Akkerbouwkrant juni 2022, editie Nederland

Akkerbouwkrant INNOVATIE & ONDERNEMEN

Akkerbouwbedrijf.nl

# 3 - juni 2022

Deze krant is een speciale uitgave van Prosu Media Producties voor akkerbouwers in Nederland en België.

Vitaal gewas en bodembeheer

IN DEZE EDITIE AAN TAFEL BIJ

Sjalottenteler Niels Evers P.2

HULPSTOF CRUSADE: MEERWAARDE BIJ MAXIMALE INZET BESTRIJDINGSMIDDELEN

“Valse meeldauw vraagt om optimaal spuitschema”

Oomen verwacht een exponentiële groei als het gaat om de inzet van Crusade. Het afgelopen jaar werd er ongeveer duizend hectare gespoten met fungiciden, waarvan de werking verbeterde met het toevoegen van de hulpstof. “Wat

Crusade is vorig jaar via Holland Fyto commercieel beschikbaar gekomen voor Nederland.

Crétiënne Oomen stipt als gewasbeschermingsspecialist een drietal voordelen van de hulpstof aan. “Allereerst het driftreducerende effect, wat natuurlijk de effectiviteit van een middel verhoogd. In Engeland is Crusade al eerder op de markt gekomen. Daar laat de hulpstof

goede resultaten zien, terwijl de strenge eisen op het gebied van drift in Engeland vergelijkbaar zijn met Nederland.” Ook is er al veel onderzoek gedaan naar de verbetering van het spuitbeeld met de toepassing van fungiciden in combinatie met Crusade. “De bedekking op het blad verbetert, ook onder ‘risicovolle’ sterk wisselende weersomstandigheden.” Crusade zorgt voor een pakkende werking, waardoor er meer actieve stof op het blad blijft (retentie).

“Hierdoor verbeter of verleng je de werkingsduur van meegespoten fungiciden.”

Het derde voordeel zit in een reductie van dosering van de fungiciden. Crétiënne Oomen plaatst daarbij wel een kanttekening. “Hoe groot de reductie kan zijn, heeft ook te

De Databoerin

P.5

BIETENTEELT

P.6 P.8 P.10

ONKRUIDBESTRIJDING

Opti Weeder als mechanisch alternatief

Tekst: Martin de Vries • Beeld: Alliance

ik niet wil is dat Crusade standaard in het spuitschema gekwakt wordt.

Het moet wel nuttig zijn. Met droog stralend weer is het echt niet zo spannend. Wordt het wisselvallig en is bedekking een probleem, dan sorteert de inzet van Crusade echt effect. Het bedekken van een uiengewas is veel complexer dan aardappelen dus bij uien gaat de toepassing sneller noodzakelijk zijn.”

P.4

Zoektocht op Bietendag Soiltech Optima Sugar+ ADAMA: Charge

Valse meeldauw zorgt momenteel voor serieuze aantasting in uien. De eerste systemische infecties manifesteerden zich in winterplantuien eind mei en de schimmelziekte rukt snel op naar percelen tweedejaarsplantuien. De druk voor zaaiuien loopt dus op. Gewasbeschermingsspecialist Crétiënne Oomen van Alliance spreekt over vroege aantasting, die vraag om een nauwkeurige inzet van bestrijdingsmiddelen. “Een extreem goede werking is van belang. Wat je hebt moet je nu maximaal inzetten. Een hulpstof als Crusade speelt daarbij een belangrijke rol.”

Crusade zorgt als adjuvant voor een sterk driftreducerende werking en verbetert de werking van actieve stoffen op het blad. Het afgelopen jaar liet de hulpstof zijn meerwaarde al zien in de bestrijding van phytophthora in aardappelen en de meeldauwbestrijding in uien.

“Crusade is ook vooral nuttig als het spannend gaat worden. Over phytophthora valt het nog niet te zeggen. In uien is het nu wel al echt spannend. De aantasting door valse meeldauw is serieus. Dat vraagt om een extreem goede bestrijding en dat is echt nog niet zo simpel.”

Delphy's Actuele Akkervraag

maken met de spuittechniek die wordt gehanteerd. Daar passen we het advies ook op aan. Bij sommige technieken kan Crusade er voor zorgen dat je minder middel en water nodig hebt. Met een goede spuittechniek zit de winst vooral voor al in de verbeterde bedekking.” Met Mancozeb was het resultaat in combinatie met Crusade klip en klaar. “In twintig minuten droogde het aan. Nu Mancozeb niet beschikbaar is moet je kijken naar uitgekiendere formuleringen, maar ook daar is Crusade van meerwaarde.

Zo zien we ook verbetering van bescherming bij de nieuwe generatie fungiciden in aardappelen en uien. Deze verbeteringen zie je meteen terug in de opbrengst, waardoor de toepassing zich snel terugverdient.” •

P.12

Schmotzer bij Steinbusch P.14 Garford InRow en InterRow P.16

GRONDBEWERKING Kvik-Pak vorenpakker

ZAAIEN EN POTEN Baselier frezen en poten Witlof zaaien in België

P.18

P.19 P.22

BEMESTING

Turbosplitter van Capelle P.28

GEWASVERZORGING

Gewascamera Augmenta P.24 Carrièreswitch voor Fendt P.26 Nufarm: Charge en Nucrop P.28

BEREGENING

Uniek LoRa-project

BEWARING EN VERWERKING

Mechatec Boxenvuller “Schone lucht onbetaalbaar”

BUITENLAND Poten in Canada

INNOVATIE

Droneproject in België

P.30

P.32 P.34

P.36

P.38

Uitgelichte artikelen...

Schoffelen en rijenbespuiting met Schmotzer

Slimme camera meet gewasmassa

“Schone lucht is onbetaalbaar”

Onkruidbestrijding 14

Gewasverzorging 24

Bewaring en verwerking 34

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

2 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 3

juni 2022

AAN TAFEL BIJ

Revival

Niels Evers hoort bij de topsjalottentelers in Nederland.

DE UITDAGINGEN MET ‘TUINBOUWACHTIG’ UIGEWAS OP ZWARE OLDAMBSTER KLEI

“Sjalottenteelt is topsport” Een tuinbouwgewas. Zo noemen de collega’s in de omgeving de sjalotten van akkerbouwer Niels Evers uit het Groningse Oldambt. Op de zware zeekleigrond teelt Niels Evers tarwe, suikerbieten, pootaardappelen, zaaiuien en sinds vijf jaar ook het bijzondere uigewas. Een risico op moeilijke grond. De typering van ‘tuinbouwgewas’ is namelijk treffend. Het telen van een goede sjalot is duurder en ingewikkelder dan de teelt van een ‘normale’ ui. De eisen aan zaaibed en gewasverzorging liggen onder normale omstandigheden al hoger. Niels Evers maakt er nog een extra uitdaging van door de sjalotten te telen op zeeklei.

Tekst en beeld: Manon Buschgens

Uien waren vijf jaar geleden nog niet te vinden bij Maatschap Evers.

“Mijn vader wilde geen uien telen.

Hij zag er geen uitdaging in.” Acht jaar geleden nam Evers het bedrijf samen met zijn neef over van zijn vader en oom. “Onze maatschap telt 220 hectare eigen en 21 hectare huurland. Ons hoofdgewas is tarwe, maar uien maken ook langzaam een opkomst.” Hoewel het een maatschap is tussen Niels Evers en zijn neef, is Niels degene, die het werk op het

bedrijf. “Mijn neef heeft zijn eigen werkzaamheden en bedrijf hiernaast. Maar in de zomer helpt hij nog wel eens mee.”

Hoewel uien telen al een borrelend idee in het achterhoofd van de teler uit Oldambt was, zijn ze pas met sjalotten begonnen nadat teeltbedrijf Gourmet ze benaderd had. De samenwerking is inmiddels vijf jaar. “Na het oogsten stoppen we de sjalotten in kisten en worden ze opgehaald

door Gourmet.” Voor ze met telen begonnen, is de maatschap eerst het traject van Global Gap gestart.

Het internationaal certificaat voor voedselveiligheid, milieu, welzijn en veiligheid van het personeel is een vereiste bij Gourmet.

Na de certificering van Maatschap Evers kwam er een teeltspecialist op het land kijken. Dit doen ze nu elk jaar. In samenwerking met Gourmet is een plan van aanpak uitgedacht. Dit jaren waren ze

Sjalottenteelt op ouderwetse zeeklei is uitdagend.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

op 26 maart op het veld aan het zaaien. Met een Kramer Proseeder (met een werkbreedte van drie meter) worden op bedden van anderhalve meter, in totaal 250 zaden per eenheid, gezaaid.

Het gaat om zes rijen per bed.

Vanwege de zware Oldambtster klei is het niet mogelijk om breder te zaaien.

Rond de langste dag van het jaar, 21 juni, begint de bolvorming van de sjalotten. Eind augustus is het gewas klaar om gerooid te worden. Na het rooien laten ze de sjalotten nog een paar dagen liggen. “Voordeel aan deze grond is dat na het opdrogen het zo van het product afvalt. We laten ze vaak een dag of vier liggen.”

Het is wel bekend dat het sjalot telen geen appeltje eitje is. “Het zijn ontzettend kleine zaadjes, niet veel groter dan vier of vijf korreltjes suiker.” Dat is de vergelijking die Evers geeft als hij het proces uitlegt. “Het is een gevoelig gewas waar je vooral in het begin voorzichtig mee om moet gaan.” In de eerste weken wanneer de sjalot begint te ontkiemen, heeft het maar één wortel en één blaadje. Dat is de gevaarlijkste periode. Wanneer er een tweede blaadje bij komt,

komen er ook meer wortels bij en wordt die ook steeds sterker.

Een vijand voor de sjalot is het weer. Als er na een regenbui weinig tot geen wind is en het water op de plant blijft liggen, kan er schimmel ontstaan.

Als het waait is het risico op schimmel een stuk minder groot.

Maar hagel bestempelt Evers toch als de grootste vijand. Het herstelvermogen van een sjalot is namelijk een stuk kleiner dan van een ui. “Je moet het zien als wanneer je zelf een wondje krijgt, de kans op een infectie aanwezig is. Dat is bij een plant precies hetzelfde. Als er te veel schade is, is de kans groot dat de ui afsterft.”

Gewasbescherming is ook nodig op het veld. Maar daar kijkt Evers wel mee uit. “Je wilt de plant niet te veel stress geven.” Voor de teler met gewasbeschermingsmiddelen bezig gaat, komt er een teeltadviseur langs die gaat kijken wat voor onkruiden er groeien zodat het juiste middel wordt toepast. “Met het verkeerde middel is de effectiviteit minder en loop je het risico om het gewas te schaden. Zonde van het middel en zeker nu een duur grapje.” Vooral na de bolvorming wil Evers zo min mogelijk

Voor het zaaien heeft Evers een Kramer Proseeder met een werkbreedte van drie meter. gewasbeschermingsmiddelen toepassen. “Het liefst gaat alle energie dan naar de bolvorming.

Als je middelen toepast, heeft een sjalot toch weer een dag nodig om te herstellen. “ Veel akkerbouwers in de omgeving van Evers bestempelen sjalot als een tuinbouwgewas. Het is duur en erg gevoelig, waardoor het lastig is om op grote schaal te telen. “Sjalot telen is topsport. Het is ontzettend duur om op te zetten. Het is een flinke investering, die je alleen met vakmanschap terugverdient.”

Evers legt uit aanvankelijk veel te hebben geïnvesteerd. “Eerst moet je gaan uitgeven voor je überhaupt aan telen toekomt. Zonder gedrevenheid en kennis in het vak ga je vastlopen. We doen het veel samen met Gourmet en er is vaak overleg met de teeltspecialisten.”

Voor ze konden beginnen met

de teelt, moesten er ook nieuwe machines aangeschaft worden. Bij Kramer uit Bant hebben ze een speciaal aangepaste Proseederzaaimachine aangeschaft, die ze achter de John Deere 6430 Premium koppelen.

bedenken. “De capillaire werking van de grond is zeer goed. We hoeven minder vaak water te sproeien en in tegenstelling tot een zandbodem blijft de hoeveelheid vocht in de grond vaak op een gelijke lijn.”

In Nederland worden sjalotten op beperkte schaal geteeld. In totaal gaat het om ongeveer 2500 hectare. Dat Evers de laatste jaren bij de top sjalottentelers van Nederland hoort, is opmerkelijk te noemen. Waar zijn collega’s voornamelijk op lichte grond telen, is er in Oldambt geen zandkop te bekennen. Twee stappen op het land en je schoenen zitten onder de modder. Na een flinke regenval is dat nog erger. “Ouderwetse zeeklei wat stug en moeizaam is”, beschrijft Evers. Het klinkt als een flinke uitdaging maar de teler uit Oost-Groningen kan ook voordelen

Een nadeel van de zware kleigrond is wel dat er soms te veel vocht in de grond zit. En wanneer er een lange droogte is, is er kans op scheuren. En daar kan je veel opbrengst door verliezen.

Zaadjes vallen in de scheuren en komen niet op. “Dit jaar zijn we al achttien procent kwijt. Maar dat is ongebruikelijk, de afgelopen jaren was de droogte veel minder. Het is nu nog geen groot probleem, je behaalt nooit de volle honderd procent opbrengst. Maar we zijn wel onze reserves kwijt. Als er nu iets fout gaat, gaan we het wel merken.”

Met meer dan tweehonderd hectare aan land en aardig wat hectare aan huurland, kan Niels Evers flink wat gewassen telen en de risico’s spreiden. Tien hectare besteedt hij uit aan sjalotten.

Op de vraag of hij dat areaal ooit wil gaan uitbreiden, is zijn antwoord eerlijk.

“Nee. Sjalotten telen is een financieel risico. Het is een dure teelt en ontzettend gevoelig. Gecombineerd met deze bodem is het al helemaal een risico. Maar we gaan voorlopig ook nog niet stoppen, de intentie is om daar gewoon mee door te gaan. Misschien dat we opnieuw gaan nadenken, mocht het wel een paar jaar achter elkaar fout lopen.

Voorlopig zien we er geen aanleiding tot.” •

De druk op gewasbescherming is rond deze tijd van het jaar het gesprek van de dag. De beschikbaarheid van middelen begint meer en meer een probleem te worden. Er wordt naarstig gezocht naar alternatieven. Dwingende ogen dwingen tot innoveren.

Het is daarom best bijzonder dat we ons vizier hebben gericht op aloude technieken als schoffelen en spitten.

Handwerk heeft in al die jaren uiteraard plaatsgemaakt voor geavanceerde besturing op de trekker. Bovendien vereenvoudigen camera’s en satellieten ons werk, maar toch. Ouderwetse, of nieuwerwetse (geef het beestje een naam), technieken zijn dus bezig aan een ware revival.

Verderop in de krant lezen we verschillende verhalen van ondernemers die hun pijlen al op mechanische alternatieven voor onkruidbestrijding hebben gericht. Overigens wel met wisselende ervaringen.

Met ijzer maak je geen planten beter, is een gevleugelde uitspraak uit het artikel over de Opti Weeder. Dat is een waarheid als een koe. Sterker nog, hebben we het over onkruidbestrijding dan is het nog niet zo eenvoudig om het gewenste resultaat te bereiken. Schoffelen kan, als je het niet goed doet, ook weer nieuwe expansie van onkruid aanwakkeren. Dus op het juiste moment het juiste doen, is vrij cruciaal. En doe je het goede, dan is het nog de vraag of je zonder chemie kan. In mijn ogen is het wenselijk om een nooduitgang in de vorm van gewasbeschermingsmiddelen open te houden. Dus is de opgave om de inzet van de middelen, die we nog wél beschikbaar hebben, te koesteren. Met een efficiënte inzet houden we zo hopelijk de gewasbescherming in de benen. Technieken als luchtondersteuning helpen drift te voorkomen. Met spotspraying zorgen we er voor dat het middel op de juiste plek terechtkomt.

Ook de cameragestuurde combinatie van rijenbespuiting en schoffelen zoals bij de Schmotzer van Ruud Steinbusch is een interessante optie. Dat de druk op de mogelijkheden van de teler wordt opgevoerd lijkt een gegeven. Geen gewas lijkt een buitenschot te blijven. Dat zorgt er voor dat er een stuk kennis en kunde van de teler wordt gevraagd. In die zin is ook vakmanschap bezig aan een revival.

Martin de Vries

Hoofdredacteur Akkerbouwkrant

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

4 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 5

juni 2022

In de rubriek ‘De Databoerin’ behandelt dataspecialist Nicole Bartelds iedere editie van de Akkerbouwkrant verschillende onderwerpen die te maken hebben met Smart Farming.

Hoe kun je met slim gebruik van data je teelt verbeteren de data uit het veld voor jou laten werken?

Reacties kunt u sturen naar nicole@databoerin.nl

PEENTEELT

DE DATABOERIN

Smart Farming: Wordt de meerwaarde onderschat?

Veel van de discussies over precisielandbouw gaan over de meerwaarde ervan. Daarbij wordt vooral toegespitst op toepassingen van variabele doseringen. Maar precisielandbouw of Smart Farming is meer. Meer nog dan we ons misschien realiseren maken we al gebruik van dataen sensortechnologie om onze gewassen te monitoren en de omstandigheden in de gaten te houden.

Dit voorjaar nog werden we via de media geïnformeerd dat we misschien wel afstevenden op een droogte zoals recordjaar 1976. Als boeren zagen we het aan de droge grond, die het klaarmaken van een goed zaaibedlastig maakte.

Wie op internet ging kijken naar neerslagtekort, kwam al snel uit bij de informatie van het KNMI, die dit eenvoudig presenteert en actueel houdt. De grafiek (Figuur 1) laat op dit moment zien, dat de regen van de afgelopen tijd de situatie weer

DELPHY’S ACTUELE AKKERVRAAG

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen in de teelt van B-peen?

Wat zijn hete hangijzers in de peenteelt? Hoe pakken we die aan? Dit komt op 5 oktober aan de orde op de landelijke dag B-peen in Dronten. Organisator Thijs Brouwer van Delphy laat alvast een tipje van de sluier zien.

Tekst: Gerben Hofman • Beeld: Delphy

De peen op het demoveld bij het praktijkbedrijf van Aeres Hogeschool in Dronten is eind mei gezaaid en komt inmiddels voorzichtig boven de grond.

Ondertussen wordt door organisator Delphy hard gewerkt aan een mooi programma voor 5 oktober. Verschillende actuele aspecten van de reguliere en

biologische peenteelt komen aan de orde. Thijs Brouwer is bij Delphy verantwoordelijk voor de organisatie. “Thema’s die er dit jaar bovenuit steken zijn zaaitechniek, gewasbescherming en afspoeling. Daarnaast zijn er diverse rassenproeven en wordt er ingegaan op spuittechniek”, vertelt hij.

Het demoveld in Dronten is eind mei gezaaid.

Inmiddels komt het gewas mooi boven.

AANGEPASTE ZAAITECHNIEK MET ZAAILINT Een terugkomend onderwerp is het gebruik van zaailinten.

Met deze techniek, waarbij het wortelzaad in linten bovenop de rug wordt uitgerold, is mogelijk een egalere maatsortering te verkrijgen en kan onkruid in de rij wellicht beter worden onderdrukt.

De zaaitechniek is echter nog een struikelblok. “Toch geloven wij binnen Delphy in deze toepassing.

Het heeft duidelijk voordelen.

Dit jaar hanteren we een andere zaaitechniek dan vorig jaar en tijdens de landelijke Dag B-peen laten we hier het resultaat van zien”, vertelt Brouwer.

AFZETMOGELIJKHEDEN VERGROTEN MET BIOSTIMULANTEN EN PLANTVERSTERKERS? Voor de bestrijding van alternaria en meeldauw worden verschillende chemische producten ingezet. Echter, het gebruik van verschillende actieve stoffen beperkt de afzetmogelijkheden naar een aantal landen. Door één of twee toepassingen te

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

vervangen door biostimulanten of plantversterkers, kan het aantal actieve stoffen worden verminderd. “Op het demoveld testen we dit”, vertelt Brouwer.

“Op 5 oktober laten we bezoekers zien wat het effect is en of de groene middelen echt een goed alternatief vormen.”

AFSPOELING VOORKOMEN Delphy doet op het demoveld onderzoek naar het voorkomen van afspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen.

