SINT & PITEN DOARPSKRANTSJE EASTEREIN
desimber 2021
Kolofon
Nûmer 11 – Desimber 2021 Redaksje: Bauke de Boer Helga Develing Klaas de Jager Einredaksje: Mattie Dijkstra Foto foarside: Froukje Dijkstra Opmaak: Froukje Dijkstra Printwurk: Drukkerij Van der Eems Kopij Doarpskrantsje: doarpskrante@easterein.nl as by Mattie Dijkstra, Wynserdyk 10c Webside Easterein.nl: info@easterein.nl Twitter: @easterein_frl Facebook: Fraach&oanbod&sa
It is alwer safier. De lêste doarpskrante fan dit jier. Mei ferhalen, foto’s en sa… We moatte it fan jim meiwurking ha. Foar alle besoargers in lytse klus. Se brochten it krantsje moai op tiid by jo yn de brievebus. Derom sizze wy yn koar. Tige tank hjir foar! Wy winskje jimme alfêst fijne feestdagen & in sûn 2022 ta. Redaksje Doarpskrante
Advertinsje? Mail nei doarpskrante@easterein.nl Rekkennûmer: NL70 RABO 0349 5017 26 û.f.f. Doarpskrante De redaksje fan de Doarpskrante stelt har net oanspraaklik foar de ynhâld fan ynstjoerde stikken. De redaksje behâldt har it rjocht foar om artikels yn te koartsjen of mooglik te redigearren. Troch it ynstjoeren fan tekst- as beeldmateriaal jouwe jo tastimming foar it fermannichfâldigjen hjirfan.
Kopijdatum: Woansdei 22 desimber
Doarpsaginda Desimber 08 desimber 11 desimber 12 desimber
07:00-08:30 12:30 14:30 13:00
Griene kontener SDS Vr. 1 - LAC Frisia Vr. 1, De Skoalleseize SDS 1 - Heerenveense boys 1, De Skoalleseize Sealkeatsen ledepartij KF Easterein, De Greidhoeke
14 desimber 07:00-08:30 15 desimber 07:00-08:30 18/19 desimber Hiele dei
Ald papier kontener Grize kontener Midwinter Rinne (sjoch ‘Voorpret’ van Helga Develing)
22 desimber
07:00-08:30
27 desimber 29 desimber
Twa wiken 07:00-08:30
Griene kontener Lêste ynleverdei kopij Doarpskrante Krystfakânsje BO + VO Grize kontener
Jannewaris 05 jannewaris
07:00-08:30
Griene kontener
Dizze ynformaasje komt fan easterein.nl en út de mailtsjes dy’t wy krije. Ha jo ek wat foar de doarpsaginda? Mail it dan nei doarpskrante@easterein.nl
Myn wurk foar it doarpskrantsje sit der op! Sa’n sân jier bin ik dwaande west foar en mei ús prachtige boekje. Doe’t ik yn 2014 de oprop foar nije redaksjeleden seach, tocht ik: Dit is krekt wat foar my! En wat ha ik tegearre mei de oare leden in soad wille hân. Mei namme de neisit: Wat in gesellichheid nei de gearkomsten en de jierlikse borrel, de nijsgjirrige fraachpetearen: Eltse kear trof ik wer persoanen mei in bysûnder ferhaal, myn kollums: Tige dank foar it lêzen derfan, en it útstapke nei Bridezilla yn Winsum: It wie machtich. Redaksje en lêzers: Dank foar de gearwurking en jimme fertrouwen. Nathalie Oliveiro
Fan de redaksje Hjir boppe kinne jim in stikje lêze fan Nathalie, dy’t de redaksje ferlitten giet. Se hat, al die jierren dat se har ynsetten hat foar it Doarpskrantsje, hiele moaie geef fryske stikken skreaun en, sa as se sels ek seit, in protte minsken kinnen leard yn en om Easterein. We wolle har hjir as redaksje en alle lêzers fan it Doarpskrantsje tige foar betankje. Nathalie har ynbring sille we misse en de gesellige jûntsjes ek… Yn dit nûmer kinne jim de lêste ynbring fan Nathalie lêze oer sûkelade…
Wenningbou Easterein De gearkomste oer wenningbou op 25 novimber by Bergsma koe net trochgean. Lokkich hiene we it drukken fan de útnoeging al útsteld. We koerse no oan op mids jannewaris. Spitich, it is no ienkear net oars. Nijbou terrein Joustra Branje Op dizze jûn soe Vincent Kok ek in neiere taljochting jaan op de nijbou-plannen op it terrein fan Joustra Branje. Deroer yn it koart it folgjende: It begûn dit jier op 5 febrewaris mei in ynrinmiddei foar de omwenjenden. De plannen koene besjoen en besprutsen wurde en der waard oanjûn hoe’t de ûntwikkeling fan it plan fierder betocht wie. Der binne aardich reaksjes op kaam. Neffens Vincent is it bouplan dertroch ferbettere en wurdt der ek mear oanslúten by de behoefte. Der wurde no gjin twakappers mear boud, mar trije rijwenningen plus in frijsteande wenning oan it wetter. It oanbod is no dus aanst breder. Yn it stedeboukundig plan binne dizze wizigingen ferwurke. En de welstand hat der goedkeuring op jûn. No moat it bestimmingsplan oanpast wurde. It konsept leit al bij de gemeente. Yn de kommende moannen meie wy ferwachtsje dat it bestimmingsplan fêststeld wurdt en dat dernei de boufergunning oanfrege wurdt. As it allegear nei plan ferrint, dan kin de ferkeap de kommende simmer, of koart derop, begjinne. Wa wit kin der dan miskien yn it neijier al begûn wurde mei de bou. Vincent fynt it jammer dat it fanwege corona op dit stuit net mooglik is om foar it hiele doarp in ynformaasjejûn te hâlden weryn hy it hiele plan presintearje kin. Foar direkt omwenjenden komt letter dizze winter wol in ynformaasjemomint op 1,5 mtr ôfstân. Dat wurdt ôfstimd op de ‘ter inzage periode’ fan it bestimmingsplan en is ôfhinkelik fan de gemeentelike beslútfoarming. De buorlju krije derfoar in útnoeging thús. As doarpsbelang binne wy tige wiis mei Vincent syn oanpak om op dizze lokaasje passende wenningbou te ûntwikkeljen. Berend Santema, Henk Duimelaar, Broer Harmen Abma, Sjoukje van der eems, Catharina Veenstra, Simon van der Velde, Sjouke Strikwerda
... âlding fan Ut de húsh ? dit Wa binne
Waar vind je een AED in Easterein? Een Automatische Externe Defibrillator (AED) is een draagbaar apparaat dat het hartritme weer kan herstellen bij een hartstilstand. Dit gebeurt door het geven van een elektrische schok. Ook in Easterein zijn een aantal te vinden: • Andries Joustrastrjitte 16, plek buitenmuur woning, permanent beschikbaar • Restaurant-Partycentrum Bergsma, Sibadawei 2, plek buitenmuur, permanent beschikbaar • Sporthal de Greidhoeke, Stittenserleane 29, plek buitenmuur, permanent beschikbaar • Martinitsjerke, Tsjerkebuorren 2, plek buitenmuur, permanent beschikbaar • Huisartsenpraktijk Hoepman, Van Eijsingaleane 10, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren • De Skoalleseize, It Heechhiem 11, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren • Drukkerij Van der Eems, Sibadawei 20, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren • Bos Mechanisatie, Sibadawei 24, plek binnen, beschikbaar tijdens openingsuren
De cursief gedrukte AED’s staan geregistreerd bij HartslagNu.nl
Bêste minsken, Om eltse moanne in doarpskrante foar jim meitsje te kinnen, ha we ek jim stipe nedich. We soenen it sear op priis stelle as jo ús finansjeel stypje wolle. In rjochtbedrach is € 5,- per hushâlding, wat del komt op € 0,45 per boekje! By it rûnbringen fan it jannewarisnûmer komme we de envelop persoanlik by jo opheljen. Mochten we net ien thús treffe dan kin je ek de envelop by ien fan de redaksjeleden bringe. As je leaver in bedrach oermeitsje wolle kin dat nei it rekkennûmer fan it doarpsbelang: NL70 RABO 0349 5017 26 (u.f.f. doarpskrante). We rekkenje op jim stipe. Alfest tige tank! De redaksje
Ferwûndering
