TERRA Magazine augustus 2022, editie Vlaanderen

Terra

Belgisch vakmagazine voor grondverzet, recyclage en werftransport • 5e jaargang • nr. 3 • augustus 2022 • Terramag.be

Innovatie en digitalisering in grondverzet VOORBESCHOUWING DEMO DAYS 2022

MEETSYSTEMEN VOOR GRAAFMACHINES

SNELWISSEL MET TILTROTATOR BIJ VANLERBERGHE

VOORWOORD

Op naar de Demo Days!

Beste lezer, Het zijn vreemde tijden. Bedrijven schreeuwen om helpende handen om de volle orderboeken af te kunnen werken, maar kijken tegelijkertijd angstvallig uit naar de nabije toekomst. Levertermijnen die vroeger in weken uitgedrukt werden, worden nu in maanden (of zelfs erger) uitgesproken. Er is een oorlog aan de gang op nauwelijks een dag autorijden van ons thuis en een sluimerend overzees conflict rond Taiwan zet verder de internationale spanningen in het zenit. We hebben het raden naar de uitkomst voor de economie op

korte en lange termijn, en al zeker op de gevolgen voor onze sector.

Wie een bedrijf in goede banen wil leiden, kan niet anders dan beredeneerd gokken, want het is inspelen op evoluties en trends waar we weinig vat op hebben.

‘En de boer, hij ploegde voort’, zo luidt het aloude gezegde. Een vergelijkbaar gezegde in het grondverzet hebben we vooralsnog niet, maar verder werken is inderdaad de enige optie.

Verder werken, dat hebben wij de afgelopen weken ook gedaan. Het resultaat is een nummer met twee centrale thema’s. Innovatie is de eerste rode draad, met onder meer bijdragen over meetsystemen, zelfrijdende voertuigen en drones in grondverzet. Het tweede thema is uiteraard de Demo Days, dat dit jaar

plaatsvindt op 3 en 4 september in Boussu.

We konden onlangs het beursterrein op de Terril Saint-Antoine bezoeken en kijken met heel veel belangstelling uit naar de vele demonstraties die we er ongetwijfeld zullen mogen aanschouwen. U gaat toch ook?

Sammy Soetaert Hoofdredacteur Terra

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE

Colofon Onafhankelijk magazine voor grondverzet, recyclage en werftransport

Terra is een uitgave van Prosu Media Producties BV Wijnberg 9 | 3202 Rillaar +32 (0)14 39 74 88 Email: info@prosu.be www.prosumediaproducties.nl

Verantwoordelijke uitgever Lisanne Andeweg | Wijnberg 9 3202 Rillaar

Advertenties Hilde Provoost | +32 (0)13 32 80 52 prosu@hildeprovoost.be Jan Geert Vedelaar jangeert.vedelaar@prosu.nl

Coördinatie Prosu Media Producties BV advertenties@prosu.nl

Hoofdredacteur

11

Voorbeschouwing Demo Days

28

Drones in grondverzet

Sammy Soetaert +32(0)497/18.14.72 sammy@techwrite.be Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

Druk SMG Zwolle

Grafische Vormgeving MixCom digital & print creatives, Zwolle: Lammert Jan van den Beld (vormgever) Martijn Eilander (art-director)

Eindredactie Martin de Vries martin.de.vries@prosu.nl +31 (0)320286939

19

Werken met tiltrotator en snelwissel

Redactie Sammy Soetaert, deoudedoos.be, René Koerhuis en Seppe Deckx

Abonnementen +32 (0)14 39 74 88 abonnementen@prosu.be

Jaarabonnement (4 edities, incl. portokosten) België/Nederland: €37,50 / Europa: €79,95 / Wereld: €79,95 / Studentenkorting: 20% Abonnementen kunnen op elk moment ingaan en gelden voor onbepaalde tijd. De opzegtermijn bedraagt 3 maanden.

Adreswijzigingen drie weken vooraf.

Graag zowel oud als nieuw adres vermelden.

Foto cover Trimble Earthworks

22

6 11 12 13 14 16 19

Meetsystemen voor graafmachines

35

Uit de oude doos: Vandendaele

30 32 35 39

Terraflash Actuele vakinformatie

Voorbeschouwing Demo Days 2022

Demo Days: Key-Tec

Demo Days: BIA

Demo Days: SOMTP

Demo Days: 3D-GPS BV

Thema Innovatie en Digitalisering Pag 19 • Stijn Lataire en Hendrik Vanlerberghe over het werken met een snelwissel en tiltrotator Pag 22 • Meetsystemen voor graafmachines Pag 26 • Zelfrijdende machines: feit en fictie Pag 28 • De inzet van drones in grondverzet

Reportage Firma Beel stelt voor

Verslag Volvo Days 2022

Uit de Oude Doos

Terugblik

TERRAFLASH

TERRAFLASH

Samenstelling: Sammy Soetaert

Sterrenzeef met traploos instelbare zeefmaat op het bovendek De H2PRO MSS 9K 3F is een sterrenbedzeef met een uniek zeefsysteem. Het fijne zeefdek heeft een zeefmaat van nul tot tien millimeter (of naar keuze twintig of dertig millimeter) en met de unieke vario optie op het bovendek (grof) is de zeefmaat traploos in te stellen in een grotere of kleinere fractie, bijvoorbeeld tussen vijftig tot honderd millimeter of tachtig tot honderdzestig millimeter.

U heeft dus nooit meer discussies met uw klant over de grootte van het eindproduct: wil de klant een andere fractie? Geen probleem. Dat is ter plaatse en binnen een minuut met één draai aan de knop aan te passen, zonder eerst een andere machine in te zetten.

Deze nieuwe mobiele zeef kan drie fracties uitzeven.

Bouwbarometer op laagste peil sinds 2018 Bouwunie maakt sinds 1996 de bouwbarometer op. Het is een prima conjunctuurindicator voor de ruime bouwsector. Waarden boven index honderd wijzen op een positief evoluerende conjunctuur, waarden onder index honderd wijzen op een negatief evoluerende conjunctuur.

Helaas scoort de sector recent niet goed.

Het bouwverlof is voor de meeste regio’s afgelopen en dus gaan de bouwbedrijven weer aan de slag. Maar dat doen ze met weinig vertrouwen, zo blijkt uit de Bouwbarometer.

In het tweede kwartaal van 2022 klokt de Barometer af op 97 punten, het op één na

laagste niveau sinds het eerste kwartaal van 2018. Enkel in het eerste kwartaal van 2020 – het begin van corona – deed de Barometer het nog slechter (met 94,8 punten). “Bouwbedrijven krijgen nog altijd af te rekenen met diverse, hoop oplopende kosten die ze niet of moeilijk kunnen doorrekenen. Die tasten de winstgevendheid aan. Ook stijgt de onzekerheid bij klanten door de vele berichten over de prijsstijgingen, de klimaatveranderingen en de mogelijke recessie. Daardoor kijken potentiële (ver) bouwers de kat uit de boom. Wat natuurlijk het vertrouwen van de bouwbedrijven in de

huidige en toekomstige economische situatie niet vooruithelpt”, aldus Bouwunie.

Ondanks de huidige problemen, blijft de aanwervingsbereidheid groot. Maar de zoektocht verloopt nog altijd heel moeilijk. Vijftien procent werken nu met minder personeelsleden dan in het begin van het jaar en elf procent verwachten na de zomer met minder mensen te werken. Veertien procent denkt denken dat het er meer zullen zijn.

43 procent van de bouwondernemingen is op dit moment op zoek naar medewerkers. Bij de meesten gaat het om één of meer extra mensen.

Bij 39 procent (ook) om een vervanging.

houden. Bij lange afwezigheid kan je de politie vragen om de werf in het patrouilleschema op te nemen. Andere nuttige tips zijn: het

aantal in- en uitgangen beperken, het plaatsen van bouwhekkens en tijdelijke schuttingen die op slot kunnen, geen materiaal laten

rondslingeren, camionettes veilig parkeren en sleutels goed opbergen. Bouwunie verzamelde alle tips op www.bouwunie.be/diefstalpreventie.

Uit de vorige editie In de voorgaande editie van Terra ontbrak de correcte bronvermelding bij deze foto.

Het beeld is afkomstig van de firma Janssen Leon & Co, specialist in rijwerkonderdelen, rupsbanden en sinds kort ook eindaandrijvingen.

Het bedrijf is al actief op de markt sinds 1960 en beschikt zodoende over tonnen ervaring en knowhow.

Met een zeer uitgebreid gamma en een speciaal uitgeruste werkplaats staan ze voor alles klaar voor onderhoud of herstellingen aan graafkranen, bulldozers, asfalteermachines (finishers), breekinstallaties, zeefmachines,….

Ook voor algemene mechanica en laswerken aan uw machines of gereedschap (bakken, duwbladen, etcetera) kan u er terecht. De firma helpt u graag met uw zwaar materieel voor alle gangbare merken. Meer info op www.janssentrack.be

ADVERTENTIE

Eén op zes bouwbedrijven slachtoffer van werfdiefstal Vorig jaar sloegen dieven hun slag op de werven van één op zes bouwbedrijven.

Dat blijkt uit een rondvraag van Bouwunie.

“Bouwmaterialen en machines zijn al altijd geliefd bij criminelen. Nu de materiaalprijzen zo hoog zijn, zijn ze natuurlijk een extra doelwit”, zegt Jean-Pierre Waeytens, gedelegeerd bestuurder van Bouwunie.

De gevolgen zijn niet min. Dat gaat van vertragingen van de werken door een gebrek aan bouwmaterialen tot in het ergste geval het moeten stilleggen van de werf. Bijna negen op de tien diefstallen gebeuren buiten de werkuren. Bouwunie roept de bouwbedrijven dan ook op om extra waakzaam te zijn. “Sluit werven goed af en beveilig opslagplaatsen. Je kan zeker

6

Terra

ook de politie vragen om een oogje in het zeil te houden”, aldus Bouwunie. Opvallend, één op drie bouwondernemingen doet geen aangifte van de diefstal. Bouwunie raadt aan om altijd aangifte te doen. Zo kan de politie eventuele teruggevonden goederen makkelijker terugbrengen. Nog opmerkelijk is dat slechts vier op tien bouwbedrijven verzekerd zijn tegen diefstal. Ruim een derde heeft wel interesse in een verzekering, maar vindt die te duur. “Een verzekering is niet goedkoop, maar loont wel de moeite wanneer je het slachtoffer bent van diefstal”, besluit Waeytens.

De meeste dieven richten hun pijlen op klein materieel (56 procent). In één op de

tien gevallen gaat het over diefstal van groot materieel, zoals voertuigen, machines tot zelfs kranen. Bijna drie op tien bouwbedrijven nemen voor het bouwverlof extra andere maatregelen dan tijdens het werkjaar. Het gaat dan bijvoorbeeld over extra controle, alle materiaal terugbrengen naar de firma of een opslagplaats.

Diefstalpreventie Bouwunie somt een aantal tips op om werven veiliger te maken. Zo zijn criminelen niet happig op verlichting en camera’s. Zorgen voor voldoende verlichting, schrikverlichting met bewegingssensoren en/camera’s is dus zeker een logische belangrijke. Ook buurtbewoners kunnen zeker helpen een oogje in het zeil te Terra

7

TERRAFLASH

TERRAFLASH

Boerenbond vraagt sectoroverschrijdend beleid rond waterschaarste De overheid moet structurele maatregelen nemen om het watertekort aan te pakken door onder meer de vergunningsverlening te vergemakkelijken, stelt Boerenbond. “De voorbije jaren nam de land- en tuinbouwsector al verschillende maatregelen om spaarzaam watergebruik te stimuleren, maar ook op beleidsvlak zijn er extra inspanningen nodig”, klinkt het bij de landbouworganisatie.

of onmogelijk maakt. Boerenbond vraagt daarom een sectoroverschrijdend beleid dat vergunningverlening voor wateropvang faciliteert.

Samenwerking met andere sectoren zorgt voor meer circulair water(her)gebruik. “Het beleid moet mogelijke samenwerkingen mee onderzoeken en de betrokken administraties moeten in dergelijke

projecten het ‘hokjesdenken’ verlaten om deze samenwerkingsverbanden sneller operationeel te maken”, klinkt het. “De implementatie van de Europese verordening afvalwater zorgt hier voor bijkomende uitdagingen, denk maar aan het recent verbod om nog water van Aquafin te gebruiken voor irrigatie. Ook hier vragen we dat de Vlaamse overheid meewerkt aan de meest haalbare aanpak.

“De land- en tuinbouwsector heeft water nodig om dieren en planten te laten leven en groeien.

Als antwoord op de droogte van de voorbije jaren nam de sector al verschillende initiatieven om spaarzaam watergebruik te stimuleren, maar ook het beleid kan hieraan bijdragen”, zegt Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens.

Eerste Volvo EC300E Straight Boom geleverd in de Belux

Grote prestaties in slooptoepassingen De Volvo EC300E Straight Boom (met rechte giek) is met haar uitstekende prestaties en focus op veiligheid ideaal om in te zetten in de afbraaksector. De machine heeft dezelfde kwaliteit en comfort die u van een standaard Volvo-graafmachine verwacht, gecombineerd met een uitrusting die bijzonder geschikt is voor slooptoepassingen. Het resultaat is een onbelemmerd zicht op het werkterrein en een uitzonderlijke bescherming tegen vallend puin, evenals een uitstekende reikwijdte, een superieure stabiliteit en uitzonderlijke hefcapaciteiten.

De openluchtbeurs DLG-Waldtage vindt dit jaar plaats van 9 tot 11 september 2022 in Lichtenau in Duitsland “Met de DLG Waldtage 2022 bieden we een praktijkgericht openlucht-evenement voor iedereen actief in de bosbouwsector”, zegt Jan Kath, projectmanager van DLG Waldtage.

