Infuzyjne 3/2024 by ptpi_pl

Infuzyjne

CZASOPISMO CZŁONKOWSKIE POLSKIEGO TOWARZYSTWA PIELĘGNIARSTWA INFUZYJNEGO

03 REDAKCJA

DOSTĘP CENTRALNY KRÓTKOTERMINOWY

Ilona Rozalska-Walulewicz

04 LIST OD REDAKCJI

WYNACZYNIENIE LEKU W PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ

Anna Olszewska

ROLA PIELĘGNIARKI W

DOBORZE ODPOWIEDNIEGO

DOSTĘPU NACZYNIOWEGO

Karolina Tauz

REDAKCJA

REDAKTOR NACZELNA

GABRIELA ŚWIĘTOCHOWSKA

KONSULTACJA

KOORDYNATOR PROJEKTU

ARTUR SZYMCZAK

WYDAWCA

MARCELI SOLECKI

POLSKIE TOWARZYSTWO

PIELĘGNAISRTWA

INFUZYJNEGO

D R E D A K C J I

ODrodzy Czytelnicy,

Czy osobiste wyznania i przemyślenia w poważnym kwartalniku są nietaktem? Być może, ale z racji, iż niezwykle cenie w życiu humanizm skruszę dzisiaj twardy lód. Codziennie rano, kiedy budzę się do pracy zastanawiam się jak to właściwie się stało, że za chwilę ubiorę scrubs, założę różowe crocsy i z nutką ekscytacji wejdę na oddział do pacjentów? Przecież jeszcze kilka lat temu śmierć Moliera była moją wymarzoną śmiercią. Pewnie wszyscy doskonale znacie powiedzenie „Nigdy nie mów nigdy (…) Bogowie uwielbiają bawić się ludźmi, którzy używają wielkich słów ” ja stałam się jego ofiarą Dzisiaj wiem, że nic nie dzieje się przypadkiem i moje miejsce jest przy boku pacjenta. Choć na co dzień świetnie odnajduje się w murach szpitala to tworzenie kreatywne oraz korzystanie z wyobraźni daje mi niezliczone pokłady radość.

W pielęgniarstwie najbardziej intryguje mnie innowacja, nowości, świeże wizje i pomysły. Pracując na co dzień w Zespole ds. Dostępów Naczyniowych i Infuzji łączę sprawnie opiekę zorientowaną na pacjenta i innowacyjne rozwiązania. Moim pomysłem na to miejsce jest dostarczanie Wam rzetelnych i wartościowych informacji, które wspierają Was w codziennej pracy i pomagają w podejmowaniu świadomych decyzji. Jestem przekonana, że lektura tego czasopisma dostarczy Wam wielu cennych informacji oraz skłoni do refleksji nad przyszłością terapii infuzyjnych.

Duma, jaka mnie rozpiera podczas tworzenia tego kwartalnika jest nieoceniona, dlatego tym bardziej dziękuję za każdą przeczytaną stronę. Chciałam was Drodzy Czytelnicy serdecznie powitać w moich, a raczej naszych infuzyjnych progach i powiedzieć „rozgośćcie się”.

Świętochowska

REDAKTOR NACZELNA

IINFUZJA

NFUZJA

LOKALNIE LOKALNIE

Toruń- Poznań- Opole

“Prawidłowa opieka nad dostępem centralnym gwarantuje zminimalizowanie powikłań oraz zmniejszenie kosztów hospitalizacji.”

AUTOR:IlonaRozalska-Walulewicz

Dostępcentralny krótkoterminowy

AFILIACJA:ZakładPielęgniarstwaAnestezjologicznegoiIntensywnejOpiekiMedycznej UniwersytetMedycznywLublinie,PolskieTowarzystwoPielęgniarstwaInfuzyjnego

Wprowadzenie

Centralny dostęp dożylny definiuje się jako wprowadzenie cewnika do żyły głównej górnej lub dolnej. Istnieją różnego rodzaju cewniki, można je sklasyfikować np. pod kątem czasu trwania terapii jako krótkoterminowe, długoterminowe czy pośrednie. W zależności od ilości świateł istnieją cewniki jedno- i wieloświatowe (dwu-, trzy-, pięcioświatłowe). Wykorzystywane one są m.in. w celu podawania leków, prowadzenia leczenia żywieniowego, płynoterapii, monitorowania hemodynamicznego, wykonywania hemodializy czy plazmaferezy.

