Akkerbouwkrant Mei 2018

Akkerbouwkrant INNOVATIE & ONDERNEMEN

AkkerbouwActueel.nl

# 2 - mei 2018

Deze krant is een speciale uitgave van Prosu Media Producties voor akkerbouwers in Nederland.

Teeltoptimalisatie DOSSIER:

MECHANISATIE

IN DEZE EDITIE O.A. BEDRIJFSREPORTAGE WATERMAN ONIONS P.2

BODEMBEHEER N-XT SOIL SERVICES P.4 PROJECT: TRIJNTJE P.6

GEWASBESCHERMING ACTUELE AKKERVRAAG P.8 CANVAS P.22 PROLONG XP P.24

MECHANISATIE

TREFFLER WIEDEG

GREENBOT P. 10

“Constante druk zorgt voor optimaal resultaat” De Treffler wiedeg heeft de laatste anderhalve decennia – met name in biologische onkruidbestrijding – wereldwijd een flinke opmars gemaakt. Ana en Jos Pelgröm zijn verantwoordelijk voor het Nederlandse dealerprogramma en zij verwachten dat de Treffler onkruideg komende tijd ook voor een revolutie in het gangbare circuit gaat zorgen. En dat heeft dan met name te maken met het steeds grilliger wordende klimaat. Jos Pelgröm: “Zowel in Denemarken, België en Nederland zijn er eggen verkocht aan de suikerindustrie en voor de cichoreiteelt, die beide kampen met probleemonkruiden.

Ook gebruiken veel gangbare akkerbouwers de eg om in het voorjaar de ‘korst’ te breken. Jaarlijks komen er steeds meer Trefflergebruikers bij in ons land.”

De opmars van de Treffler wiedeg komt vooral doordat deze anders gebouwd is dan de meeste onkruideggen. Het grote verschil zit hem met name in de flexibiliteit van de tanden. “Vrijwel alle onkruideggen die op de markt zijn, hebben een krulveer bovenin zitten. Zodra de stand van de tand verandert, verandert ook de druk op die tand omdat er meer spanning op die veer komt. Dat is heel lastig, omdat je bij

het eggen nooit te maken hebt met een vlak terrein. Zeker als het gaat om ruggenteelt, zoals bij aardappelen of wortelen. Dan ben je altijd bezig met links en rechts te weinig of te veel eggen, een toer om alles goed afgesteld te krijgen. Het markante van de Treffler onkruideg is dat onafhankelijk van de positie van de tand de druk constant blijft.

Alle tanden passen zich door de veerophanging aan de ondergrond

aan, terwijl je centraal de veerdruk vanuit de trekker hydraulisch kan instellen. Door deze instellingen kun je het gewenste resultaat op elke tand bereiken”, aldus de eigenaar van Man@Machine die twee jaar geleden als officiële dealer in het Treffler-programma is gestapt.

MAATWERK Een ander belangrijk aspect is dat het Duitse merk geen eggen op voorraad produceert. “Ze maken een eg op maat. Elke teler heeft specifieke wensen, zeker als ze werken met vaste rijpaden of bij beddenteelt is het belangrijk dat je een eg hebt die is aangepast op jouw zaai- of teeltsysteem.”

DIEPTEREGELING De nieuwste innovatie op de onkruideg moet de diepteregeling worden, zo verklapt Jos Pelgröm die heel regelmatig op demonstra-

COLUMN GROENE VINGERS EN LAARZEN P.14

TEELTOPTIMALISATIE ALLIANCE GROEP P.14 ties en bijeenkomsten laat zien wat de meerwaarde is van de Trefflereg. “Er komt dit jaar nog een wiedeg met automatische diepteregeling op de markt. Door middel van sensoren wordt constant de werkdiepte gemeten. Daar is steeds meer vraag naar, omdat met het terugdringen van de chemische onkruidbestrijding telers uit zowel de biologische als de gangbare sector op zoek gaan naar alternatieven en dan zien dat deze manier van eggen een prima manier is om de teelt verder te optimaliseren.” ■ MEER INFORMATIE OVER DE TREFFLER WIEDEG? Man@Machine Ana en Jos Pelgröm T: 06 - 3003 5123 E: info@manatmachine.com W: www.manatmachine.com/nl

PRECISIELANDBOUW MODERN SCHOFFELEN P.16

DUURZAAM ONDERNEMEN AAN TAFEL BIJ...

JOOP VEDELAAR P.18

BEMESTING OCI EXACOTE P.20

GRONDBEWERKING GPS-KILVEREN P.26

BEDRIJFSPORTRET SUPERGAZ P.28

BEWARING TOLSMA P.30

Uitgelichte artikelen...

Greenbot: trekker van de toekomst MECHANISATIE 10

GPS-kilveren GRONDBEWERKING 26

Gas service 2.0 BEDRIJFSPORTRET 28

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

2 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

BEDRIJFSREPORTAGE

WATERMAN ONIONS:

“Duizend gulden, een auto en een fiets” Ooit begon het met een droom en vervolgens besloten Wim en Erik Waterman die droom uit te laten komen door op 1 januari 1998 te verhuizen en hun eigen bedrijf ‘Waterman Onions’ te starten in Emmeloord: “We zijn letterlijk met heel weinig gestart en met nog duizend gulden in de broekzak, fiets en een auto aan dit avontuur begonnen. Wim kwam met het idee bij mij om een bedrijf te beginnen dat zich puur op uien zou richten. Ik was net afgestudeerd aan de HAS en had een mooie baan bij Tolsma. Ik twijfelde dus even, maar uiteindelijk heeft mijn liefde voor de ui het gewonnen.”

De passie die Erik en Wim Waterman hebben voor het product dat zij verkopen is groot.

Opgegroeid op het sorteer- en verwerkingsbedrijf van hun vader in Zeeland, is de ui al sinds de kinderjaren een begrip voor de broers.

“Na de watersnoodramp in 1953 is onze vader in 1957 in het Zeeuwse dorpje Waarde begonnen met het verpakken en sorteren van aardap-

pelen, uien en wortelen. Dat begon heel klein en is langzaam maar zeker uitgegroeid tot een professioneel bedrijf. Dat nam een vlucht in de jaren ’60 toen we ons gingen specialiseren in het verwerken van aardappelen en uien. In de jaren ’80 moest het bedrijf stoppen vanwege dorpsuitbreiding. De handelsactiviteiten bleven bestaan, maar de verwerking lag in die jaren stil”, zo

vertelt Erik die uit een gezin van tien kinderen komt.

AMBITIE Hij en Wim zijn de jongste Waterman-telgen uit dat gezin en hadden beiden de ambitie om hetgeen dat hun vader had opgezet voort te zetten. “Na wat zoeken is dat Flevoland geworden. Eerst een klein bedrijf op industrieterrein De Munt in Emmeloord, later vanuit onze huidige locatie vlakbij de A6.

Beide onder de naam Waterman Onions.”

“SPECIALISEREN WAS DE ENIGE LOGISCHE STAP”

De keuze om de aardappelen links te laten liggen en vol voor de uien te gaan, komt deels voort uit de keuze die hun vader al gemaakt had. “De aardappels werden steeds fabrieksmatiger en toen hebben wij definitief de keuze gemaakt om ons op uien te richten. Het zijn ook eigenlijk twee totaal verschillende producten: de één houdt van vocht en voor de ander is vocht zijn grootste vijand. Ook qua bewaring en sorteren zijn er duidelijke verschillen, waardoor specialiseren de enige logische stap was. De liefde voor de ui zat kennelijk wat dieper dan het gevoel voor de aardappel”, vertelt hij lachend.

PASSIE VOOR DE UI Het bedrijf laat zich anno 2018 nog steeds het best typeren als een organisatie met ‘passie voor de ui’. “De drive, de visie om het beste uit het product, de klant en de leveranciers te halen. We willen het vandaag altijd beter doen dan gisteren. Concreet betekent het dat we groeien en bloeien door er veel liefde in te stoppen. Op het moment dat passie, vertrouwen, ondernemerschap en het Zeeuwse ‘ik worstel en kom boven’ credo samenkomen, dan krijg je vanzelf waardering.”

DE WATERMAN-UI Het uithangbord van het familiebedrijf is de WatermanUi geworden. Volgens Erik Waterman onderscheidt die zich op drie vlakken van andere uien:

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

“Kwaliteit is één, maar dat roept iedereen. Om dat waar te kunnen maken, moet je zorgen dat het product juist in moeilijke tijden ook blijft presteren. Door alle bedrijfsprocessen van inkoop, ontvangst, drogen en opslag en het sorteerproces continu te blijven verbeteren lukt het ons telkens weer om er bovenuit te springen.

De Waterman-Ui, die in het zakje zit, wordt steeds meer herkend en gewaardeerd door onze klanten wereldwijd.”

“Dat kan je alleen bereiken door als bedrijf alle schakels in de keten en je bedrijfsprocessen verder te optimaliseren en ook de uienteler mee te nemen in dat verhaal en een duidelijke vertaalslag durft te maken naar de uiteindelijk klantwens. Wij drukken akkerbouwers dan ook altijd op het hart, dat hun ui een soort Floortje Dessing is. Hij gaat soms met een erg lange reistijd (vier weken container zeetransport) de gehele wereld over. Die teler moet vooraf een teeltdoel hebben en beseffen dat het al begint met een juiste teelt. Een uienteler wil immers altijd het beste eruit halen, maar kennen nog veel te weinig van de klanteneisen van de door hun geteelde uien. Door ze eerder daarbij te betrekken, ontstaat een kwaliteitsstrategie die beter aansluit met de kwaliteitsnormen van de uiteindelijke klant waar ook ter wereld. Wij als Waterman hebben hier ook sterk op ingezet doordat

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 3

mei 2018

wij inmiddels met twee eigen inkopers zoveel mogelijk direct de boer op gaan”, aldus Waterman.

TEAMWERK Het succes zit hem volgens Erik Waterman dus in het contact met zowel de teler als de ketenpartners die daarna komen. Maar dat succes is tegelijkertijd de grootste valkuil: “We zijn hard gegroeid zodat Wim en ik het niet allemaal meer zelf kunnen doen. Het is dus extreem belangrijk om goede mensen om je heen te verzamelen. Wij zijn dan ook bijzonder trots op alle medewerkers die zich dagelijks met passie voor de ui voor ons bedrijf inzetten. Mede dankzij hen zijn we wie we nu zijn.”

Waterman benadrukt dat zijn bedrijf niet pretendeert de wijsheid in pacht te hebben, ook de collega-ondernemingen verrichten uitstekend werk: “De ui is één van de drie belangrijkste akkerbouwgewassen geworden, een ui is in heel veel bouwplannen van levensbelang. Het is niet voor niets dat ons land de wereld grootste exporteur van uien is. Dat kan je nooit alleen. Iedereen die in de sector werkt, draagt daaraan bij.”

“DE UI IS ÉÉN VAN DE DRIE BELANGRIJKSTE AKKERBOUWGEWASSEN VAN NEDERLAND”

UITBREIDING De uitdaging voor de komende jaren is volgens Waterman dat de ruimte die er is om te groeien goed benut wordt. “Er is een uitbreiding richting de gebieden waar niet op kleigronden geteeld wordt. Die tendens zal zich de komende tijd doorzetten. Grondgebonden ziekten zijn daarbij de grootste bedreiging.

Toen wij in 1998 in Emmeloord begonnen, was het areaal circa 12.500 hectare, in 2017 was dit gegroeid tot circa 26.500 hectare.

Tegelijkertijd is de export gegroeid van circa 600.000 ton naar bijna 1.100.000 ton. Een super prestatie van onze uiensector.”

Na enkele goede jaren is er Europees gezien momenteel een wat lagere prijs. “De prijzen zul-

len, zoals de geschiedenis ons ook al geleerd heeft, afhankelijk door vraag en aanbod steeds sterk kunnen blijven fluctueren. De toekomst ziet er echter nog altijd rooskleurig uit. Als je de afgelopen tien jaar bekijkt, dan zijn uien nog steeds een van de meest renderende akkerbouwgewassen. Ik denk dat de export over tien jaar verder groeit naar 1,5 miljoen”, zo voorspelt Waterman.

OPEN DAG Op 16 juni 2018 wordt iedereen van binnen en buiten de sector uitgenodigd om de open dag, die in het kader van het twintigjarig bestaan wordt georganiseerd, te bezoeken. En ook dat wordt weer geen gewoon jubileumfeest: “Sommige bedrijven organiseren

een open dag om zichzelf in de etalage te zetten. Dat is leuk, maar wij wilden iets anders. Wij gaan namelijk een bedrijven- en banenmarkt organiseren waarbij ketenpartners een stand hebben.

De teler is daarbij onze belangrijkste doelgroep, maar we hopen ook burgers en buitenlui te ontvangen. Daarnaast vinden we het belangrijk dat onze klanten, telers en leveranciers met vrouw en kinderen langskomen. Zodat iedereen kan zien wat hier gebeurt.

Het wordt een mooie en leerzame dag waarin de ui centraal zal staan.” ■ MEER INFORMATIE OVER WATERMAN ONIONS OF DE OPEN DAG VAN 16 JUNI? Kijk op www.waterman-onions.nl

VOORWOORD Creatief met teeltoptimalisatie Aangescherpte wetgeving en een stijgende voedselvoorzieningsvraag zorgen ervoor dat de akkerbouwsector steeds meer moet produceren, met steeds minder middelen.

Deze tendens resulteert in een back to basic-mentaliteit bij veel telers in Nederland.

De bodem als basis, als fundament, als huis. Een terugkerend thema, ook in deze editie. De één zoekt het in duurzame gewasbeschermingsmiddelen, de ander in de mechanisatie of bodembeheer. De Greenbot kan gezien worden als trekker van de toekomst: autonoom, licht en compact. Maar ook onkruideggen en GPS-kilveren dragen bij aan efficiënter gewasen bodembeheer.

In een fase van het seizoen waarin het zaaien grotendeels achter de rug is en het kiemingsproces volop aan de gang is, mogen groeibevorderaars uiteraard niet ontbreken. Diverse middelen passeren de revue in deze voorjaarseditie.

Ook is er aandacht voor de bewaring, want het bewaarseizoen omvat een steeds langere periode. Om de productkwaliteit tot aan juli te waarborgen worden mobiele koelinstallaties ingezet.

Akkerbouwer Philip Kroes gebruikt de Tolsma QCC om het bewaarrendement van de Innovator, die hij voor een specifieke afzetmarkt teelt, ook op extreem warme dagen te kunnen garanderen.

