Teczka psychologa szkolnego

TECZKA PSYCHOLOGA SZKOLNEGO

ANNA KOSSAKOWSKA

wzory dokumentów dokumentacje materiały edukacyjne i profilaktyczne

Anna Kossakowska Teczka psychologa szkolnego

Anna Kossakowska Psycholog, pedagog resocjalizacyjny oraz Trener Umiejętności Społecznych. Doświadczenie zdobywała jako wychowawca w Specjalistycznych Placówkach Wsparcia Dziennego, Trener Umiejętności Społecznych oraz trener warsztatów profilaktycznych i prozdrowotnych. Od sierpnia 2022 prowadzi własną praktykę psychologiczną Empatium.

Redakcja: Katarzyna Tran Trang Korekta: Beata Buko Opracowanie graficzne: Agnieszka Zagroba Copyright © Anna Kossakowska Copyright © Psychologiadziecka.org Wydanie pierwsze Warszawa 2024

ISBN 978-83-67874-56-4

Wydawnictwo Psychologiadziecka.org www.psychologiadziecka.org admin@psychologiadziecka.org

Dokument chroniony jest elektronicznym znakiem wodnym.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, przetwarzanie oraz rozpowszechnianie jakiejkolwiek części tej publikacji bez zgody wydawcy jest zabronione.

Spis treści I Wstęp 5 II Wzory najpotrzebniejszych dokumentów 6 1. Indywidualna opinia psychologiczna (IOP) 6 2. Wyniki badań psychologicznych 11 3. Plan edukacyjno-terapeutyczny (PET) 16 4. Dziennik obserwacji ucznia 21 5. Zgłoszenia na zajęcia indywidualne lub grupowe 24 6. Kalendarium zajęć i spotkań 28 7. Dokumentacja współpracy z nauczycielami

32

8. Raporty o postępach uczniów 44 9. Kartoteki uczniów 48 10. Plan rozwoju zawodowego 53 11. Dokumentacja konsultacji z rodzicami 58 12. Dokumentacja dotycząca współpracy z zewnętrznymi specjalistami 62 III Materiały edukacyjne i profilaktyczne 67 1. Broszura dla uczniów: „Zarządzaj swoimi emocjami” 68 2. Plakat dla nauczycieli: „Rozpoznawanie oznak trudności uczniów” 78 3. Kartoteka uczniów z zasobami wsparcia: „Twoje zasoby pomocy” 80 4. Prezentacja dla rodziców: „Wspieranie dzieci w rozwoju emocjonalnym 84 5. Gra planszowa „Ścieżka emocji dla uczniów” 102 6. Poradnik dla nauczycieli: „Zarządzanie klasą z uwzględnieniem aspektów psychologicznych” 104 7. Kwestionariusz oceny środowiska szkolnego dla uczniów 107 8. Karta zgłoszenia do poradni psychologiczno-pedagogicznej 108

IV Narzędzia do prowadzenia obserwacji uczniów i klas 111 1. Spis narzędzi 111 2. Przykład arkusza obserwacji ucznia 114 3. Przykład listy kontrolnej zachowań 118 V Materiały informacyjne dla rodziców 122 VII Zestawy pomocy dla nauczycieli 126 VIII Plany pracy z uczniami komunikującymi najczęściej spotykane problemy rówieśnicze 131 IX Materiały edukacyjne dla uczniów 140

I Wstęp Skoro to czytasz, to zapewne zaczynasz swoją pracę (lub już pracujesz) w szkole.

Wiąże się to niewątpliwie z ogromem sytuacji, w których spotykasz różnych uczniów z wieloma odmiennymi potrzebami, problemami czy kwestiami wymagającymi rozwiązania. Praca psychologa szkolnego łączy się ze sporą odpowiedzialnością i wierzę, że niejednokrotnie niełatwo jest znaleźć rozwiązanie z tej czy innej kłopotliwej sytuacji. Dlatego po sukcesie Teczki trenera TUS ruszam na pomoc takim osobom jak Ty – pragnę Ci więc przedstawić moją autorską Teczkę psychologa szkolnego.