Implantacja

Implantacja centralnego cewnika żylne (CVC - ang. Central Venous Catheter) jest procedurą inwazyjną, wykonywaną często w przypadku pacjentów oddziałów intensywnej terapii (OIT) zwykle standardowo ze względu na specyfikę podawanych roztworów. Jest ona związana z przerwaniem ciągłości skóry, przez co pacjenci są narażeni na powikłania w postaci miejscowej lub uogólnionej infekcji łożyska naczyniowego.

Prawidłowa opieka nad dostępem centralnym gwarantuje zminimalizowanie powikłań oraz zmniejszenie kosztów hospitalizacji. Opiera się ona na przestrzeganiu pewnych zaleceń oraz wprowadzeniu do codziennej opieki zasad dobrej praktyki.

Konieczne jest prowadzenie szkoleń podstawowych i przypominających, ponieważ bezpieczeństwo terapii dożylnej uzależnione jest m.in. od: wiedzy personelu czy prawidłowego przygotowania i podania leków. Najważniejsze zasady dotyczą zakładania CVC, opatrunku i jego wymiany, linii naczyniowej, utrzymania dostępu naczyniowego oraz dokumentacji.

Zakładanie cewnika należy wykonywać w miejscu, gdzie można uzyskać warunki aseptyczne. Procedurę powinno się rozpocząć od aseptycznego przygotowania personelu i pacjenta. Operator powinien stosować maksymalną barierę ochronną (MBO), oznacza to stosowanie jałowego obłożenia chorego, jałowego fartucha, maseczki, czepka i jałowych rękawic.

Infuzyjne

Przygotowanie miejsca implantacji cewnika obejmuje kąpiel całego ciała, jeśli jest to niemożliwe należy umyć dokładnie i szeroko okolicę, w której planowane jest wprowadzenie cewnika oraz usunięcie zbędnego owłosienia przy pomocy strzygarki medycznej wyposażonej w jednorazowe ostrza. Miejsce implantacji cewnika dezynfekować należy roztworem chlorheksydyny na bazie alkoholu lub, jeśli istnieją przeciwwskazania, z użyciem 70% alkoholu albo powidonów jodu.

Opieka nad dostępem centralnym

Opatrunek

W pierwszej dobie po implantacji CVC należy zastosować opatrunek który powinien posiadać warstwę chłonną. Należy go wymienić następnego dnia, jednocześnie kontrolując miejsce wprowadzenia cewnika (pod kątem krwawienia i cech infekcji).

Najkorzystniej dla pacjenta jest stosować sterylne, półprzepuszczalne, przezroczyste opatrunki. Jeśli natomiast występuje sączenie w miejscu wprowadzenia CVC lub pacjent się poci - należy zastosować opatrunek z wkładem chłonnym. Kontrola miejsca wprowadzenia cewnika powinna odbywać się przynajmniej raz dziennie. W przypadku stosowania opatrunku nieprzeziernego należy spytać pacjenta o ewentualne dolegliwości bólowe, w przypadku braku kontaktu z pacjentem wymiana opatrunku powinna odbywać się codziennie.

Podczas wymiany opatrunku należy stosować zasady aseptycznej techniki bezdotykowej, oczyścić i zdezynfekować skórę oraz elementy cewnika alkoholowymi roztworami chlorheksyxdryny. Wybierając antyseptyk należy jednakże brać pod uwagę wymagania producenta cewnika. Czas utrzymania cewnika powinien być uzależniony od stanu klinicznego pacjenta, ocena konieczności jego utrzymania powinna być wykonywana codziennie. CVC należy usunąć, gdy nie ma konieczności jego utrzymania, podejrzewa się zakażenie miejsca wprowadzenia cewnika lub infekcję odcewnikową. Jeśli istnieje konieczność wymiany cewnika, należy unikać metody po prowadnicy i wybrać nowe miejsce założenia dostępu centralnego.

