Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός Δ' τρίμηνο 2018

ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ἀρ. τεύχ. 115 • Δ΄ Τρίμηνο 2018

o

Αιτωλός

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ὁ Ἱεραπόστολος τοῦ Κονγκό

π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης

Περιοδικό Ὀρθοδόξου Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς

449

«ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ»

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ἔτος ΚΘ΄ - Ἀρ. τεύχ. 115 Ὀκτώβριος - Δεκέμβριος 2018

Περιεχόμενα 451 30 χρόνια ἀπό τό μαρτυρικό τέλος τοῦ Ἱεραποστόλου π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτη 453 Βιογραφικά στοιχεῖα 458 Τό μαρτυρικό τέλος τοῦ π. Κοσμᾶ 461 † Παπα-Κοσμᾶς Γρηγοριάτης (1942 - 1989) 465 Ὁ Ἅγιος Παΐσιος καί ὁ παπα-Κοσμᾶς

Διεύθυνση: Ἱεραποστολικός Σύνδεσμος «Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» Ὁδός Λαγκαδᾶ 190, Τ.Κ. 564 36 Σταυρούπολη Θεσσαλονίκη - Greece Ἀναγν. Σωματεῖο. Ἀπόφ. Πρωτοδ. Θεσ/νίκης, Ἀρ. 684/1990, Κωδικός 2406 Ἐκδότης: Τά μέλη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου Ἀσλανίδης Δημήτριος Πρόεδρος Κατσαρός Κωνσταντίνος Ἀντιπρόεδρος

477 Ἐπιστολές

Παπαναστασίου Ἰωάννης Γεν. Γραμματέας

496 Κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις

Κωνσταντινίδης Δημήτριος Ταμίας

501 Θαυμαστά σημεῖα καί ἀναφορές γιά τόν παπα-Κοσμᾶ 503 Βιβλιοπαρουσίαση Μπορεῖτε νά καταθέτετε τήν βοήθειά σας σέ ἕναν ἀπό τούς τρεῖς τραπεζικούς λογαριασμούς καί νά μᾶς ἐνημερώνετε τηλεφωνικά, γιά νά μήν μπαίνετε στήν διαδικασία ἀποστολῆς τοῦ καταθετηρίου τῆς Τραπέζης. Ἄμεσα θά σᾶς ἀποστέλλουμε τήν ἀπόδειξη τοῦ Ἱ. Συνδέσμου.

1. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 235/296004-49 ΙΒΑΝ: GR9401102350000023529600449 SWIFT (BIC): ETHNGRAA

2. ALPHA BANK 479-002101-029168 ΙΒΑΝ: GR3401404790479002101029168

3. ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 5231-013724-415 ΙΒΑΝ: GR5001722310005231013724415

Ὁ διαδικτυακός μας τόπος εἶναι:

www.ierap ostolos.gr

Τό450e-mail μας εἶναι: iersy n@iersy n.gr

Μπαρέκας Βασίλειος Α΄ Μέλος Ἰωαννίδης Κλεόβουλος B΄ Μέλος Δημούδης Ἀριστείδης Γ΄ Μέλος

Ὧρες Γραφείου: 8.30 π.μ. - 8.00 μ.μ. Τηλέφωνα ἐπικοινωνίας:

2310 606920, 602602 FAX 2310 606920

Τό περιοδικό ΑΠΟΣΤΕΛΛΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΔΩΡΕΑΝ Στοιχειοθεσία, ἐνθέσεις, ἀποχρωματισμοί, ἐκτύπωση, βιβλιοδεσία: I & C Ἀνώνυμη Φαρμακευτική & Ἐκτυπωτική Ἑταιρεία CHROMOTYP τηλ. 2310 951620 Κόστος τεύχους: 1,50 εὐρώ

30

χρόνια ἀπό τό μαρτυρικό τέλος τοῦ Ἱεραποστόλου

π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτη

Πατέρες καί ἀδελφοί, Στίς 27 Ἰανουαρίου 1989 ἔδυσε γι᾿ αὐτήν τήν ζωή, γιά νά ἀνατείλει στήν αἰωνιότητα, ὁ ἀκούραστος ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου, φωτιστής καί πνευματικός ἀναμορφωτής τοῦ λαοῦ τοῦ Ζαΐρ (σημερινό Κονγκό) μακαριστός π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης. Μετά ἀπό δώδεκα συναπτά ἔτη θυσιαστικῆς ἱεραποστολικῆς διακονίας στούς «καθημένους ἐν σκότει καί σκιᾷ θανάτου» (Ψαλ. 106,10) ἰθαγενεῖς ἀδελφούς μας στήν καρδιά τῆς Ἀφρικῆς, ἔχοντας διανύσει χιλιάδες χιλιόμετρα «εὐαγγελιζόμενος Χριστόν» (πρβλ. Πράξ. 5,42), κατηχώντας, βαπτίζοντας, ἀναβιβάζοντας «εἰς εἶδος καί κάλλος» τούς ταλανισμένους ἀπό τήν λατρεία τῶν εἰδώλων γηγενεῖς, ἀφοῦ ἀνήγειρε καί ἵδρυσε

Ἱερούς Ναούς, ἱεραποστολικό κέντρο, σχολεῖα, οἰκοτροφεῖα, ἰατρεῖο καί φάρμα, ἀγαπήθηκε ὅσο λίγοι Ἱεραπόστολοι ἀπό τόν λαό πού μέ ζέση ἀγάπησε, ἦλθε ἡ ὥρα τῆς ἄνω κλήσεως. «Τελειωθείς ἐν ὀλίγῳ ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς» (Σοφ. Σολ. 4,13). Ὁ Κύριος τῆς Δόξης, γιά τόν ὁποῖο «ἠνάλωσεν ἑαυτόν» ὁ παπα-Κοσμᾶς, τόν κάλεσε στήν θριαμβεύουσα Ἐκκλησία, νά τόν ἀναπαύσει καί νά τόν καταστήσει πρεσβευτή καί μεσίτη γιά τήν ἑδραίωση καί κραταίωση τῶν ἀνά τήν οἰκουμένη ὀρθοδόξων ἱεραποστολικῶν ἐπάλξεων. Σέ αὐτοκινητιστικό δυστύχημα παραδίδει τό πνεῦμα του, λαβωμένος ἄγγελος στήν μαύρη γῆ. Οἱ γηγενεῖς ἀπαρηγόρητα θρηνοῦν γιά τήν 451

φυγή τοῦ “πατέρα” τους. Ζητοῦν τό σκήνωμά του νά μείνει κοντά τους, παρηγοριά στούς στεναγμούς, ἄγκυρα ἐλπίδας, στύλος φωτεινός τῆς Ὀρθοδοξίας στήν δίνη τῆς εἰδωλομανίας, ἔνδροση ὄαση στήν καυτή ἤπειρο. Τό σῶμα του βρίσκει κατοικητήριο ἄχρι τῆς κοινῆς Ἀναστάσεως πίσω ἀπό τόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στήν ἕδρα τῆς Ἱεραποστολῆς στό Κολουέζι τοῦ Κονγκό. Συγκλονισμένοι καί παρακινημένοι ἀπό τήν ἀδόκητη φυγή τοῦ μάρτυρα Ἱεραποστόλου, κληρικοί καί λαϊκοί ἀπό τήν Ἑλλάδα καί τήν Ὁμογένεια ἀφυπνίζονται καί ἀγκαλιάζουν τήν Ἱεραποστολή. Μιμούμενοι τήν ἀνιδιοτέλεια καί τήν αὐταπάρνηση τοῦ προτύπου τους, κάποιοι τίθενται ἐπικεφαλῆς Ἱεραποστολικῶν Κλιμακίων καί οἱ πολλοί ἀναλαμβάνουν ἐφ᾿ ὅρου ζωῆς νά αἱμοδοτοῦν ἀπό τά μετόπισθεν ἀκατάπαυστα τά ἱεραποστολικά μετερίζια. Ἡ θυσία τοῦ παπα-Κοσμᾶ δικαιώνεται. Ἡ πρόρρησή του ὅτι, γιά νά θεριέψει τό δέντρο τῆς Ἱεραποστολῆς στήν ἀφρικανική γῆ, χρειάζεται νά ποτιστεῖ μέ αἷμα μαρτύρων, ἐπαληθεύεται μέ τό ἁγιαστικό του τέλος. Τόν Ἰανουάριο τοῦ 2019 συμπληρώνονται τριάντα χρόνια ἀπό τήν εἰς Κύριον ἐκδημία τοῦ φλογεροῦ Ἱεραποστόλου. Ἀποτί452

