Pagina 15 Presentatie ‘Sporen van sporen door Leeuwarden’.
Pagina 16 Activiteiten Agenda.
Pagina 17 Beurzen en evenementen 2024.
Pagina 18 Mede spoorliefhebbers.
Pagina 20 Koffiedrinken bij Tjerk.
Pagina 21 Inkoopactie ESU-artikelen FMC.
Pagina 23 Scenery Moezel.
Pagina 25 Op de eerste rang.
Pagina 26 Viering 75 jaar PCC-trams in Den Haag.
Pagina 35 Automatisering per computer (2).
Pagina 43 Even voorstellen.
Pagina 46 Vakantie met treintjes (2)
Pagina 49 Colofon.
Clubblad september 2024
Foto’s voorpagina:
1) Motorrijtuig HTM 1210 van HOVM. Zie verslag op pagina 29.
2) Koffiedrinken bij Tjerk. Zie verslag op pagina 23.
3) Werkzaamheden emplacement Leeuwarden. Zie verslag op pagina 10.
Stilte,
Stilte is het woord wat het beste past bij de periode waar we in zitten. Het is een woord waarmee we verschillende emoties, omstandigheden en situaties kunnen beschrijven.
Zo ook stilte in het clubgebouw. Je merkt dat de vakantieperiode is aangebroken en dat het op de club rustiger is dan normaal. Clubleden zijn op pad met caravan, vouwwagen, fietsenrek of gewoon bepakt en bezakt op weg naar de vakantiewoning. De Moezel is een dankbare vakantiebestemming, voor sommige terugkomen van weggeweest voor anderen een nieuwe ervaring.
Herkenbare structuren zijn we op de clubbaan aan het nabouwen. De Whatsapp is onze twee voor twaalf bel geworden als het gaat om vragen over bouwwijze of constructies, de brug van Bullay staat dan ook in detail uit verschillende hoeken (ook de onderzijde) meerdere malen op foto.
Elke keer als ik het moet schrijven, ben ik weer aan het twijfelen wat nu het juiste is, dus heb ik het even uitgezocht. De juiste benaming is in het Nederlands de Moezel, met een z. In het Duits Mosel, Frans Moselle en Luxemburgs Musel.
Nu hebben we in ieder geval geen herrie meer over de schrijfwijze.
Stilte voor de storm, nog zo’n uitdrukking. Want er komt nog herrie. Onze keuken wordt aangepakt en flink ook. In redelijke rust en kalmte zijn al enkele wanden verplaatst, zodat er begonnen kan worden met de volgende fase, het grotere sloop- en breekwerk.
Op moment van schrijven is de keuken besteld en de levering aanstaande, dus zeer spoedig zal de oude eruit gehaald worden, de achterwand doorgebroken en de nieuwe indeling gemaakt. Het aanzicht zal zeker een stuk anders worden, maar zeker mooier. Als club blijven we ons door ontwikkelen en onszelf verbeteren, immers stilstand is achteruitgang.
De stilte wordt ook doorbroken door de bouwzaterdagen, die in de zomermaanden gewoon doorgaan. Ten opzichte van de H0 baan, wordt er op de N-banen echt goed doorgewerkt. Onder de modulebaan worden stekkers vernieuwd en een nieuwe U-bocht in de maak om bereikbaarheid iets te verbeteren.
Getuige een filmpje in de Whatsapp rijdt de vaste N-baan digitaler dan ooit, de batterijtrein mag weer in de koffer. Met enige assistentie van de digitale H0 experts is binnen no-time de baan nagelopen op foutjes en kleine onzuiverheden en is (bijna) alles aangesloten om digitaal met de computer te kunnen rijden. Er kan geproost worden op de N-baan.
Maar stilte is er ook in de vorm van het gemis. Gemis om mensen, die je nader tot het hart staan, zoals onze oud-voorzitter Wim Warning. Begin juni ontvingen wij van de familie een bericht, dat Wim was overleden in Parkhove, waar hij zijn laatste weken heeft doorgebracht. Wim was onze langstzittende bestuurder, maar liefst 37 perioden tussen ledenvergaderingen heeft hij het bestuur versterkt met zijn aanwezigheid.
Verderop in het clubblad staat de in memoriam, die is voorgedragen tijdens de dienst van Wim.
Door een gulle gift van Wim’s echtgenote Elly heeft de FMC enkele treinen gekregen, die ons blijvend aan Wim zullen herinneren.
En als de treinen er zijn, komen de verhalen vanzelf en is de stilte dan iets minder stil.
Christiaan de Bruin, Secretaris
IN MEMORIAM WILLEM WARNING
Gisteren is onze oud-bestuurder/ voorzitter/ penningmeester Wim Warning na een kort verblijf in Parkhove te Leeuwarden overleden. Hij is 76 jaar oud geworden.
Dit bericht kregen de leden van de Friese Modelbaan Club toegezonden vanuit het bestuur. Bij dit bericht kwam een foto van Wim mee. Een foto, genomen in 2018 in Duitsland op bezoek bij onze zustervereniging Eisenbahn Freunde Friesland in Wilhelmshaven. Zijn uitstraling spreekt boekdelen. Met een glimlach, maar met een vastberaden blik in de ogen. De manier waarop Wim zich, naast zijn clublidmaatschap, heeft ingezet als bestuurder van onze vereniging mag als heel bijzonder genoemd worden. Hij heeft de eerdergenoemde functies uitgeoefend van 1996 tot in 2013 en is daarmee het clublid, die het langst een bestuursfunctie heeft bekleed in onze 43-jarige vereniging. Hij was een toegewijde penningmeester. Er werd geen cent meer uitgegeven dan noodzakelijk was. In zijn functie als voorzitter in een heel roerige tijd van de vereniging wist hij, in de “Koepelkerk” als neutrale plek, op een rustige, zelfverzekerde, maar ook kordate manier de leden te leiden en de vereniging van een ondergang te behoeden.
Maar Wim genoot ook van zijn bestuursfunctie. In 2006 vierden wij ons 25 jaar bestaan. Trots in het pak en met de clubstropdas om stond hij naast de Commissaris van de Koningin Ed Nijpels, die de openingshandeling zou gaan verrichten. En met dezelfde trots ontving hij van de voorzitter van onze zustervereniging uit Wilhelmshaven het jubileum cadeau, een echte seinhandel uit een blokpost. Het bestuur, onder leiding van Wim samen met de activiteitencommissie, wist dit jubileumjaar groots op te zetten met zelfs een treinrit met een echte ”Gele / Blauwe Engel” uit de Achterhoek. Ook vond er dat jaar in het FEC in Leeuwarden de grootste ooit daar georganiseerde modelbanenshow plaats. Vele verenigingen uit binnen- en buitenland vulden een van de hallen voor meer dan twee derde met hun mobiele spoorbanen voor de N-baan.
Wim zijn passie was het bouwen aan de N-baan en de N-modulebaan en dan vooral het elektrotechnische gedeelte. Hij wist daarbij ook de leden te enthousiasmeren en was een prima leermeester om te leren hoe je de zelfbouw elektronica moest gaan bouwen en bedienen. Samen met Wim het
seriematig printplaten solderen voor de door hem ontworpen bloksysteem voor de N-baan.
Op de oude locatie in de Gysbert Japicxstraat was de N-baan op de bovenverdieping van het clubgebouw. Hier reden de N-treinen nog analoog via het systeem “Wim”. En al werkte het systeem goed, toch kon het gebeuren dat er treinen de berg in gingen, maar er niet meer uitkwamen. Het systeem had niet gefaald, maar de voorste trein was gekoppeld met de achterste trein en al draaide de motor, hij was niet in staat om de berg te verlaten. En al was het over het algemeen een serieuze zaak zo’n voorval maakte dat er ook plaats was voor plezier.
