COVID-19 AKCİĞER SAĞLIĞI
POPÜLER SAĞLIK DERGİSİ
1-7 NİSAN KANSER HAFTASI
Salgın Döneminde AKCİĞER KANSERİ HASTALARI Prof. Dr. Ufuk Yılmaz TÜSAD Akciğer Kanseri Çalışma Grubu Başkanı
Bu dönemde, sonsuz olmayan sağlık sistemi olanakları ile kendisini henüz tanımaya başladığımız CoVid-19 ile mücadele ediyoruz. Sağlık gücümüzün önemli bir kısmını salgın için harcadığımız bugünlerde, günlük pratiğimiz içinde önemli bir yer tutan akciğer kanserli hastalarımızı da ihmal etmemeliyiz. Hasta yakınlarımıza düşen öncelikli görev, akciğer kanseri kliniklerindeki hasta ziyaret ve refakatçi kısıtlamalarına uyum sağlamaktır.
İhmal Edilmemeli Tanısal İşlemler Ertelenmemeli! hastanede CoVid-19 olma riskini göze almak istemiyor ve müracaatı erteleyebiliyor. .Hastaneler CoVid dışı hastalıklara ilgi ve hizmeti minimuma veya durma noktasına getirmiş olabiliyor.
Her iki duruma da müsaade etmeyecek tedbir ve bilgilendirmelerin yapılmasında fayda görüyoruz. Hastaneler, başvuran hastaların işlemlerini sürdürebilecek minimum personel ve diğer olanakları oluşturarak tanısal gecikmelere müsaaCoVid yakınmaları ile hastaneye başvu- de etmemelidirler. ran hastalarımız triyaj ekibine mutlaka kanser hastalığı varlığını söylemelidir. ZAMANINDA MÜDAHALE ŞART Salgın nedeniyle onkolojik tedavilerin ertelenmesi veya geciktirilmesi ile akciğer Cerrahi tedaviye uygun erken evredeki kanserli hastaların şifa şansını kaybet- akciğer kanserli hastaların, uzun süre melerine de izin verilmemesi gerekiyor. bekleme ile progrese olarak operasyon Müdahale edilmez ise, hastalığın getire- ya da şifa şanslarını kaybedebilirler. ceği sağlık problemleri ve yaşam süresi Aynı durum, radyoterapi gibi cerrahi dışı kayıpları ile olası CoVid riskleri, hasta yö- tedaviler ile şifa şansı olan hastalar içinnünden değerlendirilmeli ve hasta/hasta de geçerlidir. Bu nedenle, Covid hastalıyakınları ile paylaşılmalıdır. Hasta yakın- ğı olmayan akciğer kanserli hastalarda, larının, hasta için sağlayabileceği destek prensip olarak şifa şansı sunan tedave izolasyon tedbirleri de göz önüne alı- vilerde ertelemelerden kaçınılmalıdır. narak uygun strateji seçilmelidir. Hasta- Operasyon uygulanan hastalarda ise ların uzaktan çözülebilecek sorunları için ilave tıbbi tedaviye gereksinim var ise hastanelerin uzaktan danışma sistemle- tıbben geçerli bekleme sürelerinin sonuna kadar bir erteleme düşünülebilir. Corini oluşturmaları yararlıdır. Vid düşündüren semptomları olmayan, CoVid-19 salgınının ne zaman kontrol ileri evre akciğer kanserli hastalar için altına alınacağının ve etkilerinin ne ka- planlanmış sistemik tedavilere devam dar süreceğinin tahmin edilemediğinden edilmelidir. akciğer kanseri şüpheli hastaların tanısal işlemlerinin ertelenmesi iki sebeple orta- Seçilecek ilaçların olası gelişebilecek CoVid hastalığı tedavisinde kullanılacak ya çıkabiliyor; . Hasta ve yakınları akciğer hastalığı ilaçlar ile etkileşime girmeyecek şekilde yakınmalarının farkında oluyor ancak planlanması önemlidir. 34 PS / MART-NİSAN 2020
Hasta ve yakınlarına tedavi sürecindeki hastaların temas izolasyonunun tam ve eksiksiz olarak sağlayabilmeleri yönünde ciddi sorumlulukla düşüyor. Gereksiz ziyaretler ve dışarıya çıkışlar kesinlikle önlenerek, yeni enfeksiyonların ortaya çıkışı engellenmelidir. CoVid hastalığı mevcut akciğer kanserli hastalar, izole edilerek CoVid tedavi rehberlerine uygun şekilde tedavi edilmelidir. Bu dönemde, kemoterapi ve immünoterapiler uygulanmamalıdır. Hedefe yönelik tedavilere CoVid hastalığının durumuna göre karar verilmelidir. CoVid hastalığı geçtikten makul bir süre örneğin; 4 hafta sonra hastalar tedavilerin başlanabilmesi için değerlendirilmelidir. CoVid salgını sırasında kanser hastalarının güvenliği ve yönetimi daha da önem kazanıyor. Hem kanser, hem de anti-kanser tedaviler ve cerrahi uygulamaların neden olduğu bağışıklık sistemindeki baskılanmalar, kanser hastalarını enfeksiyonlara daha hassas hale getiriyor. Ancak, kanser hastalarında CoVid hastalığına yakalanma ve şiddetli geçirme riskinin daha yüksek olduğuna dair bilgiler henüz güvenilir bulunmuyor.
SİGARA ÇOK ÖNEMLİ BİR RİSK FAKTÖRÜ CoVid hastası kanserlilerin aynı zamanda sigara içiyor olması, net bir sonuca ulaşılmasını engelliyor. Sigaranın bu etkisi nedeniyle, tüm sağlıklı ve hasta bireylerin en azından bu dönem için acilen sigarayı bırakmaları önerilmelidir.