οντας φόρο μνήμης καί τιμῆς στόν πνευματικό ἱδρυτή τοῦ Ἱεραποστολικοῦ μας Συνδέσμου, τό Διοικητικό Συμβούλιο ἀποφασίσαμε τήν ἔκδοση τοῦ παρόντος ἀφιερωματικοῦ τεύχους τοῦ περιοδικοῦ μας. Διατηροῦμε βεβαία τήν πίστη ὅτι ἡ ὅποια κατά Θεόν πρόοδος καί εὐόδωση τοῦ ἔργου τοῦ Συνδέσμου μας ὀφείλεται στήν θυσία καί τήν πνευματική παρακαταθήκη τοῦ π. Κοσμᾶ καί στίς μεσιτεῖες του ἀπό τόν Οὐρανό. Στό ἐν λόγῳ τεῦχος παρατίθενται ἐν συντομίᾳ ἡ ζωή καί τό ἔργο τοῦ παπα-Κοσμᾶ, καθώς καί τό μαρτυρικό του τέλος. Ἀναδημοσιεύονται ἀποσπάσματα ἀπό σχετικό ἀφιέρωμα τοῦ περιοδικοῦ «Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος» τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους. Ἐπίσης, ἀνατρέχοντας στό ἀρχεῖο τῆς ἀλληλογραφίας του, ἀντλήσαμε ἄγνωστες μέχρι σήμερα πτυχές ἀπό τήν ζωή του καί τήν σχέση του μέ τόν Ἅγιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη, τίς δοκιμασίες καί τίς πικρίες πού γεύθηκε σέ αὐτήν τήν ζωή, ἀλλά καί τά θαυμαστά σημεῖα πού καταγράφηκαν μετά τήν κοίμησή του. Τέλος, δημοσιεύονται ἐπιστολές, ἀφιερωμένες στά τριάντα χρόνια ἀπό τήν ἐκδημία τοῦ Ἱεραποστόλου, πού λάβαμε ἀπό τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς, τήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, ἀπό τίς Ἱερές Μη-

τροπόλεις τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου καί τοῦ ἐξωτερικοῦ καθώς καί ἀπό Ἱεραποστολικά Κλιμάκια. Ἐμπνεόμενοι ἀπό τήν μορφή τοῦ μεγάλου Ἱεραποστόλου καί τό μέγεθος τῆς θυσίας του, εὐχή καί προσδοκία μας εἶναι νά ἀναδεικνύονται καί ἐν τῷ παρόντι καί τῷ μέλλοντι διάδοχοι καί συνεχιστές τῆς μαρτυρίας του καί ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου στούς ἀνά τήν ὑφήλιο προσκαρτεροῦντες ἀδελφούς μας. Ἀποτελεῖ δέ χρέος ἱερό ὅλων μας, ἐνστερνιζόμενοι τό τοῦ Κυρίου «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη» (Ματθ. 28,19), νά ἐργαζόμεθα ἀκατάπαυστα διαδίδοντας

καί ἐνισχύοντας παντοιοτρόπως τόν εὐλογημένο αὐτόν Ἀμπελώνα τοῦ Κυρίου. Ἀντί ἐπιλόγου, ἀναπέμπουμε εὐλαβικά δέηση στόν Πανοικτίρμονα Κύριο καί Θεό μας, τόν ἀείμνηστο καί πεφιλημένο Ἱεραπόστολο τοῦ Κονγκό π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτη νά κατατάξει «ἐν σκηναῖς Δικαίων» καί νά συναριθμήσει «μετά Ἁγίων». Ἡ μνήμη του ἄς εἶναι αἰωνία! Ὁ Πρόεδρος τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου Δημήτριος Ἀσλανίδης

Βιογραφικά στοιχεῖα Παιδική ἡλικία Οἱ γονεῖς τοῦ πατρός Κοσμᾶ, Δημήτριος καί Δέσποινα Ἀσλανίδου, ἦταν πρόσφυγες ἀπό τήν Κερασούντα τοῦ Πόντου, ἐγκατεστημένοι στό χωριό Θεοδόσια τοῦ Κιλκίς ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 1920. Ὁ π. Κοσμᾶς γεννιέται στίς 16 Ἀπριλίου 1942, κατά τήν διάρκεια τῆς γερμανικῆς κατοχῆς, λαμβάνοντας τό ὄνομα τοῦ παπποῦ του «Ἰωάννης». Ὁ Ἰωάννης εἶναι τό πρῶτο ἀπό τά τέσσερα παιδιά τῆς οἰκογένειας. Τό 1947 ἡ οἰκογένεια Ἀσλανίδη μεταναστεύει στήν προ-

σφυγομάνα Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης καί ἐγκαθίσταται σέ μία πρόχειρη παράγκα, ὑπό συνθῆκες διαβίωσης πολύ δύσκολες. Ἀπό μικρός ὁ Ἰωάννης θά διακριθεῖ γιά τήν ἐξυπνάδα του καί τό πρακτικό του μυαλό. Κατά τήν ἡλικία τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου βοηθάει ἀποτελεσματικά τόν πατέρα του στό σιδηρουργεῖο, πού ἐκεῖνος διατηρεῖ καί ὅπου ἐργάζεται σκληρά. Ἡ ζωή τοῦ π. Κοσμᾶ στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας θά ἀρχίσει ἀπό νωρίς. Πηγαίνει στά Κατηχητικά 453

Σχολεῖα τῆς Ἐνορίας του καί στίς Χριστιανικές Μαθητικές Ὁμάδες τῆς Ἀδελφότητας Θεολόγων «Ζωή». Ἀπό δεκατεσσάρων ἐτῶν ἐγγράφεται καί παρακολουθεῖ τά μαθήματα τῆς «Χριστιανικῆς Ἕνωσης Ἐργαζόμενης Νεολαίας» (Χ.Ε.Ε.Ν.) καί ἐπίσης ἀναλαμβάνει εὐθύνες στά Κατηχητικά Σχολεῖα τῆς Ἐνορίας του. Ἐφηβική ἡλικία, σπουδές, δραστηριότητες ᾿Από τήν ἐφηβική του ἡλικία ὁ Ἰωάννης ἐργάζεται ὡς ἠλεκτρολόγος. Τελειώνοντας τήν Κατωτέρα Σχολή Ἠλεκτροτεχνιτῶν, ἐγγράφεται στήν νυχτερινή Τεχνική Σχολή τοῦ Εὐκλείδη ἀπ᾿ ὅπου, τρία χρόνια ἀργότερα, παίρνει τό δίπλωμα τοῦ ἐργοδη-

γοῦ ἠλεκτρολόγων. Στά ἑπόμενα χρόνια, προσλαμβάνεται ὡς ἔμμισθος ὑπάλληλος στήν Δ.Ε.Η., ὅπου θά δουλέψει σέ θέσεις ἐργασίας μέ μεγάλη ἐπικινδυνότητα. Τό 1960, σέ ἡλικία 18 χρονῶν, ὁ Γιάννης θά ξεκινήσει ἀλληλογραφία μέ τόν πρωτοπόρο Ἱεραπόστολο π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο, πού θά γίνει πραγματικά ὁ πνευματικός του ἐμπνευστής. Ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 1964 καί γιά τριάντα μῆνες ὑπηρετεῖ τήν θητεία του στό Πολεμικό Ναυτικό. Κατά τό ἴδιο διάστημα θά φοιτήσει στό Κρατικό Νυχτερινό Γυμνάσιο Πειραιῶς. Μετά τήν στρατιωτική του θητεία, ὁ Ἰωάννης γίνεται μέλος τῆς Ἀδελφότητας «Ὁ Σταυρός»,

Ὁ π. Κοσμᾶς ὡς λαϊκός ἐπιβλέποντας τήν ἀνέγερση Ἱεροῦ Ναοῦ 454

στήν Ἀθήνα. Τό 1967 ὁ π. Αὐγουστίνος γίνεται Μητροπολίτης Φλώρινας. Γιά ἐννιά περίπου χρόνια, μέχρι τήν ἀναχώρησή του γιά τήν Ἀφρική, ὁ Ἰωάννης πρόσφερε στήν Φλώρινα τίς τεχνικές του γνώσεις στήν κατασκευή Ἱ. Ναῶν, ἱδρυμάτων, ἑνός συνοικισμοῦ ἀθιγγάνων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν βαπτιστεῖ ὁμαδικά, καί τριῶν τουλάχιστον τεραστίων σταυρῶν, ἕνας ἐξ αὐτῶν ὕψους τριάντα μέτρων μέσα στήν πόλη τῆς Φλώρινας. Κατά τήν περίοδο 1974-1975, θά παρακολουθήσει σεμινάρια Κατηχητικῆς τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Τό ἴδιο ἔτος περνάει τίς ἐξετάσεις καί ἐγγράφεται στήν «Ριζάρειο» Ἀνωτέρα Ἐκκλησιαστική Σχολή τῆς Ἀθήνας, ὥστε νά ἐμβαθύνει καί στίς θεολογικές του σπουδές. Πρώτη ἱεραποστολική περίοδος στό Ζαΐρ Τό 1975 ὁ Ἰωάννης Ἀσλανίδης γνωρίζεται στήν Ἀθήνα μέ τόν ῾Ιεραπόστολο π. Ἀμφιλόχιο (πρώην Μητροπολίτη Νέας Ζηλανδίας καί νῦν Γάνου καί Χώρας). Τόν Αὔγουστο τοῦ 1975, φτάνει στό Κολουέζι τοῦ Ζαΐρ. Ἐδῶ, ὡς λαϊκός, ξεκινάει τήν πρώτη του ἱεραποστολική περίοδο. Ὁ π. Ἀμφιλόχιος θά ἀναθέσει

στόν Ἰωάννη τήν εὐθύνη τῆς κατασκευῆς Ἱ. Ναῶν σέ πόλεις καί χωριά γύρω ἀπό τό Κολουέζι, σέ μιά ἀκτίνα 800 χιλιομέτρων. Ὁ Γιάννης θά κάνει πράξη ἕναν πραγματικό ἆθλο. Σέ μιά περίοδο δεκατεσσάρων μηνῶν μέ ἀνύπαρκτα (τεχνικά ἤ μηχανικά) μέσα, μέ ὅλες τίς κατασκευές νά γίνονται μέ τά χέρια τῶν ἐργατῶν καί κυρίως χωρίς φορτηγά, μπετονιέρες, ὑδροφόρες κ.λπ., θά χτίσει συνολικά δέκα Ἱ. Ναούς στήν ἐπαρχία Σάμπα (Κατάνγκα). Κατά τήν διάρκεια τῆς πρώτης του αὐτῆς παραμονῆς στό Ζαΐρ, ὁ Γιάννης θά καταστρώσει πολλά σχέδια γιά τήν μελλοντική ἱεραποστολική του δραστηριότητα.

