50VitaalPlus april 2022

VitaalPlus 50 JAARGANG 8 —

EDITIE 1—APRIL —2022

Hoopvol We hebben in februari kunnen genieten van de prestaties van onze topsporters op de Olympische spelen in Beijing en we hadden de zonnigste en droogste maand maart, ooit gemeten.

Dat de coronapandemie niet snel voorbij zou gaan, kregen wij in 2020 al snel in de gaten. Dat de ene golf de andere zou opvolgen werd ons tijdens de rit in de rollercoaster ook wel duidelijk. Ook dat het virus zo ‘slim’ te werk gaat door zich razendsnel te muteren waardoor inmiddels de hele wereld nu het Griekse alfabet heeft leren kennen. Volgens sommigen is er niet een echt einde aan het virustijdperk te verwachten.

Verdwijnt de ene wereldbedreiging naar de achtergrond, de volgende verdient alweer onze volledige aandacht. De Russische inval in Oekraïne. Verkocht als de bevrijding van het Oekraïense volk. Inmiddels is het voor een ieder die de beelden vanuit het aangevallen land ziet duidelijk dat er een agressor aan het werk is. Het probleem daarbij is echter dat niet iedereen die beelden te zien krijgt.

De nog jonge democratie verdedigt zich met hand en tand, geleid door een man die zich ontwikkelt tot een ware leider.

Nu het onze Europese buren zijn doet het ons meer, gezien de reacties in West-Europa. Maar doen we genoeg?

Natuurlijk willen we geen nucleaire oorlog, maar persoonlijk wil ik best een tijdje ‘in de kou’ zitten als we per direct de Russische gaskraan dicht kunnen draaien. Een duidelijk signaal afgeven en iedereen in het westen het gevoel geven een persoonlijke bijdrage te leveren aan het stoppen van de oorlog.

De kans dat het Russische volk haar leider stopt neemt mogelijk wel wat toe maar het blijft voorlopig de vraag of het verzet door alle geregisseerde propaganda heen kan komen. Je zou denken dat, nu al die gesneuvelde Russische jonge mannen die maanden geleden al op oefening gestuurd zijn en volledig onverwacht een oorlog in geduwd zijn, hun mobieltjes niet meer beantwoorden, hun moeders een keer echt in verzet komen. De stilte van die mobieltjes laat de waarheid ‘horen’.

Voor nu proberen we die andere Oekraïense moeders met hun kinderen op te vangen en wordt er getracht de genomen sancties te effectueren. Helaas blijken eigen belangen vaak behoorlijk de uitvoering in de weg te zitten. Het hemd is nader …

Het (angst)gevoel dat velen nog kennen uit de Koude Oorlog krijgt in deze tijd een geheel eigen lading. Misschien is het nog te vroeg om licht aan het einde van de tunnel te zien maar ook nu blijven we …

Hoopvol!

Jos van Gils, hoofdredacteur

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 1

CULINAIR Groentenvariatie Een verwaterd verhaal Lekker rotten in het voorjaar

3 5 6

FINANCIEEL Hoeveel pensioen bouw je op?

Inflatie HELP, mijn lijfrente komt vrij!

6 7 7

GEZONDHEID Zo kom je aan hoofdpijn Mevrouw Meerman Rouwend hart

8 9 9

JURIDISCH Schenken en erven 11 Amper kwart Nederlandse huishoudens ‘financieel gezond’ 11

KUNST & CULTUUR De Stijl – Theo van Doesburg & tijdgenoten Lilie Hsia – Ze zag het meisje op mijn schilderij …

Valentijnscadeau voor samenwerkingsverband ‘Match M12’ Tentoonstelling MODEBEELD 1930 – 1950

13 14 16 17

MAATSCHAPPELIJK ’s Nachts is het stil, maar niet bij de Luisterlijn 18 Theater 19 19 Gravelty tour

MUZIEK & ENTERTAINMENT Binnenkort in de bioscoop Vitale Voorstellingen ABBA Koninklijk Theater Tuschinski

20 21 21 22

VAKANTIE Ansichtkaart Ode aan het nu Van Madrid naar Lissabon

23 23 26

VRIJE TIJD Giorgio Bassini, De tuin van de familie Finzi-Contini Kort verhaal – Geen patat, geen bloedbad Biesbospad

29 29 30

WONEN Eerste waterstofhuis Nederlandse start-up ontwikkelt duurzame batterij Tulpenstyling is een eitje …

Tulpen plukken op de Dam

@50Vitaal @50Vitaal

31 31 32 33

@50VitaalPlus @50VitaalPlus 5-4-2022 18:32:28

Ervaart u ongemakken tijdens of na het fietsen?

SQlab lost alles voor u op met behulp van een breed assortiment aan ergonomische producten, waaronder zadels. Benieuwd naar welk zadel geschikt is voor u?

Ga voor meer informatie naar de dichtstbijzijnde SQlab dealer of bezoek www.sqlab.nl.

BESTEL ONLINE

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 2

5-4-2022 18:32:29

CULINAIR INGELEGDE KOMKOMMERTJES

Ingrediënten 800 gram snoepkomkommer 200 gram kristalsuiker 400 milliliter water 400 milliliter appelciderazijn 1 eetlepel mosterdzaad 1 eetlepel gedroogde dille 2 eetlepels gedroogde dragon 1 theelepel zout Bereiding Halveer de komkommers in de lengte en stop ze in een schone weckpot. Doe de suiker en het water in een steelpan en breng aan de kook. Dit wordt het inmaakvocht. Haal van het vuur en voeg de azijn, het mosterdzaad, de dille, dragon en het zout toe.

Schenk het inmaakvocht over de groenten en sluit direct de deksel.

Laat afkoelen tot kamertemperatuur en laat vervolgens minimaal 3 dagen in de koelkast staan.

Komkommers lenen zich heel goed om te variëren in smaak.

Je kunt eventueel citroenschil of kardemom toevoegen om een nog spannender smaakje te krijgen.

COLUMN Arjen Zeevenhooven Topkok

Groentenvariatie Wat heerlijk om weer naar het voorjaar te gaan en langzaam maar zeker te ervaren dat alles weer tot leven komt.

Het vooruitzicht van het voorjaar dat zoveel prachtige producten voortbrengt waarmee je oneindig veel lekkere gerechten kunt koken …

Superfijn.

In het voorjaar knallen de nieuwe groenten en aardappelen de grond uit en die liggen dan weer niet veel later te blinken in de winkel. Het wordt tijd om de handen uit de mouwen te steken en ermee te gaan koken.

Tsja. Aardappeltjes, Chinese kool, aardperen, bloemkool, selderij, komkommer, paddenstoelen, prei, raapjes, jonge radijs, frisse andijvie, doperwtjes, koolrabi, kropsla, paksoi … eigenlijk te veel om allemaal te benoemen.

Om onze gezondheid op peil te houden is het belangrijk dat wij veel groenten eten.

Dat geldt in ieder geval wel voor mij want in de C-periode heb ik te lang op mijn gat gezeten en zijn de kilo’s er langzaam aangekomen.

Over het algemeen weet iedereen hoe hij eenvoudig groenten bereidt. Koken in water met zout of een bouillonblokje en afmaken met een smakelijk klontje roomboter en wat vers gesneden tuinkruiden zoals bieslook, dille, kervel, basilicum of peterselie, of groenten fijnsnijden en roerbakken met een beetje sesamolie, sjalotje, gesnipperde knoflook en wat sojasaus (lekker snel klaar).

Veel groenten zijn ook zeer smakelijk in ovengerechten, welke groenten kun je nu niet gratineren met een beetje kaas?

Voorjaarsstamppotten, ook zo lekker makkelijk en gezond, en bijna alle groenten lenen zich hiervoor.

Ben ik nog iets vergeten? O ja. Vers gesneden of geraspte groenten in of als salade ook een vorm van jonge voorjaarsgroenten bereiden die niet te versmaden is. Tot zover alle bekende, vaak bewandelde groentenpaden.

Tijd voor iets nieuws! Iets spannends, iets verrassends. Daarmee bedoel ik groenten bereidingen die wij niet vaak zelf thuis maken maar wel vaak in de betere restaurants tegenkomen.

Ik heb het over fermenteren van groenten. Spannend hoor ik u denken, Iedereen kent immers de zuurkool. Maar wat is zuurkool precies? Zuurkool is niets anders dan gefermenteerde witte kool. 15 gram zout op een kilo gesneden witte kool met wat kruiden in een emmer en wat tijd … thats it! Je hoeft er echt geen Jamie Oliver of Fucking Gordon Ramsey voor te zijn om de gerechtjes te maken die verderop in dit mooie magazine te lezen zijn.

Heel veel kookplezier en een geweldig voorjaar voor iedereen.

Groet, Arjen

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 3

3 5-4-2022 18:32:32

CULINAIR

Bloemkool Pickles Voor een pot van 1 liter Bereiding

Ingrediënten 400 gram bloemkool in roosjes 1 theelepel kurkuma (of twee schijfjes verse kurkumawortel) 1 eetlepel kerriepoeder 3 schijfjes verse gember 1 eetlepel donker mosterdzaad 2 blaadjes laurier 2 limoenblaadjes 1 stengel citroengras 0,5 liter basispekel (5%) (50 gram zout in 1 liter water oplossen en klaar) Bloemkoolblad (gewoon de buitenste bladen van een bloemkool)

Spoel de bloemkoolroosjes met ijskoud water en doe ze in de pot. Voeg de specerijen toe.

Overgiet met de pekel. Dek af met een bloemkoolblad en een gewicht (goed dichtgeknoopt zakje zout). Sluit de pot losjes af en zet hem in een schaaltje.

Laat drie weken fermenteren.

Zet daarna in de koelkast.

Minstens een jaar te bewaren.

Deze bloemkoolpickles zijn heerlijk bij de warme maaltijd als garnituur of als borrelsnackje naast plakjes worst en kaas.

Koreaanse Kimchi (gefermenteerde chinese kool)

Ingrediënten 1 Chinese kool 1,2 liter kraanwater 100 gram zout 5 tenen knoflook 5 centimeter verse gember 50 milliliter appelciderazijn 3 eetlepel vissaus 2 eetlepel kristalsuiker 2 eetlepel paprika poeder 3 theelepel chilipoeder (Pas op! Pittig) Bereiding Snijd de kool in kwarten en verwijder de harde kern.

Halveer de kwarten in de lengte en snijd die stukken in vieren.

Doe in een ruime kom. Breng ondertussen het water aan de

4 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 4

kook en voeg het zout toe. Laat 1 minuut koken tot het zout is opgelost. Schenk het hete, zoute water over de kool en laat 40 minuten staan. Schep af en toe om. Giet af en spoel met koud stromend water. Laat goed uitlekken.

Doe de knoflook, gember, azijn en vissaus in een hoge beker en pureer met de staafmixer tot een dikke, gladde massa.

Voeg de suiker, paprikapoeder en chilipoeder toe en meng tot een dikke marinade. Meng de marinade door de kool tot alle kool bedekt is. Breng eventueel op smaak met zout. Schep de kimchi in een afsluitbare bak en laat minimaal 3 uur in de koelkast marineren. Deze kimchi is een rijke smaakmaker bij gegrilde vlees-, vis- of groentegerechten.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:35

CULINAIR

Om de knuppel maar meteen in het hoenderhok te gooien: koffie is slechts water met een smaakje. Zowel bij filterkoffie als met een espressoapparaat krijg je koffie doordat water een bepaalde tijd in contact wordt gebracht met een afgewogen hoeveelheid koffie. Dat water drink je vervolgens als “een lekker bakje koffie”.

Wat valt er nou te vertellen over water? Nou, veel. Erg veel zelfs. Maar schrik niet: ik hou het beperkt.

In water dat voor koffie gebruikt wordt moet een bepaald aantal ‘deeltjes’ (mineralen) zitten waar de smaakstoffen van koffie zich aan kunnen hechten. Net als dat waterdamp zich aan deeltjes in de lucht (stof bijvoorbeeld) moet hechten teneinde een druppel te kunnen worden, moeten de smaken in de koffie zich aan een deeltje in het water kunnen hechten. Los van het feit dat het heel belangrijk is om wat voor stoffen het gaat, is het aantal deeltjes erg belangrijk, uitgedrukt in ppm (parts per million). Leidingwater dat voor koffie wordt gebruikt meet idealiter rond de 115 ppm. Gedestilleerd water heeft een heel lage ppm-waarde, en koffie die

‘wegbranden’ van lasnaden leiden – een voortijdig overlijden van de dure machine. Veel kalk zorgde ook nog eens voor de bekende kalkaanslag. Sinds een jaar of twee komt het water daar van de Veluwe, en de samenstelling is nu vrijwel perfect.

je daarmee zet smaakt voor geen meter.

Simpelweg omdat de smaakstoffen zich nergens aan hebben kunnen hechten. Krijg je je koffie nooit lekker en ervaar je veel storingen aan de machine, dan is het raadzaam je leidingwater te laten analyseren.

De bron van het drinkwater bepaalt grotendeels de samenstelling ervan. In Zutphen werd jarenlang extreem hard leidingwater uit de grote rivieren getapt, waardoor verkopers van douchekoppen en waterkranen goede zaken deden. Koffiebars konden alleen met gebruikmaking van ingewikkelde waterzuiveringsinstallaties hun espressoapparatuur in leven houden. Een hoge zuurgraad zou anders bij verhitting in de boiler tot het

In bijvoorbeeld Amsterdam wordt het leidingwater gefilterd door het duinzand van, je raadt het niet, de Waterleidingduinen. Nog los van allerlei stofjes in het water die effect hebben, is in het westen de zee het probleem.

Bij een lage grondwaterstand dringt het zeewater ondergronds het land binnen en verzilt het drinkwater. Relatief zout water dat verhit wordt tot bijna kooktemperatuur in een espressoapparaat krijgt een sterk etsende werking.

Koffieliefhebbers, staat het water u al aan de lippen?

Frans van Rossum

KOOKTECHNIEK

Lekker rotten in het voorjaar Sorry voor de vreemde, beetje vieze titel maar wij gaan zelf groenten fermenteren. In de column heb ik verteld dat gesneden witte kool en zout tot zuurkool leidt.

Hieronder het zuurkool receptje:

1 kilogram witte kool, heel fijn gesneden; 22,5 gram zeezout; 1 laurierblaadje; 5 gram mosterdzaad; 4 jeneverbessen; 4 gram karwijzaad.

Meng het zout door de kool en ‘mishandel’ de kool door deze flink te stompen, slaan en knijpen. Doe dit tot de kool glazig wordt en veel vocht loslaat. Laat de kool een paar minuten staan en herhaal dit proces een aantal keer.

Doe de kool in grote weckpotten en meng met de kruiden en specerijen. Zorg dat de

pot helemaal vol is en de kool onder het vocht van de mishandeling staat (beetje gek maar zo moet dat). Sluit de pot luchtdicht af en bewaar drie weken in een donkere ruimte op kamertemperatuur. Als er geen gas meer ontstaat is de kool klaar en zet je het in de koelkast om het proces te stoppen.

Spannend!

Bij het fermenteren van groente worden de suikers uit de groente door melkzuurbacteriën omgezet in melkzuur. Groenten bevatten van nature suikers, maar ook melkzuurbacteriën.

Door vocht wordt het proces in gang gezet.

Zout is nodig om de groei van de juiste bacteriën te bevorderen. Door een product te fermenteren verandert het in zuurgraad, smaak, geur, verteerbaarheid en de houdbaarheid.

Op deze manier kun je bijna alle groenten fermenteren, ook voorjaarsgroenten.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 5

5 5-4-2022 18:32:36

FINANCIEEL

Hoeveel pensioen bouw je op?

Is jouw pensioen straks voldoende om je ideale leven te blijven leiden? De meeste mensen willen tijdens hun welverdiende oudedag namelijk liever niet teveel bezuinigen ten opzichte van huidige levensstijl.

De eerste stap bij het verkrijgen van inzicht in dit vraagstuk is om te achterhalen hoeveel geld je per jaar uitgeeft. Dit is vaak een lastigere klus dan het lijkt.

Waarschijnlijk zijn er genoeg mensen die geen idee hebben hoeveel ze uitgeven of hier vaak een beeld bij hebben dat niet strookt met de werkelijkheid.

Om deze reden is het verstandig om de door jou berekende uitkomst met 15% tot 25% te verhogen met als omschrijving ‘onvoorziene uitgaven’.

Jouw pensioeninkomen De volgende stap is om op www.mijnpensioenoverzicht. nl te kijken hoeveel pensioen je hebt opgebouwd bij je huidige en eventueel vorige werkgevers.

Ook zie je hier hoeveel pensioen je kunt verwachten vanaf jouw pensioendatum. De AOWuitkering maakt daarbij onderdeel uit van het toekomstige inkomen. Deze staat ook vermeld op het pensioenoverzicht.

Stel, je bent 40 jaar oud en alleenstaand. Jouw rekenwerk heeft opgeleverd dat je, inclusief onverwachte uitgaven, € 5.000 netto per maand nodig hebt om in jouw levensstijl te voorzien, zowel nu als in de toekomst.

Oftewel € 60.000 netto per jaar.