Kontrola linii naczyniowej i jej elementów obejmuje m.in. regularne ich wymienianie w określonych przedziałach czasowych:

rampy wielokranikowe z przedłużeniem, jeśli posiadają łączniki bezigłowe - co 96 godzin systemy bezigłowe i ich elementy - co 96 godzin

c z e r w o n a s t r e f a z i e l o n a s t r e f a

Częstość wymiany opatrunku uzależniona jest od rodzaju zastosowanego opatrunku:

Zawsze gdy opatrunek jest pobrudzony, odklejony, uszkodzony

Na świeżo założonym cewniku - po 24 godzinach

Transparetny - co 7 dni

Włóknikowe z wkładem chłonnym - co 48 godzin

przetworniki ciśnienia - co 96 godzin, łącznie z linią i roztworem płuczącym, butelki z płynem płuczącym powinny być opisane datą i godziną wymiany zestawy do podaży krwi i jej preparatów po każdej jednostce zestawy do mieszanin żywieniowych - 24 godziny od rozpoczęcia podaży dreny i strzykawki do podaży emulsji tłuszczowych - co 6 - 12 godzin

aparaty do infuzji płynów oraz przedłużenia pomp infuzyjnych są jednorazowe

Infuzyjne

Podczas przygotowywania leków i płynów należy przestrzegać zasad aseptyki i antyseptyki. Kraniki powinny być maksymalnie oddalone od światła cewnika. Światła cewnika będące w stałym użyciu należy przepłukiwać jałowym roztworem 0,9% NaCl przed i po podaniu leków, krwi i jej preparatów, żywienia pozajelitowego a także przed pobraniem krwi do badań laboratoryjnych (wyjątek stanowi krew na posiew). Należy unikać podaży krwi przez łącznik bezigłowy.

W celu sprawdzenia drożności świateł cewnika należy użyć strzykawki o pojemności 10 ml. Płukanie powinno odbywać się powoli, jeśli czuć wyraźny opór nie należy przepłukiwać. Podczas przepłukiwania należy zaaspirować krew do momentu jej pojawienia się w cewniku i ponownie przepłukać pozostałym roztworem w strzykawce. Przed przepłukiwaniem należy pamiętać o bezwględnym zdezynfekowaniu łącznika bezigłowego z użyciem 70% alkoholu lub alkoholowego roztworu chlorheksyxdryny przez 15 sekund, a do przepłukiwania bezwględnie nie należy stosować wody do wstrzyknięć. Można również stosować specjalne koreczki nasączone alkoholem, które zakłada się na światło cewnika po podaniu leku. Badania wykazały, że ich stosowanie zmniejsza występowanie infekcji odcewnikowych.

s t r e f a z i e l o n a s t r e f a

c z e r w o n a

Gdy istnieje konieczność wyłączenia jednego ze świateł cewnika należy je regularnie przepłukiwać jałowym roztworem 0,9% chlorku sodu, zaleca się używać gotowych jednorazowych strzykawek z roztworem soli fizjologicznej.

Innym rozwiązaniem jest stosowanie korków z preparatu antybakteryjnego, np. roztworu 2% taurolidyny lub 4% roztwór cytrynianu sodu. Pamiętać należy wówczas o opisaniu kiedy nastąpiło wyłączenie światłą cewnika z użycia zarówno w dokumentacji jak i samego światła.

Dokumentacja

Wszelkie działania związane z założeniem cewnika, pielęgnacją pacjenta z CVC oraz linią naczyniową należy dokumentować. Karta obserwacji powinna obejmować dane takie jak: data założenia CVC, jego rodzaj, liczbę świateł i miejsce implantacji, zastosowany opatrunek, data wymiany opatrunku i elementów linii naczyniowej, sprawdzenie drożności cewnika, ocenę kliniczną pod kątem infekcji, bólu jeśli pacjent jest przytomny, data i godzina usunięcia lub wymiany oraz przyczyna zastosowanych interwencji, autoryzację osób zakładającej i asystującej, pielęgniarki dokonującej pielęgnacji pacjenta z CVC, rodzaj podawanych leków, infuzji i płynów płuczących.

Piśmiennictwo

1. Kolikof J, Peterson K, Baker AM. Central Venous Catheter - StatPearls - NCBI Bookshelf. National Center for Biotechnology Information. Dostęp 24.10.2023. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NB K557798/

Simonov M, Pittiruti M, Rickard CM, Chopra V. Navigating venous access: a guide for hospitalists. J Hosp Med. 2015;10(7):471-8. doi: 10.1002/jhm.2335

2. Ipe TS, Marques MB. Vascular access for therapeutic plasma exchange. Transfusion. 2018;58 Suppl 1:580-589. doi: 10.1111/trf.14479

Infuzyjne

4. Suess EM, Pinsky MR. Hemodynamic Monitoring for the Evaluation and Treatment of Shock: What Is the Current State of the Art? Semin Respir Crit Care Med. 2015;36(6):890-8.