De akkerbouwsector blinkt uit in het creatief omgaan met wet- en regelgeving, maar ook in het benutten van mogelijkheden. Teeltoptimalisatie zegt u als lezer wellicht niet zoveel, maar de focus op een gebalanceerde bodembiologie, meer opbrengst en waarborgen van kwaliteit in alle stadia van de teelt waarschijnlijk wel. Deze thema’s worden behandeld door gerenommeerde namen uit de sector aan het woord te laten: OCI Agro, Delphy, Tolsma, Alliance Groep, N-xt Soil Services, Van Werven, Holland Fyto, SuperGaz, Steketee, Waterman Onions, Treffler en Agrometius.

Een veelzijdige editie waarin weer veel praktijkvoorbeelden passeren en we mensen uit die praktijk aan het woord laten.

Wij hopen dat iedereen - tussen alle werkzaamheden op het land door – veel leesplezier beleeft aan deze voorjaarseditie van de Akkerbouwkrant 2018.

Met agrarische tekstgroeten, Richard Bender

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

4 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

BODEMBEHEER

“Niet denken vanuit het gewas, maar vanuit de omstandigheden” “Het begint met het in beeld brengen van de bodem”, zo begint Marco van Gurp van N-xt Soil Services de uitleg over zijn werkwijze. Van Gurp belicht de meerwaarde van de methodiek aan de hand van de resultaten op een praktijkperceel bij PPO Westmaas.

Daar is de afgelopen vijf jaar geteeld volgens de visie en producten van N-xt Fertilizers. “Als je de bodem corrigeert naar de juiste verhouding, dan kan je – zonder extra bemesting - al tien procent meer opbrengst realiseren.”

Afgelopen groeiseizoen stonden er suikerbieten op het praktijkperceel genaamd ‘Puntje Dijk’. Ook bij die teelt werden opmerkelijke resultaten geboekt. “PPO Westmaas is een proefbedrijf op zware grond en vormt één van de eerste praktijkvoorbeelden die ook zichtbare resultaten geeft.”

MINDER TARRA, HOGER SUIKERGEHALTE Sinds 2016 wordt de werkwijze van N-xt gecombineerd met de Kinsey-Albrecht bodemanalyses.

Dat betekent dat er volgens het advies behorende bij die methode de juiste producten worden uitgereden en acties worden uitgevoerd om

tekorten aan te vullen en overmaat tegen te gaan. Kortom de verhoudingen tussen voedingstoffen zijn van groot belang.

“ALS DE BODEM GOED IS, GROEIEN ALLE GEWASSEN GOED” De conclusies na teeltjaar 2017 zijn duidelijk: de bieten bevatten veel minder tarra en een hoger suikergehalte. Van Gurp: “Dit zagen we direct al bij de jeugdgroei en ook later in het seizoen ontstonden er

Links de bieten geteeld volgens de visie en producten van N-xt waarbij direct opvalt dat ze veel ‘schoner’ groeien dan de suikerbieten rechts. opmerkelijke verschillen. Het gewas op het perceel ‘Puntje Dijk’ had een betere kleur en kwam veel egaler op dan naastgelegen bietenvelden.

Uiteindelijk vertaalde dat zich ook in een betere groei en ontwikkeling onder de grond. Dat geldt niet alleen voor suikerbieten, maar voor alle gewassen.”

De resultaten bij PPO Westmaas veranderen volgens Van Gurp de hele kijk op bouwplanbemesting:

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

“We moeten veel meer durven kijken naar de bodem en die centraal stellen. Wat heeft die bodem nodig voor de optimale balans? Dat is niet gewasafhankelijk, want als die balans er is, groeien alle gewassen daar goed op.”

OMSTANDIGHEDEN OPTIMALISEREN Het draait dus om het andersom denken: in dit geval presteren de bieten beter omdat de bodem-om-

standigheden zijn verbeterd zodat de bodembiologie in balans kan komen. “We moeten de omstandigheden aanpassen aan het gewas en niet het gewas aanpassen aan de omstandigheden”, zo licht Van Gurp die stelling toe. “Onze doelstelling is dan ook om boeren bewust te maken van het belang om de omstandigheden te optimaliseren. Zorg ervoor dat de bodem weer zijn natuurlijke kracht terug krijgt, dan heb je veel minder input

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 5

mei 2018

Deze detailfoto van het praktijkperceel bij PPO Westmaas laat zien dat de bodem waarin de bieten groeien een betere structuur heeft. nodig om het volledige potentieel van het bouwland te benutten. Als de teler daarnaast nog de júiste input geeft, dan kan die winst zelfs nog verder omhoog.”

baarheid en meer bodemleven.”

Door die kringloop te stimuleren verhoogt de teler de weerbaarheid, kwaliteit en opbrengst van zijn teelt.”

VLIEGWIEL Dat laatste is volgens Van Gurp exact de reden dat het KinseyAlbrecht verhaal is toegevoegd aan het werken met bodem- en bladmeststoffen: “Als nutriënten-verhoudingen in de bodem kloppen dan werkt dat als een vliegwiel, die de bodemprocessen versneld corrigeren via een betere bodemstructuur, hogere sporen-beschik-

Op het praktijkperceel bij PPO Westmaas staat dit groeiseizoen (2018) wintergerst. Van Gurp: “We zijn erg benieuwd wat de resultaten daarvan zullen zijn.”

BIOSCOOPZAAL De Kinsey-Albrecht methodiek geeft telers handvatten om de balans in hun percelen op een verantwoorde manier te herstellen.

BEZOEK NEAL KINSEY AAN NEDERLAND Op uitnodiging van N-xt bezoekt de grondlegger van de Kinsey-Albrecht methode op 5 en 6 juni 2018 ons land. Neal Kinsey heeft meer dan veertig jaar ervaring met de methode die wereldwijd wordt toegepast op een breed scala van gewassen, gronden en klimaattypen. Kinsey zal in het NH Hotel te Nunspeet tijdens een tweedaagse cursus op 5 en 6 juni op ‘boerenniveau’ uitleggen hoe we de natuurlijke kracht van een bodem maximaal kunnen benutten. Er zal simultaan vertaald worden zodat u gewoon in de Nederlandse taal de cursus kan volgen.

Daarnaast is N-xt Soil Services als organisatie dit jaar uitgenodigd om haar ervaringen in Nederland en Europa met de Kinsey-Albrecht methode te presenteren en te delen tijdens de World Wide Agricultural Conference in Columbia, Missouri (U.S.) De conferentie zal stil staan bij het feit dat het honderd jaar geleden is dat Dr. Albrecht zijn onderzoekswerk ten behoeve van een vruchtbare en gezonde bodem startte.

Een belangrijk uitgangspunt hierin is het zogenaamde TEC, dit is de totale uitwisselingscapaciteit van mineralen in een bodem. “Je zou deze capaciteit kunnen zien als een bioscoopzaal, waarin we naast de grootte van de zaal met name geïnteresseerd zijn in de verdeling van de bezoekers over de beschikbare stoelen.” Aan de hand van deze informatie volgen er adviezen om verhoudingen van mineralen – verdeling van de bioscoopbezoekers door de zaal – te optimaliseren.

N-xt Soil Services biedt akkerbouwers een praktische tool die exact en eenvoudig aangeeft welke

producten en doseringen wanneer nodig zijn om de bodem blijvend te optimaliseren. Het geeft telers inzicht in het functioneren van de bodem en wat er voor nodig is om bodem én gewas maximaal te laten presteren.”

HET HUIS VOOR GEWAS EN BIOLOGIE “Zie het als het bouwen van een huis. Voor een degelijke constructie (structuur) is zand, cement en grind in de juiste verhoudingen nodig. Anders krijg je geen goede beton om mee te werken. Wat we nu doen op de akkers is een bak

stenen en een bult grind verzamelen. Op het oog lijkt dan alles goed en je kunt vanuit onderzoek laten zien dat er genoeg ligt. Maar daarmee staat er nog geen huis.

Het gaat erom dat de beschikbare middelen op de juiste manier gebruikt worden, zodat het huis voor de bodembiologie en onze gewassen klaar is om jaarlijks producten van goede kwaliteit en omvang te leveren. Als er iets verandert in het bodem-bemestingsverhaal, dan verandert alles mee. Het gaat dus om de omstandigheden. In de landbouw zijn we nog niet gewend om bij onderzoek naar een product juist de omgeving bepalend te laten zijn, maar daar moeten we wel naartoe. We spreken hier over systeemonderzoek.” N-xt Soil Services, als officiële consultant van de Kinsey-Albrecht methodiek, wil u hierbij van dienst zijn. ■ MEER INFORMATIE OF INSCHRIJVEN VOOR DE CURSUS VRUCHTBARE BODEM VAN NEAL KINSEY? N-xt Soil Services – Marco van Gurp W: www.vruchtbarebodem.nl of www.n-xt.com T: 06 – 1055 4238 E: marco@n-xt.com

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

6 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

BODEM- EN WATERBEHEER

In het kader van ‘Oefenlab Water’ verzamelen de telers zich geregeld voor een kennisdag waarop de thema’s bodem en water centraal staan.

“Water- en bodembeheer hangen nauw met elkaar samen” Afgelopen jaren is er in Noord-Nederland vanuit het programma ‘Gouden Gronden’ uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor kwaliteitsverbetering van het bodem- en waterbeheer. In de komende maanden zal hieruit het project ‘Trijntje’ worden opgestart. Dit is een app die telers helpt om op perceelniveau het beheer te optimaliseren.

Jan Wanink is als beleidsadviseur bij het waterschap Noorderzijlvest nauw betrokken bij het traject dat als subtitel ‘Van Kennis naar Kunde’ meekreeg. “Ons doel is om bodem- en waterbeheer gezamenlijk met de agrarische sector te verbeteren.”

Gouden Gronden is ontstaan vanuit bodembeheervraagstukken die gerelateerd zijn aan de waterkwaliteit. Wanink: “Met name de uit- en afspoeling van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater. Die problematiek is sterk gekoppeld aan de bodem. Als akkerbouwers hun bodem gezond houden, dan zal er minder uit- en afspoeling zijn: goed voor akkerbouwers en goed voor het waterschap. En zo is het idee ontstaan om een programma op te starten waarbij telers, collectieven, provincie en waterschap samen werken aan een betere bodemstructuur.”

Het is niet toevallig dat dit initiatief in Noord-Nederland is ontstaan. Immers vanwege de ver-

ziltingsproblematiek staat waterbeheer bij de akkerbouwbedrijven in de kustprovincies sowieso al hoog op de agenda. “De verzilting in het noordelijke zeekleigebied was één van de speerpunten van het hele programma. Dat begon met aftasten en vanaf begin 2016 zijn daar gerichte praktijkprojecten uit naar voren gekomen.

Afgelopen jaar zijn er meerdere kennismiddagen gehouden over aansprekende onderwerpen als bodemleven en organische stof, in relatie tot onder andere water vasthouden in de bodem. Er is ook een ‘Oefenlab Water’ opgezet waar groepen van een twintigtal telers leren om bijvoorbeeld de hoeveelheid bodemvocht en de waterkwaliteit te onderzoeken.

Ook in dit geval gaat de stelling

‘meten is weten’ weer op. Door met sensoren concrete cijfers te verzamelen krijgen akkerbouwers handvatten om de juiste maatregelen te nemen.”

“VERZILTING OP NOORDELIJKE ZEEKLEI ÉÉN VAN DE SPEERPUNTEN” TRIJNTJE Eén van de projecten die in voorbereiding zijn, is ‘Trijntje’. Een beslissingsondersteunend instrument dat de gewenste informatie met betrekking tot bodembeheer op een rijtje zet, vergelijkbaar met verschillende wagonnetjes van een trein. Wanink: “Er wordt een app gebouwd die op perceelniveau alle relevante gegevens voor een goed handelingsperspectief aanbiedt.

Via een keuzemenu kan de boer vanuit de trekker deze informatie raadplegen en aangeven wat hij met het perceel wil. De app laat

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

vervolgens zien welke maatregelen er mogelijk zijn.”

“Ook toont Trijntje welke effecten elke maatregel heeft op de bodem, de opbrengst en het watersysteem. De app gebruikt daarbij rekenmodellen van onder andere Wageningen Universiteit en we werken ook samen met de Stichting Proefboerderij Noordelijke Akkerbouw (SPNA).

Gezamenlijk maken we eerst een testversie voor de Groningse klei.

Als dit prototype voldoet, wordt de app verder ingevuld, zodat hij voor alle gronden binnen – en later wellicht ook buiten - ons projectgebied te gebruiken is.”

SECTORBREDE TOEPASSING De bedoeling is dat de app gebruikt kan worden in alle teelten.

“Het programma Gouden Gronden is in Noord-Groningen uitgevoerd en dus richt de app zich in eerste instantie ook op de grondsoort en teelten in dit gebied, maar de parameters die bij deze pilot worden toegepast leveren voor de hele akkerbouwsector interessante data op en zelfs voor loon- of

melkveebedrijven kan dit een tool worden waarmee ze op locatie kunnen bekijken welke effecten de werkzaamheden die ze uitvoeren hebben op de bodem en de waterhuishouding. Het uitrollen van de app na de ontwikkel- en testfase zien wij als een zeer waardevolle ontwikkeling op het gebied van integraal bodem- en waterbeheer.

Niet alleen voor Groningen, maar ook daarbuiten. Het belang van water op de totale bedrijfsvoering bij akkerbouwbedrijven is groot en met Trijntje krijgt het water de aandacht die het verdient.

Zeker gezien de neerslagextremen waarmee we door het veranderende klimaat steeds vaker te maken krijgen.” ■ MEER INFORMATIE? www.noorderzijlvest.nl/ons-werk/ projecten-(lopend)/programmagouden/trijntje/ Ligt uw bedrijf binnen het projectgebied? Neem dan contact op met het secretariaat en bespreek de mogelijkheden: goudengronden@noorderzijlvest. nl

gisch B iolo eerd r t i fi c g e ce

Het is inmiddels breed erkend dat de bodem een levend organisme is.

Een gezonde grond is een sterke grond, die ziektes onder de duim houdt en planten precies geeft wat ze nodig hebben.

PHC richt al haar aandacht op het verbeteren van de gezondheid van de bodem, met een positief effect op het oogstresultaat. Biovin is nu naast het bekende poeder, ook als strooibaar granulaat beschikbaar.

We Grow Soil. +31 (0)13 720 0300 | info@phc.eu | www.phc.eu

Trans-SPACE

GUN UZELF

ONGEĂ‹VENAARD COMFORT EN STABILITEIT !

Hardox bodemplaat

NEW : Trans-SPACE 9200 ! meer volume Grote banden tot 1,50 m en steeds een ideale oversteek in de stortbak bij het transport van aardappelen

joskin.com

8 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

GEWASBESCHERMING

DELPHY’S ACTUELE AKKERVRAAG:

Gaan microbiële gewasbeschermingsmiddelen de markt veroveren?

