TERRA Magazine mei 2022 editie Vlaanderen

Terra

Belgisch vakmagazine voor grondverzet, recyclage en werftransport • 5e jaargang • nr. 2 • mei 2022 • Terramag.be

Dossier: Banden en Rupsen GEZONDE BANDEN, GEZONDE MACHINE

RUPSBANDEN VERVANGEN

GRONDWERKER IN BEELD: NIJS

VOORWOORD

Volle mailbox

om nieuwe machines te laten zien: Bedrijven kunnen eindelijk weer naar buiten treden, zonder al te grote risico’s op een afgelasting of beperkende maatregelen.

Beste lezer, Er is de afgelopen weken iets opmerkelijks aan de hand met onze mailbox. 26 maanden lang -sinds de uitbraak van de Coronapandemie om precies te zijn- was die het toneel van een relatieve rust: een persbericht, een uitnodiging voor een online evenement, een lezer met wat interessante feedback. Dat was het zowat samengevat.

Fabrikanten vinden duidelijk steeds vaker de weg naar Terra en hopen uiteraard om hun belangrijkste doel -dat bent u, onze lezer- te overtuigen van de kwaliteit en noodzaak van hun innovaties. En die innovaties zijn er volop, want de meeste bedrijven grepen de voorbije 2 jaar aan om hun R&D grondig te stimuleren.

De resultaten daarvan beginnen we nu volop te zien.

Sinds kort is daar verandering in gekomen.

Plots vliegen de uitnodigingen voor ‘real life’ evenementen opnieuw volop binnen.

Een uitnodiging voor een testdag, de voorstelling van een beursterrein, boeiende werfbezoeken, zelfs reizen naar verre oorden

Maar als ik het over innovatie heb, ben ik eigenlijk wat te hard van stapel aan het lopen, want ‘innovatie en digitalisering in grondverzet’ is namelijk pas het thema voor het volgende nummer. Wat mag u deze keer dan wel verwachten? Wel, we moeten

het dringend even hebben over banden en rupsen. Je denkt er niet aan, het is een vanzelfsprekendheid dat banden opgeblazen blijven en dat rupsen op je machine hun dienst bewijzen zonder problemen. Maar die vanzelfsprekendheid zorgt ervoor dat banden en rupsen soms onbewust tot het uiterste gedreven worden. En dan is er risico op stilstand of erger. Hoe u dat kunt vermijden leest u in deze editie van Terra.

Sammy Soetaert Hoofdredacteur Terra

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE

Colofon Onafhankelijk magazine voor grondverzet, recyclage en werftransport

Terra is een uitgave van Prosu Media Producties BV Wijnberg 9 | 3202 Rillaar +32 (0)14 39 74 88 Email: info@prosu.be www.prosumediaproducties.nl

Verantwoordelijke uitgever Lisanne Andeweg | Wijnberg 9 3202 Rillaar

Advertenties Hilde Provoost | +32 (0)13 32 80 52 prosu@hildeprovoost.be Jan Geert Vedelaar jangeert.vedelaar@prosu.nl

Coördinatie Prosu Media Producties BV advertenties@prosu.nl

Hoofdredacteur

11

Grondwerker in Beeld: Nijs

22

Veilige bandenmontage

Sammy Soetaert +32(0)497/18.14.72 sammy@techwrite.be Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

Druk SMG Zwolle

Grafische Vormgeving MixCom digital & print creatives, Zwolle: Lammert Jan van den Beld (vormgever) Martijn Eilander (art-director)

Eindredactie Martin de Vries martin.de.vries@prosu.nl +31 (0)320286939

15

Bandenkwaliteit cruciaal

Redactie Sammy Soetaert, deoudedoos.be, René Koerhuis en Seppe Deckx

Abonnementen +32 (0)14 39 74 88 abonnementen@prosu.be

Jaarabonnement (4 edities, incl. portokosten) België/Nederland: €37,50 / Europa: €79,95 / Wereld: €79,95 / Studentenkorting: 20% Abonnementen kunnen op elk moment ingaan en gelden voor onbepaalde tijd. De opzegtermijn bedraagt 3 maanden.

Adreswijzigingen drie weken vooraf.

Graag zowel oud als nieuw adres vermelden.

Foto cover Koelnmesse

19

Rubber rupsen

30

Made in Belgium: Knikmops

6 11 14 15 19 22 24 26 27 30 33 36

Terraflash Actuele vakinformatie

Grondwerker in beeld Op bezoek bij Grond- en afbraakwerken Nijs uit Baal

Primeur: Nieuw bij JCB

Bandenkwaliteit Cruciaal voor werking machine

Alles over rubberen rupsbanden Optimale rupsband verbetert het werk

Veilige bandenmontage Goede opleiding vermijdt ongelukken

Nieuw bij Manitou

Milieuvriendelijk smeren Duport over vervangen van olie

De robots komen Wat mogen we verwachten van robots in grondverzet?

Made in Belgium: Knikmops Gebroeders Geens produceren kleine krachtpatser voor België en ver daarbuiten

Uit de Oude Doos Vanlerberghe, een gevestigde waarde

Terugblik Meer dan 100 jaar machineconstructie bij O&K

TERRAFLASH

TERRAFLASH

Samenstelling: Sammy Soetaert

Elektronische facturatie verplicht bij overheidsopdrachten In het Belgisch Staatsblad van 31 maart 2022 verscheen het Koninklijk besluit van 9 maart 2022 tot vaststelling van de modaliteiten aangaande de verplichting voor de ondernemers op het gebied van de elektronische facturering in het kader van overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten.

Elektronische facturatie wordt zodoende verplicht maar er wordt voorzien in een getrapt systeem van invoering: • voor alle overheidsopdrachten gelijk aan of boven de Europese drempel (voor werken 5.382.000 € exclusief BTW) : vanaf 1 november 2022;

• voor alle overheidsopdrachten vanaf 30.000 €, exclusief BTW: vanaf 1 mei 2023; • voor alle opdrachten onder de 30.000€, exclusief BTW: vanaf 1 november 2023; • opdrachten onder de 3.000€, exclusief BTW worden vrijgesteld, maar elk bestuursniveau kan beslissen om deze vrijstelling niet te hanteren, of om een ambitieuzere timing na te streven.

Demo Days 2022 begin september Op 3 & 4 september 2022 zal de volgende editie van Demo Days plaatsvinden, een uitgelezen kans om machines in de praktijk uit te testen. Na de eerste editie op de terreinen van SODEWA in Braine-l’Alleud, werd dit keer gekozen voor de imposante mijnterril van Saint Antoine te Boussu.

Dit uitgestrekte gebied leent zich perfect om allerlei grondverzetmachines te demonstreren, ook breek- en zeefinstallaties kunnen aan bod komen. Daarnaast is er een prachtig parcours voor vrachtwagens in een spectaculaire omgeving. Voor machinisten, operatoren, werkplaatsverantwoordelijken, aankopers en technisch directeurs belooft Demo Days een onmisbaar evenement te worden.

De nieuwe generatie: Sennebogen 3.40G telehandler Als verdere ontwikkeling van de Multi Line lanceert Sennebogen de nieuwe 3.40 G-reeks: een nieuwe telehandler met een laadvermogen van 4 ton, een stapelhoogte van 7,70 m en, als uniek verkoopargument, de meest geavanceerde cabine in zijn soort – in de hoogte verstelbaar tot op een ooghoogte van 4,10 m voor een 360°-zicht van de omgeving. De nieuwe generatie van de G-reeks bepaalt alweer de norm wat betreft gebruiksgemak en efficiëntie.

Een compacte machine met maximale stabiliteit Het kleine broertje van de bekende 355 E werd ontwikkeld als aanvulling op het Multi Line-portfolio en kan worden gebruikt als telehandler en multifunctionele machine.

Deze machine van 4 ton maakt indruk met zijn compacte afmetingen van 5,50 m in de lengte en iets minder dan 2,50 m breedte. De stapelhoogte van de telescopische arm is 7,70 m. De nieuwe Sennebogen 3.40 G biedt een unieke stabiliteit dankzij de lange wielbasis van 3,10 m en het laag zwaartepunt van de hele machine bij een bedrijfsgewicht van 9,3 ton.

de machine betrouwbaar en duurzaam, zelfs bij veeleisende volcontinu werkzaamheden.

De nieuwe 4 tons-telehandler is uitgerust met een geavanceerde dieselmotor met een vermogen van 100 kW (emissiecategorie V) en haalt snelheden tot 40 km/u dankzij

de traploze tractieaandrijving. Naast de wegstand kan de operator kiezen uit twee andere standen. In stapelstand is de machine nog zuiniger en gevoeliger, terwijl de la adstand alle krachtreserves bundelt voor optimaal laden en vervoeren van bulkgoederen.

Bij het ontwerp en de constructie van alle onderdelen werd extra rekening gehouden met de vereisten van de hantering van sterke materialen in een meerploegenstelsel. Het sterke, massief stalen frame en gesofisticeerd design van de telescopische arm garanderen dat de krachten die bij laadwerkzaamheden worden opgewekt optimaal worden opgevangen door de carrosserie. Hierdoor is

Bovendien krijgen de exposanten deze keer ook een ecologische opdracht mee, want tijdens hun demonstraties zullen ze de illegale motorcrosscircuits op de terrils aanpakken.

Naar verwachting zullen er doorlopend demonstraties kunnen gevolgd worden van meer dan 100 werkende (graaf)machines, trucks en kippers. Toegang is gratis mits registratie op de site demodays2022.be

ADVERTENTIE

Workshop ‘3D-Meettechnieken: een goede investering voor mijn bouwbedrijf’ Op donderdag 16 juni 2022 organiseren meerdere organisaties uit onze sector een interessante workshop rond 3D meettechnologie. 3D-Meettechnieken maken de laatste jaren een steile opgang. Laserscanners, artificiële intelligentie, meetapps voor smartphones en tablets, drones en 360°-camera’s krijgen veel belangstelling, maar bieden

6

Terra

deze technologieën ook écht iets voor uw bouwbedrijf? En zijn ze de investering waard om er zelf mee aan de slag te gaan?

Tijdens dit evenement worden verschillende 3D-meettechnieken live gedemonstreerd waarbij de aanwezigen worden opgedeeld in drie groepen voor drie grote demo’s: Laserscanning, drones en 360°-camera. Tijdens en na de demo’s zijn er tal van experts ter

beschikking om al uw vragen te beantwoorden.

Op het programma staan onder meer laserscanning, Drones, 360°-camera’s, Al Tools, Meet apps, Glasvezel metingen, Landmeter vormingenn Subsidie mogelijkheden, Opmeten, VR en Totalstations.

De opleiding loopt van 13:00 tot 17:30 en vindt plaats in de Leopoldskazerne te Gent.

Terra

7

TERRAFLASH

TERRAFLASH

Webinarreeks over de CO2-prestatieladder: CO2-managementssysteem en aanbestedingsinstrument De CO2-prestatieladder is een certificeerbaar CO2 managementsysteem dat door bedrijven en overheden wordt gebruikt om hun broeikasgasemissies te beheren en te reduceren. De uiteindelijke doelstelling is zoveel mogelijk de klimaatimpact reduceren.

Organisaties die hiermee aan de slag gaan, zien terzelfdertijd terugverdieneffecten door lagere energiekosten, materiaalbesparing en innovatiewinst. Ze maken zichzelf klaar voor het Europa van de toekomst dat naar netto nul uitstoot gaat tegen ten laatste 2050.

De CO2-prestatieladder wordt in Nederland al jaren veelvuldig gebruikt als aanbestedingsinstrument, waarbij

bedrijven met een hoger niveau op de ladder een hoger gunningsvoordeel krijgen.

Onder impuls van ADEB-VBA en CO2logic is de CO2-prestatieladder in 2019 in België geïntroduceerd. Elk gewest heeft zich geëngageerd om in een pilootfase de CO2-presatieladder met bijhorend gunningsvoordeel op te nemen in de bestekteksten van hun aanbestedingen.

Er werden verschillende pilootprojecten geselecteerd, gespreid over de gewesten.

enkele specifieke topics die regelmatig naar boven komen bij het gebruik en de implementatie van de ladder.

Deze webinarreeks is enerzijds bedoeld om ondernemingen en organisaties kennis te laten maken met de CO2-prestatieladder en een stand van zaken te geven over de implementatie in België. Anderzijds zullen er ook sessies georganiseerd worden rond

De sessie vindt plaats op 14 juni 2022 van 09u30 tot 10u30. De organisatie ligt in de handen van de Vlaamse Confederatie Bouw i.s.m. Confederatie Bouw BrusselHoofdstad, Waalse Confederatie Bouw, CO2 Logic, ADEB-VBA & Renolution

De webinars worden simultaan in het Nederlands en Frans (live vertaling) gegeven in Zoom. Deelname is gratis, maar inschrijven verplicht. Voor praktische en/of administratieve vragen over uw inschrijving kunt u contact opnemen met ester. bertrand@vcb.be.

Nieuwe Ahlmann AS modellen Ahlmann heeft de zwenkladers AZ 75f en AZ 95f in een nieuw jasje gestoken en gaan voortaan door het leven als resp. AS 850 en AS 1000. Technisch is er niet heel veel gewijzigd. De grootste verandering zit ‘m in de shovelarm. De opvallende monoboom is vervangen door een ‘traditionele shovelarm’ zoals we die kennen van o.a. de AZ 150f. Ook de motorkap is onderhanden genomen en sluit mooi aan op het eigentijdse design van de AS 600 (voorheen AZ 55f).

Bij de nieuwe shovelarm heeft Ahlmann de voordelen van beide armen samengevoegd.

Het gevoelsmatig belemmerende zicht van de monoboom is door de open giek met doorkijk verbeterd. Met deze open shovelarm ervaart de machinist een beter zicht. Door de smalle constructie is ook het grote zwenkbereik tussen de wielen intact gebleven.

Met de komst van de nieuwe machines stapt Ahlmann Nederland - na meer dan 35 jaar af van de typeaanduiding AZ en heten deze

zwenkladers voortaan AS. Het is jammer deze keuze te hebben moeten maken, maar door de uitdrukkelijke wens van Mecalac en de problemen met de technische documentatie, CE-goedkeuring, kentekening e.d. was dit voor alle partijen de beste optie.

De AZ 55f wordt AS 600, de AZ 75f wordt AS 850 en de AZ 95f wordt AS 1000. Als aanvulling op de zwenkladerserie vult de AS 750 het gat tussen de AS 600 en AS 850. De AZ 95f tele, AZ 150f en AZ 210f worden pas later aangepast/gewijzigd.