5. Practical guide for safe central venous catheterization and management 2017. J Anesthesia. 2019;34(2):167-186.

doi:10.1007/s00540-019-02702-9

6. Benedysiuk E, Wójtowicz K. Standard pielęgnacji dostępu naczyniowego jako narzędzie monitorowania infekcji łożyska naczyniowego. Forum Medycyny Rodzinnej. 2017;11(4):187 - 194.

7. Practice Guidelines for Central Venous Access 2020: An Updated Report by the American Society of Anesthesiologists Task Force on Central Venous Access. Anesthesiology. 2020;132(1):8-43. doi: 10.1097/ALN.0000000000002864.

8. Gorski LA, Hadaway L, Hagle ME, et al. Infusion therapy standards of practice. J Infus Nurs. 2021;44(suppl 1):S1-S224.

doi:10.1097/NAN.0000000000000396

9. Jadczak M, Zdun A, Witt P. Zalecenia w sprawie pielęgnowania pacjenta z założonym krótkoterminowym centralnym cewnikiem naczyniowym. Wydanie 2018.

10. Taşdelen Öğülmen D, Ateş S. Use of alcohol containing caps for preventing bloodstream infections: A randomized controlled trial. J Vasc Access. 2021;22(6):920-925. doi: 10.1177/1129729820952961

c z e r w o n a s t r e f a

www.ptpi.pl

ilonarozalskaw@gmail.com

Dlaczego warto dołączyć do PTPI?

Wymiana Wiedzy: Dostęp do najnowszych badań i publikacji z zakresu pielęgniarstwa infuzyjnego.

Rozwój Zawodowy: Szkolenia, konferencje, warsztaty oraz webinary

Wsparcie Społeczności: Możliwość współpracy z innymi profesjonalistami, wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk.

Aktualności i Nowości: Informacje o najnowszych trendach, technologiach i rozwiązaniach w pielęgniarstwie infuzyjnym.

Działalność Naukowa: Możliwość uczestnictwa w projektach badawczych i współtworzenia materiałów edukacyjnych.

Jak dołączyć?

Wystarczy odwiedzić naszą stronę internetową www.ptpi.pl i wypełnić formularz członkowski.

“(...)

okłady z sody oczyszczonej nie mają wpływu na skuteczność leczenia efektów niepożądanych po wynaczynieniu leku.”

Soda oczyszczona? Jej miejsce jest w kuchni!

Wynaczynienie leku w praktyce pielęgniarskiej.

AUTOR:AnnaOlszewska

AFILIACJA:SzpitalnyOddziałRatunkowyUCKWUMDziecięcySzpitalKlinicznyim.Józefa PolikarpaBrudzińskiego,członekHumanoshEmergencyMedicalTeam,członekPolskiego TowarzystwaPielęgniarstwaInfuzyjnego

Wynaczynienie leku to popularne zdarzenie jatrogenne pojawiające się w opiece zdrowotnej. To sytuacja, w której lek niezamierzenie dostaje się poza naczynie krwionośne. Tego typu sytuacja może przedłużyć pobyt pacjenta w szpitalu i nieść konsekwencje zarówno zdrowotne- od delikatnego podrażnienia tkanek wokół, aż do martwicy mogącej skończyć się amputacją kończyny, jak i ekonomiczne zwiększając ilość zaangażowanych zasobów. W literaturze zagranicznej wyróżniamy dwa rodzaje wynaczynieńinfiltration i extravasation. Infiltration to wynaczynienie leku lub roztworu niepowodującego z reguły martwicy tkanek, a extravasation to wynaczynienie leku lub roztworu, który może powodować martwicę tkanek (leki cytotoksyczne). Według tego podziału możemy wyróżnić leki wywołujące silne podrażnienie tkanek (vesicant drugs) i leki nie wywołujące silnego podrażnienia tkanek (non-vesicant drugs). Te drugie z kolei możemy rozbić na drażniące (irritated) i niedrażniące (nonirritated). Postępowanie po rozpoznaniu wynaczynienia, będzie więc inne z każdym lekiem, a popularne okłady z roztworu wodorotlenku sodu, można porównać skutecznością do ludowych zabobonów.

Niniejszy artykuł napisany został by podnieść świadomość wagi problemu wynaczynień w polskiej ochronie zdrowia i podkreślić konieczność poprawy i aktualizacji procedur. Jest podsumowaniem zagranicznych publikacji w temacie wynaczynień.