“Er is zeker interesse bij de telers om met microbiële gewasbeschermingsmiddelen te gaan werken en deze zullen op den duur een (groot) deel van de chemische gewasbeschermingsmiddelen gaan vervangen”, zo verwacht gewasbeschermingsspecialist Gert Snippe van Delphy. “Maar er is nog een lange weg te gaan en er zal nog veel (praktijk)onderzoek moeten worden verricht voordat het zover is.”

WELKE ROL GAAN BACTERIËN, SCHIMMELS EN VIRUSSEN SPELEN IN DE ZIEKTEBESTRIJDING? “Chemie kun je niet weglaten.

Microbiële middelen als bacteriën en schimmels kunnen de gewasbeschermingsmaatregelen wel ondersteunen. Het zal de komende jaren zoeken worden naar de ‘gulden middenweg’. Daarvoor zal er onderzoek moeten komen hoe deze middelen in het schema ingepast kunnen worden.”

“WILLEN WE AAN GEWASBESCHERMING BLIJVEN DOEN, DAN MOETEN WE DEZE KANT OP”

HET RIVM RAPPORT OVER MICROBIËLE GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN LIET EEN TEKORT AAN KENNIS ZIEN. KLOPT DAT? “Men wil wel. We spreken geregeld boeren die hier mee willen werken of er meer informatie over willen. Als er inderdaad meer onderzoek en dus meer kennis beschikbaar komt, dan vinden deze middelen naar mijn verwachting snel zijn plek in de akkerbouw.

Dat is geen enkel probleem. Er is zeker interesse, maar voor de teler is het nog onvoldoende duidelijk hoe de middelen in het bedrijf inpasbaar zijn.”

WELKE STAPPEN ZIJN ER NODIG OM HET GEBRUIK TE STIMULEREN? “Sommige fabrikanten zijn er al mee bezig. Eigenlijk heeft elke producent een poot waarin micro-

biële gewasbeschermingsmiddelen zitten. De fabrikanten houden zich er al zeker mee bezig. Vanuit de sector zelf is er vooral veel terughoudendheid. Want hoe werkt de combinatie van microbieel met chemie? Werkt het een het ander niet tegen?

Er zijn dus nog veel vragen, maar iedereen ziet wel de potentie.

Willen wij in de toekomst gewasbescherming blijven uitvoeren dan moeten we wel deze kant op. Je kan het duurzaam noemen, maar het is vooral noodzakelijk.”

ZIJN MICROBIËLE GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN DE OPLOSSING VOOR HET TERUGDRINGEN VAN CHEMIE? “Ja, door deze twee vormen te combineren kan een teler zo optimaal mogelijk middelen inzetten.

Als een plant minder stress ervaart door microbiële middelen, dan helpt dat in de teeltoptimalisatie.

Een plant is dan minder vatbaar voor ziekten. Hoe gezonder het gewas, hoe minder vaak je hoeft te behandelen. Daarmee wordt dus een hoop tijd en geld bespaard.

Als het rendement oplevert, dan is

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

er altijd interesse. Dat is bij microbiële middelen niet anders.”

HOE KIJKT DELPHY TEGEN DEZE ONTWIKKELING AAN? “Wij staan er zeker voor open.

Afgelopen winter zijn er meerdere gesprekken met fabrikanten geweest en daardoor kunnen wij nu ook beter de mogelijkheden doorvertalen naar vragen vanuit de telers. Er zit wel degelijk beweging in, maar wij gaan vanuit Delphy geen dingen forceren. De akkerbouwers staan er welwillend tegenover en men wil graag in de praktijk zien wat de resultaten zijn. Slechte resultaten zijn ook resultaten, dus ook die wil men graag horen.”

“MICROBIËLE MIDDELEN ZULLEN STEEDS VAKER WORDEN INGEZET VOOR TEELTOPTIMALISATIE”

"Delphy zal altijd vanuit haar onafhankelijke positie de telers zo goed mogelijk informeren over de mogelijkheden om de teelt verder te optimaliseren en microbiële middelen zullen de komende jaren steeds vaker in dat advies naar voren kunnen komen. Het gaat stapsgewijs, maar als we gewasbescherming willen blijven doen, dan zullen we toch die kant op moeten. Het is vooral een kwestie dat de telers er zelf achter gaan staan en er klaar voor zijn. Zulke processen nemen nou eenmaal altijd veel tijd in beslag. Ook als we kijken naar de toelatingsprocessen. Er zijn gewoon nog weinig middelen op de markt die direct in de teelt inpasbaar zijn. Zodra er meer toestemmingen komen die tegen reële prijzen op de markt worden gebracht, dan zal het gebruik van groene middelen ook fors gaan stijgen.” ■

INNOVEREN OM TE VERBETEREN Verbeteren van teeltrendement door middel van duurzame oplossingen voor bodem, bemesting en gewasbescherming

alliance bv | Klompenmaker 9 | 5253 RG Nieuwkuijk | (073) 680 66 00 www.alliancegroep.nl | welkom@alliancegroep.com

RISK-MANAGEMENT EN ONKRUIDBEHEERSING

verlengt de werking van bodemherbiciden en beperkt groeiremming van uw gewas op lichte grond!

MEER INFORMATIE OP WWW.HOLLANDFYTO.NL

10 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen DOSSIER:

MECHANISATIE

Greenbot: de trekker van de toekomst

Autonome voertuigen over de akkers. Er wordt veel over gesproken, maar dan vaak in de zin van ‘dat gaat ooit gebeuren’. Bij Agrometius denken ze daar anders over. De trekker van de toekomst? Die is er al: de Greenbot, de eerste volledige robottrekker. Nu nog voornamelijk actief op het gebied van maaien bijvoorbeeld van bermen, sportvelden en natuurgebieden, maar als het aan Agrometius ligt is dit binnen afzienbare tijd een vertrouwd beeld op de Nederlandse akkers.

Charles van den Heuvel is sales engineer robotica bij VantageAgrometius. De Greenbot werd op de Agritechnica 2015 officieel gepresenteerd en is inmiddels bij verschillende klanten geleverd, ook in Duitsland. Volgens Van den Heuvel zal het niet lang duren voordat de eerste Nederlandse akkerbouwers deze autonoom rijdende alleskunner gaan inzetten: “Het is een groene robot voor allerlei bewerkingen.

Hij kan ingezet worden voor wat nu met getrokken, gedragen of aangedreven machines gedaan wordt. Er zijn eigenlijk weinig beperkingen, ook niet qua teelten.”

#2

vierwielaandrijving en is zeer compact met zijn vierwielbesturing en kan hiermee bijvoorbeeld ook in hondengang werken. Van den Heuvel: “De gedachte daarachter is dat je hiermee weg kunt van het groter en zwaarder-principe om

hiermee de bodem en het milieu zo min mogelijk te belasten. Door het langzamer en ook preciezer werken, wordt een motor met minder vermogen ingezet en kan zuiniger gewerkt worden. De Greenbot kan zelfstandig het werk uitvoeren, daarmee is tijd een minder cruciale factor.”

NIET AFHANKELIJK VAN TAAKKAARTEN OF SOFTWARE De Greenbot is ontwikkeld door Precision Makers uit Giessen.

De levering en service wordt in de Benelux en Duitsland door Agrometius verzorgd.

Agrometius is gespecialiseerd in precisielandbouw en heeft jarenlange ervaring met GPSgestuurde (merkonafhankelijke) oplossingen. De Greenbot is ook een volledig Nederlands fabricaat. “Op dit moment werkt de Greenbot volgens het ‘Teach and Play’-principe. De Greenbot is niet afhankelijk van taakkaarten of software. Alle bewegingen en handelingen (maaien, frezen, eggen enzovoort, red.) die hij moet verrichten, kunnen via de afstandsbediening en het display worden ingevoerd. In die zin zit er nog wel wat arbeid in, want

“AKKERBOUWSECTOR MOET OMSCHAKELEN VAN GROOTNAAR KLEINSCHALIG” MINDER GROND- EN MILIEUBELASTING De Greenbot weegt ongeveer drie ton, heeft honderd pk,

De ‘kale’ Greenbot die aan beide kanten is voorzien van hefinrichting, aftakas en hydrauliek.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

de eerste keer moet hij gevoed worden met de opdracht die uitgevoerd dient te worden.

Daarentegen kan hij alle vooraf vastgelegde of reeds uitgevoerde taken zelfstandig herhalen. Het autonome besturingssysteem is zo geavanceerd en precies, daar kan geen professional tegenop.”

PRAKTIJKRIJP, MET BEWEZEN TECHNIEK “Het is bewezen techniek”, zo vervolgt Van den Heuvel.

“We spreken weleens mensen die zeggen: klinkt best goed, toekomstmuziek, mooi voor

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 11

mei 2018

over een jaar of vijf jaar. Maar de toekomst is nu al volop aan de gang, want er zijn al de nodige systemen verkocht.” Wel verschilt de toepassing van de Greenbot per teelt. “De werkzaamheden die met de Greenbot uitgevoerd worden, zijn in de fruitteelt of boomkwekerijen anders dan in de akkerbouw. Optioneel is een tank leverbaar die bovenop gemonteerd wordt om te spuiten of bemesten.

Hiermee ontstaat een zeer wendbare werktuigendrager. De Greenbot kan ook worden uitgerust met een extra brandstoftank om het bereik te vergroten; tot 24 uur per dag, non-stop werken.”

VOOR- EN ACHTERKANT Het opmerkelijke aan de Greenbot is dat er geen echte voor- of achterkant is. Al is dat volgens Van den Heuvel best logisch: “Er hoeft niemand op te zitten, omdat telers hem volledig autonoom kunnen laten rijden. De Greenbot is aan beide zijden voorzien van hefinrichting, aftakas en hydrauliek.

Dan is het ook niet direct nodig om

onderscheid te maken tussen de voor- en de achterkant. Hiermee en met de hydrostatische aandrijving kan de Greenbot maximaal flexibel ingezet worden.”

Agrometius en Precision Makers mikken met de Greenbot niet alleen op de akkerbouwsector. Ook het beheren van sportvelden en het maaien van de berm en grote oppervlakten kunnen prima door de Greenbot worden verricht. “Maar Agrometius is natuurlijk een bedrijf met een sterke akkerbouwbinding, dus het is absoluut wel de bedoeling om een stevige plek in de akkerbouw te verkrijgen. Hoelang dat gaat duren ligt aan de telers. Wij snappen dat het geen gemakkelijk proces zal zijn om van het grote denken over te schakelen naar het kleinschaligere van de Greenbot.

De machine is leverbaar in 1.30m en 1.80m breed en heeft een aardig laag zwaartepunt, waardoor hij ook zeer geschikt is om op schuin aflopende percelen te werken. Nou is dat niet direct van toepassing op de Nederlandse akkerbouw, maar

wel in de andere Europese landen waar de Greenbot is geïntroduceerd.

Een loon- en akkerbouwbedrijf in Duitsland dat recent een Greenbot aanschafte gaat hiermee eggen, klepelen, maaien en hooi schudden.

Hij ziet dus al in dat dit een multifunctionele machine is.”

VEILIGHEID VOOROP Bij de ontwikkeling is lang stil gestaan bij veiligheid. De Greenbot is uitgerust met high-end veiligheidssystemen. Detecteert Greenbot een obstakel wat hij niet kent op de route, dan stopt hij direct. Via een sms-bericht wordt een melding gemaakt van de stop.

Van den Heuvel: “Waarschijnlijk werkt Greenbot veiliger dan de professional die al rijdend een bewerking aan het uitvoeren is, omdat die gevoelig kan zijn voor vermoeidheid en afleiding en dat is de Greenbot niet. Door toepassing van RTK-GPS is de nauwkeurigheid van de besturing ongekend hoog en dat is bijvoorbeeld belangrijk bij schoffelen en andere precisiewerkzaamheden.”

FENDT VARIODRIVE De autonome besturingstechniek van de Greenbot wordt ook toegepast op Fendt trekkers uit de 200-serie (V/F/P) met VarioDrive.

Van den Heuvel: “Daar gaan we van hetzelfde principe uit om autonoom te kunnen bewerken. Van maaien, spuiten tot frezen, ook daarmee is het systeem een alleskunner. Dit heeft Precision Makers ontwikkeld, omdat bij sommige bedrijven een hybride oplossing (waarbij je ook nog op het voertuig kunt zitten) beter in het plaatje past. Op deze manier kan de gebruiker het gemak van autonoom werken ervaren, en de trekker ook nog steeds gewoon als conventionele tractor inzetten.”

OMSCHAKELING Van den Heuvel is vanzelfsprekend enthousiast, maar begrijpt ook dat akkerbouwers in beginsel nog wat terughoudend zullen zijn: “Als je moet loslaten wat nu vertrouwd is, dan is dat best een omschakeling en misschien eng. In de basis komt het erop neer dat de Greenbot bijna alle bewerkingen kan doen die je

normaal met trekker, werktuig en chauffeur doet. Alleen moet je nu leren vertrouwen in de techniek en het letterlijk en figuurlijk zelf aan het stuur zitten, durven los te laten.

Dat vergt een omschakeling in de ‘mindset’ van de eindgebruikers.”

VARIABELE DOSERINGEN De volgende stap in het ontwikkelingsproces zou kunnen zijn dat de Greenbot gaat werken met taakkaarten en met variabel doseren. Bijvoorbeeld voor zaaien, bemesten of spuiten. ■ WILT U MEER INFORMATIE OVER DE GREENBOT? Vantage Agrometius Charles van den Heuvel (Senior Sales Engineer Robotics) T: 06-38 31 88 21 E: charles.vandenheuvel@ agrometius.nl W: www.vantage-agrometius.nl

Senior sales engineer robotics bij Vantage - Agrometius Charles van den Heuvel bij het Teach and Play-scherm van de Greenbot.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

12 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

Best gelezen!

#2

Via AkkerbouwActueel.nl houden wij agrariërs dagelijks op de hoogte van het laatste nieuws, marktprijzen en ontwikkelingen in de markt. Zo bent u altijd op de hoogte van de actuele gebeurtenissen in de Nederlandse akkerbouwsector. Hier vindt u een selectie van de best gelezen artikelen op AkkerbouwActueel.nl.

DEADLINE ASBEST IMPULS VOOR ROOD-VOOR-ROODREGELING Agrariërs en gestopte agrariërs hebben steeds vaker vragen over de Rood-voorRoodregeling. Ze hikken namelijk aan tegen de (verwachte) torenhoge kosten van de asbestsanering. Wat zijn de mogelijkheden van de regeling Rood voor Rood? En wat komt er allemaal bij kijken?

Gestopte agrariërs willen graag zo lang mogelijk op hun eigen erf blijven wonen. Maar de voormalige

stallen en andere bedrijfsgebouwen zijn vaak een blok aan het been.