CASE Construction Equipment lanceert nieuwe D-Serie Minigraafmachines Met 20 modellen van 1 ton tot 6 ton, inclusief 2 elektrische modellen, biedt Case een compleet aanbod van machines die een antwoord geven op elke klantbehoefte. Elke nieuwe D-Serie Mini-Graafmachine is uitgerust met de nieuwste technologie, functies en aanbouwdelen voor alle sectoren en toepassingen.

Equipment Product Management Europe, CNH Industrial. “En met de productie in Italië om de hele Europese markt te beleveren, zijn we er trots op te produceren waar we verkopen.

Dankzij de Europese productie kunnen de eerste machines uit de D-serie vanaf het derde kwartaal van 2022 worden verscheept en bij klanten op de werkplek staan.”

De twee elektrische modellen, waarvan de eerste beschikbaar is vanaf het eerste kwartaal van 2023, behoren tot de klasse 1-3 ton en zijn bedoeld voor klanten die werken op werkterreinen met veeleisende emissiecontroles en geluidsbeperkingen, zoals op stedelijke locaties.

ADVERTENTIE

De veelzijdige en wendbare machines worden ondersteund door een grote betrouwbaarheid, waardoor de up-time, productiviteit en winstgevendheid wordt geoptimaliseerd.

Bovendien wordt de Europese CASE D-serie minigraafmachines geproduceerd in speciale fabrieken in Italië, waarbij geprofiteerd wordt van de synergieën op het gebied van innovatie, technologie, expertise en productie die volgen uit de overname van Sampierana door CNH Industrial in 2021.

“Minigraafmachines zijn een snelgroeiend segment en zijn goed voor bijna de helft van alle Europese machineverkopen. CASE heeft op de vraag van klanten gereageerd met een volledige line-up van 20 D-serie minigraafmachines van 1 tot 6 ton, met twee elektrische modellen in de 1-3-tons range,” merkt Egidio Galano op, Director, Construction

8

Terra

Terra

9

TERRAFLASH

GRONDWERKER IN BEELD

Eerste editie Passion4Trucks Op vrijdag 24 en zaterdag 25 juni vindt de eerste editie van Passion4Trucks plaats in Brussels Kart Expo (Groot-Bijgaarden).

Passion4Trucks is een nieuw initiatief voor iedereen actief in de transportsector waarbij heel wat vrachtwagens, getrokken materieel en alle verwante uitrustingen zullen getoond worden. Op vrijdag ligt de focus op decisionmakers in de transportsector. Zaterdag staat in het teken van de chauffeurs en hun familie. Met één ding gemeen: een passie voor trucks!

Meer info op www.passion4trucks.be

Hitachi lanceert grootste model in Zaxis-7 Serie: ZX220W-7 De ZX220W-7 mobiele graafmachine is aantrekkelijk voor zowel eigenaren als machinisten, dankzij een uitgebreide reeks functies. De machine is ontworpen om winstgevendheid, comfort, veiligheid en inzetbaarheid te helpen beheren.

Verbeter uw winstgevendheid Dankzij het indrukwekkende brandstofverbruik van deze machine zal de winstgevendheid van eigenaren toenemen. Het unieke en toonaangevende hydraulische HIOS III-systeem bereikt een hogere productiviteit met een lager brandstofverbruik dan voorgaande modellen, wat helpt om de bedrijfskosten te verlagen. Ook kunnen de machinisten de brandstofefficiëntie en -kosten controleren met de gloednieuwe ECO-meter.

De Zaxis-7 mobiele graafmachine is enorm veelzijdig, waardoor het mogelijk is om aan een grotere verscheidenheid van projecten te werken. Afhankelijk van de toepassing kan hij gebruikt worden met een breed scala aan Hitachiaanbouwdelen, zoals kantelrotators en -bakken, breekhamers en sorteergrijpers.

Het nieuwe model kan ook nauwkeurig worden afgestemd op de voorkeur van de machinist en de eisen van het werkterrein - voor een optimale productiviteit en een lager brandstofverbruik.

Voel het verschil De vernieuwde cabine van de Zaxis-7 is de perfecte werkomgeving voor machinisten. Hij is ultragroot en biedt ultiem comfort en kwaliteit, met lage geluidsniveaus en minder trillingen dan de vorige generatie.

Verhoogde veiligheid Het zicht vanuit de cabine wordt verbeterd door een uitzonderlijk vogelperspectief van 270 graden met het Aerial Angle-camerasysteem.

10

Terra

De machinist kan kiezen uit zes beeldopties op de monitor om de directe omgeving te bekijken.

Hun zicht door de voorruit van de cabine is ook verbeterd door de slanke stuurkolom (met bredere verstelhoek) en het kleinere stuurwiel.

Minimaliseer stilstand Net als alle nieuwe Zaxis-7 graafmachines op wielen, is de ZX220W-7 gebouwd om lang mee te gaan. Grondige tests in speciale faciliteiten in Japan garanderen betrouwbare prestaties en een hoge inzetbaarheid.

Duurzaamheid en kwaliteit zijn terug te vinden in elk detail, zoals: de eendelige onderwagen die profiteert van een grotere oscillatie; verbeterde hydrauliek van de stempelpoten; en spatborden die de bovenstructuur beschermen tegen vuil.

Voor een groter hefvermogen en uitzonderlijke stabiliteit kunnen klanten kiezen uit een reeks contragewichten, en tussen standaard 2.550 mm of brede 2.750 mm assen voor de ZX220W-7.

Stilstand wordt voorkomen door het duurzame nabehandelingssysteem, en geminimaliseerd door de prioriteit die wordt gegeven aan eenvoudig onderhoud en reiniging.

vat de informatie samen in een maandelijkse e-mail, en de ConSite Pocket-app toont real-time waarschuwingen voor mogelijke problemen. Voor extra gebruiksgemak kunnen dealers op afstand software-updates van de machine uitvoeren met behulp van ConSite Air. Met deze functie kunnen Zaxis-7 graafmachines ook overal ter wereld worden bewaakt met het diagnoseprogramma van Hitachi (MPDr. Remote Access), waardoor een maximale uptime wordt gegarandeerd.

Bovendien bewaakt een unieke innovatie continu de kwaliteit van de motor- en hydraulische olie, 24 uur per dag, 7 dagen per week. Via twee oliesensoren worden dagelijks gegevens doorgestuurd naar Global e-Service. Deze detecteren of de oliekwaliteit is verslechterd, door vervuiling of een lage viscositeit. Het vermindert onderhoud en ongeplande stilstand en geeft eigenaars gemoedsrust dankzij gepland onderhoud en een hogere doorverkoopwaarde. •

GRONDWERKER IN BEELD

“Wie gepassioneerd is door zijn job, kan letterlijk bergen verzetten“ De intrede van een volgende generatie in een bedrijf kan veel veranderen. Luc Nijs startte 35 jaar geleden in het grondwerk. “Ons vader heeft gezorgd dat grondwerken Nijs een goede naam heeft.” Het is echter pas sinds hij een nieuw bedrijf startte met zijn zonen dat er een enorme groei was. “Axel heeft het lef om te gaan voor grotere projecten terwijl Jeroen ons met de voeten op de grond houdt.” Een verhaal over een groeiend familiebedrijf waar een aangename sfeer hangt.

Tekst: Seppe Deckx • Beeld: Seppe Deckx en Grondwerken Nijs

De sfeer overbrengen op papier is niet evident maar de twinkelende ogen van vader Luc, het enthousiasme van Axel en het respect voor de realisaties uit het verleden dat spreekt uit de woorden van Jeroen, zijn veelzeggend.

Luc Nijs begon 35 jaar geleden een bedrijf met zijn broers. “We deden voornamelijk landbouwwerken maar ikzelf wilde altijd

Vijf jaar geleden wilde Axel, de jongste zoon van Luc, ook starten met grondwerken.

“Er werd toen in alle vriendschap beslist dat mijn broers zouden verdergaan met de landbouwwerken en dat Axel en ik de grondwerken zouden overnemen. Later stapte ook Jeroen, mijn oudste zoon, in het bedrijf waardoor we nu met drie zaakvoerders zijn.”

Zonen nemen het voortouw Waar de oudste generatie niet meteen op zoek ging naar groei, deed de volgende generatie dat wel. “Het was Axel zijn idee om de grondwerken over te nemen en ik heb dat volledig uit handen gegeven. Zij hadden een andere kijk op het bedrijf en welke richting ze ermee uitwilden. Ik vind dat, wanneer je het als ouder te veel in handen wilt houden, je het risico loopt dat je ter plaatse blijft trappelen. Mijn zonen willen vooruit en dat komt het bedrijf alleen maar ten goede.

Kijk al maar naar het gebouw en het terrein

Vlootbeheer Met de Hitachi-systemen voor bewaking op afstand hebben eigenaren het gevoel dat ze hun machinepark en de werklast volledig onder controle hebben, dankzij de toegang tot essentiële gegevens via Owner’s Site en ConSite. Beide systemen verzenden dagelijks operationele gegevens van de graafmachine via GPRS of satelliet naar Global e-Service. ConSite

graag met een graafmachine werken. Ik haalde de eerste graafmachine in huis en legde me toe op particuliere graafwerken.

Gedurende 25 jaar leerde ik de kneepjes van het vak en bouwden we een klantenbestand op van zowel particulieren als professionelen.

Mijn broers zweren bij landbouwmachines maar voor mij is en blijft een kraan heilig.”

De oudste Volvo dateert van 2020

Verder op pagina 10 › Terra

11

GRONDWERKER IN BEELD

waar we nu zitten. Toen dit perceel te koop kwam, had ik nooit de stap durven zetten om zo’n investering te doen. Axel en Jeroen beslisten hier anders over. Het blijkt nu een van de beste investeringen die we ooit deden. Op zo’n moment ben ik ontzettend blij dat ze niet altijd naar hun vader luisteren.”

Axel is automecanicien van opleiding maar is opgegroeid tussen landbouwen graafmachines. “Het was voor mij een logische stap om te beginnen met grondwerken. Kort daarvoor heb ik even in een garage gewerkt maar werken voor een baas lag mij niet. Ik sleutelde graag aan auto’s maar de interesse verdween.

Stilaan zag ik het niet meer als mijn hobby of passie maar gewoon als werk. Als ik dan zag hoe fier en enthousiast ons vader elke dag thuiskwam na een dag kraanwerk, wist ik dat ik op de verkeerde plek zat. Dankzij hem zijn we van kleins af aan opgegroeid met machines en konden we hier al goed mee overweg. Kiezen voor grondwerken was voor mij dus een logische volgende stap. Het feit dat ik dit samen met hem kon doen, maakte de cirkel rond.”

Met de oprichting van Grondwerken Nijs begonnen vader en zoon samen aan een nieuw hoofdstuk. De firma kon rekenen op het bestaande klantenbestand van Luc maar al snel wist Axel ook nieuwe klanten te bereiken. Met meer werven op de agenda, bleek er nood te zijn aan eigen transport. Ook hier kwam er versterking vanuit het familiefront. Jeroen, de oudste zoon van Luc, was op dat moment elders vrachtwagenchauffeur maar aarzelde niet om de firma te vervoegen. “We hebben alle drie ons vrachtwagenrijbewijs maar Axel en ons vader werken liever met hun graafmachines. Ik ben graag op de baan en houd van de afwisseling.”

GRONDWERKER IN BEELD

verdeeld over twee merken. Er zijn een Volvo 235 en 160 en een Hitachi 135 en 85. Verder zijn er twee Scania-vrachtwagens en een MAN-truck die voor de dieplader staat om de kranen te vervoeren. Tussen de bergen grond vinden we ook een zeefmachine waarmee ze eigen grond zuiveren. Voor sommige projecten worden er ook machines en vrachtwagens bij gehuurd. “Nu er grotere projecten op de agenda komen, is het soms noodzakelijk om machines bij te huren.

Vooral bij aan- en afvoer komen we handen en banden te kort. In de toekomst willen we dit volledig in eigen beheer doen.”

‘De aankoop van een machine gebeurt in overleg met de machinist’

Investeren in mensen Het bedrijf groeide jaar na jaar. Er kwamen afbraak-, riolerings- en omgevingswerken bij en stilaan werden de projecten groter.

“We hebben niet echt een specifieke hoofdactiviteit, het gamma is echt heel breed. Dat maakt het vinden van extra kraanmachinisten ook moeilijk. Vandaag breek je een huis af, morgen graaf je een kelder uit en overmorgen moet je een tuin aanleggen. De werken die wij uitvoeren zijn nooit hetzelfde.”

Vandaag zit het bedrijf op een scharnierpunt.

“Tot nu toe kenden we altijd groei maar het is een grote stap om het volgende niveau te bereiken. Waar we eerst actief waren in de particuliere markt, komen er steeds meer grotere projecten op onze weg. Onze volgende stap is om ook in dit segment een belangrijke speler te worden. Investeren in

extra materiaal is de boodschap.” Aanwerven van nieuwe kraanmachinisten en arbeiders gaat hiermee gepaard. Dit kan ruimte creëren waardoor Axel zich meer kan toeleggen op de aanbestedingen en grotere projecten.

Axel: “Dat is eigenlijk altijd het plan geweest.

Ik zou mij hoofdzakelijk bezighouden met prijsaanvragen en het creëren van opportuniteiten. Enkel in noodgevallen zou ik fungeren als kraanman. Tot nu toe is dat er nog niet van gekomen en draai ik dagelijks mee op de werven.”

“De machinisten en arbeiders die nu in het bedrijf werken, helpen ons elke dag om onze doelen te bereiken. Zij dragen de visie van Grondwerken Nijs uit naar onze klanten en leveren daarbij uitstekend werk. Het is dankzij hen dat wij als bedrijf kunnen groeien.”

Je job graag doen, elke dag met evenveel enthousiasme, is voor Luc het belangrijkste.

“Het klinkt zo cliché maar bij ons voelt werken niet als werken. Wij hebben de kans om elke dag te doen wat we graag doen.

Dat gevoel willen we ook creëren voor onze mensen. Wie gepassioneerd is door zijn job en zich goed voelt tussen zijn collega’s, kan letterlijk bergen verzetten.” Momenteel telt de firma vier werknemers waarvan één iemand opgeleid wordt tot kraanmachinist.

“We kozen er bewust voor om iemand volledig van nul op te leiden. Dat is soms makkelijker dan iemand aan te werven die al jaar en dag zijn eigen werkmethodes heeft.”

Jong machinepark Het machinepark bij Grondwerken Nijs is erg jong, de oudste kraan dateert van 2018.