Ook was jij Elly in de begintijd vaak betrokken bij verschillende evenementen. Samen met de dames van onze club en van de Duitse verenigingen naar de binnenstad in Leeuwarden. En dan de keren, dat de vereniging naar Wilhelmshaven ging voor een “Friesen Treffen”- ontmoeting in een sporthal. Er werden dan “sta”-plaatsen gereserveerd voor de leden, die met een caravan, vouwwagen of tent wilden overnachten. Jullie caravan ging ook mee en gaf zelfs plaats aan een gast wat erg gezellig was. Ook was het daar gezellig om met de dames naar het centrum van Wilhelmshaven te gaan.
Wim was begripvol en wilde iedereen graag helpen. Wim was een mensen mens. Hij was een stille werker, maar eenmaal in gesprek een leuke en goede gesprekspartner. Dit maakte Wim een zeer prettig clublid.
In de laatste weken, waarin bekend werd dat de gezondheid van Wim snel achteruit ging, ontstond in de vaste ledenwerkgroep een gevoel van wat kunnen wij nog doen voor Wim, tot zelfs in de algemene ledenvergadering kwam het aan de orde. De leden zijn Wim niet vergeten. Duidelijk werd, dat het voor Wim fijn zou zijn als er een soort diorama gemaakt kon worden, waarop zijn liefste treincombinaties opgesteld zouden kunnen worden. Dit voor in zijn kamer in Parkhove. Verschillende leden werkten hard om dit zo snel mogelijk te realiseren. Wat ontzettend jammer, dat hij hier niet meer van heeft kunnen genieten. Het is voor de leden heel erg mooi dat, dankzij jou Elly, wij bij rijdagen en open dagen een trein van Wim over de baan kunnen laten rijden. Dit wordt erg gewaardeerd.
Uit naam van het bestuur en leden van de Friese Modelbaan Club, waarvan ook een aantal leden aanwezig zijn, wensen wij Elly, de kinderen en overige familieleden heel veel sterkte met het verwerken van dit grote verlies. Wim heeft onuitwisbare sporen achtergelaten in onze Friese Modelbaan Club. Hij heeft heel veel betekend voor onze vereniging en wij zijn hem dankbaar voor alles. Jouw inbreng zal gemist worden Wim. Zoals op de rouwkaart is geschreven gaan wij jou zeker herinneren in je kracht, in de zon.
Wij wensen jou een goede reis.
In ontvangst name 25-jarig jubileum cadeau: een echte seinhandel uit een blokpost. Geschonken door Eisenbahnfreunde Friesland Wilhelmshaven.
Het is dinsdagmiddag en buiten schijnt de zon volop. Het is te warm voor een stevige wandeling en dus toch maar ff naar de club. Ondanks de warme temperaturen zijn er toch wel aardig wat leden. Wat blijkt: Het wachten is op de nieuwe keuken. Niet kant en klaar, maar als een bouwpakket. En weet je, daar houden de mannen van.
Natuurlijk wordt er ook aan de scenery van de Moezelbaan gewerkt en lekker bij gekletst. De temperatuur blijft maar stijgen en op een gegeven moment is een ieder zelfs voorzien van een natte doek in de nek en een glas water. Tijd om naar huis te gaan, want daar ligt copy voor het clubblad te wachten.
Nu was het mijn bedoeling om een stukje te schrijven over de voortgang van mijn N-baan, maar dat schuif ik door naar het volgende clubblad. Voor deze editie is er meer dan voldoende binnengekomen. Wat te denken van de uitstapjes naar Wilhelmshaven, Den Haag, Rudolfstadt, koffiedrinken bij Tjerk of nog dichter bij huis het emplacement van Leeuwarden.
Veel leesplezier.
Trijn
VERGEET NIET REGELMATIG EEN BLIK TE WERPEN OP HET PRIKBORD.
Na een buitendienststelling van 17 juni tot en met 9 juli 2024, waarin geen treinverkeer tussen Leeuwarden en Akkrum, Harlingen en Stavoren mogelijk was, is de ombouw van het emplacement Leeuwarden afgesloten. In die periode zijn sporen en wissels vernieuwd, de wisselverwarming van gas naar elektrische voeding omgebouwd en twee serviceperrons voor de treinen van NSR aangelegd. Deze serviceperrons met vier kopsporen liggen op de plek van de vroegere goederen- en postsporen. Er werden15 wissels aangelegd of vernieuwd en zes sporen en zesentwintig wissels weggehaald. Zo verdween ook het Engels wissel, dat ooit toegang gaf tot de al eerder opgebroken NLSlijn naar Stiens. Als relict van het ooit zo omvangrijke goederenvervoer verdween de laatste, verroeste remslofhouder op het emplacement.
Zo’n tienduizend dagelijkse reizigers moesten uitwijken naar alternatief vervoer of de treinvervangende busdiensten. Daarvoor waren tientallen touringcars uit Nederland, België en Duitsland gecharterd. Dat busvervoer liep boven verwachting. In de weekenden rolden er wel Arriva-treinen dwars door de buitendienststelling om uitwisseling tussen Groningen en de Stadlerwerkplaats Leeuwarden mogelijk te maken. In de nieuwe sporenlay-out kunnen treinen met een hogere snelheid het station Leeuwarden naderen en verlaten. Treinen van en naar Harlingen en Stavoren kunnen geheel onafhankelijk van elkaar vertrekken en binnenkomen.
Doordat zij niet meer een Engelse wissel ‘delen’ om aan de perrons te komen, geeft dit minder vertraging en kan er in de spits een toekomstige kwartierdienst naar Sneek worden gereden. De beide westelijke diesellijnen kregen bovenleiding tot aan het viaduct Zwettestraat. Arriva’s WINKtreinstellen kunnen zo elektrisch uit Leeuwarden vertrekken en dan na een anderhalve kilometer de stroomafnemer laten zakken om op biodiesel verder te rijden de provincie in. De grote wisselstraat tussen de Zwolse lijn en het vroegere goederenemplacement is nu verdwenen. Slechts met moeizaam terugsteken vanaf een perronspoor zou een werktrein de vroegere losweg en containeroverslag nog kunnen bereiken. Het laten omlopen van een loc is trouwens helemaal onmogelijk geworden. Wie wel kunnen omlopen zijn de Arriva-medewerkers. Omdat ProRail het beveiligde overpad halverwege het emplacement heeft verwijderd, kunnen zij slechts via lange omwegen van de noordkant naar het tractieterrein lopen.
Veel van de afkomende materialen worden circulair hergebruikt. Zo werden seinen, relais, railstaven, stootjukken, borden en wisselmotoren overgedragen aan de materieelmakelaar van ProRail. Waar mogelijk wordt materiaal hergebruikt of ter beschikking gesteld aan museumlijnen. Zo krijgen de laatste drie 1:8 wissels uit Leeuwarden een nieuw leven bij de RTM en MBS.
Wim Hoekema
Van Jürgen Rode kreeg Dick Visser een uitnodiging voor onze club om het Sommerfest van onze Duitse zusterclub Eisenbahnfreunde in Wilhelmshaven op zondag 28 juli bij te wonen. Hoewel het kort dag was, heeft de activiteitencommissie snel een mail gestuurd naar onze leden, met de vraag wie belangstelling had. Dat resulteerde in zo’n 14 leden die op eigen gelegenheid naar Wilhelmshaven togen.
Om 12.30 zou de BBQ daar open gaan. Een aantal leden wilden voor die tijd nog gebruik maken om het Marine museum te bekijken en waren dan ook s’ morgens extra vroeg vertrokken. Dick dacht na zoveel keer naar Wilhelmshaven geweest te zijn, de route wel te kennen, maar kwam voor een afgesloten weg te staan en moest een flink eind omrijden. Ja, het was allemaal te zien geweest op Google Maps, anders ook handig voor file info.
