ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ
o
Αιτωλός
Ἀρ. τεύχ. 121 • Β΄ Τρίμηνο 2020
ΤΑΪΒΑΝ Περιοδικό Ὀρθοδόξου Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς
209
«ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ» ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ἔτος ΛΑ΄ - Ἀρ. τεύχ. 121 Ἀπρίλιος - Ἰούνιος 2020 Διεύθυνση: Ἱεραποστολικός Σύνδεσμος «Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» Ὁδός Λαγκαδᾶ 190, Τ.Κ. 564 36 Σταυρούπολη Θεσσαλονίκη - Greece
Περιεχόμενα
Ἀναγν. Σωματεῖο. Ἀπόφ. Πρωτοδ. Θεσ/νίκης, Ἀρ. 684/1990, Κωδικός 2406
211
Ζήσαμε ἕνα διαφορετικό Πάσχα…
Ἐκδότης: Τά μέλη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου
218
Οἱ δυσκολίες τοῦ ἔργου στήν Ἱερά Ἐπισκοπή Ἀρούσας
Ἀσλανίδης Δημήτριος Πρόεδρος
222
Θαυμαστά γεγονότα στήν νεοσύστατη Ἱερά Ἐπισκοπή Γκόμα
Κατσαρός Κωνσταντῖνος Ἀντιπρόεδρος
226
Δέν μᾶς ἐγκαταλείπει ὁ Θεός, μᾶς δυναμώνει ἡ χάρη Του.
232
† Ἀρχιμ. Γερβάσιος Ραπτόπουλος (1931-2020)
236
Ἔφυγε ἡ Μητέρα Θεανώ.
Μπορεῖτε νά καταθέτετε τήν βοήθειά σας σέ ἕναν ἀπό τούς τρεῖς τραπεζικούς λογαριασμούς καί νά μᾶς ἐνημερώνετε τηλεφωνικά, γιά νά μήν μπαίνετε στήν διαδικασία ἀποστολῆς τοῦ καταθετηρίου τῆς Τραπέζης. Ἄμεσα θά σᾶς ἀποστέλλουμε τήν ἀπόδειξη τοῦ Ἱ. Συνδέσμου.
1. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 235/296004-49 ΙΒΑΝ: GR9401102350000023529600449 SWIFT (BIC): ETHNGRAA
2. ALPHA BANK 479-002101-029168 ΙΒΑΝ: GR3401404790479002101029168
3. ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 5231-013724-415 ΙΒΑΝ: GR5001722310005231013724415
Ὁ διαδικτυακός μας τόπος εἶναι:
www.ierap ostolos.gr
210e-mail μας εἶναι: iersy n@iersy n.gr Τό
Δημούδης Ἀριστείδης Γεν. Γραμματέας Κωνσταντινίδης Δημήτριος Ταμίας Μπαρέκας Βασίλειος Α΄ Μέλος Ἰωαννίδης Κλεόβουλος B΄ Μέλος Ἀσλανίδης Εὐθύμιος Γ΄ Μέλος Ὧρες Γραφείου: 8.30 π.μ. - 8.00 μ.μ. Τηλέφωνα ἐπικοινωνίας:
2310 606920, 602602 FAX 2310 606920
Τό περιοδικό ΑΠΟΣΤΕΛΛΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΔΩΡΕΑΝ Στοιχειοθεσία, ἐνθέσεις, ἀποχρωματισμοί, ἐκτύπωση, βιβλιοδεσία: I & C Ἀνώνυμη Φαρμακευτική & Ἐκτυπωτική Ἑταιρεία CHROMOTYP Τηλ. 2310 951620 Κόστος τεύχους: 1,50 εὐρώ
Ζήσαμε ἕνα διαφορετικό Πάσχα…
Ἀνάσταση στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Τριάδος
Ὁ Ἐπιτάφιος στολισμένος μέ ἐξωτικά λουλούδια
Σ
τήν Ἀνατολική Ἀσία, στήν πρωτεύουσα τῆς Ταϊβάν, τήν Ταϊπέι, ὁ Ἱερομόναχος π. Ἰωνᾶς, πού ἔριξε τόν σπόρο τῆς πίστεώς μας στήν καρδιά τοῦ Βουδισμοῦ καί τοῦ Ταοϊσμοῦ, συνεχίζει ἀγόγγυστα τό ἱεραποστολικό του ἔργο. Εἴκοσι χρόνια μετά τήν ἄφιξή του στήν Ταϊβάν ἡ τοπική Ἐκκλησία μετράει δεκάδες μέλη, πού συνειδητά ἐγκατέλειψαν τίς προγονικές δοξασίες τους καί ἀκολουθοῦν τήν Ὀρθόδοξη πίστη. Φέτος στόν Ἱερό Ναό Ἁγίας Τριάδος, ἐν μέσῳ τῆς ἐπιδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ, μέσα σέ κλίμα κατάνυξης ὁ π. Ἰωνᾶς τέλεσε τίς Ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί τήν Ἀναστάσιμη Θεία Λειτουργία. Οἱ πιστοί φορώντας τίς μάσκες τους συμμετεῖχαν εὐλαβικά. 211
Ἡ Πελαγία στολίζοντας τόν Ἐπιτάφιο
Στήν συνέχεια παραθέτουμε τήν ἐπιστολή πού λάβαμε ἀπό τόν π. Ἰωνᾶ. Ἀδελφοί μου, δόξα τῷ Θεῷ, παρά τά αὐστηρά μέτρα γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ κορωνοϊοῦ μπορέσαμε καί τελέσαμε τίς Ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί γιορτάσαμε τήν λαμπροφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Πολλοί χριστιανοί μας λόγω τῆς κατάστασης δέν μπόρεσαν νά ἔρθουν. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ἐδῶ στήν Ταϊβάν ἡ ἐπιδημία ἀντιμετωπίζεται διαφορετικά ἀπ’ ὅ,τι στήν Ἑλλάδα. Εἴχαμε περιορισμένα κρούσματα καί ἐλάχιστους θανάτους καί αὐτό διότι ἡ κυβέρνηση πολύ γρήγορα ἔλαβε αὐστηρά μέτρα γιά νά μήν διαδοθεῖ ὁ ἰός. Ἔκλεισε ἀμέσως ὅλες τίς ἐπικοινωνίες μέ τήν Κίνα. Ὑποχρέωσε σέ ὅλα τά κτίρια, τά ἰδιωτικά καί τοῦ Δημοσίου, τήν ἀπαγόρευση εἰσόδου τῶν ἀνθρώπων χωρίς μάσκα. Ἐπέβαλε τήν θερμομέτρηση καί τήν ἀπολύμανση τῶν χεριῶν τους μέ οἰνόπνευμα. Ἐπίσης, τό κράτος ἐνεργώντας σοφά, ἀντί νά ἀγοράζει μάσκες ἀγόρασε μηχανές καί τίς ἔδωσε σέ διάφορες βιομηχανίες 212
πού παράγουν μάσκες. Ἔτσι ἡ Ταϊβάν πολύ γρήγορα κατάφερε να καλύψει τίς ἐλλείψεις καί τώρα ἐξάγει μάσκες σ’ ὅλο τόν κόσμο. Στήν ἀρχή ἔκλεισαν τά σχολεῖα καί ἀμέσως μπῆκαν περιορισμοί στά ἑστιατόρια. Γιά παράδειγμα, τά ἑστιατόρια ἦταν πάντα ἀνοιχτά, ἁπλά ἔβαλαν τά τραπέζια πιό μακριά τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο καί τίς καρέκλες πολύ πιό ἀραιά. Τηρεῖται ἡ «κοινωνική ἀπόσταση», ὅπως λένε ἐδῶ. Ὅλοι ἀνεξαιρέτως καί παντοῦ διατηροῦν ἕνα μέ ἑνάμισι μέτρο ἀπόσταση. Τήν Μεγάλη Παρασκευή κυκλοφόρησε ἡ εἴδηση ὅτι σέ ἕνα πολεμικό Ἀπό τά Ἐγκώμια τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς
Μικρά παιδιά μέ τούς γονεῖς τους προσκύνησαν τόν Ἐπιτάφιο.
πλοῖο τῆς Ταϊβάν μέ 700 ναῦτες, μετά ἀπό ἐκπαιδευτικό ταξίδι, βρέθηκαν ἀρκετοί μέ κορωνοϊό καί ἔτσι τέθηκαν σέ καραντίνα. Αὐτό βέβαια ἦταν πολύ μεγάλη εἴδηση καί πανικόβαλε ἀρκετό κόσμο. Τώρα ἰσχύει ἡ ἀπαγόρευση συναθροίσεων ἄνω τῶν 100 ἀτόμων στίς Ἐκκλησίες. Δυστυχῶς ὁ Ναός μας εἶναι μικρός καί δέν ἔχουμε τόσο χῶρο γιά νά τηροῦνται οἱ προβλεπόμενες ἀποστάσεις, γι’ αὐτό προκειμένου νά γιορτάσουμε τό Πάσχα χωρίς 213
προβλήματα, τρεῖς ἑβδομάδες νωρίτερα καταστρώσαμε μέ τούς συνεργάτες ἕνα σχέδιο, τό ὁποῖο καί ἀνακοινώσαμε στούς πιστούς μας. Τούς εἴπαμε ὅτι, γιά νά μήν δώσουμε ἀφορμή στό Κράτος νά κατηγορηθεῖ ἡ Ἐκκλησία μας ἀλλά καί γιά νά εἴμαστε ὅλοι ἀσφαλεῖς, ὅλοι θά φορᾶνε μάσκα κατά τήν διάρκεια τῆς Ἀκολουθίας καί θά τήν βγάζουν μόνο ὅταν εἶναι νά κοινωνήσουν. Τούς εἴπαμε ἐπίσης ὅτι τά τροπάρια καί τούς κανόνες θά τά διαβάζουν μόνον καί δέν θά ψάλλουν καθόλου, διότι ὅταν ψάλλει κανείς προφανῶς βγαίνουν ἀπό τό στόμα περισσότερα μικρόβια. Γιά πρώτη φορά δέν παρατέθηκε τό
σύνηθες δεῖπνο τῆς ἀγάπης μετά τήν Θεία Λειτουργία, διότι δέν θά ἔπρεπε νά δώσουμε ἀφορμή σέ κανέναν νά πεῖ ὁτιδήποτε. Ἄν δημιουργηθεῖ σκάνδαλο καί γράψουν κάτι οἱ ἐφημερίδες, ἀμέσως οἱ Ἀρχές κλείνουν τήν Ἐκκλησία γιά τουλάχιστον δύο μέ τρεῖς ἑβδομάδες. Φυσικά ὅποιος ἐρχόταν στήν Ἐκκλησία μας, τόν θερμομετροῦσε στήν εἴσοδο ὁ θυρωρός, ἀλλά τό ἴδιο κάναμε κι ἐμεῖς μέ ἕνα θερμόμετρο πού ἔχω ἀγοράσει ἀπό τό διαδίκτυο, γιατί ἦταν πολύ δύσκολο νά βροῦμε τέτοια ἐποχή. Βέβαια, σέ τέτοιες καταστάσεις πάντα βοηθάει ὁ Θεός, διότι ποτέ δέν μπορεῖς νά γνωρίζεις...