455

Ἡ εἰς διάκονον χειροτονία τοῦ π. Κοσμᾶ στήν Ἱ. Μονή Ὁσίου Γρηγορίου

Μοναχική κουρά, χειροτονία Τό 1977 ὁ Ἅγιος Παΐσιος προτείνει στήν Ἀδελφότητα τῆς ῾Ιερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους τόν Ἰωάννη γιά νά καρεῖ μοναχός. Ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς π. Γεώργιος Καψάνης τόν δέχεται καί τόν ᾿Ιούνιο τοῦ 1978, κατόπιν τῆς σχετικῆς προβλεπόμενης περιόδου ὡς δοκίμου, γίνεται ἡ μοναχική κουρά τοῦ Ἰωάννη. Στίς 15 Αὐγούστου 1978, ὁ μοναχός Κοσμᾶς χειροτονεῖται Διάκονος ἀπό τόν Μητροπολίτη Ροδοστόλου Χρυσόστομο καί τήν ἑπόμενη μέρα γίνεται ἡ χειροτονία του σέ Πρεσβύτερο. Ὁ π. Κοσμᾶς θά παραμείνει γιά σαράντα ἡμέρες 456

στό Μοναστήρι, μαθαίνοντας ὅλο τό τυπικό τῶν ἀκολουθιῶν. Στήν συνέχεια βγαίνει ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, ὥστε νά προετοιμαστεῖ γιά τήν ἀναχώρησή του γιά τό Ζαΐρ. Δεύτερη ἱεραποστολική περίοδος Στίς ἀρχές Νοεμβρίου τοῦ 1978, ὁ π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης ξαναβρίσκεται ὡς ἱερομόναχος πλέον στό Κολουέζι, ἀπ᾿ ὅπου εἶχε φύγει ὁ προηγούμενος Ἱεραπόστολος, π. Ἀμφιλόχιος. ῾Η ἐκκλησιαστική Ἀρχή ἔχει ἀλλάξει. Μητροπολίτης γίνεται ὁ μακαριστός Τιμόθεος Κοντομέρκος, ὑπό τήν καθοδήγηση τοῦ ὁποίου ὁ ῾Ιεραπόστολος θά θέσει σέ δράση ὅλα τά σχέδιά

του γιά τόν εὐαγγελισμό τῶν ψυχῶν τῶν Ἀφρικανῶν. Ἀπό τό 1979 ὥς τό 1989, στό ἱεραποστολικό πεδίο τοῦ Κολουέζι, δούλεψαν μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο ἀρκετοί ἄνθρωποι. Κατ᾿ ἀρχάς ὁ πατέρας τοῦ π. Κοσμᾶ, Δημήτριος Ἀσλανίδης, συνεισφέροντας μέ τίς τεχνικές του γνώσεις στήν δημιουργία τῆς φάρμας τῆς Ἱεραποστολῆς καί στόν ἀγροτικό τομέα. Ἀπό τόν Νοέμβριο τοῦ 1981, ὁ Ἀπόστολος Διαρεμές, πρώην μαθητής τοῦ π. Κοσμᾶ στά Κατηχητικά Σχολεῖα τῆς Ἀθήνας καί μετέπειτα μοναχός στήν Ἱ. Μονή Ὁσίου Γρηγορίου, μέ τό ὄνομα πλέον Κύριλλος Γρηγοριάτης. Οἱ λαϊκοί, Θάνος Τζότζος, ὀδοντίατρος, ὁ ναυτικός Βασίλης

Βερβέρης, καί ὁ ἐκ Θεσσαλονίκης μακαριστός Κώστας Φιλίππου. Ὅλοι αὐτοί θά ἐργαστοῦν γιά διάφορες χρονικές περιόδους καί μέ πνεῦμα αὐταπάρνησης. Τό 1985 φθάνει στό Ζαΐρ ἡ νοσηλεύτρια Παρασκευή Σαχᾶ, ἡ μετέπειτα μοναχή Ξένη. Τό 1987, φθάνει ἡ κυρία Θεανώ Μουσδελεκίδου, Ἱεραπόστολος στό Κονγκό ὥς σήμερα. Ἐκτενέστερα στοιχεῖα γιά τήν ζωή, τήν συγκλονιστική καθημερινότητα τοῦ μεγάλου αὐτοῦ σύγχρονου Ἱεραποστόλου καί γενικά γιά τό πνευματικό καί κοινωνικοανθρωπιστικό του ἔργο ἐμπεριέχονται στό βιβλίο «Τό Ἱεραποστολικό μου Ἡμερολόγιο», πού ἐκδόθηκε τό 2009 ἀπό τόν Ἱεραποστολικό μας Σύνδεσμο.

Ὁ π. Κοσμᾶς εὑρισκόμενος σέ περιοδεία 457

Τό μαρτυρικό τέλος τοῦ π. Κοσμᾶ Τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1988, ὁ π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης ἐπέστρεψε ἀπό τήν Ἑλλάδα στό Κολουέζι μέ νέες δυνάμεις καί ἐνθουσιασμό. Προετοίμαζε τήν κατασκευή καί ἵδρυση τοῦ Σχολείου τῆς Ἱεραποστολῆς. Τήν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων, 6 Ἰανουαρίου 1989, βάφτισε τριακόσιους πενήντα ἰθαγενεῖς στό Κολουέζι καί κατόπιν τέλεσε εἴκοσι δύο γάμους. Τίς τελευταῖες ἡμέρες τῆς ζωῆς του ὁ π. Κοσμᾶς ἐνεργοῦσε σάν νά γνώριζε ὅτι πλησιάζει τό τέλος του. Ζητοῦσε συνεχῶς συγχώρεση ἀπό ὅλους˙ τούς συνεργάτες του, τούς Ἱερεῖς, τούς πιστούς, ἄν ἀνθρωπίνως τούς εἶχε ποτέ πικράνει. Μιλοῦσε γιά τήν ταπείνωση. Ἔδινε ὁδηγίες σάν νά ἦταν νά φύγει. Τό ἀπόγευμα τῆς Παρασκευῆς 27 ᾿Ιανουαρίου 1989 ὁ π. Κοσμᾶς ἐπέστρεφε ἀπό τό Λουμπουμπάσι στό Κολουέζι, ὁδηγώντας τό τζίπ τῆς ῾Ιεραποστολῆς, μέ συνεπιβάτες τόν ἰθαγενή συνεργάτη του Μωυσή καί τόν Ἕλληνα Πρόξενο κ. Διονύσιο Κυβετό. Ἦταν μιά διαδρομή πού γνώριζε καλά. Κατά τίς 8:10 τό βράδυ καί ἐνῶ ἄκουγε στό κασετόφωνο τό Ὁρατόριο τοῦ Σ. Βερνάρδου «Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» καί ἔψελνε χαμηλόφωνα, εὑρισκόμενος στό 55ο χιλιόμετρο τοῦ δρόμου, 458

τό αὐτοκίνητο συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά μέ ἕνα φορτηγό τῶν τοπικῶν ὀρυχείων, τοῦ ὁποίου ἡ καρότσα προεξεῖχε. Ὁ π. Κοσμᾶς ἔχασε ἀμέσως τήν ζωή του, ἀφήνοντας ἕνα ἐλαφρύ ἐπιφώνημα, ἐνῶ οἱ δύο συνεπιβάτες του σώθηκαν. Τό αὐτοκίνητο, μετά ἀπό ἀνατροπή, ἔφυγε ἐκτός δρόμου. Κάποιοι ἰθαγενεῖς ἀπό τό παρακείμενο χωριό Σοφουμουάνγκο ἔτρεξαν, ἀπεγκλώβισαν τόν Ἕλληνα πρόξενο καί ἐναπέθεσαν τό σῶμα τοῦ π. Κοσμᾶ στήν ἄκρη τοῦ δρόμου. Ὅπως γράφτηκε: «Ἡ ὥρα ἦταν 8:10 τό βράδυ. Τό εὐλογημένο σῶμα του, πού δέν βρῆκε ἀνάπαυση καί ξεκούραση σ᾿ αὐτήν τήν ζωή, ἀναπαύεται τώρα πάνω στό γρασίδι. Τό αἷμα ἀπ᾿ τίς πληγές του συμπαρασύρεται ἀπ᾿ τήν βροχή, πού πέφτει τήν ὥρα ἐκείνη, καί ποτίζει τήν ἀφρικανική γῆ». Τό γεγονός πληροφορήθηκε πρῶτος ὁ Μητροπολίτης κυρός Τιμόθεος πού βρισκόταν στήν πρωτεύουσα τοῦ κράτους, στήν Κινσάσα. Λόγω ἔλλειψης μεταφορικῶν μέσων ἔφθασε στό Λουμπουμπάσι γιά νά κηδεύσει τόν π. Κοσμᾶ μετά ἀπό τρεῖς ἡμέρες. Στήν Ἑλλάδα τήν εἴδηση ἔδωσε τηλεφωνικῶς ἡ ἀδελφή Ξένη, συνεργάτιδα τοῦ π. Κοσμᾶ. Οἱ γονεῖς τοῦ π. Κοσμᾶ καί τά