Ter plaatse heette Jürgen ons hartelijk welkom en konden we daarna genieten van een heerlijke BBQ. Lekkere varkenslapjes, Puten (kalkoen) en natuurlijk ontbrak de echte Duitse braadworst niet. Dit alles met 2 fijne salades maakte het tot een fantastische BBQ. Nadat een ieder zijn of haar buik vol gegeten had, kon een ieder nog even wat praten met onze Duitse collega’s.
Jürgen vertelde, dat de modelbaan was getroffen door een kortsluiting. Deze was ondanks elimineren van baanstukken niet op te sporen. Uiteindelijk na lang beraad heeft men het plan opgevat om alle bedrading en elektronica te verwijderen. Het leverde een ton aan materiaal op, zo vertelde hij.
Uiteindelijk is bij het slopen de vermoedelijke oorzaak gevonden, een meeraderige kabel was op 2 plaatsen doorboord met een fikse schroef. Op dit moment wordt de baan helemaal opnieuw voorzien van bedrading en elektronica, een klus, die men volgend najaar hoopt klaar te hebben. Als automatiseringsprogramma heeft men gekozen voor iTrain.
En aan het eind van de middag kon een ieder met een voldaan gevoel weer huiswaarts keren. Jürgen nogmaals dank voor de uitnodiging. Het was een fantastische BBQ en een gezellige middag.
Wilbert
Terugblik Open Dagen Presentatie ‘Sporen van sporen door Leeuwarden’
Niets is leuker dan, wanneer de dagen korter worden en de herfstwind om het clubgebouw blaast, weer een ‘dia-avondje’ in het clubgebouw te houden. ‘Dia-avond’ is naar de huidige techniek niet meer de geheel juiste benaming, maar ook dit najaar wordt er een presentatie gegeven.
Jullie worden uitgenodigd voor een presentatie op woensdagavond 30 oktober aanstaande!
Wim Hoekema zal dan de presentatie ‘Sporen van sporen door Leeuwarden’ verzorgen. Inloop vanaf 19.30 uur en we beginnen stipt om 19.45 uur.
In deze presentatie wordt de kijker meegenomen over het emplacement van station Leeuwarden, zoals dat zich sinds 1863 heeft ontwikkeld tot de grote ombouw van afgelopen zomer. In historische beelden komen de treinen en infrastructuur voorbij, die zo kenmerkend waren voor dit station. Ongetwijfeld bieden de beelden ook genoeg inspiratie voor de toekomstige nabouw op onze halfnulbaan.
Komen en kijken dus, van harte welkom in ons clubgebouw op woensdagavond 30 oktober!
Activiteiten 2024
Rijdagen: Bouwzaterdagen
Zondag 15 september 7 september
Zaterdag 19 oktober (Oktoberfest) 5 oktober
Zondag 17 november 2 november
Zondag 15 december (Oliebollen rijden) 7 december
De verkoopdag staat gepland op 23 november 2024.
Beurzen en evenementen 2024
7 en 8 september VSM “Terug naar Toen”.
21 september 2024 Joure
21 en 22 september Modelbouwbeurs tijdens “Stadskanaal onder stoom”.
29 september 2024 Koog a/d Zaan
5 oktober 2024 Expo Houten
26 oktober 2024 Hoogeveen
2 november 2024 Assen
9 november 2024 Expo Houten
16 november 2024 Veendam
23 november 2024 FMC Leeuwarden
23 november 2024 Sneek
30 november 2024 Joure
7 december 2024 Expo Houten
21 en 22 december Zutphen
Meer info: Https://www.nmf.nl/evenementen/ Https://huisjesmakelaar.nl/kalender Https://www.eurospoor.nl/ Https://www.eurospoor.nl/nl/bezoekers/lokale-beurzen/
Geen idee of het gebruikelijk is om je voor te stellen, ik doe in ieder geval een poging, dan weet een ieder “hé, dat is die nieuwe die in het clubblad zich voorstelde”.
Mijn naam is Peter Commijs (ben er inmiddels achter gekomen, dat ik de 4e Peter in de club ben) en om verwarring te voorkomen, ben ik aan de bar Peter C, zodat niet de andere Peters mijn consumptie gaan betalen, Mag wel maar hoeft niet, maar dit is wederzijds natuurlijk.
Zoals mijn achternaam doet vermoeden, ben ik niet een Fries, geboren en getogen in de havenstad Rotterdam, waar ik niet meer naar terug zou willen, maar dit terzijde. Het is hier in het Friese land heerlijk rustig en niet zo hectisch.
Inmiddels 78 jaar jong en woon nu al zo'n dik 50 jaar in Friesland, eerst in Leeuwarden en nu in het mooie dorp Gytsjerk. Inmiddels al 13 jaar genietend van mijn pensioen, altijd chauffeur geweest, buitenland/binnenland en de laatste 30 jaar als buschauffeur in het openbaar vervoer.
Waarom treintjes? Heel vroeger toen ik nog klein was, dat is lang gelden, had mijn vader een spoorbaan. Dat vond ik heel mooi en mocht ook wel helpen met het een en ander. Maar om later zelf zoiets te beginnen, had niet direct mijn interesse. Je ging trouwen en had toen destijds niet direct een woning. Dus inwonen bij schoonouders en uiteraard geen ruimte voor treintjes. Later een eigen woning, maar een hele week van huis op de vrachtauto, dus geen tijd.
Na de verhuizing naar Friesland kwam het er in eerst instantie ook niet van. Weer op de vrachtwagen de hele week van huis, totdat wij na vele woningen een woning betrokken in Bilgaard, zo'n 30 jaar geleden nu. Ineens kwam het idee naar boven dat ik wel een treinbaan zou willen maken. Niet groot, maar ik was bezig en het hield je van de straat. (Ik ben nog even lid geweest van de club, toen nog in de Gysbert Japicxstraat, maar niet lang.) Ik heb een paar jaartjes van het treinbaantje genoten en nu gingen wij verhuizen naar Gytsjerk.
Hier nam ik een kamertje in gebruik, weer een baan gemaakt naar goed dunken. Achteraf in de praktijk niet zo geslaagd, eerst analoog en later digitaal. Op een gegeven moment ebde het plezier ervan weg, keek er weinig naar om. Mede spoorliefhebbers.
Dus alles afgebroken en verkocht, behalve het rijdend materieel. Dat vond ik zonde.
Met het idee om later lid te worden van FMC, zodat ik toch nog plezier kan beleven van de treinen. En zogezegd zo gedaan.
Ik hoop mijn draai te vinden op de club. Dat gaat vast wel lukken en wellicht kan ik mij ook wel verdienstelijk maken met het een en ander. Inmiddels vind ik het heel leuk op de club. Ik heb nu ook meer tijd voor mijn andere hobby. RC-vrachtauto’s maken op schaal 1:14.
Hoop jullie voldoende te hebben geïnformeerd, dan weten jullie ook wie er door het clubgebouw rondloopt, brildragend, snor en weinig haar op het kopke.
Groetend, Peter de 4e
Op de koffie bij ons oudste lid van onze vereniging is elke keer een feestje. Natuurlijk de koffie en de gevulde koek, maar ook de prachtige verhalen. Tjerk was en is een trouwe en harde werker van onze club. Dit is door zijn afnemende mobiliteit niet meer mogelijk. Dankzij zijn kleinkind, vergezeld door zijn achterkleinkind, is hij toch dit jaar al enkele keren bij ons in het clubgebouw geweest en heeft hij de prachtige vorderingen kunnen bewonderen.
En de modelbouw is nog steeds een onderdeel van zijn wekelijkse bezigheden.
In zijn kamer van zijn prachtig, op het weidse veld uitziende, mini bungalow is hij bezig een modelbaan in spoor N te bouwen. En al plakt hij wel eens een wissel met lijm aan elkaar vast, toch vordert het al aardig. Ons lid Gerrit heeft, zijn reeds gedigitaliseerde locomotieven, weer omgebouwd naar analoog, waardoor de treinen al lustig hun rondjes rijden op de in aanbouw zijnde modelbaan.