"
Σᾶς ἐξομολογοῦμαι ὅτι ἡ ἀγωνία μου ἦταν πολύ μεγάλη, διότι ἄν ἀρρώσταινα, ὄχι ἀναγκαστικά ἀπό τόν κορωνοϊό ἀλλά ἀπό μία ἁπλή γρίπη, θά ἔπρεπε νά μπῶ σέ καραντίνα δύο ἑβδομάδων, καθώς καί ὅλοι ὅσοι θά ἔρχονταν σέ ἐπαφή μαζί μου. Χώρια τό ὅτι θά γινόμασταν πρωτοσέλιδο στίς ἐφημερίδες μέ τίτλο: «Ὁ παπᾶς ὁ Ὀρθόδοξος εἶναι ἄρρωστος…». Πρώτη φορά βρέθηκα σέ τόση δύσκολη κατάσταση, ἀγωνία νά μήν ἀρρωστήσω. Πραγματικά δέν μπορεῖτε νά φανταστεῖτε πόσο ἐφιαλτικό εἶναι... Πρίν ἀπό ἀρκετά χρόνια τέλεσα τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου μέ 40 πυρετό, τό ἤξεραν ὅλοι ὅτι ἤμουν ἄρρωστος, ἀλλά δέν ὑπῆρχε πρόβλημα. Τώρα ὅμως, μέ ἐλάχιστο βήχα, θά νόμιζαν οἱ πιστοί μας ὅτι ἔχω τόν ἰό. «Ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι» (Β΄ Κορ. 7,5).
214
"
Μετά τό «Χριστός Ἀνέστη» καί τήν ἀνάγνωση τοῦ Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, διαβάσαμε ὅλον τόν Ἀναστάσιμο Κανόνα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, ὅπως εἶναι στό Πεντηκοστάριο. Τόν ἔχουμε μεταφράσει στά κινεζικά, στά ἀγγλικά καί στά ρωσικά καί ἔτσι μποροῦσαν νά διαβάσουν, ὅλοι διαδοχικά, τόν περίφημο αὐτόν Κανόνα μέ τά μεγάλα θεολογικά νοήματά του. Φυσικά ὅλοι κρατοῦσαν τίς λαμπάδες τους, ὁ καπνός τῶν ὁποίων μαύρισε τίς μάσκες τους.
Ἀπό τήν Ἀναστάσιμη Θεία Λειτουργία
Στήν Θεία Λειτουργία τίς ἐκφωνήσεις καί ὅλες τίς εὐχές τίς διάβαζα ὅπως πάντα στά κινεζικά. Ἡ Θεία Κοινωνία δόθηκε κανονικά ἀπό τήν ἴδια λαβίδα σέ ὅλο τό ἐκκλησίασμα. Φρόντισα, στό διάστημα πού κοινωνοῦσα τούς πιστούς, νά στρέψω τήν κάμερα πρός τό Ἱερό.
215
Ὁ Ἱερός Ναός τῆς Ἁγίας Τριάδος τό βράδυ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου
Ὅπως γνωρίζετε, ὅλες οἱ Ἀκολουθίες μας ἀναμεταδίδονται ζωντανά στό διαδίκτυο. Μᾶς παρακολουθεῖ πολύς κόσμος ὄχι μόνο ἀπό τήν Ταϊβάν ἀλλά καί ἀπό ἄλλα κράτη. Ἔτσι ἀποφύγαμε τήν ὅποια ἀντίδραση, διότι ἐδῶ οἱ Ἀσιάτες δέν γνωρίζουν πολλά πράγματα γιά τήν λατρευτική ζωή τῶν χριστιανῶν, γιά τήν μετάδοση τῆς Θείας Κοινωνίας κ.λπ. Δέν θά ἔπρεπε νά δώσουμε δημοσίως ἀφορμή καί νά λένε ὅτι δέν προσέχουμε, ἀφοῦ δέν γνωρίζουν τήν σημασία τῆς Θείας Μετάληψης ἀπό κοινό ποτήριο. Οἱ Καθολικοί δέν δίνουν τήν ὄστια σέ κανέναν λαϊκό. Μόνον οἱ κληρικοί τους τήν λαμβάνουν καί τό πρωτοφανές εἶναι ὅτι δέν εὐλογοῦν καθόλου τό κρασί γιά
216
τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό μέ κατέπληξε, ἀλλά τό ἔκαναν καί αὐτοί γιά νά μήν παραβοῦν τίς ἀποφάσεις τοῦ κράτους. Οἱ Προτεστάντες θεωροῦν ὅτι δέν εἶναι σῶμα Χριστοῦ καί συνεπῶς δέν ἔχουν κανένα πρόβλημα νά δώσουν κάποιο κομμάτι ψωμί ἤ καί τίποτα γιά λόγους ὑγείας. Πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία τούς διάβασα στά ἑλληνικά τόν Κατηχητικό Λόγο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου καί ἡ Πελαγία τόν διάβασε στά κινεζικά, γιά νά καταλάβουν αὐτό τό ὑπέροχο κείμενο. Τούς εἶπα ὅτι ὁ καθένας μας ἔχει ὑποχρέωση, καθώς πλησιάζει νά κοινωνήσει, νά φέρει στήν σκέψη του καί ὅλους τούς χριστιανούς στίς διάφορες χῶρες, πού δέν μποροῦν
Ἡ ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου κατά τήν τελετή τῆς Ἀναστάσεως
λόγῳ τῆς ἀπαγόρευσης νά πᾶνε στήν Ἐκκλησία. Τούς ἐξήγησα ὅτι κανένας δέν κοινωνάει μόνο καί μόνο γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά κοινωνάει καί γιά ὅλους τούς ἐν Κυρίῳ ἀδελφούς του, γιά τήν οἰκογένειά του, γιά τόν κόσμο ὅλο. Καί αὐτό τό τόνισα πάρα πολύ, ὥστε νά ἔρθουν μέ αὐτό τό συναίσθημα, ὅτι δηλαδή κοινωνᾶμε καί γι' αὐτούς πού δέν μπόρεσαν λόγῳ τῶν περιοριστικῶν μέτρων. Στό τέλος εὐλογήσαμε τά αὐγά πού εἶχαν φέρει ἀπό τά σπίτια τους, βαμμένα κόκκινα καί ἄλλα χρώματα. Τούς εἶπα νά πάρουν τά αὐγά γιά εὐλογία στό σπίτι τους καί νά μήν τά φάνε στήν Ἐκκλησία, γιά νά μήν προκαλέσουμε. Σκέφτομαι ἀπό τήν
ἐρχόμενη Κυριακή νά μποῦμε στήν κανονικότητα καί ν' ἀρχίσουμε καί πάλι τήν παράθεση κοινῆς τράπεζας μετά τήν Θεία Λειτουργία, κατά τήν ὁποία συζητοῦμε γιά τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα καί δίνουμε ἀπαντήσεις στίς ἐρωτήσεις καί ἀπορίες τῶν χριστιανῶν μας. Δόξα σοι ὁ Θεός, ζήσαμε ἕνα διαφορετικό Πάσχα. Μᾶς εὐλόγησε νά γιορτάσουμε καί φέτος τήν Ἀνάστασή Του, κάτι πού στερήθηκαν οἱ χριστιανοί στίς περισσότερες χῶρες.
Χριστός Ἀνέστη, π. Ἰωνᾶς
217
Οἱ δυσκολίες τοῦ ἔργου στήν Ἱερά Ἐπισκοπή Ἀρούσας
Μ
έ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ συνεχίζουμε τήν ἱεραποστολική μας προσπάθεια στήν Κεντρική Τανζανία, στήν Ἱερά Ἐπισκοπή Ἀρούσας. Ἡ ἐπαρχία τῆς Ἰρίγκα, ὅπου βρίσκεται τό Ἱεραποστολικό μας κέντρο, εἶναι μία ἀπό τίς φτωχότερες καί δυσκολότερες περιοχές τῆς Τανζανίας, διότι εὑρίσκεται σέ ἕνα τεράστιο ὀροπέδιο σέ ὕψος 1.600 μέτρων. Ἐδῶ καί δυόμισι χρόνια ὁ Ἱεραποστολικός σας Σύνδεσμος ἔχει ἀναλάβει ἀνελλιπῶς τήν σίτιση τῶν ὀρφανῶν παιδιῶν μας τοῦ Ὀρφανοτροφείου στό Κινταμάλι τῆς Ἰρίγκα καί εἴμαστε ἰδιαιτέρως εὐγνώμονες γι’ αὐτό. 218
Προετοιμασία συσσιτίου γιά τά ὀρφανά παιδιά
Δυστυχῶς ἡ χρονιά πού διανύσαμε ἦταν πολύ ἄσχημη γιά τήν ταλαίπωρη περιοχή μας λόγῳ τοῦ τροπικοῦ της κλίματος. Κατά τήν περίοδο τῶν βροχῶν, ἔριξε τόσο πολλή βροχή, πού πολλά ἀπό τά χωριά μας κυριολεκτικά πνίγηκαν στήν λάσπη. Στό χωριό Τουγκαμαλέγκα πέντε ἄνθρωποι ἔχασαν τήν ζωή τους, ἐνῶ ἦλθε ἑλικόπτερο γιά νά παραλάβει τούς ἀστέγους. Οἱ ἀχυροκαλύβες τους ὑποχώρησαν στούς τεράστιους ὄγκους βροχῆς, μέ ἀποτέλεσμα νά μείνουν στούς δρόμους. Καί δυστυχῶς βρισκόμαστε ἀκόμη στήν μέση τῆς περιόδου τῶν βροχῶν, οἱ ὁποῖες φέτος εἶναι πολύ ἰσχυρές. Ἡ γῆ ἔχει χορτάσει νερό καί πλέον τεράστιες ἐκτάσεις ἔχουν μετατραπεῖ σέ λίμνες. Χιλιάδες σπίτια ἔχουν καταστραφεῖ ἤ βρίσκονται μέσα στά νερά καί τουλάχιστον 2.500 οἰκογένειες ἔχουν ἀναγκασθεῖ νά ἐγκαταλείψουν τίς ἑστίες τους. Οἱ καταστροφές εἶναι ἀνυπολόγιστες καί τό κράτος ἀπευθύνθηκε στά Ἡ νωμένα Ἔ θνη γιά ἄμεση παροχή
Ἀνυπολόγιστες οἱ καταστροφές ἀπό τίς πλημμύρες
Τά χωριά μας κυριολεκτικά πνίγηκαν στήν λάσπη.
Τεράστιες ἐκτάσεις ἔχουν μετατραπεῖ σέ λίμνες.
