kaam de dûmny yn it plak fan de pastoar. Dûmny seach der ûnder it ‘wurk’ lang sa kleurich net út. Oarspronklik preke er yn in trijekwart swarte jas en in kûtbroek. Foar de preek hoegde net ferklaaid te wurden. Letter waard foar de measte dûmnys de toga mei bef it ‘ambtsgewaad’; dit moast foar de preek yn de sakristy wol efkes oer it pak strûpt wurde. Wat der nei de reformaasje wol bykaam wie it brûken fan de sakristy as tsjerkeriedskeamer. Foar it begjin fan de preek kamen âlderlingen, diakens en dûmny hjir byelkoar en waard der troch ien fan de âlderlingen in gebed útsprutsen. Sûnt de âlde skoallen lykwols brûkt waarden foar allegearre aktiviteiten waard der fierders mei de sakristy sa goed as neat dien. It wie der net waarm te stoken! De fraach yn 1949 waard dan ek: Wat dogge wy mei it boufal? Neffens hiel wat Eastereiners wie der mar ien oplossing: ôfbrekke dat ding en de muorre tusken sakristy en tsjerke tichtmitselje. Je koene der ek wol sûnder en no soe it allinne mar jild kostje. Der wie lykwols ien yn it doarp dy’t it oars seach: Yde Minnes Sjaarda (1889-1960), oarspronklik boer oan de Opfeart (it plak dêr’t de maatskip Kuiper no sit) en doe rêstend boer en kassier fan de boerelienbank, wenjend oan Van Eijsingaleane 19. Y.M. Sjaarda wie presidint-tsjerkfâd en hie in protte yn ’e molke te brokkeljen. De tsjerke ferhierde huzen en woene je as jong stel yn Easterein in wente ha dan wie it fan belang om Sjaarda op ‘e lije side te kommen. Hy wist hiel wat fan de histoarje fan de tsjerke ôf en wist syn kollegatsjerkfâden sa fier te krijen om mei ‘syn’ restauraasjeplan yn te stimmen.
LEKKER BÛTEN
BAL BEWEGE • DWAANDE MEI DE MEI ELKOAR • DAT IS...
KEATSEN! Jeugd fan ûngefear 6 o/m 16 jier is wolkom op de sportfjilden yn Easterein!
Liket it dy leuk om dizze sport te prebearjen? KOM MAR RIS DEL OP IN TRAINING, PREBEARJE MEI ALTYD! Foar mear ynformaasje
kinne jim maile nei info@kfeasterein.nl
WWW.KF EA STE RE I N. N L ••• Jeugdleden binne it 1e jier
frij fan kontribusje •••
Ek de lidmaten fan de herfoarme gemeente moasten it plan noch goedkarre, mar soks sil grif foarbakt west ha! Wat yn alle gefallen holpen hat wie de subsydzje fan f 12.000 dy ’t de oerheid beskikber stelde. Troch eigen ynbring en subsyzje koe mei de restauraasje útein set wurde. As it wurk dan úteinlik klear is komt oer de iepening yn 1953 it hjir opnommen ferslach yn de Leeuwarder Courant. Moai dat troch de ynspanningen fan doe der yn it doarp teminsten noch ien monumint oerbleaun is.
Doch sels ek wat minsken jierrenlang dien ha: meitsje in rûntsje om it tsjerkhôf, besjoch de foto’s dy’t by dit artikel pleatst binne. Sykje de ferskillen en pak it boek ‘Geschiedenis van de Martinikerk te Easterein - Een heiligdom binnenstebuiten gekeerd’ fan André Vink derby en sykje op wat der oer de sakristy skreaun is.
Ferslach LC fan de oplevering fan de sakristy yn 1953 nei de restauraasje.
De de oastkant fan de sakristy plm 1960. Sykje de ferskillen mei de foto oan it begjin!
