50VitaalPlus April 2021

VitaalPlus 50 JAARGANG 7 —

EDITIE 1—APRIL—2021

CULINAIR Creatief in de tuin Voor (m)elk wat wils Kruidenolie van kruiden uit de tuin Start Kreeftenseizoen

3 5 5 6

FINANCIEEL Mogelijk zult u nu denken: Licht aan het einde van de tunnel.

Dachten we dat niet allemaal rond de verkiezingen van 17 maart?

Kon het mooier? Het begin van de lente, een week later de overgang naar de zomertijd en krap een weekje later, met Pasen, de terrassen weer open. Het eerste echte bewijs van versoepeling van de broodnodige voorzorgsmaatregelen tegen corona. Wat waren we blij met dat vooruitzicht!

En toch ging het niet door. Lessen in incasseren. Lessen in omgaan met teleurstellingen. Lessen in nederigheid. Die hebben we het afgelopen jaar wel gehad.

Dat de meerderheid van ons pal achter de genomen maatregelen staat is een feit. Nou ja, pal. Die meerderheid ziet gelukkig wat er voor nodig is om uit de gevarenzone te komen.

Mogelijk het besef dat wanneer we nu opgeven de opofferingen van het afgelopen jaar tevergeefs geweest zouden zijn.

Het is jammer dat de tunnel steeds langer blijkt te worden, maar toch …

Stel je eens voor: de terrassen echt open, natuurlijk met mooi weer. Desnoods met de jas aan en de terrasverwarming op volle kracht. Weer meer dan één vriend of familielid tegelijk ontvangen. Gewoon weer samenzijn. Weer op vakantie gaan. Weer ten volle genieten van de vrijheid die we hadden en zo goed kennen, de vrijheid die we altijd voor vanzelfsprekend hielden.

Trekken we dan massaal de wereld weer in? Organiseren we (tuin)feesten met iedereen die ons lief is erbij? Gaan we … ?

Gaan we ook weer knuffelen?

Of hebben we echt wat geleerd het afgelopen jaar? Gaan we straks zelf net zo behoedzaam te werk met het ons gunnen van de hernieuwde verworvenheden zoals de regering die ons al een jaar lang probeert behoedzaam door deze pandemie te loodsen, rekening houdend met alle wensen maar met name met wat nodig is om het gevecht van ‘het griepje’ te overwinnen?

Ik ben ook benieuwd.

En we komen er nu snel achter!

Blijven we kijken naar de tunnel of kijken we naar het licht?

Staat licht niet ook voor Pasen? Ja toch. Het is maar wat je graag wilt zien!

Jos van Gils, hoofdredacteur

Een beetje waardering Geen nieuwe fossiele brandstofauto’s vanaf 2030?

Hoe voor te bereiden op een beurscrash?

7 9

GEZONDHEID Hoe word je vitaal ouder?

Volhouden Rouwend hart Helpt wandelen om af te vallen?

10 11 11 12

JURIDISCH Straks weer onbezorgd op vakantie?

Kort verhaal – De nieuwe chef

13 13

KUNST & CULTUUR Brueghel en tijdgenoten Het Rijksmuseum in 2020 De Pont museum Toorop: tussen geloof en hoop Annelied van Dijk – De ziel van ijzer Rijksmuseum Muiderslot

14 14 15 15 16 18

MAATSCHAPPELIJK Aan de andere kant …

De eerste prik De Luisterlijn

19 19 20

MUZIEK & ENTERTAINMENT Vitale … Vijfenzestig The Golden Earring Binnenkort in de bioscoop

21 21 22

VAKANTIE Zee Ode aan een nieuwe lente

23 23

VRIJE TIJD De dagen van de bluegrassliefde 25 Olifantje geboren in Wildlands 25 Wieringen en de Kop van Noord Holland 26 Pijnklachten tijdens of na het fietsen?

28 Streekpad Westfriese Omringdijk 29 Dagelijks een stukje fietsen 30

WONEN Glowgolf Het Wilde Westen Duurzame stadsdistributie Bloombux

@50Vitaal @50Vitaal 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 1

7

31 33 33

@50VitaalPlus @50VitaalPlus 30-3-2021 19:51:44

Ervaart u ongemakken tijdens of na het fietsen?

SQlab lost alles voor u op met behulp van een breed assortiment aan ergonomische producten, waaronder zadels. Benieuwd naar welk zadel geschikt is voor u?

Ga voor meer informatie naar de dichtstbijzijnde SQlab dealer of bezoek www.sqlab.nl.

BESTEL ONLINE

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 2

30-3-2021 19:51:46

CULINAIR Gebakken zalmfilet met een tuinkruidenlaagje

Ingrediënten voor 4 personen 600 gram verse zalmfilets op de huid Sap van een citroen Het wit van 1 rauw ei 20 gram verse dille 2 takjes dille apart houden 3 takjes peterselie Een half bakje gesneden bieslookringetjes 4 eetlepels olijfolie 600 gram verse groene asperges Verse aardappeltjes (malta is lekker) Bereiding Was de vis zodat de laatste schubben van de huid verwijderd worden en dep ze daarna droog met keukenpapier.

Besprenkel de vis met de helft van het citroensap.

Klop het eiwit goed los en smeer de zalm hier mee in.

Niet aan de huidzijde.

Snijd alle kruiden helemaal fijn en maak er een mengseltje van. Druk de zalmfilets rondom, behalve op de huid-

zijde, stevig in ongeveer 70% van de gehakte kruiden, zodat ze geheel met kruiden bedekt zijn.

Roer de rest van de kruidenmix met de citroensap door de helft van de olijfolie. Snijd de konten (ongeveer 5 cm) van de asperges en halveer in ze de lengte. Kook de asperges in een pan in water met zout in 5 minuten beetgaar. Kook de aardappeltjes met 2 takjes dille gaar.

Verhit de rest van de olie in een koekenpan met antiaanbaklaag. Leg de zalmfilets op de huidzijde in de pan en dek met aluminiumfolie af.

Laat de zalm op laag vuur in 8-10 minuutjes zachtjes net aan gaar worden. (Als zalm te gaar is wordt het droog en dat is niet zo lekker.)

Neem de asperges met schuimspaan uit de pan en verdeel over de borden.

Bestrooi met zout en schep de kruidendressing erover.

Leg de zalm voorzichtig op de asperges. Serveer met de aardappeltjes.

Ik doe er vaak een beetje gesmolten boter bij.

Kcal 810

COLUMN Arjen Zeevenhooven Topkok

Creatief in de tuin Als je in een zogenaamd luxe restaurant eet zie je heel vaak dat de gerechten prachtig opgemaakt zijn met krokantjes, crème­ pjes, sliertjes en frutseltjes. Schitterende kunstwerkjes die vaak afgemaakt zijn met kleurrijke bloemetjes. Je mag er van uitgaan dat alles op het bord eetbaar is … Maar bloemetjes??

Ik kan je geruststellen. De bloemetjes waarmee de koks de gerechten zo mooi decoreren zijn speciaal gekweekt en 100% eetbaar. Dit gezegd hebbende moest ik even denken hoe leuk het is om zelf eetbare bloemetjes te kweken naast de basilicum, dille, rozemarijn, tijm en munt die de meeste liefhebbers van zelf gekweekte eetbare kruiden in de tuin hebben staan.

Het leuke is, wanneer je in de wereld van de eetbare bloemen duikt, je er achter komt dat je veel bloemen die je misschien al wel in de tuin hebt staan gewoon kunt eten. Hierbij geef ik jullie een aantal voorbeelden van makkelijk te kweken bloemetjes die best lekker en leuk in gerechten zijn.

Als tip wil ik meegeven dat alle eetbare bloemen het lekkerst zijn als ze jong zijn.

Oost-Indische kers Deze bloem is echt prachtig als decoratie en ook heel lekker.

Hij smaakt een beetje pittig zoals radijsjes. Je kunt ze gewoon zaaien in potten en laten groeien in de zon en in de schaduw.

Echt moeilijk is het plantje niet.

De Goudsbloem Goudsbloem wordt ook wel calendula genoemd en wordt veel gebruikt in cosmetica. De bloemen zijn ook prachtige eetbare decoratie. Je kunt ze zaaien in potten en in de zon laten uit­ groeien tot bloemetjes. Ze smaken wat peperig en een beetje bitter en zijn ook lekker in de thee. Als ze eenmaal bloeien blijven ze bloeien tot het weer gaat vriezen.

Het madeliefje Echt lekker is dit bloemetje niet maar ze ziet er lief en leuk uit en is natuurlijk ook eetbaar.

Viooltjes Viooltjes zijn misschien meer voor het voorjaar maar met een beetje poedersuiker op het blad zijn ze erg leuk als decoratie op taarten. En ja, zij zijn gewoon eetbaar, ze smaken licht zoet.

Hibiscus Deze schitterende bloem is eetbaar als hij jong is. De blaadjes smaken friszuur. De oudere bloemen zijn niet zo lekker en wor­ den wat bitter en muf.

Paardenbloem Wie kent de paardenbloem niet … je ziet hem overal in Neder­ land volop bloeien in het seizoen. Ook voor de paardenbloem geldt dat hij het lekkerst is als hij nog jong is en er fris uitziet.

Je kent het gezegde ‘Die oude bok lust nog wel een jong blaadje’ vast wel. Nou ja. Oude bokken weten dus ook dat oudere bloe­ men minder lekker zijn dan jongere.

Laat ik hier verder maar niet te veel over zeggen.

Veel plezier Groet, Arjen

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 3

3 30-3-2021 19:51:48

CULINAIR

Preisoepje met kruidenkaas

Ingrediënten voor 4 personen 125 gram salami- of chorizoplakjes 2 eetlepels olijfolie 2 rode uien 2 courgettes 3 takjes tijm 2 takken rozemarijn 3 takjes oregano 125 gram geitenkaas 6 middelgrote eieren 1 handje gemengde sla uit een zakje Bereiding Verwarm de oven voor op 225°C. Snijd de salami in dunne reepjes. Verhit de olijfolie in een koekenpan en bak de salami of chorizo zachtjes knapperig. Schep de gebakken vleeswaren op keukenpapier en laat de reepjes uitlekken.

Snijd de ui in ringen en de

4 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 4

courgette in dunne plakjes, bijvoorbeeld met een scherp mes.

Bak de ui en courgette in het bakvet van de salami of chorizo in een minuut of 5 beetgaar.

Ris de kruiden van de takjes en snijd ze heel fijn.

Rasp de geitenkaas.

Meng de eieren met de kruiden en de helft van de geraspte kaas in een kom en klop dit los met een garde.

Maak op smaak met een beetje peper en zout.

Beboter een passende ovenschaal en giet het courgettemengsel met het eimengsel erover in de schaal.

Strooi de vleeswaren en de rest van de kaas erover. Schuif de schaal net onder het midden in de oven en laat de frittata in 25-30 minuten gaar worden.

Lekker met een beetje sla ernaast en een flink stuk stokbrood.

Ingrediënten voor 4 personen 2 eetlepels olijfolie 4 dunne preien in ringen gesneden en goed gewassen 250 gram aardappelen geschild en in blokjes gesneden 1,5 liter water 2 bospaddenstoelenbouillonblokjes Een handje verse basilicumblaadjes Half bakje bieslook in fijne ringetjes gesneden 150 gram verse roomkaas (zoals mon chou, een ander merk mag ook) 1 theelepel kerriepoeder 1 teentje knoflook uitgeperst

Bereiding Verhit de olijfolie in een pan en bak de prei en aardappelblokjes 4 minuutjes glazig. Voeg het water en de bouillonblokjes toe en breng het geheel rustig aan de kook. Kook de soep 15 minuten op zacht vuur en pureer alles met de staafmixer.

Snijd ondertussen de blaadjes basilicum fijn en roer de roomkaas los. Roer basilicum, het kerriepoeder en de knoflook door de roomkaas.

Serveer de soep met gebakken brood en een flinke klodder roomkaas in de soep en bij het brood natuurlijk. Garneren met gesneden bieslook.

Kcal 415

Courgette frittata met tijm, rozemarijn en oregano

Kcal 475

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:51:51

CULINAIR

Voor (m)elk wat wils Een echte wijnkenner en -liefhebber die een glaasje exclusieve rode wijn van een fameus chateau bestelt, de wijn verwachtingsvol in het glas laat walsen en van het bouquet geniet om er vervolgens een ijsblokje in te knikkeren, kan op weinig begrip en waardering rekenen. Pakweg 75% van de mensen die zichzelf een koffieliefhebber noemen, bestelt een cappuccino of andere variant waarbij de koffie in een flinke hoeveelheid melk verdwijnt, zonder dat iemand met de ogen knippert.

Ik ga het hebben over melk.

Ikzelf stam uit halverwege de vorige eeuw, en zolang als ik me kan herinneren is het gebruikelijk om melk in de koffie te doen.

Ongepasteuriseerde melk direct uit de koe, via het zwartgeblakerde melkpannetje in het kopje, mét dik vel, of koffiemelk uit een cupje of flesje. Dat waren toen de opties.

Gaandeweg kwamen daar magere melk, halfvolle melk (halflege melk, zegt de pessimist), volle melk, houdbare melk, of gecondenseerde melk bij. Allemaal afkomstig van

koeien. Dat is snel aan het veranderen.

Naarmate het besef groeit dat het voor een koe absoluut niet leuk en gezond is om continu melk te produceren, neemt de belangstelling voor alternatieven toe. Tot pakweg twee jaar geleden was sojamelk het gangbare alternatief voor koeienmelk. Met soja als basis was het in ieder geval diervriendelijk, want er komt geen koe bij kijken.

Met een relatief lage maximum temperatuur, minder mooi schuim en een wat zoetige smaak is het weliswaar niet altijd de favoriet van een barista, maar voor een lactose-intolerante koffiedrinker is het een uitkomst.

Maar ja, voor sojaplantages moet het tropisch regenwoud wijken, en de verscheping van die soja is ook niet echt klimaatneutraal dus het geweten begon te knagen.

Gemaakt van, jawel, haver, is het niet afkomstig van een dier (met flinke CO2-uitstoot), bevat het geen soja, en zijn de grondstoffen lokaal verkrijgbaar. In een betrekkelijk korte tijd is dit product doorontwikkeld tot een smaakneutrale, goed schuimbare, lactosevrije en glutenarme ‘melk’. Het is nu al de nummer 2 in koffiebars en sommigen steken hun nek al uit door het als enige melksoort aan te bieden. In Amerika is het niet aan te slepen.

Voor de consument is er dus steeds meer keuze op melkgebied. Géén melk in je koffie is trouwens ook een keuze …

Frans van Rossum

Het Zweedse bedrijf Oatly timmert inmiddels flink aan de weg met hun havermelk.

Kruidenolie van kruiden uit de tuin In mijn artikel in dit blad over het kweken en gebruiken van bloemen heb ik het niet over kruiden gehad. De meesten van u hebben vast wel wat kruiden in potten of in de grond staan, maar wat doe je dan met al die kruiden die je over hebt?

Het groeit maar door dat levende spul.

Tijm rozemarijn olie 3 stengels rozemarijn 5 stengels tijm 250 milliliter olijfolie Bereiding Maak de tijm en de rozemarijn fijn in een vijzel.

Doe alles bij elkaar in een schone fles, schud het goed en laat het twee weken staan.

Heerlijk om een visje in te bakken.

Hieronder een aantal kruidenolievarianten. Kruiden lenen zich prima om te conserveren in oliën. Zo gaan zij veel langer mee. Voor alle kruidenoliën geldt dat je ze het beste in de koelkast kunt bewaren.

Kruidige olie 2 eetlepels kerriepoeder 2 teentjes gepelde knoflook 10 kruidnagels 250 milliliter olijfolie Bereiding Kneus de knoflook en de kruidnagels in een vijzel.

Doe samen met de olie in een schone fles en laat de smaken twee weken intrekken.

Heerlijk om een stukje kip in te bakken.

Winterolie 6 kruidnagels 1 eetlepel zwarte peperkorrels 6 peulen kardemom 1 kaneelstok Bereiding Vijzel de kruiden behalve de kaneel.

Doe samen met de olie in een schone fles en laat de smaken twee weken intrekken.

Heerlijk voor het bereiden van ovengroenten.

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 5

5 30-3-2021 19:51:54

CULINAIR

Start kreeftenseizoen zonder feestelijkheden Op donderdagochtend 25 maart is in Zierikzee het kreef­ tenseizoen officieel geopend. Kreeftenvisser Gerrie van den Hoek heeft met zijn boot MS3 de eerste Oosterschel­ dekreeft van het jaar 2021 binnengehaald. Later in de ochtend is deze kreeft door Gerrie aan de heer Luit Ezin­ ga, voorzitter van de Stichting Promotie Oosterschelde­ kreeft, overhandigd.

In de middag zal deze kreeft door de vicevoorzitter van de Stichting Promotie Oosterscheldekreeft Hans van Geesbergen worden doorgegeven aan de bekende cabaretier Najib Amhali, ambassadeur van de Stichting Sawasdee.