Daarnaast is Tjerk druk bezig met het bouwen van huisjes van modelbouw platen van papier. Het merk “Schreiber-Bogen” is hiervoor een uitstekende basis. Trots toonde hij mij zijn dorp met burcht.
Je ziet maar weer: Eens een modelbouwer blijft altijd een modelbouwer. Dit moet ook zeker in het clubblad bekeken worden.
Dick Visser. Koffiedrinken
Inkoopactie ESU-artikelen FMC Global Mercy.
Al zitten we nog midden in de vakantiemodus en is het af en toe niet te harden op zoldertjes en hobbykamers hebben we de blik al wel weer vooruit naar de koude(re), donkere periode, waarin onze hobby op volle kracht draait.
Daarom gaan we weer proberen om in het najaar gezamenlijk een voordeeltje te halen uit de inkoopactie van ESU-producten. Door deze actie is het mogelijk om tegen gereduceerd tarief deze artikelen aan te bieden aan de leden van de Friese Modelbaan Club.
Uiteraard zijn bij een inkoopactie ALLE ESU artikelen te bestellen. In de kantine ligt op of rond de stamtafel de ESU-catalogus. Ook is de catalogus op www.loksound.be/manuals te bekijken en te downloaden.
Voor extra informatie, uitleg of hulp en/of bestellen is er altijd wel een momentje of stuur een appje naar 06-18872404 of mail naar info@modeltreinservice.nl
Onderstaande tabel is een overzicht van veelgebruikte decoders.
Christiaan de Bruin
In het vorige clubblad schreef ik dat het na het werken aan de banen vaak even gezellig nazitten is. In dit nieuwe artikel over de scenery van de Moezelbaan, even aandacht voor een bijzonder gebeuren wat plaats vond op 28 mei jongstleden.
Op de dinsdagmiddag zijn het hoofdzakelijk de gepensioneerde leden, die aan de banen werken. Een aantal van hen blijft tot in de avond en zorgt voor een warme hap of een lekkere boterham. Natuurlijk komen ook de sterke verhalen over het werken van vroeger aan de orde.
Rein, die bij de Marine diende, vertelde dat er daar vaak een “tussendoortje Indische maaltijd” geserveerd werd. Hij vertelde, dat hij dit “tussendoortje” bij de Hoogoven Stoom IJmuiden Vereniging zo nu en dan organiseerde om de saamhorigheid van de twee vrijwilligersgroepen te bevorderen. Hij stelde voor om dit ook voor de dinsdagmiddag ploeg te organiseren. Samen met zijn vrouw maakten zij voor deze middag een heerlijke Indische rijsttafel voor 12 personen. En heel eerlijk het was geen “tussendoortje”, maar een echte maaltijd. Uit aller monden klonk een “wat lekker” en Rein wat een geweldig initiatief.
De start van het maken van de scenery heeft plaats gevonden op de oostzijde van de Moezelpoot. Daar is de afgelopen maanden hard gewerkt en vordert het landschap 2.0 gestaag. Op de westzijde van de Moezelpoot is de vorm van de heuvelwand, ook gemaakt van hardboard, na heel veel inspanningen gereed gekomen.
En al was er al een klein stukje landschap op de westzijde van de Moezelpoot gerealiseerd, eind april begin mei werden de eerste drie ondergronden voor het maken van het heuvellandschap gevormd. Op de ondergrond werden drie houtframes geplaatst en afgedekt met plasticfolie. Ook werd een plastic gaaswerk, dat nodig is voor de stevigheid, tussen de frames gelegd. Een mengsel van gips en bolletjes Polystyreen werd tussen de houtenraamwerken gesmeerd. De drie ondergronden moeten daarna vier weken uitharden. Hierna kunnen zij, net als dat al gebeurd is met de oostzijde, op de in hoogte verstelbare werktafel geplaatst worden en van een fraai landschap worden voorzien. Deze nieuw ontworpen techniek was al op de oostzijde uitgevoerd, maar daarvan waren geen foto’s gemaakt. Dus nu de gelegenheid met beide handen aangepakt om dit proces te fotograferen en het aan jullie te laten zien.
Dick Visser.
Op
Foto gemaakt door Ingrid Harms.
Viering 75 jaar PCC-trams in Den Haag.
In 2024 is het 75 jaar geleden dat de eerste PCC- trams in Europa arriveerden. Dit iconische tramtype heeft decennialang het straatbeeld bepaald in Den Haag, maar ook in België, Frankrijk en eigenlijk alle delen van de wereld.
Op 2 juni 2024 werd dit gevierd in de Hofstad door op lijn 11 naast de reguliere trams, ook historische PCC-trams te laten rijden.
De PCC is in Amerika ontworpen.
De afkorting staat voor Presidents’ Conference Committee, een commissie van de vereniging van directeuren van Amerikaanse trambedrijven. Even voor de goede orde, het wordt dus ook op z`n Amerikaans uitgesproken als PieCieCie en geen PeeCeeCee. Herhaal dit desgewenst anders even hardop, PieCieCie. De ie een beetje uitrekken, heel goed. Opdat we geen verkeerde dingen aanleren.
Deze commissie kreeg in de jaren dertig van de vorige eeuw de opdracht een tram te ontwerpen, die qua rijeigenschappen en comfort de opkomende concurrentie van de bus en auto destijds aankon. De tram moest geschikt zijn voor éénmansbediening en moest snel genoeg zijn om het autoverkeer niet te hinderen. We moeten hierbij in het achterhoofd houden, dat de ontwikkeling van de tram in de jaren ‘20 in de Verenigde Staten ernstig achterbleef, terwijl de auto en bus juist enorm in opkomst waren. De klassieke trams, hoe sympathiek en alleraardigst ze ook voor de dag kwamen, waren zeker op dat brede Amerikaanse profiel, lomp en traag. De werkgroep, bestaande uit verschillende trambedrijven en fabrikanten, heeft uiteindelijk een heel bijzonder tramtype met een revolutionair gestroomlijnd ontwerp en nieuwe technieken voortgebracht, welke over bijna de hele wereld verspreid is en veel waardering gekregen heeft. Er zijn in totaal vele duizenden PCC’s gebouwd en daarna nieuwe trams, die voor het grootste deel op het PCC-concept gebaseerd zijn.
De Belgische materieelbouwer La Brugeoise et Nivelles (BN) heeft in licentie PCC`s voor België (Antwerpen, Gent, Brussel en de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen), Frankrijk (Saint-Etienne en Marseille) en Nederland (Den Haag) gebouwd. Het brede Amerikaanse profiel is aangepast aan de smallere Europese maatvoering en dit heeft een tram opgeleverd van onwaarschijnlijk sierlijke schoonheid. Zeg daar maar eens nee tegen. De gestroomlijnde rondingen van een PCC brengt vele harten op hol.
Het is de Kim Wilde met draaistellen. Een tram met een tijdloos, herkenbaar, even degelijk als elegante verschijningsvorm. Dat krijgt ook bij een fervent stoomliefhebber de handen op elkaar.
Uiteindelijk hebben er in Den Haag 234 stuks gereden in verschillende series tussen 1949 en 1993. Een snelle opsomming zonder opsommerig te willen zijn:
De eerste serie, de 1000-en, hadden twee rijen ramen op de zijwand, één voor de zittende passagier en daarboven een klein raampje voor de staande reizigers (de zogenaamde Standee Windows). De 1100-en hadden al enkele, grote ramen in de zijwand en kwamen in dienst met Scharfenberg koppelingen en waren dus te combineren met soortgenoten, ook van andere series PCC`s. Dat levert de zogenaamde Koppelstellen op, prachtig voor een gevarieerd trambeeld natuurlijk. De 1100 is de grootste serie PCC`s en kwamen in een chique crèmekleur met groene bies in dienst, maar werden later in hun carrière uitgebreid gereviseerd en kwamen daarbij in het destijds gebruikelijke OV geel weer in dienst. Dat stond deze Haagse rakkers ongelofelijk goed. Veel ultiemer kan het niet.