Czynniki ryzka

Do wynaczynienia może dojść z powodu nieudanej kaniulacji, złego ufiksowania kaniuli, uszkodzeń mechanicznych, predyspozycji pacjenta lub rodzaju podawanego leku (przede wszystkim jego osmolarności, pH, wazoaktywności, cytotoksyczności, gęstości czy ciśnienia podawania leku). W tabeli zebrano czynniki ryzyka mogące zwiększać prawodobienstwo na wystąpienie wynaczynienia.

Czynniki mechaniczne

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE RYZYKO WYNACZYNIENIA

mały rozmiar i słaba kondycja naczyń krwionośnych, rozmiar kaniuli przekraczający 1/3 średnicy skaniulowanego naczynia, miejsce kaniulacji (okolice stawów, ręka dominująca), słaba fiksacja kaniuli, aktywność pacjenta, wielokrotne próby kaniulacji (pierwsza nieudana powyżej obecnej kaniuli) używanie pomp infuzyjnych lub zestawów do toczenia pod ciśnieniem podczas epizodu wynaczynienia, uszkodzenie kaniuli.

Czynniki fizjologiczne

zmniejszenie światła kaniuli z powodu skrzepniętej krwi, zakrzep powyżej miejsca kaniulacji, obrzęk limfatyczny,

Czynniki farmakologiczne podawanego leku:

pH, osmolarność, gęstość, potencjał wazokonstrykcyjny (powodujący skurcz naczyń krwionośnych), cytotoksyczność.

Czynniki ryzyka wynaczynienia. źródło: opracowanie własne na podstawie: Hadaway L. Infiltration and extravasation: preventing a complication of IV catheterization Am J Nurs 2007;107(8):64-72

Czynniki ryzka

Pacjent z założonym dostępem naczyniowym powinien zostawać poinformowany o konieczności zgłaszania objawów niepokojących. Nie zwalnia nas to natomiast z obserwacji miejsca wkłucia. Mentalny stan pacjenta i jego współpraca z personelem medycznym może być kluczowa w rozpoznawaniu zdarzenia niepożądanego jakim jest wynaczynienie. Utrudnieniem jest także współpraca z pacjentem pediatrycznym.

Diagnozę wynaczynienia warto zróżnicować z inną reakcją na leki. Zanim przejdziemy do protokołu postępowania z wynaczynieniem należy się upewnić, czy zgłoszony przez pacjenta ból jest związany z wydostawaniem się leku poza naczynie krwionośne.

Rekomendacje postępowania

Schemat postępowania w przypadku rozpoznania wynaczynienia opracowanie własne na podstawie: Kim JT, Park JY, Lee HJ, Cheon YJ Guidelines for the management of extravasation J Educ Eval Health Prof 2020;17:21 doi: 10 3352/jeehp 2020 17 21 Epub 2020

Infuzyjne

Jak już wspomniano w tytule popularne okłady z sody oczyszczonej nie mają wpływu na skuteczność leczenia efektów niepożądanych po wynaczynieniu leku. Rodzaj wynaczynionego roztworu ma znaczenie w kontekście doboru odpowiedniego remedium. Lokalne chłodzenie pomaga w obkurczeniu naczyń i teoretycznie zmniejsza rozprzestrzenianie się leku. Stosowanie ciepłych okładów wspomaga rozszerzanie się naczyń krwionośnych, dzięki czemu lek wchłania się do układu krwionośnego i nie kumuluje w tkankach. Nie potwierdzono czystych korzyści ze stosowania konkretnych temperatur okładu. W zależności od źródła rekomendowane jest stosowanie kompresu zimnego i ciepłego na zmianę. W innym zaś źródle istnieje podział leków na grupy, do każdej z nich rekomenduje się kompres o dedykowanej temperaturze.