Troch Helga Develing Elke maand ga ik als nieuwbakken Fryslân bewoner op zoek naar antwoorden. Ik zie hier dingen die ik als Westers stadsmens niet ken of niet begrijp. Dingen die me verwonderen en nieuwsgierig maken. Deze maand liep alles anders en moest ik het melken uitstellen. Maar... wat in het vat zit verzuurt niet, zei mijn moeder dan. Ik moest alleen wel op zoek naar een ander onderwerp. En, zoals dat dan vaak gaat, kwam er inderdaad iets op mijn pad. Afgelopen zomer zag ik twee jongens bezig bij de waterkant. Nieuwsgierig als ik ben was ik polshoogte gaan nemen. De jongens bleken magneetvissers te zijn. Ik had dat nog nooit gezien en we spraken af dat ik een keer mee zou gaan. Toeval of niet, terwijl ik aan het denken was over wat een geschikt onderwerp zou kunnen zijn, kreeg ik een appje binnen. Of ik nu nog een keer meeging magneetvissen. En zo had ik op het nippertje nog een goed onderwerp voor de Ferwûndering van deze maand. Kick Ik heb afgesproken met twee jongens die Wybrando en Lars heten en die mij zullen gaan inwijden in de geheimen van het magneetvissen. Wybrando heeft afgelopen zomer al een plek gezien waar hij graag zijn geluk eens zou beproeven. Het heeft wat voeten in de aarde, want de plek is niet gemakkelijk bereikbaar. Maar met de hulp van Google maps en een vriendelijke vrouw die ons op haar erf laat parkeren, komen we na een glibberige wandeltocht bij een sluisje ergens langs de rondweg bij Sneek. En daar laten Wybrando, net 14 geworden, en Lars, 13 jaar, mij zien hoe je dat doet: magneetvissen. En ze vertellen over hun hobby, hoe die steeds weer een kick geeft: wat haal ik nu naar boven? “Het klinkt misschien gek, maar je hoort en voelt dat er iets aan je magneet klikt. Of het touw gaat strakker staan. En dan lijkt het soms heel zwaar. Ja, dan is het wel spannend wat je ophaalt.” Uitrusting Beide jongens zijn ooit begonnen met een magneet uit een speaker. Die zijn niet heel sterk, begrijp ik van ze, maar om te beginnen was het wel aardig. Lars begon ooit met zijn vader, hield daarna het magneetvissen een tijdje voor gezien, en begon er weer mee met Wybrando. Wybrando zag een aantal jaren geleden een filmpje op Youtube en werd zo aangestoken met het magneetvisvirus.
De magneet is een belangrijk onderdeel van de uitrusting. De speakermagneet heeft Wybrando inmiddels ingeruild voor een sterkere magneet. Zijn magneet is verzwaard, zodat die goed in de drek zakt, en zit aan een lang touw. Ook een stevig touw is van belang. Wybrando vertelt me dat bij een zwaardere vondst het touw anders kan knappen, en dan ben je je vondst én je magneet kwijt. Normaal heeft hij ook een dreg mee, maar die kon hij vandaag niet vinden. Wat wel mee is zijn een paar werkhandschoenen en een emmer.
De magneet rustig langs de kant trekken… wat komt er boven?
Vissen Wybrando heeft deze plek niet zomaar gekozen. “Je moet naar een plek waar veel mensen komen”, vertelt hij. Bij zo’n sluisje zijn ze vaak een beetje aan het wiebelen op de boot en dan verliezen mensen wel eens wat. Op dit soort plekken haalt Wybrando vaak wat munten op uit het water. Maar natuurlijk ook dingen als kroondoppen, spijkers en schroeven. Als we aan het vissen zijn zie ik dat er meer mee omhoog komt: er beweegt iets! Wybrando kijkt, nee gelukkig zijn dit geen bloedzuigers. Maar die heeft hij wel eens aan zijn handen gehad bij het afhalen van een buit. Daarom zijn die werkhandschoenen geen overbodige luxe.
U kunt ook reserveren via l e.n www.metzstyl
Terp 27 8731 AX Wommels tel. 0515 333 873 www.metzstyle.nl
Maandag 8.30-12.30 13.30-16.00 uur* Dinsdag 8.30-12.30 13.30-18.00 uur Woensdag 8.30-12.30 13.30-18.00 uur Donderdag 8.30-12.30 13.30-20.00 uur Vrijdag 8.30-12.30 13.30-20.00 uur Zaterdag 8.00-12.30 uur * onder voorbehoud
Fizel
D R O G I ST E R I J - PA R F U M E R I E
TERP 52, 8731 BA WOMMELS TELEFOON 0515 333 210
Alles wat naar boven komt wordt verzameld. Wybrando vertelt me dat sommige magneetvissers alles wat ze niet willen teruggooien in het water of aan de kant laten liggen. Maar Lars en Wybrando doen dat anders: zij nemen alles mee in de meegebrachte emmer. Thuis gooien ze dan het afval weg. Zo zijn ze ook een beetje milieuridders! Schatten Vandaag vissen we maar kort, een kleine twee uur. Onze buit is dan ook niet heel groot. Maar ik krijg anekdotes te horen over fietsen, verkeersborden en zelfs een keer een buitenboordmotor die worden opgevist. Die laatste hebben de jongens niet zelf gevonden, maar ze kennen iemand die er wel eens een heeft opgehaald. En de motor nog aan de praat kreeg ook! Thuis wordt het afval weggegooid en de rest van de vangst wordt schoongemaakt. Alleen dat schoonmaken is soms al super leuk: dan komt er iets anders tevoorschijn onder de drek en aanslag dan verwacht. Wybrando bewaart zijn schatten in zijn kamer en heeft het plan een schatkist te maken waar hij de kleine vondsten in kan bewaren. En een schatkast voor de grotere vondsten. Lars heeft alles gewoon in zijn kamer liggen, zijn slaapkamer is zijn schatkist. Ik ben wel nieuwsgierig naar de meest bijzondere vangst. Wybrando vertelt dat hij een keer een oude munt heeft opgevist, uit 1835. Die ook nog eens prachtig bewaard is gebleven in de drek. Ja, ik kan me voorstellen dat je daar wel een schatkistje voor wil maken. Aan het eind van de middag glibberen we terug. In de emmer de buit en de magneet. Het was een zonnige middag en ik ben lekker ontspannen na een middag aan de waterkant. Nieuwsgierig naar de buit van vandaag? Kijk op www.easterein.nl
Ferwûndering Volgende maand hoop ik dan wel te kunnen gaan melken. Ik ben gewaarschuwd dat ik me het veel te romantisch voorstel en dat ik waarschijnlijk onder de poep en pies zal zitten. Maar dat kan me niet schelen: ik ga melken!…
Sinteklaas yn Easterein 20 novimber wie it wer safier, Sinteklaas en de Piten kamen yn Easterein! Hieltyd wer in dei wêr’t nei útsjoen wurd! Dit jier wer in lyts bytsje ‘oars as oars’, mar wat wie it wer in tige slagge dei. Yn 2 boaten kamen Sinteklaas en swarte Piten in pear kear foarby faren (lâns de Skippersbuorren en de Griene Leane). Alle bêrn koene fannôf de kant de Piten en Sinteklaas goed sjen! Der waard dûnse op de boaten en fansels mei pûdsjes pipernuten smiten. Dêrnei koene de bêrn nei hûs om al it lekkers op te iten. Sinteklaas hie in ferrassing, dus hy fûn it tige spitich dat it feest yn café Bergsma net troch gong. Mar fia de livestream koene de bêrn de ûnthulling fan de ferrassing dochs sjen! De Piten wiene drok dwaande om alle kadootsjes foar de bêrn yn Easterein, Itens, Rien en Reahûs yn te pakken, doe’t Klaas (de reporter) binnenkaam. It ynpakken gong net sa fleksibel…. Sa waard 1 Piet yn ’e plakbân ferpakt, der wiene in pear Piten oan it skeelerjen en skaten, en der misten ek guons. Klaas hie fuort en daliks yn’e gaten dat Sinteklaas en de Hoofdpyt der net wiene! Lokkich kamen die al gau doe’t de Piten (en de bêrn thús) ‘Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht’ songen. De ferrassing fan Sinteklaas wie in übermoderne automatyske ynpakmasine!! Der wiene noch in soad kadootsjes dy’t ynpakt wurde moasten, dus de Piten wiene fuort en daliks dwaande mei de masine! Dat rûn net lyk hoe at it gean moast, sa goaide Piet der in grutte doaze yn, mar der kaam in lyts doaske út, dy’t ek net iens ynpakt wie! Oeps... De Startmotorpiet moest der oan te pas komme en letter ek de Kluspiet noch. Lokkich kaam de masine úteinlik oan ‘e praat! In kadootsje yn de masine goaie en hy kaam der ynpakt én fersjoen fan namme oan de oare kant wer út! Yes, it slagge! Sa koene de kadootsjes foar de bêrn dochs allegear optiid ynpakt wurde en die binne fansels troch Sinteklaas en de Piten bij de bêrn oan’e doar brocht! Oant folgend jier! De Sinteklaaskommisje, Jikke, Baukje, Tineke en Houkje
