Inleiding

Inleiding Inleiding Inleiding Inleiding

“In de tweede helft van de negentiende eeuw bestaan er als enige plaatselijke industrie een drietal pannen- en brikkenbakkerijen, die een aantal werklieden van het dorp groeperen, doch deze kleine ateliers, die uitstekend handwerk produceerden, waren niet bij machte te concurreren met de meer modern ingerichte ovens en moesten het werk neerleggen bij de aanvang van deze eeuw.”

Dit staat te lezen in het boek van Jozef Aerts, ‘Historisch overzicht van de gemeente Schulen’, geschreven in 1968. Dezelfde informatie vind je terug in alle latere publicaties over Schulen. Iedereen maakt gebruik van deze tekst van Jozef Aerts, maar eigenaardig genoeg gaat niemand verder op zoek naar namen en plaatsen. Ook Emiel Buekers vertelt in zijn ‘Historiek van het katholiek onderwijs te Schulen’ weinig meer. Hij vermeldt wel de families Vos en Raymaekers.

Het staat vast dat de laatste Schulense pannenbakkerij er in het begin van de 20ste eeuw mee ophield. Er zijn dus nog nauwelijks mensen in leven die persoonlijk betrokken waren of de pannenbakkerijen nog in werking hebben gezien. Om meer te weten te komen over de Schulense pannen en pannenbakkers moet je dus op zoek in archieven en verzamelingen.

Gelukkig was er voldoende interessant materiaal beschikbaar om onze zoektocht te starten. Het boek van Aerts was een goed uitgangspunt. Zo beschikken we over de volkstelling van 1796 waarin twee pannenbakkers vermeld staan. Er waren enkele boekjes bekend van de familie Vos waarin de productie en de verkoop van pannen werden genoteerd. Er waren enkele

krantenknipsels en een paar oude foto’s van de ruïne van de oude pannenoven in de Pannestraat…

We gingen dus verder op zoek en vonden in de loop van het jaar heel wat interessante gegevens die ons meteen een veel concreter beeld geven van de Schulense pannenbakkerijen. De mooiste ontdekking was wel een nog ouder boekje van de familie Vos dat via een afstammeling bij de gemeente terechtkwam.

Van een echte pannenindustrie is er in Schulen nooit sprake geweest. De Schulense pannenbakkerijen zijn altijd erg ambachtelijk gebleven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de pannenbakkerij van Loksbergen (Halen) die aan het eind van de 19de eeuw doorgegroeid is naar een echte fabriek.

Het is duidelijk dat we nog lang niet alles weten over de Schulense pannenbakkers. Wie verder op zoek gaat, zal zeker nog veel meer informatie vinden. Dat is een kwestie van tijd, maar soms ook van toevalligheden. Er wordt al eens archiefmateriaal vernietigd omdat men de waarde van bepaalde dingen niet juist inschat of omdat men niet weet waar er mee naartoe. Soms gaat er ook materiaal verloren door oorlogssituaties, zoals in dit geval door de ontploffing van die Duitse trein in Schulen… Maar dat is een ander interessant verhaal!

Patrick Boucneau Pannestraat, Schulen juni 2007

4 4 4 4