Een PCC van de serie 1000, met dubbele ramen in de zijwand. Deze eerste serie leek nog het meest op het oorspronkelijke Amerikaanse ontwerp.
Na de 1100 kwam de 1200 serie, dat had u nu al aan zien komen natuurlijk. Die serie was wat kleiner in aantal, de wagens waren iets breder en de raamsponningen hadden meer afgeronde hoeken tov de voorgaande serie. Deze serie is altijd crème gebleven en is vrij vroeg buiten dienst gesteld. De draaistellen en motoren zijn gebruikt voor de bouw van een nieuwe serie gelede trams, de wellicht bekende rood-crème GTL van Den Haag. Dit is de opvolger van de PCC en een aantal van hen rijden nog steeds, weliswaar in een gemoderniseerd en wat vermomd voorkomen. Na de 1200 kwam de…. Juist ja, 1300. Ook wat breder met ronde raamsponningen, maar meteen in het OV
Geel in dienst. Hierna kwam de serie 2100 als versterking. Dit waren gemotoriseerde bijwagens, met aan beide uiteinden slechts een hulpcontroller alleen voor rangeerbewegingen. Deze bijwagens konden alleen rijden met een 1300 ervoor en waren bedoeld om Koppelstellen te vormen. Het oorspronkelijke plan was om overdag met Koppelstellen te rijden en `s avonds als het rustiger werd de tweede wagen af te koppelen en naar de remise te brengen. Daar is natuurlijk extra personeel voor nodig en in de praktijk kwam dit zelden voor. De tweede wagen reed mee tot einde dienst, was onbemand en werd in de latere avonduren een makkelijke manier om zwart te rijden en ook vandalisten wisten deze wagens te vinden. De HTM heeft zelfs nog overwogen om de Koppelstellen 1300 + 2100 rigoreus te verbouwen tot één gelede tram en daarbij de achterkant van de voorste wagen en de voorkant van de achterste wagen af te halen en beide delen samen te voegen met een vouwbalg. Zo ver is het echter niet gekomen.
De Haagse Partytram op het remiseterrein van het HOVM. De tram heeft comfortabele banken, tafels, een bar en toilet aan boord. De middendeur is bij de verbouwing verwijderd.
Dat waren de verschillende series PCC`s. Toch best opsomming, eigenlijk hè. En dan waren er ook nog werkwagens verbouwd uit PCC`s. Slijptrams, een pekeltram later verbouwd naar meettram en zelfs een Partytram, waarbij het interieur volledig is aangepast inclusief bar en toilet. Er worden in het seizoen toeristische hop on – hop off rondritten door de stad aangeboden met aangepaste PCC`s. Wat zijn ze mooi, deze trams, je blijft erover doorgaan.
In 2024 is het 75 jaar geleden, dat de eerste PCC vanuit Amerika in Europa aankwam. Om dat te vieren, reden er op zaterdag 2 juni op lijn 11 in Den Haag, naast de reguliere diensttrams, ook verschillende typen Haagse PCC, waarmee gratis meegereden kon worden. Dat willen we meemaken en met de eerst mogelijke optie bij NS werd richting het Haagse getreind.
Tram drukte op het Rijswijkseplein in Den Haag, eindpunt van lijn 11. Vooraan PCC 1304, in het midden GTL Pekelwagen 3009 en helemaal achteraan PCC 1022.
Lijn 11 loopt vanaf station Hollands Spoor naar Scheveningen Haven. Een mooie route met veel vrije baan, onder andere langs het water bij de Conradkade. De vrijwilligers van het Haags Openbaar Vervoer Museum en de HTM hebben duidelijk hun best gedaan om zoveel mogelijk gevarieerde trams op de baan te brengen. Zo reden de hierboven genoemde serie 1000, 1100, 1200 en 1300. Niet te verwarren met de klassieke elektrische locomotieven van NS. De Toeristtram deed mee en de bij mij zo geliefde Partytram heeft in de loop van de middag ook een paar slagen gemaakt.
Met deze unieke tram kun je doorgaans alleen meerijden, als je in de gelegenheid bent `m inclusief catering volledig af te huren. Zodra dit feestbeest naar Amerikaans ontwerp klaargezet werd op het remiseterrein en de deuren ook maar enige neiging gaven tot openklappen, had ik mij al op één der comfortabele zetels gewurmd, teneinde mij een rit in dit rijdende Grand Café veilig te stellen. De tram werd nota bene bestuurd door radio DJ en hobbyist Erik de Zwart, die een opleiding tot trambestuurder heeft genoten bij de HTM en later ook bij het Amsterdamse GVB. Ik moest me ernstig inhouden om niet één der welbekende Top 40 jingles op vol volume ten gehore te brengen. Je wilt zo'n man niet in verlegenheid brengen. Of met een ‘klapperrrrrrr…. van de week’ de Partytram uitgebonjourd worden. Wel een ultiem ritje in de Partytram, daar knapt een mens van op.
De HTM en het HOVM hadden de ritten uitvoerig aangekondigd via verschillende media. Dit was niet onopgemerkt gebleven, want de PCC`s op lijn 11 waren zeer goed bezet. Trams zaten vol en regelmatig moest men staan in de tram. Dit had men er dan ook nog graag voor over. Op de digitale halteborden werd aangekondigd, dat de ritten met de museumtrams gratis waren, zodat ook de gewone passagiers (niet hobbyisten, burgers zeg maar) meereden. Dit gaf een mooie mix van hobbyisten met hun toch altijd wel GTL 3146 van lijn 12 en PCC 1210 ontmoeten elkaar op het Rijswijkseplein.
typische herkenbaarheid en Hagenezen m/v, die zich de trams nog konden herinneren uit hun jeugd. Ook stonden er op de hele route van lijn 11 (Elluf) veel fotografen langs de lijn. Vanuit Rotterdam is er een delegatie met een museumbus naar Den Haag gekomen om dit mee te maken en ik meende ook Amsterdamse tramhobbyisten te ontwaren. Heel goed om te zien, dat er zoveel enthousiastelingen op af zijn gekomen.
Naast de PCC`s reden er speciaal voor vandaag ook een aantal GTL`s op lijn 11. Deze lijn wordt normaal gesproken enkel met de nieuwste lagevloertrams geëxploiteerd, de Avenio van Siemens. GTL staat voor Gelede Tram Lang, trouwens. Zo reed de Hoftrammm mee, het rijdende tramrestaurant van Den Haag. Een rit/diner in deze volledig als luxe restaurant aangepaste GTL kan ik u van harte aanbevelen. Activiteitencommissie, ik noem het maar even.
Ook de Pekeltram reed mee, een knalgele GTL aangepast om de rails in de winter te voorzien van pekelwater teneinde bij vorst en sneeuw de tramdienst op gang te houden. De GTL heeft hiervoor 3 reusachtige pekeltanks in het interieur. Deze tram komt zelden op straat en dat maakte het extra leuk dat deze ingezet werd. De GTL`s reden alleen mee voor de vele fotografen langs de route, er konden geen passagiers mee.