“De voorbereiding van het beursterrein en de planning van het technische programma zijn al in volle gang, waardoor we de bezoekers een optimale presentatie van de nieuwste knowhow uit de bosbouwpraktijk en machinedemonstraties kunnen bieden. De vraag naar toekomstgerichte informatie en nieuwe oplossingen voor het beheer van bossen

Opties

Over Lavagro

De machine is uitgerust met onder andere een frame mounted cabine bescherming, luchtpistool, ontsporingsbeveiliging, high visibility cab met ruitenwisser bovenaan en een omkeerbare koelschroef en deluxe seat voor de operator.

Lavagro maakt deel uit van de Lavaert Group, gespecialiseerd in grond- en afbraakwerken, containerverhuur, recyclage, composteren en onderhoud van sportvelden. De expertise van Lavagro geniet het vertrouwen van zowel professionele bouwwereld als particulieren.

Lavaert Group omvat vier bedrijven: Lavaert (containerdienst), Lavano (verwerking bouw- en groenafval), Lavagro (grond- en afbraakwerken) en Lavatra (afbraak en recyclage).

Verder kan er nog extra geopteerd worden voor volgende opties: • Cilinderbescherming (hefcilinder en bakcilinder) • Waterbeneveling voor stofonderdrukking • CDC-sturing (sturing in de joysticks) • Volautomatische snelwissel af fabriek gemonteerd • Hybride uitvoering • Volvo Dig assistmet 3D uitbreiding Topcon of Trimble inclusief weegsysteem

Voor BIA is de BAUMA-beurs een uitstekende plaats voor zakelijke ontmoetingen. Met 570.000 vierkante meter aan innovaties, 3.300 exposanten en meer dan 500.000 verwachte bezoekers, is de Bauma een uitstekende gelegenheid voor bevoorrechte uitwisselingen met de belanghebbenden van de sector. Naast mogelijke zakelijke kansen zal de Bauma-beurs de bezoekers in

Terra

Het programma van de beurs omvat evenementen en demonstraties over de volgende onderwerpen: • Het toepassen van natuurgebieden in het bos: Bosbeheer dicht bij de natuur, grof houtachtig puin en onderhoud; • Gemechaniseerd kappen in gemengde bossen: De toepassing van machines in gestructureerd en aan het klimaat aangepast gemengd bos; • Verwarmen met hout: vergelijking van de procesketens voor de benutting van brandhout.

• Uitdaging: Klimaataangepast bossen, herbebossing, behoud en beheer voor het creëren van klimaatvriendelijke bossen.

Deskundigen uit de bosbouwsector zullen actuele bosbouwonderwerpen presenteren tijdens forumbijeenkomsten ter plaatse, waaronder het vijftiende “Brilon Forest Symposium”.

staat stellen zich te vergapen aan de laatste innovaties op de markt.

Als verdeler van de merken KOMATSU, METSO, MAN, Bomag en Topcon, zal BIA gedurende de hele beurs aanwezig zijn.

Meer bepaald zullen BIA Account Managers beschikbaar zijn op de KOMATSU, METSO en Topcon standen.

ADVERTENTIE

ENGCON BELGIUM! Wenst u informatie te bekomen over onze tiltrotators, volautomatische snelwissels, werktuigen en overige oplossingen om uw kraan nog effectiever te maken, aarzel dan niet contact met ons op te nemen of kijk op onze website!

U BENT ZEER WELKOM OP ONZE STAND 227

engcon Belgium BVBA Beekstraatkouter 62, 9031 GentMechelen Kardinaal Mercierplein 2, 2800 www.engcon.com | belgium@engcon.com Tel. +32 493 43 72 98 of +32 493 94 65 45

184_84+3mm_belgiumoffice_engconbe.indd 1

8

is de afgelopen jaren enorm toegenomen”, voegt Jan Kath daar aan toe.

BIA aanwezig op de BAUMA in München van 24 tot 30 oktober 2022

De landbouworganisatie roept de overheid op om mee te werken aan oplossingen om de land- en tuinbouwsector nog klimaatrobuuster te maken. Het inzetten op waterbuffering, zowel op bedrijfsniveau als collectief via een gebiedsgerichte aanpak, is een cruciale maatregel om voldoende water te voorzien. Te vaak botst de sector daar op sectorale regelgeving (erfgoed, landschap, grondverzet) die vergunningverlening vertraagt

Lavagro, onderdeel van de Lavaert Group, heeft de eerste Volvo EC300E Straight Boom in gebruik genomen. De machine zal ingezet worden voor afbraakwerkzaamheden.

DLG-Waldtage 2022 evenement: Mooi programma wacht op bezoekers

2021-05-06 09:07:01

Terra

9

LEVEL UP NEXT GEN, STANDAARD

THEMA: VOORBESCHOUWING DEMO DAYS

MEER TECHNOLOGIEËN 2D GRADE E-FENCE PAYLOAD ASSIST

DEMO DAYS 2022

Machines aan de praktijk getoetst tijdens Demo Days

VOOR ELK MACHINE DE JUISTE CAT® TOOL

CAT XE, DÉOP VERBRUIK, NR. 1 ®

KRACHT EN COMFORT

AUTOSET TIRES PAYLOAD AUTO DIG PREMIUM CAB AL ONZE MACHINES ZIJN BESCHIKBAAR IN VERHUUR VIA

Tegelijkertijd tientallen machines in de praktijk aan het werk zien in een reële setting, dat kan op 3 en 4 september tijdens Demo Days. Bezoekers kunnen er meer dan 100 werkende (graaf)machines, trucks, kippers, accessoires en ander materieel aan het werk zien.

Tekst en beeld: Sammy Soetaert

Wie enkele edities geleden Matexpo bezocht, herinnert zich ongetwijfeld dat er zich toen een demoterrein bevond op een steenworp van het beursterrein. Bezoekers konden daar even omschakelen van de starre machines naar de meer praktijkgerichte actie. Dat concept sloeg duidelijk aan, maar het was voor de exposanten iets minder praktisch omdat ze twee stands moesten bemannen.

Daarom opteerde de organisatie voor de lancering van de Demo Days in 2017, een praktijkgericht demonstratie-evenement dat telkens tijdens de niet-Matexpo jaren plaatsvindt.

Na de noodgedwongen pauze in 2020 door de Covidperikelen, toverde men voor deze

editie een fantastische locatie tevoorschijn, de oude mijnterril van Saint Antoine te Boussu.

Op zaterdag en zondag 3 en 4 september van 9 tot 17 uur zijn de bezoekers welkom op het bezoekersparcours van bijna drie kilometer lang.

A.M.C.bvba Aciko sprl.

AJK AML ATRAC BELUB Bergerat Monnoyeur BIA n.v./ s.a.

BMAIR CASE CONSTRUCTION COMPACT machinery DDB DE BRUYCKER-KEMP DELVANO Engcon Fimatec Firma Beel FM Bouwmachines Geotracer

Exposanten Dat het concept van de Demo Days ook bij de aanbieders aanslaat, wordt meer dan duidelijk bij het aanschouwen van onderstaande lijst:

Hebaco Ford Trucks HMB Ram Trailer iDig Semat Interparts Iveco JCB Leica Geosystems Lubecore Ludo Pauwels Luyckx MAN Truck & Bus Mercedes Benz Proboma Renault Trucks Spray&Steam Scania Belgium Sitech

SOMTP Belgium Steelwrist Terramax Tramac Tuboma.be TVH Equipment vanbouwel-kranen.be Vandaele Konstruktie N.V. Van Gaever Van Laecke Group Van Roy Steven Verhoeven Vking Volvo SMT Volvo Trucs Belux Yanmar

Terra

11

THEMA: DEMO DAYS

THEMA: DEMO DAYS

THEMA DEMO DAYS

THEMA DEMO DAYS

Stage V en verbeterde cabines voor Case E-serie Efficiëntie gekoppeld aan een optimale gebruikservaring, dat is het waar het vandaag om draait en bij Case Construction Equipment hebben ze dat goed begrepen. De zeven nieuwe modellen uit de E-serie zijn een perfect voorbeeld van deze benadering, met de verbeterde cabine en de performante Stage V motor als exponenten. De klanten van de Belgische verdeler Key-Tec zijn alvast in de wolken met de nieuwe machines.

Dertien tot dertig ton Voor elk wat wils, zo zouden we de E-serie kunnen omschrijven. Het gamma loopt van de CX130E (dertien ton tot de CX300E (dertig ton), met daartussen uitvoeringen van 16, 18, 21, 24 en 25 ton. De drie lichtste uitvoeringen beschikken over een performante FPT N45 motor, een vinnige viercilinder van 4,5 liter die netjes binnen de Stage V normering valt. Bij de vier zwaardere machines wordt overgeschakeld naar de robuuste 6,7 liter van de zescilinder FTP N67, die reeds langer dan vandaag zijn merites heeft bewezen. Ook deze uitvoering beantwoordt zonder moeite aan de eisen van Stage V, onder meer dankzij de Fiat Powertrain Technology (FPT). Dankzij de uitgekiende werking slaagde men er bovendien in om de onderhoudsintervallen te verdubbelen naar liefst duizend uren.

scherm kan de machinist onder meer de airco instellen en de camerabeelden raadplegen, zodat ook het comfort en de veiligheid van mens en machine gevrijwaard blijft.

Interessante toevoegingen Om de werking verder uit te bouwen vormen de Case Service Solutions een interessante aanvulling van dit gamma, want dit geeft het dagelijks gebruik net dat tikkeltje extra.

Een korte opsomming: Case SiteConnect voor een optimaal machineparkbeheer, Case

SiteWatch voor onder meer geolocalisering, geofencing, rapportering en waarschuwingen, en tot slot Case Protect voor de uitbreiding van de garantie. Ook aan het onderhoud werd gedacht met Case Fluid Analysis. Dit voorkomt grote storingen door de betrouwbaarheid te verbeteren en de levensduur te verlengen. •

Key-Tec BV Papdijk 16a, 9180 Moerbeke Tel. +32 9 326 00 99 E-mail: contact@key-tec.be

Diverse werkmodi De machinist kan voorts kiezen uit meerdere werkmodi: Super Power (SP) voor maximale productiviteit, Power (P) voor de taken die net wat meer vermogen vragen en Lifting (L) voor het hijswerk. In de Eco-mode is een brandstofbesparing van zeventien procent haalbaar, bovendien is deze mode bij Case effectief performant en inzetbaar.

Alle machines uit de E-serie beantwoorden aan Stage V

Verbeterde cabine De nieuwe generatie kraanmachinisten stelt zich -terecht- niet langer tevreden met logge machines en benepen cabines waar je na de dagtaak half kreupel uit komt strompelen.

Zij willen een minimum aan comfort en veiligheid om hun vaak veeleisende taken uit te voeren, en geef ze maar eens ongelijk.

Case houdt al langer de vinger aan de pols op dat vlak en de verbeterde cabine is daar een prachtig voorbeeld van. Enkele hoogtepunten op een rij: de brede toegangsdeur, de grote ruimte binnenin, een comfortabele stoel met armsteunen, voorzien van een houder voor telefoon en drinkbeker, de besturing met meebewegende joystick en last but not least het duidelijke tien inch LCD scherm met instelbare functieknoppen. Via het

12

Terra

KOMATSU innovaties op de DEMO DAYS BIA viert dit jaar zijn honderdtwintigste verjaardag en brengt zes van de meest recente en meest innovatieve Komatsu machines naar de Matexpo Demo Days. Stuk voor stuk toonaangevende modellen in hun respectievelijke segmenten wat zich vertaalt in een groot aantal reeds geleverde exemplaren.

D71PXi-24: Deze 24-ton bulldozer is voorzien van IMC 2.0, de laatste generatie van de intelligente 3D machinesturing van Komatsu.

Nieuwe functies laten toe om tegelijk sneller én preciezer te werken, wat de machine bijzonder efficiënt maakt. Bijkomend voordeel is dat het IMC-systeem volledig is geïntegreerd zonder externe masten.

WA475-10: Deze wiellader is ondertussen al twee jaar op de markt en uitgegroeid tot één van de meest succesvolle machines uit het Komatsu gamma. Dankzij zijn innovatieve hydromechanische transmissie combineert de WA475 uitzonderlijke kracht met opmerkelijke zuinigheid waardoor deze machine tot dertig procent efficiënter is qua brandstofverbruik (ton/liter). De WA475 wordt bovendien door de operatoren unaniem gewaardeerd om zijn comfort en bedieningsgemak.

PC290LCi-11: Deze graafmachine van dertig ton, eveneens met iMC 2.0 sturing, krijgt extra functies voor de automatische kantelbakbediening mee. Hiermee kan de machine complexe graafbewegingen in één handeling uitvoeren. Dat resulteert niet alleen in een snellere en nauwkeurige afwerking, maar ook in een bijzonder vlotte besturing PW158-11: De meest recente 16-tons bandenkraan levert een hefvermogen van 5 ton en is dankzij zijn korte radius van amper 1,9 meter ideaal voor de zwaarste klussen in een krappe stedelijk omgeving.

Verder zullen nog de PC58MR-5 zes-tons minigraver en de compacte WA80M-8 wiellader te zien zijn.

een gepaste financiering tot een intensieve machinistenopleiding bij de aflevering. Een servicecontract op maat tenslotte, garandeert optimale gemoedsrust.

Maar de speerpunt van de BIA organisatie is de After-Sales afdeling. De twee BIA Service Centers, in Fleurus en Izegem, werken daarbij volgens het One-stop-Shop principe wat inhoudt dat de klanten er terecht kunnen voor onderhoud, herstelling of aanpassing van al hun machines, ongeacht merk of type.