Elba
Troch C. Houtsma Dit verhaal gaat over mijn man Douwe Pier Houtsma, geboren 1933 te Easterein, derde kind van Thomas Houtsma en Ymkle Algera. Thomas Houtsma had een fietsenzaak aan de Wynserdyk die hij later verkocht toen er elektrisch kwam en daar zag hij meer brood in. Hij kocht een pand aan de Foarbuorren en begon er een installateursbedrijf. Verkoop van elektrische apparaten en stofzuigers in de verhuur. Omdat zijn oudere broer (vertegenwoordiger) geen belangstelling had voor het bedrijf was Douwe gedoodverfd om later in de zaak te komen. Hij ging naar de ambachtsschool en koos voor elektrisch en later heeft hij ook nog zijn installateursdiploma gehaald maar toen moest hij in militaire dienst. Hij koos voor de Luchtmacht en heeft de 2,5 jaar goed besteed en zijn vliegtuigmonteursdiploma gehaald. Zijn oudere broer Jouke is in die tijd van gedachte veranderd en kocht een huis aan de Griene Leane en kwam in het bedrijf werken. Omdat Douwe toen niet meer nodig was is hij bij de KLM in dienst gegaan als vliegtuigmonteur. Met de komst van het elektrisch werd het met het installatiewerk steeds drukker en werd er geëist dat de installateurs bevoegd moesten zijn en over de nodige opleiding beschikken dus Douwe was weer thuis nodig. In 1958 is hij getrouwd en zijn wij gaan wonen in de pas gebouwde huizen aan de Andries Joustrastrjitte. Na daar 5 jaar te hebben gewoond ontdekte Douwe dat Elba onbewoonbaar verklaard was en dreigde gesloopt te worden. De huizen waren van de kerk en als je daar woonde was je
Elba 1981 ©Titus Bergsma
niet zo geslaagd in het leven… Douwe vond dat zonde en heeft ze gekocht. Hij vond de plek aan het sportveld uniek. Een stukje geschiedenis van Elba; 4 arbeiderswoninkjes van de kerk. Ze bestonden uit een kamer met 2 bedsteden en in het midden een diggelkast. Je kwam binnen in een gangetje waar een kraantje was met een tafel met een gasstel om te koken en een afwasbakje. Daar was ook een trap naar boven naar de zolder waar ook geslapen werd. De naam Elba was door de dorpsgenoten verzonnen omdat het wel toepasselijk was, afgelegen en helemaal buiten het dorp. Het lag aan de ene kant aan het sportveld en aan de andere kant aan de boerenreed die naar de boerderij van Hiemstra ging. Het adres was de Tsjerkebuorren want de toegang was vanaf de kerk langs het boerderijtje van Bouke Wiep de Jong over een klinkerpaadje. De huur bedroeg 2,5 gulden per week. Omdat de huizen aan geen enkele behoefte meer voldeed werden ze onbewoonbaar verklaard en wilden de kerkvoogden ze gaan slopen. Douwe was er eens omheen gelopen en zag dat ze helemaal opgebouwd waren van Friese geeltjes en dat er aan de stand van de muren niets mankeerde. Hij zag de mogelijkheid om ze te verbouwen tot een mooie bungalow en besloot ze te kopen. Toen ze er met de kerkraad erover vergaderden hoorde hij iemand zeggen; Gauw geluk geven als die malloot ze hebben wil. De sloop zou 3000 gulden gaan kosten en voor dat geld kreeg Douwe Houtsma ze in bezit. De huisjes zijn helemaal verbouwd, centrale verwarming en een mooie keuken en badkamer en Douwe heeft er met zijn gezin jaren heel fijn gewoond. De naam Elba heeft Douwe in smeedijzeren letters op het pand gezet.
Elba 2010 ©Titus Bergsma
Volgens Titus Bergsma, die toen bij ons heeft geschilderd, het mooiste huis van Easterein. Nu woont hij er zelf en heeft van Elba weer het mooiste huis van Easterein gemaakt.
Oog in Oog met André van Duin
Het grote avontuur van Jorren en Auke Andries in Harlingen en Kimswerd Via het werk wist mijn moeder dat André van Duin op 23 november in Harlingen zou zijn. Hij vaart namelijk voor het TV programma ‘Denkend aan Holland’ (Omroep MAX) de Elfstedentocht. Omdat ik regelmatig zijn grapjes beluister op You Tube leek het mij wel leuk om daar bij te zijn… dus na school vroegen we aan mijn moeder wil je met ons daarheen? Zo gezegd zo gedaan… Na een half uur zoeken in de grachten van Harlingen, geen André in het vizier… op een gegeven moment vonden we andere fans die ook stonden te wachten. Zij hadden de informatie dat André en Janny van der Heijden vastlagen met de boot… maar waar? Dat was onbekend… Na nog eens 20 minuten wachten zei mijn moeder; we gaan naar huis. Jorren en ik vonden dat erg jammer, want we hadden André niet gezien en nu was er ook geen tijd meer om te spelen. Op de terugweg zaten we een beetje te balen in de auto… In Kimswerd keken we nog even bij de brug over het water en daar lag een boot!!! En er stonden heel veel camera- en geluidsmensen omheen. Er op af! Toen we bij de boot kwamen zagen we dat de vaart geblokkeerd werd door een ponton met een kraan erop. Ze konden er echt niet langs. Er liepen ook allemaal mensen te bellen en dingen te regelen. Zo regelden ze dat het ponton aan de kant ging. Het werd al een beetje donker dus ze moesten wel opschieten. Op een gegeven moment kwam André van Duin van de boot af. Hij had wel gezien dat wij er voor hem stonden... dus vroeg hij ons, of willen jullie op de foto?? Ja! dat wilden we. Oja, We vonden hem erg aardig en relaxed. en grapje nog even e w en Het is blau : In de auto terug waren we super blij! ré d n A n va niks… het weegt ) verderop... Groetjes Jorren en Auke Andries (antwoord
Beter in verzuimadvies
Peter en Geertje van der Weerdt In pear wike lyn frege Klaas my om in stikje te skriuwen foar it doarpskrantsje. Wat dogge jimme no eins foar wurk, wie de fraach. Ik begjin mar even by it begjin. Wy binne Peter en Geertje van der Weerdt en wenje mei ús twa bêrn Judith en Daniël oan it Smidslân 5, mar dat witte de measten tink ik wol. Wy ha yn 2015 ús eigen bedriuw opset yn verzuim- en re-integratiebegeleiding. Foardat we dêr mei starten binne, hat Peter earst fanôf syn 15e jier oant syn 35e yn it slagersfak wurksum west. Earst wurkje en leare (Slagersvakopleiding) by Kooistra yn Boalsert, letter nei Kooistra Wommels. Peter hat dêr it resept ûntwikkele foar it fries gekruid gehakt en dat is oant hjoed ta noch steeds yn gebrûk by Jumbo Kooistra (no hoop ik net dat dit gegeven it gefoel by de gehakbal op jimme board beynfloeded…). Dêrnei hat Peter in pear jier by Albert Heijn yn Joure wurke, as chef-slager. Yn dy tiid waarden de iepeningstiden fan de winkels steeds mear ferromme en Peter hie dat op in gegeven moment wol in bytsje besjoen, keapjûnen, sneonen (en letter ek sneinen). Mei in jonge twilling is it ek wol fijn om yn de wykeinen wat mear fijheid te hawwen.