219
Ἐπείνασα καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν…
ἀνθρωπιστικῆς βοήθειας. Καί ὅπως πάντα συμβαίνει σ’ αὐτές τίς περιπτώσεις, οἱ τιμές τῶν εἰδῶν πρώτης ἀνάγκης ἐκτοξεύτηκαν στά ὕψη. Ἡ τιμή τοῦ καλαμποκιοῦ, πού ἀποτελεῖ τήν βασική τροφή τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν, ἔφτασε νά εἶναι πέντε φορές ὑψηλότερη ἀπ’ ὅ,τι πρίν λίγους μῆνες. Προβλέπεται ὅτι θά μᾶς βρεῖ μεγάλη πείνα. Ἀντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ὅτι μετά ἀπό αὐτές τίς δοκιμασίες εἶναι δύσκολο καί γιά μᾶς νά ἐνισχύσουμε τά συσσίτια γιά τά ὀρφανά καί τούς ἐνδεεῖς, ὄχι μόνο τῶν πιστῶν μας ἀλλά καί τοῦ συνόλου τῶν συνανθρώπων μας ἀνεξαρτήτως θρησκεύματος. Ἔτσι, μέ βαριά καρδιά ἀλλά καί μέ ἐλπίδα γράφω σέ σᾶς, 220
τούς ἀδελφούς μου στήν Ἑλλάδα, ζητώντας νά μᾶς βοηθήσετε. Δέν σᾶς ζητῶ τώρα χρήματα γιά τήν ἀνέγερση Ναῶν καί κτιρίων, ἀλλά γιά νά θρέψουμε ἄμεσα τά ὀρφανά μας, τούς ἡλικιωμένους, τούς ἄγνωστους σέ μᾶς ρακένδυτους, τίς μανάδες μέ τά μωρά τους, πού ἔρχονται ἀπό μακρινά χωριά ὁδοιπορώντας τέσσερεις καί πέντε ὧρες γιά νά βροῦν λίγη τροφή. Τήν ἀγάπη σας ζητῶ, ὥσπου νά περάσει ἡ μεγάλη δυσκολία πού διερχόμαστε. Χρειαζόμαστε βέβαια καί τά κτίρια καί τίς Ἐκκλησίες καί τά σχολεῖα, ἀλλά πρῶτα ἀπ’ ὅλα χρειαζόμαστε τούς ἀνθρώπους μας, ὅπως λέει ὁ Κύριός μας: «Ἐπείνασα καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καί ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην
καί ἄστεγος καί συνηγάγετέ με, γυμνός καί περιεβάλετέ με, ἠσθένησα καί ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην καί ἤλθετε πρός με» (Ματθ. 25,35-40). Καί ὅπως μᾶς τό ξεκαθαρίζει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος: «Θρησκεία καθα-
ρά καί ἀμίαντος παρά τῷ Θεῷ καί πατρί αὕτη ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι ὀρφανούς καί χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν» (Ἰακ. 1,27). Συγχωρέστε με γιά τήν προτροπή μου. Μέ ἀγάπη σᾶς ζητῶ νά μήν μένουμε μόνο σέ θεωρί-
ες καί εὐχολόγια, ἀλλά νά βοηθᾶμε τά ὀρφανά καί τίς χῆρες, τούς ἀναγκεμένους ἀδελφούς μας ὅταν θλίβονται, αὐτή εἶναι ἡ πιό καθαρή λατρεία στόν Θεό! Ἡ σωτηρία μας, ἀδελφοί μου, περνᾶ μέσα ἀπό τούς ἄλλους. Ἄς μήν κλεινόμαστε στίς ἀνάγκες μόνο τοῦ ἑαυτοῦ μας. Ἔχουμε ἀνάγκη τῆς βοήθειας καί τῶν προσευχῶν σας. Μέ ἀγάπη Χριστοῦ † Ὁ Ἀρούσας Ἀγαθόνικος 221
Θαυμαστά γεγονότα στήν νεοσύστατη
Ἱερά Ἐπισκοπή Γκόμα
Ὁ Θεός διά θαυμαστῶν γεγονότων ἐνεργεῖ καί ἐνισχύει τήν πίστη τῶν ἀνθρώπων. Ἕνα τέτοιο ἀξιοθαύμαστο περιστατικό συνέβη τόν περασμένο Αὔγουστο στό χωριό Καμπάρε τοῦ Κονγκό, στό ὁποῖο ἔχουμε 80 κατηχουμένους καί 20 βαπτισμένους Χριστιανούς, πού διαθέτουν μία χορτοκαλύβα γιά τίς λατρευτικές τους ἀνάγκες. Αὐτή ἡ χορτοκαλύβα κάηκε πρόσφατα μαζί μέ τά μισά σπίτια τοῦ χωριοῦ ἀπό μία φωτιά πού εἶχαν ἀνάψει στά χωράφια.
Ὁ π. Δημήτριος μέ τά μικρά παιδιά καί τούς ἐνορίτες τοῦ χωριοῦ Καμπάρε
Ὁ Πατριαρχικός Ἐπίτροπος τῆς νεοσύστατης Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς Γκόμα, ὁ Ἀρχιμανδρίτης π. Χαρίτων Ilunga Musungayi, ζήτησε ἀπό τόν Ἱερέα π. Δημήτριο, πού εἶναι ὑπεύθυνος γιά τά χωριά ἐκείνης τῆς περιοχῆς, νά ἐπισκεφθεῖ τό χωριό καί νά ἐνισχύσει τούς κατοίκους στήν δοκιμασία αὐτή. Ὁ π. Δημήτριος, φθάνοντας στήν χορτοκαλύβα, διαπίστωσε ὅτι ὅλα εἶχαν καταστραφεῖ καί μέσα στίς στάχτες βρῆκε 222
μόνο μία χάρτινη εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καρφωμένη πάνω σέ ἕνα ξύλο, ἡ ὁποία κάηκε περιμετρικά καί διατηρήθηκε μόνο τό πρόσωπό Του. Ὁ κόσμος διαπίστωσε ἔκθαμβος ὅτι ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἔμεινε ἀλώβητη ἀπό τήν φωτιά. Αὐτό μόνο διασώθηκε ἀπό τόν Ναό χορτοκαλύβα, γιά νά μαρτυρεῖ τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Οἱ Χριστιανοί μας μετά ἀπό τό περιστατικό αὐτό φρόντισαν γιά τήν ἄμεση κατασκευή μίας πρόχειρης παράγκας μέ καλάμια καί μουσαμάδες, γιά νά τελέσει ὁ π. Δημήτριος τήν Θεία Λειτουργία καί ἔτσι νά τούς δοθεῖ ἡ εὐκαιρία νά δοξάσουν τόν Θεό γιά τά θαυμάσιά Του.
Ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἔμεινε ἀλώβητη ἀπό τήν φωτιά.
Τό Σάββατο 12 Ὀκτωβρίου 2019 εἴχαμε ὁμαδική βάπτιση στήν Γκόμα, τήν πρωτεύουσα τοῦ Βορείου Κίβου. Ἐκεῖ, στήν λίμνη Κίβου, τελέσαμε τήν βάπτιση 27 ἀτόμων. Αὐτοί οἱ χριστιανοί μας ἦταν κατηχούμενοι γιά ἕναν χρόνο καί δέν καταφέραμε νά τούς βαπτίσουμε ὅλους κατά τήν προηγούμενη ἐπίσκεψή μας στήν περιοχή πέρυσι. Ἡ συγκίνηση τοῦ κόσμου κατά τήν διάρκεια τῶν βαπτίσεων ἦταν μεγάλη. Εἴχαμε ἀποφασίσει νά τίς τελέσουμε μετά τίς δύο τό μεσημέρι καί πρός τό ἀπόγευμα, γιατί στούς κατηχούμενους εἴχαμε παιδιά πού πηγαίνουν στό σχολεῖο καί ἐνήλικες πού ἐργάζονταν κατά τίς πρωινές ὧρες. Ἕνα ἀκόμα πρόβλημα ἦταν ἡ μετάβασή μας στήν λίμνη καί γιά τόν λόγο αὐτό ναυλώσαμε ἕνα λεωφορεῖο, μέ τό ὁποῖο πήγαμε στό σημεῖο πού θά τελοῦνταν οἱ βαπτίσεις. Παιδιά καί ἐνήλικες ἀναμένουν τήν βάπτισή τους.
Τό πρωί οἱ καιρικές συνθῆκες ἦταν πολύ καλές. Πρός τό μεσημέρι ὅμως μαύρισε ξαφνικά ὁ οὐρανός καί ἄρχισαν νά πέφτουν βροντές καί ἀστραπές. Παρά τήν ἀνησυχία καί τόν φόβο ὅλων ἀποφασίσαμε νά μεταβοῦμε στήν λίμνη μέ τό λεωφορεῖο, ὅπως εἴχαμε κανονίσει. Ὅταν τελικά φτάσαμε ὑπό καταρρακτώδη βροχή, παραμείναμε γιά λίγο μέσα στό λεωφορεῖο καί, μόλις κόπασε ἡ βροχή, ξεκινήσαμε τό Μυστήριο. Ὀμπρέλα, γιά νά προφυλαχτοῦμε ἀπό τό ψιλόβροχο, δέν διαθέταμε καί ἕνας ἀστυνομικός ἀπό τό παρακείμενο ἀστυνομικό τμῆμα προσφέρθηκε νά μᾶς παραχωρήσει μία ὀμπρέλα θαλάσσης, γιά νά προφυλάξουμε τουλάχιστον τά βιβλία καί τό Ἱερό Εὐαγγέλιο. Μόλις ξεκινήσαμε τό Μυστήριο, ὁ καιρός ἄλλαξε ξαφνικά. Ἡ βροχή σταμάτησε καί στόν οὐρανό ἐμφανίστηκε πάλι ὁ ἥλιος.
223
Ὁμαδική βάπτιση στήν λίμνη Κίβου
Μάλιστα, ὁ κόσμος γύρω, πού παρακολουθοῦσε μέ περιέργεια τό Μυστήριο, θεώρησε ὅτι ἦταν κάτι μαγικό καί ὅτι διώξαμε τήν βροχή μέ τίς προσευχές. Ἀφοῦ τελειώσαμε τό Μυστήριο, ὅσοι βρίσκονταν ἐκεῖ ἀπό ἁπλή περιέργεια, δέν μᾶς ἄφησαν νά φύγουμε καί ἄρχισαν νά ρωτοῦν ποιοί εἴμαστε. Ἔτσι, μᾶς δόθηκε ἡ εὐκαιρία νά κάνουμε κάποιου εἴδους κατήχηση καί νά τούς λύσουμε τίς ἀπορίες πού εἶχαν γιά 224
ὅσα εἶχαν τελεστεῖ πρίν ἀπό λίγο κατά τήν διάρκεια τῶν βαπτίσεων. Ἡ συζήτηση πού κάναμε διήρκησε περίπου δύο ὧρες. Τό ἄλλο πρωί μετά τήν Θεία Λειτουργία, πού τελέστηκε στήν σχολική αἴθουσα πού μᾶς παραχωροῦν, εἴχαμε τήν χαρά καί τήν εὐλογία νά πραγματοποιήσουμε καί τόν γάμο ἑνός νεαροῦ ζεύγους. Αὐτός ἦταν ὁ δεύτερος κατά σειρά γάμος χριστιανῶν μας στήν περιοχή τῆς Γκόμα. Ὁ ἀριθμός τῶν χριστιανῶν μας στήν Γκόμα ἀνέρχεται σήμερα στά 50 περίπου ἄτομα. Δέν ἔχει δημιουργηθεῖ ἀκόμα Ἐνορία, γιατί δέν διαθέτουμε Ἱερό Ναό. Ὑπάρχει ὅμως μεγάλη ἀνάγκη ἀνέγερσης μίας Ἐκκλησίας, καθώς μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου ὅλο καί περισσότεροι ζητοῦν νά γνωρίσουν τήν Ὀρθοδοξία καί νά βαπτιστοῦν χριστιανοί. Οἱ κατηχήσεις μας ἐκεῖ θά συνεχιστοῦν καί κύριο μέλημά μας εἶναι νά
γνωρίσουν καλύτερα τήν Ὀρθοδοξία, ὥστε, ὅταν θά εἶναι ἕτοιμοι, νά προσέλθουν στό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος.
«Βαπτίζεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ…».