Nieuws - Zonnepanelen project GEKE Het Postcoderoos zonnepanelen project van GEKE, op het dak van de ligboxenstal van Steven Strikwerda, begint concreter te worden zodat we meer details kunnen melden. De planning is om in September/Oktober ongeveer 250 panelen te plaatsen met een opbrengst van 375 Wattpiek per paneel per jaar (319 kWh opbrengst per jaar). Deelnemers kunnen voor € 320 per paneel participeren. Hierover zal 5% rente uitbetaald worden en middels een annuïteit principe in 15 jaar terugbetaald worden. Zo brengt de investering van € 320 in 15 jaar tijd € 142,44* rente op. Rekensom: Verbruik je bijvoorbeeld 3500 kWh elektriciteit op jaarbasis dan heb je 11 zonnepanelen nodig om neutraal te zijn. De investering hiervoor is 11 x 320,- = 3520,- euro. De gegarandeerde renteopbrengst over 15 jaar is dan € 1.424,40* Deelname aan het project is losgekoppeld van het eigen energieverbruik waardoor je ook kan deelnemen als je zelf al zonnepanelen hebt op je woning. De eis is dat het adres in onze (8734) of aanliggende postcodes ligt én het adres een klein verbruikersaansluiting heeft. Zowel consumenten, verenigingen, stichtingen en bedrijven kunnen participeren in dit project. De komende maanden proberen wij voldoende deelnemers te werven. Om het project te kunnen starten zoeken wij 20 deelnemers en een totale inbreng van 20.000 euro. Als de SCE subsidie definitief is toegekend en er voldoende deelname is dan kunnen we starten met de realisatie van het project. De financiële opbrengst voor GEKE zal ook weer ten goede komen voor het dorp. Dus wil je groen investeren én Easterein verder te verduurzamen meld je dan aan! info@geke-easterein.nl Groet, Bestuur Geke Gerrit Bergsma, Johannes Dijkstra, Marcel Janssen www.geke-easterein.nl * Definitieve opbrengt zal worden vastgesteld bij start van de realisatie.
Hoe ist no mei... Maaike Annie Zijlstra Troch Bauke de Boer
Ik bin Maaike Rijpkema, yn Easterein better bekend as Maaike Annie Zijlstra. Myn âldere broer is Sytse Mink en sus Aly. Wy binne in 1963 yn Easterein kommen. Yn de Andries Joustrastrjitte nr. 18. Jelly, Antje en Johannes binne dêr berne. Yn 1964 koe ik mei in hiele groep bern út de strjitte nei juffer Bruinsma op ’e beukerskoalle. Ik kin my nei heuge dat mem ús brocht. Wol rûnen wy gauris oer de râne fan ’e brêge by slachter Bouma. Mei hast 6 jier kaam ik op ’e legere skoalle by juffer Wijma yn ’e bestjoerskeamer doe. Wy moasten skriuwen leare mei potlead op trochsichtich papier en dernei mei inktpenne. Wat in striid en in soad gegriem. Yn ’e 2e, 3e, 4e en 5e klasse sieten wy by master v/d Zee. Dêr koe’k goed mei. Leafde foar natoer, sport en muzyk is woartele yn Easterein. Swimles: earst yn Ljouwert dernei yn Boalsert. En nei skoaltiid gongen we nei gymnastyk en muzykles wie op woansdeitemiddei by Wybenga yn Ús Gebou. Mei ús klasse ha wy as Famkes dyjinge west, dy’t it famkeskoar oprjochte ha. Master Hingst wie doe in jier yn Easterein. Nei de legere skoalle bin’k mei de helte fan ús klasse ûngefear nei de Mavo yn Wommels gien. Deis nei skoalle, tusken ’e middei hurd hinne en wer nei hûs om te waarm iten. It koe krekt. Jûns hiene we alle dagen eins wol wat. Moandeis catechisatie, tiisdei: gym, woansdei; muzykles, tongersdei; famkeskoar en freedtejûns: myzykkorps. Wy groeiden út it hús en ferhúzen nei It Kleaster, oan ’e oare kant fan it doarp. Tusken 70 en 80 is de sporthal der kommen. Ús heit siet yn de kommisje. Aksjes fiere. Sniestjerren ferkeapje. Ek yn Wommels. Leraar Drost dy’t by de doar sei: “Ik ha der gijn stoer foar oer” en in sint joech. Mei freondinne Gerry nei harren pleats, yn ’e maaitiid aaisykje, yn ’e ûngetiid mei it lân yn… Nei de Mavo ha’k stijldûnsjen leard op ’e boppeseal by Bergsma. Op sneontejûn en sneintemiddei nei de Tsjerne. Moaie tiden.