De site in Fleurus beschikt onder andere over een uitgebreide bodyworkshop en een ruime spuitcabine. Er kunnen ook complete machinerevisies worden uitgevoerd. Een vloot van meer dan 35 servicevoertuigen verzorgen bijstand op locatie en voor dringende interventies staat een team 24/7 paraat.

Digitalisering helpt TCO te verlagen Rode draad doorheen de service-aanpak is het door BIA zelf ontwikkelde SmartFleet

platform. Dit systeem verwerkt de machinedata in real time tot een handig online dashboard. Hiermee kan de volledige machinevloot worden gemonitord op basis van diverse gebruiksparameters, locatie, technische codes, veiligheidsmeldingen,... met als doel de benuttingsgraad en de productiviteit te optimaliseren. Zo kunnen de machines efficiënter worden ingezet en kan er proactief worden gehandeld voor onderhoud of andere interventies wat het risico op ongeplande en dus dure stilstand uren tot een minimum beperkt. Tenslotte helpt het systeem de machinisten om hun machine te bedienen met oog voor meer veiligheid en minder slijtage. SmartFleet is dan ook de perfecte tool om de TCO te optimaliseren. • Contact : BIA Belgium – Rameistraat 123, 3090 Overijse - tel 02 689 29 67 - sales@ biagroup.com - www.biagroup.com

D71PX-24_08

PC290LCi-11_01crp

PW158-11_07

WA475-10_07

BIA, uw Total Solution Partner Dankzij een breed aanbod complementaire producten en diensten, levert BIA totaaloplossingen waarbij maximale productiviteit en minimale Total Cost of Ownership centraal staan en met het oog op een langetermijn relatie. Zo stelt BIA zich op als Total Solution Partner voor de klant.

De cabine biedt alles wat een moderne werknemer verwacht: veiligheid, comfort en efficiëntie.

BIA begeleidt de klant doorheen het volledige investeringstraject: vanaf de behoefte-analyse over de keuze van de juiste machine met

Terra

13

THEMA: DEMO DAYS

REPORTAGE

THEMA DEMO DAYS

Krachtige dumpers en hypermoderne graafmachines bij Liebherr SOMTP hoeven we u als exclusief dealer voor Liebherr uiteraard niet meer voor te stellen. Tijdens de Demo Days kan u op de stand meerdere machines aan het werk zien, waaronder de TA 230 Litronic dumpers en de graafmachines uit het ‘Generation 8’ gamma. Zeker een bezoekje waard!

TA 230 Litronic Liebherr : Krachtig, robuust én veilig De dumper TA 230 Litronic is ontwikkeld voor de meest extreme off-road toepassingen.

Met zijn krachtige aandrijflijn, 6 x 6 permanente vierwielaandrijving, betrouwbare tractiecontrole en massieve asophanging past de Liebherr dumper zich moeiteloos aan elk terrein aan. De snelheid is ongeëvenaard, het maakt daarbij niet uit of de machine op een grote bouwplaats, in de mijnbouw of in een tunnel wordt ingezet. De nieuwste aanwinst van de Liebherr-familie voelt zich overal thuis en er is geen uitdaging te groot voor deze krachtpatser.

onderhoud tot een miniumum te beperken.

Ook de intelligente machinebesturing en directe toegang tot het volledige motorcompartiment zijn twee niet te versmaden voordelen.

Liebherr graafmachine op rupsen ‘Generation 8’ Klaar voor de toekomst, zo zouden we de Liebherr rupsgraafmachines van de Generation 8 het best kunnen omschrijven.

Liebherr heeft de machines volledig herwerkt vanaf het basisconcept, om de klanten zo nog comfortabelere en efficiëntere machines aan te bieden.

bakcapaciteit toe - Lager brandstofverbruik Bij de lancering van de nieuwe generatie werd ook de werking van de uitrusting aangepakt.

De belastingscurve werd geoptimaliseerd en zo ontstond een betere traagheid bij de aandrijving van de draaibeweging. Dat leidt op zijn beurt tot een lager brandstofverbruik.

Het ‘Generation 8’ gamma bestaat uit acht modellen : de R 922, R 924, R 926, R 928, R 930, R 934, R 938 en R 945. Alle modellen voldoen aan de stage V milieu-eisen. •

Sompt De TA 230 is bovendien niet alleen krachtig, robuust en efficiënt, maar overtuigt ook door zijn optimale ontwerp dat er op gericht is om

Enkele hoogtepunten: - Een hoger motorvermogen - Een zwaar contragewicht laat een grotere

Baron Van Loolaan 7 9940 Evergem tel: +32 (0) 92 857 870

MANITOU HOOGWERKERS EN ROTERENDE VERREIKER

Vanden Bussche zweert bij Manitou Vanden Bussche is een bekende naam in de wereld van de industriebouw. Niet de allergrootste maar met zo’n vijftig eigen medewerkers en iedere dag minstens evenveel mensen in onderaanneming, is het zeker geen kleine speler. De firma bestaat meer dan veertig jaar. Één van de pijlers waarop dit succesverhaal gebouwd is, is een degelijk uitgerust wagenpark. “Machines moeten bij ons altijd beschikbaar zijn.”

Paul Vanden Bussche vertelt dat het bedrijf uit Veurne wordt gerund door hemzelf en zijn drie jaar oudere broer, Frank.

Ondertussen zijn ook zijn zoon Laurens en mijn zoon Olivier in de zaak gestapt. “We zijn veertig jaar bezig en hebben een mooie groei gekend. Essentieel daarbij is een goed uitgerust wagenpark.” De hoogwerkers en roterende verreiker van de firma zijn van het merk Manitou. “Twintig jaar geleden hadden ze geen goede hoogwerkers bij Manitou.

De bediening was niet goed en er was veel stilstand. We zijn dan ook bij andere firma’s terechtgekomen. Maar enkele jaren later hebben we toch beslist om een 200 ATJ te kopen omdat we toen hoorden dat die wel op punt stonden. Ook vanuit de verhuur vingen we soortgelijke signalen op. Deze informatie bleek te kloppen en sindsdien kochten we een achttal machines van Manitou.” Bij Vanden Bussche hebben ze nu een 200 ATJ, vier 160 ATJ’s en twee 180 ATJ’s. Daarnaast is er één MRT 2150 P+, een roterende verreiker.

we graag het merk Manitou.”De firma doet vooral algemene industriebouw. “We bieden het totaalpakket. We beginnen aan de grond en als de klant dat wil, doen we alles, zelfs tot het schilderen van binnenmuren. Vroeger deden we alles met telescoopkranen. Maar om bijvoorbeeld sandwichpanelen te zetten, is dat zot. Je gebruikt beter een lichtere machine die de helft verbruikt en handiger is.”

Groene Manitou “De grote roterende verreiker gebruiken we om gevelbekleding of kleine staalstructuren te plaatsen. We bekijken steeds goed in onze planning waar we die inzetten. Hij staat niet veel thuis. Het is echt een veelzijdige machine en we hebben een mand, lier en vorken als aanbouwdelen. De lier wordt het meest gebruikt maar ook de mand die beschikt over de mogelijkheid om ze tot vijf meter te verbreden, is een enorme meerwaarde bij gevelbekleding.”

Opvallend aan de MRT 2150 P+ is dat hij niet in het klassieke Manitou-rood geschilderd is maar in het groen. Olivier: “De machine kwam twee jaar geleden op het bedrijf en het is de eerste machine in onze bedrijfskleuren.

Het kostte meer maar voor ons is het een meerwaarde. De machine heeft niet veel plaats nodig en is dus ideaal voor plaatsen waar weinig ruimte is. Er zijn een vijftal bestuurders die ermee werken. Het voordeel is daarbij dat de machine relatief simpel is qua bediening. Een nadeel is misschien dat de lier wat langzaam is. En we monteerden zelf nog een opbergruimte voor de stempelplaten en ketting.”

De hoogwerkers worden letterlijk voor alles ingezet, van bekleding van gevels tot dakwerken. “We missen eigenlijk niets aan de machines. Voor heel speciale werven huren we iets specifieks maar op de courante werven zijn vooral de 180’s heel handig en ze gaan voldoende hoog.” •

Belang van service kan niet overschat worden

De TA 230 : een echte krachtpatser.

14

Terra

De Generation 8 graafmachines zijn klaar voor de toekomst.

Olivier en Paul zijn erg tevreden over deze machines. “Ze werken altijd, er zijn weinig defecten en we hebben weinig stilstand. Ze zijn gebruiksvriendelijk en eenvoudig wat betreft de bewegingen. Uiteraard blijven het machines waar af en toe iets aan komt. Dan ondervinden we goede ondersteuning van de dealer, heel het land door. Service is zo belangrijk voor bedrijven als die van ons want machines moeten altijd beschikbaar zijn. Vaak huren we er ook bij en ook dan gebruiken

Paul Vanden Bussche vindt het belangrijk dat er weinig stilstand is door problemen met een machine.

Terra

15

THEMA: DOSSIER BANDEN EN RUPSEN

REPORTAGE

REPORTAGE

‘Eens je er aan gewoon bent, wil je niks anders meer’ Hoe verder je West-Vlaanderen intrekt, hoe groter de kans dat je het opvallende oranje bedrijfskleur van Aannemingen Vanlerberghe op de plaatselijke werven ziet verschijnen. 90 Jaar al bestaat het bedrijf, maar die gezegende leeftijd betekent niet dat innovatie geen plaats heeft in het bedrijf, wel integendeel. Dat werd onlangs nog bewezen toen het bedrijf investeerde in een SQ80 volautomatische snelwissel met X32 SQ80/ S80 tiltrotator, inclusief besturingssysteem Quantum.

Tekst en beeld: Sammy Soetaert

‘Momenteel loopt onze portefeuille met orders over,’ steekt bedrijfsleider Hendrik Vanlerberghe van wal. ‘Onder meer dankzij onze specialisatie in rioleringswerken vinden spelers ons voor allerlei projecten in die sector. Dankzij onze opgebouwde expertise kunnen we dat type werken snel en correct uitvoeren. Zo werden we onlangs ingeschakeld voor de herstelling van een persleiding van Aquafin te Blankenberge.

Tussen de offerte, uitvoering en oplevering lagen slechts enkele weken. In Beernem

zijn we dan weer bezig met een werf waar we als één van de eerste bedrijven in de riolering sector de waterglasinjectie techniek toepasten omdat de bemaling in een volledig gesloten bouwkuip moest worden uitgevoerd.

Daarbij worden injectiebuisjes -700 stuks op een tracé van 300 meter- op een diepte van 7 meter aangebracht. Een Nederlands bedrijf injecteert vervolgens een dichtende watergel in die buisjes, waardoor de bodem waterdicht wordt afgesloten. Na enkele weken verdwijnt die gel -in tegenstelling tot

VANLERBERGHE IN HET KORT Vanlerberghe is nog een echt familiebedrijf, het werd in 1932 opgericht door Odiel Vanlerberghe, de grootvader van huidig zaakvoerder Hendrik. Vandaag bestaat de groep uit drie bedrijven. De grootste pijler vormt het wegenbouwbedrijf Aannemingen Vanlerberghe, dat gespecialiseerd is in rioleringswerken. In deze tak zijn momenteel meer dan vijftig werknemers aan de slag. Omni-Tech is een funderingsbedrijf, daarvoor zijn een tiental personen actief. De derde pijler is DeVa Recycling, waar de activiteiten van de breekwerf en betoncentrale zijn ondergebracht. Ook daar zijn een tiental werknemer werkzaam.

16

Terra

beton of groutinjectie- en wordt de bodem terug waterdoorlatend. Een mooi staaltje milieutechnologie.’

Het bedrijf draagt innovatie hoog in het vaandel en investeert voortdurend in interessante technologie.

de machine ten opzichte van een ander merk is zeker even belangrijk maar ook serviceniveau en inspraak van de machinist spelen een belangrijke rol. Sommige hebben een duidelijke voorkeur voor een merk.

Sinds kort speelt ook de levertermijn en beschikbaarheid van een bepaald type een rol. Dat speelde bijvoorbeeld mee bij de aanschaf van onze nieuwe Liebherrs met triple boom, deze kon Cat op moment van de aankoop niet leveren.’

Ook innovatie bij machines ‘In de rioleringswerken zijn er soms zeer specifieke taken, die om een aangepaste machine vragen. Zo hebben we voor onze CAT 330 F een triple boom op maat laten maken op basis van ons eigen ontwerp.

Het eerste broekstuk was daar zeventig centimeter hoger. Bij een standaard triple boom kan je minder diep en ver graven in vergelijking met een monoboom, maar dat is bij rioleringswerken uiteraard niet zo handig.

Ondertussen is er al een tiental van die VA + machines met ons ontwerp verkocht.’

‘Ons machinepark is verder zeer divers opgebouwd: We beschikken hoofdzakelijk over Caterpillar machines, maar ook Hitachi, Kobelco, Komatsu en sinds kort vind je hier ook een drietal Liebherr graafmachines terug.

Voor de aanschaf laten we ons leiden door meerdere factoren: de prijs is niet steeds bepalend, de technische meerwaarde van

Het bedrijf investeerde in een SQ80 volautomatische snelwissel met X32 SQ80/S80 tiltrotator.

Zeer divers inzetbaar ‘Zes maanden na de aankoop kan ik beamen dat al het goeds dat over dit systeem verteld wordt, ook honderd procent klopt. Je hebt even nodig om er gewoon aan te raken, maar eens dat proces achter de rug is wil je niks anders meer. Ook het slijtagegedrag van het S-systeem vind ik veel beter. De geharde pennen zijn een pak robuuster in vergelijking met andere systemen en de speling is veel minder. Ik vind persoonlijk ook het aanpikken eenvoudiger.’