Op het bedrijf vinden we vier kranen, netjes

12

Terra

Kranen en vrachtwagens worden altijd nieuw aangekocht en het merk hangt er deels van af voor wie de machine bedoeld is. “De aankoop van een nieuwe machine gebeurt in overleg met degene die er uiteindelijk mee zal werken. Je brengt ongelooflijk veel uren door in de machine, dus het moet echt wel naar je zin zijn.” Het bedrijf heeft een voorkeur voor de merken Hitachi en Volvo. “Zowel met de machines op zich als de verdelers hebben we fijne ervaringen.” De keuze om te investeren in nieuw materiaal is voor Jeroen een bewuste keuze. “Onze vrachtwagens hebben we zo snel mogelijk vervangen door nieuwe exemplaren. We begeven ons continu in het verkeer en leggen veel kilometers af. Iedere stap die we kunnen nemen richting veiliger en milieuvriendelijk verkeer, moeten we nemen.” Ook de zoektocht naar technologie is volop lopende. Axel: “Zo werd op onze grootste graafmachine een gps-systeem geïnstalleerd. Voor grotere projecten is dit dikwijls een vereiste en zonder kwamen we niet in aanmerking. Het helpt ons efficiënter en nauwkeuriger te werken en kan ook voor kleinere werven perfect dienen.”

bereikbaar en wordt alles sneller opgevolgd.”

Naast grondafzet en toenemende paperassen zorgt ook de dagelijkse planning voor uitdagingen. “In het algemeen ben je in de bouwsector van veel factoren afhankelijk: het weer, andere onderaannemers, leveringstermijnen, enzoverder. Als grondwerker is dat niet anders. Hoewel we proberen via een zo efficiënt mogelijke planning te werken, is het toch altijd een verrassing wat de dag ons zal brengen.”

Weinig discussies Normale dagen bij Grondwerken Nijs zijn dagen van tien tot elf uur, in de zomerperiode kan dit oplopen tot vijftien of zestien uur per dag. “Op zo’n momenten kruipt er enorm veel tijd in je job en blijft er weinig anders over. Zo heb ik van de opvoeding van mijn drie zonen veel gemist. Pas toen zij begonnen met motorcross ben ik gestopt met op zaterdag te werken. Dan vertrokken we ’s zaterdags met de mobilhome en waren we samen een weekend weg.” Volgens Jeroen

bestaat er niemand die zijn job liever doet dan zijn vader: “De zeldzame momenten dat we niet werken, vinden we hem altijd terug op onze depot, in zijn kraan, grond te verzetten.”

Als familiebedrijf krijgen ze dikwijls de vraag of het niet moeilijk is om zo nauw met elkaar samen te werken. Ontstaan er geen discussies door elke dag met elkaar te werken? “Voor een buitenstaander lijkt het misschien niet evident maar voor ons gaat dat enorm makkelijk. Luc: “Wij kennen mekaars werkwijze ondertussen door en door, zodat we eigenlijk weinig woorden nodig hebben om elkaar te verstaan. Dan kan je niet veel ruzie maken natuurlijk.” De familiale sfeer in het bedrijf ervaart Jeroen ook echt als een pluspunt. “We kunnen open zijn over wat we van iets vinden en alles kan met een lach en een zwans. Ook naar onze mensen toe vinden we die sfeer belangrijk. Het is de bedoeling dat we met elkaar werken en niet voor elkaar.” •

Grondafzet is de grootste uitdaging “Het grootste probleem van een grondwerker is van zijn grond af geraken.” Dagelijks gaat het bedrijf op zoek naar oplossingen om deze grondoverschotten kwijt te geraken maar dit wordt alsmaar moeilijker. Het uitgraven, vervoeren en hergebruiken van grond is geen evidentie meer en wordt aan strenge regels onderworpen. “Ondertussen zien we onze papierwinkel ook dagelijks toenemen: vergunningen, vrachtbonnen, transporttoelatingen, keuringsattesten, enzoverder. Je papierwerk in orde hebben, is ondertussen even belangrijk als het kraanwerk dat je doet. Vroeger deden we dit allemaal zelf, voor en na onze uren op de werf maar dit bleek na een tijdje niet meer haalbaar.” Met de bouw van een nieuwe kantoorruimte, kwam er ook administratieve ondersteuning bij. “Als firma zijn we nu beter

Het machinepark is zeer recent, de oudste machine dateert van 2018.

Terra

13

NIEUW

MECANOFLASH

BANDEN VOOR HET GRONDVERZET

POTHOLE PRO

Verkeerde bandenkeuze desastreus voor machine (en uw portefeuille)

Efficiënt putten in het wegdek herstellen Tijdens een bezoek aan het Britse hoofdkantoor van fabrikant JCB kregen we een toelichting over een nieuwe machine in het gamma. De Pothole Pro is ontwikkeld om meer efficiëntie te brengen bij het herstellen van putten in het wegdek. “De kost per put vermindert enorm omdat je minder machines en mensen nodig hebt.”

Tekst: Seppe Deckx • Beeld: JCB

Het idee voor de nieuwe machine was afkomstig van Lord Bamford, voorzitter van JCB. Het bijzondere is dat er geen concrete vraag was vanuit de markt. Maar Bamford vond het toch belangrijk om de beschikbare kennis, schaalgrootte en bronnen uit zijn bedrijf te gebruiken om een machine op de markt te brengen die iets zou kunnen doen aan een probleem waarmee mensen dagelijks geconfronteerd worden. In de UK sterven er per vijf jaar zo’n tweehonderdvijftig fietsers door ongevallen ten gevolge van putten in het wegdek. Maar het heeft ook een economisch aspect. Vandaag wordt het merendeel van de putten gerepareerd met een drilboor. Dit is duur, traag en inefficiënt. Om nog niet te spreken van letsels die arbeiders oplopen als gevolg van de trillingen.

Cut, crop, clean Ben Rawding van het JCB Product Team vertelt dat bij het herstellen van putten in de weg tachtig tot negentig procent van de tijd wordt gespendeerd aan het verwijderen van het oude materiaal. “Daarom ligt de focus van de machine op het voorbereidende werk, eerder dan op het herstellen. De Pothole Pro doet drie dingen: freezen, bijwerken en opruimen.”

Hiervoor is er achteraan een frees van zeshonderd millimeter met 52 tanden voorzien.

14

Terra

Vooraan is er een roterende multitool met een hydraulische hamer en een borstel. Alles kan vanuit het comfort van de cabine bediend worden, waardoor de veiligheidsrisico’s verminderen. Bij het borstelen, wordt er water toegevoegd zodat er minder stof en dus minder overlast is voor de buurt. Asfaltsnippers kunnen met deze machine verzameld worden om ze te recycleren.

wordt. Volgens sommige gebruikers werd de achterstand van drie jaar in vier maanden ingehaald. En iets wat normaal drie dagen duurt, kan nu voor de middagpauze. “De kost per put wordt enorm verminderd omdat je minder machines en mensen nodig hebt.

Mensen moeten dus omgeschoold worden.

Daarom is er bij elke geleverde machine een volledige opleiding inbegrepen.”

Hydradig als basis

Mindset veranderen

“De basis van de machine is de bestaande Hydradig, die in 2014 op de markt kwam.

We hadden enkele jaren nodig om deze basis geschikt te maken voor de nieuwe toepassing. Zo was er nieuwe software nodig en vooral meer olieopbrengst. De bestaande Hydradig levert maar honderdtwintig liter en er is honderdvijftig liter nodig om de frees te laten werken. Bovendien moet je ook nog kunnen rijden met de machine.” De machine is volledig goedgekeurd om op de baan te komen aan veertig kilometer per uur en kan dus van werf naar werf rijden. Een extra voordeel is dat je door diverse aanbouwdelen deze machine ook kan gebruiken voor andere toepassingen.” De machine werd getest en gebruikt bij aannemers en gemeentebesturen in de hele UK. De eerste ervaringen bevestigen vooral dat er enorme capaciteitswinst geboekt

In de lokale Britse pers is de staat van het wegdek een belangrijk thema. Ook overheden voelen dat en willen dus investeren. “Een nadeel is dat het bij een overheid lang duurt voordat men definitief doorheen het aankoopproces is. Toch zijn er al zo’n twintig Pothole Pro’s actief in de UK. De volgende stap is om deze machine naar het Europese vasteland te brengen. Daarvoor moeten we nog beter begrijpen hoe de verschillende overheden en bedrijven werken in de verschillende landen. We willen daarom ook regio per regio werken, eerder dan een grote perslancering te doen. Het belangrijkste is echter om de mindset te veranderen.

Mensen hebben dit werk tientallen jaren op dezelfde manier gedaan en het is voor sommigen beangstigend als ze niet gewend zijn om met machines te werken.” •

In het grondverzet en de wegenbouw worden er heel wat verschillende voertuigen ingezet. Al die machines moeten voorzien worden van de juiste banden. Maar hoe bepaal je wat de juiste band is? Er zijn zoveel merken en types en je kan dan nog eens kiezen voor nieuw of tweedehands, lucht of vol,… En kies je dan voor een A-merk of niet? In deze bijdrage proberen we u, samen met enkele experten, wegwijs te maken in de boeiende wereld van de bandenkeuze. “Luister naar een specialist en schenk, eens de banden erop zitten, voldoende aandacht aan controle en onderhoud.”

Tekst: Seppe Deckx • Beeld: Goodyear, Yokohama, Forrez, Heuver

Algemeen gesteld kunnen we zeggen dat er verschillende banden voor de verschillende soorten grondverzetmachines zijn. De banden die onder de machine komen, moeten volgens Gerrit Vinker, Quality Assurance & Application Specialist bij Yokohama Off-Highway Tires (YOHT), passend zijn en voldoende draagvermogen hebben om de machine te ondersteunen en de gevraagde werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Volgens Marco Vermeulen van fabrikant Goodyear is dat laatste het belangrijkste. “Welk werk moet de machine

doen? Indien een wiellader gebruikt wordt voor werkzaamheden bij aanleg van wegen dan is een standaard band de juiste keuze. Gaat deze wiellader ingezet worden bij een breekinstallatie of in recycling dan moeten de banden hierop worden aangepast. Ook de rijsnelheid is een belangrijke factor.”

TRA-code als basis Om het bovenstaande concreet te maken, zijn er een aantal hulpmiddelen. De basis wordt gelegd via de internationaal gestandaardiseerde

TRA-codes. TRA staat voor Tyre and Rim Association. De TRA-code geeft weer voor welk type machine en voor welke werkzaamheden een band geschikt is. De code is opgebouwd uit een letter, cijfer en in sommige gevallen nog een letter. De eerste letter geeft aan voor welke machine de band gebruikt mag worden, het cijfer verwijst naar de profieldiepte en de tweede letter slaat op het profiel en de werkzaamheden die je ermee mag doen. Zo krijg je dus typeringen als E3, L3, L5, E4, ...

Concreet zijn er vijf mogelijkheden voor de eerste letter: C voor Compactor (machines voor wegenbouw en walsen), L voor Loader (wielladers en bulldozers), G voor Grader, E voor Earthmoving (dumpers) en IND voor Industrie. De profieldieptes zijn bijvoorbeeld 2 of 3 voor een profieldiepte van 100 procent, 4 voor 150 procent profieldiepte en 5 voor 250 procent profieldiepte.

De letter die als laatste volgt is T (Traction met een open profiel), R (Rock met gesloten

Een wiellader zal meestal een band hebben waarvan de TRA-code met L begint.

Verder op pagina 16 › Terra

15

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

profiel en dus minder tractie maar minder insnijdingsgevoelig) of S (Smooth zonder profiel en dus zonder tractie maar met hoge weerstand tegen insnijdingen). Het profiel speelt zijn rol in relatie tot tractie, geschiktheid voor het terrein, weerstand tegen beschadigingen en insnijdingen, hittebestendigheid en slijtage. Banden met een tractieprofiel moeten in de juiste richting gemonteerd worden. Rock-banden worden gebruikt op rotsachtige ondergrond wanneer er veel kans is op beschadiging en insnijding.

Het rubbercompound zorgt ervoor dat de band erg slijtvast is. Ze zijn te herkennen aan de S-vormige profielrijen. Banden zonder profiel of slicks, hebben slechts twee smalle groeven.

Daardoor zijn ze maximaal beschermd tegen slijtage en insnijdingen. Typisch worden deze gebruikt op een wals. Er zijn verschillende rubbermengsels beschikbaar waarbij de focus op snij-, hitte- en slijtagebestendigheid gelegd kan worden.

Vermeulen vertaalt het even naar de praktijk.

“Een L3 of E3 is dus een standaard band wat betreft profiel (100%). De L wil zeggen dat hij geschikt is voor wielladers, de E dat hij geschikt is voor dumpers. Die laatste band is dan ook geschikt voor hogere snelheden dan die voor een wiellader. L4 of E4 is betekent dat er meer profiel in de band zit (150%) en L5 is nog hoger in profiel (250%).

Load / speed index, Work Capacity Factor en Ton Kilometer per Hour Naast de TRA-code zijn er ook formules die men kan gebruiken om uit te rekenen welke band en compound men moet toepassen op machines.

Dit gaat meestal om dumpers die worden gebruikt in de mijnbouw.

De load / speed index verwijst naar het draagvermogen en de ontwerpsnelheid van de band. Zo is die bij wielladers beperkt tot 10 kilometer per uur, bij graders tot 40 en bij kniken starre dumpers tot 50 kilometer per uur.

Voor een goede bescherming van de banden is het belangrijk dat de speed-index niet wordt overschreden. Uit veiligheidsoverwegingen is het in sommige gevallen nodig de band een afkoelingsperiode te geven. Dit om te voorkomen dat de band het door oververhitting begeeft.

De WCF (Work Capacity Factor) wordt gebruikt bij wielladers en is een weergave van de lokale belasting van de band in gebruik (opgave fabrikant ten opzichte van het werkelijk gebruik). De formule dient om te bepalen hoeveel lading (ton) een wiellader kan vervoeren per uur. TKPH (Ton Kilometer per Hour) wordt gebruikt voor dumpers. Hier is de vraag hoeveel lading (ton)

16

Terra

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

IN DE PRAKTIJK

Vroegtijdige depannage is vaak een gevolg van verkeerd gebruik.

je met de dumper kan vervoeren per uur.

De TKPH-formule berekent de gemiddelde snelheid die de band kan uitvoeren binnen een veilig temperatuurbereik en de juiste transportcapaciteit. TKPH heeft niets te maken met bandenmaat, voertuigtype of bodemgesteldheid. Beide formules hangen af van de star-rating (sterkte) en vooral de rubbercompound die gebruikt is. Is de band hitte- of insnijdingsbestendig of een combinatie van beide?