Vanwege de coronabeperkingen kan evenals vorig jaar geen grote Amerikaanse veiling op de visafslag van Colijnsplaat worden georganiseerd. Toch heeft visafslagorganisatie United Fish Auctions een manier

gevonden om de kreeft te verkopen en hoopt zij met de opbrengst een substantiële donatie te kunnen doen voor de Stichting Sawasdee.

Via de verkoop van de eerste Oosterscheldekreeft hoopt de stichting extra middelen in te zamelen om een recent opgezette school voor agrarisch beroepsonderwijs in Cambodja verder uit te breiden.

Sinds het jaar 2000 organiseert de Stichting Promotie Oosterscheldekreeft op de laat-

Foto’s Balth. Roessingh ste donderdag van de maand maart de officiële en feestelijk opening van het kreeftenseizoen. Twee jaar op een rij heeft deze feestelijke opening niet plaats kunnen vinden.

Toch heeft het bestuur besloten om, ondanks de Covid-19, een kleinschalige opening te organiseren.

Daartoe zijn in de ochtend videobeelden en foto’s gemaakt van het binnenhalen van de eerste Oosterscheldekreeft.

“Nu maar hopen dat de terrassen en restaurants zo snel als mogelijk open gaan, zodat we weer met ons allen kunnen genieten van deze mooie Zeeuwse lekkernij”, aldus Ezinga. www.oosterscheldekreeft.nl

GENIETEN OP ZONDAG ARRANGEMENT v.a.

70,00 p.p.

Zo houdt u de lucht overdag en ’s nachts koel én schoon.

24 uur per dag ventileren is belangrijk voor het verversen van de lucht en draagt bij aan een prettig en gezond binnenklimaat.

ARRANGEMENT INCL.

Een airco filtert de lucht en zorgt dat u een aangename temperatuur heeft in uw woning.

• Overnachting in comfort kamer • Uitgebreid ontbijtbuffet • Arrangementen keuzemenu

Bel ons voor de mogelijkheden op 0541 - 820 902 of kijk op onze website

Aircovoorinhuis.nl 6 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 6

hotelcuijk.nl

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:51:56

FINANCIEEL

COLUMN Gerbert Middelkoop FFP RB

Een beetje waardering

Nederland vraagt EC om geen nieuwe benzine- en dieselauto’s meer toe te staan in 2030 Samen met acht andere EU-landen vraagt Nederland de Europese Commissie het laten verdwijnen van auto’s met een verbrandingsmotor te versnellen. In een brief aan het dagelijks EU-bestuur stellen de negen dat de verkoop van nieuwe auto’s en bestelbusjes die op benzine of diesel rijden verder aan banden moet worden gelegd om bij te dragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot in de Europese Unie.

“Als je rekening houdt met de levensduur van auto’s en het bereiken van CO2-neutraliteit in 2050, dan moeten nieuwe auto’s met verbrandingsmotoren rond 2030 worden uitgefaseerd”, zegt demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur). De andere ondertekenaars zijn Oostenrijk, België, Luxemburg, Denemarken, Malta, Griekenland, Ierland en Litouwen.

De transportsector is voor een kwart van alle uitstoot van broeikasgassen in de EU verantwoordelijk en een van de grootste veroorzakers van luchtvervuiling in de steden, schrijven de EUlanden. “Het verminderen van de uitstoot door het wegverkeer zal de sleutel zijn want het vervoer over de weg is goed voor circa 70 procent van de totale broeikasgassen in het transport, waarbij lichte bedrijfswagens een vitale rol spelen.”

De EU-landen hebben afgesproken 55 procent minder CO2 te zullen uitstoten in 2030 in vergelijking met 1990 en in 2050 klimaatneutraal te zijn.

Bron: ANP/europa-nu.nl

Kent u onze nieuwsbrief al? www.50vitaalplus.nl/nieuwsbrieven

Dat de strijd tegen het coronavirus nog steeds niet is gewonnen is helaas overduidelijk. Inmiddels ruim een jaar houdt het virus ons land (en de rest van de wereld) in de greep. De tweede golf duurt al maanden en het aantal besmettingen blijft hoog. Daarbij spreekt men nu al van de derde golf.

Veel ondernemers hebben het financieel zwaar. Ondanks alle hulp welke door de overheid door middel van diverse steun­ maatregelen wordt geboden is het de vraag hoeveel bedrijven de strijd per saldo gaan verliezen. Ondanks dat de werkloosheid tot op heden laag is en het aantal faillissementen zelfs op het laagste niveau van de afgelopen jaren is aangekomen, lijkt het stilte voor de storm.

Naast de financiële schade is ook de sociale impact voor vele van ons groot. Zeker voor ouders met schoolgaande kinderen is het denk ik topsport. Thuiswerken en dan ook nog thuisonderwijs bieden lijkt geen ideale combinatie. Ook de impact van de avond­ klok is voor velen groot. Al was het alleen al gevoelsmatig.

Al met al is het dus niet gemakkelijk allemaal. In een leven waar iedereen dacht recht te hebben op onbeperkte vrijheden is het afzien als opeens allerlei beperkingen worden opgelegd. De beperkende maatregelen zoals de lockdown en de avondklok mogen ondanks haar grote impact echter nooit een vrijbrief zijn te gaan rellen en vernielen. Uitgezonderd een roerige periode eind januari lijkt het erop dat het overgrote deel van de bevol­ king van Nederland zich netjes houdt aan de door onze overheid opgelegde maatregelen.

Tuurlijk is er ook commentaar en gemopper. Bij elke maatregel is er wel een groepje van experts of belanghebbenden die het anders willen of beter weten. En alles wordt in de media van A tot Z uitgekauwd. Daarbij wordt de door de overheid geboden steun niet door iedereen op zijn waarde geschat.

Heel eerlijk … ik denk dat we in een dermate grote economischeen gezondheidscrisis zitten dat er geen (voor iedereen passende) oplossing kan worden geboden. Je hebt altijd bijzondere situ­ aties die tussen de wal en het schip vallen. En de gevolgen zijn bij de een nu eenmaal groter dan bij de ander. Het bieden van maatwerkoplossingen zou veel leed kunnen voorkomen maar is praktisch niet uitvoerbaar.

De maatregelen van ons kabinet komen onder enorme (tijds) druk tot stand en worden gemaakt zonder te weten hoe het er over een maand voor staat. Bij een beoordeling achteraf zullen er om die reden vast en zeker kanttekeningen geplaatst kunnen worden bij eerder genomen beslissingen.

Op de vraag of ons kabinet alles goed heeft gedaan in deze extre­ me crisis kan ik volmondig zeggen: Nee niet alles.

Maar ga er maar aanstaan. Voor een dergelijke situatie is gewoon geen oplossing waarin voor iedereen alles goed geregeld wordt zonder dat er fouten worden gemaakt of je soms een beslissing moet herzien of bijstellen.

Het hebben van een eigen mening is goed, het leveren van kritiek is menselijk en tot op zekere hoogte ook prima, zeker als dat wordt gedaan met respect en rekening houdend met de omstan­ digheden waarin wij ons bevinden.

Dat de oppositie in deze verkiezingsstrijd tegen alles aanschopt vind ik geen goed signaal. Liever zou ik zien dat men ook in de politiek met zijn allen eensgezind de schouders eronder zou zetten. In tijden van crisis werkt een politiek stelsel met diverse partijbelangen niet mee in het vinden van een voor iedereen meest passende oplossing. gerbert@lt-advies.nl Het denken in het landsbelang ont­ breekt eraan.

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 7

7 30-3-2021 19:51:58

LIGIER JS60 Brommobiel én SUV!

De nieuwe JS60 van Ligier is een brommobiel en een SUV tegelijk. Imposanter gaat het niet worden! De JS60 Chic Progress rijdt u al voor € 15.595. Voor nog meer comfort kunt u kiezen voor de DCI motor op de Chic en Chic Sun uitvoering.

Ontdek de verschillen en kom langs voor een proefrit!

Ligier

JS60L Chic vanaf

€ 15.595 Kijk op ligiergroup.nl/dealernetwerk voor uw dichtsbijzijnde dealer of bel naar 0800 023 1026 (gratis) Een brommobiel rijdt u met een autorijbewijs of een AM-rijbewijs. Genoemde prijs is rijklaar, inclusief afleveringsinspectie, poetsen, 45km-sti cker en kosten voor kenteken. © 11-20 8 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 8

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:02

FINANCIEEL

Hoe voor te bereiden op een beurscrash?

De laatste tijd wordt er in de pers steeds vaker geschreven over een mogelijke beurscrash. Eens in de zoveel tijd is de beurs toe aan een correctie en soms is dat een crash. Wat moet je doen (of juist laten) als je een beurscrash verwacht?

Wat is een correctie en wat is een crash?

Het is algemeen bekend dat een aandelenbeurs met haar koersen geen rechte lijn kent, de beurs heeft ups-and-downs. Een koersval van enkele procenten in een dag kan gemakkelijk gebeuren. Wie een aandelenportefeuille van € 10.000 heeft, kan dus gemakkelijk zijn portefeuille honderden euro’s in waarde zien dalen. Dat is niet leuk, maar de wetmatigheid van de beurs laat zien dat dit vaak tijdelijk is.

De volgende dag of de volgende week kan dit ‘papieren verlies’ al weer zijn goed gemaakt. Maar soms duurt het allemaal wat langer. Hoewel er verschillende meningen over zijn, is een gangbare benadering dat een val van maximaal 10% een correctie heet en dat een verlies van rond de 20% tot 30% in een aantal dagen of weken een crash wordt genoemd.

Is de geschiedenis ook de toekomst?

De geschiedenis laat zien dat een beurscrash vaak samenvalt met een onverwachte gebeurtenis, een gebeurtenis die bijna niemand van tevoren heeft zien aankomen of heeft voorspeld.

Deze gebeurtenissen hebben vaak een enorme impact op de wereld en zijn veelal schadelijk voor de welvaart.

De gevolgen van de huidige coronapandemie zouden dus zomaar eens kunnen leiden tot een crash. Maar naar verwachting alleen als de impact toch groter is dan nu al wordt verwacht.

De toekomst zal het uitwijzen.

Misschien is het dit keer toch net weer even anders.

Maar wat kun je doen als je toch

een beurscrash verwacht? Kun je je hier wel tegen wapenen?

Belangrijk is terug te gaan naar de basisvragen bij beleggen.

Past beleggen wel bij jou?

Allereerst, beleggen moet bij je passen. Zowel emotioneel als financieel. Als je wakker ligt van een mogelijke koersval en je leven wordt er door bepaald, is beleggen waarschijnlijk minder geschikt voor je. Heb je het geld meteen of op korte termijn nodig, ook dan: beleg dan niet.

Beleggen is voor diegene die emotioneel kan overzien dat aandelenkoersen nu eenmaal fors kunnen bewegen en voor diegene die het financieel aankan een lange periode niet om te kijken naar zijn belegde vermogen.

Waardeontwikkeling Onderzoek door een grote vermogensbeheerder liet zien dat als je in 1980 10.000 Amerikaanse dollar had geïnvesteerd en je nooit had bijgekocht of verkocht, je dan na veertig jaar ruim 697.000 Amerikaanse dollar aan waarde zou hebben.

Zou je ieder jaar wel hebben gekocht en verkocht en daardoor net de vijf beste beursdagen hebben gemist, dan zou dit bedrag slechts 432.000 dollar zijn geweest. En zou je de vijftig beste dagen hebben gemist (dan handel je zo’n beetje iedere week en ben je een erg actieve belegger) dan zou de waarde slechts 48.000 dollar zijn geweest na veertig jaar. Conclusie: door heel veel te handelen en actief in en uit de markt te stappen had je bijna 650.000 dollar aan waarde laten liggen.

Wat zeggen deze cijfers?

Dat het belangrijk is dat je niet te veel handelt en niet te veel doet aan stockpicking (dit is het selecteren van aandelen waarvan een goed rendement wordt verwacht). Het is razend moeilijk om de juiste keuzes te maken. Dat geldt voor professionals, maar nog meer voor mensen die geen directe toegang tot informatie hebben en afhankelijk zijn van wat er in de pers verschijnt.

De cijfers uit het onderzoek zijn gebaseerd op een index, namelijk de 500 aandelen die in Standard and Poor’s 500 zitten.

Daarmee zien we een tweede boodschap die heel belangrijk is: spreiding Door te spreiden wed je niet op één paard. Je belegt in verschillende soorten effecten (aandelen, obligaties, vastgoed) en in meerdere regio’s en sectoren.

Toch kan ook spreiding niet altijd voorkomen dat je verlies lijdt. Markten als geheel gaan nu eenmaal omhoog en omlaag, over de hele breedte. Spreiding zorgt er wel voor dat je als belegger niet bent overgeleverd aan één of een paar bedrijven, met wie het misschien toevallig veel minder goed gaat dan het hele mandje van 500 bedrijven in dit geval. Naast het spreiden van je belegging leert de geschiedenis ons dat goede ‘timing’ structureel niet mogelijk is.

Wie overweegt te beleggen of al in de markt zit, dient zich eigenlijk af te vragen wat voor beleg-

ger hij of zij is. Die constatering is namelijk een zeer belangrijk onderdeel bij de bepaling van het verdere beleggingsproces.

Voorafgaand aan de vraag hoe te beleggen is enorm belangrijk te bepalen hoeveel geld je eigenlijk kunt gaan beleggen en dus hoeveel je aan spaartegoed achter de hand houdt. Daarna is belangrijk welk risico je wilt lopen.

Ga je volledig in aandelen of kies je een mix van aandelen en obligaties? En dan is er natuurlijk de keuze of je zelf gaat beleggen of dat je een professional inschakelt. Ook komt de vraag aan de orde of je wilt beleggen in individuele aandelen of juist in een gespreide portefeuille met beleggingsfondsen en misschien ook wel indexfondsen.

Bij het maken van al die keuzes hoort veel marktinformatie.

Want kennis is macht. Ook bij beleggen.

Of er een beurscrash komt, is (als je op basis van jouw weloverwogen keuzes belegt) voor de langere termijn opeens niet meer zo relevant. Veel belangrijker is dus of beleggen bij je past en of je beleggingshorizon lang genoeg is.

En als dat dan het geval is, wordt uiteraard belangrijk hoe je jouw belegging het beste kunt inzetten voor het realiseren van je persoonlijke doelen.

Gerbert Middelkoop, belastingadviseur en financieel planner. (06 13 01 04 20)

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 9

9 30-3-2021 19:52:03

GEZONDHEID

Hoe word je vitaal ouder?

50-plus en vitamines Gezond en gevarieerd eten is belangrijk om vitaal ouder te worden, omdat essentiële vitamines en mineralen een belangrijke rol spelen in onze energiestofwisseling. Ook het afweersysteem blijft sterk bij een goede voeding.

Om vitaal te blijven, is een gezond voedingspatroon met voldoende vitaminen en mineralen belangrijk. Het Voedingscentrum adviseert niet voor niets om dagelijks 250 gram groenten en twee stuks fruit te eten. Zorg daarbij voor voldoende variatie.

Wie met de seizoenen eet en varieert in kleur van voeding, krijgt in principe voldoende vitaminen en mineralen binnen.

Ben je boven de vijftig, dan is die gezonde voeding natuurlijk onverminderd belangrijk. Maar bij het ouder worden gaat de stofwisseling op een lager pitje branden. Hierdoor is steeds minder energie uit de voeding nodig. Geen wonder dus dat de eetlust bij het ouder worden vaak afneemt. De behoefte aan vitamines en mineralen is echter hetzelfde, soms zelfs hoger.

De behoefte aan vitamine D bijvoorbeeld.

Vitamine D Vitamine D heeft meer invloed dan gedacht werd. Zo is gebleken dat een te lage inname van vitamine D invloed heeft op depressie. Vitamine D is belangrijk voor de opbouw en het behoud van sterke botten, omdat het de opname van calcium in het skelet stimuleert. Vitamine D wordt in de huid aangemaakt onder invloed van zonlicht. Uit onderzoek blijkt dat de huid van de oudere mens steeds minder vitamine D aanmaakt.

De Gezondheidsraad adviseert een vitamine D supplement voor vrouwen vanaf 50 jaar (10 mcg per dag) en voor iedereen vanaf 70 jaar (20 mcg per dag).

Vitamine B12 Ook vitamine B12 is belangrijk voor 50-plussers. Vaak wordt deze vitamine uit vlees, vis,

10 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 10

zuivel en eieren slecht opgenomen door ouderen, zeker bij infecties aan maag of darmen.

Hierdoor kan de maagzuurproductie namelijk verminderen.

In ons speeksel en in de maag worden enzymen gemaakt, die ervoor zorgen dat vitamine B12 goed wordt opgenomen in onze darmen. Als we ouder worden dan maken we minder van deze stoffen aan en neemt het risico op een vitamine B12-tekort toe.

In de Verenigde Staten krijgen alle 50-plussers daarom het advies om extra vitamine B12 te nemen. Hoewel we in Nederland geen officieel B12 advies voor ouderen hebben, kan een supplement dus wel een goede aanvulling zijn.

Diezelfde vitamine B12 heeft samen met z’n zusjes B6 en foliumzuur (B11) een positief effect bij het behoud van gezonde vaatwanden. Ze verlagen namelijk het homocysteïnegehalte in het bloed; een stofje dat ontstaat bij de opbouw en afbraak van eiwitten. Een hoog gehalte aan homocysteïne in het bloed wordt in verband gebracht met een verhoogde kans op atherosclerose, hart- en vaatziekten en beroertes.