Machinist aan het woord: Stijn Lataire Innovatie blijkt dus wat de rode draad doorheen de activiteiten van het bedrijf, mee gevoed door de specifieke taken in rioolwerken. Eén van de machinisten die actief is voor Vanlerberghe in dit segment is Stijn Lataire. Hij vertelt ons wat meer over de taken die hij frequent uitvoert, en welke aanbouwdelen hij daarvoor inzet.

Stijn Lataire: ’Ik werk sinds december vorig jaar op een gloednieuwe Liebherr 930. Die is onder meer voorzien van een snelwissel SQ80 van Steelwrist met tiltrotator. Ik heb altijd al veel interesse gehad in dergelijke systemen, ik heb ook al eerder gewerkt met dit soort opbouw. Ik lees bovendien veel over de materie en ben goed op de hoogte van de voor- en nadelen van de diverse aanbieders.

Dat is ook de reden waarom ik de aankoop van de Steelwrist combinatie verdedigd heb bij Hendrik.’

‘Ik gebruik mijn snelwissel voor zeer diverse aanbouwdelen. Ik denk onder meer aan palletvork, een trilblok, een palenheier met grijparmen, verschillende verdichtingstoestellen, een zelfgebouwde buizenduwer, een speedypipe, een sorteergrijper, een kernboormachine en drie verschillende bakken. Dankzij de tiltrotator maakt het ook niet uit hoe die gepositioneerd zijn en hoe je machine staat, je kan ze in elke mogelijke stand aanpikken. Je kan ook graven in alle mogelijke richtingen, dat draagt verder bij aan je werksnelheid. Het gebeurt overigens vaak dat collega-aannemers of onderaannemers een kijkje komen nemen naar mijn set-up, net omdat ze zien hoe snel het gaat.’

Hendrik Vanlerberghe pikt in: ‘Het is moeilijk om een getal op de verbeterde productiviteit

Kraanmachinist Stijn Lataire is in de wolken met deze aanwinst: ‘

te kleven. Het hangt wat af van werf tot werf, maar soms is het verschil enorm. Je werkt niet alleen sneller door het makkelijk omschakelen tussen de taken, in sommige gevallen kan je zelfs een extra kraan en machinist uitsparen. Reken maar uit wat je dat oplevert op een werf van pakweg twintig dagen. Al moet je wel goed weten hoe je het systeem gebruikt. Een secure, vaste machinist die weet hoe de technologie werkt en meedenkt is een groot voordeel bij het Verder op pagina 18 › Terra

17

REPORTAGE

werken met deze opbouw. Voor een leek lijkt het misschien eenvoudig, maar het had toch wat voeten in de aarde voor we het systeem optimaal konden gebruiken. Meer specifiek was er een extra koppelstuk vereist tussen de SQ snelwissel en de machine van Liebherr. Na contact tussen wijzelf, Steelwrist, de servicepartner en de machinist werd dat technisch opgelost door een automatische kopplaat te ontwikkelen. Die samenwerking op technisch gebied is voor ons toch een meerwaarde, maar dat geldt voor elke leverancier waar we mee willen samenwerken.’

THEMA: INNOVATIE & DIGITALISERING

percentage is snel stijgend. In Nederland zitten we bijvoorbeeld al aan dertig procent.’

Hendrik Vanlerberghe: ‘Ik verwacht ook dat het Open-S systeem binnen enkele jaren de standaard zal worden, want er komen meer leveranciers die deze technologie inzetten. Maar je mag wel niet uit het oog verliezen dat het een zekere investering vraagt. Wij beschikken bijvoorbeeld over tweehonderd tools

op het CW-systeem. Die allemaal meteen vervangen is niet aan de orde, maar ik verwacht wel dat we geleidelijk aan zullen overstappen. De eerste stappen worden daar momenteel voor gezet.’

Stijn Lataire beheert sinds een tweetal jaar een pagina op Facebook en Instagram waarop hij zijn dagelijkse avonturen als kraanmachinist laat zien. U kan hem volgen op de Facebookpagina ‘Proud Excavator Operator’ of via ‘proud_excavator_operator’ op Instagram. •

Alain Janssen (Steelwrist): ‘We hebben veel gecommuniceerd met machinist Stijn Lataire van in het prille begin. Zijn terugkoppeling was zeer oprecht en waardevol. Ook Christ Amerlynck van onze regionale servicepartner speelde een belangrijke rol bij de optimalisering van het systeem.’

INNOVATIE & DIGITALISERING

‘In principe kan je het SQ systeem op eender welk merk inzetten, nu ook op machines van acht tot negen ton (SQ50) tot en met zeventig ton (SQ90). Voor elk merk hebben we een efficiënte oplossing op maat.

‘Wij werken met het Open-S systeem voor de snelwissel. De koppeling tussen uitrustingsstuk en machine verloopt volautomatisch en volgens een open standaard. Dat het een open systeem is, maakt het breed inzetbaar. Er stappen steeds meer fabrikanten op de kar. In ons land zal het SQ marktaandeel momenteel tegen de tien procent draaien, maar dat

Dit moet u weten over 2D en 3D meetsystemen Wat zijn de verschillen tussen een 2D systeem en een 3D systeem? Wanneer is welk systeem interessant en kan elke machinist ermee omgaan? Waarop dient u te letten bij aanschaf? In dit artikel leest u alles wat u moet weten voordat u een investering overweegt.

Stijn Lataire: ’Je hebt even nodig om gewoon te raken aan het systeem, maar eens dat proces achter de rug is wil je niks anders meer.’

Hendrik Vanlerberghe: ‘Ik verwacht ook dat het Open-S systeem binnen enkele jaren de standaard zal worden, want er komen meer leveranciers die deze technologie inzetten.

ADVERTENTIE

SQ Auto Connection systeem Snelwisselen in seconden

Tekst: René Koerhuis • Beeld: leveranciers

Als aannemer en machinist van een rupsgraafmachine en mobiele graafmachine kom je op een gegeven moment in aanraking met een meetsysteem voor graafmachines.

Dat kan zijn omdat je in onderaanneming werkt en de hoofdaannemer vereist dat je met een 3D-model of plan kunt werken.

Of je wilt je als KMO onderscheiden of tijd besparen op grond- en/of uitzetwerk.

Voordat u echter overgaat tot aanschaf of upgrade, is het van belang af te vragen welke toepassingen u er nu en in de toekomst mee

uit wenst te voeren. Want er zijn belangrijke verschillen tussen een 2D-systeem en een 3D-systeem. En dat betreft niet alleen de aanschafprijs. Om uit te vinden wat belangrijk is, ging Terra te rade bij prominente leveranciers van dergelijke systemen.

2D versus 3D De systemen zijn onder te verdelen in 2D-systemen en 3D-systemen. 2D staat daarbij voor tweedimensionaal en 3D voor driedimensionaal. Onder 2D wordt meestal

Hogere flow – Meer rendement Makkelijker te servicen!

w

18

Voor Belgie en Luxemburg Alain Janssen | +32 479 46 79 09 Voor Nederland Tom van Baars | +31 6 53122517 | www.steelwrist.com/nl

Terra

een systeem verstaan dat gebruikmaakt van laser. De meest bekende toepassing is het gebruik van de laserstraal als nauwkeurige hoogtelijn voor graven, nivelleren en profileren. De laser zelf staat op een bekende (referentie) positie en met je graafmachine, met je bak, werk je relatief ten opzichte van die laser. De technologie kan niet aangeven waar een machine zich bevindt. De absolute positie van je machine op de werf is dus onbekend en met behulp van piketpalen en/ of een grondwerker, landmeter of werfleider weet je waar je moet graven. De laser geeft daarbij de hoogte/diepte aan. Na verplaatsen van de machine moet de hoogte opnieuw worden ingesteld door met de laserontvanger op de machine letterlijk door de laserstraal te gaan. Dit kan als een nadeel van 2D/laser worden gezien evenals het feit dat je geen idee hebt van waar je je op een werf, op een project, bevindt.

3D wordt vaak ook wel aangeduid als 3D-gps machinebesturing. Dat komt allereerst

Hoewel er nu duidelijk meer installaties zijn op mobiele graafmachines dan 5 tot 10 jaar geleden, schatten Leica, Sitech en Topcon in het momenteel dat 10 tot 15% van de markt betreft.

Verder op pagina 20 › Terra

19

THEMA: INNOVATIE & DIGITALISERING

THEMA: INNOVATIE & DIGITALISERING

Bij een 3D-systeem worden er positiesensoren op de giek en de bak geïnstalleerd. Tegenwoordig zijn dat vaak IMU-sensoren die een hogere reactiesnelheid hebben dan de voorheen gebruikte hoeksensoren.

omdat het systeem is uitgerust met een gps-systeem. In de meeste gevallen zijn dat twee gps ‘bollen’ met daarin de gpsantenne en afhankelijk van het merk ook de gps-ontvanger. Sommige merken integreren de ontvanger in het display of de rover in de cabine. 3D wil zeggen dat niet alleen de hoogte van machine en bak bekend is, maar ook de positie in het horizontale vlak.

Je weet dus in absolute zin waar je je op de wereld bevindt dankzij plaatsbepaling met behulp van GNSS (Global Navigation Satellite System). Dit is de verzamelnaam voor de satellietsystemen van gps, Glonass, Galileo en BeiDou (en enkele regionale). Dankzij de twee gps-bollen weet het systeem in welke richting de graafmachine staat en dus of je bijvoorbeeld met de bak naar het noorden of naar het zuiden staat. De toevoeging machinebesturing duidt erop dat je op basis van positiesensoren op de giek en de bak en een digitaal ontwerp van de werf een graafindicatie ziet op het display.

Hybride vormen “Kostentechnisch kost een 2D-lasersysteem pakweg een derde van een 3D-gpssysteem”, zegt Laurens Ally, team lead machine control BeLux bij Leica. Dit grote prijsverschil zette

20

Terra

(de Nederlandse vestiging van) Sitech, de Trimble importeur, er ooit toe aan gpsmachinebesturing te leveren met één gps bol, ook wel 2D-gps genoemd. Met de voordelen van gps maar ook met een nadeel: je weet waar je je bevindt (horizontaal en verticaal) maar na een verplaatsing is het systeem de richting van de machine kwijt. Die krijg je terug na 180 graden te draaien met de bovenwagen. Volgens product manager Bram Janssens van Sitech België wordt zo’n systeem bijna niet meer verkocht.

Arnaud De Cnijf, accountmanager bij Topcon, geeft aan dat elk 3D-systeem ook kan functioneren als 2D-systeem en dat een 3D-systeem niet gelijk staat aan het gebruik van gps. “Op locaties waar de gps-ontvangst en/of de ontvangst van het correctiesignaal problematisch of onmogelijk is, zoals naast hoge bebouwing, in een diepe bouwput en in gebouwen, kun je de positie en hoogte verkrijgen van een zogenoemd total station.

Die heeft een bekende referentiepositie en -hoogte, tot op de millimeter nauwkeurig.

Maar je kunt de hoogte voor een 3D-systeem ook afnemen van een laser. Sterker nog: veel bedrijven starten op 3D en werken af op laser omdat de hoogte daarvan nauwkeuriger is.

Fabrikanten van zowel 2D als 3D-systemen rusten beide systemen meestal met hetzelfde display en software uit.

In die zin is de bediening van beide systemen dan ook vergelijkbaar.

Als de precieze hoogte belangrijk is kun je kostentechnisch soms beter kiezen voor laser dan voor 3D.” “Ik zie klanten in de wegenbouw bijvoorbeeld een puinbaan op 3 cm boven de doelhoogte afwerken op gps om dan met een laser of total station de laatste centimeters eraf te rijden voor de fijne nivellering”, zegt Bram Janssens.

eventueel onder een helling, prima met een 2D-systeem uit de voeten kunnen. Laurens Ally denkt daar vergelijkbaar over: “Voor een bouwput voor een woning of een eenvoudige parking is 2D ook een zeer goede én betaalbare oplossing. Maar ik zie het ook in de civiele sector waar veel met beton wordt gewerkt en de hoogte heel nauwgezet komt.”

Regionale en sectorale verschillen Volgens Arnaud De Cnijf is de Belgische markt goed in regio’s te verdelen als het gaat om gebruik van 3D-gps systemen: “In Oost en West-Vlaanderen zijn de bedrijven vrij snel in de markt voor 3D-systemen gestapt terwijl in Wallonië nog veel met laser wordt gewerkt. Grote Waalse bedrijven zijn al wel om terwijl ik in Vlaanderen zie dat KMO bedrijven er juist sneller op ingesprongen zijn. Met name grondverzetbedrijven met één of enkele rupsgraafmachines. In de wegenbouw betreft het wel weer de grotere bedrijven maar 3D is zeker nog geen standaard in België.”

Jeroen Gees van Laser Control, importeur van het relatief nieuwe 3D-systeem Unicontrol, merkt dat kleinere aannemers die een terrein enkel vlak willen trekken,

Qua materieel vormen rupsgravers de hoofdmoot als het gaat om installaties op graafmachines. Hoewel er nu duidelijk meer installaties zijn op mobiele graafmachines dan 5 tot 10 jaar geleden, schatten Leica, Sitech en Topcon in dat dat momenteel 10 tot 15% van de markt betreft. Laser Control geeft aan dat ongeveer de helft van haar installaties op graafmachines een mobiele graafmachine betreft. Bulldozers zijn ook een geliefde ‘prooi’ voor 2D en 3D-systemen geven alle leveranciers aan. Een duidelijke trend is dat je bij veel machinefabrikanten de voorbereiding voor een 2D en/of 3D-systeem af fabriek kunt laten installeren. Dat is voordeliger dan een dergelijke installatie achteraf en maakt de uitbreiding naar 3D een pak goedkoper.

Desgewenst huur je in eerste instantie een 3D-systeem.