Deze gebouwen hebben immers geen functie meer en staan dus leeg. En doordat er in veel gevallen ook nog eens asbest op de daken zit, zijn de gebouwen lastig te verzekeren. Echter is het verzekeren van gebouwen tegen opruimkosten wel van belang. Dat is na de storm van januari 2018 bijvoorbeeld weer opnieuw duidelijk geworden. Het laten opruimen van astbestplaten die in de wijde omtrek verspreid

liggen, brengt hoge kosten met zich mee. En vervolgens komt dan de vraag: wat moet ik eigenlijk met die schuur waar nog maar een half dak op zit?...

Scan de qr-code en lees het hele verhaal op akkerbouwactueel.nl

GROEIENDE VRAAG NAAR ECOPLOEGEN De provincie Flevoland, PPO Lelystad en Delphy organiseerden donderdag 22 maart 2018 een demodag waarop drie verschillende ecoploegsystemen werden getoond. Doel van de middag aan de Broekemahoeve in Lelystad is de teler informeren over het aanbod in dit type ploegsystemen.

MASSALE OPKOMST Delphy-adviseur Mark Versprille ziet een duidelijke opmars van de ecoploeg en dat was dan ook de directe aanleiding voor het organiseren van de demodag in Flevoland: “Er is veel interesse in deze manier van ploegen en daarom willen we graag laten zien welke systemen er op de markt zijn.”...

Scan de qr-code en lees het hele verhaal op akkerbouwactueel.nl

KIES VOOR HET GEMAK VAN DE MONOCLEAN KISTENWASSER...

...en bespaar veel geld met de MIA / VAMIL-regeling!

Veel akkerbouwbedrijven gebruiken kisten die gereinigd moeten worden met het oog op hygiëne én het voorkomen van problemen.

De MonoClean is een volautomatische fustenen kistenreiniger met een gesloten wassysteem.

Vanaf 1 januari 2018 is de MIA/ VAMIL-regeling van toepassing op de MonoClean kistenwasser.

Hierbij mag 36% van het investeringsbedrag, bovenop de

Veenma Mechanisatie Hogedijken 53, 9101 WZ Dokkum Telefoon 0519 24 12 02 Mail: info@veenma.nl

gebruikelijke afschrijving, van uw winst afgetrokken worden (=MIA). Daarnaast mag ook nog 75% van het investeringsbedrag op een willekeurig moment worden afgeschreven (=Vamil).

Wilt u ook gebruik maken van deze regeling?

Veenma kan dit, in samenwerking met partner Sinten, voor u verzorgen. Het gehele traject van aanvraag wordt voor u geregeld!

Kijk voor de criteria van de RVO en de werking van de MonoClean op onze website: www.veenma.nl

Products specially made for you

“AKKERBOUWER TRANSFORMEERT VAN BOER NAAR BELEGGER” Tijdens het jaarcongres van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) in Nijkerk passeerde diverse nieuwe ontwikkelingen de revue. Het meest opvallende onderwerp op de agenda was de vraag of zonneakkers financieel aantrekkelijk zijn of niet. “Er zitten veel fiscale haken en ogen aan”, zo stelt Peter van Brakel van Accon AVM. Volgens van Brakel hebben veel akkerbouwers interesse in dit nieuwe ‘product’, maar zijn er nog ontzettend veel onduidelijkheden over de financiële kant. “Ik ga hier niet roepen dat het wel of niet rendabel is voor akkerbouwers om deze stap te zetten.

Financieel gezien wordt het pas aantrekkelijk bij enorme stukken land. De aansluitkosten

zijn zo hoog, dat die bij een zonnepark van twee hectare nooit terug te verdienen zijn.

We praten dus over enorme percelen, die niet meer voor het verbouwen van gewassen te gebruiken zijn. Veel akkerbouwers hebben toch wel moeite om voor twintig jaar afscheid te moeten nemen van de cultuurgronden waarop ze jarenlang gewassen hebben geteeld.”...

Scan de qr-code en lees het hele verhaal op akkerbouwactueel.nl

AANMELDEN VOOR DE AKKERBOUWACTUEEL? GA NAAR WWW.AKKERBOUWACTUEEL.NL Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 13

mei 2018

COLUMN Groene vingers en laarzen

Telers krijgen heel wat voor hun kiezen. Ze moeten voldoen aan dalende nutriëntenplafonds en hebben een afnemend palet aan toegelaten bestrijdingsmiddelen beschikbaar. Ook gaat veel aandacht naar agrarisch natuurbeheer. En dan is er nog de “normale” bedrijfsvoering: streven naar een beter oogstproduct bij geringere kosten.

Automatisering en robotisering moeten de arbeidskosten reduceren terwijl ze tegelijk de teelt optimaliseren. Data-analysetechnieken met behulp van drone- en satellietopnames staan aan de basis van taakkaarten, vooral voor grondbewerking en mestgift, zodat het lokaal achterblijven van gewasgroei geminimaliseerd wordt. En ook grondrobots staan bij wijze van spreken te popelen om aan de slag te gaan met lokale bestrijding van ziektes en plagen en onkruidbestrijding. Maar: de oorzaak achterhalen van een lokaal achterblijvend gewas is lastig. Daarvoor moet je lokaal waarnemingen doen en wellicht ook bodemanalyses. De groene vingers van de telers en hun adviseurs zijn en blijven essentieel.

bodembewerking, en waarnemingen aan ziektes en plagen en variatie in het perceel. Ik hoor dan, “in wat voor softwaresysteem kan ik dat het beste doen?”, en mijn antwoord is, houd het nu eens gewoon op papier bij. Koop een mooi schrift en reserveer tien pagina’s per perceel. Of doe het eenvoudig met een tekstverwerker. Maak een paar keer per jaar een avondje vrij om de opvallende dingen over ieder perceel op te schrijven. Kom je dan later iets geks tegen op een perceel, dan zal dat schrift zeker helpen om de oorzaak te achterhalen. Verbeterde teeltoptimalisatie is dus volgens mij een zoektocht naar de beste combi tussen ouderwetse teeltkennis, het geheugen van het perceel, en nieuwe technieken.

Aad Termorshuizen www.bodemplant.nl Aad Termorshuizen is onafhankelijk consultant plantenpathogenen en bodemkwaliteit

AANDACHTSPUNTEN Wat ik maar wil zeggen: je kunt nog zo veel techniek op je gewas loslaten, ik ben ervan overtuigd dat de groene vingers en de laarzen van de teler nodig blijven. Grotere machines mogen dan alles sneller en beter doen, maar kleiner en lichter is beter voor de bodemstructuur. Ook essentieel: zijn de machines schoon als ze naar een nieuw perceel gaan?

NADENKEN Bij het vaststellen van de oorzaak van een gewasprobleem is de geschiedenis van een perceel belangrijk: hoe deed het vorige gewas het op die slechte plek, en die dáárvoor?

Drones kunnen dat niet zien. Maar met een beetje nadenken kun je een eind komen. Als bijvoorbeeld allerlei gewassen het steeds slecht doen op dezelfde plek dan maakt een slechte bodemstructuur een grotere kans de primaire oorzaak van achterblijvende groei te zijn dan een bodempathogeen. Om hierover gestructureerd na te kunnen denken, is het handig gegevens van percelen over meerdere jaren beschikbaar te hebben.

ZOEKTOCHT Ik heb het dan over gewas, ras, bemesting en het gebruik van bodemverbeteraars,

ELEKTRONISCHE EENVOUD! Cataya: de nieuwe mechanische opbouwzaaimachine De ideale machine voor conventioneel zaaien met een werkbreedte van 3 meter. Keuze uit RoTeC-schijfkouter of TwinTeC dubbele schijfkouters.

Elektrische aandrijving van de dosering maakt het mogelijk om met één druk op de knop te kalibreren en direct de dosering te wijzigen Centrale en zeer comfortabele instelling middels het SmartCenter

AMAPAD bedieningsterminal

Exacte dosering, minimale resthoeveelheden en snelle omstelling van fijn naar normaal zaad dankzij het Precis doseersysteem Grote inhoud van de zaadtank, van 650 tot 1.270 liter De mechanische Cataya zaaicombinatie kan met verschillende ISOBUS terminals bediend worden for Innovation | www.amazone.de

kampsdewild.nl

amz_r3_18_K101_j260x194_4c_nl.indd 1

25.04.18 09:41

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

14 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

TEELTOPTIMALISATIE

“Innoveren om bedrijfsresultaat te verbeteren” De akkerbouwer van vandaag is meer dan ooit bezig met verbetering van zijn bedrijfsresultaat. Het klimaat wordt grilliger, onvoorspelbaarder en dus moeten telers inspelen op ontwikkelingen die hierop antwoord kunnen geven. Ontwikkelingen op gebied van precisielandbouw en producten in de juiste hoeveelheid toepassen, daar waar ze thuishoren. Ook in het bodembeheer zijn er volop ontwikkelingen gaande. Vooral als het gaat om de belasting ervan in relatie tot storende lagen welke verticale ontwatering belemmeren tot niet-kerende grondbewerking (NKG) en de teelt van specialistische groenbemestersmengsels.

Deze vernieuwde biodiversiteit levert niet alleen mooie plaatjes op, het zorgt voor een gezondere bodem als uitgangspunt voor een gezond bedrijf.

Alliance B.V. is een leverancier van advies en producten in de landen tuinbouw, actief in een groot gedeelte van Noord-Brabant, de grensstreek met België en sommige delen van Zeeland. Daarnaast is Alliance nadrukkelijk actief in de belangrijkste teeltgebieden van grootfruit in Nederland en in de teelt van chrysanten onder glas. “Als adviserende toeleverancier zijn we nadrukkelijk op zoek naar innovaties om het bedrijfsresultaat te verbeteren in de continu veranderende markt.

Voor ons is dit een continu proces.

Focus op wat beter kan”, aldus akkerbouwadviseur Crétiënne Oomen van Alliance.

“DUURZAAM GEÏNTEGREERD TELEN IS ALLANG GEEN BIJZONDERHEID MEER”

“Meer en meer houdt de vooruitstrevende akkerbouw rekening met alle spelers die actief zijn in de groene ruimte die we in Nederland hebben”, zo vervolgt hij. “Zo speelt op het Nederlandse akkerbouwbedrijf naast alle technische aspecten van de teelt ook de wens van de consument een steeds grotere rol. Milieukeur (planetproof) of biologisch, maar vooral ook duurzaam geïntegreerd telen is voor veel akkerbouwbedrijven geen bijzonderheid meer. Naast de consument is er ook nog de omgeving. Belasting van het milieu betekent immers beperkingen in de bedrijfsvoering, maar ook zeker een verlies aan eigen rendement.

Immers, wat verloren gaat in gebruik leidt niet tot rendement in de teelt.”

KENNIS DELEN Alliance is behalve leverancier van gewasbeschermingsmiddelen, zaden en meststoffen, vooral een adviesbedrijf, zo benadrukt Oomen:

“We leggen al jaren de nadruk op kennis en leveren deze kennis in diverse bedrijfstakken in de landen tuinbouw. Kennis is de sleutel tot verbetering, vernieuwing en geeft niet alleen bestaansrecht aan ons bedrijf, maar ook aan dat van onze klanten. Het gebruik van meststoffen in de breedte, organisch of kunstmest is een continu onderwerp van discussie in Nederland. Als we kijken naar stikstof speelt onder andere de Nitraat-uitspoeling een centrale rol in de discussie.”

Als akkerbouwadviseur adviseert Oomen al jaren om stikstof in diverse technieken en producten in te zetten voor rendementsverhoging en het beperken van verliezen. “Met een product zoals Vizura kunnen we, toegevoegd aan organische mest, het verlies van stikstof naar de bodem sterk verminderen.

Elke kilogram stikstof komt op die manier beter tot zijn recht. Alliance werkt op dit vlak samen met diverse loonbedrijven die dit product op hun bemesters hebben geïnstalleerd. Zij kunnen Vizura bij het uitrijden van drijfmest toevoegen.”

INVLOED OP STIKSTOF IN KUNSTMEST Door in te zetten op vermindering van het gebruik van nitraatkunstmest wordt ook het risico van uitspoeling van deze vorm van stikstof verlaagd, zo stelt Oomen.

“Telers, die vloeibare vormen van stikstof inzetten, kunnen kiezen voor bodemtoepassingen met

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

ureumhoudende stikstofsoorten. Bij sommige van deze producten kan het risico op vervluchtiging van het ureum sterk worden verminderd door toepassing van het product Limus CL. Ook deze ontwikkeling is voor ons een basis in het advies bij toepassing van deze stikstofvorm.

Met name bij toepassing op de bodem.”

INNOVATIEVE TECHNIEKEN Specifiek voor de akkerbouwsector werkt Alliance aan bodemgezondheid door te kiezen voor hars gecoate ureumkunstmest.

Oomen: “Deze techniek is al jaren bekend in de civiele sector, hoveniers en openbaar groen.

Harscoatingen zorgen ervoor dat de stikstof in ureumvorm gedoseerd vrijkomt tijdens het groeiseizoen. Hierdoor groeit een gewas gelijkmatiger wat weer een positieve invloed heeft op de

gewasgezondheid. Minder druk van schimmels, bacterien en insecten. Er groeit een sterkere, gezondere plant met een beter resultaat aan het einde van de teelt.”

Oomen vervolgt: “Om die reden kiest Alliance voor een honderd procent ureumcoating; zoals de Agrocote Max van het bedrijf ICL en niet voor blends met ammonium en nitraat. Dan geef je namelijk weer nitraat aan de plant, met alle gevolgen van dien.“ Op dit moment zijn volgens de akkerbouwadviseurs de ervaringen en resultaten met harscoatingen in de uien- en aardappelteelten (pootgoed, consumptie/frites) zeer positief. “Komende jaren zal nog beter duidelijk worden welke rol deze meststoffen in de diverse akkerbouwgewassen kunnen spelen.”

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 15

mei 2018

PRECISIETOEPASSINGEN EN BIOLOGIE Onder de slogan: “Dichter bij de poter is het rendement groter” is Alliance jaren geleden gestart met het actief adviseren en ontwikkelen van de toepassing van startgranulaten. Bij startgranulaten worden meststoffen, in uitgekiende samenstelling, direct toegepast op of bij het zaaizaad van het gewas of de poter. “In diverse gewassen wordt inmiddels door middel van granulaatstrooiers een startgranulaat toegepast”, vertelt Oomen.

“KOMENDE JAREN WORDT DUIDELIJK WAT DE ROL VAN HARSCOATINGEN GAAT ZIJN" “Telers hebben daarbij de keuze uit organische granulaten (Startec, ViviFos en Vivisol Agri) of uit minerale granulaten (Easy Start microfast + BS, Easy start NK + BS of Easy start plus).

De keuze voor het soort granulaat hangt af van diverse factoren zoals, het gewas, de chemische bodemanalyse/

bemestingsonderzoek) en de verdere bemestingsstrategie van de teler. Het type granulaatstrooier, in relatie tot de werkbreedte van de machine, kan soms ook bepalend zijn voor de keuze van het granulaat.”