Op het overzicht staat dat jouw totale, verwachte pensioen € 43.580 bruto per jaar bedraagt (€ 27.109 werkgeverspensioen en € 16.471 aan AOW) en dus netto ongeveer € 30.000. Dit betekent dat er vanaf jouw pensioendatum zo’n € 30.000 netto per jaar uit andere bronnen onttrokken moet worden om te voorzien in de door jou gewenste € 60.000 per jaar.

Inflatie en indexering Het berekende jaarlijkse tekort kan nog hoger uitvallen als jouw pensioen niet wordt ge-

6 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 6

ïndexeerd. Van de AOW weten we dat deze jaarlijks wordt aangepast aan de inflatie. Helaas geldt dit niet voor veel pensioenfondsen. Pensioenfondsen zijn vaak financieel niet sterk genoeg om de uitkeringen voor gepensioneerden en de opbouw van pensioenen door werknemers waardevast te houden. Veel fondsen kunnen daardoor pensioenen niet laten mee­ stijgen met de inflatie of de lonen, waardoor de koopkracht van jouw pensioen mogelijk afneemt.

Stel dat jouw pensioenfonds niet kan indexeren. In dat geval zal de uitkering qua waarde niet meer de eerder genoemde koopkracht bezitten van € 27.109 bruto per jaar, maar van bijvoorbeeld slechts € 17.200 (uitgaande van een gemiddelde prijsinflatie van ongeveer 1,6 % per jaar).

Kortom, je pensioen bedraagt weliswaar € 43.580 bruto per jaar, maar reëel gezien heeft het slechts een koopkracht van € 33.671. Al met al een verschil van bruto € 9.909 per jaar, netto zo’n € 5.700.

Wanneer je vasthoudt aan het uitgavenpatroon van € 60.000 netto per jaar – en de koopkracht van nu – dan heb je, uitgaande van indexatie van alle pensioenen, op jouw pensioendatum een tekort van € 30.000 netto per jaar. Als de indexatie achterwege blijft, dan kan dit zelfs oplopen tot boven de € 35.000 netto per jaar.

Haalbaarheid inkomensdoel Of het toekomstige, gewenste inkomensdoel haalbaar is, hangt af van een aantal zaken.

Bijvoorbeeld of je momenteel over vermogen op bijvoorbeeld spaarrekeningen of beleggingsrekeningen beschikt. Of juist of

je deze vermogenspositie in de toekomst kunt gaan opbouwen door structureel te sparen/ beleggen.

Laten we voor het voorbeeld even uitgaan van een toekomstige aanvulling op het gewenste netto besteedbaar inkomen van € 30.000 per jaar, een gemiddelde inflatie van 1,5 tot 2 % per jaar en een levensverwachting van 85 jaar.

Wil je voldoende vermogen opbouwen om in het gewenste, toekomstige inkomensdoel te voorzien, zou je nu een aanvangsvermogen moeten hebben tussen de € 475.000 (op basis van een offensief beleggingsprofiel) en € 675.000 (op basis van een defensief beleggingsprofiel). Óf anders bezien: je zou jaarlijks een bedrag moeten beleggen van minimaal € 16.000 (op basis van een offensief beleggingsprofiel) of € 20.000 (op basis van een defensief beleggingsprofiel). Als je denkt te gaan sparen ligt de jaarlijkse inleg door het ontbreken van rente op een veel hoger niveau.

Voor het opbouwen van het in de toekomst benodigde vermogen geldt, hoe hoger het verwachte rendement, hoe hoger het risico. Tegelijkertijd is bij een hoger verwacht rendement een lagere inleg nodig om jouw inkomensdoelstelling ‘levenslang’ te verwezenlijken.

Dat het toekomstig opgebouwde pensioen en het dan gewenste netto besteedbaar inkomen essentiële onderdelen zijn bij de beoordeling van jouw financiële toekomst moge duidelijk zijn.

Toch spelen ook andere zaken een rol. Ook de ontwikkeling van bijvoorbeeld de rente en aflossing op de hypotheek zullen deels bepalen of en in hoeverre er in de toekomst tekorten zijn te verwachten. Verder spelen andere getroffen voorzieningen (zoals levensverzekeringen of andere spaarpotjes) een rol.

Het opstellen van een financieel plan geeft een duidelijk beeld over de ontwikkeling van de totale financiële situatie. Met als resultaat een duidelijk antwoord op de vraag of je dat ideale leven ook in de toekomst kan blijven leven.

En mocht dan blijken dat het gewenste netto besteedbaar inkomen op langere termijn niet houdbaar is, is het wel zo prettig dat nu al te weten. In dat geval kun je in ieder geval alvast wennen aan het idee. Beter is natuurlijk de benodigde aanpassingen van de uitgangspunten door te voeren zodat je in de toekomst ook een (iets minder) ideaal leven kunt leiden.

Gerbert Middelkoop, belastingadviseur en financieel planner. (06 13 01 04 20)

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:37

FINANCIEEL

COLUMN Gerbert Middelkoop FFP RB

HELP, mijn lijfrente komt vrij!

Veel mensen hebben in het verleden een lijfrentekoopsom gestort of maandelijks geld ingelegd voor een lijfrenteverzekering. Jaren later staat daar als het goed is een pot met geld voor je klaar. En wat dan? Kun je die pot in één keer laten uitkeren? Hoeveel belasting moet erover worden betaald? Wat kun je er precies mee?

In één keer uitkeren?

Dat zou in sommige gevallen heel aardig zijn, maar dat is niet altijd handig. Lijfrentepolissen zijn er voor bedoeld om een aanvullend inkomen te geven bovenop de AOW-uitkering en het opgebouwde pensioen. De wetgever heeft daarom een aantal spelregels opgesteld die het opnemen in één keer ontmoedigen. Wil je toch in één keer opnemen, dan loop je tegen een boete van 20% (revisierente) aan, bovenop de normale inkomstenbelasting die je betaalt. Niet handig dus.

Heb je echter een heel oude lijfrenteverzekering (van vóór 1 januari 1992), en je hebt in de tussentijd niets aan de verzekering veranderd, dan zou opname ineens wel mogelijk zijn en ben je zelfs vrij aan wie je de uitkering laat toekomen. Dat hoef je in dat geval dus niet zelf te zijn.

Dan kan het ook naar kinderen gaan bijvoorbeeld. De verzorgingsgedachte staat voorop, maar hoeveel belasting er wordt geheven over de uitkering speelt hier ook een rol. Laat je hierover goed informeren, want zo’n oude polis kan heel voordelig zijn maar het is zeker niet altijd gunstig te kiezen voor een korte uitkeringsduur. In veruit de meeste gevallen is een uitkering over een (groot) aantal jaren fiscaal aantrekkelijker.

Belasting Over een lijfrente-uitkering ben je in principe altijd inkomstenbelasting verschuldigd. De premie was daarentegen ook

aftrekbaar. Er zijn uitzonderingen, maar die zijn heel specifiek.

Mocht je ooit het woord ‘saldo­ lijfrente’ zijn tegengekomen, stap dan meteen naar de finan­ cieel planner in de buurt.

In de meeste gevallen is er dus sprake van heffing van inkomstenbelasting over de uitkering.

En die belasting valt in box 1. De essentie daarvan is dat ander inkomen, zoals uit AOW en pensioen bij de uitkering van de lijfrente wordt opgeteld. Dit leidt tot progressie in de belastingheffing. Hoe meer inkomen der is hoe hoger de belastingheffing.

De exacte hoogte van de belastingheffing over de lijfrenteuitkering is dus afhankelijk van de persoonlijke situatie.

In het verleden heb je de betaalde koopsom of de maandelijks premie-inleg afgetrokken van de belasting. Destijds heeft dat geleidt tot belastingvoordeel.

Het is dan ook meer dan logisch dat de fiscus nu belasting gaat heffen over de uitkering. Heb je de inleg afgetrokken tegen het hoogste tarief (60% of 52%) en krijg je nu de uitkering tegen een lager tarief, dan heb je fiscale winst gemaakt. Of je dit behaalde voordeel ook altijd zo zal ervaren is echter maar de vraag. Het is natuurlijk altijd jammer als een netto uitkering een stuk lager ligt dan de toegezegde bruto uitkering.

En dan de hoogte van de uitkering Nadat je weet wat je allemaal met je uitkerende polis kunt doen en hoe je fiscaal het slimste de uitkeringen verdeelt, is het tijd voor de ‘beleggingskeuze’.

Wil je een vaste uitkering over de hele looptijd of wil je liever kans op een hogere uitkeringen en accepteer je tussentijds waardeschommelingen? In een tijd van lage rente en een inflatie die oploopt, is het verstandig om beide modellen naast elkaar te zetten en een doordachte afweging te maken.

Inflatie Nadat Corona het nieuws bijna twee jaar heeft gedomineerd is het tijd voor ander nieuws, dat inflatie de laatste maanden steeds vaker in de media wordt genoemd, zal voor velen echter wennen zijn.

Inflatie zegt iets over de geldontwaarding en dus over de stijging van het algemeen prijspeil. Met andere woorden wat kan je effectief kopen met een euro. Een te hoge inflatie leidt tot verlies van koopkracht en is op langere termijn niet gewenst.

Toch is de angst voor deflatie meer op zijn plaat. Bij deflatie daalt het prijsniveau wat uitstel van consumptie tot gevolg zal hebben. In een dergelijk scenario kan een economie stilvallen met alle gevolgen van dien.

Dat het begrip inflatie jarenlang niet of nauwelijks in het nieuws was, heeft te maken met het (monetaire) beleid van de Europese Centrale Bank welke is gericht op prijsstabiliteit. De ECB streeft naar een jaarlijkse inflatie van net onder de 2%. En die doelstelling is sinds de invoering van de Euro niet structureel overschreden. Grote positieve afwijkingen op de gestelde norm bleven uit. Sterker nog, er was misschien wel meer angst voor deflatie.

De ECB heeft bij haar beleid (en dus het beïnvloeden van de hoogte van de inflatie) eigenlijk maar een beperkt aantal instrumenten. Daarbij is het ook nog eens lastig voor alle landen van de Europese Unie één beleid te voeren dat voor iedereen goed werkt. Een van de knoppen waar de ECB aan kan draaien is de hoogte van de rente. Verder is er het opkoopprogramma van obligaties. De ECB koopt sinds 1 november 2019 maandelijks staatsobligaties op om de economie te stimuleren en de inflatie aan te jagen. Eerder, van begin 2015 tot 1 januari 2019, voerde de ECB ook al een opkoopprogramma uit om de gevolgen van de kredietcrisis te beperken.

De afgelopen maanden is er echter iets afwijkends aan de hand.

De prijzen stijgen veel sneller dan normaal. De inflatie is inmiddels substantieel gestegen boven de gestelde norm van 2%. Gestegen energieprijzen, problemen in de toevoer van chips, een goed draaiende economie, tekorten op de arbeidsmarkt, een toename van de geldhoeveelheid (door het bijdrukken van geld) zijn allemaal zichtbare kenmerken dat er iets moet gebeuren.

Gek genoeg zit de ECB stil en houdt vast aan haar visie dat de opgelopen inflatie begin 2022 weer zal gaan dalen. De norm van 2% zal volgens de ECB dan weer worden hersteld. Men gaat er in Brussel duidelijk vanuit dat de inflatie tijdelijk is en wordt veroorzaakt door het sterk aantrekken van de economie na de coronacrisis.

Vraag is echter of de stellige mening van de ECB klopt. Wat als het prijsniveau structureel blijft stijgen? Steeds vaker hoor je economen en andere wijsgeleerden openlijk hun zorgen uiten.

Een structureel oplopend prijspeil zal immers voor ons allemaal negatieve effecten hebben.

De oplossing ligt bij de ECB. Draai tijdig aan de renteknop en bouw het opkoopprogramma af en stop de toename van de geldhoeveelheid. Richt je voortaan weer op het monetaire beleid met als enige doel het beheersen van de prijsstabiliteit.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 7

gerbert@lt-advies.nl

7 5-4-2022 18:32:38

GEZONDHEID gezien voor de hoofdpijn. Dit is onjuist. Hoewel wijn inderdaad kleine hoeveelheden sulfiet bevat veroorzaakt dit slechts zelden hoofdpijn en uitsluitend bij personen die er overgevoelig voor zijn.

Hoofdpijntrigger 9: vleeswaren Voorverpakte vleeswaren bevatten niet alleen vaak tyramine, maar ook conserveringsmiddelen als nitraat, wat bij sommige mensen hoofdpijn opwekt.

Hoofdpijn veroorzaakt door conserveringsmiddelen doet zich over het algemeen voor aan beide zijden van het hoofd; dit in tegenstelling tot klassieke migraine die zich meestal aan één kant van het hoofd concentreert.

ZO KOM JE AAN HOOFDPIJN Hoofdpijn kan op de vreemdste momenten opduiken. En het is niet altijd duidelijk hoe je er aan komt. Wij zetten twaalf verrassende hoofdpijntriggers op een rij.

Hoofdpijntrigger 1: je baas Meer specifiek: (werk)stress kan zorgen voor spanningshoofdpijn of zelfs een fikse migraine. De exacte oorzaak hiervan is nog onbekend, maar wetenschappers vermoeden dat het met overgevoelige zenuwbanen in de hersenen te maken heeft. Sowieso veroorzaakt stress een verhoogde spierspanning en dat is op zich al een hoofdpijntrigger.

Hoofdpijntrigger 2: het weer Veranderingen in luchtdruk of juist veel zon en erg warm: het levert vaak hoofdpijn op. Het weer kun je helaas niet veranderen. Het kan wel helpen op zonnige dagen een zonnebril te dragen, voldoende te drinken en op het heetst van de dag de zon te vermijden. Neem eventueel in overleg met je arts preventief medicijnen in bij een op handen zijnde hittegolf.

Hoofdpijntrigger 3: sterke geuren Sterke geuren zijn voor veel mensen een hoofdpijntrigger en het maakt daarbij niet uit of het stinkt of lekker ruikt. Niet iedereen is er even vatbaar voor; dat heeft waarschijnlijk met het zenuwstelsel te maken. De

8 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 8

bekendste boosdoeners zijn verf, parfum en sommige bloemen, zoals lelies.

Hoofdpijntrigger 4: haaraccessoires Een strakke paardenstaart trekt de hoofdhuid bij elkaar met de bekende ‘haarpijn’ als gevolg.

Haarbanden, vlechten en te strakke hoeden of petjes hebben hetzelfde effect. In dit geval is je haar losgooien een goede oplossing.

Hoofdpijntrigger 5: lichaamsbeweging Intensieve lichaamsbeweging inclusief die in de slaapkamer - kan soms hoofdpijn veroorzaken. Inspanningshoofdpijn lijkt sterk op migraine en kan bij elke activiteit ontstaan. Het wordt het meest gezien bij hardlopers en vaker bij vrouwen dan bij mannen.

Hoofdpijntrigger 6: een slechte houding Opgetrokken schouders, een bureaustoel met onvoldoende steun voor de onderrug, een computerscherm dat niet op de juiste hoogte is afgesteld of de telefoon tussen hoofd en schouder klemmen: een slechte (werk)houding

veroorzaakt spanningshoofdpijn.

Als je regelmatig hoofdpijn hebt is het dus verstandig je houding eens onder de loep te nemen.

Denk ook aan je sta-houding, je bankhanghouding en je sporthouding. Krijg je er geen hoofdpijn van, dan loop je wel een iPad-nek op.

Hoofdpijntrigger 7: oude kaas Wanneer je er gevoelig voor bent, kan het stofje tyramine in oude kaas hoofdpijn opwekken.

Dit zogenoemde ‘kaassyndroom’ wordt gekenmerkt door plotse stijging van de bloeddruk en stekende hoofdpijn. Hoe langer de kaas rijpt, hoe hoger het tyramine-gehalte. Ook blauwschimmelkaas, Parmezaanse kaas en cheddar kunnen een aanval uitlokken.

Hoofdpijntrigger 8: rode wijn Tyramine zit helaas niet alleen in kaas. Je vindt het ook in onder andere rode wijn, chocolade, zuurkool en sojabereidingen.

Maar rode wijn bevat meer stofjes die een hoofdpijnaanval kunnen uitlokken, namelijk alcohol, foezelalcoholen, aminen en flavanoïde fenolen. Overigens wordt sulfiet vaak als schuldige

Hoofdpijntrigger 10: maaltijden overslaan Hongerhoofdpijn wordt niet altijd als zodanig herkend, omdat deze vorm van hoofdpijn zich vaak voordoet vóór je merkt dat je hongerig bent. Het probleem zit hem in de plotselinge dip in je bloedsuikergehalte. Probeer nooit hongerhoofdpijn te verhelpen met iets zoets. Dit geeft de bloedsuikerspiegel slechts een korte boost, waarna deze verder daalt.

Hoofdpijntrigger 11: roken Roken is een bekende hoofdpijnveroorzaker. Ook tweedehandsrook bevat nicotine, dat ervoor zorgt dat de bloedvaten in het hoofd vernauwen. Stoppen met roken en meeroken zoveel mogelijk voorkomen lijkt met name bij clusterhoofdpijn goed te helpen.