Vitamine K Naast voldoende Calcium en vitamine D is voldoende vitamine K essentieel voor het behouden van sterke botten. Vitamine K zorgt ervoor dat niet te veel

calcium uit de botten wordt afgebroken en met de urine wordt uitgescheiden. Daarnaast zorgt vitamine K voor een goede bloedstolling.

Calcium Calcium is een mineraal dat nodig is voor de opbouw en het onderhoud van de botten en het gebit. Calcium helpt tegen bot­ ontkalking op latere leeftijd en is nodig voor een goede werking van de zenuwen en spieren, de bloedstolling en het transport van andere mineralen in het lichaam.

Chroom Het mineraal chroom heeft invloed op de geheugenfunctie en cognitieve vaardigheden bij ouderen. Chroom heeft onder andere positieve effecten op het glucosemetabolisme, dat van invloed is op de hersenfunctie.

Chroom speelt ook een rol bij de verwerking van vetten en koolhydraten. Daarnaast is aangetoond dat het een positief effect heeft op de activiteit van insulinereceptoren. De mineralen mangaan, zink en selenium ondersteunen het glucose- en insulinemetabolisme ook.

IJzer en magnesium De mineralen ijzer en magnesium ondersteunen het energieniveau en houden je vitaal.

IJzer ondersteunt bovendien het concentratievermogen en draagt bij aan een heldere geest.

Medicijngebruik Er kunnen omstandigheden zijn waardoor oudere mensen minder gezond of gevarieerd eten en dus mogelijk een vitaminetekort kunnen ontwikkelen. Denk aan een verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen door gebitsproblemen, sociale isolatie en een verminderde mobiliteit.

Ook gebruiken mensen boven de 50 jaar meer medicijnen, terwijl bepaalde medicijnen de opname van vitamines verstoren. Dit geldt bijvoorbeeld bij sommige bloeddrukverlagers. Dan kan er als aanvulling een multivitamine voor senioren geslikt worden.

Overleg eventueel met je arts of dit nodig is.

Voeding voor het brein Een goede concentratie van B-vitamines, vooral van vitamine B1, B2, B6, foliumzuur en B12, ondersteunen het concentratievermogen en het geheugen. Maar er zijn nog veel meer voedingsstoffen die nodig zijn voor de hersenen. Dit gaat bijvoorbeeld ook op voor vitamine C, D en E en voor omega 3-vetzuren. Ook jodium, ijzer en zink zijn goed voor het geheugen.

Bron: Gezondheidsnet.nl

Vitamine B6

Vitamine B6 zit in vlees, eieren, vis, brood en graanproducten, aardappelen, peulvruchten, groente, melk, melkproducten en kaas.

Vitamine B11 (foliumzuur)

Foliumzuur komt van nature voor in groenten, vooral de groene soorten, volkorenproducten, brood, vlees en zuivel.

Vitamine B12 Vitamine D

Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten, zoals melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis en eieren.

Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Vitamine D zit ook in eten: vooral in vette vis, en met wat lagere gehaltes in vlees en eieren. Vitamine D wordt toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten.

Vitamine K

Vitamine K zit in groene bladgroenten, maar ook in andere groenten, fruit, melk en melkproducten, vlees, eieren en granen.

Calcium

Calcium zit in melk, melkproducten, kaas, groente, noten en peulvruchten.

Chroom zit in groenten, fruit, volkoren graanproducten en in mindere mate in vlees en zuivelproducten.

Van nature komt jodium voor in zeewier, zeevis en eieren. Toegevoegd jodium zit in gejodeerd keuken-, tafel- en dieetzout, bakkerszout, brood dat gebakken is met bakkerszout en sommige vleeswaren.

Magnesium zit in brood en graanproducten, groente, melk en melkproducten en vlees.

IJzer zit vooral in rund- en lamsvlees, volkorenbrood, broccoli en sperziebonen.

Zink komt in kleine hoeveelheden voor in veel verschillende voedingsmiddelen, zoals vlees, kaas, graanproducten, noten en schaal- en schelpdieren zoals garnalen en mosselen.

Chroom Jodium Magnesium IJzer Zink

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:03

GEZONDHEID ROUWEND

HART Ik ben Lenny, 57 jaar. Na een scheiding heb ik het geluk weer gevonden.

Wat was het leven fijn samen.

Tot de dag dat we hoorden dat je ongeneeslijk ziek was.

Zo ziek, dat je na 5 maanden overlijdt.

In ROUWENDHART schrijf ik mijn ervaringen over het gemis van mijn grote liefde.

Tis wat tis, en zo is het maar net …

TJA, wat een tekst voor een column!

Zoals een liedje in mijn hoofd zoemt, zingt deze tekst rond in mijn volle, drukke hoofd. Vanmorgen stond ik op met het gevoel dat mijn lichaam en geest onder een vrachtwagen hadden gelegen en de waterlanders naar boven heeft geperst. Dit zal me een dagje worden.

Het is lastig, het is zwaar, het is verwarrend, het is … ja wat eigenlijk?

Tis wat tis, zei mijn coach vanmiddag. En echt, dat is het!

Accepteren, aanvaarden en weer door. Stilstaan bij het moois wat er was, stilstaan bij de gevoelens die er nu zijn en stilstaan bij de nieuwe rouwfase die ik misschien wel ongemerkt insla.

Dit weekend kocht ik een fotocamera en schreef ik me in voor een cursus fotografie. Dit alles om mijn nieuwe leven zonder jou, weer invulling te geven. Daar waar ik moeite heb met foto’s die zoveel herinneringen losmaken, wil ik ook herinneringen maken aan het leven zonder jouw fysieke aanwezigheid, hoe moeilijk dit soms ook zal zijn.

Tis wat tis, en zo is het maar net. De woorden die op deze dag mijn verbrijzelde gevoel weer heelde. De kaarsjes branden, de oven warmt op, stiekem drink ik het laatste restje rode wijn uit de fles. Ik kijk nog even naar jouw foto, plak er een vlinder bij en spreek de woorden die deze dag tot mijn dag maakte: “Schat, het is wat het is en zo is het maar net!”

Groet, Lenny

COLUMN Olga Commandeur Vitaliteitscoach

‘Volhouden’ Hoe heb jij het afgelopen jaar beleefd en doorstaan?

Hou je het allemaal nog een beetje vol?

Een jaar geleden, bij de eerste lockdown, dacht ik dat het voor een paar weken zou zijn en dat het daarna weer allemaal normaal zou zijn. Niets bleek minder waar. We zitten nog steeds met dat stom­ me virus en zijn gevaren, beperkingen en tegenslagen.

Ik leef ontzettend mee met de mensen die op de een of andere manier geraakt zijn door de corona en zijn gevolgen. We hebben er met z’n allen mee te leven.

Het is mis­ schien een dooddoener en een schrale troost, maar er doen zich ook wel weer mogelijkheden voor. Nu ben ik überhaupt iemand die kijkt naar wat er wel kan en niet naar wat er niet (meer) kan. Je moet die mogelijkheden wel zien, opzoeken of creëren. Het helpt mij in ieder geval om het allemaal een beetje vol te houden. Ik bewoog al redelijk veel, maar moest toch mijn strategie wat aanpassen omdat de sportscholen dicht zijn. Kilometers heb ik gewandeld door de mooiste gebieden.

Ook heb ik overuren gedraaid op de trap bij mij in huis. Ja, niet lachen, ik ben zelfs met mezelf mee gaan doen op de tv, als warming up voor mijn krachttraining thuis.

Mijn werkveld heeft zich ook verplaatst van het verzorgen van workshops in het land naar het geven van online activiteiten.

Hierdoor heb ik ook het vloggen geleerd, je bent nooit te oud om iets nieuws te proberen.

Maar onderhuids blijft er toch iets hangen van onrust, weer interactief met de mensen persoonlijk te gaan bewegen, drang om weer te gaan reizen en noem maar op. Ik denk dat je dat wel herkent. Iedereen heeft natuurlijk zijn eigen beleving en behoeften.

Voor nu: tel je zegeningen, kijk naar wat je nog wel kan en mag.

Word je bewust van wat jij hebt gedaan, of wat jij bent gaan doen door de corona, wat je anders nooit zou hebben gedaan.

Blijf voor je gezondheid zoveel mogelijk bewegen en verstandig eten. En droom van wat je straks allemaal weer kan en mag als we met elkaar dat virus eronder hebben gekregen. … nog even vol houden!

Rouwendhart.wordpress.com

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 11

11 30-3-2021 19:52:07

GEZONDHEID

Helpt wandelen om af te vallen?

Wandelen effectief inzetten voor een gezonder gewicht

Af en toe een wandelingetje, zou dat de oplossing zijn om de extra kilo’s door te veel zitten en te veel snoepen in coronatijd kwijt te raken? Helaas, zo werkt het niet. Toch kun je wandelen wel effectief inzetten om aan je gewicht te werken.

Veel mensen denken dat je kunt afvallen door alleen maar meer te gaan bewegen. Op korte termijn werkt dat niet. Met extra bewegen verbruik je namelijk minder calorieën dan je denkt en je krijgt er ook nog meer trek van. Het is afhankelijk van je gewicht en je conditie hoeveel calorieën je verbrandt met een wandeling, maar grofweg kost een wandeling van een half uur zo’n 150 kcal. Dat is vergelijkbaar met de calorieën die je binnenkrijgt door het eten van een snee brood met kaas of van twee appels. Om de calorieën van een gevulde koek ‘weg te wandelen’ heb je al bijna één uur nodig en als je op de bank tijdens het Netflixen een volledige zak chips wegsnackt, dan zou je ruim vier uur moeten wandelen om die calorieën weer te verbranden.

Wandel elke dag Maak er een gewoonte van om dagelijks te wandelen. Een enkele wandeling zet niet zoveel zoden aan de dijk, maar elke dag een wandeling: dat helpt wel.

Consequent verhoog je daarmee je energieverbruik en je spieren worden sterker. Het werkt het beste als je een vast moment van de dag kiest (of als je een hond neemt die uitgelaten moet worden). Spreek met jezelf af dat je elke ochtend gaat wandelen, of juist na de lunch of elke avond.

Je kunt ervoor zorgen dat je ook echt gaat door het in je agenda te zetten. Of door af te spreken met je partner, een buur of een vriend, zo kunnen jullie elkaar stimuleren te blijven bewegen.

Wandel minimaal een half uur.

Wil je echt méér effect? Wandel dan een uur.

Sterke combinatie Als je af wilt vallen, is het veel effectiever om minder te eten.

Maar nóg beter is de combinatie van minder eten en bewegen.

Je raakt bij het afvallen namelijk niet alleen vetreserves kwijt. Ook spieren worden afgebroken als je afvalt. Door te bewegen houd je je spieren ook tijdens het afvallen in een zo optimaal mogelijke conditie.

Ben je te zwaar dan adviseert de Gezondheidsraad minimaal 1 uur per dag te bewegen. Zet wandelen hierbij effectief in.

Stel jezelf een wandeldoel Probeer de lat met wandelen elke keer een beetje hoger te leggen. Daag jezelf uit om steeds wat verder te lopen. Een goed idee is het om jezelf een doel te stellen. Er zijn talloze mooie lange wandelingen te maken in ons land. Kies een heel mooie lange wandeling uit en ga daarvoor trainen en stel als doel dat je die over een bepaalde tijd een keer wilt gaan lopen. Je zult verbaasd zijn hoe snel je afstanden kunt uitbreiden. Zo werk je stap voor stap aan je conditie en aan

12 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 12

je gewicht en wie weet wandel je ooit de Nijmeegse Vierdaagse of doe je een wandelvakantie.

Doe zo veel mogelijk lopend Natuurlijk is het gemakkelijk om even de auto of de fiets te pakken als je op bezoek gaat bij iemand, of als je een boodschap moet doen. Probeer die gewoonte te doorbreken en loop liever alles wat binnen een straal van twee of drie kilometer is. Dan heb je al weer ongeveer een half uur wandelen te pakken.

Bijkomend voordeel: wandelen vertraagt je tempo, waardoor je even kunt afschakelen van de hectiek van de dag.

Gebruik een stappenteller Een acitivity tracker of smartphone kan je helpen om in de gaten te houden hoeveel stappen je per dag zet. Gemiddeld zetten wij Nederlanders ongeveer 6.000 stappen per dag. Neem voor jezelf een doel in gedachten en werk daar naar toe. Zo kun je iedere dag meer stappen gaan zetten. Probeer eens 10.000 stappen per dag te halen. Meer mag natuurlijk altijd!

Verhoog de intensiteit Heb je het wandelvirus eenmaal goed te pakken, dan kun je natuurlijk steeds verder wandelen, maar je kunt ook kiezen voor wandelen in een hoger tempo.

Het verschil in calorieverbruik

tussen wandelen op een snelheid van 4 km per uur en 6 km per uur is aanzienlijk. Wist je dat je automatisch sneller loopt als je ervoor zorgt dat je goed rechtop loopt, je voeten goed afwikkelt en je armen gebogen meebeweegt met je stappen? Of probeer eens nordic walking.

Dat wandelen met stokken gaat ook op een hogere intensiteit.

Neem een rugzakje mee Een andere manier om meer calorieën te verbranden als je loopt, is zorgen dat je wat extra gewicht meeneemt. Dat kan heel eenvoudig in een rugzakje. Doe hier bijvoorbeeld een fles water in of een paar boeken. Natuurlijk wordt de wandeling zwaarder door dat extra gewicht. Maar je wordt er sterker van en doet nog meer aan spieropbouw. En je verbrandt soms wel tot het drievoudige in vergelijking met een gewone wandeling. En is het zwaar voor je rug? Juist niet!

Door de rugzak loop je meer rechtop, in een meer natuurlijke houding.

Wandelen doet nog meer voor je Wandelen helpt je niet alleen je gewicht beter onder controle te houden. Uit onderzoek is gebleken dat wandelen voor betere doorstroming van je bloedvaten zorgt en helpt je botten stevig te houden. Ook pept wandelen de doorbloeding in de hersenen op.

Dat betekent meer zuurstof naar je hersenen en dat is goed voor je concentratie. Op de langere termijn helpt een goede bloedtoevoer naar je hersenen voor een goed geheugen en verlaagt het de kans op beroertes. Ook wijst onderzoek erop dat wandelen weerstandsverhogend werkt.

Een half uur wandelen per dag blijkt de activiteit van immuuncellen te verhogen. En dat duidt op een betere werking van het immuunsysteem. Tel daar nog bij op dat door het zonlicht je huid vitamine D aan kan maken.

Waar wacht je nog op?

Wandelschoenen aan en gaan!

Bron: www.gezondheidsnet.nl

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:08

JURIDISCH KORT VERHAAL DE NIEUWE CHEF Ik moet je wat vertellen over de nieuwe chef. Hij stinkt. Hij stinkt en niet zo’n beetje. Hij stinkt verschrikkelijk. Niet te harden die mottige zweetlucht. Dat is vooral erg als-ie naast je komt staan om te kijken op het scherm waar je mee bezig bent.

Knap is hij ook niet, vet haar en pukkels. Mijn collega Jill en ik hebben stiekem al verfrissende geurtjes in kasten en laden verstopt. Zelfs tussen de plantjes! Jammer maar de chefs geur wint het van de lavendel, voorjaarsbloemen, frisse citroen, etc.

Er broeide iets op het redactiekantoor. De stemming was bedrukt. De nieuwe chef A, hij voelde zich belangrijker dan hij was, was niet te genieten. Soms verdween hij plotseling fluisterend in z’n telefoon naar de gang en kwam wat later luid mopperend en vloekend weer naar binnen. Z’n gezicht enkele tinten roder. Normaal liet hij altijd iedereen op kantoor mee genieten van zijn oeverloos geleuter aan de telefoon. Tijdens werktijd belde hij met zijn vrouw, zoontje, z’n maten uit het café en de leden van z’n biljartclub. Hij kon zich dat veroorloven; hij was de chef!

Hoe hij chef geworden was, was een andere zaak. Toevallig had ik na enig speurwerk ontdekt dat hij weggepromoveerd was naar dit bijkantoor. Een nieuwe medewerker op het hoofdkantoor, een man met visie en ambitie, bovendien nog een ver familielid van de hoofdredacteur, had hem een lege huls genoemd. Hij kon absoluut niet met A opschieten. De hoofdredacteur hield A de hand boven het hoofd. A had sinds hij op kantoor begonnen was, de hielen van de hoofdredacteur gelikt.

Daarom dacht de laatste dat het een elegante oplossing was om A als chef naar een klein buitenkantoor te verbannen. Zo werd hij bij ons geparachuteerd. Deze promotie werd met vlagvertoon en trompetgeschetter aangekondigd. En de chef groeide en groeide in belangrijkheid. Hij stelde nieuwe, strakke regels op. Alle medewerkers moesten in een dagboek opschrijven hoe laat ze aankwamen en vertrokken, waar ze heen gingen … Natuurlijk werkte dat niet op een vrijgevochten kantoor.