Τελευταῖα, ἡ περιοχή τῆς Γκόμα πλήττεται ἀπό τόν θανατηφόρο ἰό ἔμπολα καί ὁ πληθυσμός της βρίσκεται σέ μεγάλο κίνδυνο. Εὔχεσθε καί προσεύχεσθε, ἀδελφοί μας, ὁ Θεός νά δώσει νά αὐξάνεται τό ποίμνιο στήν ὑπό σύσταση αὐτή Ἐνορία καί νά δοξάζεται τό Ἅγιο Ὄνομά Του. Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς
Οἱ νεοφώτιστοι μέ τόν π. Χαρίτωνα μετά τίς βαπτίσεις
225
Δέν μᾶς ἐγκαταλείπει ὁ Θεός, μᾶς δυναμώνει ἡ χάρη Του. Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ συνεχίζεται τό ἔργο τῆς Ἱεραποστολῆς στήν Ἰνδονησία χωρίς βεβαίως νά λείπουν καί οἱ δυσκολίες, ἡ σοβαρότερη τῶν ὁποίων εἶναι ἡ ἀντιμετώπιση τῶν φανατισμένων μουσουλμάνων, πού δέν θέλουν νά προβάλλεται τό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μας ἀλλά καί γενικά ὁ Χριστιανισμός. Ὅλα αὐτά τά χρόνια, μέ τήν οἰκονομική βοήθεια τοῦ Ἱεραποστολικοῦ σας Συνδέσμου, διανείμαμε τρόφιμα καί εἴδη πρώτης ἀνάγκης σέ πάρα πολλές φτωχές οἰκογένειες. Δυστυχῶς, τό ἔργο αὐτό τῆς φιλανθρωπίας τό διακόψαμε, διότι οἱ τοπικές Ἀρχές μᾶς ἐνοχλοῦσαν μέ τήν πρόφαση ὅτι διά τῆς φιλανθρωπίας κάναμε προσηλυτισμό. Θέλουμε, ἀλλά δέν μποροῦμε πλέον νά βοηθήσουμε τούς ἐνδεεῖς, ἀνεξαρτήτως θρησκεύματος, πού ζοῦν στίς περιοχές τῶν Ἐνοριῶν μας, ὅπου ὑπάρχει πραγματική ἀνάγκη καί ἡ φτώχεια αὐξάνει διαρκῶς. 226
Ἡ βάπτιση τῆς Γλυκερίας Yu Yun
Μέ τούς ἐνορίτες κατά τόν ἑορτασμό τῆς Ὑπαπαντῆς στόν Ἱ. Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό Μοτζοκέρτο
Στήν Ἀνατολική Ἰάβα ἔχουμε τέσσερεις Ἐνορίες σέ τρεῖς πόλεις. Στό Μοτζοκέρτο, ὅπου βρίσκεται καί ἡ ἕδρα τοῦ Ἱεραποστολικοῦ μας Κλιμακίου, ἔχουμε εἴκοσι πέντε (25) χριστιανούς. Στήν Ἐνορία τῆς Σουραμπάγια ἔχουμε τριάντα (30) πιστούς, ἐνῶ στό Τζέμπερ ἔχουμε εἴκοσι (20). Στήν Κεντρική Ἰάβα, στό Μποϊολάλι, ὅπου εἶναι ὑπεύθυνος ὁ π. Μεθόδιος Σρί Γκουνάρτζο, ὑπάρχουν τέσσερεις Ἐνορίες μέ ἑκατόν πενήντα (150) περίπου χριστιανούς συνολικά. Οἱ Ἐνορίες μας εἶναι τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, τοῦ Ἡ πρεσβυτέρα Μαργαρίτα σέ μία ἐπίσκεψη στό Νοσοκομεῖο τοῦ Μοτζοκέρτο Ἁγίου Φανουρίου πού κτίστηκε 227
Ἡ Ἁγία Τράπεζα καί ὁ Σταυρός πού μυρόβλυσε στόν Ἱ. Ναό Ἁγίας Αἰκατερίνης στό Μποϊολάλι.
ἀπό τόν Ἱεραποστολικό Σύνδεσμο, τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου πού ἀνακαινίσαμε πρόσφατα καί τῶν Ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου. Δόξα τῷ Θεῷ πού μᾶς χαρίζει ὑγεία καί δύναμη, γιά νά μποροῦμε νά κρατοῦμε τό ἔργο 21 χρόνια τώρα. Εὐχαριστοῦμε ὅμως καί ὅλους ἐσᾶς, πού μᾶς στηρίζετε στήν προσπάθειά μας. Σᾶς ἀνέφερα γιά τίς δυσκολίες μέ τούς φανατικούς μουσουλμάνους. Εἶναι ἕνας μεγάλος πειρασμός. Ὁ Θεός νά μᾶς ἐλεήσει. Πρίν ἀπό πέντε χρόνια, γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ὁ π. Μεθόδιος κινδύνευσε ἀπ' αὐτούς. Κατά τήν διάρκεια τῆς τέλεσης ἑνός Γάμου φανατισμένοι μουσουλμάνοι μπῆκαν στόν Ἱ. Ναό τοῦ Ἁγίου Φανουρίου καί τοῦ ἐπιτέθηκαν χτυπώντας τον, διότι 228
ὁ γαμπρός ἦταν μουσουλμάνος. Εἶχε παρακολουθήσει γιά ἀρκετό καιρό τίς κατηχήσεις καί βαπτίστηκε χριστιανός. Τήν ὥρα τοῦ Μυστηρίου αὐτοί συγκεντρώθηκαν ἔξω ἀπό τόν Ναό καί φώναζαν τό σύνθημα: «Ὁ Θεός εἶναι μεγάλος». Εἶχαν ἀποφασίσει νά βάλουν φωτιά στόν Ναό. Ὅταν μπῆκαν μέσα, ἕνας ἀπό αὐτούς, πού κρατοῦσε ἕνα μπετόνι μέ πετρέλαιο, προσπάθησε νά περιχύσει τίς εἰκόνες τοῦ Ἱεροῦ Τέμπλου. Πλησιάζοντας τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας μας, ὡς ἐκ θαύματος μία ἀόρατη δύναμη τούς ἔσπρωχνε πρός τά πίσω. Ἐπιχείρησαν μία καί δύο φορές, στό τέλος φοβήθηκαν καί ἔφυγαν ἔξω. Ἔτσι σώθηκε ὁ Ναός μας. Γενικά δέν προκαλοῦμε. Ἔχουμε πεῖ καί στούς χριστια-
νούς μας νά εἶναι προσεκτικοί καί νά μήν φοβοῦνται, διότι ὁ Θεός μᾶς προστατεύει. Πράγματι ὁ Θεός μᾶς φανερώνει τήν παρουσία Του. Πρίν ἀπό δεκαπέντε χρόνια, στόν Ἱ. Ναό τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, ὁ π. Μεθόδιος βίωσε ἕνα θαυμαστό γεγονός. Μετά ἀπό μία ἀκολουθία ἄρχισε νά μυροβλύζει ὁ Σταυρός πού εἶναι ἐντοιχισμένος κάτω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα. Τό ἔμαθαν οἱ χριστιανοί μας καί πῆραν δύναμη καί παρηγοριά. Τό νέο διαδόθηκε καί στήν γύρω περιοχή καί ἄρχισε νά συγκεντρώνεται πολύς κόσμος ἀπό περιέργεια, γιά νά δοῦν αὐτό τό θαυμαστό γεγονός. Ὁ π. Μεθόδιος εἶναι ἀγωνιστής καί ἀγαπητός στίς Ἐνορίες μας. Κατά τήν διάρκεια ὅλης τῆς ἑβδομάδας τελεῖ Θεῖες Λειτουργίες ἐναλλάξ στούς τέσσερεις Ἱερούς Ναούς καί πάντα κάνει
ὁμιλίες σχετικές μέ τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Τά Σαββατοκύριακα ἔχουμε κατηχητικά γιά τά παιδιά καί συναντήσεις μέ τούς μεγάλους. Στίς γιορτές πού συγκεντρώνονται ὅλοι οἱ χριστιανοί μας, παραθέτουμε κοινή τράπεζα. Κάθε δύο-τρεῖς μῆνες ἐπισκεπτόμαστε τούς κρατουμένους στίς Δημόσιες Φυλακές τοῦ Μοτζοκέρτο. Σέ μία μεγάλη αἴθουσα συγκεντρώνουμε τούς κρατουμένους καί τούς μιλᾶμε γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὅταν μᾶς δίνεται ἡ δυνατότητα, τούς πηγαίνουμε ρουχισμό καί τρόφιμα. Συχνά ἐπισκεπτόμαστε καί τούς ἀσθενεῖς στό Νοσοκομεῖο, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μεγάλη ἀνάγκη ἀπό ἕναν λόγο παρηγοριᾶς. Μπορεῖ νά εἴμαστε μία «μικρά ζύμη», ἀλλά δέν μᾶς ἐγκαταλείπει ὁ Θεός καί μᾶς δυναμώνει ἡ χάρη Του.
Ἐπίσκεψη στίς Δημόσιες Φυλακές τοῦ Μοτζοκέρτο 229
Θεοφάνεια στήν θάλασσα τῆς Σουραμπάγια μέ τούς πιστούς τῆς Ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Παϊσίου
Ὁ Ἱ. Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό Καρανγκσόνο μετά τήν πρόσφατη ἀνακαίνισή του
Πρίν ἀπό ἕναν χρόνο στήν Ἐνορία τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου στό Τζέμπερ ξεκινήσαμε τήν κατήχηση μίας μουσουλμάνας, ἡ ὁποία εἶναι σήμερα 49 ἐτῶν. Ἡ λαχτάρα της γιά τήν Ὀρθοδοξία ἦταν πολύ μεγάλη καί αὐτό μᾶς εἶχε ἐντυπωσιάσει. Πρόσφατα βαπτίστηκε καί ἔλαβε τό ὄνομα Γλυκερία. Τό γεγονός αὐτό 230
Οἱ ἐνορίτες τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου
Θεία Λειτουργία στόν Ἱ. Ναό Ἁγίου Φανουρίου στό Μποϊολάλι
δέν τό ἀποκάλυψε στήν οἰκογένειά της, διότι ὅλοι τους εἶναι μουσουλμάνοι. Ἡ ἴδια ὅμως ἔρχεται κρυφά καί συμμετέχει ἀνελλιπῶς σέ ὅλες τίς ἀκολουθίες μας. Στίς ἀρχές Μαρτίου τοῦ τρέχοντος ἔτους, ἐν μέσῳ τῆς ἐπιδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ, ἀξιωθήκαμε μέ τόν π. Μεθόδιο νά ἐπισκεφθοῦμε τό Ἅγιον Ὄρος γιά
πνευματικό ἀνεφοδιασμό καί γιά νά συναντήσουμε ἕνα πνευματικό μας παιδί, τόν Παΐσιο, πού ἐξέφρασε τήν ἐπιθυμία νά γνωρίσει τήν μοναχική ζωή. Εἶναι 21 χρονῶν καί ὡς δόκιμος μοναχός σπουδάζει ἐδῶ καί ἕνα χρόνο στήν Ἀθωνιάδα Σχολή μέ τίς εὐλογίες τοῦ Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυρονικήτα π. Τύχωνα. Οἱ καθηγητές του εἶναι εὐχαριστημένοι ἀπό τήν πρόοδό του. Ὁ Παΐσιος κατάγεται ἀπό τήν πόλη Τσιρεμπόν τῆς Δυτικῆς Ἰάβας. Εἶχε βαπτιστεῖ Ὀρθόδοξος, ἀλλά ἐπειδή στήν πόλη του δέν ὑπῆρχε Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀναγκαζόταν νά πηγαίνει στούς Καθολικούς. Κάποια στιγμή τοῦ ἔκανα χρίσμα. Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ ἐλπίζουμε ὅτι θά λάβει ἐν καιρῷ τό μοναχικό σχῆμα. Ὅταν ἐπιστρέψει, ἄν εἶναι θέλημα Θεοῦ, θά χειροτονηθεῖ καί θά μᾶς βοηθάει στό ἱεραποστολικό ἔργο. Ἀκόμα ἕνα πνευματικό μας παιδί, ὁ Ἰννοκέντιος, σπουδάζει στήν Ἑλληνική Ὀρθόδοξη Θεολογική Ἀκαδημία τοῦ Τορόντο, ἡ ὁποία ὑπάγεται στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Καναδά. Μετά τό Ἅγιον Ὄρος ἐπισκεφθήκαμε τήν Ἱερά Μονή Κάτω Παναγιᾶς στήν Ἄρτα, ὅπου ἀπό δεκαετίας ἐγκαταβιώνει μία Ἰνδονήσια μοναχή ἀπό τήν Σουμάτρα, ἡ ἀδελφή Ἁγνή. Ἦταν συμμαθήτρια τοῦ πατρός Μεθοδίου καί σπούδαζε στήν Ἰατρική Σχολή. Τό 1996 γνώρισε τήν Ὀρθοδοξία. Τό 2001 ἔγινε μοναχή καί μέ τήν βοήθεια τοῦ τότε Μητροπολίτη Χόνγκ Κόνγκ ἦρθε στό Μοναστήρι αὐτό.