En fansels, ien keer yn ’t jier, twa dagen doarpsfeest. Wêr’t elts oan it hiele program meidie. Nei de Mavo binne Afke en ik nei de Opl. foar beukerliedsters gien yn Ljouwert. Nei in jier PA, bin’k al sûnt 1980 yn ’t basisûnderwiis. Yn 1988 mei Jouke Rijpkema troud yn Easterein. Wy kamen op ’e pleats te wenjen yn Broek. Hy buorke dêr mei broers. Wy ha fjouwer bern krigen. Regina (32), Anita (30), Wytske (27) en Arjen (hast 25). Yn 2007 binne wy nei in splitsing ferhúze nei Oldeholtwolde, wer’t we ek in molkfébedriuw ha en melke mei robots. Mei de tiid sil Arjen it oernimme. De froulju binne útflein en kinne har goed rêde. Jouke docht al rêstiger oan en ik bin benijd wer’t wy in plakje fine… Lokkich binne wy sûn en goed en ha we sin yn oan nije ynfulling yn ’e takomst. Hjirby ek in foto, by ús foar hús.
Ut de âlde doaze
Troch Bauke de Boer
Desimber 1983 – It ôfbrekken fan ’e loads fan Gebr. Vellinga, Skilplein.
Voorpret
Troch Helga Develing Wij kozen ervoor in Easterein te gaan wonen, omdat het zo’n actief dorp is. Veel verenigingen en veel te doen. Corona gooide roet in het eten. Maar er gloort hoop... Gaan we komende zomer dan wel alles meemaken dat ons zo aantrekkelijk leek aan Easterein? En wát kunnen we eigenlijk gaan beleven? Eigenlijk zou deze voorpret over de plannen van Fanfare Wilhelmina gaan. Verwachtingsvol wachtte ik een bijeenkomst af, waarna ik een en ander zou horen over de plannen voor komende zomer. Maar die plannen blijken groter te zijn dan verwacht en daardoor toch nog niet concreet genoeg om er al een artikel over te schrijven. Dus zit ik een paar dagen voor de uiterste inleverdatum van mijn kopij met lege handen. Geen voorpret? Natuurlijk is het fantastisch dat Fanfare Wilhelmina grootse plannen heeft. Afwachten dan maar. En deze maand geen voorpret in ons Doarpskrantsje. Dat is op zich geen ramp. Maar ik wil zó graag dingen om naar uit te kijken. Ik wil me zó graag verheugen op van alles wat ik komende zomer kan gaan beleven. Ik wil zó graag voorpret ergens aan beleven. In april 2019 bestond het Doarspkrantsje 5 jaar. Afgelopen week kwam Bauke me het jubileumnummer brengen van het Doarpskrantsje. Ik blader er doorheen. Een pubquiz, klaverjassen, koor sjong, een slotconcert van de blazersklas, crea café, bluescruise, keatskamp en stipersdei. In het nummer van afgelopen maand alleen ophaaldata van de containers. Niks voorpret. Nada. Neat. Wel voorpret! ‘Je moet de slingers zelf ophangen’, zeggen we in mijn familie geregeld tegen elkaar. Dus als ik een feestje wil, moet ik misschien zelf een feestje maken, schiet het door mijn hoofd. Wat zou ik willen? Ik kijk naar buiten: donker, regen en wind. Mijn feestje moet kans hebben op mooi weer, dat staat vast, iets zomers. Buiten, in de zon. Want dat hoort wat mij betreft bij de zomer. Zo veel mogelijk buiten leven en de zon op je huid kunnen voelen prikken. Ik droom een beetje verder. Wat zou een leuk evenement kunnen zijn? Geen echt evenement, denk ik er direct achteraan, want dan moet je weer vergunningen gaan regelen.