Behalve dan bij twee lieve brave stagiaires. Maar die telden niet echt mee. Jill en ik saboteerden het belangrijke boek en daarna durfden de andere collega’s het ook. We deden wat we altijd gedaan hadden en lieten A een beetje is z’n sop gaar koken.

Belangrijk bleef hij wel; de schakel, het doorgeefluik naar het hoofdkantoor. En hij had gehoord dat het slecht ging, reorganisatie er moesten mensen uit. Maar wie?? Wanneer hoorden we het? En om hoeveel collega’s zou het gaan? Chef liet niets los en wij gisten en gokten. Ieder dag kon de beslissing vallen. Telkens als de cheftelefoon overging, keken we elkaar gespannen aan.

Tot dat moment. De telefoon rinkelde en chef nam op ... Daarna barstte de hel los ... Donderend rende hij naar de gang. De klap waarmee hij de deur dicht gooide, veroorzaakte zowat een aardverschuiving. Onze bureaus trilden en wij ook. Een paar schilderijen vielen van de muur. En weet je wat de reden was?

Je raadt het al. Onze chef was ontslagen. We hebben hem nooit meer gezien! De geur bleef nog een weekje hangen.

COLUMN Mr. A.P.F. de Zwart Notaris

Straks weer onbezorgd op vakantie?

De warmere maanden komen er weer aan en naar we hopen eindelijk ook de versoepelingen van de maatregelen voor de bestrijding van corona. Wie is er niet aan vakantie toe?

Wellicht heeft u al een vakantie gepland, of wellicht bent u heerlijk aan het brainstormen over uw vakantie en vraagt u zich af hoe u deze gaat invullen. Maakt u een verre reis, gaat u met de camper of caravan weg of boekt u toch een vakantiehuis in de buurt?

Het is echter ook belangrijk dat u nadenkt over de situatie waarin u iets overkomt tijdens uw vakantie.

Hoewel het natuurlijk niet leuk is om hierover na te denken, is het toch belangrijk om uzelf af te vragen of u in dat geval de zaken goed heeft geregeld. De makkelijkste manier hiervoor is om te bekijken of u een testament heeft.

Wanneer dit niet het geval is, regelt de wet wat er met uw vermogen gebeurt na uw overlijden. Meestal is het echter aan te raden om een testament op te stellen. In een testament kunt u zelf bepalen wat er na uw overlijden moet gebeuren met uw vermogen.

Hieronder geef ik enkele voorbeelden van wat u zou kunnen regelen in een testament. Deze voorbeelden zijn slechts een kleine greep uit de vele mogelijkheden die een testament biedt.

In een testament kunt u de kleinkinderen of een goed doel iets nalaten. Ook kunt u bepalen wat er moet gebeuren als het hele gezin iets overkomt. Daarnaast kunt u vastleggen wie de zaken moet regelen na uw overlijden. Wellicht is het ook mogelijk om belastingbesparende regelingen te treffen.

Wanneer u een partner heeft waarmee u niet bent getrouwd of bent geregistreerd als partner, kunt u deze in een testament tot erfgenaam benoemen. Zonder testament erft deze partner niets van u wanneer u overlijdt.

Wanneer u al een testament heeft, is het de vraag of dit nog vol­ doet. Als uw situatie is gewijzigd of als het enige jaren geleden is dat u het testament heeft opgesteld, is het aan te raden om te (laten) controleren of het testament nog up to date is.

Kortom, met een testament laat u alles goed en geregeld achter, waardoor uw nabestaanden niet voor verrassingen komen te staan. Bovendien kunt u met een gerust hart en daar­ door onbezorgd op vakantie gaan.

Een testament is alleen geldig als het bij een notaris is opge­ steld en ondertekend. Daarnaast kan de notaris u adviseren en meedenken over de inhoud van uw testament. Gaat u binnen­ kort op vakantie en wilt u nog een testament opstellen of wilt u uw bestaande testament wijzigen of laten controleren, maakt u dan een afspraak voor een bezoek aan de notaris.

(0572 36 36 19)

Floris Faas 5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 13

13 30-3-2021 19:52:09

K U N S T & C U LT U U R Brueghel en tijdgenoten: kunst als verborgen verzet?

– kan de bezoeker zich vergapen aan werk van Albrecht Dürer, Lucas van Leyden, Quinten Massijs, Bernard van Orley, Jacob Jordaens en Peter Paul Rubens.

Werkplaats Pieter Brueghel de Jonge, Kruisdraging, c. 1605 - 151 x 200 x 11, olieverf op paneel © Fotografie Peter Cox Bonnefanten, langdurig bruikleen Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

In de tentoonstelling Brueghel en tijdgenoten: kunst als verborgen verzet? nodigen we de bezoeker uit om de verhalen te ontdekken die schuilgaan achter de Kruisdraging van Pieter Brueghel de Jonge. Voor schilders uit de lange zestiende eeuw (1450-1650) bood deze Bijbelse voorstelling een overdaad aan sprekende, en zelfs satirische details, maar ook de gelegenheid om al dan niet bedekte kritiek op

de eigentijdse maatschappelijke ongeregeldheden te uiten. Het iconische schilderij van Pieter Brueghel de Jonge wordt getoond als onderdeel van een indrukwekkende beeldtraditie, te midden van het werk van zijn voorgangers, tijdgenoten maar ook de grootmeesters die na hem kwamen. In de omvangrijke tentoonstelling – ca.

75 werken in totaal, van de late middeleeuwen tot de hoge barok

Het Rijksmuseum in 2020

Kunst als verborgen verzet?

Aanvankelijk, in de late middeleeuwen, zien we de Kruisdraging vooral afgebeeld als onderdeel van de Passie, de reeks gebeurtenissen die tot Christus’ kruisdood leiden, met de Kruisiging als onbetwist ‘hoogtepunt’. Vanaf de vroege zestiende eeuw evolueert het onderwerp tot een autonoom thema, rijk aan details en betekenis.

In de tentoonstelling wordt zowel aandacht besteed aan de ontwikkeling van deze beeldtraditie, als aan de sociale en politieke omstandigheden waarin Pieter Brueghel de Jonge zijn composities maakte.

In een culminatie van jaren van slecht weer, misoogsten en ziekte, maatschappelijke onrust en religieuze twisten, brak in 1566 de Beeldenstorm uit. Hervormers sloegen de in hun ogen godslasterlijke beelden en schilderijen in katholieke kerken aan gruzelementen. De regent die vervolgens voor de Spaanse koning, Philips II

Het Rijksmuseum is door de covid19 pandemie hard getroffen in 2020. 675.000 mensen bezochten vorig jaar het Rijksmuseum. Dit is 25% ten opzichte van 2019 (2,7 miljoen) en het laagste aantal bezoekers sinds 1964. De samenstelling van het publiek veranderde ook, zo nam het aandeel kinderen (20%) en bezoekers uit Amsterdam (26%) toe.

Daarentegen bereikte het Rijksmuseum via social media meer publiek dan ooit. Dankzij nieuw online aanbod zoals #rijksmuseumunlocked en #rijksmuseumfromhome was het totaal bereik 78 miljoen.

Foto: Installatie van Bloemstilleven met een keizerskroon in een stenen nis van Jacob Vosmaer (1613)

14 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 14

Het Rijksmuseum voerde bezuinigingen door, en kon naast steun van de overheid ook rekenen op

Habsburg, orde op zaken moest stellen, Fernando Àlvarez de Toledo, stelde een schrikbewind in.

Religieuze en politieke dissidenten werden door de beruchte hertog van Alva en zijn Bloedraad meedogenloos vervolgd en ter dood gebracht. Pieter Bruegel de Oude, die in 1569 overleed, zou op zijn sterfbed zijn vrouw opdracht hebben gegeven zijn tekeningen te verbranden, omdat de bijtende satire de familie in moeilijkheden zou kunnen brengen. Tientallen jaren later gaf zijn zoon Pieter Brueghel de Jonge de soldaten die Christus op zijn Kruisdraging naar Golgotha begeleidden de banier van de Habsburgers mee. Deed hij dat omdat een ‘eigentijdse’ religieuze voorstelling voor zijn tijdgenoten beter invoelbaar zou zijn? Of schilderde hij in de geest van zijn vader en is het wapen een bedekt verwijt aan de autoriteit die hervormers ter dood brengt?

Zeker weten zullen we het nooit, de schilder moet zijn bedoelingen met opzet voor meerdere uitleg vatbaar hebben gelaten.

Brueghel en tijdgenoten: kunst als verborgen verzet? is te zien t/m 6 juni 2021.

steun van zijn partners. Founder Philips en hoofdsponsor KPN hebben dit jaar hun partnerschap verlengd. Daarnaast mocht het museum VolkerWessels als nieuwe sponsor verwelkomen.

Taco Dibbits, hoofddirecteur Rijksmuseum: “We zijn zowel de overheid, als ons publiek en partners zeer dankbaar voor de steun en waardering die we mochten ontvangen het afgelopen jaar.

Juist in deze tijden zijn mensen op zoek zijn naar verdieping en verrijking. Het is daarom belangrijk dat het museum open is, zowel fysiek als online. Dat we dit jaar de grootste en meest gedetailleerde afbeelding van de Nachtwacht ooit online konden delen is daar een mooi voorbeeld van.”

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:10

KUNST & CULTUUR

de samenleving. McBride stelde een herinterpretatie voor van haar installatie National Chain (1997) in samenwerking met choreograaf Alexandra Waierstall. De Pont zocht daarop contact met Fontys Dance Academy in Tilburg. Twaalf studenten uit het eindexamenjaar voeren het werk in april uit in kleine groepen in het museum.

Rita McBride: “2020 heeft ons meer bewust gemaakt van onze veronderstellingen en vanzelfsprekendheden met betrekking tot sociale interactie.

National Chain heeft door de jaren heen tot perspectiefverschuivingen geleid. Steeds weer roept het werk een gevoel van verrassing en humor op: het genereert nieuwe manieren van kijken, relateren, bewegen en stilstaan.”

NATIONAL CHAIN 2020/ SOCIAL PRACTICES DE PONT museum Het De Pont museum presenteert in april 2021 National Chain 2020/ Social Practices, een speciaal project van de Amerikaanse kunstenaar Rita McBride, de Duits-Cypriotische choreograaf Alexandra Waierstall en de studenten van de Fontys Dance Academy. Het project is dagelijks live te zien en te beleven als het museum in april voor het publiek is geopend. Mocht De Pont

nog steeds gesloten zijn, dan is het online zonder publiek te volgen via livestreams en social media.

National Chain 2020/Social Practices kwam tot stand naar aanleiding van de uitnodiging, eind vorig jaar, van het museum aan Rita McBride om te reageren op de bijzondere periode van de Covid19-crisis en de impact daarvan op

Nieuwe manier van kijken, bewegen en stilstaan National Chain 2020/Social Practices is een aluminium constructie die als een soort raster laag in de ruimte hangt en deze opdeelt in segmenten van gelijke afmetingen.

In De Pont wordt het werk extra monumentaal en strekt het zich uit over het gehele centrale plein van de voormalige textielfabriek. De bezoeker kan de structuur betreden en zijn eigen weg zoeken in de zee van geschakelde vierkanten.

In deze nieuwe versie is National Chain 2020/Social Practices de speelse interventie die het sinds 1997 is, maar ook een werk dat de

psychologische spanning oproept van een tijd waarin onze bewegingsruimte sterk is ingeperkt.

Fontys Dance Academy National Chain 2020/Social Practices wordt dagelijks geactiveerd door studenten van de Fontys Dance Academy. De bewegingen van de dansers zijn gebaseerd op workshops met choreograaf Alexandra Waierstall met wie Rita McBride eerder samenwerkte. De choreografie voor National Chain 2020/Social Practices krijgt volledig online vorm, via besloten Zoomsessies tussen dansers, choreograaf en de kunstenaar. Een unieke virtuele creatie die alles zegt over de tijd waarin wij leven en tevens een bijzondere samenwerking tussen internationale en lokale kunstenaars van verschillende generaties en disciplines.

Ulrika Kinn Svensson, artistiek adviseur Fontys Dance Academy: “Dit project is een bijzondere versmelting van beeldende kunst en dans, waarin beide disciplines elkaar aanvullen en versterken.

De Fontys Dance Academy leidt danskunstenaars op die weten hoe ze dans moeten maken en uitvoeren in én voor verschillende contexten.

We hebben een sterke affiniteit met projecten die zich buiten het podium afspelen. Deze bijzondere samenwerking met De Pont, Rita McBride en Alexandra Waierstall sluit naadloos aan bij onze visie als internationale dansopleiding.”

Toorop: tussen geloof en hoop in Winterswijk Museum Villa Mondriaan Dat Jan Toorop (1858-1928) van 1874 tot 1875 in Winterswijk woonde, is bij het grote publiek veel minder bekend dan het verleden dat Piet Mondriaan met Winterswijk heeft. Museum Villa Mondriaan wijdt van 5 maart tot en met 19 september een tentoonstelling aan het werk van Toorop, Toorop: tussen geloof en hoop. Daarbij toont het museum zijn fascinatie voor het boerenleven en later voor het rooms-katholieke geloof.

Toorop woonde bij een gastgezin aan de Zonnebrink in Winterswijk, tegenover het huis waar de familie Mondriaan vijf jaar later haar intrek zou nemen. Hij kreeg tekenlessen van G.W. Schut op de Rijks H.B.S., slechts enkele jaren voordat ook Mondriaan bij hem in de leer zou gaan. Hoewel Toorop en Mondriaan elkaars pad nooit hebben gekruist in Winterswijk, raakten de twee kunstenaars dan toch bevriend na hun eerste ontmoeting in de zomer van 1908. Vanaf dat moment is de invloed van Toorop duidelijk terug te zien in Mondriaans luministische werken.

Ondanks dat de kunstenaars elkaar pas op latere leeftijd leerden kennen, zijn er ook tussen de vroege werken van Mondriaan en Toorop treffende verwantschappen aan te wijzen. Beide

kunstenaars beeldden, geheel op eigen wijze, het leven op het land af. Bij Toorop nemen boerenfiguren vaak een prominente plaats in op zijn schilderijen, etsen en tekeningen. Bovendien was Toorop bijzonder geïnteresseerd in het contrast van het arme boerenleven met het moderne leven in de stad.

Toorop wordt vaak in één adem genoemd met het symbolisme, terwijl zijn oeuvre juist een grote diversiteit aan stijlen bevat. Zijn landschappen en weergaven van het boerenleven sluiten met hun grove kwaststreken niet alleen aan op de aard van het werk van de boer, maar ook op de impressionistische beeldtaal van de Haagse School. Dezelfde thema’s gaf hij rond 1889 op pointillistische wijze weer door de welbekende

Jan Toorop, Landschap tussen Noordwijk en Oegstgeest, ca. 1888, collectie Centraal Museum Utrecht

stippeltechniek met ongemengde, heldere kleuren naar zijn eigen hand te zetten. Na Toorops doop in de katholieke kerk in 1905 stelde Toorop zijn kunst in dienst van het rooms-katholieke geloof.

Hij maakte portretten van geestelijken en tekende religieuze voorstellingen, die, afgedrukt op prentjes en ansichtkaarten, in talloze huishoudens terechtkwamen.

Villa Mondriaan plaatst de artistieke zoektocht van de jonge Toorop naar zijn eigen stijl tegenover de ontdekking door de oude Toorop, de devoot katholiek, van de zingeving van zijn kunstenaarsbestaan.

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 15

15 30-3-2021 19:52:11

K U N S T & C U LT U U R

De ziel van het ijzer ‘IJzer met elkaar verbinden door het materiaal zacht te maken en een letterlijke verbinding in de vorm te leggen.’ Dat is wat ik probeer te doen in mijn smeedwerken. Bijvoorbeeld een schaal met een knoop of een rits erin.

Mijn naam is Annelied van Dijk (51 jaar) en de eerste vrouwelijke smid in Nederland met het vakbekwaamheidsdiploma Siersmeden.

Mijn opleiding volgde ik bij het Gilde van de Kunstsmeden.

De naam ‘Dochter van de Smid’ was gauw gevonden in 2004. Mijn vader, opa, overgrooten betovergrootvader is en waren smid. Mijn vader komt me regelmatig helpen in de smederij als ik aan grote groepen workshops geef. Hij is overigens de enige die mag roken: want ‘ja’ als ik z’n sigaartje afneem op z’n 82ste … dan komt hij gewoon niet meer … en dan heb ik het nakijken!

Annelied door de ogen van andere media Annelied weet op creatieve wijze vorm te geven aan het metaal. Het fysiek zware werk van de smid is geen sinecure voor een vrouw.

Mannenberoep of niet, zij heeft nooit concessies gedaan aan haar vrouwelijkheid. En dat zie je terug in de creatieve, stijlvolle objecten die ze maakt.

Haar schalen en sculpturen zijn toonbeeld van bevlogen vakmanschap, inventiviteit en schoonheid. Met haar technische kennis legt zij, met de juiste warmte, de ziel bloot van harde materia­ len waardoor deze zich soepel laten vormen tot creatieve resultaten. Ze geeft daarmee het oude ambacht verrassende en nieuwe impulsen.