Στήν Ἱ. Μονή Κάτω Παναγιᾶς Ἄρτας μέ τήν Ἰνδονήσια μοναχή Ἁγνή (ἀριστερά) καί τήν Καθηγουμένη Χαριτίνη
Ἀναμνηστική φωτογραφία μέ τόν Ἰνδονήσιο μαθητή τῆς Ἀθωνιάδας Σχολῆς Παΐσιο Johan
Εὔχεσθε καί προσεύχεσθε, ἀδελφοί μου, γιά τό μικρό μας ποίμνιο. Μέ ἀγάπη Χριστοῦ π. Τιμόθεος Τζόκο 231
† Ἀρχιμ. Γερβάσιος Ραπτόπουλος (1931-2020)
Ἐκοιμήθη! Ὁ Γέροντας μέ τήν νεανική καρδιά καί τά ἀνεξάντλητα ὄνειρα. Ὁ μέχρι πρό τινος ἐνεργός κήρυκας τοῦ θείου λόγου, παρά τό προχωρημένο τῆς ἡλικίας του. Ἐκοιμήθη, καί κατέπαυσε ἀπό τῶν ἔργων αὐτοῦ. Γιατί πραγματικά μόνο ὁ αἰώνιος ὕπνος θά μποροῦσε νά σταματήσει τόν ἀκάματο Γέροντα.
Ὁ
π. Γερβάσιος γεννήθηκε τό 1931 στό χωριό Αἰμιλιανός Γρεβενῶν. Στά ἐφηβικά του χρόνια γνώρισε τόν θρυλικό -ἱεροκήρυκα τότε- π. Αὐγουστίνο Καντιώτη, τοῦ ὁποίου ἡ φλόγα μεταγγίστηκε στήν νεανική του ψυχή. Ἀπό τότε, ὡς κατηχητής, ὡς θεολόγος καί κατόπιν ὡς κληρικός καί ἱεροκήρυκας, ἀφιερώνεται ὁλοκληρωτικά στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Ἀκαταπόνητος στήν δράση. Κηρύττει, περιοδεύει πόλεις καί χωριά, διοργανώνει ἐξορμήσεις, ἐξομολογεῖ, λειτουργεῖ, γράφει... Πάνω ἀπό πενήντα βιβλία καί πολλά περιοδικά ἐξέδωσε φλεγόμενος ἀπό τήν ἐπιθυμία νά διοχετεύσει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ στίς ψυχές. Ἀλλά τό ἔργο πού τόν ἔκανε πασίγνωστο εἶναι αὐτό πού ἀφορᾶ τόν χῶρο τῶν Φυλακῶν. Εἶναι αὐτός πού πρῶτος ἀσχολήθηκε τόσο ὀργανωμένα καί τόσο ἐκτεταμένα μέ τήν ἀπαξιωμένη κοινωνία τῶν «ἐν φυλακαῖς ὄντων». Χάρις στόν π. Γερβάσιο εὐαισθητοποιήθηκε ἡ κοινή γνώμη, ὥστε νά βλέπει πλέον μέ διαφορετικό μάτι τούς «ἐλαχίστους» ἀδελφούς τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι κλεισμένοι στίς Φυ232
λακές. Στά 43 χρόνια τῆς Διακονίας του ὁ Γέροντας ἀποφυλάκισε περισσότερους ἀπό 16.500 ἄπορους μικροποινίτες κρατούμενους ἀπό 90 χῶρες τοῦ κόσμου! Ἡ βοήθειά του στίς οἰκογένειες τῶν κρατουμένων τεράστια. Οἱ ἐπισκέψεις του μέ πλῆθος κόσμου στόν χῶρο τῶν Φυλακῶν ἄφησαν ἱστορία. Καί μόνο ὀ οὐρανός γνωρίζει μέ πληρότητα τά σωτήρια ἀποτελέσματα πού εἶχε στίς ψυχές ὁ σοφός, ἁπλός καί διεισδυτικός του λόγος. Πολλοί φορεῖς τίμησαν τόν ταπεινό Γέροντα. Ἐκεῖνος ὅμως προσέβλεπε μονίμως στόν δωρεοδότη Χριστό. Ἰσόβιος διάκονος τῆς δικῆς Του ἀγάπης, ἡ ὁποία κυριολεκτικά εἶχε συνεπάρει τήν ψυχή του. Γιά Ἐκεῖνον ζοῦσε, Ἐκεῖνον λαχταροῦσε καί βιαζόταν νά προλάβει νά Τόν διακονήσει ὅσο περισσότερο μποροῦσε στά πρόσωπα τῶν «ἐλαχίστων» ἀδελφῶν Του. Συχνά ἐπαναλάμβανε τό σύνθημά του:
Ὁ π. Γερβάσιος ὑπῆρξε ἡ ἐλπίδα τῶν φυλακισμένων.
Διανομή δώρων στούς φυλακισμένους
Ἡ ζωή μας εἶναι σύντομη. Ἄς βιαστοῦμε νά κάνουμε τό καλό στόν κόσμο.
"
Πάσχα μέ τούς κρατουμένους 233
"
Ἐπίσκεψη σέ κρατητήριο στήν Ρωσία
«Πλήρης καλῶν ἔργων καί ἐλεημοσυνῶν» ὁ Γέροντας ἔκλεισε τά μάτια του στόν φθαρτό τοῦτο κόσμο τήν νύχτα τῆς 5ης Μαρτίου 2020. Σαράντα τρία χρόνια ἀκριβῶς ἀπό τήν πρώτη του ἐπίσκεψη στίς Φυλακές, στίς 5 Μαρτίου 1978! 234
Ὁ π. Γερβάσιος, περιστοιχισμένος ἀπό τόν Δήμαρχο Παύλου Μελᾶ κ. Δ. Δεμουρτζίδη καί τόν Πρόεδρο τοῦ Ἱ. Συνδέσμου κ. Δ. Ἀσλανίδη, κατά τήν βράβευσή του ἀπό τήν Περιφέρεια Κεντρικῆς Μακεδονίας
Σεπτέ καί λαοφίλητε γέροντα Γερβάσιε!
"
Εὐλαβικά κλίνουμε τό γόνυ μπρός στόν νωπό τάφο σου καί σέ παρακαλοῦμε: Τώρα, πού θά ἱερουργεῖς ἀκατάπαυστα στό οὐράνιο θυσιαστήριο, μή παύσεις νά ἱκετεύεις τόν γλυκύτατό σου Ἰησοῦ γιά ὅλους ἐμᾶς πού σέ ἀγαπήσαμε καί γιά τήν πατρίδα μας, πού τόσο ἀγάπησες. Ἰδιαιτέρως σέ παρακαλοῦμε νά μνημονεύεις τήν Ἐξωτερική Ἱεραποστολή, τῆς ὁποίας ἤσουν θερμός συμπαραστάτης ὅλα σου τά χρόνια.
"
Κύριος ὁ Θεός ἄς ἀναπαύει τήν ψυχή σου μετά τῶν Ἁγίων καί μετά τοῦ δικαίου Ληστοῦ, τοῦ προστάτη τῆς Διακονίας σου. Αἰωνία σου ἡ μνήμη!
235
Ἔφυγε ἡ Μητέρα Θεανώ.
Ξημερώματα Τρίτης 3 Μαρτίου 2020, ἔδυσε γι' αὐτήν τήν ζωή ἡ ζηλωτής Ἱεραπόστολος τοῦ Κολουέζι τοῦ Κονγκό Θεανώ Μουσδελεκίδου, γιά νά ἀνατείλει στήν ἀνέσπερη ἡμέρα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Πλήρης ἐτῶν ἔληξε τό ταξίδι της στήν πολυστένακτη γῆ μας καί στήν Μαύρη Ἤπειρο, καί ἄρχισε στήν αἰωνιότητα, τήν ποθεινή πατρίδα.
Προσωπικότητα δυναμική πού ἐνεπνέετο ἀπό φλόγα ἀγάπης Χριστοῦ καί μέ διάθεση ὁλοκληρωτικῆς προσφορᾶς στόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο, δίχως κρατούμενα. Καταφρόνησε τά γήινα, τίς σαρκικές ἀπολαύσεις, τίς ἀνθρώπινες εὐχαριστήσεις καί διάλεξε δρόμο σκληρό, ἀγωνιστικό, πολύ κουραστικό, κατά τό ἀνθρώπινο ἐξοντωτικό. Ἔτσι λοιπόν πῆρε τήν ἀπόφαση, μετά τό "φευγιό" τοῦ συζύγου της, νά κατέβει στήν Ἀφρική, νά εὐαγγελισθεῖ μέ 236
Ἡ Μητέρα Θεανώ ἀγκάλιασε ὀρφανά καί κατατρεγμένα παιδιά…
Ἐπίσκεψη στό Σχολεῖο τῆς Ἐνορίας Ἁγ. Θωμᾶ στό Γκαρκαζέμπε, 1999
ἀποστολικό ζῆλο στούς καταφρονημένους, στούς ἐλαχίστους ἀδελφούς τοῦ Χριστοῦ, «τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καί σκιᾷ θανάτου» (Ματθ. 4,16). Ἀπό τό 1987 ἦταν ἀνεπίσημα ἐγγεγραμμένη στούς Δημοτικούς Καταλόγους τῆς πόλης τοῦ Κολουέζι τοῦ Κονγκό ἡ μακαριστή Θεανώ, αὐτή ἡ εὐλογημένη ἀπό τόν Θεό καί ἀφιερωμένη στήν διακονία τῆς Ἐκκλησίας μας Μητέρα τῆς Ἱεραποστολῆς. Ξέγραψε τόν ἑαυτό της γιά τόν Χριστό στήν Ἀφρική. Τήν ἔγραψε ἤδη ἡ Ἐκκλησία στό ἱεραποστολικό της μητρῶο. Τώρα τό ἁγιασμένο, ἀπό τίς θυσίες καί τούς ἀγῶνες, σῶμα της ἀναπαύεται στά χώματα τῆς Ἀφρικανικῆς γῆς. Στήν γῆ ὅπου ἀφιέρωσε τόν ἑαυτό της γιά τριάντα τρία χρόνια.