Hoofdpijntrigger 12: cafeïne Cafeïne is een vreemde eend in de bijt. Wanneer het met mate gebruikt wordt, kan het verlichting bieden bij hoofdpijn.

Het zit zelfs in pijnstillers. Maar een teveel ervan kan hoofdpijn opwekken. En wanneer je een echte koffieverslaafde bent, zullen de klachten bij minderen in eerste instantie alleen maar verergeren.

Bron: gezondheidsnet.nl

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:40

GEZONDHEID ROUWEND

HART Ik ben Lenny, 57 jaar. Na een scheiding heb ik het geluk weer gevonden.

Wat was het leven fijn samen.

Tot de dag dat we hoorden dat je ongeneeslijk ziek was.

Zo ziek, dat je na 5 maanden overlijdt.

In ROUWENDHART schrijf ik mijn ervaringen over het gemis van mijn grote liefde.

Einde van een rouwend hart?

De feestmaand december zit er weer op en eigenlijk heb ik deze maand best goed doorstaan. Voordat mijn kerstvakantie begon dacht ik stiekem dat ik klaar was met rouwen. De pijn werd minder en rouw nam mij minder in zijn bezit. De kerstvakantie begon en direct was het eerste kerstdag. Mijn familie kwam eten en het was een drukte van jewelste.

Gezelligheid en warmte alom, en oh wat kunnen we toch altijd genieten als we bij elkaar zijn.

Het nieuwe jaar sloop zo maar mijn leven in. 2022! Wat zal dit jaar weer brengen? Voor iedereen een vraag en vol uitdaging kijk ik het nieuwe jaar in de ogen. De weken van gezelligheid en drukte liggen achter me en de stilte slaat weer toe. De gedachte dat ik klaar was met rouwen maakt plaats voor een nieuwe versie van rouw. Alsof ik niet wist dat aan rouw nooit een einde komt maar soms is het zo fijn om in sprookjes te geloven. In deze weken deed rouwen weer zeer ondanks de mooie herinneringen. Hoe langer mijn partner dood is, hoe meer ik besef dat dit definitief is, dat ik echt zonder zijn lijfelijke aanwezigheid door moet.

Niet ieder sprookje heeft een happy end.

Ook corona houdt ons nog steeds in zijn greep, het weer is verre van zonnig en de berichten over de Oekraïne en Rusland stemmen me niet direct vrolijk. Gelukkig brengt mijn werk de nodige afleiding maar van een energiek leven is even geen sprake. En dat voor iemand met heel veel verschillende hobby’s. Ze konden me gestolen worden. Mijn dagen bestonden uit werken, eten/drinken en een Netflixje kijken. Ik kan je zeggen dat je dat gauw zat bent.

Na een weekje grieperig te zijn geweest en veel rust te hebben genomen ziet februari er ineens anders uit. Het weer is nog steeds slecht, corona zweeft nog rond en het verhaal Oekraïne en Rusland is niet meer te volgen. Toch trekt mijn energie weer aan. De eerste bolletjes, tulpen en narcissen fleuren mijn woonkamer op en ook buiten verschijnen de eerste knoppen. Alleen al het gevoel dat de lente in aantocht is, verandert mijn gemoed. Hobby’s zijn weer leuk en mijn plezier in fotograferen is weer helemaal terug na de aanschaf van een telelens. Ik kan niet wachten om de ontluikende natuur te gaan fotograferen.

En dat rouwend hart draag ik weer verder met me mee het voorjaar van 2022 in. In mij zal dit rouwend hart nooit eindigen in tegenstelling tot deze column. Ik hoop dat ik voor lezers bij heb kunnen dragen aan een stukje herkenning voor hen die met rouw te maken hebben. Rouw, wat een woord en wat een impact.

COLUMN Olga Commandeur Vitaliteitscoach

Mevrouw Meerman Via LinkedIn, een online social netwerksite, werd ik begin vorig jaar benaderd door de manager van een zorginstelling in Hilversum. Hij schreef mij dat er bij hun in huis regelmatig over mij werd gesproken en meegedaan werd met Nederland in Beweging. En dat een 96 jarige bewoonster, mevrouw Meerman, beweert dat ik vele jaren geleden een leerling van haar was. Zij wilden mij graag eens ontmoeten.

Nou, dat was geheel wederzijds. Mevrouw Meerman herinner ik mij nog heel goed. Zij gaf les op de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) in Amsterdam. Van haar heb ik het ritmisch bewegen op muziek geleerd. Met knotsen, bal en hoepel.

Drie dagen later werd ik al hartelijk ontvangen door de manager en natuurlijk mevrouw Meerman.

Ik was al wat voorbereid dat meneer Alzheimer bij haar op bezoek was en dat vertelde ze mij ook, heel aandoenlijk, keer op keer. Maar wat was ik blij om haar weer te zien na 40 jaar.

Indertijd was zij best wel streng met een ‘strak’ gezicht, maar nu zat daar een allerliefste vriendelijke, en opgewekte en mooie vrouw tegenover mij. Samen hebben wij herinneringen opgehaald uit onze ALO-tijd, daar wist zij nog heel veel van, met data en al. Maar steeds weer tussendoor vroeg ze mij: “Hoe kom je nu hier zo verzeild.” En keer op keer vertelde ik dat ik uitgenodigd was door de manager en heel blij was om haar te zien. Samen hebben wij met andere bewoners heerlijk koffie gedronken met gebak, speciaal voor mijn komst. Maar volgens mij bedenken ze elke week wel een mooie reden om een gebakje bij de koffie te doen. Na een uurtje namen wij weer afscheid, maar ik beloofde dat ik nog een keer langs zou komen en dan live met de bewoners zou gaan bewegen op muziek.

In oktober was het zover. Het was nog even spannend of mevrouw Meerman er wel bij kon zijn, want ze was ziek geweest. Maar net op tijd weer opgeknapt. Wat hebben de bewoners en het personeel genoten, met mevrouw Meerman in het middelpunt. Namens iedereen kreeg ik van haar een prachtige bos bloemen. Ontroerd en met een brok in mijn keel nam ik weer afscheid, heerlijk om op deze manier nog iets te kunnen betekenen.

Groot was het verdriet toen begin november de manager mij aangaf dat het kaarsje van mevrouw Meerman langzaam aan het uitgaan was. Ik heb haar niet meer kunnen bezoeken en geen afscheid meer kunnen nemen. Ze blijft opgewekt, lief en hartelijk in mijn gedachten. In de mooie rouwkaart zat een persoonlijk briefje van haar dochters dat zij ondanks haar vergeetachtigheid nog heel goed wist dat ik bij haar was geweest en dat ze dat heel bijzonder vond. Want ik was en bleef haar leerling.

Rust zacht, lieve mevrouw Meerman.

Ik wens u als lezer van de 50VitaalPlus het allerbeste en ik wens de redactie veel succes met het maken van dit mooie tijdschrift.

Het gaat u goed!

Groet, Lenny Rouwendhart.wordpress.com 5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 9

9 5-4-2022 18:32:41

GEZONDHEID Superieure klank voor maximaal tv-plezier Met de draadloze digitale mogelijkheden van de Sennheiser RS 5200 wordt optimaal tv-kijken – en vooral luisteren – een fluitje van een cent. De audiospecialist focust zich met name op gebruiksvriendelijkheid en draagcomfort met een lichtgewicht ontwerp en gepersonaliseerde geluidsinstellingen. voor mij niet het gewenste resultaat en werd Je audio-instellingen afstemmen op individuele behoeften doet de RS 5200 in een handomdraai. Moeite om de dialogen te verstaan?

Activeer de Speech Clarity Function met een simpele druk op de knop en je filtert storende achtergrondgeluidjes in een wip weg. Bovendien kun je kiezen uit drie luisterprofielen om de helderheid van verschillende frequentiebereiken op te krikken. Met de volumeregeling van de RS 5200 kun je de linker- en rechterkanalen apart instellen voor die perfecte balans.

De installatie en het alledaags gebruik van het systeem zijn verfrissend eenvoudig.

Ervaringen met de RS 5200 Ik ben een man van 79 jaar met een al enkele jaren durend gehoorverlies. Wellicht is die slechthorendheid enigszins genetisch bepaald (oom, vader, broers). Zo heb ik grote

moeite om een gesprek te volgen met drie of meer personen en zeker als er achtergrondgeluiden zijn. Een 1 op 1 gesprek – als de gesprekspartner duidelijk spreekt – is geen probleem.

Een talkshow volgen op tv is lastig en veel gaat aan mij voorbij. Teletekst pagina 888 is dan een gebrekkig hulpmiddel, want de tekst loopt achter en is niet accuraat.

Een uitstapje naar andere apparatuur had

beëindigd.

Sinds een paar maanden gebruik ik de RS 5200: een mooi stukje techniek. Een kleine unit naast de tv maakt draadloos contact met de koptelefoon. De geluidsterkte van de koptelefoon wordt met de kinbeugel van de koptelefoon geregeld (eventueel voor elk oor afzonderlijk). Ook als het geluid van de tv is uitgeschakeld is de RS 5200 nog werkzaam.

Dat is ook het geval als je met de koptelefoon naar een andere kamer wandelt waar de tv niet aanwezig is. Gesprekken op tv, NL-films etc. zijn met deze techniek prima te volgen.

Klein nadeel: met de koptelefoon op is communicatie met anderen in de tv-kamer beperkt.

Conclusie: voor datgene waarvoor het apparaat bedoeld is, is het een grote vooruitgang.

Ik ben er zeer content mee en heb het inmiddels ook aanbevolen bij anderen met dezelfde gehoorproblematiek.

E. N. te E

Un�eke Gastvr��he�d op de Utrechtse Heuvelrug

Amersfoortseweg 98 | 3941 EP Doorn | 0343 473500 | www.landgoedzonheuvel.nl 10 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 10

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:44

JURIDISCH Amper kwart Nederlandse huishoudens ‘financieel gezond’ Bijna de helft van de Nederlandse huishoudens is financieel kwetsbaar. Dat komt naar voren uit het onderzoek van accountants- en advieskantoor Deloitte in samenwerking met ING, het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) en de Universiteit Leiden onder 5000 Nederlanders.

COLUMN Mr. A.P.F. de Zwart Notaris

Schenken en erven Schenkingen en erfenissen in 2022 de vrijstellingen en tarieven Als u in 2022 een erfenis verkrijgt of een schenking, dan dient u er rekening mee te houden, dat er eventueel vrijstellingen van toepassing zijn.

De nieuwe vrijstellingen en tarieven voor u op een rijtje.

Als u iets verkrijgt uit een nalatenschap van iemand die in 2022 overlijdt, dan zijn de volgende vrijstellingen van toepassing: Vrijstellingen erfbelasting: Uw partner: € 680.645,00.

Uw (klein)kind: € 21.559,00 (Invalide kinderen: € 64.666,00).

Uw ouder € 51.053,00.

Anderen dan de hiervoor genoemde personen: € 2.274,00.

Bij de partner kan de vrijstelling naar beneden aangepast dienen te worden. De waarde van een pensioen voor de overblijvende partner wordt namelijk in mindering gebracht op de vrijstelling, dit noemt men de pensioenimputatie.

Als u in 2022 een schenking ontvangt, dan zijn de volgende vrijstellingen van toepassing: Vrijstellingen schenkbelasting: Jaarlijks aan een kind: € 5.677,00.* Eenmalig aan een kind tussen 18-40 jaar: € 27.231,00; bij een dure studie: € 56.724,00.

Eigenwoningschenking aan personen tussen de 18-40 jaar: € 106.671,00.

Jaarlijks aan alle andere personen: € 2.274,00.**

Volgens de onderzoekers is 27 procent van de huishoudens financieel gezond en 24 procent financieel toereikend. De rest is financieel kwetsbaar of financieel ongezond. “We praten in Nederland vaak pas over geld als we in de financiële problemen zitten.

Het lijkt wel of er maar twee opties zijn: met problemen ben je ongezond, zonder ben je gezond. Maar dat is een te zwart-witte weergave van de werkelijkheid.”, aldus een commentaar in het onderzoek.

Financiële gezondheid wordt gedefinieerd als de mate waarin een persoon of huishouden in staat is en het gevoel van controle heeft om op een comfortabele manier aan alle verplichtingen te voldoen, plus de financiële zekerheid om levensdoelen na te streven.

In de drie grootste steden relatief meer financiële ongezondheid In de drie grootste steden wonen volgens de onderzoekers relatief meer financieel ongezonde mensen dan in andere delen van Nederland (31 procent versus 23 procent). Amsterdam, Rotterdam en Den Haag en de randgemeenten scoren lager dan de rest van Nederland. In deze steden wonen meer mensen die gezien hun persoonlijke kenmerken en omstandigheden een hoger risico lopen om in financieel kwetsbare situaties te komen, zoals jongeren en ZZP’ers.

Bron: ANP

Hoe hoog is de belasting als u meer verkrijgt dan genoemde vrijstellingen?

Er zijn 2 belastingschijven en 3 tariefgroepen.

Als u van de verkrijging het vrijgestelde bedrag heeft afgetrokken en u houdt dan een bedrag over van: Tot een bedrag van € 130.425,00 dan is het tarief: - 10% bij partner en kinderen; - 18% bij kleinkinderen; en - 30% bij overige verkrijgers.

Vervolgens voor het meerdere boven € 130.425,00 dan is het tarief: - 20% bij partner en kinderen; - 36% bij kleinkinderen; en - 40% bij overige verkrijgers.

Goede doelen (met ANBI-registratie) zijn geheel vrijgesteld van erf- en schenkbelasting. * Let op: in 2021 was dit nog € 6.604,00. ** Let op: in 2021 was dit nog € 3.244,00.

Bent u nu van plan om dit jaar een schenking te doen of wil u een testament maken waarbij u ook rekening wenst te houden met de vrijstellingen, zodat er mogelijkheden zijn om belasting te besparen, neemt u dan contact met ons op voor een gratis eerste oriënterende bespreking.

Aan vorenstaande bedragen en tarieven kunnen geen rechten worden ontleend.

Voor vragen en advies neemt u vrijblijvend contact op met notaris De Zwart via 0572-363619.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 11

11 5-4-2022 18:32:45

De Beemster en de Purmer 400 jaar droge voeten

Zo houdt u de lucht overdag en ’s nachts koel én schoon.

24 uur per dag ventileren is belangrijk voor het verversen van de lucht en draagt bij aan een prettig en gezond binnenklimaat.

Een airco filtert de lucht en zorgt dat u een aangename temperatuur heeft in uw woning.

Bel ons voor de mogelijkheden op 0541 - 820 902 of kijk op onze website

26 feb – 28 aug 2022

Aircovoorinhuis.nl

Sam Drukker De man in de spiegel

10 april t/m 17 juli 2022 | Tickets: drentsmuseum.nl Hoofdsponsor

12 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 12

sponsor

subsidiegevers

begunsTigers

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:45

KUNST & CULTUUR De Stijl Theo van Doesburg & tijdgenoten Fotografie Linda Roelfszema

Nog tot 19 juni 2022 is in het Lalique Museum Nederland de tentoonstelling ‘De Stijl: Theo van Doesburg & tijdgenoten’ te zien. In deze verrassende tentoonstelling wordt de invloed van kunstbeweging De Stijl op binnen- en buitenlandse kunstenaars en stromingen getoond. In de tentoonstelling zijn bekende kunstenaars vertegenwoordigd, zoals Wassily Kandinsky, Piet Mondriaan, Gerrit Rietveld en Bart van der Leck. Talloze werken zijn nog niet eerder aan het publiek getoond, mogelijk gemaakt dankzij meerdere bruikleengevers.

De vaste collectie van René Lalique is in dit kader aangepast aan de stijl die tussen 1919 en 1939 in zwang was; art deco. Deze stijl was indertijd bekend in ons land, toch vaart Nederland daarbinnen een geheel eigen en op veel vlakken zelfs een afwijkende en invloedrijke koers. Daar waar Nederland eerder hoofdzakelijk de stijlen uit het buitenland volgde of kopieerde (denk hierbij aan de Barok, Rococo of Empire) zien we rond 1880 een verandering op gang komen. Een kunstenaar als Jan Toorop speelt hierbinnen een grote rol. Hij vond dat kunst uit een innerlijke impuls ontstaat en alleen door de ziel, en niet door wetenschap of wiskunde, benaderd of begrepen konden worden.

Het werk van Toorop heeft ondermeer grote invloed gehad op dat van Gustav Klimt.

Kunst zonder verhaal Waarbij voorheen ambachtslieden werk in opdracht van hun werkgevers uitvoerden (de pure daarstelling van een object), zou een nieuwe

lichting kunstenaars hun werk naar eigen ideeën zelf (of laten) vervaardigen. Hiermee werd het ambacht tot kunst verheven en de kunstenaar onderdeel van het gehele proces vanaf droomstof tot object. Het kunstwerk zelf hoefde echter geen verhaal te vertellen waarover men zijn/ haar gedachten moest laten gaan. De naakte aanwezigheid was genoeg en hoefde slechts comfort en rust uit te stralen.