Ieder object is uniek. De stugge, zware staalplaten waar het smeedproces mee begint zijn veelal reststukken. Soms is het oxidatieproces dan al ingetreden en geeft het een robuuste en doorleefde uitstraling aan het ijzer.

Annelied vormt, smeedt en hamert het ogenschijnlijke dode materiaal. In het vuur komt het tot leven, op het aambeeld in haar handen krijgt het product vorm, een ziel. Zo ontstaat elke keer weer een prachtig kunstobject.

16 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 16

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:16

K U N S T & C U LT U U R

Ook haar eigen ziel heeft haar bestemming gevonden. Op 30-jarige leeftijd kwam zij ‘thuis’.

Na een weg met mooie ervaringen en diverse banen, onder andere stewardess bij de KLM en meubelinkoper in Indonesië, ontstak zij in de smederij van haar vader het vuur en de kolen. Met voorbeelden van haar vader en opa ontdekte Annelied het vuur in zichzelf en na het oppoetsen van een gesmeed stuk ijzer, dat zo mooi leeft en glanst, voelde zij haar echte passie en volgt ze nu haar eigen pad.

sommigen schalen meer dan 400 jaar!!!

Dus … ik heb nog even.

Vanaf april t/m oktober 2021 wordt mijn werk bij de volgende galeries geëxposeerd: www.kunsthuisjanmennen.nl te Roggel en bij http://www.molenhof.nl/ te Weert.

Hopelijk kan alles open zijn!

Ik ontwerp graag voor mensen een mooi kunstwerk van ijzer voor in hun woning. Gelukkig heb

Annelied

ik tijdens de lockdown in 2020 regelmatig een mooie opdracht mogen uitvoeren. Ik was ook super trots om de Winning Award te mogen smeden voor de finalist van Project Rembrandt 2020!

www.anneliedvandijk.com

Vrij recent heb ik de schoonheid van het smeden van messing klankschalen ontdekt. Eigenlijk een logisch gevolg van het smeden van ijzeren ‘sier’schalen. Ik ben muzikaal en zing al jaren klassiek.

Momenteel bestudeer ik hoe de Tibetaanse monniken de klankschalen van brons maakten; door middel van een mal en dan bronsgieten volgens de methode ‘cire perdue’ (verdwenen was).

Het allerbelangrijkste van het smeden van een klankschaal – ik gebruik een messing plaat – is de juiste intentie die je er inbrengt. Door middel van meditatie en deze juiste intentie voorafgaand aan ’t drijven/smeden bepaal je de toon en de zuiverheid. Zo kan een schaal gemaakt worden voor ‘healing-sessies’. Het vraagt veel van jezelf om tijdens het smeden in het moment te blijven en bij je intentie te blijven. Is de klank vals? Dan hup, opnieuw ’t vuur in en een nieuwe ronde drijven. De monniken maakten onder andere schalen voor de vrede en deden over 5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 17

17 30-3-2021 19:52:20

K U N S T & C U LT U U R Meimaand feestmaand bij Rijksmuseum Muiderslot Bierbrouwen voor vrouwen, bestorming van het slot en een Middeleeuws kasteelfeest In mei vieren we bij het Muiderslot veel speciale dagen! De maand begint met de meivakantie waarin kinderen de baas zijn. Tijdens Moederdag zetten we alle moeders en oma’s in het zonnetje. Op Hemelvaartsdag kun je het kasteel komen bestormen en beide Pinksterdagen ben je welkom op een Middeleeuws kasteelfeest met ridders en jonkvrouwen, muziek en allerlei doe-activiteiten. Kids zijn extra welkom in het kasteel op zondag op 16 en 30 mei bij speciale creatieve workshops zoals het bouwen van een kasteel met suikerklontjes.

Foto Bas Meeuws Meivakantie: Kinderen de baas!

(1-9 mei) In de meivakantie van 1 tot en met 9 mei 2021 zijn kinderen de baas in het Muiderslot. ‘Juniorgidsen’ geven deze week gratis corona­ proof optredens in het kasteel. Zij kruipen in de huid van vroegere bewoners, hun kinderen én bezoekers aan het kasteel. Ook zijn er in de vakantie activiteiten, zoals tuinsafari’s, en creatieve workshops in het Atelier op Zolder. Deze laatste workshops zijn gratis. Voor de tuinsafari kan je een kaartje kopen via de website!

Reserveren via de website, kosten € 7,50.

Kids fit food workshop (7 mei) Tijdens de fit food workshop voor kinderen tussen 8 en 12 jaar ontdek je over gezond en duurzaam eten, doe je voedselproefjes en maak je een vegetarisch, gezond gerecht met kruiden die zelf plukt in de tuinen van het Muiderslot. Lekker, leuk, gezond én duurzaam dus.

Hemelvaart: Spring een gat in de lucht (13 mei) Altijd al eens een kasteel willen bestormen? Dan is dit je kans! Er staat een opblaasbare reuze kasteelstormbaan op de vestingwallen van het Muiderslot. Op veilige afstand staat een stoer springkasteel voor de kleintjes. Ook zijn er

18 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 18

Moederdag (9 mei) Verras je lieve, eigenwijze, stoere of actieve moeder of oma op 9 mei 2021 met een bezoekje aan het Muiderslot. Extra leuk vanwege de workshop ‘bierbrouwen voor vrouwen’. Er zijn die dag ook speciale rondleidingen ‘Sterke Vrouwen’, over de stoere vrouwen uit de geschiedenis van het Muiderslot.

Reserveren voor workshop bierbrouwen en Sterke Vrouwen rondleidingen kan via de website.

oudhollandse spelletjes te doen in en om het kasteel. Natuurlijk kun je op deze dag ook gewoon van het kasteel en de tuinen genieten. Extra leuk vanwege de bloemenpresentatie Flower Power in het kasteel.

Diverse gratis audiotours leiden je binnen en buiten naar de mooiste plekken.

Pinksteren: Middeleeuws kasteelfeest (23 en 24 mei) Ga mee terug in de tijd! Tijdens het Pinksterweekend waan je je op het Muiderslot even in de middeleeuwen. Dertiende-eeuwse ridders en jonkvrouwen laten zien hoe zij vroeger leefden en de vijand op afstand hielden. Ook zijn er oude ambachten, is er middeleeuwse muziek en wordt jouw toekomst voorspeld door een waarzegster.

Natuurlijk mag een middeleeuwse chirurgijn (dokter) niet ontbreken.

Hij vertelt over de behandelingen van toen. Ooit gehoord van het bestrijden van tandworm …? Er zijn ook verschillende doe-activiteiten, zoals leren schrijven met een gan­ zenveer, broodjes bakken, sieraden

of een zwaard maken. Tijdens dit Kasteelfeest geldt een toeslag van 2,50 euro p.p. op de reguliere entreeprijzen.

Kids in het Kasteel (16 en 30 mei) Wist je dat idee om kastelen van steen te bouwen, is meegekomen met de kruisvaarders uit de Arabische wereld? Ramadan, de vastentijd voor Moslims is net afgesloten met het Suikerfeest.

Een mooi moment dus om eens te onderzoeken wat er allemaal in het Muiderslot is terug te vinden dat nog meer zijn oorsprong vindt in de Arabische wereld. Daarna ga je zelf aan de slag en maak je met suikerklontjes en ecoline een echt kasteel.

Om kaartjes voor het kasteel te kopen en/of voor de speciale activiteiten, kijk je op de website van het Muiderslot, www.muiderslot.nl.

Daar vind je ook de openingstijden en de route.

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:23

MAATSCHAPPELIJK Fitte vijftiger Ab Hoogland vertelt zijn eigenzinnige, indringende verhaal over zijn herstel van een herseninfarct.

DE EERSTE PRIK Op woensdag 10 februari 2021 was het dan eindelijk zover.

Bijna een jaar nadat wij met de familie het wintersportplaatsje Moena in Italië halsoverkop verlieten voor een vreemd virus uit China.

Mijn vader was onder zijn steen in Zoetermeer vandaan gekropen om zijn eerste prik op weg naar vrijheid te ontvangen. Zijn vergelijking van de coronacrisis met de tweede wereldoorlog ging wat mij betreft een beetje mank.

Het stadion van ADO Den Haag was het surrealistische decor.

Waar normaal gesproken de voetballers van ADO de zoveelste wanprestatie leveren, is de monsterlijke voetbalarena omgetoverd tot een maagdelijk wit prikpaleis. Haagse Harry’s in vrolijke verkeersregelaars-outfit verwelkomden de 85-plussers op de net vernieuwde ADOgrasmat. Gelukkig was het gras sneeuwvrij gemaakt.

Een week lang kon Nederland mid februari alle coronaperikelen even achter zich laten door zich massaal op de sneeuw en het schaatsen te storten. Op de bevroren meertjes en grachten konden miljoenen schaatsgekke Nederlanders even ontsnappen aan de wurgende coronagreep.

Nergens anders wordt de vrijheid zo intens beleeft dan op het Nederlandse ijs. Het weer deed zijn uiterste best om ons door de pandemie te loodsen, want een kleine week later zaten we volop in de lente met 19 graden.

Aan de lopende band kregen de oude kwetsbaren het Pfizer/ BioNTech shot op het Haagse gras. Mijn vader kreeg zijn

shot in de Haagse zestien.

Met veel precisie schoot de GGD-medewerkster – voor de gelegenheid gekleed in het geelgroen de spuit in de ontblote bovenarm van opa Daan. De oude bikkel – hoezo kwetsbaar – gaf geen krimp. Binnen het Haags kwartiertje stonden we weer buiten. Ondanks de negatieve mediageluiden waren we onder de indruk van de goed geoliede Haagse prikmachine.

Liep het bij voetbalclub ADO Den Haag ook maar zo gesmeerd. Zij lijken net als wij te strijden tegen een ongrijpbare tegenstander.

We werden na het ophalen van het prikdiploma in plat Haags naar het parkeerterrein gedirigeerd. Eenmaal thuis vierden we ingetogen de eerste prik – tweede volgt half maart. Opa Daan nam een biertje terwijl ik het historische feit vierde met een kopje thee met mini gevulde koek. Ik wacht mijn ‘prikfeestje’ geduldig af – met een herseninfarct extra kwetsbaar of niet? – gezien ik er toch geen controle over heb. Afstand houden is vooralsnog het motto.

De eerste stap (voor mijn vader) naar een virusvrije zomer is in ieder geval gezet.

Tijdens de Australian Open in Melbourne zaten er alweer fans op de tribune. Ook in Nederland gaat behoedzaam de rem er af. De dagen worden immers steeds langer en de terrassen lonken.

Stay safe.

Ab+

COLUMN Hans Böhm Freelance publicist

Aan de andere kant …

Ik ga niet weer de klaagkraan openzetten voor alle ellende die corona voortbrengt. Dat is te makkelijk, dat horen we al genoeg via alle media en telefonische contacten met intimi en in zelfgesprekken tijdens de hond uitlaten in spertijd. Laten we de andere kant eens belichten. Nadat we het huis van onder tot boven hadden gehad met verbeterklussen en zelfs nog een buitenmuurtje meegepakt, werd het tijd voor iets anders. Al vanaf mijn twintigste, een Abraham geleden, doe ik verslag van mijn belevenissen in de schaaksport, die me over de hele wereld heeft gebracht. Zoals in Leningrad toen Rusland nog een verbo­ den gebied was voor de normale toerist of bij de indianenstam in de bossen van Mexico na een toernooi in New York of achter de coulissen in de theaters van Tokio of in de townships bij Kaapstad tijdens een rondreis met lezingen. Van tijd tot tijd kan ik die rijke bron aanspreken bij verslagen over actuele zaken en bij de explicatie van lopende partijen bij grote toernooien voor het publiek om de schaaktechnische uitleg wat te verlevendi­ gen. Maar er zijn al een jaar bijna geen toernooien dus ben ik via YouTube een kanaal begonnen met wekelijkse filmpjes onder de titel Mister Chess presenteert …

Ik ging dit proces redelijk spontaan in met alle fouten en gevol­ gen van dien. Het eerste filmpje ging over de finaledag van het TataSteel schaaktoernooi. Een hectische dag om mee te starten.

Nooit geweten dat renderen twee uur kan duren en uploaden nog eens een uur. Gelijk mijn abonnement aangepast. Van een filmvriend kreeg ik het advies om een goede microfoon aan te schaffen want dat computergeluid is beduidend minder. Gelijk gedaan voor het tweede filmpje. Van een tennisvriend kreeg ik het advies om eens wat te doen met belichting want de huis­ lampen staan nooit precies goed opgesteld en hebben niet dat diffuse. Gelijk besteld voor het derde filmpje. Van een compu­ tervriend kreeg ik het advies de luistershots tijdens telefoonge­ sprekken te vervangen door beeld en dat kan met Zoom. Dat is gelijktijdig ingezet met de nieuwe belichting en dat kwam goed uit voor de klassieke schaakschilder die over zijn werk vertelde.

Inmiddels zijn de kinderziektes achter de rug en kun je alsmaar meer verfraaien. In die goede oude tijd ging je vooraf naar de schmink en deed de geluidsman een reversmicrofoon op en zat je samen met technici bij de montage en gaf je aan waar er geknipt moest worden en besprak je de lapshots om de knip te verbloemen. Het is nu anders, het is niet anders.

Zoals ik mijn leven lang al de schaaksport gebruik als vertrek­ punt om ergens anders uit te komen, zo wil ik ook die filmpjes maken. Dus voor iedereen die geïnteresseerd is in cultuur, anekdotes, bijzondere momenten en mooie plaatjes, zoek me eens op, op dat oneindige kanaal gevuld met onnoemelijk veel filmpjes.

Zonder corona was ik er niet aan begonnen.

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 19

19 30-3-2021 19:52:29

M A AT S C H A P P E L I J K Reden voor de overstap naar het nieuwe telefoonnummer zijn de hoge kosten van het 0900-nummer. Op dit moment betaalt de Luisterlijn per minuut en voor elk gesprek dat binnenkomt. “Hoe meer we worden gebeld, hoe hoger de kosten. Op deze manier voorkomen we deze kosten”, zegt Leo Noordegraaf directeur-bestuurder bij de Luisterlijn.

Een 088-nummer is nagenoeg kosteloos voor de Luisterlijn.

Natasja Alkmaar, fotografie Elizabeth Wattimena

De Luisterlijn nu bereikbaar op nieuw telefoonnummer 088 0767 000 Vanaf nu is de Luisterlijn bereikbaar via het nieuwe telefoonnummer 088 0767 000. Dat meldt de organisatie, die alle inwoners van Nederland emotionele ondersteuning op afstand biedt. Het nummer is dag en nacht bereikbaar voor mensen die nergens met hun verhaal terechtkunnen of behoefte hebben aan een vertrouwelijk gesprek.

Lokaal tarief Voor het bellen naar het nieuwe telefoonnummer 088 0767 000 betaalt de beller – net als bij het oude telefoonnummer – geen extra kosten, alleen het normale beltarief. Het telefoonnummer is 24 uur per dag bereikbaar voor mensen die behoefte hebben aan een anoniem gesprek of een luisterend oor. Ook nu geldt dat het telefoonnummer niet zichtbaar is op de factuur van de beller.

‘Even een stem te horen’ Hoewel de Luisterlijn ook bereikbaar is via chat en e-mail, pakt toch nog 9 op de 10 gesprekspartners de telefoon. In 2020 voerden vrijwilligers meer dan 320.000 telefoongesprekken. “De meeste mensen vinden het fijn om écht even van zich af te praten en een stem te horen.

Het hardop uitspreken van gedachten en gevoelens lucht vaak op.” Getrainde vrijwilligers bij de Luisterlijn bieden een luisterend oor en geven even dat steuntje in de rug.

Over de Luisterlijn De Luisterlijn is dag en nacht bereikbaar voor een vertrouwelijk gesprek, per telefoon, chat en mail. Door te luisteren helpen 1.500 professioneel getrainde vrijwilligers mensen om zorgen, pijn en verdriet (even) het hoofd te bieden.

GENIET VAN 10% KORTING MET DE CODE: Magazine121 Code geldig tot en met 31 mei 2021

Lekker winkelen, scan de code

20 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 20

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:30

MUZIEK & ENTERTAINMENT

COLUMN Bert Simhoffer Zanger, acteur en tekstschrijver

De LP draait om het verhaal

Vitale … Vijfenzestig

In deze serie neem ik u mee in mijn persoonlijk favoriete deel van de muziekwereld, de wereld van vinyl en platenspelers.

Van vergeten albums tot de vaak mooie achtergrondverhalen van singles, albums en bands.

Bijna iedereen in ons mooie vak zit al enige maanden thuis duimen te draaien of is ernstig op zoek naar een an­ dere nieuwe bezigheid. Sinds de laatste lockdown voor de Kerst is het kommer en kwel in theater- en entertainment­ land. De eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat ik heb genoten van de kerstperiode en oud en nieuw. Voor het eerst sinds ruim 30 jaar was ik thuis in deze periode, een uniek gevoel van vrijheid in deze rare opgesloten wereld.