ἀδέλφια του πληροφορήθηκαν τό γεγονός ἀπό τόν μακαριστό Καθηγούμενο τῆς Ἱ. Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου π. Γεώργιο, τό ξημέρωμα τῆς ἑπόμενης ἡμέρας. Ἐπί τρεῖς ἡμέρες ἡ σορός τοῦ π. Κοσμᾶ παρέμεινε σέ εἰδικό θάλαμο τοῦ νοσοκομείου, πού χρησιμοποιεῖται γιά τίς περιπτώσεις αὐτές. Ὅλοι πρόσεξαν ὅτι τό σῶμα του κατά θαυμαστό τρόπο δέν πάγωνε καί διαρκῶς ἔτρεχε αἷμα ἀπό τά τραύματά του μέχρι καί τήν ὥρα τῆς ταφῆς. Ὅπως γνωρίζουμε, τά σώματα τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων δέν παγώνουν, κατά παραχώρηση τῆς Παναγίας μας, ὅσες ὧρες κι ἄν

περάσουν. Ἡ πρώτη ἐξόδιος ἀκολουθία τελέστηκε τό πρωί τῆς 30ῆς Ἰανουαρίου στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου στό Λουμπουμπάσι, ἀπό τόν Μητροπολίτη. Παρόντες ἦταν ὅλοι οἱ Ἕλληνες, οἱ γηγενεῖς χριστιανοί μας καί ἄνθρωποι πού τόν γνώριζαν. Ἐπίσης, ἦλθαν καί ἐκπρόσωποι τῶν Ἀρχῶν, ὁ Νομάρχης, ὁ Στρατηγός καί ἄλλοι. Ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία ἀκούγονταν τά μοιρολόγια καί οἱ ἀλαλαγμοί τῶν γυναικῶν. Ἔκλαιγαν καί ἔλεγαν: «Χάσαμε τόν πατέρα μας. Χάσαμε τόν προστάτη μας». Τό μεσημέρι τῆς ἴδιας ἡμέρας

Στιγμιότυπο μετά τήν τέλεση τῆς ἐξοδίου ἀκολουθίας στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Γεωργίου Κολουέζι 459

μέ μικρό ἀεροσκάφος τό σκήνωμα τοῦ π. Κοσμᾶ μεταφέρθηκε στό Κολουέζι. Στόν Ἱ. Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, μέσα καί ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία, εἶχαν συγκεντρωθεῖ χιλιάδες ἀνθρώπων. Ὅταν ἔφθασε τό σκήνωμα τοῦ π. Κοσμᾶ, ὅλος ὁ κόσμος ξέσπασε σέ ἀλαλαγμούς καί ξεφωνητά. Δέν περιγράφονται μέ λόγια ἐκεῖνες οἱ στιγμές. Οἱ Ἕλληνες ἀπό τό Λουμπουμπάσι ἦλθαν μέ τά αὐτοκίνητά τους καί κάποιοι ἐπίσημοι μέ τό ἀεροπλάνο. Τά κορίτσια τοῦ Οἰκοτροφείου τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου τόν ἀποχαιρετοῦσαν μέ σπαραγμό καί ἀβάστακτο πόνο. Ὅταν τό σῶμα τοῦ π. Κοσμᾶ τοποθετοῦνταν στόν τάφο, τά κορίτσια στάθηκαν τριγύρω καί τόν ἀποχαιρετοῦσαν ρίχνοντας τά ἀτέλειωτα δάκρυά τους μέσα στόν τάφο. Ἔχασαν τόν μεγάλο πατέρα τους, πού τά περιμάζεψε, τά σπούδασε καί μεριμνοῦσε νά μήν τούς λείπει τίποτε. Τρεῖς μόνο μῆνες πρό τοῦ τραγικοῦ του θανάτου, ὁ π. Κοσμᾶς εἶχε ἐπαναλάβει στόν Γέροντα καί στούς μοναχούς τῆς Ἱ. Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου ὅτι «ὅποιος θέλει νά εἶναι Ἱεραπόστολος, πρέπει νά ἀφήσει τά κόκκαλά του στήν ἀφρικανική γῆ». Μέ καρτερικότητα καί ἀπαράμιλλο χριστιανικό ἦθος οἱ γονεῖς τοῦ π. Κοσμᾶ δέχθηκαν τό 460

συμβάν. Σέ ἄρθρο γιά τήν μνήμη τοῦ π. Κοσμᾶ, μεταφέρονται τά λόγια τῆς μητέρας του Δέσποινας Ἀσλανίδου: «Μόλις ἄκουσα τήν εἴδηση, ξαφνιάστηκα. Ἐκείνη τήν στιγμή μοῦ ἦρθε ἕνα ρῖγος... Πάγωσα! Ὁ πόνος μου ἦταν μεγάλος καί βαθύς. Παιδί μου, εἶπα, ἔφυγες τόσο βιαστικά καί ἄφησες τόσο ἔργο πίσω σου. Ἀντίκριζα τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας καί τῆς ἀποκρινόμουνα˙ Παναγιά μου, ἔτσι πονοῦσες καί σύ γιά τό παιδί σου;». Στό προσωπικό ἡμερολόγιο τοῦ πατέρα του, Δημήτρη Ἀσλανίδη, διαβάζουμε: «Ἐνόμιζα κάποτε πώς ἤμουν σκληρός, ἀνθεκτικός. Τώρα ὅμως ἀπέκτησα μιά εὐαίσθητη πληγή πού μέ τό παραμικρό ματώνει καί πονάει. Ἔξω σκουπίζω τά δάκρυά μου, στό δωμάτιό μου ὅμως τ᾿ ἀφήνω καί τρέχουν ἐλεύθερα, ἄφθονα. Προσεύχομαι στόν Κύριό μας νά μήν τά γράψει γιά ἁμαρτία». Ὁ τάφος του ἀπετέλεσε σημεῖο ἀναφορᾶς τῆς εὐλάβειας τοῦ Ὀρθόδοξου λαοῦ αὐτῆς τῆς χώρας καί προσκύνημα καθημερινό τῶν πιστῶν τοῦ Κολουέζι. Τό ὁσιακό σκήνωμα τοῦ ἀγωνιστῆ καί μάρτυρα Ἱεραποστόλου παραμένει στήν ἀφρικανική γῆ ὡς εὐλογία καί συνάμα σύμβολο ἀγώνων καί θυσίας.

† Παπα-Κοσμᾶς Γρηγοριάτης* (1942 - 1989) Ἱερομόναχος Κοσμᾶς Γρηγοριάτης, κατά κόσμον Ἰωάννης Ἀσλανίδης, γνωστός σέ ὅλους μας ὡς «παπα-Κοσμᾶς». Ἕνας ἀπό τούς ἐσχάτους, χρονικά, ἱεραποστόλους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας στόν χῶρο τῆς Ἀφρικῆς. Ἡ Ἱερά Μονή μας τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου σεμνύνεται, διότι εὐτύχησε νά ἐγγράψη στούς μοναχικούς καταλόγους της καί νά συγκαταριθμήση στήν ἀδελφότητά της ἀπό τίς 20 Ἰουλίου τοῦ 1978 τόν ἀγαπητό καί σεβαστό σέ ὅλους μας παπα-Κοσμᾶ, τόν δραστήριο ἀλλά ταυτόχρονα ταπεινό Ἱεραπόστολο τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁλόκληρη ἡ Ἀθωνική Πολιτεία, νομίζουμε, καυχᾶται καί αὐτή ἐν Κυρίῳ, διότι ἀπό τούς κόλπους της ἐξῆλθε ἡ ἡγετική αὐτή ἐκκλησιαστική προσωπικότης. Τριάντα χρόνια ἔχουν παρέλθει ἀπό τόν αἰφνίδιο θάνατό του. Ὁ χρόνος ὅμως δέν κατώρθωσε νά σβήση τήν μνήμη του, ὅπως συνήθως γίνεται μέ τούς ἀποθνήσκοντες. Ἀντίθετα αὐτή παραμένει ζωντανή σέ ὅλους ὅσους τόν εἴχαμε γνωρίσει καί εἴχαμε ἐκτιμήσει τά χαρίσματα μέ τά ὁποῖα τόν εἶχε προικίσει ὁ Θεός, καί κυρίως γιά τήν Χριστομίμητο ἀγάπη του πρός τούς ἀφρικανούς

ἀδελφούς μας καί τόν χειμαρρώδη ἐνθουσιασμό του γιά τήν ἱεραποστολή. Μέ συγκίνηση ἐνθυμούμαστε –οἱ παλαιότεροι Γρηγοριάτες πατέρες– τήν 28η Ἰανουαρίου τοῦ 1989, ὅταν κατά τήν διάρκεια τοῦ Ὄρθρου στό Καθολικό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς μας, πρός τό τέλος τοῦ Ἑξαψάλμου, διεκόπη ξαφνικά ἡ ἀκολουθία, γιά νά μᾶς ἀναγγελθῆ κάποιο σημαντικό γεγονός. Εἶναι κάτι πού δέν συνηθίζεται, καί ὅλοι μέ τεταμένη τήν προσοχή καί κάποια ἀγωνία περιμέναμε νά ἀκούσουμε τήν ἔκτακτη εἴδηση. Ὁ Καθηγούμενος, νῦν μακαριστός π. Γεώργιος, ἀπουσίαζε καί ἀναπληρωτής του ἦταν ὁ ἱερομόναχος Μελέτιος, νῦν Μητροπολίτης Κατάνγκα. Αὐτός, εὑρισκόμενος κάτω ἀπό τόν πολυέλαιο, μέ ἔκδηλη τήν συγκίνησή του, καί ἐλάχιστα διακρινόμενος λόγῳ τοῦ ἰσχνοῦ φωτισμοῦ τῶν καντηλιῶν, μᾶς ἀνήγγειλε τό τραγικό γεγονός τοῦ αἰφνιδίου θανάτου τοῦ π. Κοσμᾶ. Ἡ εἴδηση ἔπεσε σάν κεραυνός ἐν αἰθρίᾳ στήν ἀδελφότητα. Νεκρική σιωπή ἐπεκράτησε γιά λίγα δευτερόλεπτα. Ἀμέσως μετά, μέ τήν προτροπή τοῦ π. Μελετίου, ἀκολούθησε ἕνα κομποσχοίνι ἐκφώνως –ὅπως συνηθίζεται σέ παρόμοιες περιπτώσεις– ὑπέρ 461

ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ κεκοιμημένου καί λίαν προσφιλοῦς ἀδελφοῦ μας. Τρεῖς δεκαετίες συμπληρώθηκαν ἀπό τότε, ὅλοι ὅμως ἐνθυμούμαστε τά γεγονότα σάν νά διαδραματίσθηκαν χθές, καθώς ἐπίσης καί ὅλα τά τῆς μοναχικῆς καί ἱεραποστολικῆς πορείας τοῦ π. Κοσμᾶ: Τήν κουρά του, τίς χειροτονίες του, τόν ἀποχωρισμό του ἀπό μᾶς, γιά νά ἀναλάβη τά ὑψηλά καθήκοντα τῆς ἱεραποστολῆς στήν μακρινή Ἀφρική. Ἀκόμη ἐνθυμούμαστε τίς κατατοπιστικές καί πολύ ζωηρές περιγραφές του, μέ τίς ὁποῖες μᾶς ἐνημέρωνε γιά ὅλες τίς πτυχές τῆς ἱεραποστολικῆς του προσπαθείας, ὅταν ἐπέστρεφε στήν Μονή τῆς μετανοίας του. […]. Ὁ παπα-Κοσμᾶς ἀγωνίσθηκε γιά νά μεταφέρη στήν Ἀφρική τό πνεῦμα καί τήν διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τήν ὀρθόδοξη ἡσυχαστική παράδοση, ὅπως τήν ἐβίωσε στό Ἅγιον Ὄρος, καθώς καί τόν πλοῦτο τῆς λατρευτικῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἔδωσε ἰδιαίτερη βαρύτητα στόν τομέα αὐτό, διότι στό Ἅγιον Ὄρος δεσπόζουσα θέση στήν καθημερινή ζωή τῶν μοναχῶν κατέχει ἡ Θεία Λατρεία. Μέ τήν Θ. Λατρεία ἡ ζωή τῶν πιστῶν, χάριτι Θεοῦ, ἐκκλησιοποιεῖται καί γίνεται Χριστοκεντρική, στόχοι πού ἔχουν πρωτεύουσα σημασία κατά 462

τόν εὐαγγελισμό τῶν ἀφρικανῶν ἀδελφῶν μας (ἐν ἀντιθέσει πρός τίς ἑτερόδοξες ἱεραποστολές). Σ’ αὐτό βέβαια τόν βοήθησε καί ἡ φύση τοῦ ἀφρικανοῦ, ἡ ἀγαπητική διάθεση πού ἔχει ἔμφυτη μέσα του, πού τήν βλέπουμε νά ἐκδηλώνεται πλούσια, ὅταν δοθῆ κάποιο ἐρέθισμα. Αὐτή λόγῳ τῆς ἀγνοίας καί τοῦ εἰδωλολατρικοῦ παρελθόντος εἶχε ἐκτραπεῖ σέ ἄλλες κατευθύνσεις. Ἡ προσπάθειά του ἦταν νά τούς βοηθήση νά τήν ἐπαναπροσανατολίσουν καί ἑστιάσουν στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Νά τόν ἀγαπήσουν, καί νά γίνη ὁ ἀφρικανικός λαός λαός Χριστοφόρος. Αὐτός ἦταν ὁ βασικός καί πρωταρχικός του στόχος, καί πράγματι τά κατάφερε. […]. Τό ἔργο τοῦ Θεοῦ συνεχίζεται Μέ τό ἱεραποστολικό του ἔργο ὁ παπα-Κοσμᾶς κατώρθωσε νά θέση τίς πνευματικές καί ὑλικές βάσεις γιά μία πορεία εὐαγγελισμοῦ πού φθάνει μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ ὥς τίς ἡμέρες μας. Ἔφυγε ὁ π. Κοσμᾶς, ἀλλά τό ἔργο τοῦ Θεοῦ συνεχίζεται. Ὁ μακαριστός Γέροντάς μας, π. Γεώργιος, ὑπακούοντας στίς ἐπίμονες παρακλήσεις τοῦ τότε Μητροπολίτου Κεντρώας Ἀφρικῆς κ. Τιμοθέου, ἀπέστειλε τόν Ἱερομόναχο π. Μελέτιο Γρηγοριάτη (νῦν Μητροπολίτη Κατάνγκα), γιά νά

Ἀναμνηστική φωτογραφία πρίν ἀπό τίς βαπτίσεις σέ παραπόταμο τοῦ Λουαλάμπα

λάβη τήν πνευματική σκυτάλη καί νά συνεχίση τό ἱεραποστολικό ἔργο τοῦ Κλιμακίου τοῦ Κολουέζι. Ὁ π. Μελέτιος ἔφθασε στό Ζαΐρ (σημερινό Κονγκό) σαράντα ἡμέρες μετά τόν θάνατο τοῦ πρώτου Γρηγοριάτου Ἱεραποστόλου. Στό Κλιμάκιο συνεχίζει νά ἐργάζεται φιλότιμα καί θυσιαστικά ὁ μοναχός π. Κύριλλος, ὁ ὁποῖος εἶχε ἔλθει στό Κολουέζι μέ τόν π. Κοσμᾶ τό 1981 καί ἔκτοτε παραμένει ἐκεῖ ὡς μόνιμο στέλεχος τοῦ Κλιμακίου, καθώς ἐπίσης καί ἄλλοι Γρηγοριάτες πατέρες, οἱ ὁποῖοι μεταβαίνουν μέ τήν εὐλογία τῆς Ἱ. Μονῆς καί συμπαρίστανται στό ἔργο τοῦ Κλιμακίου. […]. Σέ σχετική ἐρώτηση, πού εἶχε

ὑποβληθῆ στόν παπα-Κοσμᾶ κατά τήν ἔναρξη τῶν ἱεραποστολικῶν δραστηριοτήτων του, ἄν θά ἔπρεπε νά ἀναλάβη τήν εὐθύνη ἑνός τόσο μεγάλου ἔργου, εἶχε ἀπαντήσει, ὅτι στήν πορεία θά δείξη ὁ Κύριος τό ἅγιο θέλημά Του. Σήμερα, 40 χρόνια ἀπό τότε, κάνοντας τόν ὡς ἄνω ἀπολογισμό τοῦ ἱεραποστολικοῦ ἔργου στό Κολουέζι, βλέπουμε ὅτι πράγματι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ σκεπάζει καί εὐοδώνει τήν ὅλη ἱεραποστολική προσπάθεια καί ὅτι πράγματι ἐπιτελεῖται ἔργο Θεοῦ. Διερωτώμεθα ὅμως, ὡς ἄνθρωποι, πῶς ὁ Θεός παρεχώρησε αὐτόν τόν ξαφνικό καί πρόωρο θάνατο ἑνός κληρικοῦ πού ἦταν 463

στῦλος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Κονγκό, καί μάλιστα κατά τόν χρόνο τῆς μεγάλης του προσφορᾶς; Ὁ μακαριστός Γέροντάς μας π. Γεώργιος, Καθηγούμενος τῆς Ἱ. Μονῆς μας, ἔδωσε τήν ἀπάντηση στόν ἀντί Ἐπικηδείου λόγο του: «Ἐπιτρέψατέ μου νά σᾶς πῶ ὡς Πνευματικός, ἀπό τήν μικρά μου πεῖρα, ὅτι ὁ ἅγιος Θεός οἰκονομεῖ τά τῆς ζωῆς μας πάντοτε ἐπ’ ἀγαθῷ τῆς ψυχῆς μας καί τῆς Ἐκκλησίας. Ἐάν ἐκάλεσε τώρα τόν π. Κοσμᾶ, τόν ἐκάλεσε διότι ἐν τῇ ἀγαθότητί Του Ἐκεῖνος ὁ πάνσοφος Δημιουργός καί Πατέρας μας γνωρίζει ὅτι ἦταν ἡ καλλίτερη ὥρα γιά τήν ψυχή του. Ἦταν ἡ καλλίτερη ὥρα γιά τήν Ἐκκλησία καί γιά τήν ἱεραποστολή στήν Ἀφρική, νά τόν καλέση τώρα. Ἡ ἱεραποστολή στήν Ἀφρική ἔχει βέβαια ὀλίγους ἀνθρώπους ἀφωσιωμένους, πού διακονοῦν ἐκεῖ, ἀλλά δέν ἔχει μάρτυρες. Μόνο ἕνα εἶχε σχεδόν μάρτυρα, τόν ἀείμνηστο π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο. Τό ἱερό του σῶμα ἔμεινε στήν Ἀφρική. Εὐλογία γιά τήν Ἀφρική. Τό δεύτερο ἱερό σῶμα ἑνός ἀγωνι-