Wat is leuk, waar kan vrijwel iedereen die dat zou willen op de een of andere manier aan deelnemen en is gezellig? Ik zit een tijdje voor me uit te staren en allerlei beelden trekken aan me voorbij. Fietsen, picknicken, lopen, varen. En dan zie ik beelden voor me van de nieuwjaarsduik. Dat doet me denken aan mijn eigen dipping een paar weken geleden. Al een tijdje helemaal in, maar ik ben niet zo’n held en heb op iets beter weer gewacht. Een paar weken geleden hadden we heel even mooi weer. Ik heb toen 12 km hardgelopen, ben bij Reahûs in het water gedoken, heb daar kort gezwommen en na even stevig warm wrijven, het water was héél koud, met een super goed gevoel de laatste 3 km naar huis hardgelopen. Super tof gevoel geeft zo’n duik je. En langzaam vormt zich een idee.
Midsimmer Dûk
Ik heb nooit de moed gehad om op 1 januari de zee in te duiken. Meestal te koud. En altijd veel te vroeg, ik houd ervan oudjaar uitgebreid te vieren. (Het hele leven probeer ik overigens zo veel mogelijk te vieren.) Maar het ziet er wel altijd super gezellig uit, al die mensen die zo met elkaar het nieuwe jaar inluiden. Hoe leuk zou het zijn om op die manier de zomer te vieren?
U kunt ook reserveren via l e.n www.metzstyl
Terp 27 8731 AX Wommels tel. 0515 333 873 www.metzstyle.nl
Maandag 8.30-12.30 13.30-16.00 uur* Dinsdag 8.30-12.30 13.30-18.00 uur Woensdag 8.30-12.30 13.30-18.00 uur Donderdag 8.30-12.30 13.30-20.00 uur Vrijdag 8.30-12.30 13.30-20.00 uur Zaterdag 8.00-12.30 uur * onder voorbehoud
Een duik op een mooie avond in het water bij Reahûs als ode aan de zomer. Eerst denk ik aan een uur of 10 ’s avonds. Maar dan zie ik mezelf na de duik aan de waterkant zitten, met een lekker glas rosé. Mmmm, misschien toch beter wat vroeger op de avond. Zodat ik na de duik kan genieten van een lange, mooie, relaxte avond, wachtend tot de zon ondergaat. Een uur of 7 is wellicht beter. Op midzomeravond. Ik zoek mijn agenda. O nee, dat is een maandag, dan is dat drankje en wachten tot de zon ondergaat niet zo handig. Om 6.15 uur gaat dinsdag de wekker weer. De zaterdag ervoor is meer geschikt. Ik zie mezelf weer zitten en langzaam komen er mensen bij. Misschien kunnen we wel bij de Skippersbuorren het water in, peins ik verder, om daarna een drankje te doen bij Bergsma. We mogen dan misschien wel weer nog langer op het terras zitten en Bergsma kan wel extra omzet gebruiken na de lange lockdown. Ik zie een vol terras voor me. Met mensen die opgewonden en blij met elkaar aan het kletsen zijn. Sommigen hebben natte haren en een handdoek om de nek of op de stoel. Anderen hebben ergens een fototoestel, want die wilden dat wel vastleggen voor het nageslacht: de eerste Easterein Midsimmer Dûk. Want natuurlijk doen we dit volgend jaar weer. Er zitten kinderen op het terras, een aantal van hen heeft ook gezwommen en met rode konen vertellen ze aan iedereen die het horen wil hoe leuk het was. Jelien loopt rond met bladen vol drankjes. Er zijn bitterballen. Ja, dit is ongetwijfeld ontzettend dromerig, maar ik heb wel in soad wille foarôf. En mijn besluit staat vast: wat er ook gebeurt, ik ga mijn eigen Midsimmer Dûk nemen. Zaterdag 19 juni om 7 uur ’s avonds. Waarna ik ergens met een glas rosé ga genieten van een al dan niet prachtige zomeravond. Misschien hang ik zelfs een paar slingers op. Wie duikt er mee?