“Een actueel thema als je kijkt naar het huidige stikstofvraagstuk, vindt Brouwer. “We zien vaak dat percelen voor peen bol worden gelegd en dat het water dan tussen de ruggen doorstroomt naar de kopakker, waar het via een greppel wordt afgevoerd naar de sloot. Dit water bevat nutriënten en stoffen die voor het gewas bestemd zijn. Wij kijken nu naar mogelijkheden om water op het perceel beter vast te houden en welk effect dit heeft op de peengroei. Tijdens de Landelijk Dag B-peen gaan we hier verder op in.”

SPUITTECHNIEKEN Om zo effectief mogelijk te spuiten met zo min mogelijk middelenverlies worden verschillende technieken toegepast. Denk aan de Wingssprayer, spuiten met verlaagde boom en luchtondersteuning.

Wat zijn de voor- en nadelen van welke techniek? Wat is het effect van de spuittechniek op de bedekking en de indringing in het peengewas? Op 5 oktober kunt u zelf resultaten bekijken en staan adviseurs van Delphy klaar om uitleg te geven.

RASSEN, MACHINES EN STANDS Tijdens de landelijke dag B-Peen zijn diverse rassen te zien. Zo worden onder andere nieuwe rassen van de Japanse veredelaar Takii gedemonstreerd en van Carosem. Nieuwkomers waarvan de kwaliteit en opbrengst worden vergeleken met die van een huidig praktijkras. Er zijn daarnaast machinedemonstraties en op de informatiemarkt zijn diverse standhouders aanwezig. Adviseurs van Delphy leiden bezoekers rond op het proefveld. •

Figuur 1: Neerslagtekort in grafiek, volgens KNMI.

Vr 13

Za 14

10. mei

Figuur 2: Regionale spreiding neerslagtekort, volgens KNMI.

Zo 15

Ma 16

12. mei

Di 17

14. mei

Wo 18

Ik ben zelf een enorme fan van open innovatie. Innovatie realiseren door samen te werken met partijen, die elk hun eigen specialisme hebben. De kennis en kunde van sensorbouwer bijvoorbeeld combineren met de kennis van de meteoroloog en de ontwikkelaar van een gewasmodel. Door het bundelen van ontwikkelcapaciteit kan veel sneller worden ingespeeld op de behoefte van de teler en wordt voorkomen dat veel ontwikkelgeld wordt verspild omdat de iedereen probeert het grootste platform te realiseren om daarmee de ander uit de markt te drukken. Dat is zonde van het geld en maakt de abonnementen daarna onbetaalbaar voor de doelgroep, de teler, die er ook maar een beperkt budget voor over heeft.

Dat Smart Farming toch al meer wordt toegepast dan gedacht, en dat het ons meerwaarde geeft, hoef ik u waarschijnlijk niet uit te leggen.

Een goed geïnformeerde beslissing heeft altijd meerwaarde, al was het maar door het wegnemen van risico’s en onzekerheden. Laten we hopen dat dit ook een inspiratie is voor meer samenwerking en nog meer relevante en geïntegreerde informatie naar telers. •

Elke vernieuwing brengt ook weer nieuwe wensen met zich mee.

Want het is leuk dat er allerlei verschillende websites en apps zijn, maar als boer word je wel een beetje dol van alle sites, accounts en apps. Het kost wel veel tijd en energie om de basisinformatie in te voeren en alle informatiebronnen bij te houden. Het wordt wel tijd dat je data kunt gebruiken vanaf één toegangspunt en kan laten stromen tussen de verschillend toepassingen.

Dat je bijvoorbeeld de verschillende percelen en gewassen maar één

In het buitenland misschien nog meer dan in Nederland wordt IOT (Internet of Things) gezien als de belangrijkste data-toepassing in de landbouw. Internet of Things bestaat uit fysieke apparaten en voorwerpen, zoals trekkers en sensoren, die met het internet verbonden zijn en online (meestal draadloos) gegevens

Do 12

keer hoeft vast te leggen en dat alle apps gebruik kunnen maken van deze informatie. Dat je een waarschuwing krijgt over voor jou relevante omstandigheden. Technisch is het al geen probleem meer, nu nog hopen dat de samenwerking tussen partijen verder op gang komt om dit beter te faciliteren.

kunnen verzenden. Veel van de IOT-toepassingen in de landbouw hebben relatie met het continu meten van de groeiomstandigheden van de gewassen. Bovengenoemde weerstations zijn daar een voorbeeld van, maar ook bodemvochtsensoren, die daadwerkelijk de voor de plant beschikbare hoeveelheid vocht weergeven (Figuur 3).

Deze metingen worden pas relevant en bruikbaar in de context van plaats en grondsoort waar ze gemeten zijn, het gewas dat er groeit en dus de behoefte aan vocht gezien het groeistadium waarin het verkeert. Nu wordt veelal de ‘ruwe’ data aan de teler doorgegeven en wordt het aan zijn eigen interpretatie overgelaten om te concluderen of het gewas water nodig heeft of niet.

Gelukkig zijn er ook steeds meer beslissingsondersteunende apps of adviessystemen, die die informatie ook erbij geven.

terugbrengt richting de lijn van 2018. Wat de zomer voor ons in het verschiet heeft, blijft natuurlijk nog afwachten.

Zoals altijd zijn er regionale verschillen en is het belangrijk om te weten hoe de situatie in je eigen regio is. Naast dit soort mooie kaartjes, zijn ook de dagelijkse cijfers van alle weerstations beschikbaar als open data, dus voor iedereen in te zien en te gebruiken.

Voor nog meer detailinformatie zijn weerstations steeds meer in opkomst. Je plaatst er een in of bij je eigen percelen en kunt zo actueel de omstandigheden van je gewassen volgen. Wat je wel mist is de referentie van andere jaren, of het seintje dat je je al zorgen moet gaan maken over het neerslagtekort (Figuur 2). Ook daarvoor zijn steeds meer apps beschikbaar, ook apps, die naast het monitoren van de neerslag ook waarschuwingen geven over het risico van bijvoorbeeld schimmelinfecties.

Nou hoor ik u denken, ja logisch, hoe vernieuwend is dat? Misschien niet, maar dat we deze informatie zo eenvoudig tot onze beschikking hebben, is toch nog niet zo heel lang het geval.

Do 19

16. mei

Vr 20

Za 21

18. mei

Zo 22

Ma 23

20. mei

Di 24

Wo 25

22. mei

Do 26

24. mei

Vr 27

Za 28

26. mei

Zo 29

Ma 30

28. mei

Di 31

Wo 1

30. mei

Do 2

Vr 3

1. jun

Figuur 3: Percentage bodemvocht, volgens Sensoterra.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

6 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 7

juni 2022

“We hebben wel geploegd en nkg toegepast, maar we hebben overal hetzelfde ‘kale’ beeld.”

RONDE LANGS DE PROEFVELDEN

Voor de aanwezige telers waren de proeven wel aanleiding om voetnoten te plaatsen. Want is er geen verhoogd risico door nkg? “Het is inderdaad discutabel of het wel goed werkt”, erkent Frijters. Voor één van de telers is de conclusie in ieder geval helder. “We zien veel collega’s die goed bezig zijn met champost en groenbemester. Iedere keer wordt duidelijk dat je met bieten gewoon niet wordt beloond. In tegenstelling tot aardappelen zien we meer uitval. Eigenlijk moet je de grond zo zwart mogelijk houden.”

PRAKTIJKDAG BIETEN: HOE MOET JE INSPELEN OP TOEKOMSTIGE VERANDERINGEN IN GEWASBESCHERMING?

“Als je rood staat, kun je niets groen doen” De druk op het middelenpakket in de suikerbietenteelt domineert de proeven van Stichting IRS bij proefbedrijf Ebelsheerd in Nieuw-Beerta en daarmee ook het gesprek tijdens de Praktijkdag Bieten, die op 31 mei werd georganiseerd. In de veredeling is de zoektocht volledig op robuuste rassen gericht.

“Maar meervoudige resistenties gaan weer ten koste van de opbrengst.” Voor onkruidbestrijding ligt de hoop bij mechanische alternatieven. Het vinden van een oplossing dat gaat met vallen en opstaan.

Tekst en beeld: Martin de Vries

“Wat als we niets doen?”, wijst IRS-onderzoeker Sjef van der Heijden naar een perceeltje onbehandeld. Te ontwaren vallen onder andere varkensgras, zwaluwgras, perzikkruid, duist

en nog een aantal andere ongewenste onkruidsoorten.

Met verschillende lagedoseringsystemen en combinaties van middelen wordt gekeken hoe onkruiden effectief

kunnen worden aangepakt. “Fijne doppen zijn over het algemeen effectiever dan grotere doppen.

In de praktijk lever je dan een te grote druppel”, stipt Van der Heijden de moeilijkheid van de

Het onkruid wordt met wortel blootgelegd op de rug.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

zoektocht aan. “Als je rood staat kun je niets groen doen.”

pakt.” Ook andere combinaties van technieken zijn hoopvol.

Er wordt veel gezegd en geschreven over mechanische technieken om onkruiden te bestrijden. Proeven, waar vanaf bladstadium vier is geschoffeld en geëgd laten echter zien dat het wel degelijk een optie is.

“Maar volledig mechanisch? Ik denk niet dat dit de toekomst is”, concludeert Van der Heijden aan de hand van de resultaten in het perceel. “Maar op termijn verwacht ik wel dat met bijvoorbeeld geoseeding en cameratechnieken een mechanische aanpak kan. Daarbij moeten we wel zoeken naar een combinatie.

Proeven waarbij vier keer een lagedoseringsysteem is gepakt en twee keer is geschoffeld, laat een besparing van zestig procent van de middelens zien. Met de schoffel pak je alles, wat je met LDS niet

Een proef waarbij specifiek gekeken is naar het effect van teeltmaatregelen op plantwegval door ondergrondse springstaarten was grotendeel in het water gevallen. Er is onder meer gewerkt met niet-kerende grondbewerking en ploegen, verschillende groenbemesters als voorvrucht, een vaster zaaibed en wel of geen gebruik van Force. “We weten bijvoorbeeld dat het aanrollen effect heeft. Ondergrondse springstaarten kunnen in een vast zaaibed minder goed voortbewegen en zo van plant naar plant gaan”, vertelt Linda Frijters van IRS. Echte conclusies kan ze niet trekken. Bietenkevers hadden in mum van tijd enorme schade aangebracht, waarbij er niets meer is over gebleven om serieuze vergelijken te maken.

NIEUWE RASSEN Met een middelenpakket dat steeds verder onder druk komt te staan, is bladgezondheid en meervoudige resistenties de inzet bij veredeling.

Een simpele steekproef laat echter zien dat telers met nieuwe rassen vooral op zoek zijn naar hoge suikeropbrengsten. Per jaar worden er 45 tot 50 nieuwe rassen bij IRS aangemeld om te testen, vertelt Martijn Leijdekkers van IRS bij een proefveld. “Twintig jaar geleden werd het eerste ras met rhizomanieresistentie aangemeld. Drie jaar geleden kwam daar Conviso Smart en vorig jaar hadden we nog interessante rassen met chitwoodiresistentie. Cercospora waarderen we nu mij cijfers waarbij we tussen de rassen een differentiatie zien tussen de vier en negen. Van de rassen op de huidige rassenlijst is 8 het hoogste cijfer, maar een 8,5 tot 9 waarderingscijfer zit in de pijplijn.

Het inkruisen van meervoudige resistenties gaat echter wel ten koste van de opbrengst. We waren rond 2010 nog gewend dat nieuwe rassen een suikeropbrengststijging van acht tot tien procent lieten zien.

Daar is inmiddels wel een kentering in gekomen. We hebben meer wortels en grotere bieten, maar de gewenste groei in suikeropbrengst stagneert. Het is dus eigenlijk een kwestie van opbrengst versus resistentie. In de veredeling gaat de voorkeur nu naar het tweede uit.” •

Van een vergelijk met ploegen en nkg is door aantasting door de bietenkever weinig terecht gekomen.

De EcoRobotix Ara-spotsprayer van Profytodsd werd op de Praktijkdag Bieten gedemonstreerd.

ADVERTENTIE W W W.ALB E R SALLI G ATOR .C OM

Alligator mestopslag Alligator Winbag ®

KI

Alligator Bagtank

Albers Alligator, al meer dan 40 jaar kwaliteitsproducten voor opslag van MEST, BIOGAS en industriële vloeistoffen.

keur WA i mest ng van uw o systepslag em vana f€2 75,( e xc l. B TW)

Wageningen, T 0317 419 144, info@albersalligator.com, www.albersalligator.com

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

8 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 9

juni 2022

verandert in een suikerfabriek.

Om de fotosynthese optimaal effectiever te laten verlopen, is dit het moment om de juiste elementen toe te dienen. Het gewas wordt zo sterk mogelijk en minder gevoelig voor stress.

In de proeven kon je heel scherp zien dat de bladstand van de met Optima Sugar+ behandelde objecten ten opzichte van onbehandeld, beter was. Dat is het spel in suikerbieten, waar je minimale verliezen wilt.”

PLANTGEZONDHEID

Drie toepassingen in één seizoen per gewas, zorgt volgens Berkhout voor het meest optimale effect.

“Een gewas blijft natuurlijk doorgroeien en daarmee raakt de bladmeststof ook uitgewerkt.

Een maandelijkse toepassing houdt de plant voor een langere periode vitaal.” De indringbaarheid is ook uitvoerig getest.

Drogestofanalyses laten een forse verhoging van de essentiële elementen in de plant zien.

“Optima Sugar+ is dus gebruiksen plantvriendelijk.”

BLADMESTSTOF OPTIMA SUGAR+ ZORGT VOOR HOGERE SUIKEROPBRENGST

“Gezonder en productiever gewas”

ANDERE GEWASSEN Berkhout merkt op dat het positieve effect bij suikerbieten ook in andere gewassen naar voren komt. De bladkwaliteit wordt versterkt. Fysiologische problemen

in de oogst worden beperkt en dus krijg je een beter oogstbaar product. Dit zien wij in onder andere aardappelen, wortelen en kolen.” Broccolitelers passen ook steeds vaker Optima Sugar+ toe. “Daar lijken we een relatie te zien tussen calcium en de holheid in het gewas. Daarmee is de

bladmeststof snel rendabel, ook al is van een hogere suikeropbrengst bij broccoli natuurlijk geen sprake.”

Een praktijkproef bij Vertify - met drie toepassingen van vier liter per hectare - toonde aan dat het percentage holle stronken met zes procent daalde door toepassing van Optima Sugar+. Bovendien

bleek de mate van aantasting door holheid beduidend minder ernstig.

Ook waren de elementen calcium en borium, die essentieel zijn voor sterke celwanden, duidelijk verhoogd bij het behandelde object. In het buitenland worden proeven gedaan, waar Optima Sugar+ wordt toegepast in

koolzaad. “Ook daar zagen we hele sterke visuele effecten.

Uiteindelijk was het gewas ook productiever: de olieopbrengst lag flink hoger.” • Meer informatie over Optima Sugar+ vindt u op Soiltech.nl

ADVERTENTIE

Waar de veredeling in suikerbieten steeds verder raakt in de zoektocht naar robuuste rassen, stagneert de suikeropbrengst. Optima Sugar+ is een bladmeststof die juist op dat gebied wetenschappelijk bewezen positieve resultaten geeft. In de praktijk zorgt de toediening voor significant meer suikeropbrengst en dus een beter rendement. “Naast een betere netto fotosynthese is het blad vitaler en dat zorgt voor minder verliezen aan stress.”

FERTI-SPACE2 HORIZON

Tekst: Martin de Vries • Beeld: Soiltech

Uit proeven bij WUR-PPO Valthermond – in het uitzonderlijk droge jaar 2019, zonder irrigatie is gebleken dat de suikeropbrengst met Optima Sugar+ rond de 11,8 ton per hectare lag. Een stuk hoger dan de 10,7 ton op de onbehandelde stukken. “De bladmeststof past dus goed in het weerbaarheidsdenken, maar je haalt ook meer uit het gewas.

In moeizame jaren, waarin sprake is van veel stress en droogte, komt het product nog beter tot z’n recht. Met abiotische

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

ADVISERING Optima Sugar+ kan eenvoudig samen met fungiciden worden toegediend. “De formulering is dusdanig dat de elementen gecombineerd kunnen worden.

De bladmeststof is heel neutraal en geeft geen reactie met andere stoffen. Het product is

EEN STALMESTSTROOIER VOOR PROFESSIONELEN

daardoor goed mengbaar”, vertelt Berkhout. “Dit is ook wel de rode draad van alles wat we binnen Soiltech doen. We testen onze producten uitvoerig. Het vinden van de optimale toepassing is echt onderdeel van het R&D proces.”

Het advies is om de bladmeststof rond het sluiten van het gewas toe te dienen. “Het groeipuntstadium is het moment dat het gewas

Hydraulische disselen asvering

EU

ED

Dubbele bodemketting met vastgeboute latten en scheepvaartkettingen - graad 80

Aandrijving door aftakas en tandwielkasten

2 horizontale strooiwalsen met strooitafel (2 x ø 1 040 mm)

SCAN ME

KWALITEITSVERBETERING Uit een proef bij het ARI in 2020 bleek dat de suikeropbrengst bij de suikerbieten behandeld met Optima Sugar+ drie ton hoger lag in vergelijking met onbehandeld. Een klinkend resultaat, waarbij vooral de kwaliteitsverbetering van het gewas voor Boris Berkhout een belangrijk punt is. “Het is ondertussen algemeen bekend, maar nog niet altijd geaccepteerd, dat de juiste voeding ontzettend belangrijk is. Een tekort kan een gewas gevoeliger maken voor stress.

Een suikerbiet raakt energie kwijt die normaal gesproken door de plant in de suikerproductie

“We hebben het met Optima Sugar+ natuurlijk niet over een gewasbeschermingsmiddel, maar door de elementen effectiever in te zetten, krijg je een vitaler blad en dus minder verliezen.

De onderzoeken van erkende instituten tonen dat ook telkens weer aan. Omdat er steeds minder gewasbeschermingsmiddelen mogen worden toegepast, is plantweerbaarheid door optimale voeding steeds belangrijker. Dat is nu aan de orde, maar in de toekomst nog meer.”

stressomstandigheden is de grootste winst te halen.”

G

Van telers krijgt Soiltech terug dat Optima Sugar+ een prettig werkbaar product is, waar oplosbaarheid en mengbaarheid van andere bladmeststoffen nog wel eens te wensen over laten.

“Wij doen zelf ook ontzettend veel praktijkproeven om de effectiviteit aan te tonen, maar is het fijn dat van alle kanten de positieve effecten worden bevestigd.”

gestoken wordt. Dat is meteen ook een verklaring voor het feit dat bieten die met Optima Sugar+ zijn behandeld minder makkelijk aantasten. Draaien we het om dan blijkt een gewas dat verzwakt is door bijvoorbeeld stress vatbaarder is voor bijvoorbeeld schimmels.”

GO

De juiste verhoudingen van de benodigde voedingselementen zijn uitgebreid getest. “Uit de onderzoeken blijkt dat calcium, mangaan en magnesium de meeste invloed op het suikergehalte hebben.” In Optima Sugar+ zit 14,5 procent calciumoxide, 1,5 procent mangaan en 1 procent magnesium, aangevuld met

een keur aan spoorelementen.

“Meerdere jaren op rij blijkt uit onafhankelijke onderzoeken van de WUR, het Agro Research International en Exploras het positieve effect op het rendement.”

I

N

Optima Sugar+ is volgens technisch commercieel manager Boris Berkhout van Soiltech een product dat inmiddels gunstige resultaten laat zien in verschillende teelten.

In aardappelen, wortelen, koolzaad en kolen zorgt de bladmeststof voor een betere bladkwaliteit. Soiltech is sterk in de ontwikkeling en productie van specialty meststoffen en biostimulanten. Het bedrijf levert gewas- en gebruiksvriendelijke producten met de hoogste voedingswaarde en opnameefficiëntie. “Optima Sugar+ is een product dat van oorsprong voor suikerbieten is ontwikkeld. De hogere suikeropbrengst is uniek te noemen”, stipt Berkhout aan.