“As it net slagget, gean ik gewoan wer ergens gehakt draaien...” Peter is oan de studzje gien en hat doe de oerstap makke nei Arbo Anders yn Joure. En dêr is de loopbaan yn de verzuimbegeleiding úteinset. Dit wie in goede keus, Peter fielde him hielendal thús yn dit wurk. De erfaringen dy’t hy yn de perioade as chefslager (lieding jaan oan in team werby je ek fan alles tsjin komme op de wurkflier) opdien hie, koe hy hjir goed by brûke. Yn 2014 is Peter foar Action Nederland yn Zwaagdijk wurkjen gien. Hy hie dêr de lieding oer in team dy’t it verzuim foar Action yn goeie banen liede moast en wie de lêtste 4 jier fan syn tsjinsferbân foarsitter fan de sintrale ûndernimmingsrie. Je kinne je foarstelle dat it wichtich is dat it verzuim by sa’n grut bedriuw sa leech mooglik bliuwt. Dêrneist hat Peter doe foar in part al in opstart makke foar ús eigen bedriuw “Beter in Verzuimadvies”. Dat wie earst moai te combinearen. It waard wol stadich oan drokker, dus Peter hat toen wat oeren ynlefere by Action, sadat it allegear behapbaar
bleaun. Je moatte alle ballen wol yn de loft hâlde kinne. En soargje dat je sels net verzuime! :) Ik wurke ûndertusken noch steeds by Meubelfabiek de Valk yn Snits. Hjir siet ik sûnt 1995, dus oer myn loopbaan is net hiel folle spannends te fertellen bin ik bang. Mar ja, as je goed sitte, is it ek prima fansels. Ik hie dêr in ôfwikselende baan (administraasje en verkoop binnendienst) en ha dêr in ferskriklik soad leart. Wêr’t ik no ek wer profyt fan ha yn ús eigen bedriuw fansels. Trochdat Peter it ûndertusken hieltyd drokker kriich mei it eigen bedriuw, ha ik besletten om myn baan op te sizzen sadat ik him ûndersteune koe. Ik wie nei hast 25 jier ek wol in bytsje klear mei de stuollen, tafels en barkukken by de meubelfabriek en woe wol wat oars (leaver net mear yn de commerciële wrâld). Dus in moaie samenloop fan omstandigheden sille we mar sizze. Ik ha doe noch in lyts skoftke wurke by in húsartsenpraktyk yn Warns op de administraasje, mar ik koe myn tiid thús better brûke. Derneist ha ik in oplieding dien foar casemanager verzuim. Peter hat yn febrewaris fan dit jier syn baan opsein by Action. It is best in spannende stap om folledig ‘zelfstandig ondernemer’ te wurden. Ek omdat je in bepaalde sekerheid opjouwe. En je litte minsken (collega’s) achter wer’t je goed mei wurkje koenen. En je binne betrokken rakke mei de bedriuwen wêr’t je wurke hawwe en hiel wat meimakke hawwe. Wy hawwe it stadich oan neist ús wurk opbouwe kinnen nei it omslachpunt dat je sizze kinne: we geane der foar! Mar sa’t Peter seit: “As it net slagget, gean ik gewoan wer ergens gehakt draaien”. Wat dogge wy dan no eins foar wurk? Wy fersoargje de verzuimen re-integratiebegeleiding foar ferskate klanten. We ha u.o in grutte súpermarktketen, túnsintrum, skjinmakbedriuwen, in sportskoalle, in opliedingsbedriuw foar infra as klant. Wy begeliede it proses by sykte, sawol foar de wurkjouwer as foar de sike wurknimmer.
It kostet de wurkjouwer san € 200,- per dei as in wurknimmer siik is. Bedriuwen ha der dus baat by dat in wurknimmer sa gau as mooglik mar wol ferantwurdlik wer oan de slach kin. Dit proses moat ek foar de wurknimmer goed begelieden wurde. Soms hat in wurknimmer mear tiid nedich en sille je as wurkjouwer in bytsje ‘meifeare’ moatte. Yn oare gefallen is it soms nedich om wat dwingender te wêzen. Soms is de reden foar sykte ek net allinnich wurk-gerelateerd, mar spilet der op de eftergrûn privé-problematyk mei. Dêr is soms wer oare specialistische hulp by nedich. De wurkjouwer is ferplicht sich oan de WVP (wet verbetering poortwachter) te hâlden gedurende it sykteproces. Mar ek de wurknimmer hat fansels re-integratieferplichtingen. Omdat dit faaks net it deistige wurk is foar de measte bedriuwen (personielsadministraasjes), skakelje se dan ús yn om dit te monitoren. Peter is faaks in soad op paad om gesprekken te dwaan (no yn de coronatiid is dat lestich en giet in soad tillefoanysk/online). Ik wurkje fanút hús (kantoar yn de tún) en plan minsken yn by de bedriuwsartsen en ferwurkje de rapportages dy’t nei de konsulten opstelt wurde. As er dan in advys troch de bedriuwsarts ôfjoen is, moatte wy checke as de re-integratie neffens dit advys ferrint of soms yn gefal fan stagnaasje opskale nei oare interventies/hulpferliening. By langdurige sykte kin it hiele proses 2 jier duorje en dan kin (eventueel) de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) oanfraach dient wurde. Gedurende dy 2 jier binne der aksjes dy’t je as casemanager útsette moatte en it is foaral wichtich dat dit op tiid gebeurt (ek richting it UWV). As in dossier net goed yn elkoar sit, krijt de wurkjouwer in boete. En dat wolle je net. Al mei al giet it der om dat it proses foar sawol de wurknimmer en wurkjouwer mei in goed resultaat ôfslúten wurde kin. Dit wie yn it koart in stikje oer wat ús wurk ynhâld. Der is noch in hiel soad mear oer te fertellen mar dêr sille we jimme net mei fermoeie. Jimme witte no in bytsje wat wy dogge yn dat kantoar efter yn de tún. Alle goeds tawinske en bliuw sûn!
Sûnt foarich jier ha wy ek ZW Partners oprjochte. Derby dogge wy dienstverlening foar de bedriuwen dy’t eigen risiko drager binne foar de syktewet (giet om wurknimmers dy’t siik út tsjinst geane by tydlike tsjinstferbânen). Foar wa’t it leuk fynt, sjoch mar ris op www.zw-partners.nl
‘Stâl fan hope en langstme’ Troch Ds. Nicolette
Een stal, een plek van hoop en verlangen… dat is wat we nodig hebben, wat we zoeken, want het is nu al het tweede jaar dat door Corona wordt beheerst. Alle activiteiten die het gevoel van ‘mienskip’ zouden kunnen versterken vallen uit. Ik denk aan ‘Winterwille’ bij Bergsma dat niet doorgaat, de Adventsviering voor ouderen vanuit de kerk en zo zullen er vast nog meer activiteiten zijn die niet doorgaan. We zoeken naar wat wel kan en laten ons ook niet helemaal uit het veld slaan, maar de kans dat we met een grote groep mensen dicht op elkaar in een ruimte bij elkaar kunnen komen, is wel erg klein. Toch willen we toeleven naar dat feest van het licht, Kerst! Vorig jaar deelden we in het hele dorp en in de buitengebieden lichtjes uit, om het licht te brengen bij elkaar, in elkaars leven, in een wereld waar het zo donker is. Het is misschien een mooi idee om dit potje tevoorschijn te halen en in huis weer een plekje te geven. Dit jaar willen we weer proberen om de onderlinge verbondenheid en mienskip te versterken. Dat willen we doen door doorzichtige, plastic kerstballen huis aan huis uit te delen. Samen met de kerstkaart zal in de weken voor kerst bij ieder huis een kerstbal aan de voordeur hangen. De kinderen van Foareker krijgen via school ook allemaal een eigen kerstbal. Kinderen die buiten Easterein op school zitten, kunnen een bal ophalen bij de pastorie, Populiereleane 9. Het idee is dat ieder huishouden haar eigen bal vult met een wens, een hoopvolle gedachte, iets waar we naar verlangen, naar uitkijken. En dan die bal op een centrale plek ophangen! In de laatste week voor kerst, dus vanaf 20 december, zal er naast de toren van de Martinitsjerke een huisje komen te staan. Een soort van stal… Een ster zal er boven schijnen, om ons de weg te wijzen. Wat zou het mooi zijn, wanneer dit een plek wordt waar we iets van onze hoop en ons verlangen in deze tijd kunnen achter laten. Waar alle kerstballen met hoopvolle gedachten of mooi versierd een plek mogen krijgen.