Ut de húshâlding fan... Oplossing Dizze kear in foto út de húshâlding fan Famylje de Boer. Ilse, Erwin en Ewout
Vee, fruit en zo meer Troch Karin Everhardus
Ten westen van de Wynserdyk, voor je het dorp verlaat, daar was eeuwenlang alleen land te bespeuren met mogelijk een enkele boerderij. Heden ten dage bevindt zich aan deze weg een aantal (meest) vrijstaande woningen, voornamelijk gebouwd in de vorige eeuw. De vroegst bekende bebouwing ten zuidwesten van het dorp, lijkt terug te gaan tot halverwege de 18e eeuw. Hieraan voorafgaand, de komst van dominee Petrus de Gavere in Easterein, eind 1739. Hij was aangesteld om hier de kansel te betreden en kwam vanuit Wûns hiernaartoe. Zijn zoon Lammert koos ervoor om boer te worden. Hij richtte zijn boerderij op aan de (waarschijnlijk toen nog) onbebouwde westkant van de Wynserdyk. Vee Generaties volgden elkaar op. Ze voelden zich betrokken bij de kerk en vervulden ook functies hierbinnen. Echter, met Wopke Wopkes de Gavere kwam hier een eind aan... Hij liet op de Wopkepôle - zijn land aan de overkant van de Wynserdyk - de openbare school neerzetten. Enkele jaren later - in 1891 gaf hij ook de gereformeerden toestemming tot bouwen op zijn terrein. Wopke schiep er genoegen in, om hun kerkgebouw aansluitend aan de eerder gebouwde school (nr. 37) te laten zetten. Eigenlijk te beschouwen als een typisch voorbeeld van ‘vloeken in de kerk’... Deze kerk werd trouwens oorspronkelijk van hout gebouwd. In 1913 verliet de laatste De Gavere het boerenbedrijf, deze kwam toen in andere handen. Aan de rechterzijde van de De Gavere’s boerderij lag een sloot, die het land inliep tot aan een watermolen. Tevens vormde het water de grens met de ernaast gelegen boerderij (Wynserdyk nr. 10). Vanaf wanneer deze bestond blijft onduidelijk, wel is zeker dat dit boerenbedrijf in 1878 verplaatst werd. Jan Anne’s Boschma was de toenmalige boer. Hij nam in dat jaar het besluit, om met boerderij en al te verhuizen naar de Van Eysingaleane nr. 23. Tegenwoordig staat deze plek bekend als nr. 21, op de hoek liggend met de Populiereleane. Fruit In 1940 kocht Rienk van der Valk de voormalige De Gavere’s boerderij en een stuk land erachter. Hij richtte hier “It Hôf” op, een fruitkwekerij ofwel boom-
Op deze oude foto is het forse dak van de boerderij van de De Gavere’s nog te zien, schuin tegenover de voormalige Gereformeerde kerk. Achter de boerderij - wat schimmig maar toch duidelijk te zien - de bomen van ‘It Hôf’.