Uiteraard Kerst zonder vrien­ den en zonder familie, maar toch genietend van elkaar, van mijn lieve, mooie vrouw Yvette en mijn drie geweldige kinderen. Dochter Julia van 20, dochter Romy van 18 en zoon Maxim van bijna 3 jaar. Wat een rijkdom.

Daarnaast wonen wij in een, naar ons idee, erg gezond dorp, Loenersloot. Hier wonen 520 mensen op relatief veel groe­ ne grond en het is dus geen probleem om anderhalve meter afstand van elkaar te houden. Als we onderweg zijn in ons dorp heb je altijd aanspraak en dat gebeurt op veilige afstand.

Maar ja, werken is toch wel erg fijn, ook al ben ik begin januari dan 65 jaar geworden en is dat voor mij altijd DE dag geweest waarop je mag stoppen met werken. Ik kan mij de 65ste ver­ jaardag van mijn vader nog goed herinneren. Op die dag (26 november 1986) ging hij meteen met pensioen, was het werk van de een op de andere dag voorbij. Nou droom ik er weleens van om lekker niet meer te hoeven werken en nu kan ik die droom dan ook daadwerkelijk echt beleven. En voor mij … hoeft die droom dus niet.

The Golden Earring Op het moment dat ik deze column schrijf is er gezien de actualiteit maar één band die in aanmerking komt voor deze column, dat is natuurlijk de Golden Earring.

Na 60 jaar wereldwijd succes bleek onlangs dat gitarist George Kooymans de diagnose ALS heeft gekregen. Naar aanleiding van dit nieuws hebben de bandleden besloten dat dit het einde van de band betekent. “We hebben altijd gezegd dat we zouden doorgaan tot een van ons zou omvallen”, gaf zanger Barry Hay hierover aan in een interview met het Algemeen Dagblad.

Kooymans was 13 jaar oud toen hij de band, toen nog als The Tornados in 1961 oprichtte samen met zijn 15-jarige buurjongen Rinus Gerritsen. Toen de jongens er later achter kwamen dat er al een band was met deze naam kozen ze voor de titel van het eerste nummer op hun repertoire, The Golden Earrings, later verviel de s.

Na nationaal succes in de jaren zestig, met onder andere het debuutalbum Just Earrings brak de band aan het eind van dat decennium ook internationaal door. Na de komst van leadzanger Barry Hay in 1967 gaat de band meer de kant op van ruigere rockmuziek, een genre dat het op dat moment goed doet in de Verenigde Staten. In 1969 volgt dan ook een tour van de oostkust naar de westkust van Amerika. Tijdens deze tour maakte de band indruk op de Amerikanen, zelfs zoveel dat Jimi Hendrix basgitarist Rinus Gerritsen probeerde te rekruteren voor zijn band The Jimi Hendrix Experience.

In 1970 komt ook Cesar Zuiderwijk bij de band en daarmee is de huidige viermansformatie van de band compleet. Naar aanleiding van hun tour in 1972 als voorprogramma van The Who schrijft de band haar misschien wel grootste hit, Radar Love. Het nummer verwijst naar het leven van de mannen waarbij ze zich op grote afstand van hun vriendinnen bevinden. In de jaren hierna wordt getourd en samengewerkt met verschillende grote namen in de muziekwereld zoals Kiss, Aerosmith en Led Zeppelin.

Nadat het begin jaren tachtig aanmerkelijk minder gaat met de band wordt er overwogen te stoppen. De laatste albums waren geen succes en tournees waren zelfs verliesgevend. Op het allerlaatste moment maakt de band echter een comeback door het nummer Twilight Zone en de als afscheidsplaat bedoelde LP Cut. Twilight Zone wordt in de Verenigde Staten zelfs een top 10-hit. Na de daaropvolgende tour in de Verenigde Staten denkt niemand meer aan stoppen.

Na deze last-minute comeback hield de band het dus nog 40 jaar vol totdat begin dit jaar het doek viel. Als een van de langst bestaande bands ter wereld hebben de bandleden van The Golden Earring een carrière gehad om trots op te zijn. Het zal echter enorm zuur zijn dat een afscheidsoptreden of tournee er niet meer in lijkt te zitten waardoor de band in 2019 haar laatste optreden heeft gegeven.

Laat mij maar lekker aan het werk zijn; acteren, zingen, lesge­ ven, schrijven, inspreken en ga zo maar door. Het is een zege­ ning om te mogen en te kunnen werken. Het geeft je eigen­ waarde merk ik ook bij mezelf en diep van binnen ben ik jaloers als mijn vrouw in de ochtend rond 7.30 uur het huis verlaat om aan het werk te gaan. De dag rolt zich dan voor mij uit en zoonlief denkt, ha heerlijk spelen met papa. Uiteraard is dat verrukkelijk om met hem bezig te zijn, maar dan dwalen mijn gedachten toch regelmatig af naar het actieve toneelleven. Zou dat weer komen, wordt dat weer mogelijk?

Het contract met Hans Cornelissen voor de rol van Isidor Strauss in de musical Titanic heb ik voor de tweede maal onder­ tekend, persdag 19 april, 1e repetitiedag maandag 27 septem­ ber en première in november. Heerlijk vooruitzicht en ik blijf mezelf ook voorhouden dat dit doorgang zal vinden. Na deze coronaramp een ramp met dit bijzondere schip spelen, mis­ schien zelfs wrang. Maar toen ik bij Joop van den Ende in deze musical de rol van Captain Smith mocht spelen in 2001-2002 was de première gepland …

Het is een mooi vak!

Tim 5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 21

21 30-3-2021 19:52:33

M U Z I E K & E N T E RTA I N M E N T

BINNENKORT

in de bioscoop

SON-MOTHER – Vanaf 29 april in de bioscoop In de eerste helft van de film (getiteld Son) maken we kennis met weduwe Leila, moeder van de 12-jarige zoon Amir en het 2 jaar oude dochtertje Munes in het huidige Iran. Zij kan nauwelijks rondkomen van haar baantje in de fabriek. De dingen zijn somber en ze worden alleen maar somberder als Leila gedwongen wordt een onmogelijke keuze te maken. De buschauffeur Kazem heeft haar ten huwelijk gevraagd, maar hij heeft een dochter van ongeveer dezelfde leeftijd als Amir. Volgens een Iraanse religieuze traditie is het niet toegestaan dat Amir en dit meisje samen in hetzelfde huis wonen, omdat er iets on-islamitisch zou kunnen gebeuren. De man eist dat Amir voor onbepaalde tijd ergens anders gaat wonen totdat zijn dochter is getrouwd.

In de tweede helft van de film (getiteld Mother) verschuift de aandacht naar de zoon Amir.

Een rustige, observerende jongen, die voelt dat zijn moeder het moeilijk heeft en dat de traditionele druk op haar enorm is. Leila is trots dat haar zoon stilletjes accepteert dat ze van elkaar worden gescheiden. Maar Amir verandert in een gesloten jongen die bruist van woede en teleurstelling. Het offer dat Amir moet brengen is hartverscheurend. Evenals dat van zijn moeder.

I DON’T WANNA DANCE – Vanaf 10 juni in de bioscoop Na twee jaar bij hun tante Rita (Aisa Winter) gewoond te hebben worden de vijftienjarige Joey (Yfendo van Praag) en zijn jongere broertje (Diyah Salem) tot hun grote vreugde teruggeplaatst bij hun moeder Daphne (Romana Vrede).

Aanvankelijk gaat alles goed: het huis is opgeruimd, de koelkast gevuld, Daphne heeft werk en Joey vindt zijn draai bij een dansgroep. Het belooft een mooie zomer te worden. Maar het gezinsgeluk komt al snel onder druk te staan wanneer Daphne terugvalt in haar oude patronen. Joey zet alles op alles om jeugdzorg buiten de deur te houden, maar hoe lang houdt hij deze destructieve dans met zijn moeder nog vol, ten koste van zijn eigen geluk?

DE NOS FRÈRES BLESSÉS – Vanaf 27 mei in de bioscoop Historisch drama over twee geliefden die op ruwe wijze van elkaar gescheiden raken tijdens de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog.

Algiers, 1956. Fernand Iveton, een 30 jaar oude onafhankelijkheidsstrijder, wordt gearresteerd wegens het plaatsen van een bom in een ongebruikte ruimte van de fabriek waar hij werkt. Niemand is gewond geraakt, dat was ook nooit Fernands bedoeling, maar toch riskeert hij de doodstraf. Zijn vrouw Hélène, die zich altijd afzijdig heeft gehouden van Fernands revolutionaire leven, wordt plots bestempeld als de vrouw van een verrader. Ze wordt gedwongen te vechten om haar eigen onschuld en die van haar man te bewijzen.

De nos frères blessés, naar de gelijknamige Franse bestseller, is een waargebeurd verhaal over de kracht van liefde als je relatie onder druk wordt gezet door de staat.

THIS IS NOT A BURIAL, IT'S A RESURRECTION – Vanaf 3 juni in de bioscoop

In een klein dorp in de bergen van Lesotho wacht de 80-jarige weduwe Mantoa op de terugkeer van haar zoon, een arbeidsmigrant die in een Zuid-Afrikaanse kolenmijn werkt. Het is kerstmis als ze slecht nieuws krijgt. Haar zoon blijkt omgekomen te zijn bij een mijnongeluk. Door het plotselinge nieuws van zijn vroegtijdige dood, worstelt Mantoa met haar bestaan. Er ontstaat een onzichtbare muur van verbijstering tussen haar en de buitenwereld. God, het dorp en ook de werkelijkheid schijnen steeds verder weg. Verteerd door verdriet, verlangt ze steeds meer naar de dood en de hereniging met haar familie. Ze wil graag bij haar dierbaren op de plaatselijke begraafplaats begraven worden. Weduwe Mantoa bereidt zich voor op haar einde door alvast haar uitvaart te regelen en afscheid te nemen van wereldse zaken. Net op dat moment wordt bekendgemaakt dat haar hechte gemeenschap moet wijken voor de aanleg van een stuwmeer. Alle dorpelingen moeten verkassen naar stedelijke gebieden, om hun huizen, akkers, begraafplaats, levens en tradities voorgoed achter te laten. Terwijl de meesten vooral overdonderd zijn door het bizarre nieuws, ontlokt het bij Mantoa juist een hernieuwde levenslust. Ze is geenszins van plan om te wijken voor de zogenaamde vooruitgang. Door haar inzet ontstaat er een collectieve geest van verzet binnen de gemeenschap. Het gaat uiteindelijk niet om de begrafenis, maar om de wederopstanding. In de laatste dramatische momenten van haar leven wordt de legende van Mantoa gesmeed en voor eeuwig vastgelegd.

22 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 22

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:35

VA K A N T I E Een ode aan een nieuwe lente

COLUMN Margot Verhaagen Publiciste

Zee

Dat moment dat de zon weer langzaam opkomt.

De knoppen ontpoppen.

De vogeltjes fluiten.

Iedereen naar buiten.

Zover het mag. Natuurlijk.

Op afstand en toch zo dicht bij elkaar.

Wandelen we allemaal samen.

Dagen achter elkaar.

Een ommetje maken.

Hoe de stralen je gezicht verwarmen.

Een fel blauw decor.

De wereld met een lach. Een glimlach.

Lijkt soms zo klein, maar is eigenlijk veel meer dan.

Alleen een glimlach.

Dan alleen hoeken van de mond die omhoog krullen.

Een glimlach verstopt in het groen. In de bomen.

Hoe ver zouden we komen?

Hoe ver moeten we nog gaan?

Komt de lente er al aan?

Hoe we niet kunnen wachten.

Smachten.

En misschien wel meer dan.

Veel meer dan alleen naar een glimlach.

Dan alleen naar de lente. Onweerstaanbaar.

En toch. Lente, ben je daar?

Punt.

Het is echt een illusie dat je iets nieuws kunt ontdekken, daar ben ik inmiddels wel achter. Sinds een paar maanden baad ik met een vriendin iedere week in zee. En raad eens … in veel bladen, op social media en op tv was de afgelopen tijd te zien hoe gezond het is om juist ’s winters in koud water te zwemmen. Overigens is het niet echt zwemmen, meer er even door gaan, in het water blijven en dan zo snel mogelijk er weer uit. Soms doet het bijna pijn, voor mijn voeten kocht ik dan ook zwemschoentjes.

Het idee dat ik dit als koukleum in de winter ben gaan doen – wat tevens betekent dat ik in mijn bh en slipje op een vaak winderig strand mezelf sta om te kleden – en ik vrijwillig het koude water inga, is wellicht niet goed voor te stellen. Toch krijg ik er een enorme kick van. Een gevoel dat te vergelijken is als een bezoek aan de sauna. Je bent er rozig maar wel vol energie van al is het tijdens lentedagen minder moeilijk dan tijdens de kou van de af­ gelopen tijd. Het is goed voor je immuunsysteem, op dit moment geen overbodige luxe. De zee doet daarnaast iets met me, en niet alleen met mij. Niet voor niets liggen veel kuuroorden aan zee. Er is onderzocht dat mensen die in de buurt van water zijn, in een licht meditatieve staat komen. De aanwezigheid van water zorgt ervoor dat mensen dopamine, serotonine en oxytocine aanma­ ken, allen gelukshormonen. Bij mij werkt dit in ieder geval.

Ik maak heftige tijden met mijn ouders mee en bij en in de zee vind ik mijn rust. Nu was ik altijd al dol op zwemmen, mijn ouders noemden mij vroeger altijd een zeehondje, en dat is niet veran­ derd. Het ruisen en de kracht van de golven, de steeds verande­ rende kleur en de zilte geur, dan kan ik er weer even tegen, nu dus ook ’s winters. Toen ik dit aan mijn ouders vertelde waren ze jaloers. Beiden komen door de coronamaatregelen bijna niet buiten en uitwaaien op het strand en een duikje in zee doet hen aan betere tijden denken. Voor mij is dat een extra motivatie dus eigenlijk doe ik het ook een beetje voor hen wanneer ik er niet zo’n zin in heb. Mocht je het zelf ook overwegen, blijf doorade­ men en ga niet alleen het water in.

Vorig jaar kocht ik een supplank en daar sup ik mee op de zee.

En het klopt, ook dit is trendy. Weg van de drukte van het strand maakte ik afgelopen jaar graag en regelmatig tochtjes. Ik kan nu niet wachten tot ik zonder pak weer kan gaan suppen. Want ondanks dat ik nu veel minder een koukleum ben, verlang ik toch enorm naar de zomer en de warmte.

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 23

23 30-3-2021 19:52:36

Limited Edition met gratis tas

Shimano Nexus 5, rformance 65Nm, Bosch middenmotor Pe play, Bosch Intuvia middendis ndrijving 500Wh accu en riemaa

30 JAAR FRAME GARANTIE

4 JAAR

ACCUGARANTIE

4 JAAR ENVIOLO GARANTIE

www.ebikedasoriginal.nl

IAAL

EENVOUDIG MAAR GEN

WWW.UEBLER.NL 24

VERLOOPSTEKKER - 7 POLIG - 13 POLIG

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 24

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1 KENTEKENPLAAT - KENTEKENPLAAT WIT LANG 30-3-2021 19:52:40

VRIJE TIJD

COLUMN Laure Dijkstra Boekhandel Praamstra

De dagen van de bluegrassliefde Edward van de Vendel In sommige verhalen kun je je wikkelen als in een warme, vertrouwde deken. Aan het begin van elk jaar, als ik ben vergeten dat het ooit zomer was, grijp ik naar De dagen van de bluegrassliefde van Edward van de Vendel. Inmiddels heb ik het al zes keer gelezen en elke keer word ik door iets nieuws geraakt – volgens mij is dat de kern van een tijdloze roman.

Olifantje geboren in WILDLANDS In WILDLANDS Adventure Zoo Emmen is op 19 februari een gezond olifantenkalfje geboren. Het mannetje staat direct na zijn geboorte al zeer stevig op de poten en weegt ongeveer 80 kilo. Het ziet er allemaal goed en gezond uit! Het jong heeft dan al gedronken bij zijn moeder Mingalar Oo. Ook met haar gaat het goed. Het bulletje heeft de naam Ka Yan gekregen, wat ‘langverwacht kind’ als betekenis heeft. Een olifant heeft gemiddeld een dracht van 22 maanden.

Bij olifanten vindt de bevalling plaats in de familiegroep. Bij de bevalling spelen de tantes een grote rol. Zij beschermen de kwetsbare moeder. Ook als het kalfje in de benen moet komen, helpen de andere olifanten mee. De kleine olifant wijkt niet van zijn moeders zijde.

Ook de rest van de familiegroep is steeds in de buurt. De moeder is zeer ervaren; dit mannetje is haar zesde jong. In 2018 werden er voor het laatst twee kalfjes in WILDLANDS geboren; de bullen Mauk en Manoa, waarvan Mauk nu dus grote broer is geworden.

In totaal telt de kudde van WILDLANDS nu elf olifanten; drie volwassen vrouwen, één volwassen bul, zes jonge stiertjes en dit pasgeboren kalf.

De dagen van de bluegrassliefde wordt verteld vanuit de achttienjarige Tycho, die na zijn eindexamen junior assistent wordt op een Amerikaans jeugdkamp. Daar ontmoet hij de Noor­ se Oliver en als vanzelf glijdt hun vriendschap in verliefdheid.