στοῦ καί ἑνός πάλι σχεδόν μάρτυρος Ἱεραποστόλου τῆς Ἀφρικῆς, τοῦ πατρός Κοσμᾶ, μένει καί αὐτό στήν ἀφρικανική γῆ ὡς εὐλογία. Ὁ σπόρος πέφτει μέσα στήν γῆ. Σαπίζει, γιατί, ἄν δέν σαπίση, δέν θά βλαστήση δένδρο ὡραῖο, εὐσκιόφυλλο, μέ γλυκύτατους καρπούς, κάτω ἀπό τό ὁποῖο θά ἀναπαυθοῦν πολλές ψυχές». «Εὐχαριστῶ τόν Θεό πού ἔφερε τόν π. Κοσμᾶ στήν Ἱερά Μονή μας καί πού μᾶς ἀξίωσε νά τοῦ συμπαρασταθοῦμε ταπεινά στόν ἀγῶνα του. Τώρα ὁ π. Κοσμᾶς ἀναπαύεται ἐν χώρᾳ ζώντων καί προσεύχεται γιά μᾶς καί γιά τούς ἀγαπητούς του Ἀφρικανούς, στούς ὁποίους ἐχάρισε ὅλη τήν ζωή του καί τό ἱερό του σκήνωμα. Εὔχου καί γιά μᾶς, περιπόθητε ἀδελφέ καί ἀγαπητό μου ἐν Κυρίῳ τέκνον π. Κοσμᾶ, νά ἀξιωθοῦμε καί ἐμεῖς οἱ ἀδύνατοι καλῶς νά ἀγωνισθοῦμε καί νά σέ συναντήσουμε στήν αἰώνιο Βασιλεία τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἀμήν!». * Ἀναδημοσίευση ἀπό τό περιοδικό «Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος», τ. 43 (2018), σελ. 99-133.

Ἕκαστος καθώς προαιρεῖται τῇ καρδίᾳ μή ἐκ λύπης ἤ ἐξ ἀνάγκης (Β΄ Κορ. θ΄, 7) 464

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος καί ὁ παπα-Κοσμᾶς Ἀποτελεῖ μεγάλη εὐλογία Θεοῦ ἡ γνωριμία τοῦ παπα-Κοσμᾶ μέ τόν Ἅγιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη, μία γνωριμία καθοριστική γιά τήν ἐπιτυχῆ ἔκβαση τοῦ πολυσχιδοῦς ἔργου τοῦ μάρτυρα Ἱεραποστόλου τοῦ Κονγκό. Ἀναμφίβολα μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς πυλῶνες στήριξης καί θεμελίωσης τοῦ ἱεραποστολικοῦ ἔργου τοῦ π. Κοσμᾶ. Ἦταν ὁ πνευματικός σύμβουλος, ὁ καθοδηγητής, ὁ προσευχητικά μεσίτης τοῦ π. Κοσμᾶ μέ τόν Θεό. Γεγονός πού ὁμολογεῖ καί ὁ ἴδιος στίς ἡμερολογιακές του σημειώσεις: α) «Μέ τήν συμβουλή τοῦ πνευματικοῦ μου ὁδηγοῦ π. Παϊσίου Ἁγιορείτου, τό 1977 γίνομαι ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους». β) «Ξεκίνησα ἀπό τό Μοναστήρι μου μέ τίς εὐχές τοῦ Γέροντά μου, τῶν ἄλλων πατέρων καί μέ τήν ρητή ἐντολή τοῦ πατρός Παϊσίου, ὁ ὁποῖος εἶναι καί πνευματικός μου ὁδηγός, νά συνεργασθῶ μέ τούς προϊσταμένους τῆς Ἐκκλησίας διά τό καλόν τῆς Ἱεραποστολῆς». γ) «Ὁ πατήρ Παΐσιος μοῦ λέει: “Συνέχισε, ἀλλά εἶναι μακρύς ὁ ἀγώνας, διότι οἱ ἄνθρωποι αὐτοί θά ἀργήσουν νά δεχθοῦν τόν Χριστιανισμό” κ.λπ. Τά συμπεράσμα-

τά του αὐτά, δίχως νά τούς ζήσει, τά βλέπω τώρα ὅτι εἶναι ἀληθινά».

***

Ὁ π. Κοσμᾶς, ὄντας ἀκόμα λαϊκός, ἦταν στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ νά γίνει μέτοχος τῶν θείων χαρισμάτων καί ἐνεργειῶν τοῦ Οὐρανίου Πατέρα μας διά τοῦ Ἁγίου Παϊσίου. Ἔπρεπε ὁ ζηλωτής καί μελλοντικός κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου, μέ τόν ἐνθουσιώδη καί δυναμικό χαρακτήρα, νά μπολιαστεῖ στό ἁγιοπατερικό πνεῦμα τῶν σύγχρονων Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Εἶχε βέβαια μαθητεύσει γιά δέκα χρόνια κοντά στόν μακαριστό Ἐπίσκοπο Φλωρίνης Αὐγουστίνο Καντιώτη, ἐνταχθείς στήν Ἀδελφότητα “Σταυρός” καί ἐργασθείς ἱεραποστολικῶς, ἀλλά αὐτό δέν τοῦ ἀρκοῦσε. Ἀναζητοῦσε ὑψηλότερα, ὅπως ἀπεδείχθη, πνευματικά παλαίσματα καί πρό πάντων ὁλοκληρωτικό πνεῦμα θυσίας. Στά τριαντατρία του ἔβαζε νέες ἱεραποστολικές βάσεις, ὅπως αὐτές διατυπώνονται στό πόνημά του «Σκέψεις περί ἱεραποστολῆς μέσα ἀπό τήν πρᾶξι», ὅπου διαβάζουμε: «Τά ἔργα καί ἡ διάθεσή μας νά χαρακτηρίζονται ἀπό ταπείνωση καί συγκαταβατικότητα πρός τούς προϊσταμένους μας, δίχως θόρυβο, δίχως περιαυτολογία». Καί πράγ465

ματι, μέ τήν πρώτη συνάντηση μέ τόν Γέροντα τότε Παΐσιο καί τήν πρώτη δοκιμασία στήν ὁποία ὑποβάλλεται, ἀντιλαμβάνεται ὅτι βρῆκε τόν Διδάσκαλο πού ἀναζητοῦσε.

***

Ἐνδιαφέρουσα εἶναι ἡ διήγηση τοῦ Δημητρίου Ἀσλανίδη, τοῦ πατέρα τοῦ παπα-Κοσμᾶ, γιά τό πῶς ὁ Γιάννης (κοσμικό ὄνομα τοῦ π. Κοσμᾶ) πρωτογνώρισε τόν πατέρα Παΐσιο: -Τό καλοκαίρι τοῦ 1977, βρῆκε τήν εὐκαιρία ὁ Γιάννης νά ἐπισκεφθεῖ καί ἐνάρετους ἁγιορεῖτες πατέρες. Μεταξύ αὐτῶν ἦταν ὁ π. Παΐσιος, πού τότε ἔμενε στήν περιοχή Καψάλας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυρονικήτα. Μοῦ διηγιόταν ὁ Γιάννης γιά τήν πρώτη του ἐπίσκεψη καί γνωριμία μέ τόν π. Παΐσιο. Ἀφοῦ τοῦ συστήθηκε ποιός ἦταν, ὁ Γέροντας, ἀντί ἄλλης ἀπαντήσεως, τόν ἔστειλε μέ τό σταμνάκι νά φέρει νερό ἀπό μία πηγή, πού εὑρισκόταν σέ ἀρκετή ἀπόσταση ἀπό τό Κελλί του. Πῆρε τήν στάμνα ὁ Γιάννης πρόθυμα, βρῆκε τήν βρύση, ἡ ὁποία ἔτρεχε ὅσο ἕνα ψιλό ράμμα, καί μετά ἀπό ἀρκετή ὥρα ὑπομονῆς γύρισε πίσω. Ὁ Γέροντας πῆρε τήν στάμνα καί τήν ἄδειασε μπροστά του μέσα στήν στέρνα τοῦ Κελλιοῦ. Ἤθελε μέ αὐτό τό μάθημα 466

νά δοκιμάσει τήν ὑπακοή καί τήν ὑπομονή τοῦ Γιάννη. Ἐκείνη τήν φορά συζήτησαν πολλές ὧρες καί ὠφελήθηκε ἀπό τίς θεοφώτιστες συμβουλές τοῦ Γέροντος.