gaard. Zijn aanvankelijke bedoeling was om alleen fruit te kweken. De net geplante appel-, peren- en pruimenboompjes hadden echter duidelijk meerdere jaren nodig, eerdat ze volgroeid waren en vruchten droegen. Het zou zeven hele jaren duren voordat de eerste oogst geplukt kon worden. Dit was de reden dat hij in het begin ook groenten ging telen. Bij en onder de vruchtdragende bomen plantte hij zwarte en rode bessenstruiken, die vrij snel rijpe vruchten droegen. Om de boomgaard heen werden rijen populieren geplaatst. Deze vlug groeiende bomen dienden als windvangers voor het kwetsbare fruit. Tussen de verschillende soorten fruitbomen kwamen heggen te staan, waarmee er duidelijke en overzichtelijke percelen ontstonden. Elk voorjaar weer ontsprong ook hier de bloesem aan de bomen, deze vormde een palet van roze en wit. Een prachtig gezicht moet dat zijn geweest. Rienk
Fizel
D R O G I ST E R I J - PA R F U M E R I E
TERP 52, 8731 BA WOMMELS TELEFOON 0515 333 210
stelde dan zijn ‘fruittuin’ open, voor wie maar wilde komen rondlopen. Er werd graag doorheen gewandeld, om te genieten van alle kleuren en geuren. Omringd door de rust van de natuur, ópmerkend het genestel van vogels als roek en ekster - in de hoge populiertoppen. De wandelaar zal zich in een sprookjesachtige omgeving gewaand hebben. Het transport van gereedschap en de geoogste vruchten gebeurde over rails. Het oogsten in nazomer en herfst gebeurde veel door huisvrouwen en verder al degenen die graag wat wilden bijverdienen. Dit diende zorgvuldig te gebeuren, net als het snoeiwerk. Dat vroeg om precisie, de hoogte en de vorm was van invloed op de kwaliteit van het fruit. De zomervruchten werd wekelijks meerdere keren naar de veiling gereden, voornamelijk binnen Friesland. Het kwam echter ook wel voor dat ze met de oogst de Afsluitdijk over gingen. Het winterfruit kwam terecht op de “kerstfruitveilingen”, waar Rienk van der Valk nogal eens een eerste of tweede prijs verkreeg. Afbraak en opbouw Tot 1963 werd een deel van de oude boerderij gebruikt als opslagruimte. In de novembermaand van dit jaar werd het - in slechte staat verkerende - gebouw gesloopt, het ging tegen de grond. Er bleef een schuur over die in gebruik bleef van It Hôf. Op het voormalige boerderij-terrein stonden verschillende bijgebouwen, waarmee het een flink stuk breedte van de Wynserdyk besloeg. Zo kwam er nadat de boerderij in 1963 afgebroken was - ruimte vrij voor een flink aantal woonhuizen. Dit zijn de tegenwoordige huisnummers 10A, 10B, 10C, 12 en 12A. Het adres Wynserdyk 10C was lange tijd verbonden aan de behuizing van Posthuma’s schildersbedrijf. Vanaf 1964 had eigenaar Ruerd Posthuma hier zowel zijn werkruimte als winkel. Deze werd pas in de jaren ‘80 heel toepasselijk de “Skuorre” (schuur) genoemd. Ter herinnering aan de oude boerderij van de De Gavere’s, die ooit op deze plek gestaan had.
Hierbij een hilarische anekdote over Ruerd Posthuma.
Nadat het schildersbedrijf in het jaar 2000 naar de Fabrykswei verhuisde, werd nummer 10C aan een woonhuis toegekend. Even leek het erop dat er ook een 10D zou komen, maar dat ging uiteindelijk toch niet door. Op het betreffende perceel kwamen opslagruimtes. In 1976 beëindigde Rienk van der Valk zijn bedrijf, zo blijkt uit een advertentie in de Leeuwarder Courant. Hierin bood hij fruitkistjes en aardappelbakken te koop aan. Eén jaar later overleed hij en in 1978 werd er al gesproken over nieuwbouwplannen... Vanaf die tijd is de boomgaard steeds verder gerooid om plaats te maken voor nieuw te bouwen huizen. Nieuw (en oud) Toch had het nog veel voeten in de (letterlijke) aarde, voordat de plannen definitief waren. Uiteindelijk