“Ondanks de vele nieuwe rassen, die ieder jaar worden ontwikkeld en op de rassenlijst toegelaten, stijgen de opbrengsten niet mee. Daarom hebben wij flink geïnvesteerd in een bladmeststof die het gewas productiever maakt.”

KEUR

137B

joskin.com

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

10 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

BIETENTEELT

: a m m . a n G e i s a a r d Imant d n o r ) g ( n a d r e e m s i n Spitte

Van roterend

...tot krukas

spitten...

spitmachine

.

...tot zand.

Robbert Boon met een Bieten Advies Systeem (BAS)-paaltje in een bietenveld.

Van klei...

CHARGE MAAKT BIETENPLANT WEERBAARDER TEGEN ONDER ANDERE CERCOSPORA

Van bestrijden naar beheersen

Waar het middelenpakket in de suikerbietenteelt onder druk staat, wordt de weerbaarheid van het gewas steeds belangrijker. Een sterke plant verkleint de kans op een infectie en maakt de teler minder afhankelijk van de toepassing van fungiciden tegen bijvoorbeeld cercospora. Charge is een natuurlijke oplossing van gewasbeschermingsspecialist ADAMA op basis van chitosan hydrochloride. “Het werkt als een elicitor”, stipt Robbert Boon van ADAMA aan, “Charge stimuleert het natuurlijke afweermechanisme van planten tegen diverse ziekteverwekkers.”

Tekst: Martin de Vries • Beeld: Martin de Vries en ADAMA

Met de introductie van het Bieten Advies Systeem (BAS) van Cosun Beet Company wordt het voor de teler steeds makkelijker om het infectiemoment van cercospora te voorspellen.

Met ongeveer zeshonderd palen zijn de signalen steeds betrouwbaarder. Daardoor wordt het ook makkelijker om Charge in bieten effectief in te zetten. “Vaak zie je in de derde of vierde week van juni dat de kans op infectie toeneemt. Twee weken later ontstaan vaak de eerste vlekjes. Die zijn steeds moeilijker te bestrijden met traditionele fungiciden, maar je wilt het wel beheersen. Charge is een soort vaccin dat het afweermechanisme van de plant versterkt en dient toegepast te worden op moment van infectie Cercospora is momenteel het grootste probleem in bieten.

Daar willen we van bestrijden

naar beheersen gaan om het infectieniveau acceptabel te houden”, legt Robbert Boon uit.

Waar vroeger de pijlen gericht waren op groeifase, richting het einde van de teelt, wordt nu het eerste infectiemoment na gewassluiting van groot belang. “We zijn steeds meer bezig om ziektebeheersing in ons teeltsysteem te krijgen. Minder traditionele gewasbeschermingsmiddelen vragen om meer aandacht voor het vitaal houden van de bodem en een robuuste bladgezondheid. Betere timing van de middelen hoort daar ook bij.” Historisch gezien komen de eerste waarschuwingen met schimmelinfecties vanuit de veenkoloniale zand- en dalgronden in Drenthe, en zandgronden in het zuiden en oosten van Nederland.

“Het BAS-systeem helpt om

het juiste product op het juiste moment toe te passen.”

Charge is een biologisch middel dat effectief is om de plant gezond te houden. Daarvoor wordt chitine gedeacetyleerd tot chitosan hydrochloride als vloeibare formulering. Chitine is een bouwstof afkomstig uit het skelet van garnalen. “Chitine werd al meer toegepast, onder andere in de beheersing van rhizoctonia. Er zijn verschillende soorten chitosan in de omloop, met wisselende kwaliteiten. Wij hebben een zuivere bron in IJsland, waarbij de hoge kwaliteit onderscheidend is.

Dat maakt Charge vrij uniek.”

Charge kan met de reguliere doppen, met twee- tot driehonderd liter water per hectare, worden toegepast. Het product zorgt voor een goede bladbedekking en activeert zo

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

het immuunsysteem. Voetnoot bij de toepassing is wel dat chitosan hydrochloride een positief geladen molecuul is, dat betekent dat Charge moeilijk mengbaar is met bijvoorbeeld bladmeststoffen.

“Het vraagt dus om een solotoepassing.”

Met een historisch hoge ziektedruk is het advies wel om Charge in het spuitschema te ondersteunen met traditionele gewasbeschermingsproducten zoals Spyrale. “Uiteindelijk wil je de plant op natuurlijke wijze zo gezond mogelijk houden. Stichting IRS heeft onderzoeken gedaan, waarbij de inzet van tweemaal Charge in combinatie met Spyrale de resultaten van viermaal een traditionele bespuiting evenaart.”

Volgens Boon wordt plantgezondheid steeds meer een technische discussie, in plaats van

het zogenoemde kalenderspuiten.

“Wat gebeurt er in het gewas?

Zaken als ras, teeltrotatie en teeltgebied bepalen steeds meer het spuitschema.” In Nederland werd Charge het afgelopen seizoen op een kleine duizend hectare suikerbieten ingezet. Met de druk op het middelenpakket en de toenemende aandacht voor een weerbare plant, verwacht Boon dat het aantal hectares naar tien- tot twintigduizend groeit. In België is de situatie anders. “De bladschimmeldruk is lager, bovendien wordt er niet op infectiewaarden gestuurd.

Wil je ziekte beheersen, dan moet je handelen tijdens het infectiemoment. Dat is lastig als je niet met beslissingsondersteunde systemen als BAS werkt. Charge moet je toepassen op een vitaal gewas. Is er sprake van veel stress of te veel vlekjes dan ben je eigenlijk al te laat.” •

en Van osciller

de schudwo

eler...

...tot diepe g

rondbewerki

ng.

re Van geïnteg

erde woelpo

ten...

...tot losse vo

...in één wer

...tot 6 meter

breed.

. orzetwoeler

kgang.

Zaaien...

Van klein...

Imants BV

Turnhoutseweg 29

5541 NV Reusel, NL

+31 (0)497-642433

info@imants.nl

12 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Voor de Opti Weeder wordt dezelfde stijve hoofdbalk gebruikt als de Crown Crusher van MSR. De elementen zijn in duo-sets zowel verticaal als horizontaal in een paralellogramconstructie opgehangen. Daardoor zijn de elementen bodem- en spoorvolgend. Overlappende aansluitrijtjes vormen dus geen probleem. De machine is beschikbaar in varianten met vier, zes of acht rijen. De werktuigdrager loopt in principe over rijen van 75 centimeter en hangt in de driepuntshef. De wiedelementen steunen aan weerzijden af op de flanken van de rug. In het midden van iedere duo-set is een steunelement gemonteerd, dat bestaat uit een loopschijf en een steunarm met loopwieltjes. De druk van de elementen op de rug is met veerkracht instelbaar.

ONKRUIDBESTRIJDING

OPTI WEEDER IS MECHANISCH ALTERNATIEF IN ONKRUIDBESTRIJDING

“Mijn ijzer kun je wieden en doden, maar een plant niet genezen”

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 13

juni 2022

Voor de mate van agressiviteit zijn drie type vingerwieders beschikbaar: geel, grijs en zwart. “Hoe donkerder de kleur hoe harder het materiaal is en hoe agressiever de bewerking”, legt Wouter Truin van Wasse Mechanisatie uit.

“De Opti Weeder is daarnaast uit te voeren met hoekschoffels en aanaarders.” Voor de demonstratie in Sellingen is de machine uitgevoerd met de softe gele wieders. Sectiecontrole is mogelijk. De rijsnelheid kan worden aangepast om het resultaat voor de verschillende teelten te optimaliseren?

“Voor zetmeelaardappelen is capaciteit belangrijker terwijl

voor pootaardappel je meer voor kwaliteit gaat. Dat verschilt per teler.” Dit jaar worden er vijftien machines naar Duitsland afgeleverd. Gemiddeld gaat het om bedrijven met veertig tot zestig hectare pootgoed.

Truin hoopt met de Opti Weeder een machine in het assortiment te hebben, die een alternatief vormt als het gaat om de uitdagingen met onkruidbestrijding.

“Eigenlijk worden we een kant opgedwongen”, verklaart Truin.

“Stel dat we in 2030 helemaal geen chemie meer mogen toepassen, dan moeten we iets bedenken. In combinatie met bijvoorbeeld biostimulanten, als we minder werkzame stoffen tot onze beschikking hebben, moet je het in mechanische oplossingen zoeken. Eerlijk is eerlijk. Schimmels kun je niet met ijzer behandelen. Voor onkruidbestrijding zijn er echter wel alternatieven. In Denemarken worden immers helemaal geen bodemherbiciden toegepast.

Daar kunnen we iets van leren. In combinatie met de Crown Crusher is de Opti Weeder wellicht interessant. Het stijve basisframe heb je en kun je uitbouwen. Zo’n machine is niet zo duur als een sproeier, maar het is wel een gespecialiseerde machine voor ruggenteelten.”

Voor de Crown Crusher is inmiddels een praktijkproef in samenwerking met Delphy opgezet. Wasse Mechanisatie heeft zelf een Opti Weeder gekocht en is daar volop mee aan het testen. •

AKKERBOUWER JANSEMA UIT SELLINGEN: “SERIEUS NADENKEN OVER MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDING”

Wasse Mechanisatie uit Hijken heeft hoge verwachten van de MSR Opti Weeder. Vooral omdat voor de vingerwieder van Deense makelij hetzelfde basisframe wordt gebruikt als de Crown Crusher. De groeibreker is een mechanische loofdodingsmethode, waar volgens het Drentse mechanisatiebedrijf al veel interesse voor is. De Deense machinebouwer Michaël Stolberg-Rohr sleutelde elf jaar aan de ontwikkeling van de Opti Weeder. Nu heeft hij een serieus mechanisch alternatief voor onkruidbestrijding. “Maar het volledig opbergen van de veldspuit is een stap te ver. Schimmels kun je niet mechanisch behandelen. Met deze machine zijn we als het ware een fysiotherapeut, maar is het gewas ziek dan moet die naar de dokter.”

Tekst en beeld: Martin de Vries

Stolberg-Rohr laat op een aardappelperceel van teler Berend Jansema uit het Groningse Sellingen de werking van de Opti Weeder zien. De

vingers schrapen anderhalf tot twee centimeter grond van de rug af. De gepote aardappelen liggen dieper in de rug en blijven ongeroerd, terwijl de gekiemde

onkruiden met wortel en al op de oppervlakte worden blootgelegd.

De bewerking wordt in principe nog een keer herhaald. Met de derde werkgang wordt de

Het onkruid wordt met wortel blootgelegd op de rug.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

set-up iets aangepast. Met aanaardkappen wordt de rug weer opgebouwd. In Denemarken, waar de teeltomstandigheden vergelijkbaar zijn met Nederland, gaan telers zo drie keer door het gewas, voor het sluit. “Bij ons mag alleen voor opkomst chemie worden toegepast”, legt Michaël Stolberg-Rohr de noodzaak van mechanische onkruidbestrijding voor Deense telers uit. “Omdat bodemherbiciden in de ban zijn gedaan, ben ik gaan kijken hoe je voor opkomst het onkruid te lijf te kan gaan, zonder dat je de groei van de aardappelen remt.”

Alhoewel de wieder in de ogen van Stolberg-Rohr in de basis volmaakt is, ontdekt hij dat iedere omstandigheid weer om een andere aanpak vraagt. Op de lichte Veenkoloniale grond in

Oost-Groningen is het resultaat met dezelfde set-up als voor klei niet naar wens. Door de veren te ontspannen, kreeg de Deense machinebouwer toch het resultaat waar hij op had gehoopt. “Soms moet je even terug naar de basis, de hoogte en posities van de wieder aanpassen om uiteindelijk het resultaat te krijgen, dat je wilt.

Maatwerk is ook nodig. Niet alleen als het gaat om grondsoort. Ook het weer is van belang. Het ene moment kan het gortdroog zijn, terwijl er een dag later tachtig millimeter regen valt. Dat heeft allemaal invloed op het resultaat.

De kennis van de telers moet je ook optimaal benutten. Je leert een boer immers niets over het werken in zijn veld. Wil je het beste resultaat behalen met de machine, dan heb je die kennis nodig en moet je die inzetten.”

Michaël Stolberg-Rohr heeft de set-up van de Opti Weeder voor de omstandigheden bij Berend Jansema aangepast.

De softe gele vingerwieders worden voor de lichte Veenkoloniale grond ingezet.

Akkerbouwer Berend Jansema uit Sellingen (Gr.) is benieuwd naar de mogelijkheden van de Opti Weeder. Hij realiseert zich dat de huidige ontwikkeling in de akkerbouw om alternatieven vraagt. “Iedereen wil een schoon en net gewas, maar ik denk steeds vaker: laat maar een melde of kamille staan, het is niet anders. Uiteindelijk denk ik dat we naar het brede plaatje en de lange termijn moeten kijken. Als alles iets minder opbrengt, maar je hebt wel een gezond en sterker gewas dan is dat misschien wel waardevoller.” Jansema hoopt oprecht dat de middelenkast niet volledig op slot moet.

Vooral om het hoofd te kunnen bieden aan schimmels en ziekten. De akkerbouwer uit Oost-Groningen laat zien dat hij een innovatieve ondernemer is.

Door één werkgang te spitten, uien en stuifgerst te zaaien zet hij bijvoorbeeld al in op efficiënt werken. “Ik heb wel een drive om steeds nieuwe dingen uit te proberen en hou wel van een uitdaging.” Zo zijn

ook de proefvelden van Delphy met de Crown Crusher op zijn bedrijf gekomen. “Daarin zie ik echt potentie. Met name in de snelle doding, voor de vochtstroom op gang komt.

Als je het frame dan hebt en je ziet dat ontwikkelingen rond chemie een bepaalde kant op gaat, dan is de Opti Weeder een goede optie.” De investering in mechanische onkruidbestrijding is voor Jansema de overweging. Het bedrijf heeft een areaal van tweehonderd hectare, waarvan honderd zetmeelaardappelen.

Eigenlijk zouden er iets meer hectares moeten zijn om een machine als de Opti Weeder echt rendabel te maken.

Aangezien hij ook een beetje loonwerk doet bij collega’s, is die potentie er wel. “Maar eerlijk gezegd is mijn eigen tijd wel op. Maar het is wel een serieuze overweging waard als je een werknemer hebt, die het mooi vindt om met deze machine te werken en goed aanvoelt wat je er mee moet doen.”

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

14 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 15

juni 2022

ONKRUIDBESTRIJDING

LIMBURGSE AKKERBOUWER KIEST SCHMOTZER VENTERRA VOOR SCHOFFELEN EN RIJENBESPUITING

Onkruidbestrijding van de toekomst

Vingerwieders halen het jonge onkruid tussen de rij goed mee.

Voor akkerbouwer Ruud Steinbusch uit het Limburgse Voerendaal was het teeltseizoen in 2020 een kantelpunt. Ondanks de inzet van chemische middelen lukte het niet om de onkruiddruk onder de knie te krijgen. Inmiddels draait op zijn bedrijf een Schmotzer Venterra 12x50, waarmee Steinbusch cameragestuurd schoffelt en een rijenbespuiting uitvoert. “De toekomst is toch een combinatie tussen chemische gewasbescherming en mechanische oplossing.”

Tekst: Martin de Vries • Beeld: Kamps de Wild - kampsdewild.nl en Martin de Vries

De interesse in schoffeltechnieken had Steinbusch al langer. Om de grondbewerking optimaal uit te kunnen voeren en zo de techniek maximaal te benutten, is cameratechniek in zijn ogen onontbeerlijk. Vooral in het Zuid-Limburgse heuvellandschap met haar kenmerkende terrassenstructuur. “We hebben te maken met hellingen, veel graften en kleinere percelen”, schetst Steinbusch. Volgens hem waren er daarom maar twee opties bij de keuze voor een cameragestuurde schoffeltechniek. Mede door de goede contacten met importeur Kamps de Wild is de keuze op Schmotzer Hacktechnik gevallen.

“Een zeer innovatief product van een betrouwbare fabrikant”, is zijn oordeel.

Steinbusch heeft in Voerendaal een akkerbouw-, grondverzeten loonbedrijf. Op zijn areaal verbouwt hij suikerbieten, aardappelen, granen, cichorei en

veldbonen. Hij probeert een rotatie van één op vier aan te houden.

Als het gaat om loonwerk ligt zijn specialisme in aardappelen, bieten en tarwe. “Van zaaien en poten tot het oogsten of dorsen. Je ziet wel dat de akkerbouwers in dit gebied steeds beter gemechaniseerd raken.” Steinbusch heeft op zijn bedrijf nog een graandepot en kunstmestafgifte voor Agrifirm.

Op het bedrijf is de inzet van precisietechnieken er al jaren geleden ingeslepen. “We zijn al vele jaren actief in fruitteelt, waaronder druiven. Dat wordt hier in de omgeving veel geteeld.

Zo kunnen we betonpalen op gps aanbrengen. Hierdoor ben ik eigenlijk voor het hele akkerbouwbedrijf op gps gaan uitvoeren. Voor de fruitteelt heb ik één smalspoortrekker voor de werkzaamheden in het fruit.” De fruitteelt is in 1997 in plaats van werkzaamheden op het gebied van mestinjectie

voor grasland gekomen. “Ik ben in fruitteelt begonnen en dat is steeds verder uitgebreid. Met de werkzaamheden in de veehouderij ben ik deels gestopt. Mais heb ik afgestoten. Ik richt me in loonwerk voornamelijk op het de akkerbouw.

Het zaaibed klaarmaken, zaaien, onkruid bestrijden en oogsten.

Daar heb ik vanwege het akkerbouwbedrijf immers ook alle mechanisatie voor.” In 2015 kwam de vraag van Loonbedrijf Kuunders uit Deurne om de werkzaamheden in het mest uitrijden samen op te pakken. Hierop werd een Vervaet Hydro Trike op vijf wielen aangeschaft.

De Schmotzer Venterra is vorig jaar op het bedrijf gekomen.

Toen heeft Steinbusch de schoffeltechniek nog zonder rijenbespuiting ingezet, voor loonwerk in lupine, bieten, veldbonen, cichorei en mais bij een biologische teler. Alles wat op een rij-afstand van vijftig centimeter

Akkerbouwer Ruud Steinbusch uit Voerendaal.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

gezaaid wordt, kan ook met de Venterra geschoffeld worden.

“Mijn conclusie is wel dat helemaal zonder chemische middelen niet kan. Onkruid in de rij krijgen we niet volledig weg.” Hij is blij dat hij nu de beschikking heeft over rijenbespuiting en ziet ook dat akkerbouwers in de omgeving bij hem aankloppen voor de inzet van de Schmotzer. “Waar gepionierd wordt, groeit ook de interesse voor zo’n techniek. Daarom doen wij met de Schmotzer nu ook loonwerk. Toch deel ik de redenatie dat schoffelwerktuig eigenlijk op een akkerbouwbedrijf thuishoort. Je schoffelt niet zo maar honderd hectare erbij in loonwerk.”

Dat de interesse voor schoffelen groeit, ondervindt Steinbusch ook in zijn eigen bedrijf. Hij verbouwt veldbonen, waarbij de belangrijkste middelen voor onkruidbestrijding in de toekomst minder beschikbaar

zijn. De schaarse middelen, die nog wel mogen, moeten zo efficiënt mogelijk worden ingezet. Daarom heeft hij een FT-P fronttank van Amazone, met een inhoud van vijftienhonderd liter, voor zijn Claas 660-trekker hangen om rijenbespuiting uit te kunnen voeren. De Schmotzer Venterra heeft per rij drie scharen, vingerwieders en een spuitdop.

De schoffel is uitgevoerd met beschermingsplaten, om te voorkomen dat er grond over het jonge plantje wordt gegooid. De Venterra heeft een maximale hefhoogte van de parallellogrammen van vijftig centimeter, waardoor schoffelen in zeer late gewasstadia ook nog mogelijk is. In gewassen met een groeihoogte van een halve meter bijvoorbeeld, is schadevrij schoffelen bij geren mogelijk, zelfs bij het inrijden van de kopakker dankzij de actieve sectieschakeling. De Schmotzer

Schmotzer Venterra past bij omstandigheden in Limburgse heuvellandschap.

Met 015-doppen wordt een rijenbespuiting gedaan. wordt in de rijen geleid door een camerasysteem, die op de bok bevestigd is. “Alles wat er op kon zitten, zit er op”, geeft Steinbusch aan.