Voor de WCF geldt de volgende formule: WCF = ( (Qbeladen + Qleeg) / 2) x (N x L) ) • Qbeladen = Belasting per band van het beladen voertuig • Qleeg = Belasting per band van het lege voertuig • N = Aantal cycli per uur • L = Lengte per cyclus in kilometer (heen en terug) De formule voor TKHP is: TKPH = ( (Qbeladen + Qleeg) / 2) x (N x L) / H) ) • Qbeladen = Belasting per band van het beladen voertuig • Qleeg = Belasting per band van het lege voertuig • N = Aantal cycli per werkdag • L = Lengte per cyclus in kilometer (heen en terug) • H = Aantal draaiuren per dag Factoren die bovenstaande beïnvloeden zijn de omgevingstemperatuur en de verdeling van het totale gewicht tijdens belasting. Zowel WCF als TKPH-waarde van de band moeten groter zijn dan de daadwerkelijke (berekende) TKPHwaarde tijdens gebruik, anders is de band niet geschikt.

A-merk of toch maar B- of C? Nieuwe machines worden af fabriek altijd voorzien van het geprefereerde merk van de fabrikant. Meestal zijn dit A- of premiummerken. Op de vervangmarkt zien we dat de meeste bandenverkopers en importeurs naast deze A-merken ook een goedkoper B- en

soms zelfs C-merk aanbieden. Maar hoe moet een gebruiker het onderscheid kennen tussen een kwaliteitsband en de minder kwalitatieve banden op de markt? Volgens Marco Vermeulen weet de eindgebruiker meestal wel uit ervaring welke band goed is. “De bandenspecialist kan hem hierin ondersteunen.

De prijsverschillen zijn soms wel aanzienlijk.

Alles draait om de kwaliteit van het karkas en het rubber van het loopvlak. Daar is het één en ander te besparen.” Laurent Dewilde en Wim Desaele van Forrez beamen dit. “Het kan niet dat de kwaliteit van het rubber dezelfde is als die van het A-merk. Die goedkopere band zal dus sneller slijten. Maar dan kan het toch nog de beste keuze zijn. Het is de kostprijs per uur die telt. Dat is een berekening die de gebruiker moet maken op basis van het gebruik. Rijdt die twintig uur per dag, in welke levensfase zit de machine, is het een reservemachine,…?

Een verhuurbedrijf koopt vaak een B- of een C-merk omdat er veel verschillende chauffeurs rijden met de machines die het niet gewend zijn en vaker lek rijden. Eigenaars of grondverzetmannen zelf gaan veel meer kiezen voor A-merken.”

Vinker stelt dat in alle gevallen geldt: gebruik de juiste band voor de juiste toepassing. “Je moet voor alle machines en inzet weten wat de band moet gaan doen en wat de verwachtingen van de gebruiker zijn. Een alternatief bandenmerk is niet direct een mindere keuze, maar kan ook zeer kostenefficiënt zijn.

Prijsverschillen tussen de verschillende merken kunnen ontstaan door een verschil in gebruikte materialen (nylon, polyester, staal). De banden die wij bouwen voldoen aan de ETRTOrichtlijnen, zijn veilig in gebruik, hebben de juiste eigenschappen en hebben ingebouwde reserves naar veiligheid en draagvermogen.”

Het maakt ook een groot verschil of de band binnen of buiten Europa gefabriceerd wordt. Desaele: “Merken van buiten Europa (hoofdzakelijk Azië) zijn normaal gezien

“Er zijn dus heel veel zaken om rekening mee te houden bij de keuze van een band. Moet een eindklant zicht daar echt in verdiepen?

Dewilde en Desaele leggen uit wat men bij de firma Forrez juist doet voor de klanten. “Wij verkopen aan machinedealers maar ook aan eindgebruikers waardoor we goed op de hoogte zijn van tendensen op de markt. We kunnen een klant zowat alle oplossingen aanbieden.

We kunnen nieuwe en tweedehandsbanden leveren, we doen pechverhelping en herstellingen en we kunnen banden vullen of voorzien van een anti-lek vloeistof. Alleen herrubberen doen we niet zelf. We hebben dus een gigantische voorraad banden liggen, vooral in de bandencentrales waar er grote klanten, zoals steengroeves, in de regio zitten.”

Hoe komt iemand bij jullie terecht?

“In principe begint het verhaal bij de aankoop van de machine. Het mechanisatiebedrijf moet weten waarvoor die machine zal dienen.

En aan de hand daarvan krijgt de kandidaat koper al een keuzelijst naar bandenmaten en bandenmerken van de fabrikant. Als die klant echter iets wil dat niet leverbaar is van de fabrikant uit, dan contacteert het mechanisatiebedrijf ons, doen wij een voorstel om de originele banden of wielen over te nemen en leveren wij wat de klant vraagt. De effectieve verkoop van banden is maar een klein deel van de werkzaamheden. In de praktijk draait het in het grondverzet voor negentig procent rond service. Een grondverzetmachine vraagt heel wat service aan de banden, regelmatige vlootcontrole, regelmatige vervanging, regelmatige depannage en meestal gebeurt dat ter plaatse bij de klant.“

Kan je dat praktisch illustreren?

“Een kleine firma met een beperkt aantal wielladers belt vaak op het moment dat er iets scheelt. Dat kan maar één keer per jaar zijn, en is vaak zonder contract. Maar de grote steengroeves waar heel veel machines lopen, die hebben vaak wel een contract bij ons waarbij wij vaak wekelijks ter plaatse zijn voor het uitvoeren van service, wisselen van wielen, registratie of observeren van TPMS-systemen.

Zo’n bandendrukopvolgsystemen (Tyre Pressure Management System) komen de laatste jaren erg op in de wegenbouw en veel machines worden hiermee uitgerust. Bij alles waar de band een zeker kapitaal vertegenwoordigt, kunnen ze in de bestuurderscabine de druk van de band live opvolgen en kunnen ze anticiperen voordat ze de band

kapotrijden. Er wordt bijvoorbeeld een alarmsignaal gegeven als de druk in de band aan het verminderen is.”

Stel dat de band lek is, vervangen jullie de band dan door hetzelfde type als er oorspronkelijk onder de machine zat?

“Als een machine pech heeft, is de vraag vooral hoe snel die terug actief moet zijn. Daar gaat het meestal om. Dan gaan we vaak een band nemen die bij ons op stock is. Het merk speelt dan in principe weinig rol. In het gunstigste geval nemen we dezelfde als de andere drie. Het is echt afhankelijk van de situatie en de vraag van de klant.

Soms zeggen ze dat een machine binnen drie maanden verkocht wordt en dat we best een goedkope band voorzien. Het type band, bijvoorbeeld profilering, blijft wel meestal hetzelfde. De ene dumper rijdt altijd ritten van vijfhonderd meter en andere van vijf kilometer.

Afhankelijk daarvan zijn dat andere banden. Het gebruik blijft wel hetzelfde maar het kan afhangen van waar de machine zit in zijn levenscyclus of je daar een A-merk of een C-merk oplegt. In theorie moet de vervangband ongeveer even ver gesleten zijn als die aan de andere zijde. Stel dat de kapotte band voor vijftig procent versleten was, dan gaan we zoeken naar een band die ook veertig tot zestig procent versleten is. Je mag dat verschil niet te groot te maken voor de mechanische overbrenging.”

Zie je soms bandenkeuzes waar jullie je vragen bij stellen?

“Ja, maar jaar na jaar minder omdat er meer focus op komt, een band wordt ook steeds duurder. Mensen zijn meer bezig met efficiëntie en duurzaamheid.”

Tot slot: hoe kies ik nu de juiste band, wat is jullie gouden tip?

“Luister naar de specialist en zorg voor een goede controle en onderhoud eens de banden erop zitten. Want daar zit vaak het probleem: te weinig vlootcontrole, te weinig bandendrukcontrole.

Het is ook tijdrovend. Al zijn het maar tien voortuigen, je bent er toch snel enkele uren mee bezig, zeker als je ze ook op de juiste druk wil zetten. Het zijn eerder de kleinere bedrijven die hier de mist ingaan.

Vroegtijdige depannage komt meestal door verkeerde bandendruk maar vooral door verkeerd gebruik.”

Wim Desaele (links) en Laurent Dewilde (rechts): “Luister naar de specialist”.

Verder op pagina 18 › Terra

17

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

goedkoper omwille van arbeidskosten, efficiëntie of milieuwetgeving.

Dat zijn allemaal kosten die voor de producent wegvallen. Wat wel een factor is, is dat de zeevrachten de laatste twee jaar tien of zelfs vijftien keer meer kosten. Steek je in één zeecontainer vijftig banden, dan betaal je nu per band zo’n vijfhonderd euro meer om die band hier te krijgen.

Daardoor merken wij ook dat er minder banden zijn van buiten Europa en dat de tekorten bijgevolg groter zijn.”

Gevolgen van een verkeerde bandenkeuze Vermeulen vertelt dat een band duidelijk laat zien als hij het zwaar heeft.

“Het gevolg ervan kan zijn dat de machine minder goed zijn werk kan doen omdat ze geen tractie heeft of te vaak stilstaat door lekke banden.

Het komt wel redelijk nauw. Ook naar ideale bandendruk. De druk is afhankelijk van de belading. Een te lage druk geeft te veel druk op hiel en wang en leidt tot doorbuiging. Een te hoge spanning geeft kans op extra inrijdingen. Een belastingstabel geeft de richtlijnen van de te gebruiken bandenspanning (Bar) voor de gevraagde snelheid en gewichten.” Vinker vult aan: “Bij verkeerd gebruik zie je scheuren, zichtbare interne delen, beulen of verkleuringen van het rubber. Dat zijn allemaal signalen om de band aan een nader onderzoek te onderwerpen en waar nodig te repareren dan wel te vervangen.” In principe kijk je naar de toestand van de band om te weten of die nog goed is. Als je toch wil weten hoe oud een band is, kan je gaan kijken naar de productiedatum. Vinker: “Banden zijn daarvoor voorzien van een DOT-code waarin de productieweek en het jaar verwerkt zijn, vaak ook is er een serienummer aanwezig.”

Vermeulen: “Bij Goodyear is het zo dat de eerste vier cijfers van het bandnummer aangeven hoe oud de band is. Maar dat is niet altijd zo simpel daar het DOT-nummer van sommige fabrikanten niet gemakkelijk is te lezen.”

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

andere locatie is een goed idee”, aldus Vinker. “Belangrijk is voor inzet de kwaliteit van de banden te controleren en natuurlijk moet de band wel kunnen voldoen aan de verwachtingen.” Volgens Vermeulen is het een optie als er bijvoorbeeld één is kapot gereden. “Of als een machine nog een bepaalde tijd moet rijden en dan wordt verkocht.

Alleen weet je nooit wat je koopt want je kunt er niet in kijken en weet niet wat er met de band is gebeurd.” Toch zijn tweedehandsbanden in de wegenbouw erg belangrijk”, stelt Dewilde. “Mensen moeten heel snel gedepanneerd worden, dus in negen op de tien gevallen wordt er gekozen voor een occasieband, puur om de stilstand zo kort mogelijk te houden, in afwachting van het uitvoeren van een herstelling. Want niet iedere lek gereden band is daarom kapot of niet meer bruikbaar.

Een wegenbouwband kan eigenlijk tot tien keer toe hersteld worden als het nodig is. Die wordt dan telkens gevulkaniseerd en gerepareerd.

De kwaliteit is in principe even goed als die van een nieuwe band. En het is pakken goedkoper. Zelfs als je er enkele uren aan werkt, is dat nog steeds voordeliger als je weet dat zo’n band vijf- tot tienduizenden euro’s kost.” Tot slot zijn er ook nog rechapé-, cover- of retreadbanden, allemaal termen om aan te duiden dat een versleten band wordt voorzien van een nieuw loopvlak. Vinker: “De gebruikte (gladde) band wordt voorzien van een nieuw profiel. Er zijn verschillende procedés hiervoor: warm vernieuwen, koud vernieuwen, loopvlak, loopvlak en wangen, hiel tot hiel.” Bij Forrez spreken ze liever van herrubberde banden. “We ervaren hiernaar in de wegenbouw minder vraag. Op wielladers soms, op dumpers is het heel beperkt. Meestal is als de band versleten is, ook het karkas versleten. Je legt er dan wel nieuw rubber op maar het karkas heeft zijn werk al gedaan. De band ziet er dan als nieuw uit, maar het innerlijke karkas is moe.” •

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

Verkeerde rupsband op minigraver nefast voor efficiëntie

ADVERTENTIE

Beschermen tegen lek rijden De juiste bandenkeuze en -druk is dus cruciaal. Toch blijven de terreinen waarop er gewerkt wordt vaak erg uitdagend. Hoe kan een gebruiker zich dan beschermen tegen teveel stilstand door lekke banden?

Vermeulen wijst op de mogelijkheid om een anti-lek vloeistof in de band te laten doen. “Als er dan een klein lekje is wordt dit afgedekt.” Desaele van Forrez legt uit: “Die vloeistof is een soort kevlar dat zich door de middelpuntvliedende kracht van de band uitstrekt naar het loopvlak.

Door het gebruik verdeelt de vloeistof zich en zo worden de gaten afgedicht. Lek rijden wordt daardoor veel minder waarschijnlijk. Maar daarnaast kunnen we ook van luchtbanden volle banden maken door er een bepaald product in te spuiten, dat je kan vergelijken met siroop.

Dit wordt min of meer vast. Deze oplossing wordt regelmatig gekozen door mensen die starten met luchtbanden en dan plots in een andere werksituatie terecht komen waarvoor volle banden nodig zijn.” Zo komen we bij een voor de hand liggende oplossing: kies voor alle veiligheid voor volrubber banden. Of toch niet? Vermeulen: “Volrubber banden zijn maar voor bepaalde toepassingen mogelijk. Niet alle maten zijn hierin leverbaar. Voor kleine machines is dit een wel een optie.” Hetzelfde horen we bij Vinker: “Volrubber of massieve banden hebben een eigen specifieke toepassing. Gebruik bij hoge snelheid en lange afstanden is af te raden, omdat de band door oververhitting (interne warmte ontwikkeling) defect zal raken.” “Bovendien is de prijs is een heel pak hoger”, aldus Dewilde. “Ook het comfort voor de chauffeur is een heel pak minder. Zomaar volrubber gaan monteren op grote dumpers wordt eigenlijk niet gedaan. Er komen wel alsmaar meer merken op de markt met volle banden, ook steeds meer in goedkopere alternatieven. Daarom is de afweging wel belangrijk want het wordt op termijn dan misschien wel voordeliger om een nieuwe volrubberen band te kopen.”

Tweedehandsbanden of banden herstellen een goed idee?

“Banden gebruiken die bij de ene locatie niet meer voldoen op een

18

Terra

Een machine is slechts zo sterk als zijn zwakste schakel. En die zwakke schakels, die bevinden zich meestal bij de slijtdelen. Bij minigravers zijn rupsbanden bij de onderdelen die het meest afzien en weleens om vervanging vragen. Maar hoe kiest u nu de beste oplossing voor uw machine?