Gebruiksvriendelijkheid en workflow Fabrikanten van zowel 2D als 3D-systemen rusten beide systemen meestal met hetzelfde display en software uit. In die zin is de bediening van beide systemen dan ook vergelijkbaar. Als alles door de leverancier correct is geïnstalleerd en gekalibreerd, kun je direct beginnen met werken zonder de cabine te hoeven verlaten. “Een 2D/lasersysteem moet je correct instellen en daarvoor moet je wel de cabine uit”, zegt Bram Janssens.

Als een groot voordeel van 3D zien de leveranciers dat je als machinist continu de hoogte van het bakmes weet. Laurens Ally: “Met je bak kun je metingen doen en tekeningen en modelletjes maken, net als een landmeter met een gps-stok. Het is niet altijd nodig om een landmeter een plan te laten uittekenen.” “Als machinist kun je zo meer meedenken met de werfleider en krijg je meer verantwoordelijkheid”, geeft Arnaud De Cnijf aan. Sitech geeft als tip mee om altijd een referentiepunt zoals een betonplaat in de buurt te hebben voor periodieke controle van de hoogte.

Werken met 3D betekent vrijwel altijd werken met een 3D-model dat ook wel

terreinmodel of plan wordt genoemd.

Dit is een tekening, veelal gemaakt door een ontwerp- of architectenbureau met naast een 3D-maatvoering van het ontwerp, van de werf, ook talrijke andere informatie. Denk dan aan hoogtelijnen, wel of geen kabels en leidingen, et cetera.

Die informatie zit verwerkt in lagen die je aan en uit kunt zetten op het display.

Bram Janssens: “Studiebureaus gebruiken soms honderden lagen in hun ontwerp en dat is echt veel te veel. Ik adviseer aannemers om te vragen naar een beperkt aantal lagen met duidelijke naamgeving.

Dat houdt het overzichtelijk voor de machinist.”

Hiermee belanden we bij een mogelijk pijnpunt van 3D-modellen. Als bedrijf moet je investeren in kennis om ermee te kunnen werken en er is een bijkomende workflow die je als bedrijf de baas moet kunnen als je het niet uitbesteed. En als machinist krijg je niet alleen met complexe ontwerpen te maken. “Zo komt het voor dat het ontwerp alleen lijnen en

Verder op pagina 22 › Terra

21

THEMA: INNOVATIE & DIGITALISERING

geen vlakken bevat”, zegt Jeroen Gees. En het gebeurt ook dat de hoogte ontbreekt in modellen.

gratis (met uitzondering van de kosten voor dataverkeer) terwijl WALCORS commercieel door DrivenBy en MoveRTK wordt aangeboden.

Klassieke fouten Het laatste is zonder meer als klassieke fout te kenmerken. Iets anders dat iedere machinist minimaal één keer overkomt is het wisselen van bak zonder dit aan het 3D-systeem te ‘vertellen’. Hierdoor werk je onbedoeld op een onjuiste hoogte. Gps wordt nogal eens als toverwoord gezien.

Zo zul je niet de eerste gebruiker zijn die de supportafdeling belt omdat je geen gpsontvangst hebt terwijl je in een werkplaats of in een diepe bouwput staat, of omringd bent door flatgebouwen.

Een specifiek iets dat Sitech noemt is het correctiesignaal bij het werken op en over de taalgrens. Bij het overschrijden daarvan moet je als machinist handmatig wisselen tussen FLEPOS in Vlaanderen en WALCORS in Wallonië en omgekeerd. Het gebruik van het FLEPOS-correctiesignaal is bovendien

Last but not least en misschien wel het belangrijkste is dat je als machinist geïnteresseerd moet zijn in de techniek en de mogelijkheden. Ook als werfleider moet je ervoor open staan. Laurens Ally: “Je kunt er indrukwekkend veel mee maar het hangt van de machinist af wat hij ermee doet en eruit haalt.” Leeftijd maakt daarbij geen enkel verschil.

Let hierop bij aanschaf Bij de aanschaf van een 2D of 3D-systeem is een aantal aspecten van belang.

Allereerst zijn de huidige en toekomstige toepassingen belangrijk. Welke meerwaarde verwacht je als bedrijf op korte en op lange termijn van de investering? Wil je enkel 3D scheppen/graven of wil je als bedrijf verder digitaliseren en minder afhankelijk worden van landmeters? Of verwacht

Ben je vooral lokaal actief met bouwputten en parkings en komt vooral de afwerking in de hoogte precies? Dan is een 2D/laser systeem de beste en zeker de voordeligste keuze. De prijzen daarvan lopen afhankelijk van het merk en de opties uiteen van €8.000 tot €14.000. Nieuwkomer Unicontrol betreedt de markt voor 3D-systemen met een systeem inclusief installatie voor €22.000. Bij Leica, Sitech/Trimble en Topcon betaal je voor een 3D-systeem €30.000 tot €39.000 en gemiddeld €35.000. Laurens Ally van Leica merkt daarbij op dat de prijzen de afgelopen 10 jaar nagenoeg gelijk zijn gebleven: “Ik denk dat dat komt omdat het een nichemarkt is en omdat het aantal aanbieders beperkt is. Bedenk echter dat je veel meer koopt dan enkel een product.

Je krijgt een professionele installatie en toegang tot continue support die ervoor zorgt dat je snel weer aan de slag kunt als je hulp nodig hebt of als er storingen zijn.” •

3D wordt vaak aangeduid als 3D-gps machinebesturing omdat het systeem is uitgerust met een gps-systeem. In de meeste gevallen zijn dat twee gps ‘bollen’ met daarin de gps-antenne en afhankelijk van het merk ook de ontvanger.

22

Terra

LIEBHERR MACHINES IN DEMO

je aanbestedingen te winnen met een 3D-systeem of juist te verliezen zonder?

TA 230 G8.0-D Litronic Functionaliteit & Design

R 930 G8.0-D Litronic & L 580 XPower® G6.1-D Productiviteit & Laag Verbruik

A 914 Compact G6.0-D Litronic Flexibiliteit & Efficiëntie

R 914 Compact G6.1-D Litronic Compactheid & Veiligheid

PR 726 G.8 LGP Litronic Prestatie & Gebruiksgemak

Overtuig uzelf van de Liebherr kwaliteit !

INFO@SOMTP.BE

REPORTAGE

Met grondwerker Als u wel een grondwerker bij de machine heeft staan voor de maatvoering, dan bespaart u met de aanschaf van iDig 2D nog meer, want ook de kost voor de grondwerker is dan overbodig. Een grondwerker kost alles samengeteld gemiddeld € 35 per uur. Als we ook hier met 6 minuten rekenen per uur, dan komen we op een totaal bedrag van € 3,5 per uur x 8 x 20 = € 560 per maand indien de grondwerker daarnaast ook nog andere taken uitvoert. Als de grondwerker voornamelijk bij de machine aanwezig is voor de maatvoering, dan wordt het plaatje geen € 3,50 per uur maar € 35 per uur aan onnodige kosten. iDig 2D in het kort • aanschaf verdient zichzelf binnen 1 jaar terug; • meest uitgebreide 2D-systeem in de markt; • meest voordelige 2D-systeem in de markt; • diverse extra functies worden ondersteund; • 1 kofferset inzetbaar op meerdere machines; • De rotatiemeting van het draaikantelstuk wordt ondersteund • vooralsnog alleen verkrijgbaar als 2D; • vervolgtests met iDig 3D-GPS lopen medio 2022 en zien er veelbelovend uit; Wie een impressie wenst van de iDig 2D kan op Youtube tien korte instructievideo’s terugvinden op het kanaal iDig 2D Nederland.

Bespaar 960 euro per maand met iDig 2D Verdelers en producenten beweren dat u veel geld kan besparen met 2D en 3D systemen, maar meestal wordt die stelling niet ondersteund door cijfermateriaal. Niet zo bij 3D-GPS Belgium bv, waar ze tot in detail de kostenbesparing uiteenzetten voor hun systemen.

24

iDig 2D en Makin’ 3D veranderen uw graafmachine in een centimeter-nauwkeurig meetinstrument, met een kostenbesparing per maand van tenminste € 500 tot soms € 6.000 tot gevolg.

niet meer nodig; • afvoerkosten van onnodig teveel afgegraven grond verleden tijd; • verhoging van uw productiviteit met 10% tot 100 procent.

Enkele voordelen op een rij: • U heeft in de cabine controle over de maatvoering • Een grondwerker om de baak vast te houden is niet meer nodig; • uitzetwerk met piketten is niet meer nodig; • uit- en instappen voor de maatvoering is

Rekenvoorbeeld als eye-opener

Terra

Stel: u bent als machinist in uw eentje met de graafmachine aan het werk, zonder een extra grondwerker voor de maatvoering bij de machine. Laat ons rekenen met een totaal uurtarief voor de machinist plus machine samen van zestig euro per uur.

De machinist heeft vooreerst een zekere tijd nodig om uit te stappen, de maat te controleren en weer in te stappen. Dat kost al gauw één minuut per keer, en het aantal keer dat dit gebeurt loopt al gauw op tot bijvoorbeeld zes keer per uur. U verliest met andere woorden zes minuten per uur aan tijd om de maatvoering te controleren.

Zes minuten is exact tien procent van een uur dat u verliest, meteen even groot productieverlies en machinestilstand. Dat

iDig 2D wordt geïmporteerd door 3D-GPS Belgium bv, de website vindt u op www.3dgps.be

Makin’ 3D

vertegenwoordigt een aanzienlijke kost. Ook die kunnen we eenvoudig berekenen. Tien procent van een uurtarief van zestig euro betekent zes euro per uur aan tijdverlies c.q. onnodige kosten. Zes euro per uur aan kosten maal 8 uur per dag maal 20 dagen per maand is: € 960 kosten per maand!

Op een aanschafprijs van ongeveer € 9.000 voor een iDig 2D systeem voor een monogiek met vaste bak, betekent dit dat u binnen tien maanden uw aankoop terugverdient en u vervolgens naar alle waarschijnlijkheid nog tien jaar van de set kunt genieten. Dit zonder dat u nog uit hoeft te stappen en zonder dat u een grondwerker nodig heeft voor de maatvoering.

Noorwegen is het meest toonaangevende land voor 3D-GPS systemen. Makin’ 3D is er sinds 2021 het best verkopende merk van 3D-GPS-systemen. Makin’ 3D verkocht in maart 2022 hun duizendste systeem in Noorwegen en is daar in drie jaar tijd van 0 naar 35 procent marktaandeel gestegen.

Makin’ 3D heeft in geheel Scandinavië in slechts 3 jaar tijd zo’n tweeduizend stuks 3D-GPS systemen verkocht. Dat zegt alles.

Makin’ is een jong bedrijf met allemaal ervaren ingenieurs in huis, die hun strepen verdienden bij het voormalig grootste merk. Zij kwamen bij Makin met één gemeenschappelijke gedachte: wij willen het anders en beter gaan doen.

Makin’ -spreek uit als ‘Meekin’- koopt de beste in de markt verkrijgbare hardware en focust zich volledig op het ontwikkelen van de beste software voor de gebruiker. Het bedrijf heeft daar liefst negen software-

engineers voor in dienst. Makin’ streeft ernaar om iedere twee maanden een nieuwe software-update uit te brengen en is daar tot op heden steeds vlekkeloos in geslaagd.

Wie een impressie wenst van Makin’ 3D vindt op het Youtube-kanaal Makin 3D Nederland dertig korte instructievideo’s. Wie een praktijkdemo wenst vindt een volledig werkend systeem op onze demo-minigraver.

Wij komen graag bij u langs.

Makin’ 3D in het kort: • kan op ieder werk in België meedraaien; • zeer gemakkelijk in gebruik; • leest XML en DXF-tekeningen op fabuleuze wijze • supersterke cloud-omgeving; • geweldige teken-zelf-iets in het scherm functie • meest innovatieve merk in Scandinavië; • je wordt al blij als je er naar kijkt; • super mooi Panasonic tablet met Android; • overzetbaar op meerdere machines; • rotatiemeting van draaikantelstuk wordt ondersteund; • optie: roverstok-toepassing; • centimeternauwkeurig in XYZ in Lambert72, Lambert2008, TAW. • Nederlandstalig en Franstalig menu • Superieure GNSS-ontvanger van Belgische makelij: Septentrio • Extreem goede fix kwaliteit (30 satellieten) Unieke kenmerken • Supersnelle volgsnelheid van de graafbak in het beeldscherm.

• Als je een punt met de roverstok opslaat dan is dit punt meteen in het tablet van de kraan te zien ook.

• Fabuleuze gebruikers-software en tekeningen-lees-motor: ieder punt, iedere lijn, ieder oppervlak etc. is separaat aan of uit te zetten in het beeldscherm.

Graag komen wij bij u langs voor een demo met behulp van onze minigraver. 3D-GPS Belgium bv uit GEEL is de exclusieve importeur van Makin’ 3D voor geheel België. 3D-GPS Belgium bv is een zuster van 3D-GPS BV Nederland, dat over twaalf jaar ervaring beschikt in 3D-GPS met meer dan achthonderd uitgevoerde 2D- en 3D-installaties. Uniek is onze benadering van service: de ervaren verkopers van 3D-GPS bv zijn ook uw mechaniekers en geven ook de ondersteuning. Wie uw systemen verkoopt is met andere woorden ook dezelfde die opbouwt en achteraf de support verzorgt. Ook financiering is mogelijk. • www.3d-gps.be Terra

25

THEMA: INNOVATIE & DIGITALISERING

THEMA: INNOVATIE & DIGITALISERING

INNOVATIE & DIGITALISERING

Autonoom transport niet langer toekomstmuziek, maar...