Alles wat op een rijafstand van vijftig centimeter staat, wordt door de akkerbouwer geschoffeld. Dan gaat het bij Steinbusch om onder meer bieten, cichorei en veldbonen.

“Dankzij het akkerbouwbedrijf heb ik areaal onder de investering zitten. Ik snap de vraag, maar het is lastig om aan te geven op welk punt ik de Schmotzer Venterra terug heb verdiend.

Eerlijk gezegd heb ik daar ook niet naar gekeken, vooral ook omdat ik denk dat we als sector wel moeten kijken naar een gecombineerde oplossing van chemische en mechanische onkruidbestrijding. Het is in die zin ook nog wat pionieren. Ik loop voor de muziek uit.”

Vanwege opstartproblemen kan de Limburger nog geen ervaringen delen als het gaat om de rijenbespuiting. Hij heeft de Schmotzer uitgevoerd met 015-doppen. “Het is nu zoeken naar de juiste verhouding, maar of de inzet van middelen nu 25 of 40 procent is ten opzichte van een vollevelds bespuiting moeten we nog ontdekken. Ik denk dat het voor een goede werking daar wel tussenin gaat zitten.”

In bieten verwacht Steinbusch twee keer te schoffelen. Eén keer met beschermingsplaten en rijenbespuiting en een tweede keer eventueel zonder rijenbespuiting. “Er zullen percelen zijn die misschien een tweede keer bespuiting nodig hebben, maar er zullen ook percelen zijn die zonder af kunnen.” De vingerwieders pakken het onkruid in een jong stadium tussen de rijen in ieder geval goed mee.

“Vooral als het gewas te groot is voor gewasbescherming, kunnen we zo nog even doorgaan met de onkruidbestrijding.” Van het nut van de bespuiting is Steinbusch wel overtuigd. Met de experimenten van dit jaar heeft de Limburgse akkerbouwer in een aantal percelen drie keer een ronde volle veldbespuiting met gewasbescherming bespaard.

Voor bieten blijft het nog wel even zoeken. In theorie is de inzet van werkzame stoffen 25 tot 35 procent ten opzichte van gangbare bespuiting. “Nu spuit je op twaalf centimeter per rij in plaats van over een volle werkbreedte van zes meter. Daar bespaar je zeker en vast middelen mee. We hebben hier echter ook plekken waar we vanwege de hellingen maar moeilijk kunnen schoffelen. De machine gaat wat afhangen. Door dit scheef lopen is schoffelen in de rij op die percelen moeilijk. Eerlijk gezegd is dat in beginsel ook de

reden dat we ons op het Duitse Schmotzer zijn gaan richten, in plaats van de Nederlandse tegenhanger. Het landschap daar is toch vergelijkbaar met hier in Limburg.”

In veldbonen blijkt de inzet van de schoffeltechniek het meest effectief. “Dit gewas groeit ook explosief. We hoefden maar één keer te spuiten voor opkomst en twee keer te schoffelen en het was schoon.” Veldbonen en cichorei zijn teelten, die Steinbusch in zijn bouwplan ‘uitprobeert’ en ook weer vervangt als het niet past. “Als je kijkt naar saldo is cichorei op dit moment onvoldoende interessant. Het risico is van meer tarra tijdens het rooien ten opzichte van bieten ook groter. In die zin zijn veldbonen weer makkelijker. Ik denk dat je dit gewas kunt vergelijken met granen, je hebt er weinig

omkijken naar. We telen de veldbonen voor Agrifirm. Het kan een blijvertje zijn, als het saldo vergelijkbaar is met granen, het liefst nog iets meer.

De inzet van de Schmotzer Venterra past in ieder geval goed bij beide teelten. “De techniek wordt op één of drie rijen door de camera gestuurd. Hierdoor kun je tot op twee centimeter nauwkeurig schoffelen, ook zonder de inzet van gps tijdens het zaaien.” De schoffeltechniek bevalt Steinbusch prima. Zelfs gering op de kopeinden schoffelt de Schmotzer er ook automatisch uit. “Met de smalle 38 centimeter brede banden onder de Claastrekker pas ik perfect tussen de rij. Zo heb ik voor verschillende teelten een combinatie van chemische en mechanische onkruidbestrijding en is het akkerbouwbedrijf naar mijn idee klaar voor de toekomst.” •

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

16 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

BOOMKWEKERIJ A. OP DE BEECK BVBA UIT PUTTE (BE) WERKT MET GARFORD INTERROW

ONKRUIDBESTRIJDING

Schoffelen in alles wat op rijen gezaaid wordt

Garford-techniek onderscheidend in cruciale strijd tegen onkruid Tekst: Martin de Vries, Seppe Deckx, • Beeld: Homburg, Martin de Vries, Seppe Deckx

PURE ORIGINE UIT GRUBBENVORST (NL) WERKT MET GARFORD INROW

Schoffelmachine voor bio als een zelfrijder voor gangbaar Een schoffelmachine die overal uit de voeten kan, of het nu gaat om pompoenen of kruiden. Het was voor Fred Willemsen van Pure Origine uit Grubbenvorst de belangrijkste motivatie voor de keuze voor de Garford Inrow. Een machine die je moet leren kennen, maar er wel voor zorgt dat je op de rij tot aan de plant onkruid aan kunt pakken. “In bio geldt dat op iedere millimeter die je niet schoffelt onkruid komt. Tussen de rij is dus eigenlijk geen schoffelen.”

De Inrow is een geavanceerde machine die het mogelijk maakt om tussen en in de rijen te schoffelen. Met camerabeelden wordt een analyse gemaakt van de positie van de individuele plant. De machine wordt dus zo nauwkeurig over de gewasrijen gestuurd en de individuele roterende schoffelbladen gesynchroniseerd met de locatie van elk afzonderlijke plant. De Inrow heeft een roterende schoffel met halve maanprofiel, speciaal ontworpen om tussen en rondom de plant te schoffelen terwijl die om zijn as roteert. “Dit geeft mij de nauwkeurigheid waar ik naar op zoek ben in mijn teelten”, vertelt Fred Willemsen. “De camera kan tweehonderd kleuren herkennen en ziet daarom de diversiteit in de rij.”

Pure Origine is een biologische kwekerij. Het pakket aan gewassen is enorm uitgebreid. “We trekken witlof, verbouwen aardappelen, kruiden, boerenkool, Chinese kool, paksoi, diverse slasoorten,

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 17

juni 2022

spinazie, babyleaf, butternut, pompoenen, rode en witte kool en telen grasklaver voor de vruchtwisseling”, somt Willemsen op. “De afzetmarkt is klein en regel ik zelf. We hebben veel vaste klanten, eigenlijk alles wat je maar kunt bedenken. Naast horeca en winkels gaat het ook om bijvoorbeeld sappersen en snijbedrijven.”

Het kweekbedrijf is tien jaar geleden gekocht toen Willemsen en zijn broers ieder een eigen weg gingen. “De kwekerij is niet groot qua hectares misschien, maar je bent klantgericht bezig. In mijn ogen ben je dan echt een teler.

Met al z’n ups en downs natuurlijk, maar de klantenbinding heb ik echt.” Puur Origine bestaat uit een vast team van tien mensen, in de zomer aangevuld met uitzendkrachten.

“Ik wil niet dat mijn machinepark bepaalt wat ik moet telen”, motiveert Willemsen de aanschaf van de Garford in 2019. Puur

Origine was daarmee één van de eersten met een Inrow in Nederland. Met een keur aan verschillende gewassen en een grote rotatie omdat grondruil met gangbaar niet mogelijk is, moet de machine allround toepasbaar zijn. Vanwege het unieke karakter van zijn bedrijf had Willemsen geen moeite om te pionieren met de techniek. “Toch moet het wel een robuuste machine zijn een schoffelmachine gewoon één van de meest belangrijke machines is voor een biologisch bedrijf. Die mag niet stilstaan. De grootste uitdagingen zitten voor ons in het tegengaan van ziektes en onkruiden.” Via zijn lokale dealer kwam hij uit bij Garford.

“Cameragestuurd schoffelen past goed in het plaatje van mijn bedrijf. Gps-gestuurd is een dure oplossing, daarom laat ik mijn machine liever door een camera sturen.”

bouw en een wat hogere doorgang in vergelijking met andere concurrerende technieken.

“De machine kan veel, maar het goed instellen is wel een hele leerweg. Het vergt veel van de chauffeur. Het is geen cultivator waarmee je iedereen op pad kunt sturen. De chauffeur moet de schoffelmachine goed leren kennen. Je moet uren maken om het schoffelen je eigen te maken. Iedere millimeter die je niet schoffelt zorgt er voor dat je daar weer onkruid groeit.

Het is een fingerspitzengefuhl.”

De cameratechniek werkt desalniettemin goed. Er zijn nu twee vaste chauffeurs die Willemsen blind met de Garford op pad durft te sturen. Bovendien leunt de Limburgse kweker op de deskundige ondersteuning van importeur Homburg. “Die kennis is net zo belangrijk als de machine zelf.”

UREN MAKEN De Garford Inrow onderscheidt zich bovendien door zijn robuuste

De machine staat nu op een standaard werkbreedte van anderhalve meter. “Hierdoor kun je

Met de InRow kan Pure Origine met precisie in de rij schoffelen.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

werken met twee rijen van 75 centimeter of vier rijen van 37,5 centimeter zonder dat je de machine hoeft te versleutelen.”

De beschikbaarheid van de Garford als wapen tegen onkruid zorgt voor ‘rust op het bedrijf’. “Je moet gewoon bovenop het schoffelen zitten.

Daarom hebben we de Garford ook op een vaste trekker zitten, omdat je de tijd dat je het werktuig moet omzetten moet gebruiken om te schoffelen.

Door personeelsuitval zie je dat de boog onverwachts enorm gespannen kan zijn. Als je vervolgens daardoor niet netjes werkt, dan heb je weer een probleem. Aan de Garford hoeven wij nu nauwelijks iets te verstellen. Dat was een vereiste. Eigenlijk is het dus een soort zelfrijder. En waarom zou je in de gangbare teelt wel een zelfrijder voor spuitwerkzaamheden in kunnen zetten, als voor bio schoffelen de allerbelangrijkste werkzaamheid is?”. •

Fred Willemsen teelt een keur aan gewassen.

Tien hectare bewerken met een schoffelmachine lijkt niet veel. Maar als je weet dat deze oppervlakte gemiddeld één keer per week bewerkt wordt vanaf opkomst van de plantjes tot ze te groot zijn om nog onder de machine door te kunnen, dan wordt dit wel veel. Bij boomkwekerij A. Op de Beeck bvba uit Putte zijn ze daarom erg blij met hun Garford-schoffelmachine. “De machine doet schitterend zijn werk maar het blijft belangrijk om kort op de bal te spelen.”

Zaakvoerder Philip Op de Beeck vertelt dat ze in zijn boomkwekerij hoofdzakelijk zaaien op vijf rijen.

“De Garford-schoffel schoffelt tussen de rijen en hebben wij enkele jaren geleden aangekocht hebben, is daarom door importeur Homburg aangepast aan een teelt op vijf rijen. We bewerken er de zaaibedden en éénjarige planten mee. Ze is inzetbaar bij eik, beuk, boskers, linde, haagbeuken, notelaars en eigenlijk alles wat op rijen gezaaid wordt. Sommige teelten gebeuren op vier en enkele zelfs op drie rijen maar we passen de machine niet aan want dit is

best wel wat werk. Ze blijft dus altijd in dezelfde configuratie.”

augustus. Als je over de toppen blijft rijden, ga je de groei remmen.”

Aanvankelijk waren er wat problemen met het regelen van de druk en een nieuw ventielblok maar ondertussen werkt de machine perfect. “Het is nu het derde jaar dat we ze hebben maar we hebben er in feite maar twee seizoenen mee gewerkt omdat het eerste seizoen ongeveer voorbij was toen de kinderziektes weggewerkt waren. Omdat wij gelimiteerd zijn door de hoogte van de plant, kunnen we maar werken met deze schoffel tot eind juli, begin

Als de planten net boven komen, herkent de camera ze nog niet maar dat verandert snel. De camera heeft bovendien heel veel instellingsmogelijkheden.

Zo kunnen de kleurenschema’s worden aangepast, bijvoorbeeld bij rode beuk. De machine kwam op het bedrijf op voorstel van een medewerker en omdat ze past bij de bedrijfsfilosofie. “Dit wil echter niet zeggen dat we helemaal niet aan chemische onkruidbestrijding doen. We blijven afhankelijk van

de weersomstandigheden en de grootte van onze planten. Het belangrijkste is om kort op de bal te spelen en op tijd te beginnen met het schoffelen. Pas gekiemd onkruid is veel makkelijker weg te krijgen. We rijden dan ook wekelijks door onze planten. Het is veel werk maar je brengt toch ook meer lucht in de grond, wat ook zorgt voor een betere groei.

Onze oude machine hebben we ook nog want je moet het werk in een week gedaan krijgen. In de toekomst overwegen we wel een tweede Garford want er zijn uitbreidingsplannen.”

De schoffel bij Op de Beeck hangt vooraan in de fronthef van de tractor. “We hebben ook nagedacht over een machine die we achteraan konden hangen maar dan was er teveel opening nodig voor de camera die naar voren moet kunnen kijken. De machine ging dan heel erg ver naar achter hangen. En hoewel de tractor gps-gestuurd is en de machine camera-gestuurd, heb je toch graag zicht op het werk. Er kan altijd een tak dwars voor de schoffels komen te zitten.” •

InterRow schoffelt tussen de rijen.

Voor Philip Op de Beeck past de Garford perfect in de bedrijfsfilosofie.

Wekelijks door de planten rijden met de schoffel loont.

De Garford schoffelt hoofdzakelijk op vijf rijen bij Op de Beeck.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

18 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

BASELIER FREESPOOTCOMBINATIE ZORGT VOOR GEWENSTE CAPACITEIT BIJ FRIESE TELER

GRONDBEWERKING

KVIK-PAK-VORENPAKKER

Tien jaar op de markt, maar nieuw in België Soms duikt er in de Vlaamse velden ineens een machine op die je nog niet eerder zag. Zo was de Akkerbouwkrant er als de kippen bij om meer te weten te komen over de Kvik-pak-vorenpakker die we zagen bij loonbedrijf NV Janssen Matthieu en zonen. “Een vorenpakker achter de ploeg zorgt ervoor dat alle gewicht achteraan in de hefinrichting hangt. Nu hangt alles veel mooier in evenwicht.”

Tekst en beeld: Seppe Deckx

Geert Stevens volgt een aantal loonwerkers uit Denemarken via Facebook. “Ik zag daar dat zij deze machine vooraan de tractor hadden hangen. Zo ben ik bij het bedrijf Kvikagro uitgekomen. Ik ben geen zaakvoerder maar mag wel mijn mening geven als het over aankopen gaat. Daardoor hebben we in het begin van de winter gebeld met de firma en hebben we eigenlijk vrij snel beslist van deze vorenpakker te kopen.”

De eigenaar van Kvikagro, de 67-jarige Soren Kjaergaard, vertelt dat hij een klein bedrijf heeft met vier medewerkers.

“We doen vooral poedercoating en hebben een kleine machinefabriek. Daarnaast heb ik een kleine boerderij met ongeveer vijftien hectare grond waar ik mijn ideeën en machines kan uittesten. Ik kreeg het idee voor de Kvik-Pak zo’n tien jaar geleden, omdat het belangrijk is de bodem aan te drukken zodat die vocht vasthoudt.

Tegelijk zorgt de machine voor een goede gewichtsverdeling op de tractor, is ze efficiënt naar brandstofgebruik en je kan in veel gevallen onmiddellijk met een zaaimachine op het bewerkte perceel.” Ondertussen zijn er zowat driehonderd exemplaren van de vorenpakker verkocht, vooral in Denemarken.

“We hebben hier loonwerkers die er wel drie hebben. Maar we hebben ook geëxporteerd naar Noorwegen, Finland, zelfs Australië. En nu dus ook naar België.”

Bij Janssen waren ze eerst op zoek naar een vorenpakker die achter de ploeg wordt bevestigd.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 19

juni 2022

“Het nadeel daarvan is dat alle gewicht dan achteraan in de hefinrichting hangt. We hadden oorspronkelijk een frontgewicht van zestienhonderd kilogram voor de tractor hangen want deze machine weegt er zelf achttienhonderd kilo. Nu hangt alles veel mooier in evenwicht en meer gespreid. De vorenpakker is natuurlijk wel een beetje langer dan een frontgewicht, dus we hebben iets meer plaats nodig op de kopakker.” Na de aankoop heeft de machine nog vier weken in de loods gestaan en dan zijn we bij een landbouwer begonnen in zand-leemgrond. Die was erg tevreden met het resultaat en ook in zwaardere leemgrond duwt de Kvik-Pak de grote brokken goed uit elkaar. De bodem droogt dus minder uit. Als we er dan nog eens over gaan met een cultivator en rotoreg liggen zelfs de zware percelen mooi zaaiklaar.”

Tijdens de eerste rit was het even zoeken voor Stevens, mede omdat het een klein perceel met veel hoeken en kanten was. “Maar als je het eenmaal onder de knie hebt, werkt het heel vlot. De vorenpakker kan naar twee kanten schuiven via een kabel met een hydromotor.

De commando’s worden via de hydroliek gegeven.” De vorenpakker steunt op de grond en duwt aan met zijn eigen gewicht zodat er zo’n dertienhonderd kilogram drukkracht wordt uitgeoefend.

De breedte van de ploeg maakt niet zoveel uit. “De vorenpakker kan maximaal een breedte van 2,60 meter aan. Met onze ploeg kunnen we net niet de volle breedte halen. Maar dat is niet erg want nu vind ik het resultaat mooier. De machine kan geleverd worden in alle kleuren, maar bij ons was het evident dat het rood

Het resultaat mag er zijn, ook in zwaardere leemgrond.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

moest zijn.” De prijs van deze machine is iets hoger dan die van een vorenpakker die achter de ploeg hangt, maar voor Stevens is het de investering zeker waard. Een kritische vraag is of deze combinatie ook inzetbaar is in streken waar het terrein meer golvend is maar daar hebben ze aan de Maaskant geen ervaring mee.

Stevens vertelt dat hij al heel wat bekijks heeft. “We zijn de eerste in België met deze Kvik-Pak en er is dus al heel wat volk gestopt. Er zijn er zelfs bij die interesse hebben om er ook eentje te kopen. Wij zijn zelf ook dealer van een aantal merken en overwegen om dat ook voor deze machine te worden.” Kjaergaard nuanceert enigszins: “We hebben nog niets concreet gemaakt omdat we eerst zeker willen zijn dat

ze bij NV Janssen tevreden zijn over de samenwerking met ons en uiteraard over de Kvik-Pak. Daarna wil ik wel graag met hen samenzitten om te bekijken of we kunnen samenwerken.”

Kvikagro wil het desalniettemin voorzichtig aanpakken. “Ik wil er vooral voor zorgen dat we een klein mechanisatiebedrijf blijven waar het goede contact met de klanten voorop staat en waar we hen een goede service kunnen leveren. We moeten dus niet per se snel bekend worden in meer landen.” Naast de Kvik-Pak heeft Kvikagro in het verleden ook de Kvik-Up-eg voor biologische landbouwers ontwikkeld en daarvan zijn er in twintig jaar ongeveer vijfhonderd verkocht. “Ik kies er bewust voor om voorlopig geen nieuwe machines te ontwikkelen maar te blijven bij de Kvik-Up en Kvik-Pak.” •

De Kvik-Pak kan voorzien worden van alle soorten rollen.

ZAAIEN EN POTEN

“Knollen allemaal recht in vaste rug” Akkerbouwer Haye Bruining uit Wijnaldum (FR) plantte dit voorjaar zijn vijftig hectare pootgoed met een nieuwe freespoot combinatie van Baselier. In de zoektocht naar meer pootcapactiteit en ter vervanging van een tweerijige snarenbedplanter, draaide Bruining vorig jaar proef met de Baselier via dealer Mijno van Dijk uit Sint Annaparochie. In vergelijking met het pootwerk dat hij gewend was, viel hem direct op dat de knollen allemaal recht in de rug opkwamen.

Voorheen stuurde hij dit regelmatig bij tijdens het aanfrezen.