Tekst: Sammy Soetaert • Beeld: Camso, West Track, Janssen, Verhoeven, Syms Techniek

Beperkte prijs, grote impact In vergelijking met pakweg motoronderdelen is de kostprijs van een nieuwe rupsband relatief beperkt, zeker als we het afzetten tegen de totale kostprijs van de machine.

Maar vergis u niet, de beperkte kostprijs neemt niet weg dat dit onderdeel cruciaal is voor de werking van de totale machine. De productiviteit van uw minigraver staat of valt met de kwaliteit van de rubbertrack.

Opbouw

NOKIAN TRACTOR KING REVOLUTIONAIR VAN LOOPVLAK TOT KARKAS S i n t - K r i s p i j n s t ra a t 2 - 8 9 0 0 I e p e r T +32(0)57229070 - F+32(0)57229077 i n f o @ f o r r e z . c o m - w w w. f o r r e z . c o m

Een track is een track, toch? Velen kijken wat verwonderd op als ze een iets diepere uitleg krijgen over het productieproces van rubberen tracks, want het is toch niet zo eenvoudig als velen op het eerste zicht denken. Een rubber track bestaat uit een loopvlak uit rubber dat rond metalen kabels geëxtrudeerd wordt. In deze zin kwamen meteen al drie belangrijke kwaliteitsfactoren aan bod: de kwaliteit van het gebruikte rubbermengsel, de kwaliteit en het aantal metalen kabels en de kwaliteit van het productieproces. Het zijn vooral deze factoren die de uiteindelijke prijs zullen bepalen. Wie kiest voor de allerlaagste prijs, mag er van uit

gaan dat er op minstens één, maar wellicht meer van deze factoren fiks bespaard werd. Goedkopere rupsbanden hebben doorgaans minder rubber en gebruiken bijvoorbeeld slechts één rubbermengsel voor de hele rupsband. Kwaliteitstracks daarentegen hebben meerdere rubberlagen, die elk een ander doel dienen (meer tractie, betere slijtvastheid,...) om de prestaties aanzienlijk te verbeteren. Het kan jaren van onderzoek en ontwikkeling vergen om deze rubbersamenstellingen te perfectioneren en sommige formules kunnen de levensduur van de rupsbanden sterk verlengen.

Binnenin het karkas zorgen stalen kabels voor de stevigheid van het geheel. Ook hier vinden we terug meerdere configuraties (onderbroken/continu) en kwaliteiten.

Soms worden ook nog een metalen tussenlaag voorzien voor extra stevigheid.

De kwaliteit van het productieproces is als eindklant moeilijk in te schatten. De productiesites bevinden zich meestal in het verre buitenland, waardoor het moeilijk in te schatten is in welke omstandigheden een track gemaakt is.

Wanneer vervangen?

Er zijn wel meer redenen waarom een rubbertrack slijt. Het dagelijks gebruik op werven is uiteraard oorzaak nummer één, want daar zijn de mogelijke hinderpalen divers. Het voortdurend draaien en wringen op de tracks heeft vooreerst een negatieve invloed op het loopvlak van de rupsband, zeker als dit veelvuldig vanuit stilstand gebeurt. Bovendien wordt er op de werf al eens op een scherp voorwerp gereden, een aanrijding met een andere machine is er ook gauw gebeurd of de eigen bak of ander attachment komt al eens in onzachte aanraking met de track. In principe vormt een lichte beschadiging van de track geen probleem om verder te werken, al moet wel in de gaten gehouden worden dat er geen schade is aan de staalkabels die zich in het rubber bevinden.

Naast deze overduidelijke oorzaken van beschadiging zijn er nog meerdere, eerder onbekende oorzaken van slijtage. Rubber is

Verder op pagina 20 › Terra

19

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

losraken en zelfs het onderstel beschadigen.

Tot slot vermelden we ook nog het onderscheid tussen long pitch en short pitch.

Bij een long pitch staan de noppen in principe verder uit elkaar waardoor ze telkens één van de sprockettanden overslaan, terwijl een short pitch van alle tanden gebruik maakt.

Die laatste zullen dus wat ‘strikter’ lopen, wat een positief gevolg heeft op het verminderen van trillingen.

en blijft een natuurproduct, dat onder invloed van UV-licht zeer geleidelijk devalueert. Op termijn kan dat leiden tot poreus rubber waarin scheurtjes ontstaan. Dit is meteen een goede wenk om aangekochte tracks die dienen als stock voor latere vervanging, niet buiten op te slaan. Hetzelfde geldt uiteraard voor banden.

Tot slot mogen we de rubbertracks niet los zien van de kwaliteit van de onderdelen van de onderwagen. Vooral de sprockets kunnen weleens voor problemen zorgen. Als zij door slijtage te ver afgesleten zijn, kunnen ze de inserts van rubbertrack beschadigen, zelfs als deze gloednieuw is. Sommige bedrijven geven daarom aan om de sprockets telkens samen met de rubbertrack te vervangen. Of dat absoluut nodig is laten we in het midden, maar we raden zeker aan om deze geregeld grondig te inspecteren. Ook de boven- en onderrollers kijkt u het best geregeld na, om te zien of het loopvlak van de track nog egaal op de machine loopt. Soms gebeurt het dat de rollers door opgehoopt vuil vast komen te zitten, waardoor de track ter hoogte van deze roller een streepvormige slijtage begint te vertonen.

Zijn de rollen te ver afgesleten, dan verliezen ze hun geleidende rol en is er kans dat de tracks niet volledig meer recht lopen.

Maatbepaling Als de originele rups aan vervanging toe is, is het voor velen een logische stap om op de rups zelf te kijken wat de exacte maat is en simpelweg dezelfde rups te bestellen.

Deze één-op-één vervanging is op zich niet verkeerd , maar het loont de moeite om ook

Belang van profiel loopvlak

De maataanduiding is een combinatie van de pitch (A), het aantal links (B) en de breedte (C).

de informatie van de fabrikant er even op na te slaan, want soms geeft deze meerdere opties mee. De verschillen hebben dan veelal betrekking op de breedte van de track, de pitch of het aantal links. Dat weerspiegelt zich ook in de weergavevorm van de maat van een rubbertrack, meestal wordt deze weergegeven als Breedte x Pitch x aantal Links. De trackmaat 180x72x37 staat dus voor een breedte van 180 mm, 72 voor de pitch en 37 voor het aantal links. Bij de breedte en het aantal links is het overduidelijk wat er bedoeld wordt, maar de pitch heeft wellicht wat meer uitleg nodig. De pitch -of steek- is de afstand tussen 2 opeenvolgende nokken van de rubbertrack. Het beste is deze te meten vanaf het midden van de ene nok tot het midden van de volgende nok, zo vermijdt u een verkeerde meting door slijtage. Rupsbanden met een verkeerde maat zullen niet alleen het onderstel overmatig

Als de maat niet meer zichtbaar is op de track, kan u die eenvoudig zelf opmeten en bepalen.

20

Terra

verslijten, maar het zal ongetwijfeld ook voor de machinist onprettig werken zijn als bijvoorbeeld het aantal links niet correct is en de nokken daardoor niet exact in de sprockets passen.

Er is evenwel meer. De drievoudige maatbepaling is in principe nog niet voldoende om een 100% correcte rups te bestellen. In vele gevallen zal er daarom bij de maatvermelding naast de pitch ook een extra letter bijgeplaatst worden (W, K, N,C,...). Deze hebben betrekking op het geleidingssysteem van de machine en de betekenis hangt af van de fabrikant. Het geleidingssysteem bepaalt de manier waarop de onderste rollers en de achterste sprocket in de schakels grijpen. Er is hierbij keuze tussen binnen- of buitengeleidingssystemen.

Als u het verkeerde geleidingssysteem kiest, kunnen uw rupsbanden van de machine

Nadat u de rupsbandmaat voor de minigraver hebt bepaald, is het tijd om te bepalen welk type loopvlak nodig is voor het werktype. Er is een grote verscheidenheid aan loopvlakprofielen beschikbaar en de rupsbandfabrikanten geven doorgaans aanbevelingen over welke loopvlakprofielen voor verschillende toepassingen het best geschikt zijn.

Daarnaast vermelden we ook nog de nonmarking rubbertracks. Zij zijn vervaardigd zonder koolstof als bindmiddel, waardoor ze geen zwarte sporen noch stof achterlaten op de werf. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn in werven die al iets verder gevorderd zijn en er geen sporen mogen achtergelaten worden op parkings of vloeren. In principe zijn deze nonmarking veelal wit of lichtgrijs van kleur.

Tips voor langere werking In de loop van dit stuk zijn al een aantal tips de revue gepasseerd, maar om uw rupsbanden een langer leven te gunnen zijn er wel nog meer aandachtspunten. Die spitsen zich zowel op het dagelijks gebruik als het onderhoud toe. Een goede machinist zal niet vanuit stilstand draaien, want dat geeft teveel wrijving op de rubbertrack.

Hetzelfde geldt voor het te snel oprijden van hellingen terwijl ook contacten met randen en stoepranden moeten vermeden worden.

Vergeet ook niet om op te letten bij het laden op een trailer en gebruik de machine enkel waarvoor ze dient. Tijdens het gebruik is het niet alleen opletten voor snijdende en schurende materialen, ook contacten met vloeistoffen worden beter vermeden.

Brandstoffen, vetstoffen, zouten en dergelijke kunnen de rubberkwaliteit sterk devalueren door hun bijtende of corrosieve werking.

Als de machine met dergelijke materialen in contact kwam, is het ten zeerste aan te raden de onderwagen met schoon water te reinigen.

Op het vlak van onderhoud is het verder zeker nodig om de juiste spanning van de spanunit op de onderwagen te handhaven. Zakken de kettingen of rubbertracks ver door, dan kan

De kwaliteit van het rijwerk is een belangrijke factor die de levensduur verlengt (foto: Syms Techniek)

het zijn dat de spanning van de spanunit niet goed is ingesteld. Deze spanning wordt gespecificeerd door de machinefabrikant.

De werkwijze is relatief eenvoudig, maar verschilt wat van fabrikant tot fabrikant.

Meestal wordt gewerkt met een vetspanner die de positie van het voorwiel ten opzichte van het frame kan aanspannen. De stang die uit de behuizing komt van de vetspanner zorgt ervoor dat het voorwiel gepositioneerd wordt om de juiste spanning op de rubbertracks of kettingen te zetten.

Een dagelijkse inspectie van de rupsbanden en het onderstel is verder zeker geen overbodige luxe.

Belang van goede servicepartner Tot slot willen we nog een lans breken om met een goede onderhoudspartner voor uw rijwerk in zee te gaan. Dat wordt ook beaamd door specialist SYMS techniek uit Heist-Op-Den-Berg. ‘Laat je rijwerken vervangen en/of reviseren bij een kwaliteitsbedrijf. Zo werken wij uitsluitend

Een serviceverlener met een goed uitgeruste werkplaats en breed gamma kan u snel weer op weg helpen (foto: Syms Techniek)

met een A-merk van rijwerken. Ons gehele assortiment rijwerkcomponenten komt overeen met OEM-kwaliteit en wordt gebruikt door diverse Europese machinefabrikanten zoals Liebherr, Volvo en Kubota. Zo krijgt u als gebruiker zekerheid over de geleverde wisselstukken. Wijzelf gebruiken voor onze rijwerken bijvoorbeeld de onderdelen van een Duitse fabrikant, die een hogere levensduur garanderen dankzij de harde flanken en raakvlakken van de kettingen. Hierdoor ontstaat er een meer uniforme slijtage van het rijwerk.’

‘Verder stip ik ook nog het belang aan van ervaring in het werken met rijwerken.

Betrouwbaarheid en duurzaamheid zijn nog altijd de beste eigenschappen voor een serviceverlener, en dat bouw je slechts op dankzij specialisatie in deze materie.

Een serviceverlener met een professioneel uitgeruste werkplaats zal u snel en efficiënt weer op weg helpen.’ • Website: www.symstechniek.be Terra

21

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

of 3) worden door de luchtverplaatsing dodelijke projectielen. Tot slot kunnen ook gereedschappen in de buurt -bandenlichters bijvoorbeeld- gevaarlijk worden als ze weggeslingerd worden.

Wat op de werf?

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

Veiligheid, prioriteit nummer één bij bandenmontage Wie ooit een klapband onderging met de wagen op de snelweg zal het ongetwijfeld beamen: de kracht die dit genereert is gigantisch. We hoeven u niet te vertellen dat het werken met banden met een nog grotere luchtinhoud nog veel meer risico’s inhoudt, zeker tijdens de montage.

Tekst: Sammy Soetaert • Beeld: Archief

17 juli 2012, ergens diep in West-Vlaanderen.

In een bekende bandencentrale is het net voor het verlof enorm druk. Vele klanten willen nog snel gedepanneerd worden voor ze op reis vertrekken. Jobstudenten helpen in deze periode in het atelier bij het vele werk: banden uit het magazijn halen, gereedschap aangeven, na een afgewerkte taak de zaken weer proper maken, u kent het wel. Vandaag is er één van de vier vaste monteurs afwezig wegens ziekte, een tweede is net op vakantie vertrokken. De twee andere monteurs zijn voortdurend in de weer met de personenwagens. Ondertussen blijft het ander werk in het atelier zich opstapelen, zoals de tractorwielen die onlangs gemonteerd werden en dringend bij de klant moeten geraken. Om de nerveuze baas ter wille te zijn, neemt een jobstudent het oppompen van deze banden op zich.

Want dat kan iedereen, toch?

Helaas is er iets verkeerd met de veiligheidscultuur binnen het bedrijf.

Grote OTR en landbouwbanden worden bijvoorbeeld nooit in een bandenkooi opgeblazen, want ‘dat is teveel tijdsverlies’. De jobstudent neemt dit gedrag over, want hij heeft nooit geleerd of gezien hoe het wel moet. Wat de student niet weet, is dat de band binnenkort zal exploderen. Wat hij ook niet weet, is dat een explosie van dit soort banden ongelooflijk veel kracht met zich meedraagt. Minuten later zal een enorme explosie één van de velgringen krachtig doen wegslingeren en de student verminken voor het leven.

Veel meer luchtvolume De oorzaak van dit soort veiligheidsissues is meestal het onderschatten van het gevaar, in casu het veel grotere

De kracht van een explosie kan makkelijk een velg meters ver laten wegslingeren.

22

Terra

luchtvolume. Iedereen heeft ooit wel eens het geluid van een ontplofte fietsband gehoord. Dat is even schrikken, maar verder is er meestal geen schade. Ons brein gaat er blijkbaar van uit dat dit voor grotere banden een vergelijkbaar gevaar inhoudt. Driewerf helaas. Bij een standaard autoband genre 205/55R16 die onder een druk van pakweg 2,4 bar staat, gaat het al om een inhoud van 140 liter die vrijkomt.