***

Ὅμως καί ὁ π. Κοσμᾶς, σέ ἐπιστολή πρός τούς γονεῖς καί τά ἀδέλφια του, διηγεῖται μία συγκινητική καί ἀξιοθαύμαστη ἐμπειρία μέ τόν Ἅγιο Γέροντα, καθώς ὅδευε νά ἐνταχθεῖ στήν Ἱ. Μονή Ὁσίου Γρηγορίου ὡς δόκιμος μοναχός. Γράφει χαρακτηριστικά: Ἅγιον Ὄρος, 14/4/1978 Εὑρισκόμενος εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Φιλοθέου, παρηκολούθησα τάς νυκτερινάς ἀκολουθίας καί τό πρωί μέ τήν εὐχή τοῦ πατρός Ἐφραίμ τούς ἀποχαιρέτησα. Πόσο μέ παρεκάλεσαν νά ἐπέστρεφα τήν Πέμπτη πού πανηγύριζε τό Μοναστήρι, 25 Μαρτίου 1978 μέ τό παλαιόν ἡμερολόγιον, ἀλλά μοῦ ἦτο ἀδύνατον, διότι ἐκείνη τήν ἡμέρα ἤθελα νά εὑρίσκομαι εἰς τήν Μονήν τῆς μετανοίας μου. Ἔτσι μέ καταρρακτώδη βροχή μέ πῆγε τό αὐτοκίνητό τους μέχρι τήν διασταύρωσιν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Σταυρονικήτα. Ἐκεῖ ἔβαλα μία νάιλον σακούλα εἰς τό κεφάλι καί μέ ἐσκέπασε ἕως τά γόνατα (ἡ Θεία Πρόνοια! Αὐτήν τήν σακούλα τήν ἔβαλα στήν τσάντα μου φεύγο-

ντας ἀπ᾿ τό σπίτι, δίχως νά μέ χρειάζεται. Πόσον ὅμως μέ βοήθησεν καί μέ προφύλαξεν. Ἄς ἀφήσουμε τόν ἑαυτό μας ἐλεύθερο στά χέρια τοῦ Θεοῦ, ζώντας κατά τό θέλημά Του καί Ἐκεῖνος θά μεριμνήσει καί διά τήν τελευταίαν μας ἀνάγκη). Ἔτσι, βλέποντας ἀπό μία μικρή τρύπα τῆς σακούλας, βάδισα δεξιά πρός τήν χαράδρα γιά τό καλύβι τοῦ πατρός Παϊσίου. Τό μονοπάτι εἶχε μεταβληθεῖ σέ ποταμάκι. Περπατώντας μέσα στά νερά ἔφτασα κατά τίς 10 π.μ. εἰς τήν σιδερένια πορτούλα. Προτοῦ νά κτυπήσω καλά-καλά, ὁ σύγχρονος Ἅγιος, σκεπασμένος μέ τό συνηθισμένο μαῦρο παλτό, ἀνέβηκε βιαστικά τίς σκάλες καί μοῦ ἄνοιξε. Ποιός

ξέρει, ἴσως, ἐνῶ βάδιζα μέσα στό ἀδιόρατο θαμνόδασος νά μέ παρακολουθοῦσε μέ τήν ἀποκάλυψιν καί τήν διορατικότητα πού τόν διακρίνει. Περί αὐτοῦ εἶμαι μάρτυρας ἄλλης περιπτώσεως. Μέ καλοδέχτηκε. Βλέποντάς με ὅμως ἀπό τά γόνατα καί κάτω μούσκεμα, προσεφέρθη νά μοῦ φέρει κάτι νά ἀλλάξω, ἀλλά δεύτερο παντελόνι δέν εἶχε ὁ ἀσκητής. Μοῦ εἶπε: «Γιάννη, νά σοῦ φέρω κάλτσες, ἔχω». Ἐγώ βέβαια δέν δέχτηκα, διότι θά ἔφευγα σέ λίγο πάλι μέσα στήν βροχή. Τότε πήγαμε σέ ἕνα ἄλλο κελλάκι, ὅπου μέσα σέ μία κτιστή σόμπα ὑπῆρχαν μερικά κάρβουνα. Μοῦ πρόσφερε ἕνα σκαμνάκι γιά νά

Ὁ Γέροντας τῆς Ἱ. Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου π. Γεώργιος μέ τόν π. Κοσμᾶ ἀριστερά καί τόν π. Κύριλλο δεξιά 467

κάτσω κοντά στήν φωτιά καί συγχρόνως ἤθελε νά κάνει ἕνα τσάι, ἀλλά εἶχα πιεῖ στό Μοναστήρι κι ἔτσι ἔφαγα τό λουκουμάκι μέ τό εὐλογημένο του νερό. Κάθισε σ’ ἕνα παγκάκι καί, ἀφοῦ τόν ἐνημέρωσα διά τά νεότερα σχετικά μέ τήν προετοιμασία μου καί ἀκόμα ὅτι εἶχα συμφωνήσει μέ τήν Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου, ὅπως ὁ ἴδιος μοῦ ὑπέδειξε παλαιότερα, ἄρχισαν οἱ ἐρωτήσεις μου πάνω σέ θέματα πού ἀφοροῦν τήν πνευματική ζωή μου καί τήν μελλοντική μου ἐργασία. Πόσον σοφαί, πόσον θεόπνευστες αἱ ἀπαντήσεις του... Αἰσθάνεσαι τό Ἅγιον Πνεῦμα νά σκεπάζει ὄχι μόνο τόν πατέρα Παΐσιο ἀλλά καί τόν ἑαυτό σου. Σέ τέσσερα ἤ πέντε σημεῖα ἀναγκάστηκε νά μοῦ ἀποκαλύψει πράγματα τά ὁποῖα ἔλυσαν τάς ἀπορίας μου καί μέ βοήθησαν. Ἀλλά μέ ἐδέσμευσεν νά τά πῶ, διότι ὁρισμένα μοῦ τά ἀπεκάλυψεν ἀπό τότε πού τοῦ συνέβησαν γιά πρώτη φορά. Μέγα τό ὄνομα τοῦ Κυρίου, δέν ἐγκατέλειψεν τόν λαόν Του. Πέρασαν τέσσερις ὧρες δίχως νά τό καταλάβω. Νόμιζα πώς μόλις κάθισα. Δέν ἤθελα νά κουράσω τόν γέροντα περισσότερο. Ἔβαλα μετάνοια, πῆρα τήν εὐχή του καί βγήκαμε ἔξω. Τοῦ ἔδωσα ἕνα πακέτο μέ ζαχαρωτά, καί τοῦ εἶπα πώς τά στέλνει ὁ ἀδελφός μου Ἀλέκος. Ἐκεῖ μέ ρώτησε γιά τήν οἰκογένειά 468

μας. Τοῦ εἶπα τά ἀνάλογα. Ἔδειξε ἐνδιαφέρον γιά τόν ἀδερφό μου, τόν καπετάνιο μας. Τοῦ εἶπα πώς ὅταν ξεμπαρκάρει, θά περάσει νά πάρει τήν εὐχή του. Ἐπῆρα τήν εὐχή του καί ξεκίνησα τρέχοντας γιά τίς Καρυές. Ἀπό τήν χαρά μου ξέχασα ὅτι ἔβρεχε καί ἔβαλα τό νάιλον μόνο ὅταν κατάλαβα πώς τό σακάκι μου εἶχε μουσκέψει. Σέ μία ὥρα ἔφτασα στίς Καρυές.

***

Ἐξίσου συγκινητικά καί ἐνθαρρυντικά εἶναι τά λόγια τοῦ Ἁγίου Γέροντος πού ἀπηύθυνε στόν π. Κοσμᾶ τήν ἡμέρα τῆς ἀναχώρησής του ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος γιά τήν Ἀφρική, λόγια πού καταδεικνύουν τό μέγεθος τῆς πατρικῆς ἀγάπης πρός τό τέκνο του, ἀλλά καί τῆς βέβαιης παρρησίας του πρός τόν Θεό. Γράφει ὁ π. Κοσμᾶς στό ἡμερολόγιό του: Δευτέρα 23/10/1978 Ἀπό τήν Δάφνη, μέ τό λεωφορεῖο ἔφθασα στίς Καρυές, στό κονάκι μας. Μετά τό φαγητό, ξεκίνησα γιά τόν π. Παΐσιο. Μέ δέχθηκε μέ χαρά, συζητήσαμε περίπου δύο ὧρες καί ἀφοῦ μέ ἐφοδίασε μέ διάφορα δῶρα καί μέ πολύτιμα Ἅγια Λείψανα τοῦ Γέροντός του, Ἁγίου Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκη, μέ ἀσπάστηκε λέγοντάς μου: «Κοσμᾶ, ὅταν μοῦ γράφεις μπορεῖ νά

μήν σοῦ ἀπαντάω, ἀλλά θά σοῦ ἀπαντάω μέ ἄλλον τρόπο. Πρόσεξε μήν σοῦ περάσει ἡ ἰδέα ὅτι εἶσαι μόνος σου ἐκεῖ στήν Ἀφρική. Θά εἴμαστε πάντα κοντά σου, ἐγώ καί τό Μοναστήρι σου». Κλείσαμε μυστική συμφωνία ὅτι, μόλις τακτοποιηθοῦμε ὡς Ἱεραποστολή, θά ἔρθει νά μείνει γιά λίγο κοντά μας. Μέ ξεπροβόδισε ἀρκετά καί ἀφοῦ ἀλληλοασπαστήκαμε, ἔφυγα μέ βουρκωμένα μάτια, εὐχαριστώντας τόν Θεό πού μέ ὁδήγησε σ᾿ αὐτόν τόν Ἅγιο ἄνθρωπο, τόν ὁποῖο ἔκανα καί πνευματικό μου ὁδηγό.