In 1913 publiceert Kandinsky zijn ‘Rückblicke’, een terugblik op zijn ontwikkeling als kunstschilder. Hierin spreekt hij over de zogenaamde ‘vergeestelijking’ van de kunst, hetgeen betekent dat ‘de kunst’ en wel de zuivere, uit de geest ontspringt en niet uit de waarneembare wereld om ons heen. De natuurgetrouwe weergave van de werkelijkheid, zoals binnen de art nouveau of jugendstil, kon volgens Kandinsky daar niet het gevolg van zijn.

deze nieuwe beelding onderstreept met de presentatie van een magazine onder de naam ‘De Stijl’. Hierin werd gepropageerd dat kunst ontdaan moest worden van alle – in hun ogen – niet essentiële elementen. Zij bepaalden wat wel en geen kunst was. Van Doesburg ging in 1924 over tot het elementarisme, Mondriaan zou de nieuwe beelding tot aan zijn dood blijven huldigen. De architect Robert van ‘t Hoff (medelid van De Stijl), maakte Van Doesburg in 1919 attent op de meubelen van een andere Nederlandse kunstenaar, Gerrit Rietveld. Deze gaven volgens Van Doesburg precies de ideeën van de Stijl weer en publiceerde diens werk in hetzelfde jaar.

Theo van Doesburg Een kunstenaar die het aanvankelijk niet zo op had met de modernen, was de Nederlander Theo van Doesburg (geboren Emil Küpper).

Doch na het lezen van Kandinsky’s ‘Rückblicke’, raakte Van Doesburg overtuigd van de nieuwe weg die hij zou inslaan. Gebaseerd op Kandinsky’s gedachte dat de kunst uit het verleden de toekomstige zou voorspellen, stelde Van Doesburg dat kunst evolueert en dientengevolge steeds abstracter zou worden.

In 1915 bezocht Van Doesburg de tentoonstelling van ‘De Onafhankelijken’. Via dit circuit leerde hij het werk van Piet Mondriaan kennen.

Via Mondriaan kwam Van Doesburg in contact met schilder Bart van der Leck en richtte met grafisch ontwerper Vilmos Huszár, de groep ‘bewust abstracten’ op. In oktober 1917 werd

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 13

13 5-4-2022 18:32:45

K U N S T & C U LT U U R

“Ze zag het meisje op mijn schilderij en zei dat ze haar kon horen lachen!”

- Lilie Hsia -

Lilie Hsia (33) is van Chinese afkomst en geboren in Nederland. De combinatie van Nederlandse en Chinese invloeden is terug te zien in haar werk. Meestal werkt ze met acryl op doek, soms met Chinese inkt op rijstpapier.

Lilie schildert realistische landschappen, portretten en stillevens. Dit doet ze zowel in opdracht als vanuit vrij werk, waaronder plein air painting.

Dit is een Franse stijl die honderd jaar geleden ontstond en waarbij ter plekke in de buitenlucht geschilderd wordt. Het jaarlijkse festival Noordwijk aan Zee is hier een voorbeeld van.

Lilie is graag deelnemer van dit schildersfestival omdat het een goede manier is om op locatie naar waarneming te werken.

Hoe het begon Na haar studie business administration werkte ze bij verschillende bedrijven, maar zij voelde zich nergens op haar plek. Toch leek het geen logische stap om zich richting de kunstwereld te begeven. “Het klinkt misschien raar, maar ik heb best wel lang gedacht dat ik geen kunstenaar kon zijn. Ik zag het beeld voor me van

14 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 14

een armoedige kunstenaar.

Eigenlijk dacht ik gewoon dat het me niet zou lukken. Na jaren werkervaring en verschillende werkgevers begon ik mezelf af te vragen of ik hier wel echt gelukkig was.” Dit was de periode dat Lilie begon met schilderen. Het waren de momenten waarbij ze zichzelf kon zijn en zich weer gelukkig begon te voelen. Dat ze met haar passie bezig mocht zijn was de grootste luxe die Lilie kon hebben. Uiteindelijk heeft ze de knoop doorgehakt om haar gevoel te volgen en is ze naar de Wackers Academie in Amsterdam gegaan om teken- en schildertechnieken bij te leren. Daar heeft ze tot op de dag van vandaag geen spijt van gehad.

Werk naar eigen inspiratie of in opdracht In haar werk vindt Lilie het belangrijk om een

goede sfeer neer te zetten. Het is leuk om de herkenbaarheid van iemand vast te leggen.

Zoals een momentopname van iemand die aan de ontbijttafel zit. “Dat is typisch hem!” hoort ze dan.

Om de persoonlijkheid van iemand vast te kunnen leggen, plant ze bij een opdracht altijd een voorgesprek in. Iemand die als verrassing een schilderij wil laten maken kan een foto opsturen. Het zijn altijd leuke en interessante gesprekken waarbij Lilie een compleet beeld

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:47

K U N S T & C U LT U U R

probeert te krijgen van de context, de sfeer en de geportretteerde. Ik had eens iemand die een Spaanse familie wilde verrassen. Ik kreeg een foto van een familie die gezellig door het Vondelpark fietst. Het helpt natuurlijk als iemand vertelt wie er op de foto staan, wat voor dag het was en wat de band is tussen de mensen. Het is een bijzondere samenwerking tussen de opdrachtgever en de schilder. Dat schilderij hangt nu in Argentinië.

De moeder was tot tranen geroerd toen ze het schilderij zag en de opdrachtgever vertelde me dat wanneer zij zelf naar het schilderij kijkt,

ze het meisje dat erop stond kan horen lachen.

Nederland & China In 2019 is Lilie naar China gegaan om met kunst-meester Wang te werken. Een hoogstaande Chinese kunstenaar die werkt met Chinese inkt. Acrylverf bestaat nog geen honderd jaar, maar Chinese inkt is een van de eerste kunstmaterialen ter wereld. Beide hebben een hele andere manier van benaderen.

Bij traditionele Chinese kunst gaat het bijvoorbeeld niet om het neerzetten van de realiteit, maar om het verhaal dat de kunstenaar wil vertellen. Ook zijn Chinese karakters oorspronkelijk voortgekomen uit beeldende vormen, eigenlijk tekeningen. Het is een bijzondere combinatie van figuratieve en verhalende kunst. Daarnaast is het gebruik van de kwast van groot belang en hoe het gevoel vanuit de kwast op het papier terecht komt, wat veel ervaring vereist. Een soort expressionisme!

“Deze vorm van Chinese kunst heeft me geholpen losser en experimenteel te schilderen. Het herinnert me er ook aan dat als je ergens heel goed in wilt worden, je gedisciplineerd en heel hard moet werken. Het is jarenlang ervaring op doen. Het is mijn droom de Westerse en Chinese kunst te combineren. Het onderzoek naar de verbinding tussen het doek met acryl en het rijstpapier met inkt.”

Lilie is bereikbaar via haar website en Instagram. Op afspraak kun je op bezoek komen in haar atelier in Amsterdam.!

Website: www.liliehsia.com Instagram: https://www.instagram.com/liliehsia/?hl=nl

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 15

15 5-4-2022 18:32:51

K U N S T & C U LT U U R

Valentijnscadeau voor samenwerkingsverband ‘Match M12’

Foto Vincent Kramer. VLNR: Geert Friebel (VriendenLoterij), Tiana Wilhelm (voorzitter van M6 en directeur Musea Zutphen) Gerard de Kleijn (projectleider M12) en Marilène van Oranje (VriendenLoterij).

Mooi nieuws op Valentijnsdag voor Stichting M6 en de zes collega-musea die zij hebben uitgenodigd om deel te nemen aan het nationaal samenwerkingsverband ‘Match M12’. Voor dit project ontvingen Tiana Wilhelm, voorzitter van M6 en directeur van de Musea Zutphen, en projectleider Gerard de Kleijn een bijdrage van € 285.000 van de VriendenLoterij.

Match M12 koppelt 12 maal een topstuk uit de nationale schatkamer van het Rijksmuseum met hoogtepunten uit de collecties van 12 regionale musea. De perfecte matches die zo ontstaan, worden in de zomer van 2023 gelijktijdig gepresenteerd: een nog niet eerder getoonde samenwerking.

Tiana Wilhelm: “Een beter Valentijnscadeau konden wij ons niet wensen. Dankzij de VriendenLoterij en het Rijks kunnen wij volgend jaar onze bezoekers dicht bij huis een bijzondere date aanbieden met geliefde kunstwerken in een bijzondere setting. De bedoeling is dat je als een blok valt voor deze matches.” In totaal kon de VriendenLoterij dankzij haar

16 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 16

deelnemers over 2021 een bedrag van bijna 134 miljoen euro schenken aan organisaties op het gebied van cultuur en welzijn.

“Match M12 is een uniek landelijk samenwerkingsverband dat kunst op een interessante manier toegankelijk maakt voor een breed publiek. Bovendien krijgt de collectie van het Rijksmuseum, de

Over Match M12 Het samenwerkingsband Match M12 is ontstaan uit Stichting M6, een samenwerkingsverband van zes regionale musea (het Hannemahuis, Musea Zutphen, Westfries Museum, Museum Gouda, Het Markiezenhof en Limburgs Museum) die de handen ineen hebben geslagen om reizende tentoonstellingen te organiseren.

De stichting heeft samen met het Rijksmuseum het plan opgevat om in de zomer van 2023 in elke provincie van Nederland tegelijkertijd één topstuk uit de collectie van het Rijksmuseum te tonen, gekoppeld aan een topstuk uit de collectie van het betreffende museum in de provincie. De titel van deze coproductie is Match M12, waarvoor Stichting M6 – verantwoordelijk voor de organisatie van de reeks – de samenwerking opzoekt met de volgende musea: Groninger Museum, Museum Coevorden, Stedelijk Museum Kampen, Flevoland Museum Nagele, Museum Flehite en het Zeeuws Museum.

Bijna 134 miljoen euro voor culturele partners en goede doelen De VriendenLoterij viert wat het leven mooi maakt: onze verbondenheid met anderen en met onze kunst en cultuur. Dankzij de 1,1 miljoen deelnemers kon de VriendenLoterij over 2021 opgeteld een bedrag van bijna € 134 miljoen schenken aan 57 culturele partners en bijna 3500 goede doelen.

nationale schatkamer, zo nog meer een landelijk bereik via de mooie samenwerking met deze 12 musea in het hele land. Iets dat wij vanuit de VriendenLoterij alleen maar toe kunnen juichen. Daarom zijn we trots dat wij dankzij onze deelnemers een mooie bijdrage kunnen doen om de reeks te kunnen realiseren.” aldus Dorine Manson, managing director van de VriendenLoterij.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:52

K U N S T & C U LT U U R Tentoonstelling MODEBEELD 1930 – 1950 Toen modieuze vrouwen nog dames waren met een recht, slank jongensachtig silhouet zonder taille, laat mode uit de thirties zich het beste omschrijven als: vrouwelijk, glamoureus, hoffelijk én huiselijk. Door de economische crisis ontstond er een scheiding tussen casual, praktische kleding voor overdag en lange, flamboyante avondjurken met lage decolletés en blote ruggen.

Avondkleding gemaakt van transparante stoffen met accenten van metallic lamé die de vrouwelijke vormen goed uit laten komen.

Vanaf 10 april tot 12 oktober is in het Museum Bussemakerhuis de tentoonstelling Modebeeld 1930-1950 te zien. Mode is zoveel meer dan kleding. Birthe Weijkamp, de samensteller van de tentoonstelling, weet dat als geen ander. Zij heeft er haar beroep van gemaakt. Birthe is mode- en kunsthistorica, een kenner met een passie voor mode met een vleugje vintage. En meer dan dat. Als ‘vintage’ ervaringsdeskundige draagt Birthe kleding uit de jaren ’30 tot ’50. Wat begon als een zoektocht naar een kostuum voor een feestje groeide uit tot een ware lifestyle. Met Wallis Simpson, de hertogin van Windsor als haar stijlicoon. Foto’s van haar outfits; gebloemde zomerjurken, felgekleurde hoedjes en blonde krullen – waarvoor ze elke nacht met krulspelden slaapt – leverde haar ruim 10.000 instagramvolgers op.

Coco Chanel zei ooit “mode gaat voorbij, alleen stijl blijft”.

De toestand van de economie, sociale veranderingen, opkomende industrialisatie … Alles heeft zijn weerslag in het modebeeld.

Bepaalde vroeger vooral je sociale positie je kleedgedrag, in de

jaren’30 waren filmsterren en jonge aristocratie de trendsetters. Na de Tweede Wereldoorlog dicteren Parijse couturiers de mode. Hún wil is wet, ieder jaar introduceren ze een nieuwe lijn en worden daarmee wereldberoemd. Rond de jaren ’50 bepalen ook popidolen de mode. Ook activiteiten als fietsen, autorijden, tennissen en zwemmen beïnvloeden het modebeeld. De collectie van Birthe Weijkamp toont kleding van ‘de gewone vrouw’, mooi gemaakt door huisnaaisters en kleine ateliers. Nederlandse ontwerpers waren in die tijd nog onbekend. Liever koos men voor een zelfgemaakte kopie van een Parijs ontwerper.

Vrouwelijke, glamoureuze mode van de jaren ‘30 In tegenstelling tot de mode uit de jaren 20 van de vorige eeuw,

Sobere mode in de oorlogsperiode De jaren ’40 kunnen verdeeld worden in een oorlogsperiode en een periode van vrede en wederopbouw. In de oorlogsjaren waren de kledingstukken simpel en functioneel. Met veel aandacht voor make-up en kapsel om er toch nog vrouwelijk en verzorgd uit te zien.

Avondkleding was eenvoudig en sober. Ondanks de moeilijke tijden hechtten vrouwen veel waarde een mooie outfit. Materiaal was schaars. Oude herenpakken werden omgetoverd tot getailleerde mantelpakjes met brede schouders en een rechte rok tot over de knie.

Strak, want voor een rechte rok is minder stof nodig. Vanwege het gebrek aan kousen, besloten sommige vrouwen om ‘s winters een (heren)pantalon te dragen.

Marlène Dietrich liet zien hoe sexy herenkleding kon zijn. Door katoen- en wolschaarste verschenen nieuwe, goedkope materialen en werd het gebruik van kunstzijde gestimuleerd. Tegen het einde van de oorlog werden zelfs parachutes vermaakt tot (trouw)jurken van nylon.

In de naoorlogse periode van wederopbouw wordt het silhouet weer ultra-vrouwelijk Na de Tweede Wereldoorlog verdween langzamerhand het sobere modebeeld van de jaren ’40.

En in 1947 flaneerden elegante vrouwen op hoge hakken, in lange, zwierige rokken met wespentailles over de catwalk. Sensationeel. De ultra-vrouwelijke look van Dior en zijn ‘New Look’ werd omarmd door het modepubliek maar kreeg ook veel kritiek. Vrouwen waren

inmiddels gewend aan praktische kleding waarin zij makkelijk konden bewegen. De ‘New Look’ met z’n strakke wespentaille was veel minder comfortabel. Bovendien paste het overdadige stofgebruik niet in het spaarzame tijdsbeeld van de naoorlogse jaren. Maar naarmate de economie verbeterde, begonnen vrouwen facetten van de ‘New Look’ te verwerken in hun eigen garderobe. Inspiratie deden ze op in modetijdschriften. Door de toenemende koopkracht, goedkope kunstvezels en de opkomst van confectie kon ook de gewone burgervrouw zich nu kleden volgens de laatste mode. Compleet met accessoires zoals handschoenen en (nep)parels. Met als resultaat een silhouet dat de vrouwelijke vormen accentueerde met nadruk op de taille en een volle boezem.

Trends volgen elkaar op maar lijken ook altijd weer terug te komen Mode is en blijft fascineren. Oude kleding wordt vanzelf weer modern maar behoudt een zweem van nostalgie. Over deze golfbewegingen van de modegeschiedenis gaat deze tentoonstelling. Interessant voor wie herinneringen wil ophalen aan de jaren 1930-1950. Maar ook een goede gelegenheid om (klein)kinderen te laten zien wat er gedragen werd en hoe creatief men soms was in tijden van nood om er toch modieus uit te zien.

Ook liefhebbers van vintagemode kunnen hun hart ophalen. De tentoonstelling modebeeld 1930-1950 in Museum Bussemakerhuis, gelegen midden in de pittoreske kern van Borne, is van 10 april tot 12 oktober te bewonderen en laat je voorgoed anders naar mode kijken.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 17

17 5-4-2022 18:32:53

M A AT S C H A P P E L I J K

’s Nachts is het stil, maar niet bij de Luisterlijn Dag én nacht zijn de vrijwilligers van de Luisterlijn er voor mensen die op dat moment bij niemand met hun verhaal terechtkunnen, willen of durven. Bij de Luisterlijn vinden zij, in een anoniem gesprek steun, troost en een luisterend oor. Vooral aan het begin van de avond en in de nachtelijke uren is het druk en staat de telefoon roodgloeiend. Om alle oproepen te kunnen beantwoorden, zijn dringend nieuwe vrijwilligers nodig.

De Luisterlijn ontvangt per dag gemiddeld bijna 1.500 oproepen.

Meer dan de helft (56%) van de gesprekken vindt plaats buiten kantoortijden.