Maken we dezelfde berekening voor een trekkerband 380/65 R 38, dan zien we dat het totale luchtvolume hier makkelijk tegen de 2000 liter aanschurkt. Er wordt weleens gedacht dat de druk een belangrijke factor is in de risicobepaling, maar bovenstaande voorbeeld geeft aan dat dit altijd goed geïnterpreteerd moet worden. Een tractorband op pakweg 1,7 bar is oneindig veel gevaarlijker dan een autoband op 2,4 bar, louter door zijn veel grotere volume. In principe wordt vanaf 800 liter luchtvolume aangeraden om een bandenkooi te gebruiken voor het oppompen en onderhouden van deze banden.

De hoeveelheid lucht die in één keer vrijkomt is om meerdere redenen gevaarlijk.

Er is vooreerst de luchtverplaatsing op zich, die de kracht heeft om een volwassen persoon in de lucht te katapulteren (wie het niet gelooft geeft maar eens de zoekterm ‘OTR tyre explosion’ in op Youtube). De luchtverplaatsing kan de band ook doen wegslingeren, wat louter door het gewicht al levensgevaarlijk is.

De eventueel aanwezige velgringen (1, 2

Een bandenkooi kan heel veel veiligheidsproblemen voorkomen, maar niet iedereen heeft dit zomaar beschikbaar.

Veelal is het de bandenleverancier die de wielen zal monteren en de banden op druk zal zetten, maar soms is ook op het terrein interventie vereist. Wachten op depannage is niet altijd mogelijk, waardoor het heft vaak in eigen handen genomen wordt.

Maar hoe kan dat op een veilige manier verlopen? Enkele algemene regels kunnen al veel kwaad verhelpen. In principe is het niet verstandig om een band die lek lijkt te lopen zomaar op te pompen. In theorie moet elke inspectie plaatsvinden na demontage van het wiel, zodat er een grondige inspectie kan uitgevoerd worden naar de mogelijke schade. Als er telkens gewoon bijgepompt wordt, is er een risico dat het probleem steeds groter wordt en tot een plotse uitbarsting leidt.

Uiteraard vormt ter plaatse bijpompen omwille van licht drukverlies door normaal gebruik geen probleem. Als de spanning evenwel té laag is, is inspecteren (en dus demonteren) eerder aangewezen.

Pompt u toch bij, dan kan wat kennis over mogelijke problemen de veiligheid verhogen. Kijk eerst zeker visueel even in welke toestand de band zich bevindt.

Vanaf er ook maar een minieme uitstulping te zien is, is het beter af te zien van het verder oppompen. De oorzaken kunnen divers zijn: slechte toestand van de velg, overbelasting, noem maar op. Een tweede rode vlag zijn diepe sneden en kerven.

Uiteraard kan het door het gebruik logisch dat er hier en daar beschadigingen voorkomen, maar als deze te diep zijn loert het gevaar om de hoek.

Oppervlakkige afschilfering van de hiel kent ook meerdere mogelijke oorzaken, zoals verkeerde of slecht gemonteerde velgdelen, overbelasting of doorslippen van de velg. Als de velghiel rafelingen vertoont, kan dit wijzen op oververhitting door de remmen en is het wijs om de band te vervangen. Let ook altijd op bij machines waarvan u niet weet wie de gebruikte banden heeft gemonteerd.

Onjuiste montage of centrering van de band op de velg, verkeerde of

Banden monteren kan veiliger in een bandenkooi.

defecte velgonderdelen, onvoldoende smeermiddel gebruikt bij het monteren van de band of zelfs de verkeerde bandenmaat op de velg: het komt zeker bij tweedehandsmachines meer voor dan u denkt.

Als de band geen van dergelijke beschadigingen vertoont, kan u de band wel oppompen. Blijf evenwel altijd opletten hoe de band zich ‘zet’ op de velg en luister of je de band hoort kraken.

Het ‘kraken’ van een band kan een voorteken zijn van een klapband.

Zorg er ook voor dat de slang voldoende lang is want afstand tussen monteur en ventiel zorgt automatisch voor een zekere veiligheidsperimeter. Als richtlijn kan minimaal 3 meter vanaf de ventielaansluiting gerekend worden.

Interessant om weten is ook dat ontploffingen van de band zich tijdens het oppompen zich quasi altijd aan de zijwand voordoen, bijna nooit op het loopvlak. Het is daarom aan te raden om in de rolrichting van het wiel te staan en zorg dat er zich geen onnodige personen in de nabijheid bevinden. Vergeet zeker ook niet om de machine op te krikken zodat er geen gewicht meer rust op de banden en doe dit op een harde ondergrond. Veiligheid is een blijft het hoogste goed. •

Deze man kan beter zijn slang iets langer uitrollen en iets verder in de richting van het loopvlak staan

Terra

23

ADVERTORIAL

ADVERTORIAL

Sneller en gemakkelijker werken De maximale hefhoogte bedraagt 26 meter.

“Hiermee kunnen we de meeste plaatsen wel bereiken. We kunnen het werk vervolgens doen vanuit de werkkooi. Deze is standaard 2,25 meter breed maar eenvoudig uit te breiden tot vier meter. Hiervoor moet je een platform openklappen en vastmaken. Je moet op een werf uiteraard altijd opletten voor obstakels, denk maar elektriciteitsdraden.

Maar het werkt vele malen sneller en gemakkelijker dan wanneer je een stelling of klassieke hoogwerker zou moeten gebruiken.”

De cabine van deze Vision+ werd grondig herzien met het oog op het comfort van de chauffeur. Guillaume Gauthier bevestigt: “De cabine is vlot toegankelijk en het zicht is erg goed.” Toch is het niet altijd evident om vanuit de cabine de werkkooi

of lier goed te positioneren. “Hiervoor is er een radiografische bediening met twee joysticks beschikbaar. Je kan de lier dan van buitenaf bedienen of je kan de afstandsbediening in de werkkooi monteren. Optioneel is er ook een bediening met drie joysticks. Hiermee kan je dan ook met de machine rijden van buitenaf of de stabilisatoren uitklappen.

Voor deze optie hebben wij niet gekozen.”

Citerne van vijf ton plaatsen Het sterkste punt is volgens Gauthier echter dat de lier zes ton kan heffen. “Dat is bijvoorbeeld heel handig bij het plaatsen van een citerne. Laatst moest ik er eentje van vijf ton plaatsen. Met deze machine kan je die oppikken en over hindernissen tot op de juiste plaats brengen. Dat vind ik dan ook heel indrukwekkend om te zien. Een ander sterk punt is dat deze

machine volgens mij heel goed zijn waarde behoudt. Onze bedoeling is echter om ze gewoon heel lang te houden. Minpuntje is misschien dat de machine eigenlijk niet geschikt is om binnen in een gebouw te werken. De eerste weken moesten er ook nog een aantal dingen op punt gesteld worden maar daarvoor konden we rekenen op een correcte service van onze dealer.”

“We gebruiken deze machine misschien niet elke dag maar je hebt de aanbouwdelen zo snel geïnstalleerd, dat het voor ons een onmisbaar element in ons bedrijf is geworden. We hebben de werkkooi, de lier en nog een vork.

Lasten verplaatsen, hoogwerker uitsparen, handenarbeid verminderen, het heeft alleen maar voordelen voor ons. Het is veel meer dan leuk speelgoed. Ik ben er echt wel fier op.” •

MRT 2660 van Manitou al snel onmisbare schakel in bedrijf Waarom koopt een klein familiaal bedrijf een indrukwekkende roterende verreiker? Met die vraag trokken we naar het Henegouwse Soignies. Guillaume Gauthier kocht vorig jaar een 2660 MRT Vision+ van Manitou.

Ondertussen heeft hij er een half jaar ervaring mee opgedaan. Tijd dus om te horen hoe de machine bevalt.

“Deze machine laat ons toe werken aan te nemen die we anders niet zouden kunnen doen.”

De verreikers van het type Vision en Vision+ werden in 2021 voorgesteld en waren te zien tijdens de laatste editie van Matexpo.

Het is daar dat Guillaume Gauthier uit het Henegouwse Soignies de firma Manitou beter leerde kennen. Vrij snel werd er beslist een MRT 2660 aan te schaffen. “Ik ben elektricien en chauffagist en werk beperkt extern. Maar ongeveer tachtig procent van mijn werk is voor ons eigen bedrijf. Wij hebben een klein familiaal bedrijf en zijn actief in de bouwsector. Wij kopen oude huizen en gebouwen, die we vervolgens helemaal restaureren. We doen zowat alles zelf, van het metselwerk tot de dakwerken.

We hebben maar een beperkt aantal medewerkers en deze machine spaart heel

24

Terra

wat handenarbeid en tijd uit. Bovendien is het een veilige en gemakkelijke manier om zware materialen te verplaatsen of om snel ergens op hoogte te kunnen werken.”

Veiligheid is cruciaal De machine werd eind oktober 2021 geleverd bij Gauthier. Het was de eerste machine van het merk Manitou. Voordien had hij wel al een beperkte ervaring met een graafmachine.

“Je moet de machine natuurlijk leren kennen maar de bediening vanuit de cabine is vrij eenvoudig. Het is voor mij een combinatie van een telescopische verreiker, een kraan met lier en een hoogwerker. Bovendien kreeg ik ook een opleiding om op een veilige manier met deze Vision + te leren werken.” Die veiligheid

is voor de fabrikant uiterst belangrijk. Een aantal handelingen wordt automatisch geblokkeerd als er niet voldaan is aan de veiligheidsnormen. Zo past de machine zelf zijn capaciteit aan als de stabilisatoren niet voor honderd procent zijn uitgeschoven.

Guillaume Gauthier gaat verder: “Het was in begin soms wennen als de machine een handeling niet toeliet. Het is vooral bij het heffen van lasten dat je goed merkt hoe goed dit in elkaar zit. Je kan op je scherm voortdurend zien hoe groot je capaciteit is. Als de hefarm verder is uitgeschoven en onder een kleinere hoek staat, kan je minder heffen. In theorie heeft onze machine zes ton hefcapaciteit. Maar dat is uiteraard enkel in de meest gunstige omstandigheden.”

Met de radiografische besturing kan je de lier van buitenaf bedienen.

De hefcapaciteit is afhankelijk van de stand van de hefarm.

De maximale hefhoogte is 26 meter.

Terra

25

ECOLOGIE

ROBOTS IN DE BOUW

ECOLOGIE

ABN AMRO

Vervuilde olie? Vaak is filteren een betere oplossing!

Ecologie is de afgelopen jaren aan een opgemerkte opmars bezig in onze maatschappij. Dat is in de sector van grondverzet en recyclage niet anders. Sterker nog, we kunnen door de aard van onze activiteiten en de bijhorende machines net een grote positieve impact realiseren. Vaak kan dat zelfs met eenvoudige ingrepen. Deze stelling kunnen we prima onderbouwen door smering als voorbeeld te nemen. We gingen daarvoor te rade bij de firma Duport, specialist in onder meer ecologische smeermiddelen.

‘Waarom olie volledig vervangen als je het product ook perfect kan filteren en hergebruiken?‘ Dat is kort uitgelegd de visie van Duport op de inzet van smeerolie.

Productspecialist Michael Anslijn licht toe: “Wij importeren de producten van het Zwitserse oliemerk Motorex. Machinegebruikers kunnen bij ons terecht voor de biologisch afbreekbare en PFAS-vrije smeermiddelen van dit bedrijf.”

‘Het stopt evenwel niet bij het milieuvriendelijke product, want ook tijdens het gebruik blijft een ecologische benadering van groot belang.

Klanten die dit type olie kopen krijgen bij ons daarom het recht om hun olie regelmatig en gratis te laten controleren. We halen de monsters op en laten in het laboratorium verifiëren of de olie nog geschikt is voor verder gebruik. Als dat het geval is, kan de gebruiker uiteraard verder werken met zijn machine zonder vervanging van zijn olie.”

“Maar stel nu dat er een vervuiling vastgesteld wordt met water, vuil of eender welke substantie. De traditionele manier van werken is al decennia dat de olie dan volledig afgetapt en vervangen wordt. Wij vinden dat deze werkwijze anno 2022 veel beter -en vooral ecologischer- kan.’

26

Terra

‘Wie een smeermiddel zoals Motorex Ecosynt Hees gebruikt, kan deze olie laten filteren, bijvoorbeeld met een Cardev oliefilter. Dat is niet met elk type biologisch afbreekbare olie mogelijk, maar met Ecosynt Hees dus wel. Er zijn hierbij 2 benaderingen mogelijk. De filtering kan direct op de machine geplaatst worden, via een bypassfilter of rechtstreeks op de hydrotank als de machine over die mogelijkheid beschikt.

Wie over een groot machinepark beschikt, kan overwegen om een offline filtermachine aan te kopen. De olie wordt dan eerst afgetapt, gezuiverd in de filtermachine en later weer in de machine gebracht.‘

Volledig schone olie “In principe wordt in de traditionele manier van werken niet alle olie in de machine gefilterd.

Als er in een systeem bijvoorbeeld 240 liter olie gaat, ververs je normaal gesproken 200 liter bij een vastgestelde vervuiling, de resterende olie blijft in de machine. Dat is niet efficiënt, want de 40 liter vervuilde olie kan een nefaste invloed uitoefenen op de 200 liter verse olie.

Om het in bouwtermen uit te drukken: je bouwt een huis op zwakke funderingen. Het resultaat is een versnelde oxidatie van de nieuwe olie, en een snellere nood op opnieuw te vervangen. Die cirkel kunnen we doorbreken

dankzij een goed uitgekiende filtering.’

“De ideale bemonsteringsfrequentie hangt vooral af van het gebruik van de machine.

Machines die bijvoorbeeld vaak staan te werken in de nabijheid van water, waardoor de cilinder meer water binnentrekt, zijn vatbaarder voor vervuiling. In die gevallen moet de reinigingsfrequentie wat opgevoerd worden.”

Wereldmarkt voor bouwrobots verdrievoudigt in 2030 ABN Amro bracht onlangs een rapport uit over de huidige en potentiële markt voor robotisering in de bouwsector. De bank verwacht een jaarlijkse groei van 14,3 procent en een verdrievoudiging van de markt in 2030.

Tekst: René Koerhuis • Beeld: Brokk, Eric Brinkhorst

Terra woonde de presentatie en toelichting van het rapport getiteld ‘Bouwrobots winnen terrein; markt verdriedubbelt in 2030’ van de van origine Nederlandse bank ABN Amro bij waarin de bank aangeeft dat de marktomzet van fabrikanten van bouwrobots in de periode tot 2030 met jaarlijks gemiddeld 14,3 procent zal groeien.