Ook de 3045 deed mee, de oudste nog actieve GTL op dat moment. De komst van de Avenio heeft het onvermijdelijke afscheid van de voorgangers op zijn geweten. Ik weet het, laf, laag bij de grond, hoe kun je, bij het gemene af, ik spreek hier schande van. Maar zo gaan die dingen. Ook een tram heeft niet het eeuwige leven. De 3045 werd bestuurd door Wes als instructietram. Wes ken ik wel, want naast instructeur voor nieuwe trambestuurders, zelf trambestuurder en inzittende van allerlei gave werkgroepen binnen HTM (het traject voor aanschaf van nieuwe trams bij Stadler bijvoorbeeld) maakt hij in zijn vrije tijd Haagse trammodellen in HO en op zijn zachts gezegd niet onverdienstelijk. De meest verfijnde modellen komen in bescheiden series uit de 3D printer en er mag op voorintekening besteld worden. Zo heb ik onder meer al de geliefde Partytram in model weten te verwerven. Ik zag de 3045 fraai, vrijwel geruisloos en geroutineerd zoals alleen de 3045 dat kan de bocht om komen en meende daar Wes op de bestuurdersstoel te zien. Ik stak enthousiast mijn hand omhoog en Wes herkende mij ook. De tram werd bruusk tot stilstand gebracht en één der bij een renovatie aangebrachte zwenk-zwaai deuren zwenkzwaaide open. Jij hier, niet verwacht, wat goed, mag ik meerijden, ja stap maar in, is dat toevallig.
Terwijl we met de GTL ons over lijn 11 Scheveningenwaarts bewegen, komt daar dan de vraag welke alle andere vragen overbodig maakt: “Heb jij al eens een GTL bestuurd?” Dat genoegen had de Fryske tramenthousiast nog niet mogen genieten. “Mooi, ga maar zitten!” luidde de reactie die alle andere reacties overbodig maakt.
En daar mocht ik plaatsnemen op de bestuurderstroon der GTL. Na een razendsnelle instructie zette ik mijn voeten op de pedalen (een GTL heeft voetbediening voor rijden en remmen). Het voorzichtig indrukken der rechtervoet had het in beweging zetten van de tram en het stijgen van mijn lichaamstemperatuur tot gevolg. Daar gaan we, doe ik dit? Al snel gingen we voor mijn gevoel oncontroleerbaar snel (amper 30 km/u). Wat een groots gevoel om zo'n tram min of meer onder controle te hebben! Er naderden haltes en er moest gestopt worden, ondanks het ontbreken van reizigers. En stoppen betekende met het eerste zijruit naast het haltebord. Dat is nog best even uitkienen, hoor. Op tijd de remming inzetten en niet te veel van het benauwde. Beetje vlot optrekken en soepel afremmen, al stond de hele tram vol met staande reizigers. Ik moest mij wederom ernstig inhouden om de bel, waarmee de tram zo heerlijk herkenbaar is in het verkeer, niet bij elke bovenleidingsmast vol in te drukken. Voorzichtigheid voor alles natuurlijk.
Als kers op de taart konden we een noodstop simuleren. Op een stuk vrije baan eerst de tram op snelheid brengen (ik geloof wel 43 km/u, gevoelsmatig loopt het gierend uit de klauw) en daarna vol de rem intrappen. Wat een ervaring. Magneetremmen beuken op de rails, gierende schijfremmen, zandstrooiers doen hun gripverhogende werking, de bel blijft onophoudelijk gillen. We moeten ons schrapzetten. De tram slipt her en der wat door, het geluid van schuifschrapend metaal tot gevolg. De remweg is ondanks al dit geweld naar mijn idee toch vrij lang. Zo merk je, dat je een railvoertuig met een hoog gewicht bestuurd. Mocht u dit clubblad lezen, terwijl u in Den Haag de hond uitlaat langs de vrije baan van lijn 11, dientengevolge afgeleid bent, wilt u dan als de sodemieter maken dat u van de trambaan af komt. Enigszins, klam door al deze trambestuurdersindrukken en eerlijk gezegd ook wel licht binnenbroeks kwispelend, sta ik mijn plaats weer af aan Wes, welke de GTL soepel en behendig naar Scheveningen Haven brengt, de schijfremmen nog nagloeiend. Met een glimlach van oor tot oor ben ik in een daar wachtende PCC gestapt om de terugweg naar Hollands Spoor te aanvaarden. Wes zou ik die dag nog een paar keer tegenkomen op een PCC op lijn 11.
Een Brusselse PCC te gast in Den Haag.
Aan lijn 11 ligt ook het HOVM, het Haags Openbaar Vervoer Museum. De ritten worden gecoördineerd vanuit het museum. Zij bevinden zich in een oude remise van de HTM en hebben dus een geweldig onderdak voor hun museumtrams en aansluiting op het stadsnet. Het HOVM heeft dit jaar een tentoonstelling ingericht over de PCC, welke ik natuurlijk van dichtbij en uitgebreid moest bekijken. Heel bijzonder is dat ze uit Brussel een museumPCC hebben laten overkomen met behulp van het bevriende trammuseum aldaar. Deze stond op het remiseterrein en de deuren waren open voor bezichtiging. Later in het jaar hebben ze ook een PCC van de NMVB, de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen uit België gehaald. Deze PCC is zijn leven begonnen op het interlokale tramnet rond Charleroi, is later verkocht aan het trambedrijf van Belgrado en is door het trammuseum ASVi in Thuin weer gerepatrieerd naar België en daar liefdevol opgeknapt. Zo'n tram maakt wat mee.
Deze dag vliegt voorbij en voordat je het weet zit het erop. Natuurlijk kan ik niet weggaan, voordat alle PCC`s achteruit naar het remiseterrein gerangeerd worden en daarna weer op hun eigen spoor in de remise opgesteld worden. Wat een dag, zéér voldaan via de favo Italiaan in het centrum weer huiswaarts.
Peter Groen
Automatisering per computer (2)
In deze aflevering komen we nu aan een van de belangrijkste onderdelen toe, die het programma kent en dat is het z.g. “Properties” oftewel in goed Nederlands “Eigenschappen” scherm.
Dit “Eigenschappen” scherm kun je bij alle besturingsonderdelen van het traincontrollerprogramma oproepen en zo de instellingen van dit onderdeel bekijken en eventueel wijzigen. Onderdelen die hier onder vallen zijn o.a.: locomotieven, wissels, seinen, alle soorten meldcontacten, schakelaars, rijschema’s enz.
Eigenschappen Locomotief
In deze aflevering gaan we nu de eigenschappen van een locomotief bekijken, klik daartoe op een van de loc-schermpjes, dit wordt dan opgelicht.
Ga nu naar de taakbalk bovenin en klik op “edit”
Open scherm “Engines + Trains” (indien niet aanwezig: gebruik dan het menu “Windows”) en kies de locomotief die je wilt bewerken. Bij gebruik van de rechtermuisknop opent er een het schermje en kies je properties.
Dubbelklikken op de desbetreffende engine geeft eveneens het volgende effect.
Er opent zich een scherm met een aantal tabjes bovenin: “General”,” Connection”,”Speed”,”Functions”,”Recources” en ”Comment”.
In dit geval staat de tab “Connection”open en kunnen we het digitale systeem opgeven, wat je hebt aangesloten. In de demo staat in dit geval Lenz Digital geselecteerd. Je kunt echter door op het pijltje rechts van het invulvak te klikken, kiezen uit heel veel systemen die vandaag de dag op de markt zijn.
In het vakje “Address” kun je het digitale adres, wat je de loc hebt gegeven, invullen. In de demo staat dit voor deze loc op 3, maar je kunt hier uiteraard elk lokadres invullen.
Als je vervolgens het tabje “General” aanklikt, kun je hier de algemene gegevens van de loc invullen en eventueel een afbeelding (als je die beschikbaar hebt) van de loc toevoegen via het knopje “Browse”.
Je kunt eventueel je eigen afbeeldingen maken via een ander programma van Jurgen Freiwald, wat gratis te downloaden is, namelijk het programma “Train Animator”. Ik heb zelf al een behoorlijk aantal afbeeldingen beschikbaar en als je dit wilt, kun je deze via mij krijgen (scheelt je een hoop werk).