Τό Διοικητικό Συμβούλιο, τά μέλη καί οἱ φίλοι τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Συνδέσμου τιμώντας τήν ἀείμνηστη Μητέρα Θεανώ ἀντί ἄλλων εὐχῶν ἀπευθύνουν τόν γλυκύτατο χαιρετισμό τῆς Ἀποκαλύψεως: «Μακάριοι οἱ νεκροί οἱ ἐν Κυρίῳ ἀποθνήσκοντες ἀπ' ἄρτι. Ναί, λέγει τό Πνεῦμα, ἵνα ἀναπαύσωνται ἐκ τῶν κόπων αὐτῶν. τά δέ ἔργα αὐτῶν ἀκολουθεῖ μετ' αὐτῶν» (Ἀποκ. 14,13). Ὅταν πρό ἐτῶν, παροτρύναμε τήν Μητέρα Θεανώ νά μᾶς γράψει λίγα λόγια γιά τήν ζωή της, δέν τό ἀρνήθηκε. Ἔτσι, λίγα αὐτοβιογραφικά της στοιχεῖα θά μᾶς βοηθήσουν νά γνωρίσουμε βαθύτερα τήν προσφορά τῆς Ἱεραποστόλου τοῦ Κολουέζι. 237
Ἡ συμμετοχή τῆς Μητέρας Θεανῶς στίς Ἱερές Ἀκολουθίες ἦταν ἀνελλιπής.
Γ
εννήθηκα στίς 24 Ἰανουαρίου 1928 στήν Θεσσαλονίκη. Ἔζησα καί μεγάλωσα στήν Ἔδεσσα, στήν ἑλληνικότατη Μακεδονία. Ἔχω μία ἀδελφή μεγαλύτερη ἀπό ἐμένα καί ἕναν ἀδελφό νεώτερο. Ἀπό τούς γονεῖς μας καί ἰδιαίτερα ἀπό τήν μητέρα μας πήραμε ὅλη τήν παράδοση, τήν ὁποία μετέφεραν ἀπό τίς χαμένες πατρίδες. Ὁ πατέρας μου καταγόταν ἀπό τήν Ἀμάσεια καί ἡ μητέρα μου ἀπό τήν Μπάφρα, πόλεις τοῦ Πόντου. Μαζί μέ τό μητρικό γάλα δεχθήκαμε καί τήν παιδεία καί νουθεσία Κυρίου. Μᾶς μετέδωσαν καί μᾶς παρέδωσαν τήν ἱστορία καί τίς ρίζες μας. Ἐπειδή εἴχαμε οἰκονομικές δυσκολίες, ὅπως σχεδόν ὅλοι οἱ πρόσφυγες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τοῦ 1922, ἀπό πολύ μικρή, ἀπό 10 ἐτῶν, ξενοδούλευα σέ διάφο238
ρες ἐργασίες. Ὑπῆρχαν ἐργοστάσια σχοινοποιΐας, κουβερτῶν, μεταξουργεῖα κ.λπ. Ἐργαζόμουν καί πήγαινα σχολεῖο. Τό 1943 γνωρίζω τόν σύζυγό μου Μιχάλη. Κατά προτροπή τῶν γονέων μου ἀρραβωνιάζομαι. Τό 1947, ἀφοῦ ἦταν ἀδύνατον γιά διάφορους λόγους νά συνεχίσω περαιτέρω σπουδές στό Γυμνάσιο, τελέσθηκε ὁ γάμος μας (Αὔγουστος 1947). Ζήσαμε μαζί 30 χρόνια μέ πολλές δυσκολίες καί δοκιμασίες. Μεσολαβεῖ ὁ ἐμφύλιος, ἐπιστρατεύεται μία ἑβδομάδα μετά τόν γάμο μας καί ὑπηρετεῖ στήν πρώτη γραμμή Γράμμο-Βίτσι. Τραυματίσθηκε, αἰχμαλωτίσθηκε, ταλαιπωρήθηκε καί σύν Θεῷ τόν Αὔγουστο τοῦ 1949 τέλειωσαν οἱ περιπέτειές μας αὐτές. Ὅλη αὐτή τήν περίοδο κρατῶ τό μικρό μας παντοπωλεῖο ἀνοικτό.
Ξανασυνεχίζουμε τήν πορεία τῆς ζωῆς μας μέ οἰκονομικά καί οἰκογενειακά βάρη δυσβάστακτα. Παρ' ὅλα τά προβλήματα ἡ διάθεση τοῦ συζύγου μου γιά ζωή, δημιουργία καί κοινωνική προσφορά μέ ἐπηρέασαν νά προσφέρω κι ἐγώ τίς ὑπηρεσίες μου ὡς Γενική Γραμματέας στό Φιλανθρωπικό Σωματεῖο Κυριών καί Δεσποινίδων Ἔδεσσας (1955-1959) μέ στόχο καί σκοπό τήν περίθαλψη νηπίων ἐργαζομένων μητέρων στό «Ἄσυλο Παιδιοῦ». Οἱ κακουχίες καί τά δεινά τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς ἄφησαν τά ἴχνη τους στήν ὑγεία τοῦ συζύγου μου καί ὕστερα ἀπό μακροχρόνια καί πολύπονη ἀρρώστια, τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1977, ἔκλεισε τά μάτια σ' αὐτήν τήν ζωή καί ἕτοιμος «μέ θεωρημένο τό εἰσιτήριό του» συνέχιζε μία ἄλλη ζωή, τήν αἰώνια. Ὅταν συνειδητοποίησα ὅτι ἔμεινα μόνη (ἀφοῦ δέν κάναμε παιδιά), ἔνιωσα περισσότερο ὅσο ποτέ ἄλλοτε τήν ἀνάγκη τῆς προσευχῆς. Γιά ἕνα χρονικό διάστημα πῆγα στό Μοναστηράκι μας, στήν Ἁγία Τριάδα. Στάθηκε γιά μένα ἕνα ἀπάνεμο λιμάνι περισυλλογῆς καί παρηγοριᾶς. Στήν προσευχή μου ἔλεγα: «Κύριε, ἐλέησόν με, δῶσε μου τρόπο νά σηκώσω τόν σταυρό μου». Πράγματι, αἰσθάνθηκα τέτοια ἀλλαγή καί μεταμόρφωση, ἕνα φῶς, μία δύναμη, ἕνα νέο ἄνοιγμα καί ἕνα ἄλλο ξεκίνημα. Πάντοτε μέ εὐχές τοῦ Γέροντά μου.
Βρῆκα τίς παιδικές μου φίλες. Ἀδελφωμένες πηγαίναμε στά Κατηχητικά καί παίρναμε τέτοια πνευματική τροφοδοσία, πού στάθηκε σταθμός στήν περαιτέρω προσφορά μου στήν κοινωνία τῆς Ἐδέσσης καί ἰδίως στήν Ἐξωτερική Ἱεραποστολή. Εἴχαμε δύο μεγάλα πνευματικά ἀναστήματα. Τόν π. Χαρίτωνα Πνευματικάκη διοργανωτή ὅλης τῆς πνευματικῆς ζωῆς στήν Ἔδεσσα καί κατηχητή. Καί τόν π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο πνευματικό-ἐξομολόγο. Αὐτή ἡ ἐμπειρία ἔπαιξε σημαντικό ρόλο στήν δημιουργία τῆς Μαθητικῆς Στέγης Θηλέων, πού λειτουργοῦσε στό σπίτι μου κατά τά ἔτη 1980-1990. Μέ τίς εὐλογίες τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἐδέσσης κυροῦ Καλλινίκου καί μέ πνευματικό τότε τόν π. Ἱερόθεο, σήμερα Μητροπολίτη Ναυπάκτου, λειτούργησε ἡ Μαθητική Στέγη σάν μία μεγάλη οἰκογένεια. Τά κορίτσια ἔδιναν τά τροφεῖα τους ἀνάλογα μέ τίς τρέχουσες ἀνάγκες. Μία οἰκογενειακή θαλπωρή καί ἐκκλησιαστική παιδεία, φροντίδα καί στοργή. Ἤμουν ἡ μητέρα τους. Πολύ σημαντική ἦταν ἡ βοήθεια σέ ψυχαγωγικό καί πνευματικό τομέα τῆς Ἀγγελικῆς Χατζηχρήστου, τῆς Ἄννας Λαμπρογεώργου, τῆς Χαρίκλειας Ντέμου καί τῆς Εὐαγγελίας Σπυροπούλου. 239
Περνοῦσαν τά χρόνια, ὅμως στό βάθος τῆς καρδιᾶς μου ἡ φλόγα γιά τήν ἱεραποστολική προσπάθεια πού γινόταν στήν Ἀφρική, ὅλο καί δυνάμωνε. Σ' αὐτό συνετέλεσε πάρα πολύ τό ὅτι ὁ Γέροντας τῶν νεανικῶν μου χρόνων, ὁ μακαριστός π. Χρυσόστομος, ἦταν αὐτός πού ἄνοιξε τόν δρόμο καί πέθανε τό 1972 στήν Ἀφρική. Τό 1986, κατόπιν ὑποδείξεων τοῦ π. Ἰγνατίου Μανδελίδη, ἀλληλογραφῶ μέ τό Κλιμάκιο τοῦ Κολουέζι. Γράφω στόν Ἱεραπόστολο παπα-Κοσμᾶ Γρηγοριάτη χωρίς νά τόν γνωρίζω. Ὁ παπα-Κοσμᾶς μοῦ ὑποδεικνύει τούς τρόπους, δηλαδή τήν σειρά πού πρέπει νά ἀκολουθήσω γιά τήν μετάβασή μου στήν Ἀφρική. Ἐν τῷ μεταξύ γνωρίζω τήν οἰκογένειά του στήν Θεσσαλονίκη. Τόν Ἰούλιο τοῦ 1987, ὕστερα ἀπό πρόσκληση τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Κεντρώας Ἀφρικῆς Τιμοθέου, κάνω τό πρῶτο βῆμα στό Κολουέζι τοῦ Ζαΐρ. Μεγά240
Ἡ Μητέρα Θεανώ μέ τήν μοναχή Νεκταρία στό Ἱεραποστολικό Κέντρο τοῦ Κολουέζι
λη εὔνοια καί ἐμπειρία νά συνεργασθῶ μέ τόν ἀείμνηστο παπα-Κοσμᾶ καί νά πάρω μία γεύση τοῦ τόπου καί τοῦ τρόπου τῆς ἱεραποστολικῆς προσπάθειας. Μετά τόν αἰφνίδιο θάνατο τοῦ παπα-Κοσμᾶ, βρίσκομαι καί πάλι στό Κολουέζι καί βοηθῶ πιό οὐσιαστικά τόν ἀντικαταστάτη του, τόν π. Μελέτιο Γρηγοριάτη. Τό 1990 μέ τήν λήξη τῆς σχολικῆς χρονιᾶς κλείνει καί ἡ Μαθητική Στέγη καί τόν Ἰούλιο μαζί μέ τήν Ἀγγελική Χατζηχρήστου καί τήν κυρία Εὐτέρπη Ἠλία κατεβαίνουμε καί πάλι μέ πολλή διάθεση στήν Ἱεραποστολή. Ἡ εὐλογημένη διακονία μου, «τά πάντα τοῖς πᾶσι»: Ἐπισκέψεις στό νοσοκομεῖο, στίς φυλακές καί σέ σπίτια ἐμπερίστατων χριστιανῶν μας. Οἰκοδέσποινα τοῦ ἱεραποστολικοῦ κέντρου, διανομή τροφίμων σέ ἐνδεεῖς καί πρωινό στά παιδιά τῶν Σχολείων μας. Ἐπίβλεψη ἀποθηκῶν, κουζίνας, καθαριότητας ἐσωτερικῶν καί ἐξωτερικῶν χώρων κ.λπ. Κατηχητικά μαθήματα, διδασκαλία στά σεμινάρια τῶν Ἱερέων καί κατηχητῶν, συμμετοχή στίς ἐξορμήσεις στήν ὕπαιθρο καί προετοι-
Στήν Ἐξόδιο Ἀκολουθία χοροστάτησε ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Κατάνγκας κ. Μελέτιος πλαισιούμενος ἀπό Ἱερεῖς καί Διακόνους τῆς Ἱ. Μητροπόλεως.