24/7 “Als voor veel mensen de werkdag erop zit, kantoren sluiten en de stilte van de nacht zich aandient, neemt de drukte bij de Luisterlijn toe. ’s Nachts, wanneer mensen niet kunnen slapen, is er grote behoefte om met iemand te kunnen praten over verdriet, zorgen of pijn”, zegt Leo Noordegraaf, directeur-bestuurder bij de Luisterlijn.

“Hieruit blijkt wel hoe belangrijk het is dat we 24 uur per dag bereikbaar zijn.” “We zijn hiervoor afhankelijk van vrijwilligers.

Als er daarvan te weinig zijn, ontstaan er bereikbaarheidsproblemen. En dat is heel wrang, vooral ’s nachts, omdat er vaak helemaal niemand anders bereikbaar is.”

‘Vooral de gesprekken in de nacht zijn bijzonder” Peter en Kees werken al jaren als vrijwilliger, ook ’s nachts. Kees: “’s Nachts is de wereld klein, er gebeurt minder. Mensen komen meer tot rust, gaan nadenken over het leven, kunnen niet slapen en willen dan hun verhaal kwijt. Vaak kunnen ze dan niemand bereiken, want iedereen slaapt, behalve de Luisterlijn.”

Hoewel het zwaar kan zijn om nachtdiensten te doen, levert het ook veel mooie en zinvolle gesprekken op. Vrijwilliger Peter beaamt dat. Hij geeft aan dat hij de nachtdiensten voor

18 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 18

geen goud zou willen missen.

“Als mensen ’s nachts wakker zijn heeft dat een oorzaak. Niet altijd, maar vaak ontstaan er daardoor bijzondere gesprekken.

Mensen zijn ook dankbaar dat er ’s nachts naar hen geluisterd wordt.”

Dringend vrijwilligers nodig Toch is de bezetting een uitdaging, zegt Noordegraaf. “We zien enorme betrokkenheid onder vrijwilligers en velen zijn bereid om extra diensten te doen, maar ook zij hebben hun (nacht)rust nodig.” Om er toch voor zo veel mogelijk mensen te kunnen zijn, is de Luisterlijn dringend op zoek naar mensen die tijd en ruimte hebben om overdag en ’s nachts een luisterend oor te bieden.

Meer informatie of aanmelden Getrainde vrijwilligers doen wekelijks een dienst van vier uur.

Daarbij is een keer per maand een nachtdienst onderdeel van het vrijwilligerswerk. Training en begeleiding vinden plaats op een van de 28 locaties in het land. Mensen die geïnteresseerd zijn in het vrijwilligerswerk, kunnen terecht op www.deluisterlijn.nl/vrijwilliger.

Over de Luisterlijn De Luisterlijn is dag en nacht beschikbaar voor een vertrouwelijk gesprek, per telefoon, chat en mail. Deze 24-uursbereikbaarheid onderscheidt de Luisterlijn van andere telefonische hulpdiensten. Door te luisteren helpen de 1.500

vrijwilligers mensen om zorgen, pijn en verdriet (even) het hoofd te bieden. De vrijwilligers

krijgen deskundige training en begeleiding.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:54

MAATSCHAPPELIJK Fitte vijftiger Ab Hoogland vertelt zijn eigenzinnige, indringende verhaal over zijn herstel van een herseninfarct.

Gravelty tour Fietstoertochten als Limburgse Mooiste of de Ronde van Nijmegen stonden de laatste jaren steevast op de wielerkalender van Ab+. Maar ik wilde wel eens wat anders proberen dan die eindeloze, saaie onroad toertochtjes. Ik was, na jaren asfalt, wel toe aan wat nieuws.

Gezien mijn afgenomen stabiliteit zit ik de laatste tijd veel op de mountainbike – zonder klikpedalen – in plaats van op de racefiets.

Mijn afgetrapte zwart/witte Cube Aim MTB met grijze 29’’ banden is nog altijd – net als ik – uitermate effectief en gesoigneerd. Omdat het aantal MTB-paden in Zuid-Holland minimaal is heb ik in Meijendel (Wassenaar) mijn eigen MTB-trail gecreëerd. In de vroege ochtend – weinig of geen wandelaars – rijd ik op smalle wandeltrails waar mijn moeder in ruste een oogje in het zeil houdt. Van MTB naar gravel is dan een kleine stap. De uit Amerika overgewaaide discipline is populair. De relaxte lifestyle – lager tempo, aandacht voor de natuur, biertje en BBQ – is hier debet aan.

Volgend jaar wordt er zelfs voor de profs een heus NK en WK Gravel verreden. De aanschaf door vele wielerfanaten van een dure gravelbike gaat me dan wel een beetje ver. De oude Cube Aim MTB is – net als ik – nog agressief genoeg. Aan marketingtrucjes van grote merken heb ik sowieso geen boodschap.

Mijn ex-voetbalmaatje bij het Leidse UVS, Robert van der Mark, nam de uitdaging aan. Ook hij heeft een krasje op zijn gezondheid, maar dat weerhoudt ons gelukkig niet van een feestelijke, lichamelijke uitdaging. De voormalig begaafde spelverdeler was een paar jaar geleden vanuit Leiden naar de Veluwe verhuisd. Hier is ook waar de ‘Gravelty Herfst’ van NL Tour Rides verreden werd. Wij kozen voor de zeventig kilometer van de graveltocht. Zeventig kilometer aan prachtige gravelpaden, bos en heidegebieden in herfstkleuren. De negentig kilometer vonden we voor uitslovers.

Een paar dagen voor de Gravelty tour speelden echter mijn maag en darmen op. Een halve Marmercake

na het avondeten is misschien teveel van het goede. In plaats het stapelen van koolhydraten zat ik een paar dagen voor de koers op rantsoen en op het toilet, met resultaat. f. Mijn maag was tot rust gekomen en ook de wisselvallige weersvoorspelling weerhield ons niet gesoigneerd aan de start te verschijnen.

Robert reed overigens illegaal mee, burgerlijke ongehoorzaamheid is hem nog altijd niet vreemd. Ik wist me wel online aan te melden hoewel de Komootcode – nodig voor navigatie – niet werkte.

Door zoveel onkunde waren we genoodzaakt andere (vrouwen) groepjes te volgen. Niet dat de heren te snel gingen, maar we wilden ook van de Veluwse natuur genieten. Naast fietsende dames, vonden we burlende edelherten en een roedel wolven op ons herfstkleurige gravelpad. De tocht werd geteisterd door hevige buien die de gravelpaden in modderstromen veranderen. Onherkenbaar door het opspattende modder baanden we ons een weg over de Veluwe.

Gelukkig werden we ook regelmatig verwarmd door een lauw zonnetje.

De laatste 20 km – het regende pijpenstelen – besloten we de koers wat harder te maken. Ook wilden we snel thuis zijn met dit hondenweer. We schudden flink aan de boom waardoor een damesclub uit Hardenberg werd bedankt voor haar twijfelachtige navigatiediensten. We bereikten even later kletsnat, maar zelfstandig, de finish bij restaurant de Thermiekbel, even buiten Arnhem. Na de fotofinish – ik klopte Robert nipt op de streep – genoten we van een biertje en een aangebrande hamburger. We spraken af om in het voorjaar ons eigen trail op de Veluwe te volgen.

Ab+

COLUMN Hans Böhm Freelance publicist

Theater Geef toe, het is een aparte ervaring als je naar het theater gaat en je zit zelf in de voorstelling. Zo’n beginzin behoeft enige uitleg maar daarom staat hij er ook. Het zat zo.

Ik werd door het managementbureau van stand-up comedian Martijn Koning gevraagd om de première van zijn show in het moderne theater De Spiegel in Zwolle mee te maken. Het zou een beetje over schaken gaan, vandaar. “Als ik mijn vrouw en twee vrienden mag meenemen”, was mijn onderhandelingsstrategie. Dat kon. Ik had geen idee hoe of wat en was lichtelijk wantrouwig want meestal wordt over de rug van de schaaksport allerhande waar aangeprezen omdat het imago van denken en doordenken voor van alles en nog wat gebruikt kan worden.

Denk aan die advertenties met een schaak-bord of stuk op de achtergrond.

We begonnen de avond met een smakelijk diner en een goed glas wijn; we waren al ingecheckt bij een hotelletje in die historische oude binnenstad vlakbij de Sassenpoort. Dus gingen we goedgemutst, belangstellend en met open mind de voorstelling in. De sfeer was goed, het publiek was beduidend jonger dan de gemiddelde leeftijd van mijn gezelschapje, het hadden onze kinderen kunnen zijn, laat ik het zo formuleren. Op het podium stond een tafel met een vol schaakbord en twee stoelen, meer niet. Op de achtergrond in een groot lichteffect twee koningen.

Dat zou zo blijven. Het bleek voldoende.

In zijn verhaal dat anderhalf uur duurt vindt Martijn een goede balans tussen emotie, logica en zotheid. De emotie komt door het recente verlies van zijn vader met wie hij vaak een potje schaakte. De logica komt van de voorbeelden en anekdotes van de schaaksport. Daar komt een verhaal in voor dat hij als jongetje met zijn vader meedeed in een simultaan die ik gaf. Ze hebben mij na afloop nog naar de trein gebracht. De zotheid zijn de korte verhalen tussendoor over de menselijke ongemakken van alledag. Wij hebben ons uitstekend vermaakt en na afloop kreeg Martijn een warm en welgemeend applaus.

Omdat het een première was, was er nog een receptie. Moeder Martijn vertelde dat er nog foto’s waren van die simultaan en dat ze het bij het sterfbed daar nog over gehad hebben. Dan krijgt zo’n verhaal ineens een extra lading.

Ik had een boek voor hem meegenomen, De Koning (toepasselijker kon ik het niet verzinnen), met enkele verwijzingen naar historische culturele hoogtepunten. Zoals het bedrog van uitvinder Wolfgang von Kempelen (die van het eerste sprekende apparaat) die rond het jaar 1800 een schaakmachine bouwde die van iedereen won (ook Napoleon). Het bedrog hield 30 jaar stand, er kwam zelfs een wereldtournee. Maar het was een illusie, een goocheltruc, want er zat een kleine goede schaker ergens in het bouwwerk verborgen die met een vernuftig stangenstelsel de zetten uitvoerde.

Martijn beloofde mijn tips mee te nemen en we hebben afgesproken dat ik dat zal checken op zijn laatste show, ergens in juni 2022.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 19

19 5-4-2022 18:32:56

M U Z I E K & E N T E RTA I N M E N T

BINNENKORT

in de bioscoop

DE SON VIVANT – Nu in de bioscoop Grande dame Catherine Deneuve in hartverscheurend drama Benjamin (Benoît Magimel) is een mislukte acteur die zijn dagen slijt als dramadocent. Als bij hem een ernstige vorm van kanker wordt vastgesteld wil hij dit eerst niet onderkennen, tot grote frustratie van zijn moeder Crystal (Catherine Deneuve). Zij bijt zich, tegen beter weten in, vast in het herstel van haar zoon. Na wat omzwervingen en second opinions melden moeder en zoon zich bij de onorthodoxe kankerkliniek van dokter Eddé; een vriendelijke man die met behulp van muziek, vrolijke stropdassen en een bevlogen verplegingsteam zijn patiënten probeert te verzoenen met het onvermijdelijke. In plaats van te blijven focussen op genezing, als dit er eigenlijk niet meer in zit, worden patiënten begeleid bij het loslaten van het leven, hoe moeilijk dat ook is. Over de periode van een jaar worden Benjamin en Crystal geholpen om, in alle rust, de naderende dood te accepteren en de losse eindjes van het verleden aan elkaar te knopen. Regisseur Emmanuelle Bercot nam als uitgangspunt voor De son vivant de bestaande oncologieafdeling van het Mount Sinai-ziekenhuis in New York, waar dokter Gabriel Sara werkt. Deze ontwapenende arts werd uiteindelijk zelfs gecast om dokter Eddé te spelen.n.

LITTLE MAN, TIME AND THE TROUBADOUR – Nu in de bioscoop Rijzende spanning in Oekraïne en Georgië

De wereld wacht momenteel in spanning af of de Russische troepen Oekraïne binnen zullen vallen. In Georgië, dat ook wil toetreden tot de NAVO, houdt iedere bewoner zijn adem in. De druk en aanwezigheid van Rusland in de Kaukasus zijn, net als in Oekraïne, niet van gisteren. In 2008 viel Rusland Georgië binnen, en na de daaropvolgende oorlog kwamen de betwiste regio's Abchazië en Ossetië onder controle van Rusland te staan. De parallel met de Oekraïense regio's Lugansk en Donetsk is evident en maakt het onderwerp van Little Man, Time and the Troubadour actueler en urgenter dan ooit: Wat is een land? Waar hoor je thuis?

Daar waar verslaggeving ons op de hoogte houdt van de geopolitieke context, gaat deze film juist in op de persoonlijke ervaringen en gevoelens van burgers. Vanwege die actualiteit zullen bij een aantal voorstellingen speciale gasten worden uitgenodigd voor een nagesprek.

Little Man, Time and the Troubadour

De troubadour in de titel is kunstenaar Sipa Labakhua, die met zijn micro-theater op de fiets door zijn geboorteland Abchazië trekt. Het autobiografische, soms bijna surrealistische stuk dat hij speelt, is gebaseerd op het lot van zijn vader, zijn held: een idealistische politicus die, ten tijde van het uiteenvallen van de Sovjetunie, door de oorlog met Georgië werd gedwongen om met zijn gezin naar Moskou te vluchten. Maar nu is zijn zoon naar huis teruggekeerd.

Met zijn reizende voorstelling confronteert hij het publiek met zijn eigen geschiedenis van ontworteling en oorlog, en bespreekt hij zaken waar men liever niet over praat. Onderweg verzamelt hij persoonlijke herinneringen en dromen van een bonte stoet landgenoten: Orthodoxe priesters, Abchazische nationalisten, Syrische vluchtelingen, Georgische boeren en Russische hippies.

Olga is een ontroerend verhaal over fysiek krachtige, maar mentaal kwetsbare jonge turnsters, tegen de politieke achtergrond van de Oekraïense revolutie in 2013.

MET MES – Vanaf 14 april in de bioscoop

Spelshowpresentatrice Eveline (Hadewych Minis) wil een zinvoller leven. Yousef (Shahine El-Hamus) wil net zo’n gave zonnebril als zijn klasgenoten. Eveline en Yousef konden niet méér van elkaar verschillen, op hun beugels na. Toch kruisen hun paden wanneer Yousef, aangemoedigd door zijn vrienden, de gloednieuwe videocamera van Eveline pikt om te ruilen tegen een zonnebril. Bij haar aangifte verklaart Eveline onder druk dat ze met een mes is bedreigd.

Wat een leugentje om bestwil lijkt, veroorzaakt een kettingreactie aan gevolgen. Het stempel ‘met mes’ poets je immers niet gauw weg.

Met Mes is de derde film van Sam de Jong, waarin hij zijn unieke kijk op de hedendaagse stigmatisering en beeldvorming schetst. Een film over macht, positie en privilege. Welke verhalen worden gehoord en geloofd?

Ontwapenende, ontroerende en grappige situaties gegarandeerd!

WHAT DO WE SEE WHEN WE LOOK AT THE SKY? – Vanaf 21 april in de bioscoop Een toevallige ontmoeting aan de poorten van een school in Kutaisi in Georgië. Lisa en Giorgi komen elkaar tegen en er valt een boek op de grond. Duidelijk verdwaasd regelen ze een date zonder elkaar zelfs maar hun namen te hebben verteld. Het is liefde op het eerste gezicht en als betoverd beginnen de dingen tot leven te komen: de bewakingscamera wordt een boos oog, de regenpijp een orakel, ze sluiten hun ogen en – pong! De geliefden zijn vervloekt, veroordeeld om de volgende dag heel anders wakker te worden.

Maar het is juist dit bovennatuurlijke obstakel van hun ontmoeting dat hun toegangsbewijs wordt tot een wereld die volledig wordt geregeerd door de magie van het alledaagse.

20 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 20

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:32:59

MUZIEK & ENTERTAINMENT <De LP draait om het verhaal op 25 met foto>

De LP draait om het verhaal <vaste intro> In deze serie neem ik u mee in mijn persoonlijk favoriete deel van de muziekwereld, de wereld van vinyl en platenspelers.

Van vergeten albums tot de vaak mooie achtergrondverhalen Het wachten van singles, albums waard en bands.

ABBA Ondanks het feit dat Adele onlangs een nieuw album heeft uitgebracht was er een ander album waar ik bij het schrijven van deze column niet omheen kon. Voor het eerst in veertig jaar is er namelijk een nieuw album van een van de succesvolste muziekgroepen allertijden, ABBA. Het 9de studiealbum van de groep blijkt het wachten meer dan waard. Nog nooit scoorde een album van ABBA zo goed in de VS en in bijna alle Europese landen kwam het album binnen op de eerste plaats in de hitlijsten. Het album Voyage betekent dus eigenlijk een terugkeer naar wat zo’n 50 jaar geleden heel normaal was, muziek van ABBA in de hitlijsten en op de radio.