werd de huizenbouw in drie fases uitgevoerd. De eerste woningen - aan de Hôfsleane - stonden er in 1986. In de jaren ‘90 werd er flink gebouwd, en de laatste huizen werden opgeleverd in deze eeuw. De straatnamen van de nieuwbouwwijk werden vastgesteld in overleg met de dorpsvereniging. Allen hebben ze een verwijzing gekregen ter herinnering aan de eerdere bestemming van het land. Singel: is terug te voeren op de oorspronkelijke ‘houtsingel’ die er was. De betekenis ervan is een lange strook grond die begroeid is met struiken en bomen. Hôfsleane: deze kwam aan de buitenrand van de oude fruittuin te liggen, waarmee het voldoet aan de letterlijke betekenis: “laan van de boomgaard”. De Ljits: deze naam heeft te maken met de afvoer van het water. Het was ook de benaming van een stuk land die weer verwees naar een voormalige water-
geul, direct achter de boomgaard gelegen. Deze geul liep - in een tijd toen er nog geen dijken waren - door tot de oude, nu verdwenen Middelzee, die Friesland haast door midden sneed. Risplân: is opgebouwd uit twee aaneengesloten woorden. ‘Risp’ is de verkorte vorm van het friese ‘rispinge’, dat ‘oogst’ betekent. ‘Lân’ betekent ‘land’. Vrij vertaald betekent de naam ‘het land waarvan geoogst wordt’. Marfinne: na enig speurwerk blijkt deze naam te horen bij een pad dat leidt naar een stuk grasland midden in de wijk. Dit veld is ingericht als verblijfs- en speeltuin. ‘Mar’ staat voor ‘meer’, en ‘finne’ betekent gras- of weiland.In plaats van dartelende koeien zijn hier spelende kinderen te vinden. Misschien een verwijzing naar het (zo goed als helemaal) door water omgeven grasland achter de nr.’s 10 en 8 aan de Wynserdyk? Ook dit stuk land behoorde ooit namelijk bij de vroegere boerderij van de De Gavere’s. Populiereleane: niet alleen een straat, de naam slaat ook op een wandelpad dat om de gehele wijk heen loopt. Dit pad lijkt de oorspronkelijke plaats en vorm van de rijen populieren te volgen. Voor al degenen die in “De Boomgaard” wonen, sta eens stil bij de wetenschap dat je straat niet zomaar een naam heeft. Je adres verwijst naar een heel kenmerkend en vermeldenswaardig stukje uit de late geschiedenis van Easterein.
Aankondiging Fuort mar los! Eind juni vindt de automatische incasso plaats voor het lidmaatschap van toanielferiening Fuort mar los! Mochten er vragen zijn dan graag mailen naar: h.huitema2@upcmail.nl Dit mag ook als u lid wil worden ;-) Halbe Huitema Ponghâlder Fuort mar los!
De koksmûtse: Focaccia Troch Annebeth de Jong
Ingrediënten • 150 g bloem • ½ tl zout • 1 el olijfolie • 100 ml lauwwarm water
• • • •
4 g droge gist 5 bosuitjes zeezout zwarte olijven
Benodigdheden • Mixer met deeghaken • Rechthoekig bakblik of ovenschaal Bereiding Doe alle ingrediënten behalve de bosui, de olijven en het zeezout in een kom en kneed met de mixer tot een soepel deeg. Leg daarna een schone theedoek over de kom en laat het deeg 1 uur rijzen. Vet het bakblik of de ovenschaal in met olijfolie. Doe het deeg erin. Laat het nogmaals 1 uur rijzen. Verwarm tegen het einde van die tijd de oven voor op 250 °C. Maak met je vingers kuiltjes in het deeg. Bestrooi het deeg met zeezout en kleingesneden olijven en leg de bosui op het deeg (je kunt ze ook in stukjes snijden). Bak de focaccia in 20 minuten gaar. Serveer met olijfolie om te dippen of te besprenkelen. Variatietip: vervang de bosui en olijven door cherrytomaatjes en Provençaalse kruiden!
Bron: Flair
Bernehoekje
Troch Froukje Dijkstra
Is je partner binnenkort jarig?
Normaal gesproken zouden jullie het wellicht uitgebreid vieren. Geef deze dag toch een feestelijk tintje met je eigen vlaggenlijn.
HIEP HIEP
HOERA
HIEP HIEP HOERA