Podsumowanie

Wynaczynienie się leków niepowodujących poparzeń tkanek (nonvesicant drugs) również może być bardzo niebezpieczne. Duża objętość wynaczynionego leku może prowadzić do wystąpienia zespołu ciasnoty powięziowej (Acute Compartment Syndrome) co wymaga pilnej interwencji chirurgicznej. Jednak zdecydowanie większy problem pojawia się,

c z e r w o n a s t r e f a z i e l o n a s t r e f a

gdy dochodzi do wynaczynienia substancji której właściwości chemiczne lub fizyczne mogą powodować uszkodzenie tkanek. Nie tylko podaż chemioterapeutyków w terapii nowotworowej może być niebezpieczna. Leki popularne na oddziałach zachowawczych szpitali takie jak acyklowir, wankomycyna, roztwór potasu, a także leki wazopresyjne mogą być źródłem poważnych konsekwencji podczas epizodu wynaczynienia. W Polskiej ochronie zdrowia zdecydowanie za mało mówi się o metodach leczenia wynaczynień. Utartym schematem w większości placówek stał się okład z roztworu wodorotlenku sodu, o którym nie ma ani słowa w międzynarodowych rekomendacjach postępowania. Przy rozpoznaniu wynaczynienia należy dokonywać dokładnej oceny stanu miejscowego, kontrolować ukrwienie i ucieplenie kończyny, a każdy taki przypadek powinien być szczegółowo opisany w dokumentacji medycznej pacjenta. Powinniśmy więc skupić się na poszerzaniu wiedzy oraz tworzeniu adekwatnych procedur usprawniających pracę. Podaż leków, których wynaczynienie może powodować silne oparzenia tkanek, powinna być prowadzona według ściśle określonego protokołu pod czujnym okiem personelu. Zgodnie z przysłowiem „lepiej zapobiegać niż leczyć”, powinniśmy skupić się w naszej pracy na prawidłowym uzyskiwaniu wkłucia, odpowiedniej fiksacji, ciągłej obserwacji miejsca wkłucia. Wymagane jest również przepłukiwanie kaniuli 0,9% roztworem chlorku sodu lub wodą do wstrzykiwań przed podażą leku, by upewnić się, że PIVC jest drożny.

Infuzyjne

Piśmiennictwo

1. Hadaway L. Infiltration and extravasation: preventing a complication of IV catheterization. Am J Nurs. 2007;107(8):64-72

De Lima Jacinto, A. K., Avelar, A. F. M., & Pedreira, M. L. G. (2011). Predisposing Factors for Infiltration in Children Submitted to Peripheral Venous Catheterization. Journal of Infusion Nursing, 34(6), 391–398. doi:10.1097/nan.0b013e3182306491

2. Thigpen, J. L. (2007). Peripheral Intravenous Extravasation: Nursing Procedure for Initial Treatment. Neonatal Network: The Journal of Neonatal Nursing, 26(6), 379–384. doi:10.1891/07300832.26.6.379

4. Kim JT, Park JY, Lee HJ, Cheon YJ. Guidelines for the management of extravasation. J Educ Eval Health Prof. 2020;17:21. doi: 10.3352/jeehp.2020.17.21. Epub 2020 Jul 16. PMID: 32668826; PMCID: PMC7431942.

www.ptpi.pl

“To pielęgniarka dobiera odpowiedni sprzęt, sposób przygotowania oraz podania leku według odpowiednich wytycznych, dostosowuje rodzaj wkłucia do potrzeb zarówno pacjenta jak i wymaganej dla niego infuzji.”

Rolapielęgniarkiw doborzeodpowiedniego dostępunaczyniowego

AUTOR:KarolinaTauz

AFILIACJA:PolskieTowarzystwoPielęgniarstwaInfuzyjnego

Człowiek od zawsze zmagał się z różnymi schorzeniami, chorobami i niedogodnościami zdrowotnymi, a w jego leczeniu i powrocie do zdrowia najbliżej szpitalnego łóżka były właśnie pielęgniarki. Rewolucję w statusie zawodowym pielęgniarstwa rozpoczęła Florence Nightingale, która jest uważana za prekursorkę nowoczesnego pielęgniarstwa. W swoim holistycznym podejściu do pacjenta podkreślała, że pielęgniarka w swojej codziennej pracy musi używać mózgu, serca i rąk, aby stworzyć mu środowisko do szybkiego powrotu do zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego. W zespole terapeutycznym to właśnie pielęgniarka spędza najwięcej czasu przy pacjencie towarzysząc mu od przyjęcia do oddziału i zebrania z nim wstępnego wywiadu pielęgniarskiego, przez większość okresu hospitalizacji aż po wypis. Podczas zbierania wywiadu pielęgniarka ma szanse na zdobycie wiedzy o pacjencie dotyczącej wcześniejszych hospitalizacji i ewentualnych problemów związanych z uzyskaniem dostępu naczyniowego. Personel informacje te może uzyskać bezpośrednio od pacjenta bądź jego rodziny, której obecność podczas hospitalizacji chorego według badań wpływa korzystnie zarówno na pacjenta jak i zespół terapeutyczny