Een vanzelfsprekendheid was het nieuwe album lange tijd echter niet. Tegen het succes van ABBA bleken de relaties van de twee echtparen namelijk niet bestand, beide relaties liepen begin jaren ’80 op de klippen en daarmee ook de muziekgroep. Een hereniging lag lange tijd dan ook niet voor de hand maar kwam er dus toch na bijna veertig jaar.

Maar na hitsingles als Dancing Queen, Voulez-Vous en natuurlijk Eurovisie Songfestival-succes Waterloo waren de verwachtingen hooggespannen. De singles Don’t Shut me Down en I Still Have Faith in You maakten de verwachtingen meteen meer dan waar.

Vooral Dont Shut me down doet denken aan Dancing Queen door de pianomelodie die in je hoofd blijft hangen. Menigeen betrapt zichzelf minuten later nog op het neuriën dan wel fluiten van de melodie.

Op het album staat ook het nummer Just a Notion dat in 1979 afviel voor het album Voulez-Vous. Ditmaal haalt het nummer dus wel de eindstreep en zelfs met de originele vocals uit ’78. Waarom het nummer destijds afviel lijkt niemand zich te kunnen herinneren maar eigenlijk laat het nummer nu juist zien hoe tijdloos de muziek van ABBA is.

Al met al is ABBA er weer in geslaagd een geweldig goed en leuk album neer te zetten en iets te doen dat waarschijnlijk niemand had verwacht, namelijk een serieuze concurrent neerzetten voor het album van Adele. Waar menigeen rekende op een gemakkelijke eerste plaats in de hitlijsten en bij de uitreiking van muziekprijzen, valt dat nu nog maar te bezien.

COLUMN Bert Simhoffer Zanger, acteur en tekstschrijver

Vitale Voorstellingen Dit jaar is het 50 jaar geleden dat ik als imitator van Ivan Rebroff begon op te treden. Ivan was geen echte Rus, maar een Duitser die Hans Rippert heette. Hij had een grote baard, bontmuts en een bontjas en zong Russische (volks)liederen zoals ‘Kalinka’, maar ook het kerstreper­ toire was hem zeker niet vreemd. In die zomer had ik, tijdens vakantiewerk bij de ENKA, mijn baard laten staan en zo ontstond het idee om, met een oude bontjas van mijn moeder, een kozakkenhemd en een bontmuts, mij te manifesteren als de Nederlandse Iwan Reebok! Mijn vader had die naam bedacht.

Ik zong uiteraard met mijn eigen stem, geen play back, en heb in die jaren zo ongeveer op elk biljard van ons land gestaan om daar feestende mensen te vermaken. Veel geleerd, omdat ik samenwerkte met de bandjes die op zo’n avond de muzikale omlijsting verzorgden. Gewerkt met collega’s als Saskia & Serge, Vader Abraham, Kees en Marjan, Conny Vink, de Kermisklanten en ga zo maar door. Magnifieke tijd. Zelfs in het grensgebied van Duitsland mocht ik optreden onder de naam ‘Ivan Rehrücken’. Voor mij was het toen al zo duidelijk als wat dat ik dit vak in wilde en dat is me dan ook gelukt. Mijn leven kenmerkte zich door zingen, zingen en nog eens zingen en dat doe ik nog steeds. Inmiddels alweer 9 jaar bij het Herman van Veen Artscentre waar ik, een voor mij door Herman van Veen speciaal geschreven liedje getiteld “Kleine Dingen”, zing.

Natuurlijk is er door Corona het een en ander niet doorgegaan, met name de concerten met de Nationale Operette in december en januari. Helaas hebben we begin december vernomen dat ook dit jaar de concertserie niet door kan gaan vanwege de coronamaatregelen.

Dus weer geen prachtige aria’s, duetten uit operettes en musicals. De twee genres waarvan ik ongelooflijk veel houd en waar mijn muzikale hart nog steeds sneller van klopt. Niet alleen de anderhalve meter en de één derde zaalbezetting doet ons de das om, ons publiek was ook huiverig om kaarten te kopen met het risico dat het niet door zou gaan. Zo jammer, want we zouden de concerten dit keer doen met een groot orkest, een ballet en een muzikaal ensemble van jonge veel belovende en talentvolle zangers en zangeressen.

Voorstellingen en concerten spelen een vitale rol in mijn leven. Altijd spanning vooraf, die nooit over gaat en ontspanning en plezier na afloop. In de auto, in je eentje weer naar huis, terugdenkend en nagenietend van de avond of matineevoorstelling, waarbij de gezongen en gespeelde muziek in je hoofd blijft klinken. Het is zo heerlijk om dit met mijn fijne solisten-collega’s te doen. We zijn ook echte vrienden Wilma Bierens, Arnold Bezuyen en ik. We kennen elkaar al meer dan 30 jaar en hoe bijzonder is het om steeds weer samen te werken. Vol goede moed kijken we uit naar december/januari 2022/2023, hopelijk gaat het dan wel door!

Het is een mooi vak!

Tim 5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 21

21 5-4-2022 18:33:00

M U Z I E K & E N T E RTA I N M E N T

Koninklijk Theater Tuschinski

Het logo van Koninklijk Theater Tuschinski is op 9 december onthuld. Het iconische theater van Pathé ontving op zijn honderdste verjaardag op 28 oktober 2021 het predicaat koninklijk uit handen van Commissaris van de Koning Arthur van Dijk en burgemeester van Amsterdam Femke Halsema. De koninklijke kroon is voortaan op de webpagina van Koninklijk Theater Tuschinski zichtbaar.

verwerkt is in de koninklijke kroon. Zo sluiten de kroon en het logo naadloos op elkaar aan.

Het koninklijke logo wordt vanaf nu gehanteerd in een aantal online uitingen, zoals de webpagina van Koninklijk Theater Tuschinski op de Pathé website.

In het voorjaar van 2022 worden ook de communicatiematerialen

in het theater aangepast met het nieuwe logo.

Feestmaand Jacques Hoendervangers, algemeen directeur Pathé: “Het voeren van het koninklijke logo voor Koninklijk Theater Tuschinski is een prachtige kroon op het 100-jarige jubileum

Totstandkoming logo Het logo en huisstijl van Theater Tuschinski kenmerken zich door het gebruik van de originele lettertypes, passend bij de bijzondere stijl in het theater zelf.

De koninklijke kroon, een ontwerp van creatief bureau Dept, wordt geplaatst boven de eerste letter van het bestaande logo van Theater Tuschinski. Een detail is dat de T van Tuschinski

van het vlaggenschip van Pathé.

We kijken terug op een fantastische jubileummaand waarin we de 100ste verjaardag van de mooiste bioscoop ter wereld samen met onze bezoekers, medewerkers, distributeurs en partners goed hebben gevierd.

Het predicaat Koninklijk zal in de komende 100 jaar een belangrijke bijdrage leveren aan het uitdragen van de mooie oorspronkelijke sfeer van het theater, waar filmliefhebbers uit Nederland en de hele wereld kunnen blijven genieten van de beste films in een koninklijke omgeving.”

Koninklijk Theater Tuschinski werd begin 2021 al uitgeroepen tot mooiste bioscoop ter wereld door het gerenommeerde Time Out Magazine en tijdens de gehele maand oktober werd uitgebreid stilgestaan bij het ivoren jubileum. www.pathe.nl www.tuschinski.nl

start nu de voorpret van jouw vakantie

De leukste glamping vakanties in Italië, Kroatië, Frankrijk en Nederland scan mij

Een vakantie met Lodge Holidays staat gelijk aan onbezorgd genieten. Dankzij onze kleinschalige campings met ruime staplaatsen en privé sanitair geniet jij van alle rust, ruimte en natuur.

Boek nu en kijk uit naar een onvergetelijke vakantie!

LODGEHOLIDAYS.NL 5 0 V magazine I T A A190x135 L P Lv1.indd U S 2222153 1/2 pagina advertentie campinglife

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 22

-1 J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

22-03-2022 10:41

5-4-2022 18:33:00

VA K A N T I E EEN ODE AAN HET NU Als tijden herleven.

We beleven. Zijn. In het nu.

Zijn. Zoals nu.

Als we beleven, durven te geven.

Meer dan te nemen. Dan pas ervaren we.

Wat het is om te leven.

Niet bedenken hoe laat het is. Of wat de morgen brengt. Gewoon zijn. In het nu.

Luisteren naar wat nu is. Voelen wat nu is.

Morgen is morgen. Morgen is weer een nieuwe dag.

Morgen is pas morgen. Vandaag is het vandaag. En nu is stiekem al geweest.

Vergeet dus vooral niet te beleven.

Te leven. Te geven. Nu. Vandaag.

Nu. Omdat geven meer is dan nemen.

En je tenslotte vanzelf wel krijgt wat je toekomt.

Niets is meer belangrijk. Niets is meer pijn. Dan het zijn in het nu.

Met de mensen die je liefhebt. Met de mensen die er zijn. Altijd. Voor jou. Gisteren. Morgen. Vandaag.

Houden van is geen vraag. Houden van is weten. Een gegeven. Het leven. Beleven. Dus. Punt.

COLUMN Margot Verhaagen Publiciste

Ansichtkaart Voor het eerst in mijn leven moest ik het adres opzoeken van mijn ouders. Vanaf mijn vakantieadres wilde ik ze namelijk een ansichtkaart sturen maar ik wist hun nieuwe adres niet uit mijn hoofd. Gek idee en het lijkt misschien een futiliteit maar voor mij was het heel wat. Alsof in die twee adresregels met straat, postcode en woonplaats de afgelopen periode van ziekte en ouderdom besloten lagen. Het adres van mijn ouderlijk huis kan ik wel dromen.

Vroeger als kind toen ik net kon schrijven schreef ik het overal, te pas en te onpas, op. Ook in boeken van mijn ouders en op de dozen van spellen, in agenda’s en onderop de salontafel. Zonder postcode toen nog trouwens. De verworvenheid van te kunnen schrijven bekoorde me zeer, geloof ik.

Tegenwoordig verstuur ik eigenlijk bijna geen ansichtkaarten meer behalve dan aan mijn ouders, mijn schoonouders en aan mijn kinderen. Vroeger stuurde ik al mijn vriendinnen en zelfs naar mijn werk een ansichtkaart. Grappig genoeg doet bijna niemand dat nu meer. Toch blijft het leuk om een kaart te ontvangen wat dan ook sporadisch nog wel eens gebeurt.

Een hart onder de riem, een bedankje of gewoon dat je aan iemand denkt of dat er aan je gedacht wordt. Terwijl ik dit schrijf bedenk ik me dat ik van een hoop mensen die ik ken niet eens het adres genoteerd heb. Dat kende ik vroeger van bekenden vaak gewoon uit mijn hoofd. Nu heb ik alleen maar 06-nummer in mijn telefoon die ik vaak ook niet eens meer uit mijn hoofd ken. Mocht mijn telefoon ooit uitvallen om wat voor reden dan ook, heb ik een groot probleem. En ik niet alleen.

Toen ik afgelopen week even koffie ging drinken bij mijn ouders die tegenwoordig in een verpleeghuis wonen, stond mijn ansichtkaart trouwens al bij hen op tafel. Het was een kaart van een Spaanse danseres, precies zo een als die ik ooit van hen kreeg toen ze een weekje naar Mallorca waren en ik bij mijn oom en tante logeerde. Ik was toen drie jaar. Die kaart heb ik lang bewaard en het rode leren tasje met franjes wat ze voor me meenamen heb ik nog. Het doet me denken aan lang vervlogen tijden en gek genoeg is de geur van het leer van het tasje er nog steeds. Ook dat doet me denken aan vroeger. Erin heb ik zelf ansichtkaarten bewaard die ik kreeg toen ik jong was van allerlei mensen. Zo leuk om ze weer eens terug te lezen. Ik krijg er een glimlach van op mijn gezicht en herinner me weer van alles.

Ach, wie schrijft die blijft; zo is het toch?

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 23

23 5-4-2022 18:33:03

Vakantie vieren in het hart van de Veluwe

Geniet van een bosrijk verblijf op Buitenplaats Sprielderbosch!

Wandelen, fietsen, ontspannen, de natuur ontdekken en genieten van rust en ruimte: tijdens een vakantieverblijf op Buitenplaats Sprielderbosch in het hart van de Veluwe kan het allemaal!

Kom tot rust in een bosrijke omgeving Wakker worden middenin de eeuwenoude Sprielder- en Speulderbossen, met prachtige uitzichten en het geluid van de natuur op de achtergrond? Tijdens een verblijf op Buitenplaats Sprielderbosch geniet u van rust en ruimte om u heen en waant u zich middenin de natuur, weg van de drukte. Bovendien zijn alle woningen voorzien van een Veluws karakter, eigentijdse luxe en comfort. Ideaal voor een ontspannen verblijf!

Ontdek de prachtige ongerepte natuur Tijdens een verblijf op de Veluwe geniet u eindeloos van de prachtige natuur van de regio. Ontdek de eeuwenoude bossen tijdens een lange wandeling, pak de fiets om de uitgestrekte heidevlaktes, zandverstuivingen en heuvels op te zoeken of geniet van een dagje uitwaaien

bij strand Nulde of Horst. Door het uitgebreide netwerk aan wandel- en fietsroutes hoeft u zich hier geen moment te vervelen en laat u zich langs de meest unieke stukjes ongerepte natuur leiden die de Veluwe te bieden heeft!

V O U C H E R Voorjaarsactie: Veluws genieten nabij Garderen Ook genieten van een ontspannen verblijf in één van de mooiste regio’s die Nederland rijk is?

Dit voorjaar profiteert u van een fijne actie waarbij u € 37,50 korting krijgt op uw verblijf op Buitenplaats Sprielderbosch!

Boek voor 21 mei 2022 uw vakantieverblijf en stuur ons deze voucher toe o.v.v. uw reserveringsnummer naar info@bhvkleisure. com en wij verrekenen de korting voor u!

Graag tot ziens op de Veluwe!

Vragen over een verblijf op Buitenplaats Sprielderbosch of de actievoorwaarden van onze voorjaarsactie? Neem contact met ons op via info@bhvkleisure.com of +31 (0) 111 654 512. Wij helpen u graag!

24 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 24

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:33:04

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 25

25 5-4-2022 18:33:05

VA K A N T I E

Van Madrid naar Lissabon Van de Spaanse hoogvlakte naar de Atlantische kust

Een van de voordelen van het reizen in het vroege voorjaar door zuidelijke streken is niet alleen de zon die al veel sterker is dan bij ons, maar ook de bloemenpracht die zich al veel eerder doet ontluiken.

Natuurlijk kan het ook in het zuiden op de 800 meter hoogte waar Madrid ligt, ’s morgens nog koud zijn, maar tegen het middaguur trek je alweer van alles uit. In een dag of tien kun je van Madrid naar Lissabon fietsen. Naarmate je dichter bij de zee komt wordt het klimaat milder.

Moeilijk is deze route niet. Wel moet je af en toe even serieus klimmen, maar het meeste is makkelijk.

Natuurlijk is Madrid als startpunt een fascinerende stad met veel monumenten en prachtige musea, maar voor deze route is het belangrijkste dat je er het hele jaar door op kunt vliegen.

Het heeft alleen weinig fietspaden. De stad uitfietsen is een hele tour omdat de route zich

26 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 26

heeft moeten slingeren tussen steeds maar uitdijende ‘gated communities’, afgesloten nieuwbouwwijken en villadorpen rondom de stad. Pas na dertig kilometer sta je echt buiten, aan de voeten van het gebergte.

Hier ligt ook het monumentale kloosterpaleis van El Escorial, dat door koning Felipe II in 1584 werd gebouwd. Diep onderaan het complex met wel 4000 kamers liggen de graven van de Spaanse koningen. Het is een fascinerende tombe.

en paden langs de flanken van de bergen. Aan de linkerzijde ontrollen zich oneindige olijfgaarden. Talavera aan de Taag is het eerste stadje dat we tegenkomen. Het is niet groot maar heeft alle voorzieningen om in te slaan voor de volgende etappes, want kort hierna

Na El Escorial zet de route zich voort over rustige kleine wegen

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:33:07

VA K A N T I E komen we op de Verde de la Jara, Dit verharde fietspad over een oude spoorbaan van 70 kilometer lang loopt fantastisch door de natuur. Met slechts 3% stijging gaat het omhoog door de dehesas. Dehesas zijn een soort uitgestrekte boomgaarden van steeneiken waar de bomen meer uit elkaar staan en waaronder vaak de varkentjes grazen voor de beroemde pata negra hammen.

In het voorjaar is de bloemenpracht schitterend. Het fietspad eindigt vlak voor de regio Extremadura. Hier zijn de bergen grilliger met meer bebossing en roofvogels die steeds cirkels draaien boven het dal. Na een snelle afdaling volgen we de weg naar Guadalupe, een klein stadje met een kerk waar het beeld van de Zwarte Madonna wordt bewaard. Jaarlijks komen hier vele pelgrims met hun verzoeken om steun. Achter de kerk bevindt zich een sfeervol klooster waarvan een deel hotel is. Na Guadalupe wordt het gebied droger en woester, wie wil, fietst nog door de bossen omhoog om af te kunnen dalen naar Trujillo. In Trujillo keerden ooit de conquistadores terug uit Amerika, rijk beladen met goud.