De bank trekt die conclusie op basis van analyses van marktrapporten en

gesprekken met directeuren innovatie en industrialisatie van bouwondernemingen, robotproducenten, softwareontwikkelaars, leveranciers van dronediensten en onderzoekers. Zij zien grote kansen voor robotisering voor het verduurzamen van nieuwe en bestaande gebouwen, het verhogen van de arbeidsproductiviteit, het verbeteren van de veiligheid op de bouwplaats en het verlagen van de faalkosten. Faalkosten die volgens ABN

Amro vaak meer dan vijf procent van de bouwkosten bedragen.

Marktpotentie van zeven categorieën ABN Amro onderscheidt in het rapport zeven categorieën robots: 1. Inspectierobots en -drones 2. Slooprobots 3. Constructierobots (op de bouwplaats of in de prefab-fabriek) 4. 3D-betonprinters 5. Exoskeletten 6. Autonoom bouwmaterieel en 7. Software

Goed voor milieu én geldbuidel “Het eindresultaat is duurzaam en kostenbesparend. Duurzaam omdat je veel minder olieverversingen nodig hebt: er moet veel minder product gemaakt worden en dat is goed voor het milieu. Bedrijven halen er ook een mooie kostenbesparing mee, want ze kunnen veel langer werken met dezelfde olie. De kost van de filtering hebben ze zo terugverdiend. Bovendien is ook de plaatsing een fluitje van een cent voor wie wat van machines kent. De meeste bedrijven kunnen het met andere woorden probleemloos zelf installeren. Als dat niet het geval is, kunnen we ze overigens zeker ook bijstaan tijdens de plaatsing.’ • www.duportlubricare.nl

De bank verwacht dat de wereldmarkt in de periode tot 2030 groeit met meer dan 230 procent van €2,95 miljard in 2021 naar €9,78 miljard in 2030. Koplopers in West-Europa zijn Duitsland, Zweden en Zwitserland en ook in de VS en Azië is de adoptiegraad van bouwrobots volgens de bank hoog.

De grootste groei wordt verwacht in de categorie 3D-betonprinters van €30 miljoen in 2021 naar €290 miljoen in 2030 (jaarlijkse groei (CAGR) van 28,7%). Dan volgen de inspectierobots en -drones (van €126 naar €1.166 miljoen, CAGR 24,5%), slooprobots Dirk Huibers van Spotr.ai legt uit hoe inspectiedrones er bij vastgoedbeheerder de Alliantie voor zorgen dat 80 procent van het woningbezit automatisch wordt geclassificeerd.

Verder op pagina 28 › Terra

27

ROBOTS IN DE BOUW

ROBOTS IN DE BOUW

de vaak rommelige bouwomgeving en beperkende wetgeving. Internationale marktcijfers over exoskeletten in de bouw en over autonoom bouwmaterieel ontbreken helaas.

(van €84 naar €538 miljoen, CAGR 23,0%) en constructierobots op de bouwplaats (van €21 naar €134 miljoen, CAGR 22,9%). In Nederland bevindt de markt voor slooprobots zich volgens het rapport daarentegen in een volwassenheidsfase met de relatief geringste CAGR van 10,2%.

Aanjagers en knelpunten

Na (BIM) software (€6.524 miljoen) zijn inspectierobots en -drones (€1.166 miljoen) en constructierobots in de prefabbouw (€1.134 miljoen) in 2030 de categorieën waarin wereldwijd de grootste omzet wordt behaald. Volgens het rapport is de marktpotentie voor autonoom rijdend bouwmaterieel hoog maar de adoptiegraad nog zeer laag. De grootste barrières zijn de hoge aanschafkosten, relatieve onveiligheid,

Als belangrijkste aanjagers van de groei identificeert ABN Amro de woningnood, het personeelstekort, de verduurzamingsopgave, de hoge faalkosten en het jaarlijkse aantal dodelijke ongevallen dat maar niet daalt. Uit een analyse van de bank blijkt dat de huidige groei van de arbeidsproductiviteit in de bouw vergelijkbaar is met die van de industrie zo’n 17 jaar geleden. Kortom: de bouw loopt zo’n 17 jaar achter op de industrie.

Gaurav Genani, CEO en oprichter van het

geïnterviewde Skelex geeft in het rapport aan: “Bouwbedrijven moeten binnen vijf tot tien jaar meegaan in de robotrevolutie anders doen ze straks niet meer mee.”

Als knelpunten noemt het rapport cultuur en verbeeldingskracht, transparantie en samenwerking, data en software, onderwijs en onderzoek, wetgeving en financierbaarheid. Zo vergt werken met robots in de bouwsector een andere manier van denken over het bouwproces. Interessant is de opmerking van Kevin Hamilton van de geïnterviewde softwareontwikkelaar Autodesk: “De baksteen metselrobot is een voorbeeld van hoe het niet moet: innovatief in de leveringswijze maar traditioneel op elk ander vlak omdat bakstenen ooit zijn gemaakt

om in mensenhanden te passen terwijl robots in staat zijn om bouwmaterialen te hanteren van 15 kilo of meer.”

Er is een systeemverandering met meer samenwerking tussen bedrijven uit de bouwketen nodig omdat veel proces- en productieverbeteringen geen doorgang vinden doordat bouwbedrijven nog niet graag intensief samenwerken. Vanwege het gebrek aan standaarden in data en in werkwijze ontwikkelen bedrijven voor elke robot aparte software terwijl voor betaalbare robotisering standaardisatie in product, data en software nodig is. Verder verandert het gebruik van robots de vraag naar menselijke competenties en daarvoor is het nodig dat meer jongeren de juiste

competenties aanleren. Als laatste kan achterblijvende regelgeving gaan knellen hoewel de impact daarvan sterk verschilt per type robot. Roel van der Wal van Drone Flight Company geeft in het rapport aan dat “recent aangepaste Europese wet- en regelgeving verschoven is van knelpunt naar katalysator voor dronegebruik. Door deze verandering in wetgeving hoeven nu minder mensen aanwezig te zijn bij eenvoudige vluchten wat dronegebruik financieel aantrekkelijker maakt.”

inspecteerde een medewerker van de Alliantie gemiddeld 3 van de 100 woningen in bezit door deze aan de buitenzijde fysiek te bekijken en te fotograferen. Nu gebruikt die medewerker een inspectiedrone om alle woningen in beeld te brengen én wordt 80 procent van alle beelden dankzij het platform van Spotr.ai automatisch verwerkt en geclassificeerd. Op basis hiervan kan de Alliantie de onderhoudsbehoefte van haar woningbestand veel beter en efficiënter organiseren. •

Een sprekende casus in deze werd toegelicht door vastgoedbeheerder de Alliantie en startup Spotr.ai die een AI (artificiële intelligentie) inspectieplatform voor vastgoed ontwikkelde. Voorheen

Het rapport van ABN Amro is hier gratis te downloaden: www.abnamro.nl/nl/ zakelijk/insights/sectoren-en-trends/ bouw/bouwrobots-winnen-terrein-marktverdriedubbelt-in-2030.html.

Volgens ABN Amro groeit de wereldwijde marktomzet van fabrikanten van slooprobots in de periode tot 2030 met jaarlijks gemiddeld 23,0 procent naar €538 miljoen in 2030.

ADVERTENTIE

DE LEVERANCIER VOOR AL UW FILTERS! 28

Terra

Voor inspectiedrones wordt een jaarlijkse groei van 24,5 procent voorspeld. Mede omdat recent aangepaste Europese wet- en regelgeving van knelpunt naar katalysator voor dronegebruik verschoven is.

Terra

29

TREKKER VAN DE MAAND

MADE IN BELGIUM

de Rollmops 50 nog altijd in productie.” Bert Geens: “De naam Rollmops leidden we af van Rolls Royce en van mops, het Belgische woord voor kleine klinker. Met de Rollmops kon de legploeg inkrimpen van vijf à zes tot slechts drie man!”

Knikmops minishovels In 1997 ontstaat er over de nabije landsgrens in Nederland vraag naar een grotere machine die meer kan vervoeren. In plaats van een pure transportmachine kwam dan bij Gebroeders Geens het idee om een multifunctionele machine te ontwerpen. Hierdoor ontwikkelen ze hun allereerste minishovel, de Knikmops 90.

Een 900 kg wegende machine met volstalen chassis, knikbesturing en vier hydromotoren voor de wielaandrijving. “Het zijn nog altijd de belangrijkste argumenten van onze Knikmops modellen”, geeft Bert aan. “En, veel fabrikanten zijn van groot naar klein gegaan terwijl wij bij de ontwikkelingen juist van klein naar groter gaan. Dat vinden wij een voordeel”, aldus Marleen.

KNIKMOPS KNIKLADERS

Kleine krachtpatsers voor België en ver daarbuiten Made in Belgium is zonder meer van toepassing op de machines van Gebroeders Geens. ’t Staat zelfs prominent onderaan elke brochure. En ook de belangrijkste productnaam, Knikmops, kent een Belgische origine.

Tekst en beeld: René Koerhuis

Terra toog naar Hoogstraten in de provincie Antwerpen om te spreken met Marleen Geens en haar broer Bert. Samen met hun andere broer Joos zijn ze operationeel betrokken in

het bedrijf dat hun vader Frans en oom Marcel in 1987 startten. Officieel bestaat Gebroeders Geens dit jaar echter 33 jaar omdat 1989 wordt gezien als het startjaar. In dat jaar ving

De Rollmops 50 straatklinker transportmachine waarmee het 33 jaar geleden allemaal begon.

In Hoogstraten worden ze ook geserviced en gereviseerd waarna ze elders een tweede leven krijgen.

30

Terra

namelijk de serieproductie van de Rollmops straatklinker transportmachine aan.

Die Rollmops was het resultaat van de zoektocht van Frans en Marcel Geens naar een oplossing voor efficiënter en ergonomischer transport van straatklinkers. Marleen vertelt: “Mijn vader en oom waren tot die tijd landbouwers met een gemengd bedrijf en veel interesse in machines en machinebouw.

Medio jaren 80 van de vorige eeuw raakten klinkers in de mode voor erfverhardingen.

Die klinkers werden door kruiers aangevoerd hetgeen fysiek erg zwaar werk was. In 1987 vroeg een lokale stratenmaker hen daarom een machine te ontwikkelen om dat transport te mechaniseren. Dat moest een lichte wendbare machine zijn die over de vers gelegde klinkers kon rijden. Dat werd de Rollmops 50, een 500 kg wegende transportmachine die om z’n eigen as kan draaien met drie wielen en een steenklem dicht op de voorwielen. Dit concept patenteerden ze en vandaag de dag is

‘Made in Belgium’, iedereen mag het zien en ‘t staat niet alleen prominent onderaan elke brochure.

Van de 700 Knik- en Rollmopsen die de 60 medewerkers jaarlijks produceren, blijft circa 45% in België en de rest wordt geëxporteerd. Sinds de fabrikant in 2013 de telescoopuitvoeringen verbeterde en vooral verstevigde, verlaat 30% van de Knikmopsen de fabriek als telescoopmodel. Het zijn vooral de tuinaannemers die hiervoor kiezen. In 2016 bouwde Gebroeders Geens het eerste prototype van een elektrische Knikmops. Die machine kwam medio vorig jaar als KM140E op de markt. Standaard komt hij met een 20 kWh accupakket dat goed is voor zes uur werken en als Endurance versie met een 30 kWh accupakket om acht uur mee te kunnen werken. Het bedrijf ervaart vooral een grote vraag uit Nederland. “In België is die vraag nu nog minder groot maar ik verwacht dat over vijf jaar 50% van alle modellen een elektrische machine is”, zegt Marleen.

Sterke band met omgeving Gebroeders Geens heeft een sterke band met de omgeving, zowel zakelijk als privé. Zo wordt het freeswerk uitbesteed bij Frematt en bij Stubbe Metaalbewerking in de directe omgeving en worden onderdelen verzinkt bij een bedrijf net over de grens in Nederland.

Marleen: “Voor ons is dit praktisch, het zijn betrouwbare partners en we hebben korte levertijden. Door de korte aanvoerlijnen proberen we de transportkosten binnen de perken te houden zodat we mee kunnen met andere merken die verder weg produceren.”

Verder op pagina 32 ›

“Eén van de plekken waar je onze groei goed kan zien, is in ons nieuw magazijn.

Bijgebouwd in 2019 is dit een intern en extern magazijn. Hier wordt de toevoer naar de productie geregeld als ook de directe verkoop aan eindklanten en verdelers.”

Terra

31

MADE IN BELGIUM

Het familiale karakter van het bedrijf en de familie kan op sympathie rekenen in Hoogstraten en omgeving. De ‘vriendelijke’ werktijden en de sociale betrokkenheid trekt (nog altijd) voldoende mensen aan. “Dicht bij ons bedrijf staat nog een aantal woningen waar we rekening mee hebben te houden.

Zo laten we bijvoorbeeld geen vrachtwagens lossen op de openbare weg of op het fietspad.

Bij ons werken de collega’s geen lange dagen zoals in de nabije haven en ze zijn snel thuis om hun kinderen van school te halen.

‘Connecten’ met de omgeving gebeurt op de familiedag tijdens bouwverlof”, aldus Bert.

Goed personeel is prima te vinden “Bij Gebroeders Geens werken veel verschillende arbeiders, sommigen al meer dan 15 jaar. Deze mensen hebben het bedrijf mee zien groeien van 10 naar 60 medewerkers.

UIT DE OUDE DOOS VAN...

Zij dragen net als de familie Geens, Knikmops en Rollmops in hun hart en zien de machines met de nodige trots in het straatbeeld rijden. Sommigen hebben er zelfs één. Ze gebruiken die dan voor werken in de tuin of op het landbouwerf van hun ouders. En de herstelwerken, die doen ze natuurlijk zelf. We starten met iedereen een kans te geven en met het nodige geduld krijgen de mensen hier een interne opleiding. Zo merken we snel of het iets voor hen is”, benadrukt Marleen.

Dat Gebroeders Geens de Knikmopschassis’ in eigen beheer produceert, bleek cruciaal tijdens de afgelopen coronaperiode.

Doordat er geen lange logistieke stroom was om de chassis’ te produceren kon dit deel van de productie goed blijven draaien.

“Helaas hangen we van onze inbouwdelen

wel af van vele internationale bedrijven.

Wielmotoren en dieselmotoren worden allemaal aangeleverd en hiervoor zijn de wachttijden enorm verlengd. Ook de prijzen van inbouwdelen en het staal zorgden voor een algemene prijsstijging op onze machines”, verduidelijkt Marleen.