De stal is vrij toegankelijk en er zijn haakjes waar de ballen aan kunnen hangen. Je kan binnenlopen en eens kijken wat dorpsgenoten hebben gemaakt. Wellicht is ook te lezen waar ze op hopen en naar verlangen. In de kerstnachtviering van 24 december krijgen deze hoopvolle verlangens een plek. Met verlangen kijken we uit naar dat kerstfeest, het feest van het licht, waar we als kerk en dorp willen stilstaan bij de geboorte van een kind dat de wereld verandert. Doen jullie mee?
Tsjerkenijs
Protestantse gemeente te Easterein Kerstpakkettenactie 2021 De diaconie van Easterein is steeds bezig om projecten dichtbij en veraf financieel te ondersteunen. Het is fijn om dit werk te kunnen doen. Met de feestdagen van december in het vooruitzicht willen we graag weer kerstpakketten brengen bij mensen in ons eigen dorp die rond moeten komen van een minimuminkomen. Behoort u of behoren jullie bij deze groep? Dan kunt u het antwoordstrookje voor 11 december in een gesloten envelop bij Folkje Visser in de brievenbus doen. Zet dan op de envelop “diaconie”. Deze actie is ook bedoeld voor mensen die geen lid zijn van de kerk in Easterein. Wij zullen uw gegevens vertrouwelijk behandelen en na gebruik vernietigen. Dat betekent dat we elk jaar opnieuw uw aanmelding nodig hebben. Dus ook mensen die in 2020 een kerstpakket van de kerk hebben ontvangen kunnen zich nu weer aanmelden.
#
………………………………………………………………………………………………………………………… Antwoordstrookje (inleveren in een dichte envelop) bij: Folkje Visser, Koaifinne 4 Easterein
Naam/adres: _____________________________________________________
Antwoord grapje André van Duin: Lichtblauw!
Voorpret
Troch Helga Develing Wij kozen ervoor in Easterein te gaan wonen, omdat het zo’n actief dorp is. Veel verenigingen en veel te doen. Even konden we genieten van alles wat het dorp te bieden heeft. Maar opnieuw gooit Corona roet in het eten. Valt er deze winter nog iets te beleven? Er gaan vooral dingen níet door. Geen dorpsfeest, geen verhalenavond, geen voetbal kijken, nog maar vier mensen op bezoek. En het is afwachten of de maatregelen niet nog weer verder aangescherpt worden. Wat kunnen we nog met pakjesavond, kerst en oud en nieuw? Wacht ons een donkere, sombere winter? Deja vu Terwijl ik zo zit te somberen krijg ik een deja vu. In mei zat ik net zo te sippen dat er van alles niet doorging en besloot ik dan maar zelf wat te bedenken. Dat werd de Midsimmer Dûk. En nu het dan toch december wordt, kan ik natuurlijk een Midwinter iets bedenken. Iets dat laagdrempelig is, leuk is om zelf te doen of met een paar mensen, maar dat toch het gevoel geeft iets met anderen samen te doen. In de eerste lockdown heb ik meegedaan aan een Coronaproof hardloopevenement. Hier in Easterein kan dat ook. Midwinter Rinne Na de Midsimmer Dûk ga ik voor de Midwinter Rinne. Midwinter is op 21 december, de Midwinter Rinne zal plaatsvinden in het weekend ervoor. Je mag wandelen en/of hardlopen. Jong en oud mag meedoen, er is geen leeftijdsgrens. Er is geen tijdslimiet en je kunt starten wanneer je maar wilt. Vrijheid blijheid. Iedereen die mee wil doen loopt in het weekend van 18 en 19 december een van de routes. Er zijn 3 afstanden: • ongeveer 3,5 km, het Pôle-rondje • ongeveer 5,5 km, richting Skrok en dan langs de weg weer terug naar Easterein • ongeveer 10 km, ook eerst naar Skrok, maar op de terugweg rechts de polder in en dan buitenom, langs Het Kleine Paradijs
Het zou leuk zijn als deelnemers ergens onderweg een foto of foto’s maken en die posten op social media. Zo beleven we dan met elkaar de Midwinter Rinne. Buiten, zonder publiek, maar wel met een dosis vitamine D. Meer coronaproof kan ik het niet maken. Herinnering Thuis heb ik een enorme verzameling medailles aan een kastdeur hangen. De meeste zijn van loopjes die ik gedaan heb. Natuurlijk mag een medaille van de eerste Midwinter Rinne niet ontbreken. En als ik dan toch een medaille regel, kan ik er net zo goed voor alle deelnemers een regelen. Naast drie afstanden heb je dus de keus: • zonder medaille, je hoeft je niet op te geven • met medaille, je geeft je op voor 18 december en betaalt € 2,50 (‘t Heechhiem 1) Ik bestel de medailles en zorg ervoor dat iedereen zijn/haar medaille krijgt. Ik ga alvast nadenken over een leuke foto en verheug me nu al op dat weekend.
#
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ja, ik doe mee aan de ‘Midwinter Rinne’ en ik wil graag een medaille ontvangen! Naam:
____________________________________________________
Adres:
____________________________________________________
Afstand: ____________________________________________________ Kosten medaille € 2,50
Huttenbouwers! Hallo, wij zijn Jens Steehouwer, Brent Overal, Niels van der Laan, Wout Dijkstra en Marc Hoekstra. Wij willen een verhaaltje schrijven in het doarpskrantsje over de hut die wij bouwen. Deze hut staat op de Vrijburg, op de rand van een slootje. Een hut is weer een keer wat anders dan buiten door het dorp crossen. Het hout halen we bij Elephant of bij Bos vandaan. Of mensen die voorbij komen zeggen: “Hé, wij hebben wel wat hout voor jullie hut”. Met kruiwagens en een karretje van Brent zijn pake en beppe brengen we het dan naar de hut. De hut is klaar wanneer die niet meer hoger kan óf als de gemeente de hut opruimt…! Op de vraag wie van jullie is de timmerman? Allemaal natuurlijk. Elke bouwer heeft een hamer en spijkers. Groetjes de timmermannetjes!! Op de foto: Jens, Brent, Marc en Ruben
Jannieke en Lotte
Yn en om Easterein (winkellju) Troch Jan Hiemstra
It sil foar Eastereiners út 2021 net te begripen wêze dat je foar alle deistige boadskippen jierrenlang yn it doarp telâne koene. It soe wolris sa wêze kinne dat de wat âldere Eastereiners mei in gefoel fan weemoed weromtinke oan de tiid dat je fluch efkes nei de bakker, de slachter, de grienteman of de winkelman koene. En oer dy winkelman/-frou wol ik it dizze kear ha. Healwei 2016 ha ik ûnder de titel Snypsnaren alle winkeltsjes neamd dy’t der yn de fyftiger jierren yn ús doarp wiene. Yn op syn minst trije fan dizze winkels koene je foar in grut part fan it deistige iten, drinken en sjippe telâne. Bôle, fleis, griente en molke waard der net ferkocht, mar wol wer produkten as klompen, dweilen en panspûnsen. Foar it farske iten wiene der de bakker, de slachter, de grienteman en de molketaper en je woene inoar it brea net út de mûle stjitte. Boppedat wie it op grûn fan allegearre wetten ferbean om branchefrjemde artikelen te ferkeapjen. De trije gruttere winkels der ’t de boadskippen helle waarden wiene de VIVO-winkel fan Tiede en Alie Ypma (Tsjerkebuorren 23), it winkeltsje fan Rinske Hingst oan de Griene leane 13 en Spar Hendrik de Jong oan de Streek 10. Mar behalve dizze trije, wiene der noch mear, noch lytsere krudenierswinkeltsjes.
Oan de Tsjerkebuorren 23 ferkochten earst Tiede (1839-1913, dêrnei Alie 1876-1932, dêrnei Tiede 1907-1991 en Alie) oant plm 1960 ta winkelguod.
Oarspronklik ferkochten de Ypma’s nêst krudeniersartikelen griente en fruit, mar doe’t de lêste Ypma de VIVO-winkel mei syn frou Alie hie wie dat net mear it gefal. It wiene foaral de froulju dy ’t de boadskippen diene. Mei de tas oan de earm gongen se nei de winkel en wat noadich wie waard neamd en troch de winkelman of -frou út de fekken pakt of yn pûden ôfwoegen sa as sûker en op de toanbank setten. It waard betelle en kaam yn de tas.