De nieuwe rijken lieten paleisjes optrekken in dit stadje dat nu als monument pronkt te midden van de verstilde velden.

Wie de korte route volgt komt bij Logrosan weer op een via verde. Deze is onlangs opgeknapt en voert onverhard naar het dal van de Guadiana. Boven je hoofd cirkelen de gieren. De Guadiana is een van de grotere rivieren van Zuid Spanje en het water wordt gebruikt om de velden te irrigeren voor de

wijnbouw en de rijstcultuur. De wijnen hier zijn van bijzonder goede kwaliteit.

Na de via verde volgen we kilometerslang een van die irrigatiekanaaltjes waar een prima verhard fietsweggetje langs loopt. En met een korte onderbreking blijven we dat doen tot Badajoz. Maar eerst komen we in Merida, de Romeinse hoofdstad van Spanje. In dit stadje werden een eeuw geleden de resten van een volledige stad uit de klei uitgegraven waardoor een vrijwel ongeschonden Romeinse stad tevoorschijn kwam. In het museum vind je daardoor een prachtige collectie Romeinse mozaïeken waar ze in Italië jaloers op kunnen zijn.

Los daarvan is het centrum van Merida zeer sfeervol.

Na een vrijwel vlakke etappe door het dal van de Guadiana bereiken we Badajoz, de laatste stad van Spanje. Hier is een technische Universiteit en dat geeft door de studenten veel leven op straat, maar voor schoonheid moeten we net over de grens zijn. In de Alentejo komen we door drie van de mooiste stadjes van Portugal.

Hier ligt eerst het vestingstadje Elvas. Het boterde nooit goed tussen de Portugezen en de Spanjaarden en nadat Elvas heroverd was door de Portugezen werd het in de 17de

en 18de eeuw versterkt als garnizoensstad met vele bastions, arsenalen en een aquaduct voor de watervoorziening. Het staat ook bekend als een van de best versterkte steden van de wereld en daarmee op de UNESCO-lijst.

Dat heeft gewerkt, Elvas is nog steeds Portugees. De sfeer is hier ook wezenlijk anders dan in Spanje, ingetogener en bij de versieringen op de gebouwen met azulejos lijkt het veel meer om het detail te gaan dan om de massale indruk.

Op weg naar Evora komt de route door Vila Viçosa met een groot paleis, een klooster en een kasteel. Het stadje is mede ontstaan door de aanwezigheid van marmergroeven, die hier roze marmer leveren.

In het buurstadje Borba en verderop nog meer in Estremoz is in het centrum vrijwel alles van marmer opgetrokken, zelfs de straatsteentjes en de stoep­ randen. Estremoz is daarmee van oudsher een aantrekkelijk stadje geweest met een bovenen benedenstad waarover de verschillende monumenten verspreid zijn. Het loont de omweg.

In het midden van de Alentejo, deze streek tussen de Spaanse grens en de Atlantische Oceaan, ligt de hoofdstad Evora. Deze stad kent een lange geschiedenis sinds de eerste bewoning door Keltische stammen, daarna

als Romeinse stad, gevolgd door de Wisigothen en daarna lange tijd onder Moors bestuur.

De meeste monumenten en gebouwen waardoor Evora nu op de UNESCO-wereldlijst prijkt, stammen uit de tijd dat de Portugese koningen zich hier vestigden. Mede door de sfeer en de monumenten is het goed om minstens een halve dag voor Evora uit te trekken.

Ook de dehesas na Evora bieden in het voorjaar prachtige bloementapijten.

Alcacer do Sal is het eerste plaatsje met een verbinding naar open water. Maar de route volgt eerst nog een landtong langs de oceaan alvorens met een veerpont over te steken naar het grotere Setubal. Vanaf Setubal kun je makkelijk doorfietsen naar Montijo voor de pont naar Lissabon, maar je kunt ook met meer klimwerk langs de kust naar Trafaria, en daar oversteken naar Belem. In Belem kun je de fameuze pastel (oftewel nata) kopen (wachttijd 15 minuten) en dan even gelukzalig doortrappen naar Lissabon, een prachtstad met de weemoed van de fado.

Deze route is beschreven in Ruta Iberica deel 2, te bestellen als gids via www.cyclingeurope.nl Boek € 24,50, e-book € 14,95.

Paul Benjaminse

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 27

27 5-4-2022 18:33:09

30 JAAR FRAME GARANTIE

4 JAAR

ACCUGARANTIE

4 JAAR ENVIOLO GARANTIE

COMFORT: GENIET VAN ELKE RIT. Onze comfort-e-bikes maken indruk met hun hoogwaardige accessoires en zijn je maatje in het dagelijks leven.

Gemakkelijk in gebruik met een harmonische vormgeving, comfortabele naafversnelling, zachte moterondersteuning van Bosch, een lage instap voor een unieke rijervaring en vele kilometers puur rijplezier door een 400 of 500 Wh accu en is in 4 kleuren uitvoerbaar.

Comfort Plus v.a. € 2.799,UIT VOORRAAD LEVERBAAR

Ontdek alle ADVANCED EBIKE modellen op www.advancedebikes.nl en kom testen bij één van onze ADVANCED EBIKE dealers bij jou in de buurt of in het Experience Center in Venlo.

Comfort Pro v.a € 3.299,Bosch Powertube 500 accu Bosch motor met 50 Nm Gesloten kettingkast, Naafschakeling 8 versnellingen Dubbele Chiemsee fietstas v.a. € 97,50

UEBLER FIETSENDRAGERS F14 1 persoonsdrager

Welke behoefte u ook hebt, het Uebler assortiment is functioneel zo opgebouwd dat u altijd de perfecte oplossing vindt.

F24 2 persoonsdrager

F34 3 persoonsdrager

F42 4 persoonsdrager

NU OOK VOOR CARBONFRAMES

Geschikt voor het vervoeren van 1, 2, 3 of 4 etsen. Kantelbaar en/of opvouwbaar. De nieuwe F-serie (F14, F24 en F34) beschikt nu ook over het gepatenteerde “Click & Go system”.

Nu ook geschikt voor etsen met Carbon- en kokerframes.

Informeer bij uw plaatselijke dealer naar de speciale framehouders voor Carbonframes.

Kijk voor meer informatie op:

WWW.UEBLER.NL 28 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 28

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:33:09

VRIJE TIJD - KORT VERHAAL -

COLUMN Stineke Dirkzwager Boekhandel Praamstra Giorgio Bassani, De tuin van de familie Finzi-Contini

Geen patat, geen bloedbad Het was zo’n leuk plannetje. Toen Lia hoorde dat Thomas voor z’n werk een paar dagen naar Brussel moest, zag ze direct hoe ze daar een korte vakantie van kon maken. Ze was er wel aan toe. De kleine was bijna een jaar en had nu een vast dagritme. Een vrolijke, bezige baby. Als Lia ging wandelen viel haar dochtertje snel in de buggy in slaap. Aanvankelijk was Thomas niet enthousiast. Te veel gedoe.

Hij wilde rust; hij moest werken; hij had belangrijke besprekingen.

Lia beweerde dat hij echt z’n gang kon gaan. Zij kon zich met kleine Lobke prima redden. Ze ging wandelen, de stad in, winkelen … De auto reed op kosten van de zaak. Thomas had een tweepersoonskamer en ze konden een campingbedje meenemen. Nog steeds had Thomas bezwaren, hoewel hij aan het idee begon te wennen.

Lia had haar grootste troef voor het laatst bewaard. Ze wilde graag haar schoonmoeder ook meenemen. Thomas’ vader was een jaar geleden gestorven. Haar schoonmoeder had het daar moeilijk mee en kwam vaak bij het jonge gezinnetje. Dat gaf de doorslag.

Ze gingen met z’n vieren in de auto op pad. Het hotel lag in het centrum en had een parkeergarage. Geweldig. De stad was prachtig versierd en verlicht voor de komende feestdagen. Het was wel heel koud, maar dat is niet zo bijzonder in december. Op een paar graden onder nul waren de dames gekleed en baby Lobke zat dik ingepakt in haar buggy. Er werden leuke en mooie kerstcadeautjes gekocht en Thomas’ moeder genoot en leefde helemaal op. Tot zover ging alles goed …

Lia en Thomas hadden afgesproken dat ze elkaar zouden treffen op de hoek van de Avenue Louise. Daar in de buurt kon hij parkeren en wist hij een cafeetje. Geen dure tent met de baby erbij. Op de afgesproken tijd stonden Lia en haar schoonmoeder met Lobke op de hoek. Het was nog kouder geworden en zachtjes gaan sneeuwen.

Ze stonden daar vijf minuten, tien, een kwartier … Mobiele telefoons bestonden nog niet. Langzaam begon Lia ongerust te worden en schoonmoeder paniekerig. De baby begon te jengelen. Maar ergens naar binnen gaan durfden ze niet. Dan zouden ze elkaar zeker missen! ‘Waar kon Thomas toch uithangen?’ Schoonmoeder snikte zachtjes. Dat werkte op Lia’s zenuwen.

Eindelijk, eindelijk, zag Lia haar man voorbijrijden en ze sprintte op de drukke boulevard tussen het verkeer door met ware doodsverachting achter hem aan. Er ontstond een reuze ruzie en met kwaaie koppen liepen ze het restaurantje in. De baby huilde. Zin in eten had niemand. Daarom bestelden ze een bord patat. Op tafel stonden twee flessen ketchup. Thomas pakte ze en begon woest te schudden. Gevolg: de doppen sprongen eraf en de ketchup spatte in het rond. De vrouwen zaten onder en ook de muren en het plafond.

Het leek wel een bloedbad. De paar gasten die het zagen, durfden niet te lachen. “Ik schaam me dood,” zei Lia en spurtte weg met de baby. Thomas en zijn moeder renden achter haar aan. De patat bleef onaangeroerd en in de sneeuw zag je rode sporen.

Floris Faas

Wanneer je een boek leest dat zich op een bepaalde plek of in een bepaalde stad afspeelt, en dat boek maakt indruk op je, dan krijg je als lezer de onweerstaanbare drang om die plek te bezoeken, in de hoop daar je favoriete personage tegen te komen of in ieder geval die straat, dat huis, die omgeving te herkennen en je deelgenoot te wanen van het verhaal. Maar de kans bestaat dat zo’n bezoek een teleurstelling oplevert: het huis bestaat niet, de straat blijkt een drukke doorgangsweg, de stad lijkt niet op wat je je had voorgesteld.

Ik heb De Tuin van de familie Finzi-Contini meerdere keren gelezen en zou graag een keer naar Ferrara willen, op het gevaar af inderdaad teleurgesteld te worden. Zou er nog iets van de sfeer die de roman zo kenmerkt terug te vinden zijn?

De verteller blikt terug op zijn jeugdjaren in Ferrara, waar hij kennismaakt met de Finzi-Contini’s, een Joodse familie die teruggetrokken leeft in een villa met een grote ommuurde tuin. Het is 1938, de fascisten maken de dienst uit en vanwege de rassenwetten wordt het Joden verboden nog langer lid te zijn van de plaatselijke tennisvereniging. Vader Finzi-Contini stelt daarom zijn privétennisbaan beschikbaar voor de verbannen tennissers en zo komt de naamloze ik-figuur in aanraking met de familieleden van deze aristocratische familie. Er volgt een welhaast paradijselijke periode met tennispartijen in de tuin, boottochtjes op de vijver en muziekavonden in de kamer van Alberto, de zoon des huizes.

Maar alles draait om Micòl, de mooie, raadselachtige dochter. Hij wordt verliefd op haar, maar zij beantwoordt zijn liefde niet; zij ziet hem als een broer en niet als een geliefde, tot grote frustratie van de verteller. Hij wordt beschouwd als een huisvriend, krijgt als letterenstudent toegang tot de bibliotheek van de intellectuele vader, mag mee-eten met de familie in het grote huis, maar het hart van Micòl weet hij niet te winnen. Zij wil zich niet binden, wil alleen in het hier en nu leven. Misschien omdat zij onbewust wist wat haar te wachten stond?

Het boek begint met een herinnering: de verteller rijdt door het land van de Etrusken om de graftombes te bezoeken. Zijn gedachten keren terug naar de Joodse begraafplaats van Ferrara waar het grafmonument staat van de familie Finzi-Contini. Alleen Alberto ligt hier begraven, hij stierf in 1942 aan een fatale ziekte.

De rest van de familie werd in 1943 weggevoerd naar Duitsland en kwam nooit meer terug.

Bassani geldt als een van de grootste schrijvers van Italië, vergelijkbaar met Tomasi di Lampedusa en Italo Svevo. De tuin van de Finzi-Contini’s maakt deel uit van een reeks van zes boeken over Ferrara, samen vormen ze een kroniek over het naoorlogse leven van deze stad. Dit deel is het bekendst; in 1970 werd het verfilmd door Vittorio de Sica. Het is geen heftig boek met dreigende acties en grote gebeurtenissen. Integendeel, de sfeer is loom, landerig, met weinig actie. Toch is het juist die melancholieke sfeer die het boek zo onweerstaanbaar maakt.

Zo zal ik het huidige Ferrara niet aantreffen vrees ik. Maar ik ga toch, ooit.

Giorgio Bassani , De tuin van de familie Finzi-Contini Uitgeverij De Bezige Bij Paperback € 18,99 ISBN 9789403108001

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 29

29 5-4-2022 18:33:11

VRIJE TIJD

Biesboschpad voetafdruk van de Elisabethsvloed

Waarschijnlijk hebt u nog nooit van de Groote Waard gehoord. Niet erg, want hij bestaat ook niet. Preciezer: hij bestaat niet méér. Gelukkig is er wel een wandelroute die u laat kennismaken met deze in 1421 verdronken polder tussen Dordrecht en Geertruidenberg.

Een Streekpad van 169 km die u voert door de ‘erfgenamen’ van de ‘overleden’ polder: het oosten van de Hoeksche Waard, het noorden van Brabant, het Land van Heusden en Altena, het Eiland van Dordrecht en … de Biesbosch.

Begin- en eindpunt is Geertruidenberg, het pittoreske stadje dat met Dordrecht strijdt om de titel oudste stad van Holland, want ja, ooit hoorde de stad en de wijde omgeving tot Brabant. De Groote Waard, waarin beide steden in de late middeleeuwen lagen, had niet voor niets als tweede naam: Zuid-Hollandse Waard.

Rampnacht De Groote of Zuid-Hollandse Waard is vergaan tijdens een overstroming vergelijkbaar met de ramp van 1953. Die overstroming leeft voort onder de naam Sint-Elisabethsvloed. In de nacht van 18 op 19 november 1421 stuwde een storm het zeewater hoog op voor de Nederlandse kust. En als gevolg daarvan brak ook een dijk in het westen van

30 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 30

de Groote Waard. Van herstel kwam het niet snel en toen kort daarna nog twee overstromingen huishielden, is de polder opgegeven. Er ontstond een ondiepe binnenzee die in de eeuwen die volgden, geleidelijk weer is drooggelegd. Met uitzondering van het centrale deel: de Biesbosch.

Dijken Het pad voert over dijken die het in 1421 hebben gehouden, of later om het nieuw gewonnen land zijn opgeworpen. Een zo’n dijk is de kronkelige Elshoutse Zeedijk (in de buurt van Waalwijk) met zijn talrijke wielen die herinneren aan de vele doorbraken die de dijk door de eeuwen heen heeft ondergaan.

En dan is er nog de Keizersdijk (bij Strijen), die volgens sommigen zijn naam ontleent aan Karel V die er al rond 1515 te paard overheen zou hebben gereden.

Dorpen Het pad doet dorpen aan die een historische band met de Biesbosch hebben: Werkendam en Drimmelen. Ook Cillaarshoek ligt op de route, waar in het kerkje nog een klok hangt van een verdronken dorp. Een klok die misschien wel gebeierd heeft om de bewoners te waarschuwen voor het naderend onheil.

En in Hooge Zwaluwe wordt u duidelijk waarom de kern

is uitgeroepen tot beschermd dorpsgezicht.

Veerponten In weer een ander dorp, Strijensas, zet een klein pontje u over het brede Hollands Diep (maar wel alleen in het zomerseizoen). Op meer plaatsen zorgt een overtocht met een pont voor een extra rustpauze.

Bij Drongelen steekt een heuse veerboot de Bergsche Maas over en bij Kop van ’t Land volgt een oversteek over de majestueuze Nieuwe Merwede. Tot slot biedt ‘pontje Steur’ de mogelijkheid de route in te korten (maar ook alleen maar in het zomerhalfjaar) door ten zuiden van Werkendam het Steurgat over te steken, waardoor u nog sneller in de Biesbosch belandt.

Afwisselend landschap Het Grootewaardpad doet sterk wisselende landschapstypen aan. In het Land van Heusden en Altena zijn nog restanten van oud cultuurlandschap te zien. In de gemeente Werkendam loopt u kilometerslang door de nieuw ingerichte Noordwaard, waar het grootste Ruimte-voor-deRivierproject van Nederland is uitgevoerd. Met als uitkomst: een ongekend weids en waterrijk gebied dat doet denken aan hoe de langzaam droogvallende binnenzee er eeuwen geleden uitgezien kan hebben.