Vlakbij de huidige locatie wordt dit jaar bijgebouwd om daar zelf te gaan poedercoaten en de eindassemblage ernaar toe te verhuizen. “Tot dusver konden we telkens organisch groeien op de plek waar het in 1987 allemaal begon en voor de uitbreidingslocatie vielen de kaarten gelukkig onze kant op. We zijn blij die locatie te hebben kunnen aankopen want we zijn toch met een onzichtbare navelstreng verknocht aan Hoogstraten”, besluiten Bert en Marleen Geens. •

UIT DE OUDE DOOS VAN ...

de familie Vanlerberghe Met een geschiedenis van maar liefst 90 jaar, is het bedrijf Vanlerberghe uit Kaaskerke nabij Diksmuide zeker een gevestigde waarde te noemen. In 1932 ging Odiel Vanlerberghe met het bedrijf van start te Pervijze, met vooral bouwwerken als hoofdactiviteit. Er was immers heel wat werk voor handen met de wederopbouw van de volledig verwoeste ijzervlakte na Wereld Oorlog I. Na ook de Tweede Wereldoorlog te hebben doorstaan, begon het bedrijf pas echt uit haar voegen te barsten, met in de jaren ‘60 al maar liefst 100 man personeel in dienst! Dit dankzij het starten van wegenis- en rioleringswerken voor openbare besturen. Maar de kernactiviteit was destijds toch wel de aanleg van betonwegen.

Tekst: deoudedoos.be • Beeld: deoudedoos.be en Vanlerberghe

In 1965 komt zoon Ivan de zaak mee versterken en breiden de activiteiten inde rioleringswerken uit. Naast de DEMAG kabelkranen nam men in 1968 dan ook de

eerste hydraulische graafmachine in gebruik : een DEMAG HB1 rupskraan, dit was één van de eerste hydraulische graafmachines die gebouwd werden! Het vrachtwagenpark

bestond met een 10-tal stuks voornamelijk uit 4x4 Magirus-Deutztrucks. Maar je kon er tussendoor ook al eens een Terberg, Mercedes-Benz of een M.A.N spotten. De zaak werd door Ivan in 1973 gewijzigd onder de naam P.V.B.A Openbare Werken Odiel Vanlerberghe.

De economische crisis van begin jaren ’80 had grote gevolgen voor het bedrijf. Ivan was genoodzaakt zo goed als iedereen te ontslaan. Het bedrijf kon hierdoor verder blijven bestaan, echter met nog maar slechts 8-man personeel in dienst. Men richtte zich dan ook voortaan op het uitvoeren van gespecialiseerde rioleringswerken.

Sinds medio vorig jaar is de serieproductie van de elektrische Knikmops KM140E gestart.

32

Terra

Hun allereerste hydraulische rupsbandenkraan een DEMAG HB1 in 1968.

Verder op pagina 34 › Terra

33

UIT DE OUDE DOOS VAN...

In 1994 werd huidig zaakvoerder Hendrik Vanlerberghe projectleider in de firma.

In 2001 nam Hendrik vervolgens de zaak over van zijn vader Ivan. Hij leerde al vroeg de kneepjes van het vak dankzij Odiel Vanlerberghe, die overleed in 1985. ‘Pépé Odiel’ nam Hendrik al van kindsbeen aan op sleeptouw. Iedere woensdagnamiddag mocht hij mee de werven gaan bezoeken.

In 1982 als 9-jarige, wist hij ook al voor het eerst de Matexpo beurs te bezoeken.

Ook zijn vader Ivan betrok hem vlug in de

34

UIT DE OUDE DOOS VAN...

firma. Als 15-jarige mocht Hendrik al plaatsnemen aan de bediening van een Caterpillar graafmachine. Dankzij de nieuwe frisse wind op het bedrijf, groeide het personeelsbestand medio jaren 90 opnieuw sterk aan. Eveneens werd ook hun oranje bedrijfskleur in die jaren geïntroduceerd, wat tot op heden de bedrijfskleur is. Dit voor werkelijk alles: elke vrachtwagen, graafmachine, tot de rioleringsschotten toe! Nog een constante op het bedrijf sinds de jaren 90 is de keuze voor M.A.N

vrachtwagens. Naast het opvallende oranje kleur, zal je de Vanlerberghe machines ook snel herkennen aan hun bedrijfslogo, dat al sinds 1975 in gebruik is.

De vestiging in Pervijze werd stilaan te klein en men pootte te Kaaskerke een prachtige nieuwbouw neer in 2004. Er zijn ook nog twee zusterbedrijven. Eén hiervan is Omni-Tech, dit bedrijf werd in 2016 opgericht samen met Thomas Gheyle en specialiseert zich met 5 machines in

funderings –en beschoeiingstechnieken.

Daarnaast werd in 2019 DeVa Recycling opgericht, met als uitvalsbasis de bedrijfsite van de voormalige firma Gebr. De Waele te Eernegem. Daar baat Hendrik samen met Geert Dewaele op de site van meer dan 5 ha een breekwerf, betoncentrale en TOP uit.

Vandaag is Vanlerberghe uitgegroeid tot een klasse 7 bedrijf, met ongeveer 50 medewerkers en een machinepark om

u tegen te zeggen! Het bedrijf is vooral actief in de kustregio envoor de rest van de werkzaamheden gaat men bij wijze van spreken, maximum een uur van hun deur.

Zoals Hendrik zelf aangaf, men berust zich op de West-Vlaamse mentaliteit ‘je moet de kerktoren nog zien staan’.

Dat men van veel markten thuis is werd ook in 2019 bewezen. Want in 1989 werd de in Oostduinkerke aangespoelde potvis, op een weide van de abdijhoeve

De O&K MH5 en de hun Terberg truck in 1972 te Zandvoorde.

In de jaren ‘80 verwelkomde men de eerste Caterpillar graafmachines, met onder andere deze krachtige 225B LC.

De 4x4 Magirus-Deutz trucks waren in 1970 ook van de partij tijdens werken aan de Noordmoerstraat in de Moeren.

In de jaren ‘70 kwamen twee DEMAG H21 kranen mee het bedrijf versterken.

Terra

Ten Bogaerde ingegraven. 30 jaar na datum mocht Vanlerberghe deze potvis voorzichtig terug opgraven.

Op veel plaatsen waar Odiel en Ivan de eerste rioleringswerken uitvoerden, zijn de vernieuwingen van deze rioleringen opnieuw voor de familie Vanlerberghe.

Geen ander bedrijf die dus deze rioleringen letterlijk en figuurlijk als hun broekzak kent. •

Medio jaren ‘60 hielp de Brockway C666 met een Quick-Way kabelkraan mee aan het overwelven van de kreek ‘Het Groot Geleed’ te Middelkerke.

Terra

35

TREKKER VAN DE MAAND

TERUGBLIK

TERUGBLIK

O&K: Het verhaal van meer dan 100 jaar machineconstructie Ook bulldozers behoorden tot gamma begin jaren 70.

Van stoomlocomotieven, roltrappen, landbouwtractoren tot zware graafmachines, het Duitse O&K was van alle markten thuis. Het is dan ook jarenlang een hoeksteen geweest van de Duitse industrie. Alles begon op 1 april 1876 te Berlijn wanneer Orenstein & Koppel werd opgericht met een kapitaal van 24.000 Duitse Goud Mark.

De munteenheid die van 1876 tot 1914 in het voormalig Duitse Rijk werd gehanteerd. Zoals de naam al deed vermoeden, was de waarde van de Duitse Goud Mark afhankelijk van de waarde van het goud op dat moment.

Tekst en beeld: deoudedoos.be

Het ontstaan De bezielers van dit bedrijf waren Benno Orenstein en Arthur Koppel. Men startte met de productie van wagons en treinsporen. Niet veel later volgden de eerste locomotieven, waaronder ook de smalspoorlocomotieven.

Deze konden op verschillende werven worden ingezet, door hun licht gewicht waren ze gemakkelijk te plaatsen en te verplaatsen.

In 1886, 1893 en 1894 zouden alreeds drie nieuwe werkplaatsen volgen.

De eerste emmerbaggers op stoomaandrijving of op spiritusmotoren verlieten hun spoorwegenfabriek te Spandau, nabij Berlijn in 1902. Deze machines waren toen al reeds instaat om 1000 kubiek uit te baggeren in 10 uren tijd.

De eerste graafmachines Loon -en grondwerken Delva uit Kachtem in 1995 aan het werk met hun O&K RH 5.

36

Terra

Een eerste mechanische graafmachine rolde in 1909 onmiddellijk de treinsporen

op. Het werd een doormiddel van stoom aangedreven kabelgraafmachine. De O&K 16 had een eigen gewicht van maar liefst 64 ton en een graafbak van slechts 2 kubiek. Er waren drie mensen nodig, om de machine te bedienen. Vanaf 1922 konden deze graafmachines ook voor het eerst naast de sporen werken, waarbij ze op rupskettingen werden geplaatst. Het duurde nog tot de jaren 30 vooraleer de eerste graafmachines met een dieselmotor op de markt kwamen

De Tweede Wereldoorlog Benno en Arthur waren Joods, hierdoor vielen ze ook in de handen van de Nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog en werden ze hierdoor tewerkgesteld in een werkkamp.

Hun fabriek werd genationaliseerd en door de nazi’s omgedoopt tot MBA ( Maschinenbau und Bahnbedarf AG ). Na de oorlog werd de Duitse industrie even aanbanden gelegd door de Amerikaanse en Russische ‘bezetters’. In tussentijd mocht men wel verder gaan met de productie van landbouwtractoren, om het verwoeste Duitsland te behoeden van hongersnood.

Eens de industrie weer op gang kwam, werd het model O&K L3 in productie genomen.

Na het likken van hun wonden wilde O&K

naar de jaren 50 toe opnieuw uit hun assen verijzen. De graafmachines hadden toen een capaciteit, die varieerde van 0,5 tot 2,5 kubiek. O&K werd in 1952 weer wat mobieler met hun eerste opbouw kraan, op een vrachtwagen chassis.

Een grote primeur In 1961 verliet de eerste, volledig hydraulisch aangedreven graafmachine de fabriek.

Hiermee claimde men de eerste Duitse fabrikant te zijn, die dit kon waarmaken. De RH 5 werd de basis voor een volledig gamma aan graafmachines. In 1968 verliet alreeds het 10.000ste na-oorlogse exemplaar, een O&K MH6. Het aantal verdubbelde alweer op 11 Mei 1973, want toen verliet een O&K RH 9 LC de fabriek als 20.000ste exemplaar. Ook bulldozers, dumpers en graders kwamen in het gamma.

In 1981 werd de productie van spoorwegmaterieel stop gezet, in de plaats hiervan werd de productie van wielladers en heftrucks opgekrikt.

Ook de concurrentie werd letterlijk opgeslorpt met in 1986 de overname van concurrent Faun, die in moeilijkheden was gekomen.

Nieuwe tijden O&K graafmachines zullen letterlijk meegeholpen hebben aan de val van de Berlijnse Muur. Een historische gebeurtenis die plaatsvond op 9 November 1989.

Het duurde echter wel nog tot Juni 1990 vooraleer de officiële afbraak van de 165 km lange betonmuur plaats vond. Het jaar erop zou men een nieuwe fabriek in gebruik nemen te Spandau. Deze nieuwe fabriek werd ingezet voor de productie van kleine –en middelgrote graafmachines op banden –en rupsbanden, alsook voor de productie van heftrucks. Dhr. Golücke die toen fungeerde als voorzitter van de beheerraad van Orenstein & Koppel AG noemde het de graafmachinefabriek van de toekomst. Toen al waren er maar liefst 9 computergestuurde lasrobots aan de slag, langs een 136 meter lange productielijn. De totale lengte van de productiehal voor hydraulische graafmachines bedroeg maar liefst 385 meter. Naast deze nieuwe fabriek, waren er maar liefst nog 13 fabrieken in het bezit.

Verder op pagina 38 › Terra

37

TERUGBLIK

Het einde Het tweede deel van de jaren 90 luidde het einde van een tijdperk in. In 1996 werd hun roltrappen productie van de hand gedaan, aan het Finse Kone. 1997 werd voor O&K wel nog een belangrijke mijlpaal, de RH 400 werd hun paradepaardje met zijn twee Cummins motoren, goed voor +/- 4500 pk en een eigen

gewicht van maar liefst meer dan 980 ton, was deze instaat om maar liefst 52 kubiek ineens te verplaatsen. Werelds grootste graafmachine voor de mijnbouw zag het levenslicht! Het volgende jaar echter zou O&K zijn mijnbouwactiviteiten overlaten aan Terex.

Tenslotte werd eind 1998, het leeuwendeel van de aandelen verkocht aan New Holland

In 2000 beschikte loon –en grondwerken Desmyter uit Komen nog over een O&K L25 wiellader.

Constructie, die toen een onderdeel was van Fiat Industrial. Om vervolgens na de overnam van Case, de CNH groep te vormen. Het Italiaanse Carraro neemt in 2000 met de fabriek in Hattingen de laatste nog actieve bedrijfstak van O&K over, hier bevond zich de productie van assen en versnellingsbakken.

Het doek viel hiermee definitief over O&K. •

Een O&K D23.2 knikdumper op de koer van O&K verdeler Delvano uit Hulste.

TRIMBLE EARTHWORKS De nieuwe referentie in machinesturing

De imposante 20 ton O&K RH20 midden jaren 70.

38

Terra

Ook mobiele kranen behoorden tot het gamma, zoals deze MH 5 daterend uit het tweede deel van de jaren 70.

Meer informatie? Contacteer ons via info@sitech-belgium.be of +32(0)9 277 16 00 www.sitech-belgium.be

Uw fullservice EM-specialist Ervaar wat een fullservice partner voor u kan betekenen Nieuwe en gebruikte banden en velgen Gedemonteerde en vernieuwde banden Bandenwissel en aankoop van banden, karkassen en velgen Installatie op locatie Competent advies Bestel eenvoudig online

Bert Vreys

Frank Wilmink

Accountmanager +32 (0)499 918 377 b.vreys@heuver.com

Accountmanager +31 (0)6 833 329 15 f.wilmink@heuver.com

NIEUW! Tigerbite 400 mini breker www.tigerbitebenelux.be

T +31 (0)523 850 850 otr@heuver.nl heuver.nl/grondverzet

DE MARKTLEIDER VOOR MINI- EN MIDI ZEVEN

• • • • • •

20 verschillende modellen snel uit stock leverbaar budgetvriendelijk eigen demo site met 12 machines afspraak op zaterdag mogelijk oplossingen op maat Contacteer ons voor meer info, demo’s, bedrijfsbezoek, ...

Ontdek ons volledig gamma op onze website!

WWW.FLEXIEVER.BE +32 9 224 91 00 info@flexiever.be

www.flexiever.be | Nieuwendorpe 14, 9900 Eeklo | +32 9 224 91 00 | info@flexiever.be