Bij “Name” kun je de naam van de loc invullen.
Bij het vakje “Color”kan je een kleur kiezen, die vervolgens aan de route van de trein wordt toegekend als de trein die route volgt. De reservering heeft dan ook die kleur. Standaard staat deze kleur op geel en ik laat deze meestal ongewijzigd.
In het vakje “Length” kun je de lengte invullen en in het vakje “Weight” het totaalgewicht van de loc in tonnen. Dit laatste kun je gebruiken om de massa van de trein aan te geven, hoe hoger het gewicht hoe trager de loc zal optrekken en afremmen. Laat deze twee vakjes echter maar voorlopig op nul staan, omdat dit opties zijn voor gevorderde gebruikers van het programma.
Snelheidsregelaar en Remmen.
Als je het tabje “Speed” aanklikt, kun je hier de snelheidseigenschappen van de loc instellen.
Voordat je dit scherm gaat invullen, is het aan te raden eerst je locdecoder goed af te stellen in die zin, dat je via de CV’s van de decoder de maximumsnelheid voor deze loc hebt ingesteld, evenals de optrek- en afremsnelheid.
Bij het invulvakje “Forward” kun je de maximumsnelheid vooruit nog begrenzen. Bij het invulvakje “Backward” kun je de maximumsnelheid achteruit begrenzen. Het vakje “Power” is een mogelijkheid om de KW-waarde van de loc in te vullen. Deze waarde is van invloed op de optrek en remgedrag van de loc, maar hoeft niet per se te worden ingevuld. Ik laat hem meestal op deze waarde staan. Dit geldt ook voor het vakje “Scale”. Als je het bovenstaande hebt gedaan, heb je in het scherm nog de mogelijkheid om het snelheidsprofiel van je locomotief nog eens extra fijn na te regelen. Je doet dit in het vakje “Momentum” bij de schuifbalkjes “Acceleration”en “Deceleration” het schuifje in de schuifbalk meer of minder naar rechts of links te schuiven.
Dan nu een belangrijk onderdeel van dit scherm, namelijk de knop ”Automatic Speed & Brake”
Als je op deze knop drukt, komt een nieuw scherm tevoorschijn, waarin je het rijgedrag bij computergestuurd rijden moet instellen. Je ziet drie balkjes, die respectievelijk de kruipsnelheid, de middensnelheid en de topsnelheid van de locomotief bepalen.
Hoe doe je dit nu:
Allereerst heb je een stuk rails of blok nodig, wat je vanaf je computer goed kunt overzien. De computer moet tevens dezelfde computer zijn, waarmee je de baan gaat besturen, want de snelheidsprofielen die je met dit scherm maakt, worden ook op deze PC opgeslagen. Vervolgens zet je de loc, die je wilt inregelen op het gekozen blok en meld je hem aan op het systeem. Daarna schuif je het groene schuifje voorzichtig naar rechts, totdat de loc heel langzaam vooruit begint te rijde. Dit noemen we de “kruipsnelheid” van de loc en deze moet zo worden ingesteld, dat de loc soepel maar langzaam rijdt. Deze “kruipsnelheid” is heel belangrijk, omdat dit de snelheid is, waarmee de loc na het afremmen voor een rood sein doorrijdt, totdat het rode sein bereikt is. Als je tevreden bent over de kruipsnelheid druk je op de knop “Apply Throttle” naast de gekozen balk. De gekozen kruipsnelheid wordt dan in de PC opgeslagen. Op dezelfde manier doe je de middensnelheid en de maximumsnelheid en leg je die vast in de computer. De rode schuifregelaar kun je eventueel gebruiken om het remgedrag van de loc nog aan te passen, maar dit gebruiken we in dit stadium nog niet, evenals de optie van “Advanced Fine Tuning”. Ik leg deze onderdelen wel uit in de workshop, die ik nog ga houden. Met het knopje “Close” leg je vervolgens alles vast en weet de PC, zodra je deze locomotief aanmeldt op het systeem, welk snelheidsprofiel ingezet moet worden bij deze loc.
Vervolgens gaan we naar het tabje “Functions”
In dit scherm kunnen we alle functies, die de locdecoder heeft vastgelegd van een aan/uit knop of drukknop voorzien. Deze knoppen worden dan later in het desbetreffende locscherm weergegeven en kunnen dan met de muispointer bediend worden.
Iedere keer dat je op de knop “New” drukt, komt er weer een functie bij. In het vakje “Function” kun je aangeven, welke functie je aan een knop wil toekennen. Je doet dit door op het pijltje rechts van het invulvak te klikken. Je ziet dan allerlei functies, die je aan deze knop kunt hangen. Nadat je de keuze hebt gemaakt, kun je het type schakelaar (Aan/Uit of Drukschakelaar) in het invulvakje “On/Off Switch” vastleggen.
Bij “Number” kun je vastleggen, welke functietoets je voor deze functie wil gebruiken. Ook hier klik je weer op het pijltje rechts van het invulvak en kun je vervolgens je keuze maken. Met de toets “Delete kun je een foutief aangemaakte functie weer verwijderen en met de toetsen “Up” en “Down”
kun je functies in rangorde naar boven of beneden verschuiven in een volgorde die jijzelf belangrijk of gemakkelijk vindt.
Er is onder de knop “Library…”een overzicht van alle toe te kennen symbolen beschikbaar. Er is zelfs een eenvoudig bitmap programma beschikbaar, waarmee je je eigen symbolen kunt maken als je een bepaald symbool niet in het overzicht kunt vinden. Het aantal mogelijkheden voor het toekennen en zelfs ontwerpen van symbolen is hierdoor vrijwel onbegrensd en helemaal afhankelijk van de eigen fantasie. Hiernaast het scherm van de “Function Library”, standaard zijn er 5 verschillende lichtfuncties en 5 verschillende geluidsfuncties beschikbaar met daarnaast nog een heel aantal specifieke functies, zoals bijvoorbeeld: Bel, hoorn, motor, ontkoppelaar, rookgenerator enz., enz.
We gaan nu naar het tabje “Recources”.
In het begin gebruik je dit tabje niet, maar later, als je meer met het programma vertrouwd bent, wil je misschien meer spelelementen inbrengen en dat kun je o.a. via dit scherm doen.
Je kunt in dit “Recources”scherm aangeven op wat voor soort brandstof de loc rijdt en tevens kun je de hoeveelheid bunkercapaciteit invullen.
Daarnaast geef je het gemiddeld verbruik aan per 100 mijl of kilometers. Als je deze functie gaat gebruiken, heb je er een spelelement bij. Je moet dan namelijk in de gaten gaan houden hoever je nog met deze loc kunt gaan rijden, voordat de brandstof en eventueel water op zijn. Als je niet op tijd bunkert, zal de locomotief stoppen op een willekeurige plek op de baan, omdat je niet tijdig hebt gebunkerd. Oppassen dus. ☺.
Bij E- locs heb je uiteraard geen mogelijkheid om een bunkercapaciteit en verbruik in te stellen.
Bij de Gold versie van het programma kun je tevens nog een onderhoudsinterval voor de loc ingeven, waardoor je weet wanneer je loc weer aan een onderhoudsbeurt toe is. Dit wordt in het vakje “Odometer” ingesteld.
Bij het tabje “Comment” kun je eventueel op en aanmerkingen of gegevens over deze locomotief intikken en opslaan voor latere raadpleging.
Tot slot nog even een compleet plaatje van alles wat zichtbaar is via een “Trainwindow” en alle functies die je via deze “Trainwindow” met behulp van je muis kunt bedienen.
Treinnaam en Treinafbeelding
Snelheidsmeter
Snelheidsregelaar
Remregelaar
Beschikbare functies
Odometer
Rijrichting aanduiding
Water en kolen voorraad
Te verwachten seinbeelden
1e & 2e sein
Ik realiseer mij, dat ik hier veel info in één keer heb gegeven en als er dus nog vraagtekens zijn, vraag je mij maar even. Ik kan het je dan persoonlijk uitleggen als we op de club zijn.