Tekst en beeld: Jan Geert Vedelaar

De meeste vierrijige planters zijn getrokken en daarvoor heb je brede kopakkers nodig. Bruining werkt graag met korte kopakkers.

Doordat de aardappelbunker omgekeerd boven de frees is gemonteerd en de pootelementen daarachter, ligt het zwaartepunt van deze combinatie relatief dicht bij de trekker. Dat vergt bij het opheffen minder kracht, maar het maakt de combinatie ook minder lang. Hierdoor kan Bruining tot aan de sloot doorrijden en korte wendakkers realiseren.

“Doordat de pootbedbereiding, het planten en het aanaarden in één werkgang plaatsvindt, houd je zoveel mogelijk vocht vast in de rug.” Dat argument is de laatste jaren steeds belangrijker geworden merkt Bruining, die ook tevreden is over de kwaliteit van de rug. “Mooi negentig centimeter in omtrek, goed van structuur. Daar hoef je verder niet meer aan te komen.

Met een rijenfrees versmeer en verdicht je de rugkanten toch weer meer”. De pootfreescombinatie loopt voornamelijk op de negen voorwielen (3x3) en de aanaardkap. Dat is vergelijkbaar met de druk die een rijenfrees geeft. “De poters komen in onbereden land terecht waardoor er om de knol losse, open grond ligt wat een snelle uitspruit en doorgroei bevordert.”

POOTKWALITEIT De hele machine werkt hydraulisch. Dat is handig bij het leegdraaien bij het wisselen van ras, maar ook het handhaven van een constante pootdiepte is daardoor gewaarborgd. De pootdiepte wordt hydraulisch ingesteld op de banden aan de voorzijde van de combinatie.

De aanaardelementen en het

pootelement zijn bovendien beiden onafhankelijk van elkaar in diepte in te stellen. Zo is per perceel en per ras, de gewenste plantdiepte instelbaar.

De pootelementen worden door Wifo speciaal voor deze Baselier combinaties gemaakt. Volgens Johannes de Best van Mijno van Dijk onderscheiden deze elementen zich door het ruime opvoerkanaal, waarin ook de meer puntige knolvormen makkelijk doorlopen. De afgevlakte bolling in het ontwerp van de pootlepels en een goede breedte zorgen voor een goede verenkeling maar ook dat de poters stabiel op de lepels blijven liggen tijdens het opvoeren.

LOGISTIEK Bruining heeft diverse percelen op afstand liggen en met de freespoot machine in combinatie met de bunkeronderlosser-metopvoerband kan hij zich snel bevoorraden en verplaatsen.

Voor het laden van de verschillende poterrassen, is in samenwerking met LMB Van der Laan uit Harlingen, een sorteerbunker met onderlosser op

een oplegger geconstrueerd.

Omdat de bunker van de pootmachine dicht tegen de cabine aan zit is de reikwijdte met de elevatorband een handige vondst. De bunker met onderlosser wordt na gebruik weer teruggezet aan de sorteerlijn.

Voor de hele combinatie is deze 250 pk sterke Valtra aangespannen. Die beschikt over voldoende hefkracht en loadsensing capactiteit voor de hydrauliek. Bruining heeft 710 banden gemonteerd die op een bar staan, maar overweegt voor komend seizoen naar 900 banden uit te breiden.

Omdat de toplaag toch nog de nodige kluiten bevat heeft Bruining een AVR Multivator frontfrees aangepikt. Die freest de toplaag vijf centimeter af en verkleindt de grovere kluiten. De Baselier freest daarna nog eens tot twaalf centimeter diepte. Dat levert voldoende losse grond op voor de rugopbouw. Met de frees in de fronthef loopt de combinatie ook mooi recht. De

Onder aan het pootkouter is een pijpje aangebracht met drie slijtringen. Hierdoor loopt de ruimte onderin de plantvoor niet spits af, maar onstaat er een bredere en meer gebolde onderkant, waarin de poters na het afdroppen meteen vastliggen en niet rollen. Dit bevordert een regelmatige plantafstand.

freespootcombinatie zelf hangt star opgehangen achter de tractor.

PRECISIE PLANTEN De Baselier besturingscomputer is met behulp van een extra besturingskastje geconnecteerd met het het gps-scherm van de Raven Viper 4+. Zodoende is de hele machine op gps zichtbaar in deze terminal. Nadat kopakkers en rijbanen zijn uitgezet worden de pootelementen automatisch aangestuurd conform de gpslijnen.

Op het scherm is ook de dosering van granulaat en de spuitvloeistof in te regelen via de Startec verdelers. Hiermee is de pootmachine voorbereid om met taakkaarten te werken, wat het toepassen van wisselende pootafstanden of het pleksgewijs toedienen van granulaat via de doseerunits binnen handbereik brengt. Ter bescherming tegen aaltjes, ritnaalden en om een vroege luisaantasting te voorkomen, wordt Nemathorin als granulaat gedoseerd via de Startec-units.

Nu wordt er met driehonderd liter water per hectare een mix van Serenade en Mirador tegen schurft en Rhizoctonia vernevelt over de knol en over de pootgrond heen die direct om de knol komt te liggen. Ook wordt in de mix APP als startmeststof meegegeven. Per pootelement zijn er drie fijne spuitdoppen geinstalleerd.

Krommingen of geren in een perceel worden weggewerkt door dat ieder pootelement afzonderlijk uit- of ingeschakeld kan worden totdat er weer een volledige baan gepoot kan worden. Ook is ingesteld dat in de twee rijen tussen de spuitpaden tien procent meer knollen worden geplant.

Uiteraard zijn ook kopakkerlijnen instelbaar waar de pootelementen automatisch starten of stoppen met poten. Momenteel draait Van Gemeren uit Numansdorp proef met een combinatie die volledig Isobus compatable is. • MEER INFO: Johannes de Best, jdb@mijnovandijk.nl Govert Pegels, gpe@gemeren.nl

Als opvoerband is de elevator van een oude AVR rooimachine aangebouwd. Die kan ver uitreiken en vult zo handig en snel de pootmachine af.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

20 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

machine van Kramer zijn er twee aanpikpunten. Vooraan een punt waar hij scharniert en achteraan een punt waar de zaaiwagen vastgehouden wordt. Dit zorgt ervoor dat de machine veel minder scheef gaat wegtrekken. Maar vooral de camera’s maken een enorm verschil. Als je dat eenmaal gewend bent, kan je het niet meer missen. Je ziet anders niets van het zaaien, je weet gewoon niet wat er gebeurt achteraan in die zaaimachine. Er is wel eens een schuifje dat niet draait of er geraakt iets verstopt. Dat zie je nu.” Als er veel stof is, moeten de camera’s wel regelmatig proper gemaakt worden om een goed zicht te blijven hebben.

ZAAIEN EN POTEN

“Als ik vroeger van variëteit veranderde, moest ik telkens uitstappen. Ik liet de tractor dan aan een trage snelheid rijden en wandelde er achteraan om te kijken of alles goed draaide.

Dat kan nu niet meer want als je rechtstaat valt de tractor stil. Dat is uit veiligheidsoverwegingen.

En terecht want het was ook onveilig. Je stapte immers telkens op een rijdende tractor. En een tweede man was uiteraard niet beschikbaar. Nu kan ik alles goed volgen vanuit de cabine. Een nadeel is misschien dat de camera

WITLOOFTELER ZAAIT MET KRAMER PROTRONIC SINGLE W MET CAMERA’S

“Niet meer achter de tractor wandelen om te controleren”

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 21

juni 2022

achteraan staat en dat ik dus nog steeds wat moet draaien.

De reden is dat hij verbonden is aan een kabel. Maar je krijgt ook alarmen als iets niet werkt, dus je moet ook niet voortdurend op die camera kijken.”

AANSTURING Van Ingelgom is nog steeds zeer tevreden over zijn aankoop van vier jaar geleden.

“Naargelang de grond zaai je witloof dikker of dunner. Hier is het bijvoorbeeld mooie zwarte lichte leemgrond en zaai ik minder dik. Als we meer naar de kleigrond gaan, krijgen we een moeilijkere opkomst en zaaien we dikker. En dat kan ik dankzij deze machine vanuit de cabine aanpassen zonder een tandwiel te moeten veranderen.

Ik mis nog wel een handige manier om die zaaidichtheid in te stellen, bijvoorbeeld door te kunnen scrollen op je scherm.

Nu moet je nog te veel schermen oproepen, dat zijn gewoon te veel handelingen.”

Ook over de aansturing is de witloofteler tevreden. “Er wordt de laatste jaren erg veel gewerkt met een sideshift. Wij hebben dat liever niet want wij hebben daar ons eigen idee over. Wij werken

met een trekstang waar een piston opstaat. Die wordt aangestuurd door een slede die contact maakt met de ruggen. Het systeem is heel handig op hellende percelen en goedkoper dan zo’n sideshift.”

De machine is drie meter breed en heeft zes zaai-elementen. Die kunnen afzonderlijk uitgeschakeld worden. Van Ingelgom gebruikt deze mogelijkheid niet zo vaak want als hij dan vergeet om die zaai-elementen terug in te

ADVERTENTIE

NIEUW

Tekst en foto's: Seppe Deckx

grond is vooral beter geschikt. We hebben hier vooral leemgrond en dat is beter dan de zandleemgrond in Kampenhout omdat wij lange bewaring doen. Zo kunnen we heel het jaar witloof aanbieden aan onze klanten. Wortels die in

leemgrond geteeld zijn, bewaren veel beter. En de kwaliteit is bovendien ook een stuk beter.”

HEEL FIJN ZAAIBED Als je dan de juiste grond gevonden hebt, is het uiteraard

De camera’s maken een enorm verschil volgens van Ingelgom.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

ook belangrijk om onmiddellijk een goede start te maken vanaf het zaaien. “Enkele weken geleden werden de ruggen getrokken”, vertelt van Ingelgom. “Vorig jaar stonden hier aardappelen en je ziet die er dus hier en daar opnieuw uitschieten. Die zijn samen met het onkruid bespoten zodat we met een proper perceel kunnen starten.

Deze morgen hebben we dan de ruggen met een machine bewerkt om ze bovenaan te verkruimelen.

Witloof moet namelijk in een heel fijn zaadbed gezaaid worden. En nu ben ik hier aan de slag met in de fronthef nog een machine om de ruggen te verkruimelen. Op dit perceel is dat eigenlijk niet nodig maar het houdt de tractor ook recht. Die machine hebben we zelf laten maken jaren geleden.”

ONMIDDELLIJK OVERTUIGD Achter de tractor hangt de zaaimachine. Van Ingelgom koos

Van Ingelgom zaait enkel witloof met deze machine. “Je kan er uiteraard ook andere gewassen mee zaaien, denk maar aan uien, maar dan moet je wel een andere neus steken. Witloof zaai je namelijk heel ondiep. En je moet wel wat hectares doen om de machine te laten renderen.

Maar wij komen jaarlijks aan zo’n

vijftig hectare, dus dan loont de investering zeker. Wij kochten deze machine via onze lokale dealer maar hadden ook contact met de firma Kramer zelf. Ik wilde toen graag een dealer die dichtbij zit maar nu blijkt dat we eigenlijk vooral contact hebben met de firma in Nederland. En dat loopt erg vlot, de vertegenwoordiger van Kramer komt regelmatig eens tot bij ons. Een fijne samenwerking dus.” •

De basis van de Kramer-machine is een Gaspardo-zaaimachine.

In de stoffige velden van het Waals-Brabantse Beauvechain zagen we witloofteler Patrick van Ingelgom bezig tijdens het zaaien van witloof.

Hoewel ons gesprek begon terwijl hij de camera’s op zijn Kramer ProTronic proper moest maken, bleek al snel dat die camera’s net één van de sterkste punten van de elektrische zaaimachine vormen. “De camera’s en het snel en gemakkelijk kunnen aanpassen van de zaaidichtheid zijn ontegensprekelijk de troeven van deze machine. Er mee werken is gewoon luxe.”

Patrick van Ingelgom woont in het Vlaams-Brabantse Kampenhout, waar ook zijn witloofbedrijf gevestigd is. Toch treffen we hem met zijn zaaimachine van Kramer aan in het Waalse Beauvechain.

“Hier is er veel meer ruimte en de

schakelen, heeft hij te veel werk om die fout te herstellen.

een aantal jaren geleden voor een elektrische zaaimachine van de firma Kramer, een ProTronic Single W. Het is één van de mogelijke uitvoeringen van de bekende ProSeeder-machines.

“Dit is nu het vierde seizoen dat we deze machine gebruiken”, aldus van Ingelgom. “Het is de eerste machine van Kramer, ervoor werkten we met een machine van een ander merk. Die machine hebben we trouwens nog steeds om in te zetten in noodgevallen, bijvoorbeeld als we weten dat het gaat regenen en we nog veel moeten zaaien.” Van Ingelgom vertelt dat hij de Kramer ProTronic ontdekte tijdens de Agribex-beurs in Brussel. “De machine beviel me onmiddellijk. De machine die wij toen gebruikten, heeft één punt en daar hangt de hele zaaitrein aan vast, ook met de wielen. Op de hellingen gaat die soms scheef hangen. Bij de

in aardappelen

De nieuwe oplossing tegen

Alternaria Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

// Zeer goede werking // Voor hogere opbrengsten // Nevenwerking Sclerotinia // Ingebouwd resistentiemanagement

Voor meer informatie over Propulse, bezoek agro.bayer.nl of vraag ernaar bij uw lokale distributeur en/of adviseur.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

22 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

kuub. De vloeibare mest wordt met een continu hoge snelheid vanuit de tank door de slangen naar de splitters geblazen. Vanuit daar wordt de mest met dezelfde snelheid verdeeld over acht uitlopen per Turbosplitter. “De boom is van Amazone. Met het oog op het leidingwerk heb ik daar bewust voor gekozen. De boom heeft een enorme werkbreedte, maar ik kan ingevouwen en met de compacte combinatie overal langs.” Met de Turbosplitter is door het gebruik van ketsplaten lukt het ook om zonder emissie goed bij te bemesten onder het bladerdek. “Daardoor kun je de mest toedienen op het moment dat het gewas er om vraagt. Zo krijg je een optimale benutting van de mineralen.”

BEMESTING

TELER UIT NAGELE ONTWIKKELT MET TURBOSPLITTER PRECISIETECHNIEK VOOR OPTIMALE BEMESTING

“Als het niet bestaat, dan moet je het zelf maken”

Precisiebemesting is een specialiteit van André Capelle uit Nagele. Hij bedacht en ontwikkelde de Turbosplitter, een eigen systeem voor het bemesten van allerlei gewassen maar ook voor een bouwlandinjecteur of zodenbemester. In eerste instantie voor zijn eigen akkerbouwbedrijf, maar inmiddels heeft Loonbedrijf Van Dun drie tanks waar er twee van zijn nagebouwd. Turbosplitters zitten nu allen nog op de tank, die Capelle zelf heeft gebouwd en met één is hij als medewerker veel mee op pad.

Tekst en beeld: Martin de Vries

Misschien is het ‘ei van Columbus’ voor de Turbosplitter niet de juiste benaming, omdat de techniek, van hydrauliek tot verdeling, goed doordacht is. “Ik werk er nu voor het achttiende seizoen mee”, lacht Capelle.

“Nu durf ik wel te stellen dat de Turbosplitter optimaal werkt.”

Als akkerbouwer verbaasde hij zich over het feit dat er geen goede techniek was om aardappelruggen goed te bemesten. “Als het er niet is, moet ik het zelf maken.” Dus ging Capelle aan de slag. In eerste instantie met een 6,8 kuubs Schuitemaker voor het

eigen bedrijf. “Maar voor ik het wist was ik loonwerker.”

Hij voerde de tank uit met een boom met meerdere uitlopen. “Het werkte nog niet optimaal, maar naast mijn eigen aardappelland klopten toch ook kennissen uit de omgeving aan of ik ook nog andere meststoffen kon uitrijden, met name vaak heel lage giften per hectare. Bijvoorbeeld ook het uitrijden van Vinasse kon, heb daar de machine verder in geoptimaliseerd. Capelle koos voor een Kaweco DoubleTwin met een bouwlandinjecteur. “Daar heb ik zelf een aardappelbemester met

sterverkruimelaars bij gemaakt.

Hierdoor kon ik acht tot twaalf aardappel rijen bemesten.” Deze tank had een zwenkdissel met brede wielen, maar ook een set smallere 38 centimeter banden om na het poten door de aardappelen te rijden.

“Het werd steeds drukker met loonwerk en heb toen besloten zelf een akkerbouwbemester te bouwen en te ontwikkelen. Achter de tank zette ik een achttien meter lange boom zonder topdelen. Om nog minder sporen te krijgen, heb ik de werkbreedte verhoogd en kwam er een boom van 27 meter

Het uitrijden van PPI met de Turbosplitter op een zaaiuienperceel in Dronten.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

met slangen.” Vijf jaar terug is deze boom vervangen voor een 36 meter variant zodat er zelfs over 45 tot 50 meter een stuifdek kon worden aangebracht.

Met de toepassing van slangen kan Capelle zoals uien, wortels, kool, aardappelen en nog een aantal andere gewassen mee bemesten. Capelle heeft de tank op hoge smalle wielen, van 1,50 of 1,80 meter gezet. “Ik ontwikkelde zelf een tandemstel, want die bestond niet. Met de versies die bij Loonbedrijf Van Dun lopen, is nu ombouwen naar 2 en 2,25 meter ook mogelijk. Een oplossing

voor alle spoorbreedtes dus, met brede of smalle banden”, stipt hij aan. De balken in het tailleframe hebben een extreem dicht wielbeslag.

Hierdoor is de tank niet spoorvolgend, maar kan die wel enorm kort door de bocht draaien. “De wielkasten in de tank heb ik zelf gemaakt. De tank is uitgevoerd met een hefmast van een heftruck, zodat je ook nog een container of aanhanger mee kunt nemen.”

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 23

juni 2022

Met de machine lukt het om giften variërend van één tot dertig kuub per hectare te doseren. “Dat kan niet iedere mesttank en dat is mede door de Turbosplitter. Die is met een andere spuitnozzle gemakkelijk aan te passen voor een hoge of lage gift.

Dit is de enige machine die zo werkt. Waarom er geen andere fabrikanten met zo’n oplossing zijn gekomen? Ik denk dat het grote verschil is, dat ik met de bril van een akkerbouwer naar de oplossing heb gekeken. Dan krijg je een andere oplossing als die van een machinebouwer.”

De laatste update is in de machinebesturing gemaakt.

De sectiecontrole kan door de combinatie met gps in één scherm in de cabine plaatsvinden. “Een hypermoderne aansturing, die op Taakkaarten berekend is”, vertelt Capelle. De vraag is wel hoeveel chauffeurs je met deze combinatie weg kunt sturen. “Het is geen plug and play. Ik ben er wel van overtuigd dat als je er dagelijks mee rijdt, je de techniek in een mum van tijd onder de knie.

Daarom is het ook een typische loonwerkmachine, want dan kun je echt uren maken. Dat is lastiger

voor een individuele akkerbouwer die maar één of twee keer per seizoen met zo’n machine zou rijden.”

Capelle is inmiddels geen loonwerker, maar producent van de Turbosplitter. Onder de naam AgroInvent zet hij nu ook lichtgewicht verdeelstukken in de markt. “Eerst voerde ik die uit in metaal. Dat was te zwaar en qua vormgeving niet ideaal. Met een schuin oog keek ik al naar 3D-printen. Ik wilde pas instappen als je met printen ook seriematig zou kunnen produceren. Inmiddels heb ik zelf een printer. Mijn zoon heeft ervaring met AutoCad tekenen. We hebben zeker ook wel misprintjes gehad, maar inmiddels valt alles in mooi samen.” De verdeelstukken, in drie verschillende formaten, hebben de goede sterkte, zijn qua vormgeving passend en zijn onderhoudsvrij. “Zeker met intensief gebruik van mest en spuiwater is dat wel nodig. Met lage giften heb je, in tegenstelling tot vergelijkbare verdeelstukken, geen last van hevelen, wat weer voor een slechte verdeling zorgt.”