Znajdziesz w niej: wzory najpotrzebniejszych dokumentów, z których korzysta psycholog szkolny, materiały z zakresu szeroko pojętej profilaktyki, narzędzia do prowadzenia obserwacji uczniów i klas, materiały informacyjne dla rodziców, zestawy pomocy dla nauczycieli, plany pracy z uczniami komunikującymi najczęściej spotykane problemy rówieśnicze, materiały edukacyjne dla uczniów.

Do tej pory musiałaś(-łeś) tego wszystkiego szukać w różnych źródłach, a co za tym idzie – poświęcać czas na przekopywanie się przez ogrom zasobów. Teraz możesz mieć to wszystko w jednym miejscu i to zawsze pod ręką.

😊 Mam nadzieję, że ta Teczka

okaże się Twoim wiernym przyjacielem i że korzystanie z niej da Ci wiele radości.

Pamiętaj, że zawarte tu wzory możesz dowolnie dopasowywać do potrzeb własnych oraz swoich młodych podopiecznych.

Jeśli ciekawią Cię inne moje materiały, zapraszam Cię serdecznie na www.empatium.pl oraz na www.psychologiadziecka.org – znajdziesz tam więcej moich publikacji do zakupu i pobrania.

😊

Ściskam, Ania

II Wzory najpotrzebniejszych dokumentów Dobra dokumentacja to podstawa w pracy psychologa zatrudnionego w szkole. Wielu psychologom trudno jest zgromadzić wszystko w jednym miejscu, a zdarza się, że dyrekcja, pedagog czy nauczyciele wymagają różnych pism, których sformułowanie też nie jest najprostsze, zwłaszcza jeśli się wcześniej takich nie pisało. Przedstawiam Ci pełną listę najpotrzebniejszych dokumentów oraz zostawiam Ci wzory, które możesz wykorzystywać lub delikatnie modyfikować wedle własnych potrzeb.

1.Indywidualna opieka psychologiczna Indywidualna opinia psychologiczna (IOP) to kompleksowy dokument opracowany przez psychologa w celu pełnej oceny psychospołecznej i emocjonalnej danego ucznia.

Często jest to podstawowy dokument diagnostyczny. IOP używa się, aby zrozumieć i opisać indywidualne cechy ucznia, jego zdolności poznawcze, obszary mocne i trudności, a także potrzeby edukacyjne i psychologiczne.

Przykład IOP Indywidualna opinia psychologiczna (IOP) 1. Dane ucznia: Imię i nazwisko: Jan Kowalski Data urodzenia: 15 kwietnia 2008 Klasa/szkolna grupa: VIa 2. Cel oceny psychologicznej Ocena została przeprowadzona w związku z trudnościami w zachowaniu Jana Kowalskiego, celem zidentyfikowania potencjalnych przyczyn i opracowania skutecznych strategii wsparcia.

3. Historia rozwoju ucznia Jan wychowuje się w pełnej rodzinie, jednak w ostatnim roku rodzina przeprowadziła się do nowego miasta, co mogło wpłynąć na sposób dostosowania się ucznia do nowego środowiska szkolnego. W dzieciństwie nie zaobserwowano problemów rozwojowych ani problemów wynikających z zachowania chłopca.

4. Wyniki badań psychologicznych Jan uczestniczył w badaniach psychologicznych, w tym w skali zachowań problematycznych (CBCL) oraz teście inteligencji (WISC-V). Wyniki CBCL wskazują na podwyższone wyniki w obszarze agresji i trudności w zachowaniu społecznym. Na podstawie badania WISC-V stwierdzono inteligencję w normie.

5. Analiza zdolności i trudności Jest to chłopiec o wyraźnych zdolnościach poznawczych, z dobrym rozwinięciem myślenia abstrakcyjnego. Jednak trudności w relacjach społecznych są zauważalne, co wpływa na jego funkcjonowanie w klasie.

6. Opis funkcji egzekutywnych Analiza funkcji egzekutywnych wykazała trudności w kontroli impulsów oraz trudności w przewidywaniu konsekwencji swojego zachowania.