μασίες γιά τίς βαπτίσεις. Γράφω ἐπιστολές σέ φίλους νά μᾶς ἐνισχύσουν καί ἄρθρα μέ ἱεραποστολικά νέα πρός δημοσίευση. Παράλληλα μέ τίς εὐλογίες ἔχουμε καί δοκιμασίες. Στίς 7-111990, ἐπιστρέφοντας ἀπό Λικάσι πρός Κολουέζι ἀπό μία ἐξόρμηση, ὁ π. Μελέτιος, ἡ ἀδελφή Ξένη κι ἐγώ, μᾶς συμβαίνει ἀτύχημα. Τουμπάρει τό ἁμάξι καί τραυματίζομαι ἀρκετά σοβαρά. Ὡς ἐκ θαύματος περνᾶ ἐκείνη τήν ὥρα ἕνα φορτηγό καί ἀμέσως μέ μεταφέρουν στό Νοσοκομεῖο τοῦ Λικάσι. Ἐν συνεχείᾳ, ἐπί ἕνα μήνα σχεδόν μέ ταλαιπωρεῖ ἡ μαλάρια. Ἐπιστρέφω στήν Ἑλλάδα γιά ξεκούραση τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1991 μέ τόν π. Δαμασκηνό Γρηγοριάτη, συνεργάτη. Μεσολαβοῦν τά θλιβερά γεγονότα στό Ζαΐρ, ἰδίως στήν περιοχή Σάμπα, ἐμφύλιος, σκοτωμοί, λεηλασίες κ.λπ.
*
*
*
*
*
Τό "ὕστατο'' χαῖρε στήν Μητέρα Θεανώ Μέσα σέ κλίμα συγκίνησης, σύσσωμος ὁ Κλῆρος καί ὁ λαός τοῦ Κολουέζι, ἀποχαιρετήσαμε γιά τήν αἰωνιότητα τήν γυναίκα πού ἔγινε σύμβολο θυσίας, ἀγάπης καί προσφορᾶς στούς Κονγκολέζους ἀδελφούς μας, τήν Μητέρα Θεανώ Μουσδελεκίδου. Τήν Παρασκευή 6 Μαρτίου 2020, στίς 10:30 π.μ., στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Νικολάου στό Κολουέζι, τελέστηκε ἡ Ἐξόδιος Ἀκολουθία. Χοροστάτησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κατάνγκα κ. Μελέτιος, πλαισιούμενος ἀπό τόν Πρωτοσύγκελλο Ἀρχιμ. Κοσμᾶ Θασίτη, τόν Καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων Ἀποστόλων Τσαμπούλας π. Βαρνάβα Γρηγοριάτη, τόν Προϊστάμενο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ 241
Οἱ μοναχές τῆς Ἱ. Μονῆς Ἁγίου Νεκταρίου καί οἱ «μάμες» μεταφέρουν τό σκήνωμα τῆς Μητέρας Θεανῶς στήν τελευταία της κατοικία.
Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Λουμπουμπάσι π. Ἀμβρόσιο Διαμαντίδη, καθώς καί ἀπό Ἱερεῖς καί Διακόνους τῆς Ἱ. Μητροπόλεως. Ἡ συγκίνηση καί ἡ χαρά συγχρόνως ἦταν ζωγραφισμένη στά πρόσωπα ὅλων. Ἔβλεπες ἕνα πλῆθος, τό ὁποῖο εὐεργετήθηκε πολύπλευρα ἀπό τήν μακαριστή Μητέρα Θεανώ, νά συμμετέχει μέ ἀπεριόριστο σεβασμό καί ἀγάπη ἐκείνη τήν στιγμή. Μία σιωπηλή κραυγή ἐπικρατοῦσε ἐκεῖνες τίς ὧρες τῆς χαρμολύπης. Ἡ σκέψη, αὐτομάτως, σέ ὁδηγοῦσε στό παρελθόν καί στό παρόν. Στό παρελθόν, γιατί ταξίδευε τό μυαλό στά μέρη πού περπάτησε, πού ἅπλωσε τό χέρι της σέ ἀνήμπορους ἀνθρώπους, πού ἀγκάλιασε ὀρφανά καί κατατρεγμένα παιδιά, πού ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά της στούς ἐλαχίστους ἀδελφούς 242
μας, τούς φυλακισμένους, δίνοντας ἕνα κομμάτι ψωμί καί ἕνα χαμόγελο ἐλπίδας καί ἐπιστροφῆς στήν ἀληθινή ζωή, πού ἔγινε συνεργάτης καί συνοδοιπόρος τοῦ Εὐαγγελίου καί τῆς ἀγάπης τοῦ μακαριστοῦ Ἱεραποστόλου παπα-Κοσμᾶ Γρηγοριάτη καί τοῦ Σεβασμιωτάτου κ. Μελετίου. Καί στό παρόν, διότι ἔβλεπες γιά τελευταία φορά τόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἔδωσε ὑλικούς καί πνευματικούς θησαυρούς καί κερδίζει τώρα τούς οὐράνιους θησαυρούς. Παρευρέθηκαν καί τά παιδιά τῶν Σχολείων τῆς Ἱεραποστολῆς, πού μέ τήν παρουσία τους ἐξέφραζαν κι αὐτά τήν εὐγνωμοσύνη τους πρός τό πρόσωπο τῆς Μητέρας Θεανῶς γι’ αὐτά πού προσέφερε στήν παιδεία. Σημαντική, θά λέγαμε, ἦταν ἡ παρουσία τοῦ Ὑπουργοῦ Δημοσίων
Τά παιδιά τοῦ Οἰκοτροφείου ἔψελναν τό " Ἅγιος ὁ Θεός" καί οἱ «μάμες» τραγουδοῦσαν χριστιανικά τοπικά τραγούδια.
Ἔργων κ. Μwangal Mbangu καί τοῦ Διευθυντοῦ τῶν Φυλακῶν Κολουέζι κ. Tshikandji, λόγῳ τῆς συνεργασίας πού εἶχε ὅλα αὐτά τά χρόνια, ἰδιαιτέρως μέ τόν Διευθυντή τῶν Φυλακῶν. Πρίν ἀπό τό τέλος τῆς Ἐξοδίου Ἀκολουθίας, ὁ Σεβασμιώτατος ἀναφέρθηκε στήν προσωπικότητά της, τονίζοντας: «Ἡ Μητέρα Θεανώ ζοῦσε γιά τόν Χριστό καί γιά τούς ἀδελφούς της. Μοίρασε τήν περιουσία πού ἄφησε ὁ σύζυγός της καί μετά τόν θάνατό του ἀφιέρωσε ὁλοκληρωτικά τόν ἑαυτό της στήν ὑπηρεσία τοῦ Εὐαγγελίου. Προτίμησε τόν Χριστό καί ὄχι τόν χρυσό. Πρίν ξεκινήσει γιά τήν Ἐξωτερική Ἱεραποστολή, γνώρισε τόν μακαριστό Ἱεραπόστολο παπα-Κοσμᾶ Γρηγοριάτη. Τόν συμβουλεύτηκε, τόν ἀκολούθησε
καί ἀπό ἐκείνη τήν στιγμή ἄνοιξε καί ὁ παράδεισός της». Συνεχίζοντας ὁ Σεβασμιώτατος, τόνισε σέ ἄλλο σημεῖο: «Ἦταν πρώτη στήν Ἐκκλησία. Πρώτη στούς φυλακισμένους. Ἐπισκεπτόταν προβληματικές οἰκογένειες. Φρόντιζε γιά τούς Ἱεραποστόλους. Μᾶς εἶχε σάν παιδιά της. Μᾶς περίμενε μεσάνυχτα νά φθάσουμε μετά ἀπό ἕνα κοπιαστικό ταξίδι. Τά χέρια της ἦταν πάντα γεμάτα μέ δῶρα ἀγάπης. Τήν τελευταία ἡμέρα τήν ἐπισκέφθηκα στό Νοσοκομεῖο τῆς Ἱεραποστολῆς "Ἅγιοι Ἀνάργυροι". Δέν καταλάβαινε πολλά. Ὅμως, μετά τήν εὐχή πού τῆς διάβασα, γύρισε, μέ κοίταξε, μοῦ χαμογέλασε καί ἄρχισε νά τραγουδάει τό τραγούδι "Μακεδονία ξακουστή". Ὅταν ἔφυγα ἀπό τό Νοσοκομεῖο, εἶπε 243
Κλῆρος καί λαός σχημάτισαν μία μεγάλη πομπή ἑνός χιλιομέτρου.