Als zzp’er is Capelle met grote regelmaat in het veld te vinden voor loonbedrijf Van Dun. In de meeste gevallen met zijn eigen Turbosplitter. Bij het loonbedrijf draaien drie van de machines. Daarmee wordt niet alleen bemest, Waarvan één door Capelle is gemaakt en twee door Kamps de Wild zijn nagemaakt. “Met deze machine hebben we bij akkerbouwer Van der Borne in Reusel en in België per hectare veertig kuub zeugenmest uitgereden. Voor de akkerbouwer is dit te duur om te vertransporteren, maar lukt het wel om de mest op de streep af te hergebruiken.” Ook zijn er met de Turbosplitter dit seizoen aaltjes uitgereden om de larve van de uienvlieg op te eten. “Een biologische aanpak die op een gangbaar akkerbouwbedrijf heeft plaatsgevonden.

AUTODIDACT “Ik heb me de kennis over deze techniek zelf bijgebracht. Voor mij is het een kwestie van kennis en ervaring in te zetten, goed tabellen te bekijken en het verstand te gebruiken. Zo heb ik bijvoorbeeld na een vraag van een loonwerker een techniek ontwikkeld die ook met een werkbreedte van 45 tot 50 meter zorgt dat vloeistof

overal met dezelfde druk uit de dop komt. Dat is was toen ook niet beschikbaar in de markt.

Capelle zet zijn kennis nu ook in om loonwerkers, die zelf bouwen, met zijn kennis te helpen bij de ontwikkeling. “Welke slangen moet ik gebruiken? Wat is de optimale diameter van de leiding? Welke pomp werkt het meest ideaal? Dat soort vragen.”

Het akkerbouwbedrijf van Capelle in Nagele beslaat dertig hectare. Daar worden tarwe, aardappelen, uien, bieten en tulpen verbouwd.

De teler heeft geen opvolger. “Ik ben nu 62 jaar en vind het plezierig om als zzp’er aan de slag te zijn. Het liefst op mijn eigen machine.” •

Lichte verdeelstukken print Capelle inmiddels zelf.

Spuiten met ketsplaten om onder het gewas bij te bemesten.

Loonbedrijf Van Dun gaat met de Turbosplitter het hele land door.

ADVERTENTIE

De tank is compact, maar heeft toch een inhoud van acht

André Capelle ontwikkelde zelf een precisiebemestingstechniek.

Turbosplitter kan met doppen of met slangen worden uitgevoerd.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

24 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 25

juni 2022

GEWASVERZORGING

Preview van de toekomstige mogelijkheid voor spotspraying in onkruidbestrijding met de Augmenta.

Jim Evangelopoulos toont de Augmenta in Kraggenburg. vertaald volgens landbouwkundige inzichten en zo wordt de techniek aangestuurd.”

GEWASCAMERA AUGMENTA ZORGT VOOR GERICHTERE INZET VAN MIDDELEN EN KUNSTMEST

Realtime biomassa meten met vier paar slimme ogen Tekst en beeld: Martin de Vries

De Augmenta is inmiddels op verschillende plekken in de wereld getest. De biomassabeelden, die met de multispectraal camera worden gemaakt, werken realtime.

“Het zijn eigenlijk de ogen van de teler, maar dan 2.0.

Of eigenlijk 4.0 omdat de camera met vier lenzen werkt”, vertelt teeltspecialist Harold Zondag van Vantage Agrometius. “Vroeger stond de teler op het veld en zag hij met eigen ogen de zwaktes en ziekteplekken. Toen het besluit is gemaakt om met machines te

werken, verdween dat zicht. Met Augmenta is dat oog weer terug.”

Biomassabeelden zijn volgens Zondag betrouwbaarder dan alternatieven. “Satellieten werken goed, maar achter de beschikbaarheid staat een

vraagteken. Drones zijn te complex en sensoren hebben over het algemeen een beperkte scanbreedte. De Augmenta Mantis is een camera die het gewas tot veertig meter breed kan scannen. Door middel van Variable Rate Application kan

Camerasysteem maakt automatisch snapshots. Ook tijdens de spuitwerkzaamheden van Van Campen.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

uitgevoerd. Het is echt plug and play. De camera wordt met een eenvoudige dakbevestiging op de trekker geplaatst en gekoppeld met Isobus en een scherm in de cabine.”

De toepassing is geschikt voor gewasbescherming en bemesting. Vantage Agrometius liet tijdens een perspresentatie ook een tipje van de sluier zien voor de toekomst, waarbij

Augmenta wordt ingezet voor onkruidbestrijding. “Het herkennen van onkruid is de volgende stap”, vertelt productmanager Jeroen Straver.

Hij weet dat er fabrikanten zijn, die al technieken op het gebied van spotspraying voor onkruidbestrijding hebben.

“Wij zijn niet bang om de boot te missen. We willen liever iets goed en doordacht doen,

een spuit of strooier direct worden aangestuurd.” Met de camera wordt het gewas dus gescand en worden verschillen in een perceel zichtbaar gemaakt.

“Eigenlijk wordt het brein van de machine, bijvoorbeeld een strooier, geoptimaliseerd. De data wordt

dan dat we overhaast ergens in stappen. Onkruid op kale aarde, green on brown, is hierbij de eerste stap wat nu ontwikkeld en getest wordt door Augmenta. We doen het stap voor stap en kunnen niet alles in één keer pakken.

Maar het is mooi dat de teler met dezelfde Augmenta camera van vandaag in de toekomst dan ook onkruidbestrijding zou kunnen gaan doen.” •

ADVERTENTIE

AKKERBOUWER VAN CAMPEN OVER DE AUGMENTA:

Precisielandbouwspecialist Vantage Agrometius heeft met Augmenta een slimme multispectraal camera aan haar pakket toegevoegd. De gewascamera zorgt er voor dat de teler gedetailleerde biomassakaarten tot zijn beschikking krijgt en daarmee zijn gewasbescherming en bemesting beter kan sturen. Het kleine apparaatje, dat voor of bovenop de trekker of zelfrijder bevestigd wordt, helpt daarmee om realtime de plantdichtheid en de stand van het gewas op de percelen te bepalen. “Gericht spuiten of strooien vermindert de inzet van middelen of kunstmest.”

Dimitri (Jim) Evangelopoulos is de ontwikkelaar van Augmenta.

De opgeleid elektrisch engineer ontwikkelde de camera voor zijn eigen akkerbouwbedrijf in Griekenland. “Ik had een behoefte naar efficiënter gebruik van personeel en land. Daarom bouwde ik een eigen systeem op basis van camera’s om niet alleen de trekker mee te sturen, maar ook vooral meer te leren over het gewas en de groei van de plant.” Het eerste prototype was volgens Evangelopoulos een ‘spaghetti van draden’, maar het systeem werkte. Het leverde hem een stikstofbesparing van negen procent op, terwijl de opbrengst van tarwe met twaalf procent steeg. “Daarna begon vuurtje te lopen en groeide de ontwikkeling van een camera van hobby naar business.”

Acht bedrijven in Nederland, één in België en drie in Duitsland – akkerbouw, vollegrondsgroenten en bollen – hebben het afgelopen jaar de Augmenta getest. Hier zijn nog enkele opstart- en verbeterpunten uitgekomen. Veldomstandigheden zoals sneeuw, zon, oneffenheden in

het gewas, schaduw, zonsopkomst en trekkerschaduw zijn met de derde generatie camera’s geen probleem meer. De data is van hoge kwaliteit, hoge resolutie en kan met meerdere bandbreedtes worden ingezet. “Het systeem is bovendien eenvoudig voor de gebruiker. Camerakalibratie vindt automatisch plaats en op basis van geavanceerde algoritmes wordt een exacte veldmonitoring

HAK Schoffeltechniek

“Juiste dingen op de juiste plekken doen” Akkerbouw Gilbert van Campen uit Kraggenburg heeft de Augmenta aangeschaft en gaat de camera het komende seizoen inzetten. Hij sorteert hiermee voor op de ontwikkelingen in de akkerbouw, die gevolgen hebben voor zijn bedrijfsvoering. “De eisen rond gewasbescherming worden steeds strenger. Er zijn steeds minder middelen beschikbaar. Meststoffen worden ook steeds duurder. Ik wil zo efficiënt mogelijk werken. De juiste dingen op de juiste plekken toedienen en daardoor besparen op middelen en meststoffen. Ik doe nu veel op boerenverstand, maar een gewascamera kan het nog beter zien.”

Het akkerbouwbedrijf heeft een areaal van honderdtwintig hectare. Vijftig hectare daarvan is pootgoed, een teelt waar precisietechnieken zich over het algemeen terugbetalen in een hogere opbrengst. “De gemeten bladmassa gaat de hoeveelheid middel bepalen.

Daarmee kun je ook voorkomen dat je te veel spuit en de ontwikkeling van het gewas een knauw krijgt.” Het bouwplan van Van Campen bestaat

daarnaast uit suikerbieten, zaaiuien, winterwortelen, graan en er wordt wat land verhuurd voor tulpen. “Ik zet dierlijke mest in, maar wil ook graag beter bijsturen met bladmeststoffen.

Alle voordelen zitten in de Augmenta ingebouwd.”

Van Campen is een innovatieve ondernemer, die bijvoorbeeld ook optische robots inzet voor de sortering van zijn aardappelen.

Allemaal met het doel om de efficiëntie te verbeteren. Hij heeft voor sturing in het veld ook naar andere opties gekeken.

Gewassensoren, satellietbeelden en drones bleken voor Van Campen niet betrouwbaar genoeg, te bewerkelijk of te omslachtig. “Augmenta zorgt voor realtime monitoring, waarna ik zelf kan bedenken en bepalen wat ik doe om het vervolgens op mijn spuit of kunstmeststrooier in te voeren.”

Van Campen zet de camera inmiddels in bij de aardappelen en bieten.

“Ervaringen kan ik nog niet delen, omdat de Augmenta er nog maar net op zit.”

EX-serie

S-serie I-cam K.A. Havelaar & Zn bv Spectrumlaan 11 2665 NM BLEISWIJK Telefoon: +31 (0) 79 593 1307 Fax: +31 (0) 79 593 1164

FarmDroid Importeur:

www.havelaar.biz www.HAKnl.com E-mail: info@havelaar.biz

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

26 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

GEWASVERZORGING

dat levert onder de streep meer op!

Duurzame akkerbouw met hoger rendement AgriMestMix® is een natuurlijk mineralenmengsel dat in drijfmest belangrijke biochemische processen op gang brengt en na toepassing de akkerbouw diverse voordelen biedt. Zo kweekt AgriMestMix® ondermeer de nuttige bodemschimmel Mycorrhizana en activeert deze vervolgens om uitbunding door te groeien in de bodem. Daarmee verbetert de natuurlijke groei, vitaliteit en ziekteresistentie van gewassen. Duurzame bodemverbetering, gezondere gewassen, hogere gewasopbrengst...

Scan de QR code en maak kennis met alle unieke voordelen van AgriMestMix® op www.rinagro.nl

CHD MONTEERT SPUITOPBOUW OP FENDT 514 VARIO

AgriMestMix® is een product van:

Carièreswitch: Trekker wordt zelfrijdende spuitmachine Op de assemblage afdeling in de ‘speciaalbouw hal’ van CHD in Ter Apelkanaal, sluiten de monteurs de spuitleidingen aan op de 27 meter lange spuitboom van een uiterst compacte en wendbare zelfrijder. De basis van de machine bestaat uit een gebruikte Fendt 514 Vario waarvan de cabine voor de motorkap is geplaatst. Daardoor ontstaat voldoende ruimte om een vulplateau, tank en spuitboom aan het chassis en aan de achterbrug te monteren.

Tekst en beeld: Jan Geert Vedelaar

In opdracht van CHD-dealer Van der Sluis BV heeft CHD de spuitopbouw ontworpen die achterop de Fendt gemonteerd is. De omgebouwde Fendt 514 die is aangeleverd door Van der Sluis BV wordt zo een kleine compacte zelfrijder. Deze trekker beschikt over goede eigenschappen voor de ombouw naar een spuitmachine. Een vermogen van 145 pk en een kleine wielbasis. De trekker is bovendien voorzien van traploze transmissie, een geveerde vooras en een luxe gekoelde cabine.

De spoorbreedte van anderhalve meter past heel goed bij cultuur- en beddenteelten en korte kopakkers, maar het is ook een maatvoering waar reguliere akkerbouwers uitstekend mee uit de voeten kunnen.

CHD hoopt in de toekomst deze samenwerking met Van der Sluis BV voort te kunnen zetten en meerdere Fendt 514 tractoren te kunnen transformeren naar een compacte zelfrijder.

SPUITTECHNIEK De zelfrijder is uitgerust met de

nieuwste spuittechnologie. De op de spuitboom gemonteerde drieling dophouders zijn luchtafsluitbaar en gemonteerd met een dopafstand van 25 centimeter. De boomhoogte kan tot dertig centimeter hoogte zakken.

Op de spuitboom, die is voorzien van automatische boomhoogteregeling via twee ultrasone hoogte sensoren (DISTANCE-Control), wordt luchtondersteuning met een luchtzak gemonteerd waarvan de uitstroomrichting instelbaar is. Uiteraard is de luchtsnelheid ook instelbaar. Deze hele configuratie voldoet daarmee aan de DRT klasse met 97,5% driftreductie. Het spuitwerk wordt in het donker verlicht door LED bluelight schijnwerpers.

De slangen en kabels zijn beschermd door kabelgoten die aan het frame zijn bevestigd.

De centraal gelagerde spuitboomelementen zijn voorzien van anti-zwiepsysteem door middel van schokdempers.

De tank is uitgerust met CHD ARS (automatisch reinigingssysteem) en tankcontrol voor exact vullen en minimaliseren van restvloeistof.

Ook heeft CHD een zuigarm voorop gemonteerd, zodat er zonder zwaar gesleep van de vulslang makkelijk vanuit de sloot kan worden opgepompt.

PRECISIELANDBOUW De Isobus gestuurde Section Control verloopt via de EnkeleDop-Schakeling (EDS) van Müller Electronic. Dat maakt een hele gerichte middeleninzet mogelijk op basis van taakkaarten. Met minimale overlappingen over het beoogde toepassingsgebied heen.

De zelfrijder wordt geleverd met de ‘Touch 1200’-terminal waarop via ISOBUS apps taakkaarten zijn in te laden.

Een ranke zelfrijder op anderhalve meter spoorbreedte is het resultaat na de ombouw. De cabine is voor de neus gemonteerd. De vul-arm maakt het oppompen vanuit de sloot mogelijk zonder dat je de cabine hoeft te verlaten.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

KLAAR VOOR DEMO Johan Goudsblom van J. van der Sluis B.V. verwacht dat de machine eind juli compleet afgemonteerd is, inclusief luchtzak en tot in de puntjes afgewerkt. Klaar om bij

belangstellenden voor te komen rijden voor een demo. • MEER INFORMATIE: Johan Goudsblom: johangoudsblom@vandersluisbv.nl Jarl Hulsman: jarl@chdeefting.com

Section Control verloopt via de Enkele-DopSchakeling (EDS) van Müller Electronic.

Automatische boomhoogteregeling via ultrasone sensoren. De slangen en kabels zijn beschermd door kabelgoten die aan het frame zijn bevestigd. De centraal gelagerde spuitboomelementen zijn voorzien van anti-zwiepsysteem door middel van schokdempers.

Rinagro Smart Farming

Piaam, Tel. 0515-232724 | www.rinagro.nl

28 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

goed mengbaar met andere fungiciden en insecticiden.

“Advies is een dosering van 0,3 liter per hectare

PLANTGEZONDHEID

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 29

juni 2022

per toepassing. Dus je hebt ook minder actieve stof per hectare, wat goed past binnen bijvoorbeeld Planetproof.

Canvas mag maximaal zes keer worden toegepast. De inzet is het meest effectief in blok drie vanaf bloei en

aanvang knolzetting, maar Canvas heeft ook in afrijping zeer goede resultaten.” •

KIJK VOOR MEER INFORMATIE over Canvas en phytophthorabestrijding op Nufarm.com

NUCROP STAAT VOOR MARKTINTREDE

Veel interesse voor hybride elektrische loofdoding

CANVAS BIEDT MET JUISTE PARTNERMIDDEL EEN GOEDE BESCHERMING VAN BLAD EN KNOL

“Brede werking tegen phytophthora”

Nucrop, de hybride elektrische gewasbeschermingsoplossing van Nufarm voor loofdoding in aardappelen, staat voor de marktintrede. Een aantal bedrijven heeft interesse getoond voor de techniek waarbij een geleidende vloeistof (Volt.fuel) en elektrische stroom (Volt.apply) worden gebruikt om loof te doden. Nucrop is ontwikkeld door Nufarm samen met het Duitse startup in agrotechnologie CROP. ZONE. Meerjarige proeven in Nederland, België en Duitsland laten goede resultaten zien in pootgoed-, consumptie en zetmeelaardappelen.

“In pootgoed is het goed om nog een eventuele correctiebespuiting achter de hand te hebben. Met consumptieaardappelen zien we dat één toepassing met

Nucrop al voldoende is”, vertelt teeltspecialist Ronny Traas van Nufarm. De afgelopen tijd is de techniek tijdens verschillende evenementen onder de aandacht gebracht. “We zien dat er veel interesse is. Dat laat zien dat loofdoding een belangrijk onderwerp is en dat innovatie wordt opgepakt.”

Traas denkt dat de Nucrop nu volwassen genoeg is voor marktintroductie. “In eerste instantie denk ik dat gezien de investering het interessant is voor loonwerkers en grote telers. Het verhaal moet nu gaan leven, nadat we als Nufarm in 2021 veel proeven hebben gedaan om te laten zien dat het systeem werkt. Dat staat nu als een paal boven water.” Traas kondigt alvast aan dat de doorontwikkeling van de Nucrop aanstaande is. “We kijken nu of de techniek ook kan worden ingezet voor het doodmaken van groenbemesters.”

ADVERTENTIE

De komende weken worden cruciaal als het gaat om de aanpak van phytophthora in aardappelen. Canvas, een fungicide van gewasbeschermingsleverancier Nufarm Benelux, heeft haar sporen verdiend als het gaat om de bescherming van zowel blad als knol. Het beste moment om Canvas in te zetten is vanaf aanvang bloei en het begin van de knolzetting. In deze fase is ook de bestrijding van Alternaria belangrijk. Een gunstige nevenwerking, stipt teeltspecialist Ronny Traas van Nufarm aan.

Tekst: Martin de Vries • Beeld: Nufarm

Het is eigenlijk nog wat te vroeg om voorspellingen te doen over de ziektedruk, vertelt Traas. “De komende weken wordt wel heel veel duidelijk. Daarom is het goed om te weten dat Canvas zich de afgelopen jaren zeer effectief heeft getoond.” De phytophthora-bestrijding start vanaf opkomst en hangt samen met de ziektedruk. “Tijdens het groeiseizoen is het belangrijk het gewas preventief te beschermen vanaf opkomst tot de afrijping en loofdoding.”

De bestrijding van phytophthora wordt volgens Traas in vier blokken verdeeld, waarbij het effect van Canvas vooral in blok drie, wanneer er sprake is van stabiele groei van de aardappelplant. De afgelopen jaren zien we ook dat de Canvas meer wordt toegepast in het laatste blok, de afrijpingsfase, wordt geadviseerd. “Het gewas blijft dan vaak langer nat, zeker aan de onderkant. Dit zorgt voor een grotere kans op infecties en bovendien wordt vanaf nu ook knolbescherming belangrijker.”

Het afgelopen ‘phytophthora’seizoen, waarin er sprake was een hoge ziektedruk, presteerde Canvas optimaal.

Canvas heeft een brede werking.

De fungicide voorkomt het vrijkomen, de mobiliteit en de directe en indirecte kieming van de zoösporen en cystosporen.

“De brede werking toont zijn

waarde tegen zowel blad- als knolphytophthora.”

Omdat de inzet van Canvas vanaf de aanvang bloei en begin van knolzetting is, wordt ook de bestrijding van Alternaria actueel. “In proeven werd een nevenwerking van Canvas van ongeveer dertig procent tegen Alternaria vastgesteld. Bij een hoge druk is het daarom interessant om de fungicide te combineren met een andere specifiek middel dat gericht is tegen Alternaria.”

Specialist in dak- en gevelsystemen Advies bij uw duurzaamheidsproject? Van uw asbest af of start u een nieuwbouwproject? Middendorp Montage adviseert u graag en neemt het traject van A tot Z voor u uit handen.