Bedrijven vinden nog moeilijk personeel, dat is geen geheim. Onder meer ervaren kraanmachinisten worden stilaan een zeldzaamheid op de arbeidsmarkt. Geen wonder dat men het aanwezige menselijk kapitaal zo optimaal mogelijk wil benutten. Een interessante piste is om repetitieve transportbewegingen autonoom te laten verlopen, om zo personeel beter in te zetten.

Tekst en beeld: Sammy Soetaert

Eerste toepassingen in steengroeven en mijnbouw Autonoom rijdende voertuigen zijn in onze sector nog een zeldzaamheid, maar in andere sectoren zijn ze al langer ingeburgerd. In de industrie en in de logistiek wordt bijvoorbeeld al jaren gebruik gemaakt van AGV’s (Automated Guided Vehicles). Deze toestellen rijden volledig zelfstandig en brengen zonder menselijke tussenkomst goederen van punt A naar B. Vandaag is de technologie zo ver gevorderd, dat de toestellen via laserscanners personen of andere obstakels kunnen opmerken, vervolgens zelfstandig vertragen en zelf hun traject aanpassen indien nodig.

Ondertussen horen we het u al zeggen: in onze sector ligt dat niet zo eenvoudig.

Zeker voor graafwerken klopt dat ook. Toch zijn er wel enkele applicaties waarbij er eigenlijk krèk hetzelfde gedaan wordt als in de logistieke toepassingen: herhaaldelijk zaken van punt A naar punt B vervoeren.

We denken uiteraard aan steengroeves en lichte mijnbouw. Het precisiewerk wordt er gedaan door de kraanmachinisten, maar het afvoeren van materiaal is puur repetitief werk: puin ophalen bij de kraan en vervolgens wegvoeren.

Wel grote hinderpalen De believers zullen zeggen: moet lukken. De non-believers zullen wat terughoudender zijn en wijzen op mogelijke veiligheidsproblemen.

Daar valt wel wat voor te zeggen. Een aanrijding door een AGV van pakweg 40 kilo zal aankomen, maar als hetzelfde gebeurt door een volgeladen autonome dumper zijn de gevolgen wellicht iets ingrijpender. Daar komen nog de moeilijke werkomstandigheden bij, zoals stof en weersomstandigheden. Ook daar hoeven ze in een afgesloten logistiek centrum geen rekening mee te houden.

Bovendien moet ook de communicatie tussen voertuigen goed afgestemd zijn. Elke actor in een groeve moet voortdurend op de hoogte zijn van de positie van andere machines om aanrijdingen te vermijden. Het kan met andere woorden niet dat het communicatiesysteem uitvalt of dat er door overbelasting vertraging op deze communicatie zit. Producenten zijn evenwel volop actief met de ontwikkeling van dit soort systemen. Sterker nog: er lopen al enkele pilootprojecten. Terra kon enkele weken geleden bij een demonstratie van het TARA concept van Volvo vaststellen dat het systeem niet alleen veelbelovend is, maar ook in een praktijksetting al aan de slag is.

Opbouw De TA15 full-electric dumpers staan centraal in het TARA systeem. Zij beschikken over twee direct-drive elektromotoren, goed voor een vermogen van elk 110 kW. De 2X 12 V batterij heeft een capaciteit van 74 Ah. De laadcapaciteit van deze dumpers bedraagt vijftienduizend kilogram bij een volume van 10 vierkante meter.

Repetitieve transport- en werkbewegingen zouden geautomatiseerd kunnen worden.

26

Terra

In principe wordt beoogd om meerdere machines tegelijk in te zetten, zodat er altijd capaciteit voor handen is. Het exact aantal machines en respectieve laadstations (zoals wielladers of graafmachines) zal sterk afhangen van de beoogde productie/ transportvolumes en de transportcyclus. Het kan bijvoorbeeld starten als een kleine vloot van drie of vier machines, maar evengoed uitgroeien tot grotere vloten van vijftien tot twintig machines die gecoördineerd op de locatie worden ingezet. De vloot TA15-machines zal vanuit een centrale controlekamer op de locatie worden gecontroleerd en gemonitord. Dat brengt ons meteen tot bij een volgend punt, de vereiste randapparatuur: • Controlekamer met videobeelden: In deze fase is er absoluut nog menselijke verificatie nodig. Daarvoor wordt beroep gedaan op camerabeelden die zowel vast op de site als mobiel op de dumpers ingezet worden.

• Oplaadstations: de dumpers werken wat het laden betreft niet volgens het principe van elektrische wagens of heftrucks. Hier werd geopteerd om de machines in elke cyclus op te laden met de hoeveelheid energie die ze nodig hebben om de volgende cyclus te kunnen draaien. Het oplaadproces verloopt volledig autonoom, met behulp van een honderdvijftig kiloWatt krachtige lader die automatisch wordt aangesloten aan

de onderzijde van de TA15. De oplaadtijd varieert van ongeveer een minuut tot drie minuten, afhankelijk van de hoeveelheid energie die nodig is.

• Controletoren: om de signalen te verwerken van alle dumpers en de randcomponenten is een vlekkeloze communicatie absoluut broodnodig. Daarom is de opzet van een controletoren nodig, zodat er een voldoende dekking kan voorzien worden over het complete terrein.

• Cloudconnectie: de dumpers zijn via de cloud verbonden om zaken als onderhoud en ondersteuning bij reparaties in goede banen te leiden. Ook die infrastructuur moet voorzien worden.

Lidar werkt in principe volgens hetzelfde principe, maar hier wordt een laserpuls uitgestuurd. Het voordeel van Lidar is het gedetailleerd beeld dat er mee gecreëerd kan worden. Daar tegenover staat dat het bereik van LiDAR relatief klein is, en het kan erg moeilijk omgaan met mist, regen, sneeuw of stof. Het is dus met recht en reden dat men opteert om beide systemen in te zetten, zodat ze elkaars minpunten compenseren. Overigens komt hier de 5G problematiek op de proppen. Voor dit soort toepassingen betekent 5G een enorme stap voorwaarts. Door de mogelijkheid van 5G om het spectrum in deelgebieden op te delen, kan altijd volume vrijgehouden worden voor veiligheidscommunicatie. Bij andere communicatiemogelijkheden ligt dat moeilijker.

Toekomst?

Er zal wellicht nog veel water door de Schelde vloeien voor dit soort toepassingen overal voet aan de grond zullen krijgen, zeker in ons land. Voor de grote steengroeven in het zuiden van het land zijn er wellicht wel interessante mogelijkheden en loont het zeker de moeite om deze evolutie van nabij op te volgen. Als we even kijken naar de mogelijke projecten in grondverzet, dan is het nog meer verre toekomstmuziek. De dynamiek op dit soort werven is nog groter, waardoor er nog meer variabelen te verwerken zijn. Bovendien is ook de kostprijs van deze systemen nog relatief hoog, daarom is het voor kleinere toepassingen sowieso nog niet economisch interessant. Dat neemt niet weg dat de evoluties momenteel razendsnel gaan. De vraag rijst waar we ze voor het eerst aan het werk zullen zien in ons land. •

• Situationele aanpassingen: een werking met autonome voertuigen vereist een compleet andere benadering van de transportstromen in een steengroeve. Dat leidt voor elke situatie tot andere maatregelen. Het implementeren is anno 2022 dus absoluut nog geen seriewerk, maar maatwerk dat vereist vaak gerichte aanpassingen in het werkproces vereist.

Veiligheid via Lidar en Radar Het laatste punt brengt ons naadloos bij het thema veiligheid. Elke steengroeve is een dynamische omgeving, waar voortdurend zaken veranderen: materiaal wordt weggehaald, er bevinden zich personen en voertuigen in en rond de machines, wegen worden verlegd,... hoe kan een autonoom rijdend voertuig hier nu op inspelen?

Het antwoord ligt in een combinatie van veiligheidssystemen en moderne sensoren.

Het begint met een virtueel afgebakend gebied voor de autonome werking, waarbuiten de autonome voertuigen zich nooit kunnen bewegen. Er is ook een redundant (dubbel) noodstopsysteem dat ten allen tijde een veilige stop van het complete systeem kan garanderen, plus een verkeersmanagementsysteem dat continu de positie van alle machines volgt om de juiste verkeersstroom te garanderen. Ten slotte is er een obstakeldetectiesysteem op de TA15-machines dat bestaat uit een combinatie van LIDAR- en RADAR-sensoren die de machine helpt obstakels op het beoogde rijpad te detecteren. Radar is bekend: op de autonome voertuigen bevindt zich een zender die radiogolven uitstuurt. De omgeving zal die golven weerkaatsen. Door de tijd te meten tussen het verzenden van de golf en het ontvangen van de teruggekaatste golf, kan exact de afstand bepaald worden van het voertuig.

Momenteel lopen er al real-life projecten met meerdere elektrische dumpers.

De aansturing en monitoring van de machines verloopt vanuit een controlecentrum.

Terra

27

THEMA: INNOVATIE & DIGITALISERING

blijven. In het grondverzet is er meestal een laag risico omdat je vaak op een afgebakend terrein werkt. Voor risicovolle vluchten moet je extra vergunningen aanvragen.

Werkingsprincipe

DRONES IN HET GRONDVERZET

Sneller en goedkoper (grote) volumes bepalen Drones zien we vandaag overal opduiken. Steeds meer professionele en hobbyfotografen maken gebruik van de mogelijkheid om luchtbeelden te maken. Maar drones zijn ook een enorme hulp voor het opmeten van daken, het inspecteren van hoogspanningskabels of het bepalen van het volume van een grote hoop zand of ander materiaal.

De piloot moet continu zicht hebben op de drone.

28

Terra

Thomas Gildemyn werkt bij landmeterkantoor Teccon, één van de grotere spelers uit de sector. “Tien jaar geleden leverden helikopterdrones zware data aan maar bijna niemand had de software om die data te verwerken. Nu kunnen ook de kleinere architectenbureaus met die data werken.

Sinds 2016 begonnen de aanvragen toe te nemen en nu zien we veel vraag, zowel vanuit overheidsinstanties als van particulieren.”

Europese wetgeving Gildemyn werkt sinds 2015 bij Teccon.

Daar kreeg hij de kans om de opleiding tot

dronepiloot te volgen. “Niet iedereen is zich ervan bewust maar je hebt een licentie nodig om te mogen vliegen. Vroeger gold hiervoor de Belgische wetgeving, sinds 1 januari 2021 de Europese dronewetging.” Kort samengevat zijn risicoprofiel van de vlucht en gewicht van de drone de belangrijkste onderscheidende elementen om te bepalen welke licentie je nodig hebt. Het bepaalt ook welke afstand je moet bewaren van mensen en bebouwing.

Basisregels zijn dat er nooit hoger dan 120 meter mag worden gevlogen, dat de privacy van mensen gerespecteerd moet worden en dat de drone in het zicht van de piloot moet

Thomas Gildemyn met twee van de drones die Teccon inzet.

Volgens Desmet is het gebruik van een drone vooral handig om volumes op moeilijk te bereiken plaatsen te berekenen. “Je kan ook periodiek gegevens snel aanleveren, bijvoorbeeld voor een inventaris. Voor bulkmetingen is de drone eigenlijk standaard.

Andere toepassingen zijn het voorzien van 2d-orthofoto’s. Door foto’s aan elkaar te hangen in het softwareprogramma worden ze metrisch gemaakt waardoor je erop kan meten. Werfinspecties doen wij in principe niet maar het programma heeft er wel toepassingen voor. Je kan dan bijvoorbeeld de evolutie van een werf op verschillende dagen op elkaar leggen.”

Pieter Desmet van landmeterkantoor Buro Eyckmans doet alles wat betreft 3d-scanning en opmetingen met drones. Hij is zelf geen dronepiloot maar hij verwerkt de data.

“Wij gebruiken dronebeelden vooral om grondverzet te berekenen. De drone neemt voortdurend foto’s tijdens de vlucht en slaat de coördinaten ervan op. Er moet altijd voldoende overlap zijn tussen de foto’s.

Aan de hand van de positie van die foto’s die overlappen, kunnen we iedere pixel die we zien op de foto berekenen en er een X-, Y- en Z-coördinaat aan geven. Dan hebben we een 3d-puntenwolk. Dat ziet eruit als een gekleurde wolk met miljoenen punten. In de wolk kunnen we verschillende polygonen (kringen) tekenen. Dan geven we de software de opdracht om daar het volume of de oppervlakte van te berekenen. Om te zorgen dat we correct werken, voorzien we een aantal controlepunten die gemeten worden met een gps-toestel. We leggen dan plaatjes op de grond waar we de exacte coördinaten van kennen. Die worden in de software gelinkt aan de foto’s.”

Voor- en nadelen van een drone

Gildemyn vertelt dat ze bij een opdracht de inschatting maken of een dronevlucht aangewezen is of eerder een andere methode. “Totaalstation, GNSS of laser, hebben allemaal hun voor- en hun nadelen. Puur op nauwkeurigheid blijft een totaalstation het beste omdat dit tot op de millimeter juist meet. Maar heb je een grillig oppervlak of gaat het om gevaarlijke producten, dan is een drone een beter alternatief. Als we beslissen dat een drone de beste oplossing is, gaan we vooraf de nodige vergunningen aanvragen en het vluchtplan opmaken met traject, hoogte en aantal foto’s. Via USB wordt dit ingelezen in

Het grote voordeel van een drone is ontegensprekelijk dat die kan komen op plaatsen die moeilijk toegankelijk of gevaarlijk zijn. Bovendien werkt een drone vele malen sneller dan de klassieke manier van meten.