Rinske Hingst efter de toanbank fan har winkeltsje oan de Griene leane 13.
Ek Rinske Hingst moast fan har winkeltsje bestean. Se hie heit Anne Hingst yn de 60-er jierren opfolge. Heit Anne hie yn de minne foaroarlochske tiid in winkeltsje makke fan it wenhûs oan Griene leane 13. Dat wie dan ek noch dúdlik te sjen as je deryn kamen. De romte efter de toanbank wie krap en it winkelguod stie op inoar. Yn ferliking mei Ypma en De jong hie Rinske mar in beheind assortimint, mar se hie bysûndere dingen sa as ‘boeretou’ (tou om it fee mei fêst te setten) en binen (= halsters). It wiene foaral de grifformearden dy’t by de ‘suster fan de gemeente’ harren winkelguod kochten en har de hân boppe de holle holden. Rinske hie it gelok dat de measte winkellju (Ypma, De Jong, Van Dijk, Tjalling Sijtsma, Jan Vellinga) herfoarmd wiene. De modernste winkel fan de trije wie de modernste en stie oan de Streek 12. Hjir wiene Harke en Jehanne Kamstra oant 1949 ta de winkellju. Harke die der noch wat boerewurk by. Tidens de grutte emigraasjegolf soene Harke en
79'')77:30 %*:%00)2
U &P ?9o o 0
s Ös¤¤ « ±±¢ ¤ Í¢ ¢s« â ¡« ~ × ¡ÂÈ I±× ¾P¤ ª È »¾± ¾sªªs sÈ Ö ¾Â sÈ « ¾± ¾± «È «÷ âÍ Ö ¤÷ Ö¤ Â Ö ¾Ös« ¾Â « Ö Â ±ª~ « ¾È ª È ¢±±¤ Ý ¾ssÈs¾ª « × È¾ ¡¢ »¾± Í È « â± sÈ ¡ Ö È Ö ¾~¾s« È « « » ¾ «ü ªs« ¾ ×ss¾±» È × ¤ ¤Í¢Èü
II¾±  ±« ¤ ¾ « ¾Ös¾ «  ¢ͫ ¾Ös ±s  ±s « d±ªª ¤Â 2 Í×s¾ «
d ¡ ¤ ¾ « ¡ ± ¡ s« ¾Â ¢Í«È «¢ «÷ ×ss¾ ±±¾ ¡ s« ¾Â ¢Í«È ± «÷ ~ È ¾ ¢ Íâ  ¢Í«È ªs¢ «ü
8
±Í × ÈÂ~ ±Í ss¤ þ d «Â × È ~ ss¤ þ ªss¤ d ¡ ~ « ¡ ª « ªss¤ « ¡ss¾ ¾sÈ Â «s~ ¤ « ùù
¾s ÂÖ ¾s« ¾ «
¤ «
'DDURP JD MH QDDU %DODQVLH d ¤ ¡ ¡ ±±¢ Ⱬ ¾ ¤ Ö « « ¤ ¢¢ ¾ ~¤ ¡Ö « È «þ I¤s« s« «Í ¡ L U&P «Ès¢ »¾ ¢ « × ¡ « ±¾ª ¾ « ¡ ¾ss «ss¾ ª± ¤ ¡¢ « Ös« ±«â ~ ¤ « ü
×××ü~s¤s«Â ü«¤ èî éí ñè îé éñ ;
Jehanne mei de bern emigrearje, mar dêr is neat fan kommen. De winkel wie lykwols al ferkocht oan in stel jonge lju út Nij Beets, Hendrik en Kee de Jong. It âlde winkeltsje fan Harke en Jehanne krige in flinke opknapbeurt en waard in foar dy tiid tige moderne winkel. Henrdik en Kee diene der fan alles oan om der as nijelingen yn te kommen en de Eastereiners foar harren te winnen. Dat dit slagge is docht wol bliken út it feit dat de Spar en letter Kasper bestean bleaun is oant 2003. Doe foel op den duur net mear tsjin de grutmachten op te boksen. Dochs ha de De Jongen altyd by de tiid west. Plm 1965 kaam de keamer by de winkel en wer letter mei de eardere kapperssaak derby hie Easterein in komplete ‘supermarkt’.
Hendrik de Jong efter de snijmasine en syn frou Kee efter de kassa doe't de minsken al net mear fan efter de toanbank holpen waarden.
Fan Ljouwert nei Skrok Troch Nathalie Oliveiro
It ferhaal begjint by Jet Postma-Boersma (47), berne yn Alde Biltdyk. Doe’t har âlders út inoar gongen, naam se it beslút nei Seist, Bunnik te gean. Har doemalige freon efternei. Wurk rûn ôf en Jet gong werom nei Ljouwert, wer by mem yn hús. Nei in skoft bij de Basismarkt wurke te hawwen, kaam se fia Start Uitzendbureau by banketbakkerij Salverda telanne. ‘Ik moast in kollega ferfange, se wie swanger’. Uteinlik mocht se bliuwe en koe se foar 38 oeren yn ’e wike oan it wurk. Marc Postma (53) wurke der al, sûnt 1989. Jet fûn him fanôf it earste momint leuk, mar beide hiene se al in relaasje en it bleau by freonskip. It waard in hechte freonskip. Harren relaasjes gongen út, net om de oar. Jet koe net werom by mem en Marc stelle foar dat se wol by him op ’e bank sliepe koe sa lang. ‘Van het een kwam het ander’, aldus Marc. Nei in healjier besletten se om tegearre fierder te gean. Dit is alwer 21 jier lyn. Overname Salverda In relaasje tusken meiwurkers yn de banketbakkerij wie net tastien en yn 2005 moast Jet der út. Twa jier letter krigen se te hearren dat Salverda te keap stie. Trochdat Jet op har 24e baarmoederhalskanker hie, wie it krijen fan bern net mear mooglik. Se besletten, nei goed ûndersyk, Salverda oer te nimmen. ‘We hebben de stoute schoenen aan gedaan. Met veel moeite is het balletje gaan rollen en uiteindelijk is het ons gelukt’, aldus Marc. Yn jannewaris 2006 wiene se de nije eigners fan Salverda. De earste jierren wiene tige dreech, it koste tiid om it fertrouwen fan de klanten te winnen. ‘We hebben ons er doorheen geknald’. Verbouwing Salverda siet sûnt 1914 op de Voorstreek yn Ljouwert, de saak hat der 220 jier sitten. Doe echter feroare it plak dêr, it waard mear in wen- as winkelgebiet. Ek groeiden se út de winkel. Om mear romte te hawwen en it wurk better dwaan te kinnen, ferhúzje se yn 2010 nei in oar pand. It wie nochal wat wurk: It nije pand moast ferboud wurde oant in bakkerij. ‘Dat noait wer!’, seit Jet. ‘Wat in regels komme dêr by sjen’. It wie sa’n barren, dat de âldste bakkerij fan Ljouwert ferhuze, dat kaam wis yn it nijs. Omrop Fryslân, GTTV, Leeuwarden Courant, alle deiblêden kamen del foar in ferhaal. De saak rint sa goed, Marc en Jet iepenje yn 2014 in twadde winkel yn de Kleine Kerkstraat.