7. Aspekty społeczno emocjonalne Jan wydaje się doświadczać stresu związanego z nowym otoczeniem. Reaguje na sytuacje stresujące poprzez agresywne zachowania, zarówno werbalne, jak i fizyczne.

8. Podsumowanie i wnioski Podsumowując, Jan Kowalski to uczeń, który posiada duży potencjał poznawczy, ale jego trudności w relacjach społecznych oraz skłonność do agresywnych zachowań wymagają dalszej analizy i wsparcia.

9. Zalecenia W celu wsparcia Jana sugeruje się: Skonsultowanie wyników z nauczycielami oraz zaplanowanie spotkania z rodzicami w celu omówienia sytuacji.

Wdrożenie programu treningu umiejętności społecznych.

Ustalenie spersonalizowanego planu działań w razie sytuacji stresujących.

10. Plan działań wspierających Krótkoterminowy cel: Poprawa umiejętności radzenia sobie ze stresem w sytuacjach społecznych.

Działania wspierające: Warsztaty umiejętności społecznych prowadzone przez psychologa szkolnego.

Regularne monitorowanie postępów.

Monitorowanie postępów Cotygodniowe spotkania Jana z psychologiem szkolnym. Obserwacja ucznia przez nauczycieli, w tym przez wychowawcę.

11.Podpisy i data Psycholog szkolny [podpis]

Rodzic/uczeń (jeśli to odpowiedni wiek) [podpis]

12.Data oceny: 12 listopada 2023 WZÓR DO SAMODZIELNEGO UZUPEŁNIENIA znajduje się na następnej stronie. * wszystkie pliki wzorów do samodzielnego wypełnienia znajdują się w oddzielnym pliku Word

Indywidualna opinia psychologiczna (IOP) Dane ucznia Imię i nazwisko: [imię nazwisko] Data urodzenia: [data urodzenia] Klasa/szkolna grupa: [klasa/grupa] Cel oceny psychologicznej Ocena została przeprowadzona w związku z zauważonymi trudnościami ucznia w [określony obszar, np. w nauce, zachowaniu, radzeniu sobie ze stresem].

Historia rozwoju ucznia Uczeń wychował się w [środowisko domowe], doświadczył [opis doświadczeń ucznia, które mogą mieć wpływ na komunikowany problem], co mogło wpłynąć na jego samopoczucie.

Wcześniej odnotowano istotne problemy / nie odnotowano istotnych problemów [jeśli komunikowano – jakie?], jednak [ewentualne ważne zdarzenia czy zmiany w życiu ucznia].

Wyniki badań psychologicznych Podczas przeprowadzonych badań psychologicznych uczeń uczestniczył w [testach poznawczych, emocjonalnych, społecznych]. Wyniki wskazują na [obszary mocne i trudności].

Warto zwrócić uwagę na [szczególne obserwacje, np. trudności z koncentracją, wysoki poziom stresu].

Analiza zdolności i trudności Uczeń wykazuje silne zdolności w [określonych obszarach], ale napotyka trudności w [konkretnych obszarach, np. radzeniu sobie ze stresem, nawiązywaniu relacji z rówieśnikami].

Opis funkcji egzekutywnych Podczas analizy funkcji egzekutywnych zauważono [np. trudności w planowaniu, organizacji, kontrolowaniu emocji]. To może wpływać na efektywność w [np. nauce, zachowaniu].

Aspekty społeczno-emocjonalne W trakcie rozmów i obserwacji stwierdzono, że uczeń doświadcza [np. trudności w nawiązywaniu relacji, problemów w radzeniu sobie ze stresem]. Emocjonalnie reaguje na [określone sytuacje], co może wpływać na jego ogólne samopoczucie.

Podsumowanie i wnioski Podsumowując, uczeń wydaje się ………………………………… z silnymi stronami w [określonych obszarach], jednak [trudności wymagają uwagi i wsparcia]. Istnieje potrzeba dalszej pracy nad [konkretnymi obszarami].

Zalecenia W celu wsparcia ucznia sugeruje się: [Propozycje działań wspierających, np. sesje terapeutyczne, warsztaty umiejętności społecznych].

[Zmiany w środowisku edukacyjnym, np. dostosowania podejścia nauczycieli].