Die ontluikende, sluimerende gevoelens vangt Van de Vendel met zinnen die je wel zou willen inlijsten: “Hun vingers vonkten.”

Hij schrijft niet onnodig ingewikkeld, maar heel doelgericht. Hij grijpt dingen die je altijd al zag en voelde, maar nooit kon benoe­ men, zo uit de lucht. Hierdoor schetst Van de Vendel in korte tijd heel volle, herkenbare personages en wordt het verhaal niet slechts door de poëzie, maar vooral door de plot voortgedreven.

Je kunt volledig in dit boek verdwijnen, omdat de pagina’s haast gloeien van verliefdheid en van zomer. Zo schrijft Van de Vendel over de titelmuziek “het leek wel hitte met een stem.” Hij vertelt in beelden zoals je zelf ook je omgeving registreert – fragmenta­ risch en dan ineens heel scherp. Tegelijkertijd is er een continue wisselwerking tussen waarnemen en waargenomen worden.

Wat zien mensen als ze twee jongens zien? Tycho en Oliver worden overvallen en overspoeld door een vanzelfsprekende, eenvoudige liefde, maar zodra ze de wereld toelaten wordt hun relatie complex. Beiden worstelen ermee dat zij in de ogen van anderen veranderen omdat ze plotseling van iemand – een jon­ gen – zijn gaan houden.

Hoewel De dagen van de bluegrassliefde al in 1999 gepubliceerd werd, is dat nog teleurstellend relevant. Tycho en Oliver worden omringd door zachte, ruimdenkende mensen die niets van hen tweeën vinden en toch, onderhuids, verschuiven er dingen. Juist daarom is dit boek niet alleen verschrikkelijk mooi en meesle­ pend, maar ook heel belangrijk. Liefde is, in alle kleuren van de regenboog, een verhaal zonder vastomlijnde doelgroep en die verhalen horen thuis op leeslijsten, boekenplanken en nachtkast­ jes. En door over deze tijdloze gevoelens te blijven lezen, wordt de worsteling hopelijk gedateerd.

De dagen van de bluegrassliefde / Edward van de Vendel Querido / 1999 – vijfde, gewijzigde druk 2015 ISBN 9789045117331 paperback / € 16,99

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 25

25 30-3-2021 19:52:44

VRIJE TIJD

Wieringen en de Kop van Noord Holland Als ’s zomers de stranden overvol raken, de wegen naar de kust verstopt en de terrasjes in heel Holland uitpuilen, dan ga ik naar Wieringen.

Wieringen is een oud eiland met in het midden een glooiende heuvel en aan de noordzijde een heuse kleine kaap waar het eiland de Waddenzee ontmoet.

Wieringen is een eiland met een lange geschiedenis voor alles wat met de Zuiderzee, de scheepvaart en de visserij te maken had. Wieringen is, voordat het aan het vasteland werd vastgeklonken door de Wieringermeerpolder, niet altijd een eiland geweest. Het zat eeuwen geleden ook al vast aan Holland, maar de zee was altijd sterker en drong door het land heen en maakte diepe geulen. Maar Wieringen zelf lag hoog en droog en de kerken hebben de tijd weerstaan.

26 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 26

Om Wieringen te bezoeken is het altijd leuk om in Den Oever bij de haven te beginnen en daar ook weer te eindigen.

Alhoewel de A7 vlak langs Den Oever scheert, komen maar weinig mensen op het idee om het plaatsje en dan met name de haven te bezoeken. Gelukkig maar, denk ik dan, want het is er nu nog heerlijk. De haven van Den Oever is een echte vissershaven waar de schepen met hun kleurrijke kabels en trossen aan de kade liggen. Daar vlakbij vindt men de visafslag waar je ook zaterdagmorgen verse vis kunt kopen. Voor lekkere verse vis kun je ook iedere dag terecht bij de vishandel aan de haven, bij de viskiosk

of in het restaurant met terras, als het weer open is. Bij mooi weer is het prima toeven aan de haven, waar je de boten ziet binnenvaren en waar je ook soms kan zien dat de schepen op de werf worden onderhouden. Maar meestal gaan we eerst een rondje fietsen voordat de vis verdiend wordt (of wat anders). Westwaarts gaat het eerst naar Oosterland.

Kort na de laatste huizen van Den Oever gaat het omhoog richting de kerk van Oosterland op de heuvel. De Michaëlskerk van Oosterland stamt uit de 12de eeuw. Het feit dat deze zo groot was gebouwd, wijst erop dat hier vroeger veel meer mensen hebben gewoond. Maar toen was de Waddenzee ook veel verder weg. In Oosterland staat ook nog het huis waar vroeger de zoon Wilhelm van de Duitse keizer Wilhelm II heeft gewoond. Zijn vader woonde in ballingschap in Doorn, maar zijn zoon moest verder weg van de bewoonde wereld en kwam hier terecht. Na een moeilijk begin lukte het hem steeds beter zich onder de eilanders te mengen, zelfs zodanig goed dat hij enkele nazaten heeft achtergelaten.

Na Oosterland gaat de route rechtsaf naar de zeedijk. Bij de

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:46

VRIJE TIJD de haven uit waar de veerboot naar Texel gaat. Daar vlakbij ligt Willemsoord. Willemsoord was vroeger de reparatie- en onderhoudswerf van de koninklijke marine. Het gebied is nu getransformeerd tot een sfeervol terrein met musea, terrasjes en restaurants waar je prima de tijd kunt doorbrengen. Wie weinig tijd heeft kan vanaf de vuurtoren ook rechtstreeks naar de stad fietsen.

dijk kom je langs de kleiputten van Vattrop. Hier werd keileem afgegraven voor de bouw van de Afsluitdijk. Het is nu een geliefde plek voor vogelaars. We volgen het fietspad tussen de dijk en de Waddenzee. Bij mooi weer is het een prachtig gezicht. In de verte kun je bij helder weer Texel zien liggen. In principe kun je langs de hele noordrand van Wieringen de dijk volgen, maar wij steken liever na een kilometer weer terug de dijk over en volgen de route weer, een mooi stuk over kleine weggetjes langs oude met riet bedekte boerderijen. Bij Stroe kom je langs het Wieringer Eilandmuseum van Jan Lont (www.museumjanlont. nl). Naast een goede indruk van het leven hier op Wieringen kun je er ook koffie of thee krijgen.

Hippolytushoef heeft een kleine kern met bij de kerk een pleintje waar ’s zomers ook de kermis wordt gehouden. In normale jaren is de kermis hier iets waar je niet omheen kunt, laat staan er doorheen met de fiets. Maar in 2020 draaide ’s middags alleen de draaimolen met daarin zeer gelukkige kinderen.

Na Hippolytushoef gaan we onder de hoofdweg door en dalen van de heuvelrug af. Daar waar we rechtsaf gaan is er ook een biologisch zuivelbedrijf waar je ’s zomers ook melk en ijs kunt kopen. Van hier naar de Haukes volgen we weer kleine weggetjes die overgaan in een onverhard smal paadje onderlangs de licht glooiende heuvel.

Bij de Haukes kunnen we via

Westerland weer terug omhoog naar Hippolytushoef en dan aan de andere zijde afdalen naar Den Oever voor het terras of op zijn minst een haring of kibbeling bij de vishandel. Het is een leuk rondje van 22 kilometer.

Maar wie gewoon zin heeft om een lekker lang eind te fietsen maakt, een veel grotere ronde van 84 kilometer en fietst onderlangs het Amstelmeer terug naar het oude vasteland.

Dan passeren we eerst een sluis met een hoogteverschil van zes meter voor de pleziervaart tussen het Amstelmeer en de Wieringermeer.

Na knooppunt 19 herken je het oude vasteland altijd aan de boerderijen. Vanaf knooppunt 17 zijn de weggetjes verstild en gaat het via Oudeschild over de LF 10 naar de kust bij Callantsoog.

Natuurlijk is het aan de kust ’s zomers druk, maar daarbuiten is het een heerlijk dorp met niet alleen de beste patatkraam van Noord-Holland maar ook een geweldige strandtent.

De patat is van versgeschilde aardappelen en daar betaal je voor. Zo smaakten de frieten vroeger ook. Hierna volgen we de Kustroute naar Den Helder.

De zeereep wordt wel steeds smaller maar toch blijft het leuk. Bij Den Helder komen we eerst langs de monumentale vuurtoren. Na de vuurtoren kan je nog even de kustlijn blijven volgen. Hoe meer je van de bocht naar het oosten neemt, hoe meer zicht je op Texel krijgt. Aan het eind kom je bij

Van Den Helder richting Wieringen zijn de eerste kilometers nogal saai langs de grote weg. De Anna Paulownapolder bij Breezand is in ieder geval een stuk landelijker. De grond in deze polder is uitermate gunstig voor de bollenteelt en je vindt hier het grootste aaneengesloten gebied van de bollenteelt. Goed om te weten is dat als de bollen al een week of langer zijn uitgebloeid in de bollenstreek, je hier nog prima kunt genieten van de kleuren. Het is hier toch een stuk noordelijker. Over de dam gaat het terug naar Wieringen waar we gelijk met een klim ervaren dat Westerland op een heuvel ligt. Nog even en dan kun je weer dalen naar Den Oever.

Het rondje over Wieringen en door de Kop van Noord-Holland zijn opgenomen in deel 5 van de serie Oud Holland. Deze kan men downloaden als e-book of pdf op www.cyclingeurope.nl.

Mogelijk verschijnt in april ook een gids in boekvorm.

Paul Benjaminse

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 27

27 30-3-2021 19:52:48

VRIJE TIJD

Pijnklachten tijdens of na het fietsen?

Meten is weten Een zacht zadel zit lekker en is zeer comfortabel, zou je zeggen. In zekere zin klopt dat, voor heel even zit je daar lekker op. Voor korte ritten naar de bakker of de slager zul je niet meteen pijnklachten ervaren. Bij langere tochten is een zogenaamd gelzadel een recept voor pijn en ongemakken. Het zitvlak vouwt zich als het ware om het zadel heen en belangrijke zenuwen worden bekneld met als gevolg een ‘doof’ gevoel of onaangename tintelingen. 92% van de mensen ervaart klachten tijdens of na het fietsen en een heleboel van deze mensen denkt dat dit hoort. Niets is minder waar.

Op elke fiets die in de winkel te koop is, zit een standaard zadel terwijl de maat van het zadel niet standaard bij iedereen past.

Het zou immers geen gezicht zijn als die er niet op zit. We weten wel allemaal onze schoenmaat, maar niet de juiste zadelmaat, terwijl de juiste maat van het zadel minstens zo belangrijk is. Het Duitse merk SQlab biedt zadels in verschillende maten en gaat ervan uit dat de afstand tussen de zitbotten belangrijk is om te weten welk zadel past. Het gewicht wordt beter verdeeld over de zitbotten tijdens het fietsen, wat beknelling voorkomt.

het fietsen hoort. Op zondagen rijd ik samen met mijn fietsmaten tussen de 40 en 120 kilometer. Iedere keer als ik van de fiets stapte duurde het echt wel even voordat ik beneden weer gevoel kreeg. Ook had ik een best aanwezige pijn in mijn rug.

Tijdens de beurs werd mij verteld dat dit soort klachten kan worden voorkomen dankzij een SQlab zadel. Nadat ik zo’n zadel had gekocht en op mijn fiets heb gezet, heb ik nooit meer ergens last van gehad. Mijn vrouw en ik hebben zelfs zo’n zadel op onze trekkingfiets gezet.” Aldus Henk de Flier.

“Ik liep tegen de stand van SQlab aan op een fietsbeurs in Utrecht.

Nooit geweten dat pijn niet bij

Hoe werkt het?

Het bekken is het centrale punt in het lichaam. Van boven is de

28 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 28

werverkolom via het heiligbeen ermee verbonden. En aan de zijkanten eindigen de dijbenen in de beweeglijke heupgewrichten.

Als je zit dragen de zitbotjes aan de onderkant van het bekken het lichaamsgewicht. Deze botjes kunnen een hoge druk opvangen. Dat zou óók tijdens fietsen het geval moeten zijn.

Naarmate je sportiever zit, verplaatst het drukpunt zich naar voren, van de zitbotjes naar de schaambeenboog. Daartussen bevindt zich bij mannen en bij vrouwen het perineum, dat hoofdzakelijk uit spieren en huid bestaat. Vanaf het breedste punt bij de zitbotjes vormen de zit- en schaambenen een omgekeerde V. Dat betekent dat het zadel smaller kan en zelfs moet zijn als je sportiever, meer voorovergebogen gaat fietsen. Al in 2002 heeft SQlab als eerste zadelmaker een eenvoudig maar doeltreffend systeem geïntroduceerd om de afstand tussen de zitbotjes in relatie tot de zitpositie te kunnen meten om de optimale zadelbreedte vast te kunnen stellen.

Elke fietsenwinkel die SQlab verkoopt heeft een meetbankje staan om een zadelmeting te kunnen uitvoeren. Wilt u in deze tijd liever zelf meten? Dat kan eenvoudig door een SQlab

meetset te bestellen via www.sqlab.nl. In het pakket wat u krijgt thuisgestuurd, staat duidelijk vermeld hoe u de meting uit moet voeren.

Naast een goed zadel kunnen handvatten ook een rol spelen bij het voorkomen en genezen van klachten. Vasthouden, sturen, remmen. Dat zijn de belangrijkste taken van de hand tijdens het fietsen. Alleen met een handvat dat perfect op de hand aansluit en de zenuwen ontlast, kunnen deze taken optimaal vervuld worden. Bij een onjuiste drukverdeling kunnen ook hier tintelingen en een slapend gevoel in de handen optreden.

SQlab handvatten zijn daarom in drie verschillende maten verkrijgbaar. Om de juiste maat te kunnen bepalen, heeft SQlab een eenvoudige maar zeer effectieve en nauwkeurige meetmethode ontwikkeld. Ook deze is terug te vinden op de website van SQlab.

Wilt u meer informatie over deze producten? Bezoek dan de website waar veel informatie te vinden is over het juist oplossen van fietsgerelateerde klachten.

Want echt, pijnvrij fietsen kan gewoon. www.sqlab.nl

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:50

VRIJE TIJD

S T R E E K PA D W E S T F R I E S E OMRINGDIJK

MEDEMBLIK SCHAGEN ENKHUIZEN HOORN ALKMAAR

WA N D E L E N L A N G S E E N I C O O N VA N H E T NOORD-HOLLANDS LANDSCHAP Laat je omringen door d e p ra c h t v a n l a n d en water ineerd Genom lroute nde voor wa t jaar van he

Bijna onvoorstelbaar: de Westfriese Omringdijk dateert van ongeveer 1250. Eeuwenlang hebben inwoners van het waterland gewerkt aan de dijk die hen moest beschermen tegen het water. Tegen de stormen uit het noordwesten en de dreiging van wat toen de Zuiderzee was. De 150 km lange route volgt de iconische, eeuwenoude Westfriese Omringdijk in Noord-Holland.

te houden. De Omringdijk wordt terecht gezien als het monument van West-Friesland.

De route voert van Hoorn langs de Beemster naar Alkmaar en vervolgens langs het NoordHollands kanaal. Je loopt langs een hoge smalle dijk naar Schagen. Onderweg zie je de restanten van dijkdoorbraken in

de vroege middeleeuwen – de littekens in het landschap.

Via kasteel Radboud in Medemblik loop je naar Enkhuizen, een van de prachtige, authentieke Zuiderzeesteden.

Net als in Hoorn vormen monumentale koopmanshuizen, kerken en pakhuizen een tastbare herinnering aan de VOC-tijd.

SPECIALE AANBIEDING GIDS WESTFRIESE OMRINGDIJK

De gids is voor lezers van 50VitaalPLus te bestellen in de webwinkel op www.wandelnet.nl – ook via de QR-code – voor € 13,45 incl. verzendkosten (normaal € 19,29) met de couponcode Omringdijk.

Aan de Westfriese Omringdijk grenzen aan de IJsselmeerkust enkele prachtige natuurgebieden op de grens van land en water.

Nieuwe natuur die bedoeld is een hedendaagse invulling te geven aan een eeuwenoud cultuurlandschap.

Handkracht Er is klei gebruikt om de dijk op te bouwen, zeewier om haar te versterken. Sluizen en molens zijn gebouwd om het land droog te krijgen en het te veranderen van een moerassig veengebied in bruikbare gronden. En ook onvoorstelbaar: dat alles met handkracht. Het werk aan de dijk moet immens zijn geweest.

Over de dijk Soms lopen we boven op de dijk, maar soms ook ernaast en slingeren we door de polders en natuurgebieden die aan de dijk grenzen. We lopen ook over de buitendijkse vooroevers die oorspronkelijk bedoeld waren om de kracht van het water in toom 5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 29

29 30-3-2021 19:52:52

VRIJE TIJD

Dagelijks een stukje fietsen is goed voor lichaam en geest

zeker niet onbelangrijk; fietsen maakt gelukkig. Terwijl je fietst verzet je je zinnen en raak je eventuele werk- en coronastress kwijt. Tijdens het fietsen maak je namelijk endorfine aan. Dat hormoon wordt niet voor niets het ‘gelukshormoon’ genoemd.