BACILLUS Al veel jaren is het effect van de bodembacterie Bacillus spp. onderzocht. Van deze bacteriefamilie worden diverse stammen gebruikt. De bacillus leeft samen met de plant en zorgt naast het vrijmaken van gebonden fosfaten rondom het zaad/poter ook voor nevenwerking richting voor het gewas schadelijke schimmels, zoals fusarium of rhizoctonia.

Oomen: “Wij werken met deze bacteriestammen in producten als Easy start Microfast, Easy start NK en Vivisol Agri. Daarnaast beschikken we ook over de versie voor vloeibare toepassing in meststoffen zoals de Vitact (DCM) en De Rise P (ICL). Deze laatste twee zijn ook weer innovaties die op dit moment in ontwikkeling liggen onder andere bij onze klanten.”

Het voordeel van het gebruik van bacteriën is volgens de Alliance-adviseur dat ze in de huidige teeltsystemen niet of nauwelijks hinder kunnen ondervinden van meststoffen of gewasbeschermingsmiddelen.

Hetgeen volgens Oomen anders is bij het gebruik van bodemschimmels zoals mycorrhiza’s. De akkerbouwspecialist geeft aan dat er op dat vlak nog veel onderzoek gedaan moeten worden. “Niets is zo complex als biologie in de bodem en de relatie met de plant die erop groeit.”

verbeteren van het rendement van de teler die daarmee beter in staat kan zijn om in te spelen op de wensen van de markt, de consument en het milieu.” ■

MEER INFORMATIE OVER DE ALLIANCE GROEP? Crétiënne Oomen – Adviseur Akkerbouw E: c.oomen@alliancegroep.com T: 06 – 5355 3043 W: www.alliancegroep.nl

BIJSTUREN OP HET GEWAS Ook op het gewas zelf kan een teler kiezen voor ureumhoudende bladvoeders. “Zo werken we al meerdere jaren in diverse gewassen met een zeer gewasveilig product als N-plus”, gaat Oomen verder. “Een ureumvorm die met betrekkelijk lage doseringen in het seizoen kan worden gebruikt om de stikstofbehoefte bij te sturen. N-plus is goed mengbaar en zeer efficiënt.

Twintig liter N-plus geeft hetzelfde rendement in het gewas als honderd kilogram KAS via de bodem.”

Daarnaast zit het verschil volgens Oomen vooral in de hoeveelheid stikstof die per hectare wordt toegediend. “Bij N-plus gebruik je netto ongeveer zeven kilo, terwijl je bij KAS 27 kilogram per hectare strooit.”

Oomen sluit dan ook af met het bedrijfsmotto van Alliance als het gaat om het doorvoeren van akkerbouwinnovaties: “Innoveren om te verbeteren is voor ons: het

DESKUNDIGHEID CHAUFFEU R ZA A IMA C H INE DOOR S L A G G EV END

EERLIJKHEID DUURT HET LANGST (EN LEVERT HET MEESTE OP) De Nitraatrichtlijn houdt de gemoederen aardig bezig en ook de manier van zaaien staat ter discussie. Welke rijafstand is wenselijk? Bemesten in de rij of volvelds?

De markt wordt overspoeld met onderzoeken ter onderbouwing van nieuwe zaai- en bemestingstechnieken. Vraagt u zich ook af hoe de onderzoeken zijn gedaan?

Wie is de opdrachtgever van het onderzoek? Zijn de onderzoeksresultaten objectief? Wat denkt u zelf?

Voor de beste manier van zaaien is bovenal boerenverstand gewenst.

Iedere teler weet dat er meerdere variabelen zijn die de opbrengst beïnvloeden. Voorvrucht, zaaibedbereiding, rijafstand en uiteraard de (instelling van) de zaaimachine. Veel machines kunnen netjes zaaien. De chauffeur bepaalt echter grotendeels de finale opbrengst.

Wanneer men netjes zaait in de rij (weinig missers en dubbelen) is een opbrengst van 45 ton of meer per hectare geen uitzondering.

Als een zaadje niet kiemt spreekt men over een misser; een dubbele is altijd een fout van de machine. Eén procent dubbelen staat gelijk aan 0,4 procent opbrengstverlies; één procent missers betekent 0,6 procent opbrengstverlies (Bron: R.L. Nielsen, Purdue University). Een simpele rekensom is snel gemaakt. Zaait u 100.000 maiszaden en er komen 97.500 maisplanten op, die elk ongeveer een halve kilo wegen, dan realiseert u een opbrengst van 48.750 kilo snijmais per hectare.

Open uw ogen, kijk in het veld naar het zaairesultaat en oordeel zelf.

www.homburg-holland.com

Proefresultaten Wie op Google zoekt naar ‘Corn yield versus row distance’ krijgt miljoenen zoekresultaten. Het overgrote deel van deze onderzoeken zijn gedaan in Amerika, waar veel mais wordt verbouwd. Al deze onderzoeken geven verschillen aan tot maximaal 5 procent. Bij ieder onderzoek dient u zichzelf de vraag te stellen: ’Door welke bril is gekeken?’. Er zijn veel belanghebbenden in vele (betaalde) proeven en iedereen lobbyt om zijn of haar product zo goed mogelijk naar voren te laten komen. Het wordt bedenkelijk als de uitslagen van deze onderzoeken als richtlijn voor overheidsbeleid worden gebruikt.

Komen deze richtlijnen op een eerlijke, verantwoorde manier tot stand?

Opvallend zijn onderzoeken waarin Delta zaaien en ruitverband zaaien tot significante meeropbrengsten zouden leiden. Wanneer

ik verder kijkt, zie ik (ik chargeer) dat deze nieuwe zaaitechnieken worden vergeleken met sterk verouderde, slecht afgestelde zaaimachines. Op een dergelijke manier wordt niet alleen de overheid, maar ook de teler foutief voorgelicht. Een kwalijke ontwikkeling, temeer omdat belangrijke dossiers als bijvoorbeeld de Nitraatrichtlijn hierop worden ingericht.

Onafhankelijkheid Onafhankelijk onderzoek naar de rol van rijenbemesting dient de basis te zijn voor de Nitraatrichtlijn. In dit onderzoek dienen moderne zaaimachines, ondersteund door productspecialisten van de fabrikanten en deskundige chauffeurs ingezet worden. Een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de sector en de industrie.

Wie pakt de handschoen op?

precies wat nodig is

Lasse Doornbos Productspecialist Väderstad

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

16 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

PRECISIELANDBOUW

IC-LIGHT EN IC-WEEDER

“Hiermee wordt schoffelen weer modern” Machinefabriek Steketee richt zich in het schoffelprogramma voor Nederland meer en meer op plantspecifiek werken. Het stuursysteem IC-Light en de IC-Weeder (schoffelen tussen de planten) zijn daar de meest prominente voorbeelden van. “Wij richten ons op alle sectoren van de akkerbouw.

Van vollegrondgroente tot biologisch en gangbaar. Voor die laatste categorie lijkt de IC-Weeder vooral kansrijk te zijn in de bietenteelt. Schoffelen moet van het stoffige imago af.

Hiermee wordt het weer modern, want het past prima in de ommekeer richting precisielandbouw”, aldus productspecialist bij Machinefabriek Steketee Jan Jaap Struik.

Steketee ontwikkelde de techniek om plantspecifiek te spuiten en met diezelfde machine kan ook data verzameld worden. De machine maakt toch een foto van elke plant, dus die gegevens kunnen prima gebruikt worden om bijvoorbeeld de groeiontwikkeling van elk plantje te registreren. Al die data wordt geüpload naar de cloud, zodat de teler het complete proces kan volgen en direct aan maatsortering kan doen: “Eigenlijk hebben we twee stappen: cameratechniek die tijdens het schoffelen de machine recht langs de rij stuurt en de tweede techniek is de IC-Weeder. Daarmee gaan we een stap verder: die machine bekijkt alles van bovenaf en werkt plantspecifiek”, licht Struik toe.

“Eind april zijn de eerste testen gedaan in Zwitserland in combinatie met een elektronische spuit.

In dit geval ging het om spuitmiddel, maar deze techniek kan ook worden toegepast bij bemesting.

Het gaat erom dat de machine weet waar het plantje staat en dan kan de teler er eigenlijk alle kanten mee op.”

“VERBLUFFEND GOEDE RESULTATEN” De testen in Zwitserland zijn gehouden bij een sla-teler op gemiddelde gronden: niet te zwaar en niet te licht. “De resultaten waren verbluffend goed. Er is getest met water en papier dat verkleurt als er vloeistof opkomt. Daardoor konden we precies zien waar de machine het ‘middel’ had toegediend en dat was uiterst precies.”

TEELTEN Hoewel de wieder voornamelijk in sla wordt gebruikt, zijn er ook al succesvolle testen in de suikerbieten gedaan. Struik: “Medio mei hebben we aan een demo in Duitsland meegedaan om te tonen dat het ook in die teelt werkt.

De IC-Light werkt perfect in de suikerbieten en ook de IC-Weeder

presteert in dit gewas zeer goed.

De toepassing is vooral kansrijk in de biologische bietenteelt en in de gangbare cichoreiteelt. Het belangrijkste criterium is dat de machine de ‘kern van de plant’ goed kan herkennen. Dat is voornamelijk het geval bij vollegrondsgroente en biologische gewassen als sla, broccoli en kool.”

KOSTEN-BATENANALYSE Vorig jaar is in Denemarken de software voor de suikerbieten toepassing verder geoptimaliseerd en daarmee is deze ook klaar voor de Nederlandse markt. “De uiteindelijke kosten-batenanalyse hangt van veel factoren af. Hoe groot is de onkruiddruk? In welk gewas pas je de techniek toe? Maar als we dan toch even een algeheel beeld schetsen: qua middelengebruik kan een teler – afhankelijk van factoren zoals ge-

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

was en rijafstanden - een besparing oplopend tot wel zeventig procent realiseren. Dit komt voornamelijk omdat er direct op de plant wordt gespoten en niet in of tussen de rijen. In de biologische teelt wordt er ook nog op werkgang bespaard doordat het gecombineerd wordt met schoffelen.”

HOGE ONKRUIDDRUK VOORKOMEN Een belangrijk voordeel van het werken met camera’s is volgens Struik de betrouwbaarheid. “De gebruiker is niet afhankelijk van een GPS-signaal. Ik zeg niet dat ons systeem beter is, maar er is nog altijd geen volledige dekking of een slechtere ontvangt. Bovendien ziet de camera echt hoe het is. Neem bijvoorbeeld het wegzakken van de poot-, zaai- of plantmachine.

Dan wordt het met GPS erg lastig

om de machine nog goed aan te sturen. Het kan natuurlijk prima met GPS, maar dan moet alles via GPS worden aangestuurd. De cameratechniek die wij gebruiken is niet direct een vervanger van GPS, maar in bepaalde situaties biedt het zeker uitkomst. Natuurlijk heeft onze techniek ook moeite met percelen waar de onkruiddruk heel hoog is, maar doordat de camera relatief kleine onkruidplantjes al kan herkennen is het prima mogelijk om juist die hoge onkruiddruk te voorkomen.” ■ MEER INFORMATIE OVER DE SCHOFFEL CAMERATECHNIEKEN? Jan Jaap Struik - Machinefabriek Steketee E: jan-jaap@steketee.com T: 06 – 5731 9458 W: www.steketee.com

Houd uw product op temperatuur en beperk het bewaarverlies.

Huur een QCC koelunit voor een aantrekkelijke prijs.

Neem via onze website contact op met uw bewaaradviseur en laat u informeren over de mogelijkheden.

VIRUSREDUCTIE IN POOTGOED

dé booster in de strijd tegen virusoverdracht!

MEER INFORMATIE OP WWW.HOLLANDFYTO.NL

www.tolsmagrisnich.com

18 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

DUURZAAM ONDERNEMEN

AAN TAFEL BIJ MAATSCHAP VEDELAAR:

“We proberen vaak iets nieuws en soms schiet je raak” Maatschap Vedelaar is een innovatief akkerbouwbedrijf dat in 2000 door de broers Gerard en Joop Vedelaar is overgenomen van hun vader. Het gangbare akkerbouwbedrijf in het dorpje Nagele (Noordoostpolder) laat zich het beste omschrijven als een vooruitstrevend, maar tegelijkertijd realistische onderneming gericht op duurzaamheid en maximale kwaliteit. Om de kwaliteit van het pootgoed en de consumptieaardappelen te optimaliseren maken de broers sinds enkele jaren gebruik van blad- en bodembemestingsmiddel TouCaN van PlantCoaching, dat gebaseerd is op een combinatie van gestabiliseerde stikstof (NH2) en calcium. “Ik heb al heel wat middelen uitgeprobeerd, maar meestal houdt dat na één of twee keer toepassen wel weer op. Met dit middel lukt het ons om bij het pootgoed meer knollen aan de stengel te krijgen en bij consumptieaardappelen zorgt het voor een sterk verbeterde schilkwaliteit. Daarnaast heeft calcium een positief effect op de bewaarheid”, aldus Joop Vedelaar.

Dat laatste rekenen veel telers niet mee als voordeel van calcium, maar Vedelaar beschouwt dat aspect juist als één van de belangrijkste voordelen van calciumtoediening direct na de opkomst. “Als wij bepaalde rassen in de kist stopten, dan zagen we bij het sorteren veel drukplekken en gewichtsverlies.

Vanaf het moment dat we calcium over het gewas zijn gaan spuiten is dat veel minder. Een bijkomend – niet onbelangrijk - voordeel is dat de consumptieaardappelen langer doorgroeien.”

“DE PLANT HOEFT ZIJN RESERVEVOORRAAD NIET AAN TE SPREKEN”

Noordoostpolder dat het gewas positief reageert: “Je ziet heel duidelijk dat het gewas langer groen blijft. Vooral in augustus en september als het gewas begint af te rijpen zien we verschil tussen behandeld en onbehandeld.”

RAS-AFHANKELIJKE EFFECTEN De zoektocht naar het juiste product heeft dus heel wat voeten in de aarde gehad, maar volgens Vedelaar is dat ook niet zo gek.

Immers het aanbod is zo enorm groot, dat de ‘gewone man’ door de bomen het bos niet meer ziet. “We zijn boer, accountant

en manager tegelijk. Het is vaak een kwestie van zelf uitproberen en anticiperen. Bij PlantCoaching hebben we daar een speciaal woord voor ontwikkeld, namelijk ‘planticiperen’. Bij nieuwe rassen proberen we altijd iets nieuws en heel soms, zoals in dit geval, schiet je dan raak. Het werkt bij Innovator en er zijn door PlantCoaching ook proeven met Fontana en enkele chips-rassen gedaan, maar dat het bij die rassen deze effecten heeft, wil niet automatisch zeggen dat dat bij al die andere aardappelrassen die er op de markt zijn ook zo is.”