Maken en breken It drege tiid komt. Jet kriget in burn-out en yn 2017 wurdt Marc slim siik. It blykt de Sykte fan Acnes te wêzen, in búkwand senuwsykte dy’t der foar soarget dat Marc altiten pine hat, wat er ek docht. In jier letter, it jier fan Kulturele Haadstêd 2018 slúte se de winkel. Se koene de fraach net byhâlde. Wat de bakkerij gewoanlik oan dúmkes ferkocht yn in moanne, fleach no oer de toanbank yn in wike. It wie tefolle. ‘CH2018 kon je maken of breken, het is beide gebeurd’, seit Marc. De bakkerij en de winkel oan de Kleine Kerkstraat koene se al iepenhâlde. Banketbakker is in steand berop. Troch de ûnhâldbere pine kin Marc net langer as in pear oeren stean. In freon stelt foar wurk út te besteden. Hy docht neifraach en fynt ein maaie in bakker dy’t in part fan it bakwurk foar Salverda oernimme kin. Net gau dêrnei is der ien dy’t it hierkontrakt fan it pand, dat rint op dat stuit noch twa jier, oer nimme wol. Al dy jierren wenne se boppe de saak, no’t dat net mear sa wêze sil, wolle se fuort, it is tiid foar wat oars. Een boerderij, dat nooit! Op syk nei in nije wenromte op Funda sjocht Marc op in freedtejûn op de folgjende beskriuwing: Boerderij, natuurgebied, Easterein. Jet wie der wis fan: In pleats, dat beslist noait. ‘It is der altiten fiersten te tsjuster’. In dei letter, 1 augustus 2020 nei slutingstiid stiet Marc as ferrassing foar de winkel op Jet te wachtsjen. It wie moai waar en hy hat in útgebreide picknick taret. ‘Alles had ik meegenomen: Tafeltje, pannetjes om dingen op te warmen, lekkere dingen’. Se gongen nei Skrok en ha dêr sitten oant it tsjuster is. It wie kleare nacht. ‘De uilen, buizerds en een schreeuw van een torenvalk’, it wie prachtich en it entûsjasme fan Marc wie net mear tsjin te hâlden. ‘Ik ga motivatie indienen’. Waar jij gaat, ik volg je De brief wurdt skreaun en se wurde neist noch 7 oaren útnûge om de pleats te besjen. Krekt as moast it sa wêze, meie se as earst komme. Jet: ‘De earste en lêste dy ûnthâldst it bêste, ha ik leard’. Nei 45 minuten rûnlieding beslute se dat se in twadde kear werom komme wolle. Doe moasten se kontakt ha mei de behearder. ‘Dat is fêst in âld man dy’t gjin nocht hat oan jong spul’. It pear woe hiel graach, mar, noch hieltyd wie it spannend at sy wol werom belle waarden. En ja hear, dat barde. Marc en Jet wurde as iennichste fan de oerbleaune 6 útnûge foar in petear. Eltsenien om tafel en der wie gelyk in klik. It wie in dúdlike ‘ja’ foar beide partijen. De spinnen en it tsjuster ha Jet yn it begjin miskien ôfskrikke, Jet is tige bliid mei de beslissing. Jet tsjin Marc: ‘Ik heb altijd gezegd, waar jij gaat, ik volg je’.
Unieke plek It is eltse dei genietsje op it Skrok. ‘Als ik de drukte in wil, kan ik het opzoeken’, seit Marc. Se binne mei de jongens fan natuermonuminten op ekskurzje west en ha it hiele gebiet kennen leard. ‘Ik heb in een korte tijd veel meer vogels leren kennen, dan ik in mijn hele leven heb gedaan’. De takomst: Chocolade workshops Jet fertelt: ‘Salverda is in namme yn Ljouwert. Minsken sizze wol, we geane efkes nei de bakker foar in gebakje, mar at we echt lekker gebak ha wolle, dan moatte we nei Salverda’. It ambachtelike wurk docht Marc altiten noch sels. Al it wurk wurdt dien yn de winkel oan de Kleine Kerkstraat en op it Skrok. Jet stiet yn de saak en ûndersteunt Marc safolle mooglik. Taarten meitsje en sûkelade. Dat lêste wurdt ek op de pleats dien. Troch de jierren hinne is dat echt in passy fan Marc wurden. Hy fynt it prachtich om te sjen wat der allegear mooglik is mei sûkelade. ‘Chocolade heeft me altijd geboeid. In de afgelopen jaren is het ontzettend in opmars gekomen, er is zoveel mogelijk.’ En dat fynt er just sa moai, om sels dingen mei sûkelade te betinken en te ûntwikkeljen. In doel foar de takomst is om bern kennis meitsje litte mei sûkelade. Se ha sels gjin bern, mar binne tige wiis mei se. Derneist oan lytse groepen folwoeksenen workshops sûkelade en bygelyks koekjes meitsjen te jaan, dat stiet grif op de planning. It siikwêzen fan Marc en Jet hat se leard dat se dingen oars dwaan moatte en wolle. Net alles draait om it jild: Wier genietsje, dat is it alderbelangrykste.
“Ut eigen hân kin ik sizze, de bonbons binne hearlik!”
Over land
Troch Karin Everhardus Eeuwenlang vond bijna al het vervoer plaats over water, zowel van goederen als van personen. Elke boerderij lag wel aan een ‘opfeart’, elk dorp was te bereiken via een sloot of vaart. Toch lag er lang geleden al een patroon van paden over het kwelderland, in een tijd dat terpen nog bewoond werden. Onderweg De oudste verbindingswegen - van terp naar terp, van dorp naar dorp - zijn deels nog terug te vinden in de vorm van voormalige binnen- en kerkenpaden. Een lange tijd waren er alleen maar uit modder en puin bestaande wegen, in de loop van de 19e eeuw begon men met versteviging. Eerst met los grind, pas later kwam asfalt in gebruik. Zo werden aan het eind van die eeuw de Wynserdyk en de Sibadawei verhard, de laatste werd ook verbreed. Met het verharde wegdek kwamen er meer motorvoertuigen in het straatbeeld, namen de ritten per paard (en wagen) af. Auto-eigenaren - maar ook die van motorfietsen, tractoren en vrachtwagens waren per 1906 verplicht om het voertuig van een nummerbewijs te voorzien. In Friesland begonnen alle kentekens met de letter B. Deze hoorde toen nog niet bij het motorvoertuig zelf, maar bij de eigenaar. Logischerwijs werd na aanschaf van een nieuwe wagen, het kenteken van de oude auto afgeschroefd en op de nieuwe geplaatst. De eerste automobilist in Easterein was de directeur van de toenmalige Coöperatieve StoomZuivelfabriek, F. Anema. Zijn kenteken: B-1184, afgegeven in 1914 of 1915. De afbeelding hiernaast toont de eerste automobiel uit 1921 - van een andere Eastereiner, een kar die hoog op de wielen stond.
Spoor Met de verbetering van het wegennet, kwamen er ook spoorlijnen en trambanen door de provincie heen. In de tachtiger jaren van de 19e eeuw spande het erom, of een nieuw te bouwen spoorlijn over Sneek of over Bolsward zou komen te liggen, het laatste stadje trok aan het kortste eind. Maar als het toch Bolsward was geworden, dan had het spoor niet ver van een boerderij af gelegen, Van Eysingaleane nr. 27. Dan was, wie weet, Easterein nu in het bezit van een treinstation geweest... In 1917 waren er plannen tot aanleg van een trambaan vanaf Franeker tot in Gorredijk, die dan ook langs Easterein zou komen. Wat een gemak zou dat zijn geweest, vanaf huis naar de halte te kunnen lopen, om een tram te nemen die je vervolgens linea recta naar Gorredijk brengt, voor welke reden dan ook. Met tussendoor natuurlijk wel enige haltes. Een tijd lang stonden er zelfs piketpaaltjes bij Café Bergsma in het land, die de uitgestippelde route aangaven. Uiteindelijk kwam er echter geen ‘geldelijke’ steun vanuit de provinciale overheid, helaas. Sjoutsjes Ook vanuit Easterein werden er diverse mogelijkheden ter vervoer aangeboden. Het meest kenmerkende vervoersmiddel was een hondenkar, begin 20e eeuw. De eigenaar had een ‘beurtdienst’ op Sneek. In de Leeuwarder Courant van 27 augustus 1970, staan enkele anekdotes over café annex stal- en rijtuighouderij Bergsma vermeld. Vanaf het nu welbekende dorpscafé werden vele ‘sjoutsjes’(vrachtjes) met passagiers verzorgd, meestal naar het treinstation in Boazum - dat in 1938 opgeheven werd - maar ook naar andere bestemmingen, waar de reiziger maar heen wilde. Een mooi staaltje is het verhaal over ene Lambertus Krips, een bekende voordrachtskunstenaar uit Wommels, die naar het Boazumer treinstation gebracht moest worden. Het rijtuig was te laat, kwam helaas stil te staan voor de dichte spoorbomen bij het station.. Fluks sprong Lambertus uit de wagen, óver de bomen heen, om midden op de rails te gaan staan terwijl de trein al begon te
rijden! Zwaaiend naar de machinist en ondertussen op quasi komische toon roepend: “Ho! Ho! Deze mijnheer moet ook nog mee!” En warempel, door zijn ‘act’ kon hij écht nog mee! Tocht des doods Af en toe kon het gebeuren, dat Bergsma moest invallen als lijkkoets-rijder. Zo ging hij eens met de bode helemaal naar Zuidlaren toe, om daar het lijk van een oude vrouw op te halen voor de begrafenis in Easterein. Een lange rit van twee dagen en twee nachten zou het worden, indien de berijders naar traditie de gehele reis stapvoets zouden afleggen. Overwegende dat het er niet zo nauw op aankwam, ging de zweep erover op de buitenwegen en tijdens de nachtelijke uren. Bij het binnenrijden van een dorp, ging het echter weer ‘plechtig-kalm’. Middernacht was het toen ze in Easterein aankwamen, en de lijkkoets snel de ‘trochreed’ van Café Bergsma inreden. Een trochreed, dat was een zij-ingang die vaak parallel aan de rijweg lag, waardoor men makkelijk met paard en wagen naar binnen kon rijden, de stalruimte in. Vanwege de slechte wegen en de flinke vaart die ze hadden gehad, diende het oude mensje nog wel even recht gelegd te worden. Voordat zij hieraan begonnen, hadden de mannen vanzelfsprekend! - wel eerst een versterkend slokje op. Doodsbenauwd In de Tweede Wereldoorlog startte de toenmalige Bergsma zijn voermansbedrijf weer op. Hij had een brikje, waar aan de achterkant ingestapt werd. Aan de voorzijde was een glazen ruit, die de passagiers scheidde van de koetsier. Zo reed hij eens een van de trein afgehaalde dominee, naar een ouderling-boer bij lens (Edens). Dat ging over Hinnaard en de vogels floten toen nog vrolijk. De dominee had de voorruit laten zakken zodat hij gezellig met Bergsma kon kletsen. De boerderij bij lens was al te zien, maar toen moest het rijtuig nog over een hoge brug - de Spyk(ster)tille - heen. Omhoog rijden was knap lastig, maar naar beneden was evenmin eenvoudig. Het onrustige paard moest kort gehouden worden, toen ook nog eens het (al niet meer zo nieuwe) paardentuig aan flarden raakte. Jelle Bergsma kon het paard gelukkig tot bedaren krijgen, maar de do-minee die was meer dan doodsbenauwd. Zó graag wilde hij de wagen uit, maar wist niet hoe... Toen het wagenstel eindelijk tot stilstand was gekomen, stak één been van de passagier door de open voorruit heen! Bergsma hielp hem om zijn been in de coupé terug te krijgen, desondanks wilde de dominee zich niet meer laten rijden. Liever legde hij de laatste meters toch maar lopend af.