In de volgende aflevering ga ik o.a. op de terugmelding van de baan in.
Johan Kuiper is een gewaardeerd clublid. Johan is nu 76 jaar. Johan is getrouwd en woont in Leeuwarden, in Bilgaard. Johan heeft twee kinderen.
Hoelang ben je al lid van de FMC:
Ik ben al lid sinds 1982.
Hoe ben je bij de FMC terecht gekomen:
In de Fruitstraat in Leeuwarden had Johan Brouwer vroeger een treinenshop.
Via hem en de treinenshop ben ik bij de FMC terecht gekomen.
Welke opleidingen heb je gedaan:
Van origine ben ik als schilder opgeleid. Op enig moment kwam ik in aanraking met de zorg. Ik ben toen ambulancechauffeur geworden bij de toenmalige ambulancedienst De Vrij in Leeuwarden. Ik heb dat werk 26 jaar gedaan. Ik werd toen ziek en na mijn herstel kon ik in de VUT. Dat heb ik toen gedaan.
Sinds wanneer ben jij al bezig met deze hobby:
Ik ben al ongeveer 55 jaar met de treinenhobby bezig. Ik heb H0 en N spoor, ook heb ik LGB. Dat laatste rondom mijn stacaravan in Leek. In H0 heb ik altijd Märklin gereden. Thuis heb ik momenteel een H0 baantje in een slaapkamer (zie foto´s).
Kun je iets meer vertellen over je huidig spoorbaan en rollend materieel: Ik rijd hoofdzakelijk Duitse stoomlocs. Ik heb er een loc bij die een decoder heeft, waarbij met “echt” stoom gereden wordt. Ik heb wel elektrische locs. Ik kan zowel goederen- als personenvervoer rijden. Ik heb het deels geautomatiseerd en ik rijd hoofdzakelijk periode 3. Mijn baan loopt helemaal rond met de nodige scenery erbij en omheen.
Ben je nog geabonneerd op een hobbyblad voor modelspoor:
Nee ik ben niet meer geabonneerd op een hobbyblad. Ik lees de bladen wel op de club, die op de stamtafel liggen. Zo nu en dan koop ik wel eens een “los blad”.
Heb je nog andere hobby´s:
Nee, ik heb geen andere hobby´s. Wel ben ik veel weekenden te vinden in en om mijn stacaravan in Leek.
Wat vind je hoe de club momenteel draait en voel jij je er nog steeds thuis: Ik vind dat de club goed draait. We hebben leden jong en oud. En vooral bij de jongeren zit veel ICT en technische kennis. Dat is natuurlijk prachtig, ook omdat er twee hele nieuwe banen worden gebouwd. Het duurt natuurlijk even, voordat zowel de H0 als de N baan klaar zullen zijn, maar dat hoort bij de club. Het hoeft niet morgen af hé.
Hier een aantal foto´s van de baan van Johan:
31-07-2024
Interviewer: Jitse Bergsma
Tijdens de vakantie in voormalig Oost-Duitsland, Thüringen, hebben we twee plaatsen bezocht met een miniatuurwereld. De eerste was Modelbahn Wiehe, waarvan ik de vorige keer een kort verslag heb gedaan. Van het tweede bezoek wil ik hier graag verslag doen.
In de deelstaat Thüringen is er de historische plaats Rudolstadt. Deze stad heeft een marktplein met fraaie traditionele (waarschijnlijk herbouwde) huizen en een zeer aan te bevelen Italiaans restaurant. Vanuit dat restaurant heb je uitzicht op een heuvel en bovenop de heuvel is er een kasteel. Dat residentieslot Heidecksburg biedt een feeëriek beeld, wanneer het mooi verlicht is in de avond.
Binnenterrein slot met paardenwasstraat
Het slot heeft verschillende bezienswaardigheden, waaronder een traditionele feestzaal en dergelijke. In het slot is er op het binnenplein een paardenwasserij. Paarden konden hier doorheen rijden en vanaf een verhoging dan besproeid worden. Voor mij was het niet duidelijk of dat daadwerkelijk ging om reinigen of om ontsmetten voor de slacht. Op het buitenterrein is een muziekzaaltje met uitzonderlijk goede akoestiek. Ook dat heb ik van horen zeggen, want tijdens mijn bezoek natuurlijk gesloten. Het slot huisvest daarnaast een museum. In het museum is onder andere een tentoonstelling over keramiek, oude sledes en koetsen en een interessante overzichtstentoonstelling met bezienswaardigheden van de landen Pelaria en Dyonia, hetgeen mijn interesse wekte. Vakantie met treintjes (2).
Je kent deze landen niet? Je bedoelt dan waarschijnlijk nog niet.
Zowel Pelaria als Dyonia zijn koninkrijken met een beschreven lange geschiedenis. Ze zijn stil blijven staan in de tijd van de Rococo. Maar je zal ze nergens in de atlassen vinden. Zij zijn ontsproten uit de fantasie van Gerhard Bätz (1938 - ) en Manfred Kiedorf (1936 - 2015).
Met grote precisie hebben zij een eigen wereld geschapen, waar de personen een leven hebben. Ook hebben de figuren een geschiedenis, inclusief stambomen. Het is in deze fantasiewereld, waarin zij kastelen/ residenties en dergelijke met enorme detaillering hebben gemaakt. En dat alles op een schaal van 1:50. Het is te veel om te beschrijven en iedere beschrijving geeft maar een klein detail. Dus ik wil graag een aantal foto’s het verhaal laten vertellen. Hopelijk geven de plaatjes een goed beeld van de detaillering van de pracht en de praal van de residenties en de inwoners. Het tijdperk maakt dat er koetsen, draagstoelen, pruiken, hofdames etc, etc te bewonderen zijn. En wat te denken van de grafkelder in de kathedraal.
Miniatuur Paleis met aankomst koning
Foto’s met de klok mee:
1) Miniatuur Kinderkamer
2) Miniatuurkerk met grafkelder
3) Miniatuur koningin gedragen
Meer informatie en mooie plaatjes zijn te vinden op: https://www.rococo-enminiature.de/
En wat is het dan met de treintjes uit de titel. Die waren er dan weer niet, maar in mijn ogen is het idee van treintjes niet alleen gelegen in het rijdende materieel, maar gaat het vooral om de beleving. De aankleding is daar een belangrijk onderdeel van. Vaak is het moment dat de figuurtjes erbij worden neergezet het moment dat het beeld gaat leven. Wel met deze figuren in 1:50 is een prachtig beeld gegeven van een fictieve wereld, die een hoge mate van realiteit in de geschiedenis weergeeft. Het was voor mij een onvergetelijke belevenis om deze tentoonstelling te bezoeken en een absolute aanrader voor wie eens daar in de buurt is. Ik heb in elk geval mijn ogen uitgekeken op deze prachtige wereld der Rococo.
*De FRIESE MODELBAANCLUB is opgericht op 21-08-1981 en heeft tot doel het bieden en bevorderen van mogelijkheden tot ontspanning en ontplooiing van liefhebbers van modelspoorbanen.
*De FRIESE MODELSPOORCLUB is aangesloten bij de Nederlandse Modelspoor Federatie (NMF), een overkoepelend orgaan van de Nederlandse modelspoorverenigingen.
Clubblad : Fries Modelbaan Bulletin
Verschijnt 4x per jaar (mrt., juni, sept. en dec.)
De redactie behoudt zich het recht ingezonden kopij te weigeren, dan wel te bewerken, dit alles in overleg. Uw bijdrage dient bij voorkeur digitaal te worden aangeleverd via email, als tekstbestand of als wordbestand.