SAMENWERKING “Ook kan je niet stellen dat elke methode op elke ondergrond toepasbaar is. Het mooie is dat Farmcoaching ook gewoon eerlijk zegt dat het bij Agria niet werkt.

En als een adviseur mij vertelt dat het niet overal hetzelfde effect heeft, dan ben ik eerder geneigd hem of haar te geloven. Ik ben dan ook zeer te spreken over de open en eerlijke samenwerking met Philip Kroes van PlantCoaching, die overigens ook in zijn Delphy-tijd al bij ons op het erf kwam. En die gezamenlijke geschiedenis schept een band, ook bij deze samenwerking.”

Om de formulering van stikstof in vorm van amide (NH2) te behouden is een positief element nodig.

Dan hebben we het bijvoorbeeld over koper, magnesium en calcium.

Uiteindelijk ontdekte Vedelaar via de adviseur van PlantCoaching dat de combinatie met calcium het beste werkt. “Het blad wordt nooit calcium vragend. En dat voorkomt dat hij bij een tekort aan vocht een beroep doet op de vochthuishouding in de knollen. Omdat hij nooit de reservevoorraden hoeft aan te spreken, blijft de kwaliteit van ‘de huid’, oftewel de schil, ook intact.

Bij andere oplossingen hebben we die effecten nooit geconstateerd.

Schilkwaliteit en bewaarbaarheid lukt vaak nog wel, maar het doorgroeien van het gewas bereik ik alleen als ik dit calciummiddel toepas.”

Ook tijdens het groeiseizoen ziet de akkerbouwer uit de

PlantCoaching-adviseur Philip Kroes (links) en Joop Vedelaar (rechts) bespreken regelmatig teeltgerelateerde oplossingen met elkaar.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 19

mei 2018

INGEWIKKELD PROCES Vedelaar verwacht dat de calcium-toepassing waarvan hij gebruikmaakt de komende jaren alleen maar gaat toenemen: “We zijn aan alle eisen verbonden qua toediening van vaste meststoffen, dus dan moeten er andere manieren gevonden worden om de plant te geven wat die nodig heeft. Het begint altijd met een probleem en er gaan vaak vele jaren overheen voordat je hebt uitgedokterd hoe dat het beste opgelost kan worden.

Dat zal altijd zo blijven. Het is niet zo dat we voorheen dom bezig zijn geweest, maar bij dergelijke ingewikkelde processen handel je naar de kennis die je op dat moment bezit. Iedereen doet het op zijn eigen manier en wij hebben een manier gevonden die bij ons past. Mensen leren wat voor ons en wij leren wat voor anderen. Onze keuzes zijn altijd wel gebaseerd op duurzaamheid.”

omdat ook bij hem ‘één jaar, geen jaar’ is, worden producten eerst twee seizoenen getest. “Dan kan je jaareffecten uitsluiten. Het is iedere keer weer een flinke investering en daarom moet ik echt volledig

overtuigd zijn alvorens ik ergens instap. Het geeft niet een meeropbrengst, maar alle voordelen tijdens de teelt en in de bewaring gaven in dit geval de doorslag. Wij maken nooit geen gekke bokkesprongen.

We hebben een akkerbouwbedrijf dat gebaseerd is op het plezier en de passie voor het vak. En daarbij is onze visie dat iedereen, die na ons in de keten komt, ook verdient aan het product dat wij leveren.

We doen het dus niet alleen voor onszelf, maar ook voor alle ketenpartijen en voor de consument die uiteindelijk onze producten op tafel zet.” ■

“ONS AKKERBOUWBEDRIJF DRAAIT OP PLEZIER EN PASSIE” Vedelaar gaat bij de keuze voor nieuwe producten niet over één nacht ijs. Er wordt altijd begonnen met een paar hectare proefveld en

Na het poten van de Innovator aardappel voegt Vedelaar tijdens de teelt calcium toe voor het verhogen van het bewaarrendement en de schilkwaliteit.

Maatschap Vedelaar in Nagele laat zich het beste omschrijven als een vooruitstrevend, maar tegelijkertijd realistische onderneming.

Joop Vedelaar merkt dat de calciumtoevoeging tijdens de teelt positieve effecten heeft op de bewaarkwaliteit van zijn pootgoed.

Cursus Vruchtbare Bodem op 5 en 6 juni met Neal Kinsey Kinsey-Albrecht analyse; dé beste basis voor een gezonde bodem!

Wilt u weten wat er aan de basis ligt van een goede vruchtbare bodem?

Wilt u handvaten over de juiste mineralenverhoudingen in uw grond?

Kom dan op 5 en 6 juni naar de cursus die exclusief wordt gegeven door Neal Kinsey uit de U.S.A.* Meld u nu aan via www.vruchtbarebodem.nl. Er zijn nog een aantal plaatsen beschikbaar! *) Er zal simultaan vertaald worden om het voor iedereen toegankelijk te maken!

www.n-xt.com

Direct meer weten? T

+31 (0)6 105 542 38

www.vruchtbarebodem.nl

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

20 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

BEMESTING

Een nieuwe meststof die langdurig de groei van het gewas volgt Teeltoptimalisatie is een containerbegrip voor oplossingen en mogelijkheden om gewassen zo goed mogelijk te laten groeien. Immers, voor een optimale productie van het gewas is een stressvrije groei gedurende het teeltseizoen van belang.

Een belangrijke factor om belemmeringen tijdens de groei te voorkomen is een tijdig en voldoende, maar ook niet te groot, aanbod van nutriënten. Het meest benodigde voedingselement voor de plant is stikstof. De plant is voor zijn stikstofbehoefte aangewezen op het door de wortels uit de bodem opgenomen nitraat en ammonium. Kan de bodem op momenten onvoldoende leveren, dan telt dus elke kilo stikstof die u geeft!

STIKSTOFOPNAME VARIEERT GEDURENDE HET GROEISEIZOEN De plant neemt stikstof op, maar niet evenveel op elk moment.

De stikstofopname varieert en is afhankelijk van het groeistadium

Het doel van de stikstofbemesting is dan ook om tijdig genoeg stikstof toe te dienen zodat de plant erover kan beschikken als die het nodig heeft.

van het gewas. De meeste akkerbouwgewassen nemen meer dan 50% van de stikstof op tijdens de loofgroeifase. Daarna heeft de plant een geleidelijke beschikbaarheid van stikstof nodig.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

VERSCHILLENDE STIKSTOFVORMEN Alle bekende stikstofhoudende minerale meststoffen verschillen onderling door de vorm waarin de stikstof in het product aanwe-

zig is: nitraat (NO3¯), ammonium (NH4⁺) of amide (ureum). Planten nemen bij voorkeur stikstof op in de vorm van nitraat. Nitraat is na toediening direct en volledig beschikbaar als voeding voor

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 21

mei 2018

de plant. Via onttrekking van bodemvocht door de wortels van de plant wordt automatisch ook het nitraat opgenomen die zich in het bodemvocht bevindt. Voor voldoende opname van nitraat is het belangrijk dat er voldoende vocht in de bodem aanwezig is.

Nitraat bevordert de opname van nutriënten als calcium, magnesium en kalium.

Slechts een klein deel van de stikstof uit ammonium kan direct door de plant worden opgenomen. Het merendeel van het ammonium moet door bodemleven worden omgezet tot nitraat. Dit wordt nitrificatie genoemd. Door de positieve lading van ammonium (NH4⁺) hecht het zich aan de bodem. De wortels van de plant moeten daarom naar de ammoni-

umstikstof toe groeien. Hierdoor wordt maar een klein deel van het ammonium direct opgenomen door de plant.

Amidestikstof (ureum) wordt door de plant niet rechtstreeks opgenomen. Slechts een klein deel kan rechtstreeks door het blad worden opgenomen. De opname van stikstof uit ureum bestaat uit twee delen. Allereerst wordt ureum omgezet in ammonium (NH4⁺) door het enzym urease dat zich in elke bodem bevindt.

Vervolgens wordt het ammonium grotendeels omgezet in nitriet en vervolgens in nitraat (NO3¯), dat door de plant goed opgenomen kan worden. Hierdoor is de werking van ureumstikstof trager.

OCI EXACOTE: ALLE DRIE STIKSTOFVORMEN GECOMBINEERD Het is belangrijk om een meststof toe te passen wat zowel landbouwkundig, economisch en milieukundig de beste eigenschappen heeft. Door het combineren van de verschillende soorten stikstof als nitraat, ammonium en ureum, wordt de groeicurve optimaal gevolgd van het gewas. OCI Exacote combineert deze unieke eigenschappen: 1. Nitraat voor de directe beschikbaarheid van stikstof aan de basis.

2. Ammonium die beschikbaar komt in de vegetatieve fase.

3. Ureum met coating geeft afhankelijk van de temperatuur geleidelijk de stikstof af gedurende het gehele groeiseizoen.

TIMING VAN EXACOTE Met OCI Exacote wordt de belangrijkste basis gelegd van de stikstofvoorziening voor het gewas. De samenstelling in stikstof is zo gekozen dat gedurende het seizoen de stikstofopnamecurve van het gewas wordt gevolgd. U houdt de mogelijkheid om een overbemestingsmoment in te plannen later in het jaar met KAS naar de behoefte van het gewas.

OCI Exacote biedt een oplossing voor gewassen als uien en aardappelrassen met een ondiep wortelstelsel zoals een Innovator.

Het resultaat: Een stressvrije groei, minimaal stikstofverlies en optimale opbrengst. ■ VOOR MEER INFORMATIE: OCI AGRO Postbus 601 6160 AP Geleen T: 046 70 20111 E: info.agro@ocinitrogen.com W: www.oci-agro.com / www.nutrinorm.nl

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

22 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER: GEWASBESCHERMING

PHYTOPHORA- EN ALTERNARIABESTRIJDING

Jan van den Hoek over de inzet van Canvas Elke aardappelteler is alert op Phytophthora in het gewas. Door voortdurende controle en goede spuitschema’s wordt besmetting voorkomen. En dat gaat steeds beter dankzij uitstekende middelen. Maar naast Phytophthora is er een ander gevaar dat het aardappelgewas steeds zwaarder treft: Alternaria. Hoe telers met beide ziekten omgaan leest u in een serie gesprekken aan de keukentafel. Deze keer: Jan van den Hoek uit Zeewolde.

Sinds 1988 boert de familie Van den Hoek in Flevoland.

Tegenwoordig op 91 ha akkerbouw waarvan een kwart, ongeveer 23 ha is bestemd voor aardappelen.

Daarnaast pacht Jan van den Hoek nog eens 40 ha (voor de aardappelteelt) van een nabijgelegen veehouderijbedrijf. “Die combinatie is ideaal”, vertelt hij. We werken heel goed samen. Ik doe bijvoorbeeld bij hen de bespuitingen in grasland en maïs.”

de planten elkaar raken. De eerste zes bespuitingen heb ik Revus gebruikt om de goede bladbescherming, ook als het gewas snel groeit. Daarna heb ik dus een blok Canvas met Valbon gespoten. Dat is vanaf ongeveer 21 juli. Het was toen flink nat. Hoe sterk die combinatie is, heb ik afgelopen jaar gemerkt. Toen Phytophthora om

zich heen begon te grijpen, is het hier gelukkig tot een enkel blaadje beperkt gebleven.

ALTERNARIA BESTRIJDING STEEDS BELANGRIJKER Van den Hoek was afgelopen jaar de Phytophthora goed de baas.

Maar hoe ging het met Alternaria?

“Ik zie de laatste jaren echt een opmars van Alternaria in aardappelen. Alternaria slaat toe als de aardappel onder stress komt. Bij droogte of als de structuur niet optimaal is. Bladziekten passen in een trend die we bijvoorbeeld ook in bieten zien. Ze zorgen voor aantasting van het groene blad

FRIET- EN TAFELAARDAPPELEN In totaal heeft Jan van den Hoek zo ruim 60 ha aardappelen bij te houden. “Dat gaat prima. De bedrijven zijn mooi verkaveld, ik kan dus meters maken.” Van den Hoek teelt zowel frietaardappelen (Agria en Innovator) als tafelaardappelen (Milva, Erika, Gourmandine en Esmee). “Ik kies voor een deel Innovator om de aaltjes in de bodem de baas te blijven.”

Wat betreft de bestrijding van Phytophthora neemt Van den Hoek geen enkele risico. “In 2016 stelde mijn adviseur voor het product Canvas te gaan gebruiken. Het advies was om dit in de combinatie met Valbon te doen.

Ik was daar heel tevreden over en daarom was de keuze voor 2017 snel gemaakt.”

EEN ENKEL BLAADJE PHYTOPHTHORA De eerste bespuiting in 2017 was op 8 juni. “Ik begin altijd vroeg, als

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

wat vervolgens een flink negatief effect heeft op de opbrengst. Voor mij is Alternaria een belangrijke reden om de combinatie van Canvas met een mancozeb bevattend middel in te zetten”, zegt Van den Hoek. “Aan het einde van het seizoen pak ik de combinatie met een middel dat sec op Alternaria werkt (Narita). Ik ben ervan overtuigd dat een gerichte bestrijding tegen Alternaria mij die o zo belangrijke laatste tonnen oplevert.”

de teelt”, vervolgt Jan van den Hoek. “Dat is voor mij de reden om bij een laatste bespuiting nog Canvas toe te voegen. Dit omdat het middel een sterke werking heeft op knolphytophthora.”

Op basis van de ervaringen die ik de afgelopen twee jaar heb opgedaan, ga ik vrijwel zeker weer voor Canvas met een mancozeb bevattend middel. Om zo Phytophthora én Alternaria gericht te kunnen bestrijden.” ■

EEN LAATSTE KLAP BIJ HET DOODSPUITEN “We weten dat Phytophthora ook nog kan toeslaan in de staart van

Lees de andere telerservaringen en meer informatie over Canvas op www.nufarm.com/nl/canvas

Nutriënten programma Tradecorp Een aardappelplant die optimaal moet presteren mag geen tekorten hebben aan voedingselementen. Door regelgeving en klimaatverandering worden de risico’s op een voedingsgebrek echter steeds groter. Tradecorp, als producent van plantenvoeding, ontwikkelt daarom producten waarmee de efficiëntie van de bemesting verbeterd en verlies aan kwaliteit en opbrengst voorkomen wordt.

humifirst BETERE WORTELONTWIKKELING & EFFICIËNTE BENUTTING FOSFAAT ®

    

Stimuleert de wortelgroei Verbetert de grondstructuur Verhoogt water-en voedingsstoffen opname Efficiëntere benutting van fosfaat Vermindert de gevoeligheid voor droogte

phostrade Mg Zn VOOR DE STARTONTWIKKELING VAN UW GEWAS ®

 “Boost” effect bij wortelvorming en gedurende de eerste fases van de groei van de plant  Stimuleert de knolzetting  Verbetert weerstand  Verbetert de fotosynthese

final K

®

HOGERE OPBRENGST EN KWALITEIT     

Bezoek onze nieuwe website www.tradecorp.nl of www.tradecorp-belgium.nl

Betere resistentie tegen stress (droogte,…)

Hogere drogestof en zetmeelopbrengst Grotere en homogenere knollen Hogere opbrengst en kwaliteit Minder blauwgevoeligheid

Voor meer informatie of een kostenloos advies over dit product, neem contact op met: Boris Berkhout - Tradecorp Nederland Mobiel: +31 (0)6 538 92 078 Erwin Hyndrikx - Tradecorp België Mobiel: +32 (0)492 73 83 62

24 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

GEWASBESCHERMING

“Betere werking op fungiciden, insecticiden en een weerbaarder gewas” Bij akkerbouwbedrijf Kruijer-Slob in het Groningse Startenhuizen gebruiken ze sinds drie jaar geen olie meer in het pootgoed.