Voor allen Met de komst van herberg nummer twee - ‘De Nieuwe Doelen’ - was er een tweede voermansbedrijf ofwel fuormanderij in het dorp. Deze reed net als Bergsma naar het Boazumse treinstation, had daarnaast een vaste route naar Bolsward. Elke dinsdag reed de voerman met een grote omnibus - waar maar liefst 24 passagiers in pasten - dorpsbewoners naar de weekmarkt in Sneek. Hij zette ze af bij een bekend café, om ze daar later volgens afspraak weer op te halen. Een omnibus - een latijns woord dat letterlijk ‘voor allen’ betekent. Het was een groot rijtuig dat door één of twee paarden voort getrokken werd, in gebruik als openbaar vervoermiddel. Tot begin twintiger jaren van de vorige eeuw, toen kwam de gemotoriseerde variant in zwang. De naam daarvan is ontstaan door samentrekking van ‘auto’ met ‘omnibus’: de autobus. In de dertiger jaren kreeg de Eastereinder Tjitte van der Wal een vergunning uitgereikt, voor het uitoefenen van een autobusdienst. Bijna elke dag reed hij op Leeuwarden, maar de dinsdag was gereserveerd voor de marktgangers naar Sneek. Op de zondagochtend haalde hij kerkgangers op uit de omgeving - uit ondermeer Rien, Hidaard en Reahus - die in Easterein ter kerke gingen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging zijn bedrijf op in een autobusonderneming uit Leeuwarden, hij begon na de oorlog een taxibedrijf. De nog steeds bestaande (auto)buslijn van Bolsward naar Leeuwarden, startte in het jaar 1923. Deze reed jarenlang een heel andere route dan tegenwoordig, kwam toen nog door Easterein heen. Door de eeuwen heen pasten wegen en vervoersmiddelen zich aan, toch bleef één middel van vervoer onveranderd, bleef letterlijk overeind staan, kortom: de benenwagen!
Ut de âlde doaze... Troch Bauke de Boer
ijs fan Ea Ut it boekje fan maart 1994: âld en nij n
sterein.
Ut de húshâlding fan... Oplossing Dizze kear in foto út de húshâlding fan Sipke en Eefje Hiemstra: Wiepkje, Pytrik en Marije
De koksmûtse: Zak van Sinterklaas loempia’s Troch Annebeth de Jong
Ingrediënten • 10 vellen filodeeg • 150 gram kipfilet (in blokjes/reepjes) • 250 gram Chinese wokgroenten • 50 gram mihoen • peper, zout, knoflook
Benodigdheden • olijfolie (voor insmeren vellen filodeeg) • sweet chili saus (om mee te serveren) • bakkerstouw
Bereidingswijze • Haal de vellen filodeeg op tijd uit de vriezer (als je geen verse gebruikt), zodat ze ruim de tijd hebben om te ontdooien. Op de verpakking zie je hoelang dat gemiddeld duurt. • Bereid de mihoen volgens de verpakking. In mijn geval deed ik de mihoen in een maatbeker en vulde deze aan met gekookt water tot de mihoen helemaal onder water stond. Laat staan tot de mihoen gaar is (zie verpakking), giet dan af. • Bak de kip met een scheutje olie in een wok gaar, breng op smaak met zout, peper, knoflook en eventuele andere smaakmakers. Voeg niet te weinig toe, want er komen natuurlijk nog allerlei groenten en mihoen bij. • Voeg de wok groenten toe en bak deze een paar minuten mee. Voeg als laatst de mihoen toe, zorg dat deze goed door het groentemengsel vermengd zijn. • Nu is het tijd om de zak van sinterklaas te vormen! Neem een vel filodeeg en smeer het in met olijfolie. Vouw het vel dubbel zodat er een brede rechthoek ontstaat, smeer de bovenkant nogmaals licht in met olie. In het midden schep je wat van de loempiavulling. Breng alle uiteinden voorzicht naar het midden toe, vouw deze zo goed mogelijk om de vulling heen zodat er geen (grote) gaten ontstaan. Neem een stukje bakkerstouw en wikkel dit een paar keer om het filodeeg, eindig met een knoopje. Nu ziet je loempia er al echt uit als een zakje! • Doe dit zo bij alle loempiavellen en zet ze op een met bakpapier beklede plaat. Mochten er loempia’s zijn die nog niet helemaal voorzien zijn van een laagje olijfolie, smeer je die nog even extra in. Dit zal misschien het geval zijn bij de eerste paar loempia’s die je hebt gemaakt. • Bak de zak van sinterklaas loempia’s in 15-20 minuten op 180 °C (boven- en onderwarmte) tot ze goudbruin en knapperig zijn. Tips • Je kunt het mengsel op smaak brengen zoals je zelf wilt. Je kunt bijvoorbeeld ook nog ketjap toevoegen aan de vulling. • Bewaren: het lekkerst om gelijk te serveren, na verloop van tijd worden ze zacht. Je kunt ze dan wel weer opnieuw opwarmen, dan worden ze ook weer wat knapperiger. Bewaar ze in de tussentijd verpakt in de koelkast. • Invriezen kan ook, goed verpakt zijn ze tot 3 maanden houdbaar.
Bron: https://www.laurasbakery.nl/zak-van-sinterklaas-loempias
Wa makket de moaiste kleurplaat en wint in leuk pryske? Ynleverje kin oant 20 desimber op Eeskwert 25.
Namme: ___________________________________________ Leeftyd: ________ Adres: _____________________________________________________________
“Duurzaamheid zit in ons hart”
Duurzaamheid is het goed doorgeven aan de volgende generatie. Dit zit in het hart van ons familiebedrijf. Omdat elke generatie een mijlsteen voor de volgende wil leggen. Dit vraagt om langetermijnvisie. Voor ons is de relatie tussen leven en werken – ons bedrijf en de samenleving – zonneklaar. Werken is voor ons daarom ook synoniem aan meewerken aan een duurzame(re) wereld. Juist daarom produceren wij drukwerk CO2 neutraal!
VA NDER EEM S . NL E A S T EREIN / H EEREN V EEN