[Zaangażowanie rodziców w proces wsparcia i świadomego budowania relacji z uczniem].

Plan działań wspierających

Krótkoterminowy cel: [Krótki cel do osiągnięcia, np. poprawa skupienia w czasie lekcji].

Działania wsparcia:

[Konkretne kroki do realizacji celu, np. regularne konsultacje z psychologiem szkolnym].

Monitorowanie postępów

[Określenie sposobów oceny postępów, np. cotygodniowe raporty].

Podpisy i data Psycholog szkolny [podpis] Data oceny: [data]

Rodzic/uczeń (jeśli to odpowiedni wiek) [podpis]

2. Wyniki badań psychologicznych Są to raporty z testów i badań psychologicznych, które pomagają w ocenie zdolności poznawczych, umiejętności emocjonalnych i społecznych ucznia.

Przykład Raportu z badań Raport z badań 1.Dane ucznia

Imię i nazwisko: Jan Kowalski Data urodzenia: 15 kwietnia 2008 Klasa/szkolna grupa: VIa Data badania: 5 listopada 2023 2. Cel badania

Badania psychologiczne zostały przeprowadzone po to, aby zrozumieć i ocenić zaburzeniazachowania u ucznia Jana Kowalskiego, a następnie opracować plan działań wspierających.

3. Historia rozwoju i kontekst

Jan wychowuje się w pełnej rodzinie, jednak w ostatnim roku rodzina przeprowadziła się do nowego miasta, co mogło wpłynąć na sposób dostosowania się chłopca do nowego środowiska szkolnego. W klasie wykazywał tendencje do agresywnych zachowań wobec rówieśników oraz nauczycieli.

4. Narzędzia badawcze

1. Kwestionariusz zachowań dziecięcych (CBCL) Cel badania: Ocena zaburzeń zachowania i emocji.

Wyniki: Wyniki wskazały na podwyższony poziom zachowań agresywnych i opozycyjnych.

2. Wywiad z nauczycielami

Cel badania: Zebranie informacji na temat zachowań ucznia w szkole.

Wyniki: Nauczyciele potwierdzili obserwowane agresywne zachowania Jana wobec rówieśników i dorosłych.

3. Wywiad rodzinny Cel badania: Zrozumienie kontekstu rodzinno-środowiskowego.

Wyniki: Przeprowadzono wywiad z rodzicami, którzy potwierdzili trudności w adaptacji po przeprowadzce.

5. Analiza wyników

1. Zachowania agresywne: Jan wykazuje agresywne zachowania zarówno werbalne, jak i fizyczne wobec rówieśników i nauczycieli.

2. Opozycyjność: Obserwuje się silne zachowania opozycyjne w odpowiedzi na zasady i oczekiwania dorosłych.

3. Kontekst rodzinny: Przeprowadzone wywiady wskazują na pewne trudności w dostosowaniu się do nowego środowiska po przeprowadzce rodziny.

6. Wnioski i rekomendacje

1. Diagnoza:

Jan Kowalski spełnia kryteria dla zaburzeń zachowania, zwłaszcza w obszarze agresji i opozycyjności.

2. Obszary wsparcia:

− Współpraca z psychologiem szkolnym w celu opracowania planu działań edukacyjno-terapeutycznych. − Warsztaty umiejętności społecznych w ramach szkoły.

3. Wsparcie rodzinne:

− Konsultacje z rodzicami w celu ustalenia strategii wspierających w domu. − Propozycja udziału rodziców w warsztatach parentingowych.

7. Plan i rekomendacje

1. Krótkoterminowy cel:

Redukcja agresywnych zachowań Jana w szkole.

2. Działania wspierające: − Indywidualne sesje z psychologiem szkolnym. − Udział w warsztatach umiejętności społecznych.

3. Monitorowanie postępów:

Regularne spotkania z psychologiem szkolnym i nauczycielami w celu oceny postępów.

8. Podpisy i data

Psycholog szkolny [podpis]

Rodzice Jana Kowalskiego [podpisy]

Data wydania raportu: 18 listopada 2023

WZÓR DO SAMODZIELNEGO UZUPEŁNIENIA znajduje się na następnej stronie.