Sowieso is Canvas, ook in de bestrijding van phytophthora, de inzet met een partnermiddel nodig. “Waar Canvas voorheen veel werd gecombineerd met Mancozeb behoudend product, moeten we nu andere keuzes maken. Wij zijn als Nufarm al jaren tevreden over de werking van Vendetta fluazinam/azoxystrobin.

Ook zien we de animo van fluazinam/cymoxanil Kunshi tegen phytophthora, alternaria solani en sclerotinia groeien. Uiteindelijk moet je kijken naar wat de beste preventieve met een curatieve werking. Daarvoor is er niet één oplossing. Wie dat zegt, moet enorm oppassen. Het zit toch in de combinatie van de juiste partnermiddelen.”

Canvas past volgens Traas in ieder geval goed als partnermiddel, door de brede beschrijving.

De fungicide is vloeibaar en

Renovatie Nieuwbouw Sandwichpanelen Golfplaten Asbestsanering Zonnepanelen

Phytophthora-aantasting in aardappelen

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

Bel ons voor een vrijblijvende offerte op 0342 - 44 20 08.

Of kijk op de website:

www.middendorpmontage.nl/offerte Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

30 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

bereik te halen is het een plus dat de antenne hoog staat, zodat er minder verlies optreed.”, verklaart hij. “Vanaf daar vindt de draadloze communicatie plaats over het volledige perceel. Daar worden drie lagedrukpompen en er wordt een grotere pomp voor een haspel mee bediend. Het verste punt ligt hier hemelsbreed 920 meter vandaan.”

BEREGENING

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 31

juni 2022

Via LoRa vindt de communicatie met de pompen plaats. Het basisstation is aangesloten op het lokale WiFi-netwerk, of het is een basisstation wat een simkaart bevat en een zelfstandige verbinding heeft met het (2/3/4) G netwerk. Via het internet op de telefoon of eventueel Bluetooth

kan er met een app ook nog connectie worden gemaakt “Dit is puur als de akkerbouwer via zijn telefoon de beregening wil checken of aanpassen. Een extraatje zeg maar.” Makkelijkste is het nalezen van de informatie op de laptop of tablet, waar voor het project een speciaal programma is ontwikkeld. “In principe kan volautomatisch leidingen via het basisstation worden bediend. Dit werkt ook makkelijk als er sprake is van bijvoorbeeld een breuk.

Zoek in een akkerland maar eens op waar zo’n verstoring zit. Door de draadloze communicatie met de kleppen en pompen heb je de plek snel gevonden. Door middel van een flowmeter op het systeem kan het debiet in

de gaten worden gehouden.

Software waarschuwt dmv push en/of email-meldingen.De pomprelais of pompstartkast en magneetkleppen worden via het basisstation aangestuurd.”

Het draadloze netwerk helpt om beter in te spelen op de droogte.

Sensoren werken andersom, ze monitoren en ze kunnen de beregening stoppen bij een hoge waarde. “Je bespaart hierdoor kosten en bovendien kun je concurrenten voorblijven door niet meer op gevoel, maar op basis van data vocht in te brengen. De droogte van de afgelopen jaren heeft er voor gezorgd dat akkerbouwers veel bewuster bezig zijn met hun

beregening. Dit systeem zorgt er voor dat je ook op langere afstand kunt werken.”

Van Dijk denkt dat de inzet vooral voor de hoogsalderende gewassen interessant is. “Ook op zandgronden is dit systeem erg interessant, omdat deze veel eerder opdrogen. Met het project in Waterlandskerkje worden verschillende gewassen van water voorzien, zoals uien, granen en aardappelen, van water voorzien. “Het systeem stuurt niet alleen druppelirrigatie, maar op zeventot achthonderd meter ook een haspel aan. Daarop is een CTmagneetmodule bevestigd aan de hoofdklep.”

De aanleg van het systeem is maart begonnen. Voor Jean Heybroek en Spranco Matic is het project belangrijk, met het oog op de toekomst. “Ik verwacht dat deze techniek de marktstandaard gaat worden. Het is minder gevoelig voor storingen bovendien kan de akkerbouwer zelf monitoren wat er gebeurt.

Hij kan een marge instellen als het gaat om bodemvocht en neerslagniveau daar een actie aankoppelen. De combinatie met de druppelbevloeiing past weer perfect met de trend waarin we spaarzamer om moeten gaan met ons water, maar met een minimale watergift het rendement van onze teelten wel maximaliseren.” •

UNIEK PROJECT WAARBIJ BEREGENING DOORMIDDEL VAN NETWERK WORDT AANGESTUURD

“Draadloze verzekering tegen droogte” Beregening aansturen door middel van een netwerk van zenders en sensoren, oftewel Low Range Wide Area Network (LoRa Wan). In het Zeeuws-Vlaamse Waterlandkerkje is voor zover bekend het eerste beregeningsproject in Nederland waarbij gebruik wordt gemaakt van het LoRa-netwerk met draadloze modules die beregeningspompen en magneetkleppen aansturen en desgewenst ook kunnen fertigeren. Beregening verschuift zo van boerenverstand naar datagestuurd.

“Digitale toepassingen helpen bij effectieve inzet van ons water.”

Tekst en beeld: Martin de Vries

Met het installeren van het basisstation in de nok van de schuur in Waterlandkerkje is het laatste schakeltje in het unieke beregeningsproject geactiveerd.

Met de telefoon activeert Jan Cox van de Vlaamse toeleverancier Spranco-Matic één van de pompen midden in een perceel met zaaiuien. Het gewas wordt

Op de haspel is een CT-magneetmodule bevestigd.

daar door het akkerbouwbedrijf van Dirk en Andreas Ryckaert uit Assenede (België) op ruggen van 2,25 meter geteeld. In het midden is ruimte voor de driptape.

Met druppelbevloeiing kan water gedoseerd worden toegediend.

Eventueel is het nog mogelijk om door middel van fertigatietanks meststoffen toe te dienen.

Het project is een samenwerking tussen het Vlaamse akkerbouwbedrijf en Toroimporteurs Jean Heybroek uit Nederland en Spranco-Matic in België. Hendrik van Dijk is als irrigatiespecialist namens Jean Heybroek betrokken bij de aanleg.

Hij wijst naar de antenne op de schuur. “Om het meest optimale

Jan Cox van Spranco Matic controleert de drukmeter bij de driptape-opstelling.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

Driptape is in de rug tussen de zaaiuien aangebracht.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

32 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 33

juni 2022

geschud is, ligt het product mooi in de kist”, aldus Herens.

VERWERKEN EN BEWAREN

‘SERVICE OP EN TOP’ De BF 280 heeft in zijn eerste seizoen bij Herens volledig storingsvrij gelopen. Mocht er een storing optreden, dan kan er snel ingegrepen worden. De boxenvuller is aangesloten op het internet. Bij een storing logt een monteur op afstand in en kan zo zien wat er aan de hand is en zo mogelijk de storing direct oplossen. Herens heeft bovendien de beschikking over reserveonderdelen van Mechatec. “Met Mechatec heb ik afgesproken dat wij die voor hen bewaren.

Ze kunnen dan, als het nodig is, gebruikt worden door andere ondernemers in de buurt die een machine van Mechatec in gebruik hebben. Al met al op en top service. Dat is belangrijk, want bij het inschuren kunnen we ons zo min mogelijk stilstand veroorloven.” •

De BF 280 stapelt en ontstapelt de kisten heel secuur.

KOELBEDRIJF VOEREN ENTHOUSIAST OVER BF 280 BOXENVULLER

“Ik bespaar één persoon en één heftruck bij het inschuren” Inschuren van aardappelen gaat bij Herens Koeling in Voeren (België) sinds vorig jaar een stuk gemakkelijker. Het bedrijf nam in 2021 de BF 280 boxenvuller van Mechatec in gebruik. Dit tot grote tevredenheid van Christophe Herens, die met voldoening naar de kistenvuller kijkt als die in actie is. “Ik draai nu dubbele capaciteit en bespaar ondertussen op mensen en materieel.”

Tekst: Gerben Hofman en Seppe Deckx • Beeld: Mechatec

Herens schuurt jaarlijks zo’n 7.500 ton aardappelen in. Sinds het bedrijf de nieuwe boxenvuller van Mechatec gebruikt, gaat dit een stuk gemakkelijker en sneller. “We draaien nu zeventig tot tachtig ton per uur. Het gaat twee keer zo snel als met de oude kistenvuller, waar je een lege kist onder zette en een volle weer wegpakte. De BF 280 draait volledig automatisch, waardoor ik met één persoon en één heftruck

minder toe kan. We hebben hem aangeschaft omdat we het werk wilden vergemakkelijken. Dat is goed gelukt”, aldus Christophe Herens. De BF 280 wordt door het bedrijf uitsluitend gebruikt voor het inschuren van aardappelen.

BLIJVEN DRAAIEN Een groot deel van de tijdswinst ontstaat doordat de aanvoerlijn tijdens het wisselen van de kisten niet stopt. Dit kan dankzij een

tussenbunker met een capaciteit van vijfhonderd kilogram. Herens heeft daarnaast nog een extra bufferbaan voor lege kisten en een wachtbaantje voor volle kisten. “De machine kan zo acht kisten verwerken zonder dat er iemand in actie hoeft te komen”, vertelt Herens, die aangeeft voor komend seizoen nog extra baantjes voor het bufferen van lege en volle kisten aan te willen schaffen.

MOOI VLAK AFVULLEN Herens is ook erg blij met de kwaliteit die de boxenvuller levert. De machine zit volgens hem dan ook goed in elkaar.

“Je kunt zien dat er goed over nagedacht is. Kisten worden met precisie gestapeld en ontstapeld. Met Dynamic Flow control wordt automatisch een optimale vullingsgraad van de verticaalband geregeld. Bij het vullen worden de aardappelen

heel netjes op de andere aardappelen gelegd. Hierdoor en door het weegsysteem en het schudsysteem dat we op de boxenvuller hebben, kunnen we kisten heel netjes vlak afvullen. Bij 1.250 kilogram stopt het vullen automatisch. Er ontstaat bij het vullen hooguit een lichte kegelvorm. Maar als de kist door het schudsysteem een keer subtiel heen en weer

KISTENVULLER VERHOOGT PRODUCTIVITEIT VAN CANADEES TEELTBEDRIJF

“Tweehonderd procent geschikt voor aardappelen” Hugo d’Astous is algemeen directeur van de Canadese firma Dolbec. Het bedrijf is actief in de teelt van fruit, groenten en aardappelen. Zij hebben meerdere exemplaren van de BF 280-kistenvuller.

“We zochten informatie op het web en vonden enkele video's die toonden hoe de kistenvuller en ook de kistenwasser werkten. We waren al snel overtuigd van de kistenvuller door de uitwisselbaarheid van de stapelaar/ontstapelaar voor de kistenvuller en de kistenwasser.

Dit systeem biedt flexibiliteit

en verlaagt de kosten. Daarnaast worden de kisten erg snel gevuld.

We hebben geen vergelijkbaar systeem in Noord-Amerika. Nog een troef is dat alles gemakkelijk te verplaatsen is van de ene locatie naar de andere. En een laatste pluspunt is dat de Europese kisten groter zijn dan die in Amerika en dit verhoogt de productiviteit.”

Voor d’Astous is het menselijke aspect heel erg belangrijk bij de keuze voor een samenwerking.

“Mechatec is een bedrijf dat samenwerkt met zijn klanten.

Het belangrijkste element bij de keuze van een machine is de

mens achter het ontwerp en de fabricage ervan. Bij Mechatec vond ik mensen die open, flexibel, eerlijk en respectvol waren.

Samen hebben we de apparatuur aangepast aan onze behoeften.

Als er problemen waren, was het hele team beschikbaar om ons te helpen oplossingen te vinden.”

De sterke punten van de machine zijn volgens d’Astous het kunnen wegen van de kisten, een snelle cyclustijd en een zeer beperkte impact op de aardappelen. Ook de verbinding van de machine met hun ERP voor het maken van de kisten is een voordeel.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

“Hiervoor heeft Mechatec het programma gewijzigd en zijn er extra veiligheidsvoorzieningen toegevoegd. De machine is tweehonderd procent geschikt voor aardappelen. Die worden snel en omzichtig in de kisten gestort zodat ze niet beschadigd worden.

We voeden de machine met twee kisten tegelijk, maximaal vier hoog en we verwijderen de dozen per twee.”

De laatste versie van de machine is geüpgraded om sommige dingen betrouwbaarder te maken. “In ons geval vulden we 23.000 dozen in minder dan vier weken. We

hebben vier kistenvullers en twee kistenwassers. We werken gelijktijdig met drie teams die dozen vullen. Aangezien de machine zestien uur per dag in een zanderige omgeving werkt, is dat bijna vier weken zonder pauze. Omdat wij in Canada net voor de vorstperiode oogsten, kunnen wij het ons niet veroorloven de oogst te onderbreken wegens een defect, dus hebben wij altijd een extra machine om dat op te vangen. Vorig jaar werd de reservemachine niet gebruikt.

Dus de apparatuur is zeer betrouwbaar.”

De kisten worden mooi afgevuld en een keer subtiel geschud. Het product ligt mooi in de hoeken.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

34 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

met daarboven een afzuigpunt.

In de tent wordt een onderdruk gecreëerd, wat ervoor zorgt dat stof zich niet gemakkelijk verder verspreidt en dat de vuile lucht beter afgezogen kan worden.

BEWARING EN VERWERKING

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 35

juni 2022

Bij de opzakker is een ‘pluizenvanger met sleufbuizen’ aangesloten. De buizen vangen stof en jutte op. De pluizenvanger haalt het jutte uit de lucht, om te voorkomen dat deze doorgaan naar het filter. De installatie is uitgerust met een automatisch reinigingsprogramma voor de filterpatronen. Dit gaat middels pulsen perslucht aan de binnenkant van de patronen. Die kloppen als het ware het grove vuil van de filters af wat vervolgens naar beneden in de afvalopvang valt.

VERDUBBELING OMZETVOLUME Aardappelhandel Mol is twee jaar geleden vanuit Puttershoek naar de nieuwe locatie in Westmaas verhuisd. Een locatie die drie keer zo groot is. “We zijn meegegroeid met de vraag van onze klanten.

We halen onze aardappelen vooral van telers in de Hoeksche Waard en omstreken en vervoeren de producten door heel Nederland met onze eigen transportmiddelen.” Sinds de verhuizing is het omzetvolume zowat verdubbeld. “We zaten op de oude locatie aan de rand van Puttershoek, waar uitbreiden lastig was. Na een zoektocht hebben we besloten om op deze plek in Westmaas nieuw te bouwen.”

Marco Mol vertelt dat er heel bewust aan Jongejans

Luchttechniek is gevraagd om een complete oplossing te leveren. Uiteindelijk wordt er nu op negentien plekken stof afgezogen. “Je kunt het oplossen van stofverspreiding niet voor de helft doen.” De DT-Dijkstra sorteerinstallatie en de Eqraftverwerkingslijn zijn voorzien van een afzuiginstallatie.

“Feitelijk voorkomen we nu dat de aardappelen van de trailer tot in de zak een bron zijn van stofverspreiding.”

Mol is tevreden over de aanpak van Jongejans. “Vanaf het moment van inmeten en tekenen merkt je dat we het hier hebben over de absolute specialist op het gebied van luchttechniek”, oordeelt hij. Het resultaat mag er zijn. “Je merkt dat de lucht drie

keer per uur ververst wordt. In een ruimte waar producten van het land worden verwerkt, is de lucht vaak bedompt. Je zag de stofdeeltjes door de lucht gaan. Op veel plekken zie je dan een stoflaag liggen. Door heftruckbewegingen wordt dit dan weer verplaatst. Met stofproblematiek bevind je je zo in een visuele cirkel. Dat was ook op onze oude locatie zo.

Voor jezelf en het personeel wil je dat voorkomen. Je wilt niet dat de werkomstandigheden ervoor zorgen dat mensen bijvoorbeeld stoflongen hebben.”

De afzuiginstallatie is frequentiegeregeld. Wordt de inpak- of sorteerlijn ingeschakeld, dan wordt de

lucht in die sectie afgezogen.

“We hebben er geen omkijken naar. Het enige wat we moeten doen, is het eens per anderhalve tot twee weken legen van de kantelbak. Kun je nagaan hoeveel stof er dan wordt afgezogen.”

De reacties zijn louter positief, alhoewel de familie Mol in de oude situatie als enige te maken had met het de stofgordijn.

“De mist is nu weg. Het is veel schoner werken. Dat merk je meteen. De werkplek is nu veel gezonder en fijner.” • MEER WETEN OVER LUCHTTECHNIEKEN? Ga naar jongejansluchttechniek.nl of mail: info@jongejansluchttechniek.nl

FIJNSTOF TOT EEN MINIMUM BEPERKT BIJ AARDAPPELVERWERKING

“Schone lucht is essentieel”

Op negentien valpunten wordt fijnstof afgezogen.

Tenten en afzuiging bij de verwerking van de aardappelen.

Op negentien valpunten in de sorteer-, verpakkings- en weeglijn van de nieuwe locatie van Aardappelhandel Mol BV in Westmaas wordt fijnstof afgezogen. Van invoer tot zak heeft specialist Jongejans Luchttechniek gezorgd voor een oplossing op plekken waar stof zich makkelijk kan verspreiden. Dit zorgt voornamelijk voor een plezierige werkomgeving en is daarom volgens eigenaar Marco Mol iedere geïnvesteerde euro waard. “De gevolgen van een mistgordijn en stof dat door alle bewegingen in een hal steeds wordt verplaatst, zijn niet te onderschatten.”

Tekst en beeld: Martin de Vries

De verwerkingshal van Aardappelhandel Mol BV is ook na twee-en-half jaar en veertigduizend ton verwerkte aardappelen nog brandschoon.

Aan het binnenklimaat merk je aan niets dat er per uur maximaal vijftig ton en per dag zeshonderd ton aardappelen kunnen worden verwerkt op basis van 25 kilogram zakken. Jongejans Luchttechniek heeft voor de verwerker uit Westmaas speciaal voor fijnstof een perslucht gereinigde filter (PGF) toegepast. Deze PGF500 is uitgerust met filterpatronen, waardoor de retourlucht schoon teruggebracht wordt in de ruimte.

De installatie is uitgevoerd met een hoog-rendement ventilator, die zowel statisch als dynamisch gebalanceerd is.

De PGF500 die Jongejans Luchttechniek bij Aardappelhandel Mol BV heeft toegepast.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

Onderlossers, schudzeven, kantelaars, borstelmachines, opzakkers en weeginstallaties zijn plekken waar stof wordt verspreid. Op deze locaties in de lijn zijn stoftenten geplaatst,

De nieuwe locatie van Aardappelhandel Mol BV in Westmaas.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

36 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

daar altijd al graag een keer gaan kijken. “En toen we hier kwamen waren we verkocht.”

BUITENLAND

NEDERLANDSE FAMILIE EMIGREERT EN GROEIT MEE MET POOTGOEDTEELT IN CANADA

“Afzet moet je zelf regelen” De familie Halsema runt in het zuiden van de Canadese provincie Alberta voor het vierde jaar een akkerbouwbedrijf met als hoofdteelt pootgoed. Zij vertellen hoe ze de stap van het Groningse Kloosterburen naar het Canadese Rolling Hills hebben gemaakt en hoe het leven hun daar bevalt. “Nederlandse collega’s hebben het hele proces wel vergemakkelijkt.”

Tekst en beeld: Hendrik Begeman

Het is half mei als we de familie Halsema bezoeken, de zon schijnt op volle kracht en met hun bedrijf zijn ze al een eind gevorderd met het poten van de aardappelen. Aan een gravelweg bij Rolling Hills markeert een moderne kistenbewaring al het pootgoedbedrijf van de familie.

Terwijl Eise en Esther Halsema even de tijd nemen om in de schaduw hun verhaal te doen over hun emigratie, blijven hun twee zonen Daan (22) en Tim (19) bij het poten van de aardappelen. Samen runnen ze het akkerbouwbedrijf.

De familie heeft in januari 2019 de overstap naar Canada gemaakt.