Stel dat je alle punten volledig moet inmeten met een toestel op een groot terrein met heel veel hopen, dan zou je heel lang ter plaatse moeten zijn. Een nadeel is dat je bij een drone een fout van maximaal vijf centimeter hebt in vergelijking met de klassieke meting. Maar dit is niet zo erg omdat je klassiek om de (halve) meter meet, hier om de centimeter. Klassiek werk je dus met een aanname met interpolatie tussen twee punten, hier heb je heel veel puntjes over die afstand. Dat compenseert

Tekst: Seppe Deckx • Beeld: Teccon, Buro Eyckmans en Seppe Deckx

In de bouwsector zijn drones al goed ingeburgerd. Denken we maar aan inspectievluchten waarbij bruggen of hoogspanningsleidingen van dichtbij bekeken kunnen worden. Ook plaatsbeschrijvingen zijn een dankbare opdracht om met een drone uit te voeren. Daarbij kan de toestand van een werf voor aanvang van de werken vastgelegd worden om discussie achteraf omtrent eventuele schade te vermijden. Ook in het grondverzet kan een drone meerwaarde betekenen voor landmeter en klant. Terra ging langs bij twee landmeterkantoren die dronevluchten uitvoeren.

de controller van de drone. De drone werkt vervolgens autonoom het vluchtplan af.”

Gildemyn benadrukt dat volumemetingen met een drone een efficiënte oplossing zijn. “Temeer daar wij als landmeter-expert een rapport kunnen opmaken dat een juridische waarde heeft. Moesten er dan naar aanleiding van de jaarlijkse stockopmetingen discussies zijn met leveranciers over geleverde hoeveelheden, kan dat gebruikt worden. Op beurzen zoals Matexpo proberen wij aanwezig te zijn om dit soort informatie te delen.”

De software berekent het volume van de aangeduide zone.

voor die fouten. De absolute waarde van een punt is zeker minder nauwkeurig. Maar omdat we meer punten hebben om een volume te bepalen, gaat het volgens mij toch nauwkeuriger zijn.”

“Een tweede nadeel is dat de drone werkt op basis van foto’s waardoor je niet door begroeiing heen kan kijken”, zegt Gildemyn.

“Als er een meter groen op een hoop staat, gaat de software de bovenkant van het groen nemen. Je kan wel gebruik gaan maken van laserscanning (lidar) maar wij kiezen toch het liefst voor het gebruik van de foto die via fotogrammetrische software omgezet wordt naar een puntenwolk.” Bovendien is een lidarsensor een pak duurder. Ook vogels zijn soms een probleem. “Vooral scholeksters vliegen achter de drone en vallen hem aan, zeker in het broedseizoen. Bij regen vliegen we niet, bij meer dan vier Beaufort ook niet. Het ideale is een bewolkte maar niet te donkere dag. In de zomer is het beste moment rond de middag omdat de zon dan hoog staat en er geen slagschaduw is. Iets dat minder gekend is, is dat de zon een magnetisch veld uitstuurt. De sterkte hiervan wordt aangegeven in de KP-index. Als die KP-waarde te hoog is, kan dit het kompas in de drone verstoren. We controleren dit steeds voor een vlucht.”

Investering loont De kostprijs voor het gebruik van de dronetechniek wordt vooral bepaald door het aantal manuren dat nodig is. “Voor grotere terreinen met meerdere hopen zal de drone al snel een stuk goedkoper zijn”, volgens Gildemyn. “Ook het gevraagde resultaat speelt een rol. Wil de klant enkel een puntenwolk of wil hij verwerkte data waarbij wij moeten karteren?” Desmet stelt dat ook de ligging van het terrein een deel van de kost bepaalt. “Zit je dicht bij een luchthaven of in een industriegebied, dan gaat de aanvraagprocedure voor je vlucht moeilijker zijn en meer administratie vragen.” •

Pieter Desmet bereidt de drone voor op zijn vlucht.

Terra

29

TREKKER VAN DE MAAND

ACTUEEL

De L350 H wiellader kreeg een grondige update.

ACTUEEL

Volvo Days 2022: focus op elektromobiliteit Volvo Construction Equipment bevestigde tijdens de Volvo Days editie 2022 opnieuw het engagement richting duurzaamheid. Elektromobiliteit moet daarin het speerpunt worden. Dat kon niet beter geïllustreerd worden door de lancering van de 22-tons EC230 Electric, maar ook bij de andere modellen viel er veel nieuws te rapen.

Tekst: Sammy Soetaert • Beeld: Volvo Construction Equipment

EC230 Electric Zijn we al zover dat elektrische graafmachines zelfs in dit segment de eerste keuze worden?

Neen, daarvoor is het wellicht nog net iets te vroeg. De lancering van de EC 230 Electric is

nog niet gepland voor de brede markt, wel wordt de machine proefmachine momenteel al ingezet bij een klant in Noorwegen. De bedoeling is om de machine vanaf 2023 op specifieke markten te lanceren.

De EC 230 Electric wordt één van de paradepaardjes in de elektrische vloot van Volvo Construction Equipment.

32

Terra

De EC 230 werd ontwikkeld met de conventionele EC 220 E in het achterhoofd.

Gebruikers zullen merken dat veel eigenschappen, zoals de afmetingen, de mogelijke uitrustingsstukken en de technische prestaties, dezelfde zijn voor beide machines.

Zo is het elektro-hydraulisch systeem en de hydraulische pompen dezelfde bij beide modellen. Dankzij de installatie van de accu’s, die twee ton extra opleveren, is het tegengewicht achteraan lichter geworden, zonder dat ingeboet werd op het evenwicht van de machine of de gewichtsverdeling.

De dieselmotor van de EC 220 E wordt vervangen door vier accupacks met een gecombineerd vermogen van 264 kiloWatt, waardoor de graafmachine een werktijd heeft van vier tot vijf uur, uiteraard afhankelijk van de intensiteit waarmee de machine gebruikt wordt. Omdat de hydropompen niet rechtstreeks aangedreven worden door een elektromotor, wordt er ook geen elektriciteit verbruikt als de operator niet met de machine

aan de slag is. Gebruikers hoeven zich overigens geen zorgen te maken over de kwaliteit van de lithium-Ion batterijen, want zij werden getest door Volvo Trucks op hun performantie. Het batterijbeheersysteem werd vervolgens netjes in functie van de toepassing geoptimaliseerd, zo kwam er een temperatuurscontrole om de temperatuur van de batterij -wat mee de basis vormt voor diens efficiëntie- voortdurend te controleren.

Wie toch graag nog wat meer zekerheid heeft over de mogelijke werkduur, kan ook een optioneel extern powerpack verkrijgen.

Daarmee kan de machine eender waar van energie voorzien worden.

Met zijn 264 kiloWatt voor 22 ton kan deze machine in principe alles wat een conventionele machine in deze categorie kan, met eenzelfde graafkracht en dezelfde hefcapaciteit. Dat dit bij veel lagere geluidsniveau gebeurt -de fabrikant maakt zich sterk dat de geluidsdruk gehalveerd wordt- en dat de uitstoot gereduceerd wordt maakt dit een zeer boeiende machine om van nabij te volgen de komende maanden en jaren.

Wat de compacte machines betreft zit Volvo overigens al prima gepositioneerd, met een compleet gamma graafmachines en wielladers. Enkele voorbeelden vormen de elektrische ECR 25, de L25 en de eerder gelanceerde L20 met capaciteit van vijf ton.

Tijdens de Volvo Days kwamen daar nog twee types bij: de elektrische uitvoeringen van de ECR 18 en EC 18E. Het bedrijf gaf overigens aan dat het tegen 2030 35% van

haar machines full-electric en dus emissievrij wil uitvoeren.

L350 H2 wiellader De L350 H2 wordt het werkpaard onder de wielladers, met een aantal innovaties die erop gericht zijn om de productiviteit te verhogen, het brandstofverbruik te verlagen en de onderhoudskosten te verlagen. Zo wordt er gewerkt met een hogere hydraulische druk, wat leidt tot tien procent snellere werkcycli en een hogere productiviteit. De hogere druk leidt overigens niet tot meer brandstofverbruik, want er is een aanzienlijke compensatie dankzij nieuwe hef- en stortcilinders.

De nieuwe transmissie beschikt voorts over nieuwe assen en reductoren die de facto een OptiShift transmissie van de derde generatie creëren. Deze technologie is al ingezet op de laders van het gamma, van de L110H2 tot en met de L260H2 en heeft ondertussen dus zijn deugdelijkheid bewezen.

Als interessante toevoegingen vermelden we nog de automatische remfunctie bij het achteruitrijden en een koppelomvormer met directe aandrijving. Samen met een slimme afkoppeling van de brandstoftoevoer, leidt dit tot een verhoging van het brandstofrendement tot vijftien procent. Die efficiëntie kan verder verhoogd worden door een geoptimaliseerde schakelstrategie en de nieuwe omvormer. Dit levert een hoger vermogen dat op zijn beurt tot 22 procent meer trekkracht kan leiden, afhankelijk van de gekozen versnelling en de snelheid van de machine.

Volvo Construction Equipment had ook ‘onderhoud’ met rood aangestipt voor deze update van de L 350 H2. De bijgewerkte versie zou over langere onderhoudsintervallen moeten beschikken, met een verdubbeling tot duizend uren voor de motor en vierduizend voor het verversen van de olie. Dit is onder meer te danken aan de standaard gemonteerde koelers met filtering.

Innovatie voorop De Load Assist toepassing, toegankelijk via het Volvo Co-Pilot scherm in de cabine, verhoogt de efficiëntie en beschikbaarheid van de lader door verschillende gegevens te centraliseren. Dat is bijvoorbeeld het geval voor het optionele TPMSbandencontrolesysteem, dat via Load Assist kan gemonitord worden. De bandenspanning en -temperatuur kan dus vanuit de cabine geverifieerd worden, wat de gebruiker helpt om de levensduur van de banden te verlengen en brandstof te besparen.

Dankzij het geïntegreerde weegsysteem kunnen machinisten de lading van de laadbakken en de aard van het materiaal dat wordt vervoerd of geladen, controleren en in real time tonnagedoelen instellen. De toepassing Operator Coaching Advanced helpt machinisten dan weer om het volledige potentieel van de machine te benutten door realtime informatie te verstrekken, zodat machinisten met een optimale productiviteit en brandstofzuinigheid kunnen werken en de slijtage van de machine kunnen beperken.

Ook productiviteitsrapporten dragen verder bij om de machine efficiënt in te zetten. • Terra

33

UIT DE OUDE DOOS VAN...

UIT DE OUDE DOOS VAN ...

de familie Vandendaele Van boutenbouwer tot hijskranen specialist, het klinkt als een grote stap maar dat was het allerminst voor de familie Vandendaele uit Oostende. Voor het prille begin moeten we deze keer terugkeren naar eind de jaren veertig. Na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog bleef de Duitser Helmut Erich Plaep in België hangen. Hij hervatte zijn beroep dat hij al voor de oorlog in Duitsland uitvoerde, namelijk het bouwen van houten plezierboten. Hij werd niet alleen verliefd op België maar viel ook voor de charmes van Clementine Schockaert, waarmee hij samen een dochter zou krijgen, Christiane Plaep.

Tekst en beeld: deoudedoos.be

Christiane leerde jaren later Emiel Vandendaele kennen en die stapte mee in de zaak. Het bouwen van boten werd afgebouwd en tot slot helemaal stilgelegd.

Het hout werd te duur en de markt van houten boten stuikte ineen. Men was zich daarnaast ook al gaan specialiseren in het onderhoud en herstellen van boten. Het bedrijf ging in 1962 verder onder de naam Noordzee Jachtwerf. Hiervoor hadden ze een Porsche trekker aangekocht die voorzien was van een lier om de boten uit het water te winden. Men had dan zelf speciale karretjes geconstrueerd om de boten beter aan land te brengen.

Deze boten werden natuurlijk groter en groter, begin jaren zeventig kwam er daarmee

Verder op pagina 36 ›

Hoe alles begon voor Noordzee Jachtwerf, helemaal achteraan stichter Helmut Plaep, bovenop de piepjonge Eric Vandendaele en op de Porsche trekker diens vader Emiel.

Terra

35

UIT DE OUDE DOOS VAN...

al een sterkere trekker een M.A.N Ackerdiesel van dertig pk met vierwielaandrijving, overgenomen van een lokale landbouwer. In de jaren zeventig zagen we dan ook de eerste hijskraan verschijnen, een Engelse Coles geschikt om zestien ton te heffen. Ook zoon Eric kwam ondertussen mee in de zaak.

Met behulp van de Coles hijskraan, een Galion van 15 ton en zelfs een 35 ton sterke Amerikaanse Grove hijskraan, haalde het bedrijf steeds grotere werken binnen.

Een goed voorbeeld is het herstellen en onderhoud van de ferry’s voor de Regie voor

UIT DE OUDE DOOS VAN...

Maritiem Transport, of kortweg RMT. Dit was een Belgisch staatsbedrijf dat veerdiensten onderhield tussen Oostende en de Engelse kust. Helaas besloot voormalig minister voor vervoer Michel Daerden in 1997 de stekker hieruit te trekken.

Ook voor het chemisch bedrijf UCB ( Union Chimique Belge) te Zandvoorde hebben de hijskranen heel wat werk verzet. Het was ook hier dat de eerste Liebherr van 100-ton voor het eerst ingezet werd voor onderhoudswerken. Liebherr is tot op vandaag, samen met Demag hofleverancier

van het bedrijf. Daartussen kwam wel nog eens enkele Krupp kranen,een P&H en een Faun.

In 1992 breidde de haven van Oostende verder uit en was men genoodzaakt om uit te kijken naar een nieuwe vestiging.