Cor Slob heeft samen met zijn vrouw een maatschap en besloot in 2015 te stoppen met olie omdat het te bewerkelijk was en daarnaast constateerde hij dat het gewas te lang ‘nat’ blijft.

“Bovendien moet je elke avond de tank uiterst precies schoonmaken om geen problemen te krijgen. Al die dingen zorgden ervoor dat ik olie een beetje zat was.”

De Groninger heeft een gesloten bedrijf en teelt ook graan en suikerbieten. Maar de belangrijkste inkomstenbron blijft het pootgoed. Prolong XP wordt dan ook direct bij de luizendoder gevoegd.

“Zodra de aardappels boven staan, voeg ik met de eerste phy-

tophthora- en luizenbestrijding direct Prolong toe. Ik merk dat sinds we het middel gebruiken de plant vitaler en weerbaarder is. We hebben bij zware buien of hevige wind minder snel last van stengelbreuk en doordat het gewas minder lang vochtig is,

Slob zocht naar een alternatief en kwam uit bij een nieuw middel genaamd Prolong XP, een product van Holland Fyto dat vooral bekend staat vanwege zijn uitvloeiende, plakkende en indringende werking. Dit zorgt ervoor dat de fungiciden en insecticiden beter opgenomen worden waardoor het pootgoed minder vatbaar is voor bijvoorbeeld phytophthora.

Belangrijk voor veel telers is ook dat Prolong XP geen verstoppingen veroorzaakt in spuitdoppen of leidingen van de spuit. Slob: “Mijn gewasbeschermingsadviseur vertelde mij over dit product. De resultaten van de afgelopen jaren zagen er goed uit, maar ik ben iemand die alles zelf wil proberen en met mijn eigen ogen wil zien of het werkt.”

“DOOR PROLONG XP TE GEBRUIKEN ZORG IK DAT MIJN POOTGOED SCHOON BLIJFT” Het gebruik van Prolong XP heeft goed uitgepakt op het bedrijf in Startenhuizen, Groningen.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

kunnen we eerder en nauwkeuriger selecteren. Selectie blijft nummer één.”

SCHOON UITGANGSMATERIAAL Slob vervolgt: “Qua groei en ziektedruk zijn er verder weinig verschillen met olie. Wel wil ik be-

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 25

mei 2018

Prolong XP staat bekend vanwege zijn uitvloeiende, plakkende en indringende werking. nadrukken dat schoon uitgangsmateriaal extreem belangrijk is.

Als er virussen in het uitgangsmateriaal zitten, dan kan geen middel daar iets aan veranderen.

Door – uit voorzorg - Prolong XP toe te voegen aan de tankmix met onder andere een pyrethroïde kan ik wel zorgen dat mijn pootgoed schoon blijft.”

GOEDKOPER DAN OLIE Een laatste belangrijke reden voor Slob om olie in te wisselen voor Prolong XP is het kostenplaatje geweest. “Het is een stuk goedkoper dan olie. Niet alleen in de aanschaf, maar ook in het gebruik omdat je minder middel

nodig hebt. Ook qua opbrengsten en kwaliteit zijn we er niet op achteruit gegaan. Alle verwachtingen, die ik vooraf van het middel had, zijn uitgekomen. We hebben de stap gewaagd en daar hebben we geen moment spijt van gehad.”

“PROLONG XP GEEFT BEDRIJFSZEKERHEID EN RUST”

VERTROUWEN De pioniersgeest van Slob kwam bovendrijven toen dit alternatief voor olie door ProfytoDSDadviseur Herman Heslinga werd voorgesteld. Slob besloot vanuit het onderlinge vertrouwen op het advies van Heslinga in te gaan. “Je hebt in het begin natuurlijk wel zoiets van: hoe gaat dat werken, maar ik had er wel vertrouwen in. En dat heeft goed uitgepakt.”

OLIESCHADE Sinds de overstap kijkt de teler nog regelmatig naar de percelen waar nog wel olie wordt gebruikt en constateert daar weleens

gewasreactie door de olie. “Daar schrik je dan wel van. Olie is gewoon heel bewerkelijk en het komt zo ontzettend nauw. Terwijl je met Prolong XP eigenlijk niets fout kan doen.“ “Het belangrijkste is dat je het tijdig toedient. En als het er eenmaal opzit, dan doet het zijn werk op de momenten dat het nodig is. Er is nu veel minder sprake van ad hoc gedrag als het gaat om teeltoptimalisatie. We werken volgens een bepaalde visie en een bepaald plan. En dan kan je altijd ergens op terugvallen. Ik zou niet meer terug willen naar de situatie van drie jaar geleden. We zijn een

stuk rustiger en het zorgt voor een stukje bedrijfszekerheid. En tevens is het een voordeel dat de middelen eerder regenvast zijn.

En door de kortere bladnatperiode de kans op phytophthora ook kleiner is. Met Prolong XP hebben we hierdoor veel minder trammelant in het veld, we hebben niet zoveel middel nodig en het is een stuk goedkoper.” ■ MEER INFORMATIE OVER PROLONG XP? Productmanager Gerbert Barneveld - Holland Fyto E: g.barneveld@hollandfyto.nl T: 06 – 2297 2232 W: www.hollandfyto.nl

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

26 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

GRONDBEWERKING

Kilveren door middel van GPS “efficiëntie door inzicht” Kilverbak in actie.

Akkerbouwer Pleun Wander uit Zeewolde liet vorig jaar een deel van zijn land egaliseren om zodoende dit jaar vlakker liggende ruggen te krijgen. Het idee om zijn land te laten kilveren kwam nadat hij zag dat zijn buurman de akkers er netjes bij had liggen na een ritje met de kilverbak. “Tijdens het poten van aardappelen zie je het direct. De rug is één strak vlak en het water blijft niet meer in lagere gedeelten staan.”

Het helpt Wander dus zowel bij het voorjaarswerk als het waterbeheer op zijn percelen. Doordat agrarisch grondwerkspecialist Van Werven werd ingeschakeld waren de egaliseerwerkzaamheden ook sneller

klaar dan verwacht. “Ik wist niet dat Van Werven met GPS-kilveren bezig is. Daar kwam ik achter toen ze vooraf alles in kaart brachten en het perceel gingen inmeten. Ik heb dat toen eens bekeken en dat ging

hartstikke mooi. Van Werven is dan ook een zeer ervaren bedrijf als het om dit soort werkzaamheden gaat, dus daar vertrouw ik blind op.”

“VAN ALLE ONZEKERE FACTOREN IS ALLEEN NOG HET WEER OVER”

INMETEN Het inmeten wordt gedaan om vooraf inzicht te hebben welke grond waarheen verplaatst moet worden. Inmeten gebeurt enkele dagen of weken voordat de werkzaamheden starten en wordt uitgevoerd vanaf de quad. Daarna wordt er samen met de akkerbouwer, op basis van de inmeting, een plan gemaakt. Hieruit komt een rapportage met daarin de hoeveelheid te verzetten grond en de afstand waarover dit moet ge-

beuren. Het plan wordt opgesteld aan de hand van de wensen - van in dit geval Pleun Wander en de ervaring van Van Werven - en wordt visueel zichtbaar gemaakt in een tekening. “Door het inzicht vooraf kan een goede schatting gemaakt worden van het werk wat gedaan moet worden. Dat systeem werkt bijzonder efficient heb ik gemerkt en met het grillige klimaat van tegenwoordig is een goede planning van groot belang”, vertelt de akkerbouwer in kwestie.

UNIEKE WERKWIJZE Jan Immeker is één van de vaste chauffeurs op de kilverbak van Van Werven, die agrariërs onder meer ondersteunt met diepploegen, diepspitten, spitfrezen, schudeggen, graszaad zaaien en nu dus ook GPS-kilveren. “Op het ogenblik zijn wij in onze werkwijze uniek”, aldus Immeker die al dertig jaar voor Van Werven werkt. Al die jaren heeft hij met een laser gewerkt. Het was dan ook best even omschakelen toen het GPS-kilveren geïntroduceerd werd: “Ik krijg een partij informatie, beeldschermen en gegevens in de cabine. Dan schiet je eerst wel even in de stress. In het begin is er nog iemand bij aan wie je vragen kunt stellen, maar op een gegeven moment moet je het wel alleen doen. De eerste paar keer is het even zoeken naar de juiste instellingen.”

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 27

mei 2018

Inmiddels gaat het bijna als vanzelf, vertelt Immeker: “Het is heel prettig dat we ruim van tevoren kunnen inschatten hoelang de werkzaamheden zullen duren.

Eerder was dat altijd lastig, van alle onzekere factoren is nu alleen nog het weer over. Voorheen was het meer vakmanschap op het oog, maar was het lastiger om tot een goed eindresultaat te komen.

Nu verschuift het vakmanschap naar het werken aan een perfect eindresultaat.”

AUTONOME LANDBOUWVOERTUIGEN Wander snapt dat door de introductie van GPS het kilveren voor de machinist anders is geworden. Uiteraard blijft die nog wel bepalend voor het eindresultaat, alleen verandert zijn rol en dat is volgens Wander ook waar het in de akkerbouw in de toekomst naartoe moet. “De ontwikkelingen gaan door en dit is weer een stapje dichter naar autonoom werkende landbouwvoertuigen. Voordat het zover is, zijn we misschien

twintig of dertig jaar verder, maar we gaan zonder meer die kant op.”

RASSENSWITCH Wander besloot na afgelopen groeiseizoen niet alleen over te gaan op het kilveren van zijn land. Ook maakte hij een switch naar een ander ras. “We hebben bewust gekozen om met het ras Lady Anna te gaan werken. Het ras heeft resistentie tegen aaltjes en het is een vroeg ras. Wij kiezen daar bewust voor, omdat je met

Op het akkerbouwbedrijf van Pleun Wander werd vorig jaar een perceel gekilverd door Van Werven. Dit voorjaar werden daar de eerste Lady Anna’s gepoot.

vroege rassen een stukje bedrijfszekerheid creëert. Ik houd er wel van om voor rassen te kiezen die eind september, begin oktober geoogst kunnen worden. En daar past deze rassenswitch prima in.”

Volgens Wander - die naast aardappelen ook nog wintertarwe, suikerbieten en zaaiuien in zijn bouwplan heeft - houdt het niet op met één enkele kilverbeurt.

Het is onderdeel van zijn visie op goed bodem- en waterbeheer: “Door na het kilveren te ploegen

blijven we profiteren van de goede afwatering die het kilveren met zich meebrengt.” ■ MEER INFORMATIE OVER GPSKILVEREN? Steven Visser - Van Werven T: 06 – 4335 8400 E: s.visser@vanwerven.nl W: www.vanwerven.nl

Pleun Wander is zeer tevreden over de effecten van GPS-kilveren op zijn bouwland.

infra & recycling

GPS-gestuurd kilveren: kilveren met een gefundeerd plan Professioneel inmeten, ontwerpen en uitvoeren. We geven vooraf inzicht in de investering én effecten. Zo komen we samen tot de optimale herprofilering voor uw land.

ACTIEnd pe Bel vrijblijve

rce

052vo5oe6li3nm1e4ting r maar41

€vo2or5ad0vie,s-! *

* Bekijk de actievoorwaarden op www.vanwerven.nl/kilveren

www.vanwerven.nl | 0525 63 1441 Advertentie AkkerbouwActueel 24-4-2018 Bianca.indd 4

samen werken aan échte oplossingen 30-4-2018 16:06:10

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

28 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER: BEDRIJFSPORTRET

“Akkerbouwers willen vrij zijn om de markt af te tasten” SuperGaz introduceert een vergunde propaantank met propaanpomp en een aflevereiland. Dit stelt gebruikers in staat om binnen de daarvoor geldende regelgeving een mobiele ADR propaantank meerdere keren te kunnen bijvullen zonder de gasleverancier te laten komen. Hierdoor wordt niet alleen tijd bespaard, maar vanwege bulkleveringen liggen de afleverkosten ook beduidend lager.

Het innovatieve aspect aan deze tank zit hem in het feit dat de pomp onder de tank is geplaatst.

Het grote voordeel ten opzichte van plaatsing op het aflevereiland is dat er minimale verdamping van gas plaatsvindt in de transportfase door de slang. Stefan de Raat, manager bij SuperGaz: “Deze methode is niet alleen veiliger, maar ook goedkoper, omdat het gas in de tank optimaal benut wordt.”

VRIJHEID Naast deze innovatie is het Flevolandse bedrijf vooral bekend vanwege de goede service en flexibiliteit die het zijn klanten biedt: “Akkerbouwers die kiezen voor SuperGaz doen dat naast de eerder genoemde voordelen veelal vanwege de vrijheid om zelf te kunnen kiezen voor de propaangasleverancier. Het verschil met de gevestigde propaanleveranciers is dat SuperGaz de propaantank in koop aanbiedt. Daarmee wordt de gebruiker eigenaar van de tank en is er geen sprake van een gedwongen afname. Daarnaast houdt SuperGaz zijn klanten dagelijks op de hoogte van de actuele propaanprijzen. Een unieke extra service, dat aangeeft dat wij transparantie hoog in het vaandel hebben staan”, zo licht De Raat toe.

De propaantank met pomp en afle-

vereiland wordt in de praktijk onder meer gebruikt door biologische telers die aan onkruidbranden en/ of loofbranden doen. Een onkruidbestrijdingsmethode die BV Erf uit Lelystad al jaren toepast op hun percelen. Theo Heijboer is bedrijfsleider bij het biologische bedrijf uit Flevoland en onderstreept het belang van een goede propaanleverancier. Door het onkruid tijdens het witte puntjesstadium weg te branden wordt de teelt – in dit geval wortelen – verder geoptimaliseerd: “Het onkruid komt al iets op, terwijl de gezaaide wortel nog netjes in de rug zit”, zo vertelt Heijboer.

standigheden af wanneer het moment daar is om te gaan branden.