Langs de Nieuwe Merwede loopt u door verwilderde gorzen en grienden van de Biesbosch. In de Hoeksche Waard voert de route afwisselend door uitgestrekte landbouwpercelen en de vogelrijke veenweides van het Oude Land van Strijen, Tussen Lage en Hooge Zwaluwe volgt het pas een dijkje langs een bij vergissing binnengedijkte Biesboschkreek. En tussen Waspik en Waalwijk ligt het natuurgebied Langstraat met zijn natte, smalle weilanden, omzoomd door elzenhagen en knotwilgen.

Uitstapjes Voor wie er niet genoeg van krijgt, kan de wandeling worden uitgebreid. Rond Dordrecht zijn er maar liefst twee extra routes door de (Sliedrechtse en

ROTTERDAM

GORINCHEM

DORDRECHT

WERKENDAM

STRIJEN

GEERTRUIDENBERG

BREDA

WAALWIJK

TILBURG

ROUTE-INFORMATIE: START- EN EINDPUNT:

Geertruidenberg.

MARKERING:

geel-rood (in twee richtingen).

Downloaden GPX-bestanden TRAJECTEN:

zie https://www.wandelnet. nl/biesboschpad.

TOTALE AFSTAND:

169 km.

SPECIALE AANBIEDING GIDS BIESBOSCHPAD

De gids is voor lezers van 50VitaalPLus te bestellen in de webwinkel op https://www.wandelnet.nl/ webwinkel-product/1201/ streekpaden/31432/biesboschpad voor € 17,00 incl. verzendkosten (normaal € 23,29) met de couponcode Bever. de Nieuwe Dordtse) Biesbosch uitgezet. Bij Strijensas is een ommetje door het natuurgebied de Oeverlanden te maken. In Drimmelen hoort een oorlogswandeling door de Biesbosch tot de mogelijkheden. En in de omgeving van Hank stelt een rondje Oostwaard de wandelaar in de gelegenheid om vast te stellen dat ook een ingepolderd deel van de Biesbosch landschappelijk fraai is.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:33:14

WONEN

Eerste waterstofhuis Het eerste huis dat waterstof in plaats van gas gebruikt staat in Delft Afgelopen november kreeg een proefhuis in Delft, op de campus van de Technische Universiteit, een waterstofaansluiting. Daarmee is het de eerste woning in Europa die waterstof gebruikt voor warm water. Er zullen waarschijnlijk veel huizen volgen, want we moeten van het gas af.

De woning staat weliswaar in het Green Village midden op de campus van de Technische Universiteit Delft, maar is wel bewoond. En de waterstof stroomt precies zo naar binnen als gas dat nu doet in miljoenen huishoudens: via een

ondergronds netwerk van pijpen, naar een individueel huis en langs de meterkast. In alles vergelijkbaar met gas dus.

Infrastructuur voor gas Dat maakt de proef waardevol, zeggen de initiatiefnemers.

Want als waterstof precies past in de apparaten en leidingen die we nu al hebben voor gas (de ‘infrastructuur’), dan is een overstap naar waterstof relatief eenvoudig. Of het echt zo makkelijk is, moet de komende maanden blijken bij de proef.

Dit is volgens het consortium H2@Home, dat de proef

uitvoert, het eerste huis op het Europese vasteland dat waterstof gebruikt voor verwarming. Er zijn echter volop plannen in heel Nederland om wijken over te laten stappen van gas naar waterstof. Men moet wel; in 2050 moeten alle woningen aardgasvrij zijn, en om dat te halen moet er nu al onderzocht, goedgekeurd en geïnstalleerd worden.

Groene waterstof Let wel: dit is alleen duurzaam als de waterstof die het gas vervangt ‘groen’ geproduceerd wordt. Nu is het overgrote deel van de waterstof die we in Nederland maken nog ‘grijs’, en gemaakt van aardgas. Het is onduidelijk wat voor waterstof het huis zal gebruiken.

Het doel is echter niet om meteen helemaal groen te zijn.

De partijen die het project begonnen komen uit allerlei

hoeken van de energiewereld: netbeheerders, leveranciers en installateurs. Door nu een huis op waterstof aan te sluiten, leren ze wat er anders is dan bij aardgas, en wat er hetzelfde is. Dat is kennis die belangrijk is als er straks huizen overgaan op groene waterstof. Als je bijvoorbeeld al je leidingen in het huis moet vervangen, is het geen praktische oplossing.

De komende maanden houdt H2@Home het huis dus nauwlettend in de gaten. Elk detail van verwarming met waterstof moet uitgeplozen worden om zeker te weten dat we straks, als groene waterstof in overvloed voorradig is, daadwerkelijk over kunnen stappen van aardgas naar klimaatvriendelijke verwarming.

Bron: Change.inc.nl

Nederlandse start-up ontwikkelt duurzame batterij De Nederlandse start-up LionVolt heeft tijdens een investeringsronde 4 miljoen euro opgehaald. Het bedrijf ontwikkelt snelle, veilige en milieuvriendelijke batterijen die een goed alternatief kunnen zijn voor de huidige batterij.

Elektrisch rijden groeit hard.

De Tesla was het afgelopen jaar de bestverkochte auto in Europa, en ook steeds meer andere automerken komen met elektrische modellen. Er is dus een groeiende vraag van de industrie naar snelle, veilige en milieuvriendelijke batterijen. De Nederlandse start-up LionVolt ontwikkelt batterijen waarmee elektrische auto’s een drie keer grotere afstand afleggen, en vijf keer sneller opladen.

Met behulp van een 3D-batterijtechnologie maakt LionVolt een nieuwe batterij die achteraf kan worden gebruikt

in bestaande apparaten, zoals in je telefoon maar ook in een elektrische auto of vliegtuig.

De batterij is een stuk veiliger, weegt de helft minder en werkt twee keer zo snel dan bestaande litium-ionbatterijen. De nieuwe techniek kan zo worden opgeschaald dat de kosten van de batterij laag zijn.

Hoe werkt het?

De batterij bestaat uit miljarden paaltjes, bedekt met laagjes duurzaam materiaal. Die laagjes worden gemaakt met de techniek Spatial Atomic Layer Deposition. Dat is een methode om extreem dunnen lagen, van enkele nanometers, op een oppervlak aan te brengen. Zo ontstaat er een 3D-constructie

met een groot oppervlak. De ionen hoeven nu nog maar een korte weg af te leggen waardoor het laden en ontladen veel sneller gaat dan bij een doorsnee batterij.

Duurzame batterij Voor het maken van de meeste batterijen zijn onder andere kwik, lood, cadmium en kobalt nodig, (zware) metalen die worden gewonnen in landen zoals China en Congo. En dat gebeurt vaak niet onder de beste omstandigheden. Bovendien komen er bij de winning veel schadelijke stoffen vrij die het milieu schaden. De batterijen van LionVolt worden gemaakt zonder zware metalen. Het alternatieve materiaal is vol-

gens LionVolt circulair en kan aan het einde van de levensduur opnieuw gebruikt worden.

LionVolt komt voort uit zeven jaar Research en Development in het TNO Holst Centre. De financiering van 4 miljoen euro wil de start-up gebruiken om de techniek uit te rollen en de productie op te schalen. In eerste instantie zullen de batterijen gebruikt worden in draagbare producten, zoals telefoons of smartwatches. Later kan de batterijtechnologie een goed alternatief zijn voor de huidige batterijen die worden gebruikt in elektrische auto’s.

Bron: change.inc

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 31

31 5-4-2022 18:33:14

WONEN Tulpenstyling is een eitje …

Op 17 en 18 april is het weer Pasen! Tijd om gezellig met z’n allen te ontbijten of te brunchen.

Maak het feestelijk door bijvoorbeeld gele en witte tulpen op tafel te zetten. Of kies voor jouw favoriete kleuren. Met hun eivormige bloemen zorgen tulpen direct voor een … extra vrolijk Pasen!

Eitje In welke vaas je tulpen ook zet … styling is een eitje. De bloemen zijn namelijk zo eigenwijs dat ze vanzelf in hun vrolijkste stand gaan staan. Een bos tulpen is daarom nooit statisch of saai. De ene bloem wijst naar rechts, de andere naar links. Daarnaast ontstaan er vaak hoogteverschillen in het boeket omdat tulpen nog een klein beetje doorgroeien in de vaas.

Truc Naar mate de bloeitijd vordert, maken tulpen een buiging en gaan ze sierlijk over de vaas hangen. Wil je ze zo lang mogelijk rechtop hebben staan? Zet ze dan na aanschaf een half uurtje in een vaas met het inpakpapier of -hoes er nog strak omheen. Dan hebben de stelen zich volgezogen met water, zijn ze steviger en kun je het papier verwijderen.

Je kunt tulpen ook combineren met wat voorjaarstakken uit eigen tuin. Die bieden de bloem ondersteuning en geven een boeket extra hoogte.

Tulpenbommetje Tulpenstelen kun je eenvoudig in bijzondere vormen buigen. Het maakt daarbij niet uit welke soort tulp je daarvoor gebruikt. De truc is om de tulp eerst ‘droog te leggen’. De steel wordt dan slap en je kunt de bloemen dan heel goed in een glazen kom draperen.

Zo ontstaat een spectaculair ‘tulpenbommetje’. Hoe meer tulpen in de kom, hoe groter de lente-explosie. Zorg wel dat de onderkant van de steel onder water zit. De tulp zuigt zich weer vol, wordt stevig en behoudt de gebogen vorm.

Eivorm Behalve in een vaas kun je tulpen ook als feestelijke garnering gebruiken. Bijvoorbeeld op een schaal met paasbrood of -cake. Snij daarvoor de tulp vlak onder het ‘kopje’ af.

De eivorm van de bloem wordt zo extra benadrukt. Leg ze nonchalant op de schaal en combineer met chocolade-eitjes in dezelfde kleurtinten.

Jan Kurtz

32 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 32

Tulpen zijn tot en met mei verkrijgbaar bij onder meer bloemist, marktkraam en supermarkt. Volg voor meer inspiratie @tuliptime. info op Instagram.

Mag het nog specialer, dan is de Gossip chair wat voor u: twee houten schalen met walnotenfineer worden aan elkaar gevlochten met 6mm rope. Zo fraai dat het bijna een kunstobject is.

Het Duitse merk Jan Kurtz heeft een showroom in De Woonindustrie, Nieuwegein De Woonindustrie is een innovatie- en inspiratiecentrum waar retailers inkopen bij de diverse fabrikanten en agenten op het gebied van wonen en lifestyle.

Heel bijzonder is het daarom dat op maandagen van 10-17.00 uur consumenten de mogelijkheid hebben daar inspiratie op te doen en alle nieuwe trends kunnen bekijken. Het is geen winkel waar de consument kan kopen, maar in alle showrooms zal men u zeker naar een detaillist door kunnen verwijzen waar u de artikelen kunt kopen.

Sinds kort heeft ook het Duitse merk Jan Kurtz een showroom in De Woonindustrie.

In de skybox op de eerste verdieping is een mooie selectie te zien uit de enorme collectie.

De sidetable Sidebow 168 is een echte eyecatcher door de ronde vormen. Hiermee geeft u een kamer echt cachet. Verkrijgbaar in twee afmetingen en vijf uitvoeringen.

Een veel gehoorde discussie in interieurprogramma’s is dat mannen van een industriële stijl houden en vrouwen juist

Foto iBulb

Verzorgingstips Tulpen zijn makkelijke bloemen. Belangrijk voor een lang vaasleven is een schone vaas en helder water. Snij de stelen schuin af zodat ze het vocht goed kunnen opnemen en controleer regelmatig het waterpeil in de vaas. Vul indien nodig bij.

zachte stoffen in huis willen. Stoel Giulia is de perfecte oplossing en zit meer dan fantastisch. Het frame is van ruw staal en de zit en rug van prachtig velours in donkerblauw, taupe, zwart of turquoise. Beslist even uitproberen, de ronde vorm van de rug geeft een heerlijk comfort.

Opvallend is dat er veel gebruik gemaakt is van eikenhout. Jan Kurtz toont hiermee aan dat deze prachtige houtsoort helemaal niet ouderwets is, want het model bepaalt juist de stijl van het meubel. In de showroom staan bijzettafeltjes en ook twee moderne schrijftafels die beide zijn voorzien van een brede lade.

Meer informatie over Jan Kurtz vindt u op de website www.jankurtz.de.

Agent voor de Benelux is Petra Bettgens, 073-8505984.

De Woonindustrie: Symfonielaan 1, Nieuwegein, www.dewoonindustrie.nl.

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:33:20

WONEN

Tulpen plukken op de Dam

Zaterdag 15 januari 2022 was het eindelijk weer tijd voor een typisch Hollands feestje: Nationale Tulpendag.

Het is de officiële start van een nieuw snijtulpenseizoen.

Op de Dam in Amsterdam leggen tulpenkwekers, voor de 10e keer, een gigantische pluktuin aan met zo’n 200.000 tulpen in verschillende kleuren. Vanaf 13.00 uur mocht iedereen gratis tulpen plukken (op=op).

In 2022 is het thema ‘Share happiness’.

Foto's: TPN/VidiPhoto

Delen op de Dam In de pluktuin mag iedereen niet één, maar twee bossen tulpen gratis plukken. Een vrolijke bos voor jezelf en voor een ander.

Gedeelde vreugd is immers dubbele vreugd. Het thema komt ook tot uiting in het spectaculaire en kleurrijke ontwerp van de pluktuin.

Over Nationale Tulpendag Nationale Tulpendag bestaat sinds 2012. Op de derde zaterdag van januari wordt daarmee ieder jaar de start van een nieuw snijtulpenseizoen gevierd. Tot

begin mei is Hollandse tulp volop verkrijgbaar in meer dan 1.000 verschillende soorten. Van knalgeel tot donkerpaars, van lelievormig tot gefranjerd en van tweekleurig tot dubbelbloemig.

Tulpendag is een initiatief van Nederlandse tulpenkwekers.

Samen met familie, vrienden en vrijwilligers leggen zij de pluktuin aan.

Kijk voor meer informatie en actuele ontwikkelingen op Tulpentijd.nl of volg via Instagram (@TulipTime.info) en Facebook (Tuliptime).

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 33

33 5-4-2022 18:33:28

Abonnee worden?

10 edities €17,50

UITGAVE 50VitaalPlus is een onderdeel van VGS Media BV

JAARGANG Jaargang 8

EDITIE

Editie 1 april 2022

UITGEVER/HOOFDREDACTEUR Jos van Gils redactie@50VitaalPlus.nl 06 50 28 01 65

MARKETING/SALES

Kies uw cadeau Een Capitool reisgids uit de Top 10 serie ter waarde van (€ 13,99) Algarve | Amsterdam | Andalusië | Athene | Azoren | Barcelona | Berlijn | Dubrovnik | Gran Canaria | Hong Kong | IJsland | Kaapstad | Lissabon | Londen | Madrid | Napels

Ralph Schuijers info@50VitaalPlus.nl 06 14 77 34 34

MET MEDEWERKING VAN

Bridget van Alphen Redacteur Paul Benjaminse Cycling Europe Hans Böhm Publicist Olga Commandeur Olga Commandeur Promotions Stineke Dirkzwager Boekhandel Praamstra Ab Hoogland appie.nu Gerbert Middelkoop Financieel planner en belastingadviseur Bert Simhoffer Zanger, acteur en tekstschrijver Margot Verhaagen Publiciste Arjen Zeevenhooven Chefkok Arnoud de Zwart Notaris

ADMINISTRATIE EN ABONNEMENTEN

administratie@50VitaalPlus.nl

ADVERTENTIEVERKOOP

Een voucher voor 10% korting in onze webshop

info@50VitaalPlus.nl

ONTWERP & OPMAAK

Ndash Carla Sigger, www.ndash.nl

VERSCHIJNING 10 edities per jaar

DRUK

Veldhuis Media - Raalte

Gratis upgrade naar een Luxe First Class busretour bij een vakantie boeking voor het gehele reisgezelschap ! (t.w.v. €40,- p.p.)

WEBSITE

www.50VitaalPlus.nl

WEBSHOP

webshop.50vitaalplus.nl

FACEBOOK

Facebook/50VitaalPlus

NIEUWSBRIEF

www.50VitaalPlus.nl

COPYRIGHT

10% korting per tour

Met de tours van Robbcn.com garandeert Robb je de beste Nederlandstalige tourbeleving in en om Barcelona!

Robbcn is de enige Nederlandstalige touraanbieder voor de Sagrada Familia en het Picasso museum.

Copyright © 2022 50VitaalPlus VGS Media BV, Deventer Tekst uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever uitsluitend voor persoonlijk gebruik worden gereproduceerd.

ISSN: 1875-807X 50VitaalPlus heeft een advertentie­beleid.

De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de geplaatste advertenties ligt echter bij de adverteerder.

KvK: 71024514

Kijk op www.50VitaalPlus.nl/abonnee-worden 34 50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 34

5 0 V I T A A L P L U S - J A A R G A N G 8 - E D I T I E 1 - A P R I L - 2 0 2 2

5-4-2022 18:33:32

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 35

5-4-2022 18:33:32

50Vitaal_editie_1 maart_2022.indd 36

5-4-2022 18:33:33