Według Ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej zawód pielęgniarki jest zawodem w pełni samodzielnym. Kłóci się to z przekazem tradycyjnego pielęgniarstwa, gdzie pielęgniarka musi podporządkować się decyzjom podejmowanym przez zespół lekarski. Dodatkowo według zdobytej na studiach wiedzy pielęgniarka ma kompetencje do tego, aby w pełni samodzielnie nadzorować prowadzenie infuzji, a co za tym idzie dobierać adekwatny do planowanej terapii dostęp naczyniowy. To do niej należy wstępna ocena potrzeb pacjenta i stawianie diagnozy z tym związanej. Następnie, według etapów procesu pielęgnowania następuje planowanie i implementacja dobranych interwencji. Na tym etapie pielęgniarka na podstawie swoich obserwacji, zebranych danych oraz konsultacji na temat planowanych działań ze strony reszty zespołu terapeutycznego jest w stanie dostosować rodzaj dostępu naczyniowego do celów terapeutycznych. Po tych działaniach następuje wdrażanie zaplanowanych działań, a następnie po zakończonej terapii ich ocena. Warto zaznaczyć, że dzięki takiemu podejściu do opieki nad pacjentem, chronimy go przed niepotrzebną traumatyzacją związaną z rutynowym zabezpieczeniem chorego w dostęp naczyniowy, który często nie ma szans przetrwać do końca hospitalizacji.

Infuzyjne

Podsumowując powyższe rozważania dotyczące uprawnień pielęgniarskich zdobytych zarówno w procesie kształcenia jak i nadanych przez ustawę, pielęgniarki mają pełną samodzielność w doborze odpowiedniej strategii prowadzenia infuzji. Dobór odpowiedniego leku, jego dawka oraz droga podania należy do kompetencji lekarskich. Natomiast cała procedura związana z wykonaniem zlecenia lekarskiego leży w rękach pielęgniarki i jest dość złożona ze względu na to, że wszystko musi przebiegać tak, aby nie zagrażała bezpieczeństwu pacjenta. To pielęgniarka dobiera odpowiedni sprzęt, sposób przygotowania oraz podania leku według odpowiednich wytycznych, dostosowuje rodzaj wkłucia do potrzeb zarówno pacjenta jak i wymaganej dla niego infuzji. Zajmuje się także pielęgnacją oraz monitorowaniem wybranego wcześniej przez nią miejsca dostępu naczyniowego oraz kontroluje stan pacjenta przez cały okres prowadzenia infuzji. Samodzielność, odpowiedni algorytm myślenia pielęgniarskiego oraz odpowiedzialność z tym związana pozwala na określenie pielęgniarki jako lidera w opiece nad pacjentem w zakresie prowadzenia infuzji oraz zabezpieczenia go w kompatybilny, dobrany do potrzeb dostęp dożylny.

c z e r w o n a s t r e f a z i e l o n a s t r e f a

1. Riegel F, Crossetti MDGO, Martini JG, Nes AAG. Florence Nightingale's theory and her contributions to holistic critical thinking in nursing. Rev Bras Enferm. 2021;74(2):e20200139. doi: 10.1590/00347167-2020-0139

2. Vardanjani AE, Golitaleb M, Abdi K, et al. The Effect of Family Presence During Resuscitation and Invasive Procedures on Patients and Families: An Umbrella Review. J Emerg Nurs. 2021;47(5):e752-760.

3. Zarzycka D, Ślusarska B, Podstawy pielęgniarstwa t. 1. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017. Rozdział 10.5 s. 292.

4. Latos M, Sak- Dankosky N, Baumgart K, Sadownik B. Dostępy naczyniowe w praktyce klinicznej. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.

www.ptpi.pl

tauzkarola@wp.pl

Good news!

Jako Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Infuzyjnego rozpoczęliśmy współpracę z Association for Safe Aseptic Practice, znanym wszystkim z promowania Aseptycznej Techniki Bezdotykowej (ANTT).

Już podczas I Kongres Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Infuzyjnego INFUzja 2024

współorganizowanego przez Evereth będzie można dowiedzieć się więcej na temat sposobu dystrybucji materiałów.