* wszystkie pliki wzorów do samodzielnego wypełnienia znajdują się w oddzielnym pliku Word

Raport z badań 1.Dane ucznia Imię i nazwisko: [imię nazwisko] Data urodzenia: [data urodzenia] Klasa/szkolna grupa: [klasa/grupa] 2. Data badania: [data badania] 3.Cel badania Celem przeprowadzonych testów psychologicznych było zrozumienie zdolności poznawczych, umiejętności emocjonalnych i społecznych ucznia w kontekście jego funkcjonowania szkolnego.

4.Historia rozwoju i kontekst [Ogólna charakterystyka ucznia, ważne zdarzenia życiowe, zmiany w środowisku domowym lub szkolnym].

5. Narzędzia badawcze

1. Skala inteligencji Wechslera dla dzieci – wydanie piąte (WISC-V) Cel badania: Ocena ogólnej inteligencji oraz specyficznych zdolności poznawczych.

Wyniki: [Podsumowanie wyników dla poszczególnych podtestów oraz ogólna ocena inteligencji].

2. Kwestionariusz zachowań dziecięcych (CBCL) Cel badania: Ocena zachowań emocjonalnych i społecznych.

Wyniki: [Podsumowanie wyników dla poszczególnych podskal z uwzględnieniem obszarów mocnych i trudności].

3. Testy projekcyjne (np. test rysunku rodziny, test TAT) Cel badania: Uzyskanie informacji na temat aspektów emocjonalnych, społecznych i psychodynamicznych.

Wyniki: [Interpretacja rysunków, odpowiedzi w testach TAT].

6. Analiza wyników

1. Zdolności poznawcze: [Podsumowanie wyników z WISC-V, identyfikacja obszarów mocnych i trudności].

2. Umiejętności emocjonalne i społeczne:

[Analiza wyników z CBCL uwzględniająca poziom trudności emocjonalnych i społecznych].

3. Aspekty psychodynamiczne:

[Interpretacja wyników z testów projektowych wskazująca na ewentualne obszary konfliktów emocjonalnych czy problemów psychospołecznych].

7. Wnioski i rekomendacje

1. Diagnoza:

[Identyfikacja obszarów trudności i potencjalnych źródeł problemów].

2. Obszary wsparcia:

[Propozycje działań wspierających].

3. Wsparcie rodzinne:

[Propozycje działań wspierających, angażujących rodziców].

8. Plan działań wspierających

1. Krótkoterminowy cel:

[Krótki opis założonego celu].

2. Działania wspierające:

[Propozycje działań wspierających].

3. Monitorowanie postępów:

[Wskazanie, w jaki sposób postępy będą monitorowane].

9.Podpisy i data

Psycholog szkolny [podpis]

Data wydania raportu: [data]

Rodzic/uczeń (jeśli to odpowiedni wiek [podpis]

3. Plan edukacyjno-terapeutyczny (PET) Plan edukacyjno-terapeutyczny (PET) to indywidualny plan dostosowań i wsparcia.

Określa cele, strategie i środki terapeutyczne dopasowane do odrębnych potrzeb danego ucznia.

Przykład PET Plan edukacyjno - terapeutyczny Uczeń: Jan Kowalski Klasa/szkolna grupa: VIa Data rozpoczęcia planu: 1 grudnia 2023 Zaburzenia: Zaburzenia zachowania, agresywne i opozycyjne zachowania.

Cele edukacyjno-terapeutyczne:

1. Redukcja zachowań agresywnych Krótkoterminowy cel: Zmniejszenie częstotliwości agresywnych reakcji Jana w szkole.

Działania: Indywidualne sesje terapeutyczne z psychologiem szkolnym w celu identyfikacji i regulacji emocji.

Uczestnictwo w warsztatach umiejętności społecznych.

Monitorowanie postępów: Codzienna obserwacja nauczycieli i psychologa szkolnego.

Cotygodniowe oceny postępów w sesjach terapeutycznych.

2. Wspieranie adaptacji szkolnej Krótkoterminowy cel: Zwiększenie uczestnictwa Jana w aktywnościach klasowych.