Nu branden we twaalf dagen na het zaaien al, omdat er een aantal zeer warme dagen achter elkaar zijn geweest. Afhankelijk van het vochtgehalte gebeurt het wegbranden van onkruid pas na een week of drie. Het moet dan natuurlijk niet zo zijn, dat we nu niet eerder kunnen branden omdat er geen gas voorradig is.”

TECHNIEK Het branden zelf gebeurt door middel van open vuur en een kap met staal die een soort infrarode werking heeft op de vuurstraal. “Er zitten twee rijen branders op die allebei een andere kant op blazen.

“SNELLE LEVERING VAN LEVENSBELANG” “Je wilt de onkruiden kapot branden en niet het gewas, dus de tijdspanne waarin je kunt branden is heel kort. Wij vinden het dan ook extreem belangrijk om met een erkend bedrijf als SuperGaz samen te werken, want die hoeven we maar te bellen en ze leveren direct.

Bij dit soort projecten zijn dat soort details van levensbelang. Het hangt namelijk heel erg van de weersom-

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

Vroeger werkten we met enkele branders, maar tegenwoordig zitten er overal dubbele branders op. De chauffeur van de trekker kan dan ook twee keer zo hard rijden, het is dus een puur capaciteitsverhaal.” De trekker is voorzien van vier secties, van telkens anderhalve meter. Tijdens het branden wordt een gemiddelde rijsnelheid van 2,5 tot vijf kilometer per uur aangehouden. “Door middel van ventilatoren wordt er extra zuurstof onder de trekker gebracht en de machine is voorzien van een luchtscherm die ervoor zorgt dat de rijwind geen invloed heeft op de warmte. De effectiviteit van vuurstraal wordt daarmee vele malen groter”, zo licht Heijboer toe.

SAMEN STERK Ook Klaas de Graaff, bedrijfsleider van CAV Agrotheek, heeft voor SuperGaz gekozen vanwege de grote mate van flexibiliteit die het bedrijf biedt: “De lijnen zijn kort, waardoor je bijna altijd direct te maken krijgt met de mensen die de werkzaamheden ook moeten uitvoeren. Zo zitten wij ook in elkaar. We zijn een groot bedrijf, dat de klant echt centraal stelt. Van oorsprong zijn we natuurlijk een coöperatie en het ‘samen sterk’ is nog steeds aanwezig. SuperGaz en CAV Agrotheek hebben elkaar gevonden omdat SuperGaz de mogelijkheid biedt om tanks te kopen en zelf te bepalen wie de gasleverancier wordt. Bij de leve-

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 29

mei 2018

Het wegbranden van onkruid gebeurt voordat het gewas opkomt en kan pas plaatsvinden als het vochtgehalte van de bodem optimaal is. ring van propaangas wordt dus dezelfde werkwijze aangeboden als we gewend zijn bij vloeibare brandstoffen (diesel). Dat spreekt ons enorm aan, want daardoor kunnen wij onze leden een zo gunstig mogelijke inkooppositie verschaffen.”

VERTROUWEN CAV Agrotheek werkt op die manier ook met leveranciers van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Door met SuperGaz in zee te gaan sluit ook dat bedrijfsonderdeel naadloos aan op de andere dienstverlening.

“Als CAV Agrotheek hebben we een naam opgebouwd, zeker in Noord-Holland en als onderdeel van Crop Solutions, dat vertrouwen uitstraalt. We zochten dan ook naar een partner die dat ook heeft en hebben met SuperGaz een partij gevonden die dat imago alleen maar ondersteunt. Het is dus niet alleen een flexibiliteitsen prijsverhaal: het gaat ook om

veiligheid, betrouwbaarheid, bereikbaarheid en de omgang met de mensen zelf.”

AANSCHAFFEN, INSTALLEREN, KEUREN EN ONDERHOUDEN De succesformule zit hem dus vooral in de klantbenadering en het brede dienstenpakket, dat met de toevoeging van de propaantank met biologische pomp en het installatiebedrijf BG Techniek alleen maar uitgebreider is geworden.

Van den Berg: “Klanten kunnen bij ons de tank kopen, door ons laten installeren, keuren en onderhouden. Daarin nemen we ook alles wat daarachter zit mee, denk hierbij aan de droogwand of kachel. Door deze complete dienstverlening kunnen we onze relaties volledig ontzorgen”, zo luidt zijn conclusie.

ONDERNEMERSCHAP De privatisering van de energiemarkt speelt daarin een belangrijke rol. Boeren zijn ondernemers

BG INSTALLATIETECHNIEK: BG Techniek is gespecialiseerd in brandstof en gas. Met een eigen werkplaats, ervaren monteurs en uiteraard volledig gecertificeerd volgens NMI, KIWA en Energie Consult is BOL Installatiewerk een sterke partner in de installatiemarkt. Echter dezelfde markt vroeg om een volwaardig onafhankelijke installateur. Voor BOL Installatiewerk de reden de naam te veranderen naar BG Techniek.

geworden en willen niet meer vastzitten aan één leverancier. “Telers willen wel een product hebben waarmee ze iets willen opslaan of bewaren, maar dat product willen ze zelf aanschaffen en vrij zijn om de markt af te tasten. De prijsverschillen lopen soms enorm op en

contracten worden in bepaalde gevallen zelfs stilzwijgend verlengd.

Het is dus logisch dat ze voortaan zelf willen ondernemen. Wij bieden ze die mogelijkheid en als ze dan toch voor ons gas kiezen, dan kunnen we dat ook op elk gewenst moment leveren.” ■

MEER INFORMATIE? SuperGaz B.V Stefan de Raat T: 0321- 387 654 W: www.supergaz.nl

Links CAV Agrotheek bedrijfsleider Klaas de Graaff die voor de propaanlevering samenwerkt met Cor van den Berg van SuperGaz.

De integratie met BG Techniek zorgt ervoor dat klanten van SuperGaz ook direct geholpen worden bij het aanleggen, onderhouden en keuren van de tankinstallaties.

BG Techniek is uw partner voor het keuren van uw brandstoftanks, IBC’s (mobiele tanks), propaantanks en kachels. Het aanleggen van uw volledige propaaninstallatie plus bijbehorend gasdichtheidsverklaring behoort eveneens tot de mogelijkheden. Vanzelfsprekend is BG Techniek volledig gecertificeerd en voldoet het bedrijf en haar medewerkers aan de strengste normen die daaraan worden gesteld. De door het NMI, KIWA en het Energie Consult uitgereikte certificeringen zijn hier het bewijs van.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

30 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#2

DOSSIER:

BEWARING

Philip Kroes gebruikt de mobiele koelinstallatie om het bewaarrendement onder alle omstandigheden optimaal te houden.

“Constante bewaartemperaturen voorkomt kwaliteitsverlies en geeft minder druk om voor een bepaalde datum uit te schuren” Telers die behoefte hebben aan tijdelijk extra koelcapaciteit kunnen ervoor kiezen om een mobiele koelinstallatie te huren. Akkerbouwer Philip Kroes levert aardappelen aan de Amerikaanse fastfoodketen Five Guys en heeft zodoende een langere bewaarcyclus. Om zichzelf de garantie te geven dat het bewaarproduct aan het einde van het bewaarseizoen nog steeds van hoge kwaliteit is, heeft hij de Quadro Compact Cooler (QCC) gehuurd. Kroes: “Het is een extra investering, maar het zorgt voor een beter bewaarrendement en een stukje risicoafdekking.

Door de mobiele koeler weet ik zeker dat ik over een maand nog steeds goede kwaliteit in de schuur heb. Luchtgekoeld kan dat ook wel, maar hiermee bouw je extra zekerheid in. Een soort verzekeringspremie.”

De Quadro Compact Cooler (QCC) is een duurzaam ontworpen koelinstallatie. De QCC geeft een hoog rendement (COP) en is verkrijgbaar in verschillende koelvermogens: 40, 60, 120 en 160 kW (650 – 2.100 ton aardappelen).

Door de Vario-uitvoering is extra koelvermogen beschikbaar om bijvoorbeeld grote partijen sneller te kunnen koelen. Bij kleine hoeveelheden opgeslagen product

deuropening staan.” Kroes heeft de deuropening met stro afgedekt, zodat hij geen isolatieplaten hoefde te plaatsen. “Je wilt natuurlijk de kou binnen houden en de warmte buiten.”

kan de QCC in combinatie met een Vision Control klimaatcomputer op een aangepaste energiezuinige manier koelen. Door het plaatsen van een luik in de koelunit is het ook mogelijk om met buitenlucht te ventileren. Kroes: “De Compact koeler staat in de deur, omdat hij de warmte moet afstaan naar buiten. De verdamper moet binnen staan en omdat het één apparaat is, moet de koeler in een

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018

CONSTANTE PRODUCTTEMPERATUUR Bedoelt voor extra koelcapaciteit als je dat echt nodig hebt. “De ideale temperatuur voor het product ligt tussen de zevenenhalf en acht graden. Bij warme weken

waarbij de buitentemperatuur ruim boven de twintig graden uitkomt en de zon volop schijnt, loopt de producttemperatuur snel op naar meer dan tien graden. Dankzij de inzet van de Compact Cooler hou ik de producttemperatuur

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 31

mei 2018

BEDRIJFSRISICO’S BEPERKEN Philip Kroes heeft samen met zijn vrouw Eléa naast hun eigen akkerbouwbedrijf, Plant- en Farmcoaching ook nog een kinderdagverblijf en naschoolse opvang op het erf. Die laatste twee bedrijven worden door zijn vrouw Eléa gerund. “Dat valt prima te combineren”, zo vertelt Kroes. Maar omdat aardappelen de laatste jaren steeds minder goed houdbaar zijn, is flexibiliteit in de koelcapaciteit extreem belangrijk.

“Met al die ondernemingen is het nog belangrijker om – waar mogelijk - de bedrijfsrisico’s te beperken.”

De QCC wordt stekkerklaar geleverd en is dan ook binnen een paar uur operationeel. Wel zorgt het ‘dichtbouwen’ van de deuropening voor wat extra werk, maar uiteindelijk geeft het Kroes vooral veel rust in zijn hoofd: “Ik ben blij dat ik gedurende het gehele seizoen – bij warme en koude buitentemperatuur - mijn bewaartemperatuur constant kan houden. Daardoor heb ik minder zorgen over de kwaliteit van het product en ik heb ook minder druk om voor een bepaalde datum uit te schuren.” ■

Vooraan de koelcel waar het indirecte koelsysteem wordt toegepast en achteraan de cel die is uitgerust met de QCC. gedurende het gehele bewaarseizoen constant.”

FIVE GUYS De fastfoodketen bedient hij via zijn bedrijf FarmCoaching, dat oorspronkelijk als adviesbureau is opgestart. “Ik kwam al veel bij akkerbouwers op het erf, vanwege PlantCoaching. Met dat bedrijf voorzie ik telers van calciumproducten om de bodemkwaliteit te verbeteren en daarmee gebrekziekten te voorkomen. FarmCoaching draait vooral om het matchen van de hoeveelheid aardappelen die Five Guys nodig heeft om de fastfoodketens over de hele wereld draaiende te houden.

In Amerika zijn ze de snelst groeiende fastfoodketen en ook in Nederland zijn er inmiddels enkele vestigingen. De meeste aardappelen die ik voor Five Guys teel, gaan echter naar het MiddenOosten.”

“BIJ DIT SOORT AFZETKANALEN IS EXTRA KOELCAPACITEIT NOODZAKELIJK” Het ras dat Kroes teelt voor Five Guys is Innovator, een ras dat prima geschikt is voor de friet.

“Bij dit soort afzetkanalen is extra koelcapaciteit echt noodzakelijk.

Teel je friet voor de fabrieken – die

na het uitladen binnen een uur in het vet liggen – en als je rassen hebt die traag kiemen, dan is het ook minder noodzakelijk. Maar de combinatie van het telen van Innovator voor deze afzetmarkt zorgt ervoor dat dit voor mij echt een noodzakelijk toevoeging is.

Ik zet hem dan ook preventief in, zodat ik niet voor problemen kom te staan waar ik niet op zit te wachten.”

UPGRADEN De Innovators liggen verdeeld over twee cellen. Kroes beschikt over een totale bewaarcapaciteit van 2,5 duizendton. Op dit moment wordt het klimaat geregeld via Tolnet, een systeem van Tolsma-

Grisnich. “Ik ga komende tijd kijken of ik die ga upgraden naar een Vision Control klimaatcomputer, maar daar ben ik nog niet uit.”

Naast de Compact koelers, verhuurt Tolsma ook mobiele indirecte koelsystemen. Deze tweedelige units bestaan uit een chiller (buitenunit) en een luchtkoeler die beide met een heftruck te verplaatsen zijn. De beide delen zijn aan elkaar gekoppeld met slangen waar de koudedrager (glycol) doorheen gepompt wordt.

De luchtkoelertemperatuur is regelbaar door de pomp meer of minder glycol te laten verpompen.

Philip Kroes heeft sinds 2015

ook een dergelijk koelsysteem gehuurd en later gekocht. “De technische resultaten van beide installaties zijn gelijk. Het verschil zit hem vooral in de opstelling van de koelinstallatie”, zo vertelt de akkerbouwer uit Dronten.

“BLIJ DAT IK MIJN BEWAARTEMPERATUUR CONSTANT KAN HOUDEN”

MEER INFORMATIE OVER DE QUADRO COMPACT COOLER? Toslma­Grisnich T: 0527­636465 E: info@tolsma.nl W: www.tolsmagrisnich.com/nl

COLOFON De Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen is een special interest uitgave dat deel uitmaakt van het kennis- en communicatiepodium www.akkerbouwactueel.nl.

Uitgever van het kennisplatform is Prosu Media Producties.

Bladmanagement: Jan Geert Vedelaar (06 - 51 26 87 55) jangeert.vedelaar@prosu.nl Adverteren: Lisanne Andeweg (06 - 51430780) lisanne.andeweg@prosu.nl Eline Kortes (06 - 20979024) eline.kortes@prosu.nl Jan Geert Vedelaar (06 - 51 26 87 55) jangeert.vedelaar@prosu.nl Oplage: 6.000 exemplaren Doelgroep: Professionele akkerbouwers Frequentie: Vijf keer per jaar Redactie: Richard Bender, Ruben Lijzenga Fotografie: Geraldine Nikkels, industrie,

Bjartur Swart Vormgeving: Stefan Pruijssen Drukwerk: Hoekstra Krantendruk

AkkerbouwActueel is een uitgave van

Prosu Media Producties Postbus 283, 8250 AG Dronten T 0320 286939 | F 0320 286985 akkerbouwactueel@prosu.nl

www.prosumediaproducties.nl

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwactueel.nl | no. 2 | 2018