Op advies van collega’s hebben ze het eerste jaar geen aardappelen verbouwd, maar alleen gewassen die door de combine kunnen, zoals tarwe, koolzaad en bonen, deels voor zaaizaadvermeerdering.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 37

juni 2022

Op een enkele zandkop na is hun grond vrij egaal. Omdat er ook Nederlandse collega’s in de buurt zitten heeft dit het hele proces wel vergemakkelijkt.

In het tweede jaar zijn ze begonnen met aardappelen. In Zuid-Alberta worden ook veel frietaardappelen geteeld, zowel McCain als Lambweston hebben er frietfabrieken, maar daarvoor moet je wel contracten hebben. De teelt van pootgoed neemt er ook toe en deze tak hebben de Halsema’s hier nu ook weer opgepakt, temeer omdat ze dit in Groningen ook al deden.

Het eerste jaar was de oogst bijzonder groot, met name omdat ze veel stenen mee rooiden, die ze er bij het inschuren uitzochten.

Maar na het tweede jaar was de hoeveelheid stenen al gehalveerd en nu na een paar oogsten zijn de

dikste stenen wel weg. Voor het pootgoed heeft Halsema een nieuwe kistenbewaring gebouwd met een capaciteit van 2900 ton. In de planning zit inmiddels een tweede bewaring met een capaciteit van 3500 ton.

NEDERLANDSE TECHNIEK In hun gebied zitten vier pootgoedtelers. “De afzet van pootgoed wordt niet zoals in ons land door een afzetorganisatie verzorgd, maar dat moet je zelf doen”, vertelt Eise Halsema. Een deel wordt afgezet via Parkland, een dochteronderneming van Agrico. Ook gaat er nu een deel naar Manitoba, want door wratziekte op P.E.I. (Prince Edward Island) is er in Manitoba een tekort aan pootgoed. De handel loopt via de P.G.A. (Potato Growers Alberta), zij onderhandelen met de fabrieken en de consumptietelers. Zij waken over de belangen van de boeren en bemiddelen voor de telers, zorgen voor grondonderzoek en dat de betalingen correct verlopen.

Voor het afleveren worden poters niet gesorteerd maar wel gelezen. Het pootseizoen begint vanaf 1 mei, dit voor een goede grondtemperatuur wat nodig is voor een goede knolzetting. Voor 1 oktober moet je weer van het land af zijn vanwege het vorstrisico.

Ondanks de aangekondigde winterprik was er een behoorlijke opkomst.

Halsema teelt nu zeven verschillende rassen, Russet Burbank, Ranger russet, Clearwater russet, Crimson Tide Rosagold , Anouk (Agrico) en Volare (HZPC).

Ze worden allemaal in kisten bewaard.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

In de herfst wordt de grond diep bewerkt en dan gelijk beregend, de vorst doet dan de rest, die dringt tot anderhalve meter de grond in en dan hebben ze in het voorjaar een hele mooie structuur. Dan doen ze eerst de rugopbouw en daarna poten om zo onbereden grond te creëren voor een goede beworteling. Tijdens het poten wordt een behandeling tegen rhizoctonia en luizen bijgevoegd en droge kunstmest. Voor de rugopbouw maken ze gebruik van een Baselier frees, omdat deze een goede beveiliging tegen stenen heeft.

Naast pootgoed bestaat de rest van het bouwplan uit Hard Red Springweed, dat is een zomer baktarwe die bij een vochtgehalte van 13,5 procent wordt gedorst en een opbrengst heeft van ongeveer zeven ton per hectare.

Verder telen ze koolzaad voor zaadvermeerdering, korrelmais en doen ze loonwerk met koolzaad zaaien voor zaadvermeerdering.

AFSCHEID VAN GRONINGEN Van huis uit houden de Halsema’s zich al bezig met pootgoed.

Op hun 52 hectare grote bedrijf in Kloosterburen. Bij de Waddenzeekust in Groningen teelden ze mede door land bij te huren zo’n 30 hectare pootgoed.

Daarnaast hadden ze ook zo’n 27 hectare spruiten, wat veel werk met zich meebracht. Eise Halsema: “Voor spruiten was het geen glorietijd. Toen pa met pensioen ging zijn we met spruiten gestopt en zijn we met pootgoed verder gegaan.”

Naarmate de tijd vorderde, de beide zonen ouder werden en kenbaar maakten dat ze graag in het boerenvak verder wilden, werd het tijd om een plan te maken en de lijn naar toekomst uit te zetten. Met de boekhouder werden plannen voor de komende tien jaar op een rijtje gezet, land bijhuren, bijkopen of het plan zoals Halsema in zijn jonge jaren al een keer voor ogen had, emigreren naar Canada.

De verschillen in de boekhoudkundige berekeningen waren duidelijk.

Om beide jongens in Nederland op gang te helpen, met investeren in eigen land, was er geen aantoonbare terugverdientijd. In Canada zou dat tussen tien en vijftien jaar moeten lukken. Dit gaf uiteindelijk de doorslag. Ook werden nog wat andere landen genoemd, maar Oost-Duitsland trok niet om er te gaan wonen, bovendien waren ze de Europese Unie en haar beleid helemaal zat.

Dit leidde er toe om de blik op Canada te richten. “Hoewel, Canada is ook duur geworden”, zegt Eise Halsema. “Als je vroeger één hectare land hier inleverde, kon je er in Canada zeven voor terug kopen, nu is het zo dat je voor één hectare hier in Canada drie kunt terug kopen.” Maar eigenlijk lag de keuze al een beetje voor de hand, want ze hadden er al bekenden wonen en ze wilden

STROOMVERSNELLING Als je dan zover bent dat je de keuze hebt gemaakt, wordt er later gebeld door een collega die er al zat. “Zijn boodschap was: ‘Hier staat een bedrijf te koop van vier quarter secties (één quarter is ongeveer 64 hectare, red.) bestaande uit klei met een afslibbaarheid van 35 procent en bewerkbaar als zavel’.” Dan gaat alles in een stroomversnelling, het bedrijf staat de Halsema’s aan en er zit toekomst in voor zowel Eise als ook voor beide zoons. Nu lijkt de koers uitgezet, het oude bedrijf moet worden verkocht en er moeten visa worden aangevraagd. Via Interfarms wordt het bedrijf in Kloosterburen verkocht aan familie, het geeft hun een fijn gevoel dat het oude bedrijf in de familie is gebleven.

PRAIRIEGRAS MET HOGE VOEDINGSWAARDE VOOR BLACK ANGUS-KOEIEN De provincies Alberta, Saskatchewan en Manitoba worden ook wel de prairieprovincies genoemd vanwege de uitgestrekte prairiegebieden. De familie Halsema woont in het zuidoostelijke deel van Alberta dat grenst aan de prairie die zich uitstrekt tot in de aangrenzende provincie Saskatchewan. Mensen in Alberta noemen de prairies een gebied waar je een wegrennende hond veertien dagen kunt volgen. Het is een heel vlak gebied waar je rondom de horizon kunt zien en dat hoofdzakelijk is begroeid met prairiegras.

Het oogt dor, maar het heeft volgens Halsema een hele hoge voedingswaarde. Door ranchers worden er bijna uitsluitend Black Angus koeien op losgelaten, een reden om er juist deze koeien te weiden schijnt te maken te hebben dat ze gemakkelijk afkalven.

Een deel van de prairies zijn omgeven door afrasteringen en een ander deel door veeroosters in de gravelwegen.

Ook zijn er sections waar meer ranchers hun vee inscharen. Hier worden net als in cowboyfilms de dieren gebrandmerkt zodat ze later ook weer door de eigenaars terug te traceren zijn.

Via Visa4You in Veeningen zijn de visa aangevraagd. De Canadese makelaar Ben van Dijk van Real Estate Centre in Coaldale zorgde voor de emigratiebegeleiding.

“Dat is heel belangrijk”, zegt Eise Halsema. “Je krijgt een checklist en een hele lijst met regels en voorwaarden waar je aan moet voldoen. Die mensen weten de weg en weten waar je op moet letten. Zelf krijg je moeilijk contact met de overheid, maar gecertificeerde mensen zoals Van Dijk weten de weg en hebben contacten met de overheid. Mede daardoor is de emigratie eigenlijk wel soepel verlopen.”

Behalve het werken rijst natuurlijk ook de vraag hoe het leven in Canada bevalt. Daarover zijn ze unaniem duidelijk: “Oooh, stukken relaxter als in Nederland.

Het leven is hier minder hectisch en men gaat veel respectvoller met elkaar om. Het is een heel landbouwvriendelijk land, en als je in Nederland een goed sociaal leven hebt, dan heb je het hier ook. Canadezen zijn vriendelijke mensen die graag bereid zijn om je te helpen.” •

COMPUTERGESTUURD IRRIGEREN MET SMELTWATER UIT ROCKY MOUNTAINS Zuid-Alberta heeft een droog klimaat met jaarlijks honderdvijftig tot tweehonderd millimeter neerslag. Daarom worden de meeste gewassen beregend met zogenaamde center pivots. Dit zijn beregeningsinstallaties die als de wijzer van een klok over het land draaien. Van de 64 hectare worden 52 hectare beregend, met een corner system zijn dat er 60 hectare.

Dit is een computergestuurde uiteinde dat in de hoeken uitzwenkt. Het water wordt door drie rivieren aangevoerd met smeltwater uit de Rocky Mountains dat door kunstmatig aangelegde kanalen wordt verspreid. De zorg voor deze watertoevoer gaat via dertien irrigatiedistricten.

Als voorbeeld heeft het hoofdkanaal van St Mary River Irrigatie District een lengte van 170 kilometer en voorziet

ruim 145.000 hectare land van water. De kosten voor dit systeem worden betaald door waterrechten die de gebruiker (25 procent) betaalt en door de provincie Alberta (75 procent). De berekening van de waterrechten voor de gebruiker verschillen per district. Gemiddeld beregent Halsema zijn aardappelen met 600 en de tarwe 450 millimeter water per seizoen. Het totale irrigatiegebied telt ongeveer zeshonderdduizend hectare, dit is vier procent van de landbouwgrond in Alberta en dat is goed voor twintig procent van de productie. De genoemde pivots bieden meer mogelijkheden dan enkel beregenen, in combinatie kunnen er ook meststoffen mee worden toegediend en moderne computersystemen maken verdere automatisering mogelijk, zoals plaatsspecifiek beregenen.

Net als de veel centerpivots heeft ook deze pivot van het merk Valley zogenaamd 'corner system' dat in de hoeken uitzwenkt en de quarter section bijna vierkant wordt beregend.

De ruggen worden opgebouwd met een Baselier rijenfrees vanwege de goede beveiliging tegen stenen. In Zuid-Alberta is een dealer gevestigd.

Ze trekken eerst de ruggen alvorens te gaan poten.

ADVERTENTIE

METIS

De nieuwe werkzame stof vooronkruidbestrijding van gewassen bij uw klanten

Polyvalent

Verschillende besturingsmodj

Rob Ro buust Elegant

GEEN onderhou Inlichti tin ngen

www.agrivaux.be

info@agrivaux.be

Can Bus netwerk

Ruimtebesparend

0032 474 97 40 54

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

38 Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen

#3

onderzoekers dit in de praktijk?

“Ik zie een module die we op het dak van een autonome tractor kunnen zetten”, aldus Theys. Als de drone een reekalfje detecteert, komt de tractor automatisch tot stilstand en wordt er aan een operator gevraagd om het kalfje te verwijderen. Een eenvoudiger alternatief is dat er een videobeeld naar de tractorbestuurder gaat met de verwittiging dat er iets gedetecteerd is. De bestuurder kan vervolgens beslissen of er actie nodig is. We zouden ook nog een thermische camera kunnen gebruiken om het onderscheid tussen gras en een levend wezen te zien. En we moeten vooral de camera trainen met veel data om zo goed mogelijk de dingen te herkennen.” Theys ziet dit op relatief korte termijn realiteit worden maar dan wel met een lichtere drone. “Onze drone is niet conform de wetgeving. Ik denk dus eerder aan lichte drones tot 250 gram. De landbouwer moet daarvoor een opleiding volgen maar voor dit lichte type kan dat zelfs online. Voor ons komt het er dan op neer om het systeem zo gemakkelijk te maken dat de bestuurder niets moet doen. Hij kan bovendien altijd zicht houden op de drone vanuit de cabine. Een uitdaging is misschien nog wel om ook te kunnen werken bij slechtere weersomstandigheden.”

INNOVATIE

FLANDERS MAKE TOONT DRONE MET STROOMKABEL

“Reekalfjes opsporen in hoge gras als eerste praktijktoepassing”

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen 39

juni 2022

EFFICIËNTIE, VEILIGHEID EN COMFORT VOOR DE LANDBOUWER Voor Theys is dit een toepassing die de efficiëntie verhoogt en zorgt voor meer veiligheid en comfort. “Als je bijvoorbeeld bij bepaalde manoeuvres niet goed ziet waar je je juist bevindt, kan een zicht van bovenaf enorm helpen. Het kan helpen om mensen, dieren en obstakels beter

De drone kan maximaal tachtig meter van het voertuig vandaan vliegen. te detecteren. Ik zie het als een extra optie die tractorfabrikanten of machinebouwers kunnen aanbieden. Misschien gaan in een eerste fase eerder de techneuten onder de landbouwers hiervoor kiezen. In de landbouw zit veel potentieel voor dit soort toepassingen. Vaak zit je op je eigen terrein te werken, met veel ruimte. Een open omgeving laat veel meer toe dan bijvoorbeeld een stadssituatie. En je kan veel dingen combineren. Je laat de drone bijvoorbeeld voor de tractor uitvliegen om permanent metingen doen, om zo een nieuwe 3D-kaart te maken van het veld of gewasschattingen te maken.

Vandaag de dag worden drones eerder gebruikt om die kaarten te maken maar niet ‘live’ ingezet.

Een andere toepassing die we aan

het testen zijn, is het inzetten van deze drone voor oogstschattingen bij aardbeientelers. Dit doen we door de bloemetjes te tellen. Er is wel een aantal jaren nodig om voldoende data te verzamelen en het systeem voldoende slim te maken.”

Nog verdere ontwikkelingen zijn nodig om de stap naar de praktijk te zetten. Theys maakt een inschatting van de kostprijs van deze toepassing. “Een drone van tweehonderdvijftig gram heb je al gauw voor driehonderd euro. Maar het landingsmechanisme gaat eerder naar de tienduizend euro en dan moet je nog de software aanschaffen.” Een aspect dat nog verder op punt gesteld moet worden, is de trekkracht op de kabel. Om te voorkomen dat de

Tijdens een demodag rond smart farming en robotisatie die georganiseerd werd door ILVO (Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek) toonde Flanders Make een testopstelling waarbij een drone via een kabel verbonden is met een voertuig. De kabel levert stroom voor de drone en laat toe om gegevens door te sturen naar het grondvoertuig. “De drone kan onbeperkt in de lucht blijven en kan live-beelden naar een grondstation sturen.”

Tekst: Seppe Deckx • Beeld: Seppe Deckx en Flanders Make

Bart Theys en Quentin Voortman lichtten hun ‘proofof-concept’ toe op een stand en niet tijdens een livedemonstratie. De reden is volgens Theys dat de wetgeving

dit niet toelaat. “De wet zegt dat je minstens honderdvijftig meter van bewoning moet blijven. We hopen wel dat op termijn de wet zou kunnen worden aangepast voor toepassingen als de onze.”

KABEL ZORGT VOOR STROOM EN ETHERNETVERBINDING Op de stand van Flanders Make zagen we, eenvoudig gesteld, een doos die op een grondvoertuig gebouwd is. Een drone is via een

De drone kan automatisch landen op een rijdend voertuig.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

kabel, ook wel tether genoemd, verbonden met deze doos.

Voortman legt uit dat het voertuig op termijn de tractor van de landbouwer moet worden. “De drone die ermee verbonden is via de tether kan blijven vliegen, omdat de kabel de drone van stroom voorziet. Een commerciële drone kan maximaal vijftien minuten in de lucht blijven. Via deze drone heb je voortdurend een ‘eye in the sky’. Je hebt van bovenaf zicht op wat er op het veld gebeurt. Op de drone staat een NUC-computer, zeg maar een krachtige mini-computer.

Deze zorgt voor een processing van de verzamelde informatie of beelden, die vervolgens naar de doos gestuurd worden.

Want de kabel levert niet alleen stroom maar zorgt ook voor een ethernetverbinding. In de doos zit een krachtige computer die vervolgens via artificiële intelligentie allerlei taken kan uitvoeren, bijvoorbeeld de detectie

van reekalfjes in het hoge gras wanneer je dat gaat maaien. De beelden kunnen tot slot via een antenne naar een grondstation worden gestuurd waar je een livestream van de beelden kan bekijken.”

De drone kan automatisch opstijgen en landen, zelfs wanneer het voertuig in beweging is.

Eenmaal in de lucht kan de drone een vaste positie ten opzichte van het grondvoertuig bewaren, bijvoorbeeld tien meter voor het voertuig. De kabel zorgt ervoor dat het veilig is, want de drone kan niet verder dan tachtig meter van het voertuig vandaan vliegen.

“Vandaar ook dat we denken dat de wetgeving kan worden aangepast en we dichter dan honderdvijftig meter bij bewoning mogen komen”, aldus Theys.

ONLINE DRONE-OPLEIDING Op dit moment gaat het om een mooi project maar hoe zien de

Een simulatie van een mogelijke toepassing: reekalfjes opsporen in het gras.

kabel over de grond gaat slepen, is er een grote trekkracht nodig als de drone verder voor de tractor vliegt. De hoge trekkracht komt ook de landingsprecisie ten goede. Maar om met die hoge trekkracht om te kunnen gaan, is er een krachtige drone nodig. Die brengt echter meer risico’s met zich mee en is dus onderhevig aan veel meer wettelijke beperkingen. Uiteindelijk zal om van deze proof-of-concept naar marktklare oplossing te gaan deze drone ook wateren stofbestendig moeten zijn en bovendien ook een C-label moeten krijgen om te blijven voldoen aan de wetgeving.”

Deze proof-of-concept kadert in het proeftuin-project ‘Drones in de bouw en landbouw’. •

COLOFON De Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen is een special interest uitgave dat deel uitmaakt van het kennis- en communicatiepodium www.akkerbouwbedrijf.nl en in België www.akkerbouwbedrijf.be Uitgever van het kennisplatform is Prosu Media Producties.

Bladmanagement: Jan Geert Vedelaar, +31 (0)6 51268755 jangeert.vedelaar@prosu.nl Adverteren: Lisanne Andeweg, +31 (0)6 51430780 lisanne.andeweg@prosu.nl Jan Geert Vedelaar, +31 (0)6 51268755 jangeert.vedelaar@prosu.nl Eline Broekhuis-Kortes, +31 (0) 620979024 eline.broekhuis-kortes@prosu.nl

Oplage: Doelgroep:

8.800 exemplaren Akkerbouwers 30ha+ en akkerbouwmatige loonwerkers in Nederland en Vlaanderen Frequentie: Zes keer per jaar Redactie: Martin de Vries, Manon Buschgens, Gerben Hofman, Seppe Deckx en Jan Geert Vedelaar Fotografie: Martin de Vries en diverse toeleveranciers Vormgeving: MixCom digital & print creatives, Zwolle Lammert Jan van den Beld (vormgever) Paulien Schutten (vormgever) Martijn Eilander (art director) Drukwerk: Hoekstra Krantendruk

Akkerbouwbedrijf is een uitgave van

Prosu Media Producties Postbus 283, 8250 AG Dronten T +31 (0)320 286939 akkerbouwactueel@prosu.nl

Deze drone heeft een stevig gewicht door de aanwezigheid van allerlei apparatuur.

www.prosumediaproducties.nl

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl | no. 3 | 2022

MAXIMALISEERT EFFECTIVITEIT FUNGICIDEN

Versterkt ziektebestrijding in aardappelen en uien Door een gelijkmatiger spuitbeeld en minder drift Verbetert bedekking en indringing in het gewas Meer informatie op www.hollandfyto.nl/producten/adjuvants/crusade-hf/

Kwaliteit beweegt ons!

VIRUSREDUCTIE IN POOTGOED

dé booster in de strijd tegen virusoverdracht!

MEER INFORMATIE OP WWW.HOLLANDFYTO.NL

WWW.HOLLANDFYTO.NL