Een mooier bewijs dat fietsen écht gezond en gelukkig maakt is er niet.

Ebike Das Original. Eerste premium e-bike Zeer goede testresultaten zetten merk op de kaart

Goed nieuws! We mogen nog steeds gewoon fietsen, lockdown of niet. Gelukkig maar. Dagelijks bewegen is goed voor lichaam en geest. Niets leuker dan even (of wat langer) de fiets pakken en genieten van de buitenlucht. Dat fietsen gezond is weten we natuurlijk allang. Het versterkt het immuunsysteem en heeft een positief effect op je gemoedstoestand. We hebben een aantal fijne voordelen op een rijtje gezet.

Start met 22 minuutjes per dag Een dagelijks portie beweging is goed en gezond. Dat is bekend.

Fietsen maakt het makkelijker om aan die dagelijkse hoeveelheid beweging te komen. Het RIVM adviseert op dit moment 150 minuten lichte inspanning, verspreid over meerdere dagen.

Spreiden we dat uit over een week, dan is dat nog geen 22 minuten per dag. Een fietstochtje naar de supermarkt maakt dus al een verschil.

Doei file!

Wat zou het fijn zijn om na corona niet meer afhankelijk te zijn van het openbaar vervoer of de auto. Zeg maar doei tegen de files en de ergernis van weer een gemiste trein. Want waarom zou je nog kiezen voor het ov of de auto? Een forens woont ge­middeld op minder dan 15 km van zijn of haar werk. Een afstand die je op een e-bike in gemiddeld 40 minuten fietst.

Dat is gezond voor jou én beter voor het milieu.

Gelukshormoon Een ander voordeel is het afstand houden. Op de fiets is dat geen enkel probleem, het is de ideale manier van bescherming.

Uit het onderzoek van Barzcok blijkt ook dat het inademen van microdruppels (die het virus overdragen) tijdens het fietsen zo goed als nul is. Tot slot en

Kort na de introductie werd Ebike Das Original meegenomen in een e-bike-test van het zeer kritische Electrorad en kwam daar verrassend als winnaar uit.

Maar ook latere vergelijkingstesten, zoals die van De Telegraaf en de Fietsersbond, won Ebike Das Original overtuigend. Het bleek vooral een e-bike te zijn ‘waar men niet meer van af wilde stappen’. Dankzij de heel goede zitpositie, de veilige rijeigenschappen, het schakelgedrag, het herkenbare design, de krachtige ondersteuning, de goede remmen en de premium uitrusting. Ook de opvallende garanties van 30 jaar op het frame, 4 jaar op de accu en 4 jaar op een Enviolo naaf scoren nog steeds hoog. Het merk kreeg met deze testen een vliegende start en behoort inmiddels tot de vaste waarden in het segment van de betere e-bikes.

Goed voor alles Fietsen verbetert je immuunsysteem. Dat zit zo. Onderzoek van de Duitse viroloog Barczok wijst uit dat je intenser ademt als je fietst, waardoor de longen gereinigd worden. En dat helpt je lichaam weer beschermen tegen virussen. Van actief zijn in de buitenlucht weten we bovendien dat het gezond is voor het geheugen, de huid en longen én dat het bijdraagt aan de aanmaak van vitamine D. En dat is weer goed voor de weerstand, het humeur en het slapen.

30 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 30

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:53

VRIJE TIJD

Glowgolf Het Wilde Westen binnenkort openen de saloondeuren Nog even wachten en dan is Nederland een unieke en zeer spannende activiteit rijker. Op de prachtige locatie van Multi-activiteitencentrum Pitch&Putt Bussloo, pal aan het strand en met wondermooi uitzicht over het meer, openen binnenkort de saloondeuren van Glowgolf Het Wilde Westen. Een spectaculaire Glow-in-thedark Midgetgolf variant met unieke special effects.

Multi-activiteitencentrum.

Costum made mechanische en elektronische special effects, erop aangepaste licht- en geluideffecten en natuurlijk het prachtige, met Glow-in-the-dark verf bewerkte decor en de muurschilderingen, zorgen voor een ervaring om nooit te vergeten.

De in Finse stijl gebouwde megablokhut op Bussloo’s Withagen, kreeg begin dit jaar een prachtige aanbouw over de gehele lengte van het pand. Mét bovenverdieping. Deze bovenverdieping is ingericht in Western thema. De houten trap in de eerste feestzaal van het nieuwe pand leid je naar hole 1, welke is voorzien van een uitdagende looping. Tijdens het betreden van de ruimte wordt niet alleen duidelijk dat alles, maar dan ook écht alles om je heen het Wilde Westen ademt. Deze banen zijn gemaakt voor dé gladiatoren van de country. Cowboys en -girls van alle leeftijden die hierin een ware strijd der westernelementen zien. Tijdens alle holes die gespeeld worden is het telkens de bedoeling om de glow-in-the dark golfbal in zo min mogelijk slagen te putten. Diegene die aan het eind van de strijd de minste slagen maakt heeft gewonnen. Voor de kleintjes ligt er een Bewijs van Vaardigheid klaar na het spelen. Ze gaan naar huis met een blijvende herinnering en een boost voor het zelfvertrouwen.

Tijdens je reis door Glowgolf Het Wilde Westen vind je diverse uitdagingen op je pad. Een

looping zoals eerder genoemd, een draaiend wagenwiel, een slangenbek welke open en dicht gaat en zo is er nog veel meer.

Wanneer de vulkaan begint te roken (ja, met echte rook) en er gevaar dreigt, wordt het spannend! Waar is nou de hole?

En dan zijn er nog de Daltons.

Een extra spelelement waarin de speler wordt uitgedaagd Daltons te tellen. Ze verschijnen willekeurig op verschillende plaatsen langs je pad. Je leest het. Glowgolf Het Wilde Westen onderscheidt zich totaal van alle andere ‘standaard’ Glow-in-thedark Midgetgolf varianten in Nederland, of zelfs in de wereld.

Het spel is ontworpen en gemaakt door de professionele ‘creators’ van de al bestaande drie Escape Rooms van het

Glowgolf Het Wilde Westen is een aanrader voor een gezellig dagje uit met de (klein)kids, met partner of bijvoorbeeld tijdens een familiefeest. Het Multi-activiteitencentrum biedt meer dan twintig in- en outdoor activiteiten voor alle leeftijden.

De diverse ruimtes zijn flexibel in te richten als sfeervolle feestof vergaderzaal.

De horeca, met twee verschillende bars laat niets te wensen over. Neem tijdens een dagje uit plaats op het ‘Bitterballen terras’ met (veilig) uitzicht over de Pitch&Putt baan of kies voor de andere zijde van het pand. Hier heb je vanuit het, als eens in de Misset Top 100 genoteerde, terras een magnifiek uitzicht over het prachtige meer van Bussloo.

De beachvibe maak je zomers natuurlijk helemaal compleet met een verfrissende duik.

Groepsuitjes zoals familiedagen faciliteren, behoort tot één van

de specialiteiten van het activiteitencentrum. Zeker een aanrader om te noteren voor de tijden dat we elkaar weer in de armen mogen sluiten en zonder zorgen een reünie kunnen organiseren.

Er worden diverse arrangementen geboden, maar er wordt ook met liefde maatwerk verzorgd.

In overleg en passend bij ieders budget.

Maak een mooie tour met de Elektrische Steps of E-Choppers door de schitterde omgeving en sluit af met een heerlijke lunch.

Of deel de dag op met verschillende activiteiten voor ieder wat wils. Minigolf, Lasergame of Escape Rooms.

De veel bekroonde 27 holes (minder holes spelen kan ook) Pitch&Putt baan is een echte aanrader.

Er is naast Glowgolf Het Wilde Westen nog zoveel leuks te doen.

De BBQ de Luxe is een aanrader om mee af te sluiten. Maar, dit is natuurlijk voor wanneer het weer kan. Tot die tijd zijn onder de huidige maatregelen diverse buitenactiviteiten geopend.

Houd vooral de website in de gaten voor het laatste nieuws met betrekking tot de grote opening van Glowgolf Het Wilde Westen en de actuele situatie rondom de maatregelen betrekking hebbende op COVID-19. De saloondeuren openen zo snel als het kan.

Want we kunnen wel wat ‘glow’ gebruiken in 2021! www.pitchputtbussloo.nl

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 31

31 30-3-2021 19:52:56

32 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 32

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:52:57

WONEN Duurzame stadsdistributie met de HydroCargo bakfiets In februari is in Arnhem de ontwikkeling van de HydroCargo bakfiets gestart. Dankzij het gebruik van waterstof zal deze bakfiets een grotere actieradius hebben en kan deze sneller worden bijgeladen. De Arnhemse ‘Groene Rijders’ zullen als eerste stadsdistributeur van Nederland gebruik gaan maken van deze nieuwe duurzame manier van transport.

Steeds meer steden zijn op zoek naar duurzamere vormen van stadsdistributie. Hierbij wordt vooral gekeken naar elektrische voertuigen en bakfietsen. Nadeel van deze keus is de beperkte actieradius van de voertuigen en de relatief lange laadtijden. De Arnhemse stichting ‘Alles over Waterstof’ gaat binnenkort in de praktijk testen of bakfietsen op waterstof hier een oplossing voor kunnen zijn.

te drijven. Bovendien is een tank eenvoudig binnen vijf minuten te vullen en kan de bakfiets weer de straat op.

“De techniek staat nog in de kinderschoenen maar ontwikkelt zich razendsnel” aldus Frank Mietes van Alles over Waterstof.

Eerder ontwikkelden ze al een step op waterstof en een waterstof kookstel waarmee ze het gebruik van waterstofgas demonstreren.

Duurzame waterstof heeft als voordeel dat het veel energie kan opslaan in tanks. En uit waterstof is op eenvoudige wijze elektriciteit te maken, die gebruikt kan worden om de bakfiets aan

Het project wordt gecoördineerd door Alles over Waterstof. Het wordt gezamenlijk uitgevoerd met de bakfietsfabrikant Urban Arrow en de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN).

Bloombux Buxus in bloei

Maak kennis met een nieuwe, spectaculaire tuinplant: de Bloombux. Hij lijkt sterk op een buxus, maar het is een bijzondere dwergrhododendron! Het grote verschil met de buxus?

Uitbundige bloei in mei en juni

en een totale ongevoeligheid voor buxusmot of -schimmel.

Omdat je de Bloombux ook als haag kunt planten of als eye­ catcher in de tuin is het een gezond alternatief voor de buxus.

Er is bovendien goed nieuws voor vlinders en hommels. De bloemen zitten vol nectar. De nieuwe Bloombux doet het ook uitstekend in potten en bakken

Urban Arrow is erg geïnteresseerd in de mogelijkheden die de waterstoftechniek voor haar fietsen te bieden heeft.

Het Lectoraat Duurzame Energie van de HAN en twee afstudeerders zijn betrokken bij de techniekontwikkeling.

Het project vindt plaats in het Waterstoflab van de HAN, op het Industriepark Kleefse Waard in Arnhem. Het wordt mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van de Provincie Gelderland.

menwerken aan de ontwikkeling van de waterstofbakfiets, die bovendien gedurende de ontwikkeling al in de praktijk getest en verbeterd wordt.”

Vanaf april zal de bakfiets gereed zijn voor de eerste praktijktesten door de Groene Rijders en is de kans groot dat Arnhemmers deze innovatieve waterstofbakfiets op straat gaan tegenkomen.

De ontwikkelingen kunnen gevolgd worden op hydrocargo. nl

Erwin Geurts van Alles over Waterstof: “Het is een uniek project waarbij bedrijfsleven, studenten en onderzoekers sa-

www.allesoverwaterstof.nl www.hydrocargo.nl

en is verkrijgbaar in de kleuren Pink en Magenta.

plekje in de zon of halfschaduw maar stelt geen eisen aan de bodem. Of de grond nu kalkrijk, zanderig of veenachtig is …

Bloombux vindt het allemaal prima!

Geef direct na het aanplanten water en in elk voorjaar een beetje voeding. Snoeien is niet nodig, tenzij je de plant in model wilt knippen. Maar zelfs dan hoef je dat maar een keer per jaar te doen want de plant behoudt zijn vorm goed omdat het een trage groeier is. De beste periode om te snoeien, is vlak na de bloei (eind juni).

Bloei Bloombux is een compacte en stevige tuinplant die maximaal 70 cm hoog wordt. Hij zit vol met smalle, frisgroene blaadjes en je kunt ‘m in haast elk gewenste vorm snoeien. Van bol tot kegel tot rechthoekig. Ideaal als haagplant maar ook als blikvanger in de tuin, want vanaf mei verschijnen er talloze bloemen van ongeveer 8 cm groot.

Daar komen volop vlinders en hommels op af om gulzig nectar te snoepen. Doordat de plant bladhoudend en winterhard (tot -24 graden) is, geniet je ook tijdens de wintermaanden van de frisgroene uitstraling.

Verzorging Je hebt geen groene vingers nodig voor de ijzersterke Bloombux en je kunt ‘m op elk moment van het jaar in de tuin planten. De plant houdt van een

Tip: Plant je de Bloombux als haag? Omdat de kluit relatief groot is, kun je dan beter een geul graven in plaats van losse plantgaten.

Bloombux is verkrijgbaar bij onder meer tuincentra en diverse webshops.

Kijk voor meer informatie op www.bloombux.de/nl.

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 33

33 30-3-2021 19:53:00

Abonnee worden?

10 edities €17,50

UITGAVE 50VitaalPlus is een onderdeel van VGS Media BV

JAARGANG Jaargang 7

EDITIE

Editie 1 - april 2021

UITGEVER/HOOFDREDACTEUR Jos van Gils redactie@50VitaalPlus.nl 06 50 28 01 65

MARKETING/SALES

Kies uw cadeau Een Capitool reisgids uit de Top 10 serie ter waarde van (€ 13,99) Algarve | Amsterdam | Andalusië | Athene | Azoren | Barcelona | Berlijn | Dubrovnik | Gran Canaria | Hong Kong | IJsland | Kaapstad | Lissabon | Londen | Madrid | Napels

Ralph Schuijers info@50VitaalPlus.nl 06 14 77 34 34

MET MEDEWERKING VAN

Bridget van Alphen Redacteur Paul Benjaminse Cycling Europe Hans Böhm Publicist Olga Commandeur Olga Commandeur Promotions Laure Dijkstra Boekhandel Praamstra Ab Hoogland appie.nu Gerbert Middelkoop Financieel planner en belastingadviseur Bert Simhoffer Zanger, acteur en tekstschrijver Margot Verhaagen Publiciste Arjen Zeevenhooven Chefkok Arnoud de Zwart Notaris

ADMINISTRATIE EN ABONNEMENTEN

administratie@50VitaalPlus.nl

ADVERTENTIEVERKOOP

Een voucher voor 10% korting in onze webshop

info@50VitaalPlus.nl

ONTWERP & OPMAAK

Ndash Carla Sigger, www.ndash.nl

VERSCHIJNING 10 edities per jaar

DRUK

Veldhuis Media - Raalte

Gratis upgrade naar een Luxe First Class busretour bij een vakantie boeking voor het gehele reisgezelschap ! (t.w.v. €40,- p.p.)

WEBSITE

www.50VitaalPlus.nl

WEBSHOP

webshop.50vitaalplus.nl

FACEBOOK

Facebook/50VitaalPlus

NIEUWSBRIEF

www.50VitaalPlus.nl

COPYRIGHT

10% korting per tour

Met de tours van Robbcn.com garandeert Robb je de beste Nederlandstalige tourbeleving in en om Barcelona!

Robbcn is de enige Nederlandstalige touraanbieder voor de Sagrada Familia en het Picasso museum.

Copyright © 2021 50VitaalPlus VGS Media BV, Deventer Tekst uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever uitsluitend voor persoonlijk gebruik worden gereproduceerd.

ISSN: 1875-807X 50VitaalPlus heeft een advertentie­beleid.

De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de geplaatste advertenties ligt echter bij de adverteerder.

KvK: 71024514

Kijk op www.50VitaalPlus.nl/abonnee-worden 34 50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 34

5 0 V I T A A L P L U S ­ J A A R G A N G 7 ­ E D I T I E 1 ­ A P R I L ­ 2 0 2 1

30-3-2021 19:53:05

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 35

30-3-2021 19:53:05

ZORGELOOS E-BIKEN MET DE CUBE TOURING HYBRID PRO 500

Wat u ook doet en waar u ook heen wilt, de

Motor Bosch Drive Unit Performance GEN3 (65Nm)

Touring Hybrid is erbij. De Bosch motor van

Accu PowerTube 500 Geïntegreerd

de derde generatie is prachtig in het slanke

Schakelgroep Shimano Deore

frame geïntegreerd en z’n soepele, organische

Remsysteem Shimano Hydraulische Schrijfremmen

ondersteuning brengt u waar u maar heen wilt.

Gewicht 25,9 kg

Voor meer informatie en de dichtstbijzijnde CUBE dealer, surft u naar www.cube-bikes.nl.

CUBE BIKES NEDERLAND

50Vitaal_editie_1_april_2021_versie_desktop.indd 36

30-3-2021 19:53:06