Het bedrijf besloot de scheepswerf achter zich te laten en zich verder te richten op de uitbreiding van het hijskranenpark, dit onder de naam Noordzee kranen en transport. Het werk kwam vlot binnen, ook de niet alledaagse werken zoals het op de sporen plaatsen van een ontspoorde trein

in 1994 in het station van Oostende. In 1996 was men letterlijk in de zevende hemel, wanneer men de kerktoren van de Onze-Lieve-Vrouw-OnbevlektOntvangenkerk naar beneden mocht halen. Van uit de hemel naar de begane grond, het kan snel gaan ook voor een vliegtuig van luchtvaartmaatschappij ART. Het gebeurde helaas ook echt in 2001, toen enkele wielen afbraken tijdens de landing en het toestel van de landingsbaan schoof. Hierbij werden drie hijskranen van Vandendaele ingezet om het vliegtuig te bergen.

Voor het transport van eigen materiaal of goederen die moeten gehesen worden, kocht men allereerst een Scania 143H, nog enkele Scania trekkers volgden. Maar met Recon Trucks als buurman is men medio jaren ‘90 overgeschakeld op Volvo trucks.

In 2003 stapt Erics’ zoon Mathias mee in de zaak, ook zijn zoon Thomas weet in 2004 mee de zaak te versterken.

Mathias neemt hoofdzakelijk de planning en het administratieve gedeelte op zich, terwijl Thomas de werfbezoeken op zich

neemt. Maar Thomas schuwt ook het werken met de kranen niet en springt bij waar nodig. Het bedrijf beschikt ondertussen over zeventien mobiele hijskranen gaande van veertig ton tot maar liefst vierhonderd ton!

Daarnaast staat ook nog een kleinere Unic spinkraan, een Liebherr LTR 1060 rupsbanden hijskraan en twee mobiele Liebherr MK 88 torenkranen ter beschikking. In enkele jaren tijd wisten de gebroeders Vandendaele het bedrijf dan ook letterlijk en figuurlijk naar een nog hoger niveau te hijsen! •

De eerste 100-ton Liebherr aan het werk bij de UCB te Zandvoorde.

ADVERTENTIE Emiel begin jaren 70 boten aan het binnen halen met hun M.A.N Ackerdiesel trekker.

BUILT TO PERFORM BUILT TO BE STRONG

LDSR 300

Een prima keuze voor uw wiellader: Zwaar transport eist een excellente stabiliteit en stevigheid.

Gemaakt om te presteren op de zwaarste ondergronden.

Premium rubberkwaliteit die bestand is tegen inrijdingen.

Uitstekende tractie.

De 15-ton Galion hijskraan eind jaren 70.

36

Terra

De 35-ton Amerikaanse Grove hijskraan aan het werk in 1986.

Een huzarenwerk in 1996, de Onze-Lieve-Vrouw-OnbevlektOntvangenkerk ontdoen van haar toren.

www.forrez.com

Terra

37

TERUGBLIK

TRIMBLE EARTHWORKS De nieuwe referentie in machinesturing

TERUGBLIK

Unimog, het Zwitsers zakmes van Mercedes-Benz

Meer informatie? Contacteer ons via info@sitech-belgium.be of +32(0)9 277 16 00 www.sitech-belgium.be

AL MEER DAN 30 JAAR DÉ EXPERT OP HET GEBIED VAN 100% BILOGISCH AFBREEKBARE / PFAS VRIJE SMEERMIDDELEN

Unimog kan bogen op liefst 75 jaar ervaring in zowat alle sectoren: burgerlijke bouwkunde, grondverzet, bosbouw, landbouw, industrie, landsverdediging, hulpdiensten,… Dit veelzijdig voertuig werd voor het eerst op papier gezet in de herfst van 1945 na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog.

Tekst en beeld: deoudedoos.be

Tractor of vrachtwagen?

Referenties op te vragen!

Neem gerust contact met ons op voor GRATIS bemonstering, advies en begeleiding van alle merken olie!

Michael Anslijn +31 (0)6-23 037 020

Duport Lubricare B.V. | Archimedesstraat 9 Dedemsvaart | www.duportlubricare.nl || +31 (0)523 -619892

Albert Friedrich was hiervoor verantwoordelijk, in de oorlogsjaren had hij al de leiding gehad over de afdeling vliegtuigmotoren bij Daimler-Benz AG. Samen met Heinrich Rößler werden de eerste schetsen op papier gezet. Men had immers een project binnengehaald waarbij men een landbouwvoertuig moest ontwikkelen om de moeilijkere te bereiken landbouwvelden ook te kunnen bewerken. Na de oorlog heerste er immers voedselschaarste, ieder stuk te bewerken landbouwgrond was dus meer dan welkom.

In 1946 zag de eerste UNIversal MOtor Gerät (dat wil zeggen gemotoriseerde multipurpose machine) of kortweg UNIMOG het levenslicht. Hans Zabel, een ingenieur van bij Mercedes-Benz te Gaggenau die vanaf het begin bij het project betrokken

Verder op pagina 41 ›

De U 2450 het sterkste werkpaard van Unimog in 1995.

Terra

39

TERUGBLIK

was had deze naam bedacht. Dit voertuig leek wat op een kruising van een tractor en een vrachtwagen, een voertuig dat dus voor meerdere doelen kon ingezet worden. Als krachtbron stak een Daimler 1.7 liter benzinemotor onder de motorkap, gecombineerd met een ZF versnellingsbak voorzien van vier versnellingen. Er kon een topsnelheid van vijftig kilometer per uur behaald worden. De U1 was daarnaast ook al vierwiel aangedreven!

Heinrich Rößler ontwikkelde vervolgens een zesgang versnellingsbak, wat de Unimog concurrentieel maakte. Deze Unimog werd geproduceerd bij Erhard & Sohne een bedrijf dat voordien actief was in zilverwaren. Dit kleine bedrijf had natuurlijk niet de capaciteit om een serie productie op te starten.

Door de goede contacten met DaimlerBenz, hoopte men erop om de Unimog te kunnen onderbrengen in de Mercedes-Benz vrachtwagenfabriek te Gaggenau. Maar die hadden hun handen al vol en hadden dus ook geen oog voor deze bijzondere trekker.

DE LEVERANCIER VOOR AL UW FILTERS!

NIEUW! Tigerbite 400 mini breker www.tigerbitebenelux.be

DE MARKTLEIDER VOOR MINI- EN MIDI ZEVEN

De Unimog U2010 uit 1951.

Serieproductie

• • • • • •

20 verschillende modellen snel uit stock leverbaar budgetvriendelijk eigen demo site met 12 machines afspraak op zaterdag mogelijk oplossingen op maat Contacteer ons voor meer info, demo’s, bedrijfsbezoek, ...

Ontdek ons volledig gamma op onze website!

WWW.FLEXIEVER.BE +32 9 224 91 00 info@flexiever.be

www.flexiever.be | Nieuwendorpe 14, 9900 Eeklo | +32 9 224 91 00 | info@flexiever.be

De gebroeders Boehringer uit Württembergse Göppingen, een werktuigenbouwer zag hier wél brood in. De Unimog werd nog wat verfijnd en ontworpen met een 25 pk sterke Daimler-Benz OM636 dieselmotor, wat resulteerde in een eerste serieproductie van de Unimog U70020 in 1948. Met een prijskaartje van 13.800 Duitse Mark of omgerekend zo’n € 7.056 was de Unimog destijds niet bepaald goedkoop te noemen.

Om rendabel en concurrentieel te blijven moest de productie dan ook drastisch vergroot worden, wat voor een kleine producent als Boehringer niet haalbaar was.

De band met Daimler-Benz was nog niet doorgeknipt, te danken aan de MercedesBenz motoren die in de Unimogs staken.

Nieuwe onderhandelingen werden gestart, wat resulteerde in een overname door Daimler-Benz. In 1951 rolde dan alsnog een eerste Unimog van de band uit de MercedesBenz fabriek te Gaggenau. De Unimog U2010 had het levenslicht gezien. In 1953 volgde al de productie van de 401 met de korte 1720 millimeter wielbasis, de eerste met de gekende Mercedes-ster op de frontgrill, naast het ossenkop symbool van Boehringer.

Daarnaast had je ook de 402 met de iets langere 2120 millimeter wielbasis. In 1956 kwam diens opvolger op de markt de Unimog 411. Op dat moment waren er al maar liefst 16.250 Unimogs van de band gerold. De

Verder op pagina 42 ›

Een echte allrounder, die ook in de wegenbouw aan de slag kon.

De Unimog U1300 L als overwinnaar in de Parijs-Dakar rally van 1985.

Schmidt wist heel wat aanbouwelementen te leveren, zoals deze sneeuwruimer.

Terra

41

TERUGBLIK

open cabine maakte ook stilletjesaan plaats voor een gesloten cabine. De eerste Unimog gebouwd op een langer chassis tot 2900 millimeter verliet in 1955 de fabriek als het S-model. Het voertuig vond zijn weg in de defensies van meerdere landen, maar er bestond ook een civiele uitvoering. Dit model werd tot 1980 geproduceerd en werd meteen ook het populairste model uit hun geschiedenis.

Het zware werk Heel wat modellen zouden nog volgen, een bijzonder mijlpaal was toch wel de Unimog 425 of ook wel bekend onder het type U120. Deze kwam vanaf 1975 op de markt voor het iets zwaardere werk nog, het heavy duty model. Kenmerkend voor de 425-serie is het ontwerp van de nieuwe hoekige cabine. Een korte, ruime en verhoogde cabine, die een moderne en functionele werkplek bood met een hoog rijcomfort.

Oorspronkelijk was hij 120pk sterk maar in 1976 werd hij voorzien van een 125 pk sterke zescilinder 5,7 liter motor. Na de lancering van de Unimog-series 425 en 435 heeft Daimler-Benz de modelbenamingen gereorganiseerd. De Mercedes-Benz Unimogmodellen heten vanaf dan aan U 600/L, U 800/L, U 900 en U 1100/L, U 1300/L, U 1500 en het vlaggenschipmodel de U 1700/L met een motorvermogen van 168pk.

De letter L staat voor een versie met lange wielbasis, aangezien de meeste modellen verkrijgbaar waren in twee varianten qua wielbasis. Terwijl de Unimog met ronde cabine als lichte serie wordt geclassificeerd, werden de nieuwere series met vierkante cabine onderverdeeld in middelgrote en zware series op basis van hun toelaatbaar totaalgewicht, en overlappen sommige motoren elkaar.

en één van diens opvallendste kenmerken is de mogelijkheid om diverse werktuigen aan of op te bouwen. Met vier aanbouwzones: vooraan, achteraan, bovenop en tussen de twee assen. De aandrijving van de aanbouwelementen kon mechanisch via één van de drie aftakassen, maar ook mechanisch via PTO, alsook nog via het hydraulisch systeem van de Unimog zelf.

Zo waren de mogelijkheden ontelbaar: sneeuwruimmateriaal van Schmidt voor tijdens de wintermaanden, veegborstels, taludmaaiers, strooiers,... waren mogelijk.

Of wat dacht u van een Schaeff laadkraan voorop of achterop. Ook Klaus graafmachines behoorden tot de mogelijkheden medio jaren negentig. Werner leverde op zijn beurt dan weer lieren om in de bosbouw ingezet te worden. We vermelden ook nog de Saku veegmachines, Optimal boomverplanters, diverse houthakselaars,… Je kon het zo gek niet bedenken of het bestond voor de Unimog.

Met het Zweiweg Locatrac systeem kon je de Unimog zowel op de weg als zelfs op

treinsporen inzetten. Lambert wist dan ook heel wat van dergelijke conversies te leveren aan ondermeer de MIVB, D’Ieteren , de Antwerpse haven,… .

De Unimog beschikt over een bijzondere constructie van het chassis, dat heel kort en stijf is. Alle hobbels worden dan ook opgevangen door lange schroefveren tussen de starre assen en het chassisframe.

Door de assen goed te lokaliseren met behulp van langsarmen konden die veren en de schokdempers zich helemaal focussen op het opvangen van oneffenheden.

Sinds 2002 wordt de Unimog gebouwd in de Mercedes-Benz truckfabriek in Wörth am Rhein. Deze multifunctioneel inzetbare voertuigen zijn in België al sinds 1952 en zelfs tot op heden ingevoerd door de firma Lambert & Cie uit het Waalse Rhisnes nabij Namen. Het is dan ook al zeventig jaar dat Lambert & Cie ervoor zorgt dat de Unimog zijn sporen verdiende op de Belgische markt. •

Voor het zwaardere werk kwam deze Unimog U120/425 op de markt in 1975.

Als het er écht om gaat kies je voor de beste.

Takeuchi is betrouwbaar en onverwoestbaar. Klaar voor elke klus. Met de slimste Japanse technologie afgestemd op jouw wensen. Zo heb je altijd totale controle en presteer je maximaal. Werken én winnen doen we samen!

Tot het einde van de productie in Gaggenau waren de grootste Unimogs, de U2450 L 6×6 met een toegestaan totaalgewicht van 17 ton. Zij zagen in 1995 voor het eerst het levenslicht. Verder had je dan ook nog de U 2400 TG met een toegestaan gewicht van maar liefst 18 ton. Dat de Unimog op alle terrein kan presteren bewees hij in der loop de jaren. Ook op TV zag u wellicht al voorbijkomen, bijvoorbeeld toen hij de Parijs-Dakar van 1985 won of wanneer door de extreme droogte overal ter wereld onoverzienbare bosbranden ontstaan. Ook dan ziet u massaal deze Unimogs uitrukken in de gevarenzone.

Het Zwitsers zakmes van Mercedes-Benz De Unimog is een multifunctioneel voertuig

42

Terra

TOTALE CONTROLE, ALTIJD EN OVERAL

Kom naar onze stand! 3-4 sept 2022

Een Unimog 406 aan het werk met een hydraulische frontlader.

part of Verhoeven International

takeuchibenelux.com