στίς μοναχές ὅτι εἶδε τήν Παναγία καί τῆς εἶπε ὅτι εἶναι ἕτοιμες οἱ βαλίτσες γιά νά φύγει. "Θέλω νά μέ βοηθήσετε νά φθάσω στόν προορισμό μου" εἶπε». Κλείνοντας ὁ Σεβασμιώτατος τόν λόγο του, τόνισε: «Μητέρα Θεανώ, ἔφυγες μέ πολλές εὐλογίες. Ἀγκάλιαζες τούς Ἱερεῖς, ἀλλά ἰδιαιτέρως τά παιδιά. Μοίρασες ὅλα τά ὑπάρχοντά σου, δέν κράτησες τίποτα γιά τόν ἑαυτό σου. Τούτη τήν στιγμή, θά ἤθελα νά σοῦ ζητήσω συγγνώμη, ἐάν κάποιες στιγμές σέ πίκρανα καί σέ στενοχώρησα. Γι’ αὐτό καί βάζω μία μετάνοια μπροστά στό σκήνωμά σου. Καί θερμῶς σέ παρακαλῶ, ἄν βρεῖς παρρησία στόν Θεό, προσευχήσου καί γιά μᾶς, γιά τήν Ἱεραποστολή, γιά τά παιδιά τῆς Ἱεραποστολῆς καί γιά τούς χριστιανούς. Σέ εὐχα244
ριστοῦμε γιά ὅ,τι ἔκανες γιά μᾶς. Ποτέ δέν θά σέ ξεχάσουμε. Αἰωνία σου ἡ μνήμη!». Ἔπειτα, ἔλαβε τόν λόγο ὁ Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος π. Θεόφιλος Κatang, ὁ ὁποῖος ἀνέγνωσε τό βιογραφικό τῆς Μητέρας Θεανῶς καί ἀναφέρθηκε στό ἔργο πού ἀνέπτυξε στήν Ἱερά Μητρόπολη Κατάνγκας καί στά πρόσωπα μέ τά ὁποῖα συνεργάστηκε. Στό τέλος τῆς Ἀκολουθίας πέρασαν ὅλοι, Κλῆρος καί λαός, καί μέ δάκρυα στά μάτια ἀσπάστηκαν γιά τελευταία φορά τό σκήνωμά της. Βγαίνοντας ἀπό τόν Ναό, μέ προεξάρχοντα τόν Σεβασμιώτατο καί μία μεγάλη πομπή ἑνός χιλιομέτρου πού ἀκολουθοῦσε, κατευθυνθήκαμε στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Νεκταρίου γιά νά γίνει ἡ ταφή. Κατά
τήν διαδρομή, τά συναισθήματα ὅλων μας ἦταν κυρίως χαρᾶς καί ὄχι λύπης. Ὁδηγούσαμε τήν Μητέρα Θεανώ στήν τελευταία της κατοικία. Τά παιδιά τοῦ Οἰκοτροφείου ἔψελναν τό "Ἅγιος ὁ Θεός"καί οἱ γυναῖκες, οἱ «μάμες» ὅπως χαρακτηρίζονται ἐδῶ, τραγουδοῦσαν χριστιανικά τοπικά τραγούδια, ἀπό αὐτά πού τραγουδοῦσαν μαζί μέ τήν Μητέρα Θεανώ ὅλα αὐτά τά χρόνια. Πρίν φθάσει ἡ πομπή στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Νεκταρίου, σταμάτησε μπροστά στήν εἴσοδο τοῦ Νοσοκομείου, στό ὁποῖο νοσηλευόταν ἐπί πέντε μῆνες, καί ὁ Σεβασμιώτατος ἔκανε δέηση ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς της. Συνεχίσαμε καί μπήκαμε στήν Ἱερά Μονή, ὅπου μετά τήν τέλεση τρισάγιου ἀπό τόν Σεβασμιώτατο ἐναποθέσαμε τό σκήνωμά της στόν τάφο. Πλέον, τό σῶμα της ἀναπαύεται ἀπό τούς κόπους καί τά βάσανα. Ἀφιέρωσε τόν ἑαυτό της γιά τριάντα τρία ὁλόκληρα χρόνια στήν ὑπηρεσία τοῦ Εὐαγγελίου καί τοῦ ἀνθρώπου. Ἄς εἶναι αἰωνία της ἡ μνήμη. Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
ἔζησα σέ μία «φιλόξενη καί ζεστή φωλιά», κοντά στήν Μαθητική Στέγη «Μιχαήλ Ἀρχάγγελος» στήν Ἔδεσσα. Ἦταν μία φωλιά-στέγη, πού ἡ καρδιά τῆς Μητέρας Θεανῶς, ἡ γεμάτη ἀγάπη, δημιούργησε στό σπίτι της μία πνευματική οἰκογένεια. Ἡ Μητέρα Θεανώ ξεκίνησε τήν λειτουργία τῆς Μαθητικῆς Στέγης μέ τίς εὐλογίες τοῦ τότε Μητροπολίτου κυροῦ Καλλινίκου. Τό σπίτι της ἦταν μεγάλο. Στόν ἐπάνω ὄροφο κατοικοῦσε ἡ ἴδια καί στόν κάτω ὄροφο φιλοξενοῦνταν οἱ «κόρες» της, οἱ «θυγατέρες» της, ὅπως τῆς ἄρεσε νά τίς ὀνομάζει. Τήν σχολική χρονιά 1981-1982 φιλοξενοῦνταν στήν Στέγη δώδεκα κορίτσια καί λίγο περισσότερα τήν ἑπόμενη μαθητική χρονιά. Χαρούμενοι, ἄνετοι, φωτεινοί οἱ χῶροι τῶν ὑπνοδωματίων τῶν κοριτσιῶν, πολύ μεγάλη κουζίνα μέ πλήρη τόν ἀπαραίτητο ἐξοπλισμό, ἀναγνωστήριο, προσευχητάρι… Ἕνα ὄμορφο νοικοκυρεμένο «μαθητικό» σπιτικό. "Ρούφηξα" κι ἐγώ αὐτήν τήν θαλπωρή τῆς μαθητικῆς στέγης… Ἔμενα σέ ἕνα ἀπό τά εὐρύχωρα δωμάτια τοῦ σπιτιοῦ τῆς Μητέρας Θεανῶς, στόν ἐπάνω * * * * ** * * * * Ἀναμνήσεις ἀπό τήν Μαθητική ὄροφο, καί μάλιστα προστέθηκε Στέγη «Μιχαήλ Ἀρχάγγελος» στήν συντροφιά μας καί φίλη φιλόλογος ἀπό τά Τρίκαλα, ἡ Ἄννα Στά πρῶτα ἐπαγγελματικά Λαμπρογεώργου, πού ὑπηρετούμου βήματα μέ ἀξίωσε ὁ Θεός καί σαμε στό ἴδιο σχολεῖο, στό ὁποῖο 245
φοιτοῦσαν καί πολλές ἀπό τίς κόρες τῆς Μητέρας Θεανῶς. "Ρουφήξαμε" τήν ἀνεξάντλητη ἀγάπη της. Δέν νοιαζόταν μόνο γιά τό ψώνισμα τῶν ἀπαραίτητων γιά τό μαγείρεμα ὑλικῶν καί τό μαγείρεμα τῶν πεντανόστιμων φαγητῶν, τίς σαλάτες, τά γλυκά καί τά καθημερινά γεύματα τῶν κοριτσιῶν της, ἀλλά νοιαζόταν καί γιά τήν πορεία καί τήν πρόοδό τους, τόσο γιά τά μαθήματά τους, ὅσο καί γιά τήν πνευματική τους πορεία, τήν ὑγεία τους, τά τυχόν προβλήματα πού ἀντιμετώπιζαν… Συχνές ἦταν καί οἱ ἐπικοινωνίες της μέ τίς οἰκογένειες τῶν κοριτσιῶν. Μία μάνα χαμογελαστή, ἀεικίνητη, εὐγενική, μέ μάτια πού τά ἔβλεπε ὅλα καί τά ἔνιωθε ὅλα. Καθώς ζοῦσα σέ αὐτό τό σπίτι, συμμετεῖχα ἀπό μικρή ἀπόσταση στήν ζωή του. Χαιρόμασταν τήν βραδινή προσευχή (τό Ἀπόδειπνο), τίς συνάξεις μας μέ τά νεανικά χριστιανικά τραγούδια, καθώς καί κάποιες ἐξορμήσεις μας. Ζούσαμε μαζί τίς συναντήσεις πού γίνονταν κάθε ἑβδομάδα ἀπό τήν μακαριστή πλέον Γερόντισσα Φωτεινή (κατά κόσμον Χαρούλα Ντέμου), τήν μετέπειτα Καθηγουμένη τῆς Ἱ. Μονῆς Γενεθλίου Θεοτόκου Πελαγίας στό Ἀκραίφνιο, πού καθηγήτρια θεολόγος τότε ἐρχόταν στήν Μαθητική Στέγη καί συζητοῦσε 246
μέ τά κορίτσια γιά κάποιο θεολογικό θέμα. Ἡ Μητέρα Θεανώ ἦταν ἀεικίνητη. Θαρρεῖς πώς καθόταν πάνω σέ ἐλατήρια πού τήν ἐμπόδιζαν ἀπό τήν ἀδράνεια. Ἦταν συνεχῶς ἐν δράσει. Εἶχε πάντοτε πρόγραμμα, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο πορευόταν. Θυμᾶμαι ὅτι καί τόν ἀπογευματινό μας καφέ (πού θά τόν ὀνόμαζα καφέ συνεργασίας), δέν τόν μάκρυνε περισσότερο ἀπό 15-20 λεπτά τῆς ὥρας. Ἐκείνη τήν ὥρα τήν ἔβρισκα διαθέσιμη γιά νά ζητήσω τίς συμβουλές της γιά θέματα πού προέκυπταν στό σχολεῖο ἀπό τούς μαθητές μου (παιδιά Λυκείου), ἄπειρη τότε ἐγώ μέ πλούσια ὅμως τήν πείρα τῆς Μητέρας Θεανῶς. Βιαζόταν διότι ἔπρεπε ἤ νά ἐπισκεφθεῖ καί νά ἐξυπηρετήσει τίς ἡλικιωμένες καί ἀνήμπορες πολλές φορές γειτόνισσες ἤ νά ἐπικοινωνήσει καί νά ἐπισκεφθεῖ τά ἀδέλφια της ἤ τά ἀνίψια της… Ζοῦσε μέ τούς ὁρίζοντες τῆς ψυχῆς της ἀνοικτούς. Μέσα της ἠχοῦσε ἡ φωνή τῶν πνευματικῶν της πατέρων τῶν νεανικῶν της χρόνων, τοῦ πατρός Χρυσοστόμου Παπασαραντόπουλου καί τοῦ πατρός Χαρίτωνος Πνευματικάκη: «Νά γίνετε Ἱεραπόστολοι». Καί καθώς ὁ πατήρ Χαρίτωνας, πού διαδέχθηκε στήν ἱεραποστολική του πορεία τόν πατέρα Χρυσόστομο μετά τήν κοίμησή του, βρισκόταν στήν
Ἡ φροντίδα της γιά τό καντηλάκι στόν τάφο τοῦ παπα-Κοσμᾶ ἦταν καθημερινή.
Κανάνγκα τῆς Ἀφρικῆς, κάτι τήν τραβοῦσε πρός τά ἐκεῖ. Θυμᾶμαι ἐκεῖνες τίς χρονιές ἀποφάσισε καί πῆρε δίπλωμα ὁδήγησης, μέ τήν διευκρίνισή της ὅτι τά πάντα χρειάζονται στήν Ἱεραποστολή… Μάθαινε γαλλικά. Προσανατολιζόταν πρός τό κράτος τοῦ Ζαΐρ (Κονγκό), ὅπου ὡς παλιά βελγική ἀποικία μιλοῦσαν τήν γαλλική γλώσσα. Δέν ἔδινα ἰδιαίτερη σημασία σέ ὅλα αὐτά, νόμιζα ὅτι ἦταν ἁπλά μία λαχτάρα… Καί ὅταν ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, τό 1987, βρίσκεται στό Κολουέζι γιά μερικούς μῆνες, ζώντας τήν ἐκπλήρωση τοῦ ὀνείρου της, κοντά στόν Ἱεραπόστολο πατέρα Κοσμᾶ Γρηγοριάτη.
Ἡ Μητέρα Θεανώ ἦταν μία μάνα μέ ἀνοικτή τήν ἀγκαλιά της. Μία μάνα πού ἀπό παιδούλα ἀγάπησε τόν Θεό καί τίς εἰκόνες Του, τούς ἀνθρώπους, καί δαπανήθηκε, δόθηκε γι' Αὐτόν. Ξενιτεύτηκε γι' Αὐτόν ἀπό ἀγάπη γιά τήν Σταυρωμένη Ἀγάπη. «Γιά σένα, Χριστέ μου», τό ἔλεγε καί τό ζοῦσε, ξεπερνώντας πολλές φορές καί αὐτά τά ὅρια τῆς ἀντοχῆς της. «Γιά σένα, Χριστέ μου». Μητέρα Θεανώ, εὐχόμαστε, τώρα πού βρίσκεσαι κοντά στόν Νυμφίο τῆς ψυχῆς, νά εὐφραίνεσαι αἰώνια, νά μᾶς θυμᾶσαι καί νά εὔχεσαι γιά τίς κόρες σου, γιά τούς Ζαϊρινούς ἀδελφούς μας, γιά τούς Ἱεραποστόλους καί γιά ὅλους μας. Ἄς εἶναι ἡ μνήμη σου αἰωνία.
"
Μία ἀπό τίς μεγάλες σου θυγατέρες, Ἀγγελική Χατζηχρήστου Σέρρες 247
"
248