***

Ἀνατρέχοντας στό ἀρχεῖο τῆς ἀλληλογραφίας τοῦ παπα-Κοσμᾶ ἀνακαλύψαμε μία ἐπιστολή πού τό περιεχόμενό της μᾶς γέμισε πολλή χαρά, διότι μᾶς ἐπιβεβαιώνει τήν πρόθεση τοῦ Ἁγίου Παϊσίου νά κατέβει στήν Ἀφρική. Βεβαίως, ἡ ἐπιθυμία αὐτή δέν τελεσφόρησε γιά λόγους πού δέν γνωρίζουμε. Γράφει ὁ π. Κοσμᾶς πρός τόν Κύπριο φίλο του καί ἐφοπλιστή κ. Μιχάλη Χατζηιωάννου:

φία τοῦ κοινοῦ μας πνευματικοῦ συμβούλου καί πατέρα, πατρός Παϊσίου, ὅσο καί μέ τό προσκύνημά σου εἰς τά ἱερά χώματα τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Θέλησα νά σοῦ γράψω τήν ἡμέρα τῆς γιορτῆς σου μετά τήν Θεία Λειτουργία, ἀλλά ἔτσι πού εἶμαι μπλεγμένος μέ τόσες ἐργασίες δέν τά κατάφερα. Σοῦ εὔχομαι λοιπόν τώρα, μέ τό παλαιό ἡμερολόγιο, χρόνια πολλά, εὐλογημένα, γεμάτα ἱεραποστολικούς καρπούς. Βλέπω παρασέρνεις καί τόν “δάσκαλο” κ. Σωτηρόπουλο στά ἁγιορείτικα μονοπάτια. Αὐτό εἶναι καλό, θά τόν κάνεις φίλο τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί πολύ φοβοῦμαι μήπως στό τέλος τοῦ ἀρέσει καί συντροφεύσουμε ὅλοι μαζί μία μέρα ἐκεῖ στό περιβόλι τῆς Παναγιᾶς. Ὅσο γιά τά εἰσιτήρια τοῦ πατρός Παϊσίου πού μοῦ γράφεις, νά εἶσαι σίγουρος ὅτι θά τά κάνεις. Τό ἔχω συζητήσει μαζί του καί θά κατέβει κοντά μας. Ἴσως τό καλοκαίρι τοῦ 1981 ἔρθω γιά λίγο ἀνεφοδιασμό πνευματικό στό Μοναστήρι μου, ὅποτε θά συνεννοηθοῦμε νά ἐπιστρέψουμε στό Ζαΐρ (τό σημερινό Κονγκό) μαζί μέ τόν π. Παΐσιο καί ἀσφαλῶς μέ σένα. Φαντάζομαι νά συμφωνεῖς...

Λουμπουμπάσι, 18/11/1980 Ἀδελφέ μου Μιχάλη, εὐλόγησον. Ἔλαβα τήν ἀπό 20/9/80 ἐπιστολήν σου, ἡ ὁποία μέ γέμισε χαρά *** καί σκόρπισε γύρω μας ἁγιορείτιΣτήν ἀναζήτησή μας γιά πεκη εὐωδία, τόσο μέ τήν φωτογρα- ρισσότερες μαρτυρίες ἀναφορικά 469

μέ τίς σχέσεις τοῦ παπα-Κοσμᾶ μέ τόν Ἅγιο Παΐσιο, ἀπευθυνθήκαμε στά ἀδέλφια τοῦ π. Κοσμᾶ, τόν κύριο Ἀλέξανδρο Ἀσλανίδη καί τήν κυρία Σταυρούλα Ἀσλανίδου-Λάππα, γιά νά μᾶς διηγηθοῦν τίς προσωπικές τους μαρτυρίες γιά τόν π. Κοσμᾶ. Ἔτσι, πρῶτος ὁ κ. Ἀλέκος, πού ἡλικιακά ἦταν κατά τρία χρόνια μικρότερος τοῦ παπα-Κοσμᾶ, μέ πολλή ἀγάπη μᾶς ἀφηγήθηκε τά ἑξῆς πρωτόγνωρα γιά μᾶς περιστατικά: -Ὁ π. Κοσμᾶς σέ νεαρή ἡλικία, ἀπ᾿ τά δεκαοκτώ του μπορῶ νά πῶ, τό 1960, ὅταν ἦταν ἀκόμα μέλος τῆς Χ.Ε.Ε.Ν. (Χριστιανική Ἕνωση Ἐργαζομένων Νέων) Θεσσαλονίκης, εἶχε ἐπισκεφτεῖ μέ πολλούς νέους τό Ἅγιον Ὄρος. Ἀπό τότε τόν εἵλκυε ὁ μοναχισμός καί αὐτός ἦταν ἡ αἰτία νά ἀγαπήσει ἡ οἰκογένειά μας τούς ἁγιορεῖτες πατέρες κυρίως τῆς Νέας Σκήτης. Μιά-δυό φορές μάλιστα, στά ἀπόκρημνα βράχια πέρα ἀπό τήν Σκήτη, κάναμε οἱ δυό μας καταδύσεις. Ἀπό τά μέσα τοῦ 1974, ὅταν εἶχε φύγει ἀπό τήν Ἀδελφότητα “Σταυρός” τοῦ πατρός Αὐγουστίνου καί γράφτηκε στήν Ριζάρειο Σχολή, ἄρχισε καί πάλι τίς ἐπισκέψεις του στό Ἅγιον Ὄρος.

Ὅταν τό 1976 ἐπέστρεψε ἀπό τό Ζαΐρ, πού πῆγε γιά πρώτη φορά νά ἐργασθεῖ ἱεραποστολικά σάν λαϊκός, πύκνωσε τίς ἐπισκέψεις του στό Ὄρος. Ἦταν ἡ περίοδος πού γνωρίστηκε μέ τόν Ἅγιο Παΐσιο. Θυμᾶμαι πού στίς κατ᾿ ἰδίαν συζητήσεις μας, μοῦ ἀνέφερε γιά ἕνα χαρισματικό Γέροντα πού ἐπισκεπτόταν. Τόν πίεζα νά μοῦ τόν ἀποκαλύψει, ἀλλά δέν ἤθελε. Ἀργότερα, ὅταν τόν ἔκανε πνευματικό του σύμβουλο, μοῦ ἀνέφερε πολλά θαυμαστά περιστατικά πού τοῦ συνέβησαν κατά τίς ἐπισκέψεις αὐτές. Ὁ π. Κοσμᾶς μέ προέτρεπε μάλιστα νά τόν ἐπισκέπτομαι, πηγαίνοντάς του μικρά τζαμάκια γιά νά λειαίνει τά ξύλινα ἐργόχειρά του. Δέν λησμονῶ τρία χαρακτηριστικά περιστατικά πού μοῦ διηγήθηκε ὁ π. Κοσμᾶς καί ἀξίζει νά σᾶς τά ἀφηγηθῶ. Αὐτά καί πλῆθος παρόμοιων περιστατικῶν φανέρωναν, ἀπό ἐκεῖνα τά χρόνια ἀκόμα, τό διορατικό καί προορατικό χάρισμα τοῦ Ἁγίου Παϊσίου. Μία φθινοπωρινή ἡμέρα, καθώς ὁ Γιάννης (π. Κοσμᾶς) μέ τόν Γέροντα συζητοῦσαν μέσα στό κελλί του, ὅταν ἦταν στήν Καψάλα, ἦρθαν ἔξω δύο ἄτομα καί

Ἐκκλησία χωρίς Ἱεραποστολή, εἶναι ἐκκλησία χωρίς ἀποστολή. † π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος

470

χτύπαγαν τήν πόρτα μέσα στήν βροχή. Ὁ Γιάννης προθυμοποιήθηκε καί ρώτησε: -Γέροντα, νά ἀνοίξω τήν πόρτα; -Ὄχι, τοῦ ἀπαντάει ὁ Γέροντας. Μετά ἀπό ἕνα τέταρτο ἀκούγεται ξανά ἡ πόρτα. Λέει τότε ὁ Γέροντας: -Τώρα ἄνοιξε, ἦταν δύο καί ὁ ἕνας ἔφυγε. Αὐτός ἔχει ἀνάγκη! Σέ μία ἄλλη ἐπίσκεψη τοῦ Γιάννη, κάθονταν οἱ δυό τους στά κούτσουρα ἔξω ἀπό τό κελλί καί μιλοῦσαν. Ξαφνικά, ἐμφανίζεται ἕνα ἀρκετά μεγάλο φίδι μπροστά τους καί ὁ Γέροντας γυρίζει καί λέει στόν Γιάννη: -Μήν φοβᾶσαι κι αὐτό θέλει νά ἀκούσει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Πράγματι, τό φίδι κουλουριάστηκε ἐκεῖ μπροστά καί σήκωσε τό κεφάλι του πρός τόν Γέροντα. Ἀρκετή ὥρα ἦταν ἀκίνητο. Κάποια στιγμή, ἐνῶ συνέχιζαν τήν συζήτηση, χωρίς ὁ Γέροντας νά κάνει κάποια κίνηση, λέει ἀπευθυνόμενος στό φίδι: -Ἄντε τώρα φύγε, γιά νά μήν σοῦ κάνουν κακό αὐτοί πού ἔρχονται. Πράγματι, σέ λίγο ἦρθαν κάποιοι ἐπισκέπτες. Μία ἄλλη φορά, καθώς συζητοῦσαν, τοῦ εἶπε ὁ Γέροντας: «Ἔλα μαζί μου» καί ξεκίνησαν νά βαδίζουν ἀπό ἕνα μονοπάτι πρός τό βουνό.

-Ἐγώ δέν πῆγα ποτέ καί δέν

γνώριζα τήν περιοχή πέρα ἀπ᾽ τό κελλί τοῦ Γέροντα, μοῦ ἐξήγησε ὁ Γιάννης. Καθώς βάδιζαν, λοιπόν, στό μονοπάτι, ἐμφανίζεται μπροστά τους ἕνα τσακάλι. Ὁ Γέροντας τό χάιδεψε, ἔβγαλε κάτι νά τό ταΐσει καί εἶπε στόν Γιάννη: -Τά ἄγρια ζῶα καταλαβαίνουν τήν ἁγιότητα τοῦ ἀνθρώπου. Ἄν καί ἔχουν γραφεῖ πολλά γιά τήν ζωή τοῦ π. Κοσμᾶ, θά σᾶς διηγηθῶ ἀκριβῶς πῶς ἔγινε καί βρέθηκε ὁ ἀδελφός μου στήν Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου. Αὐτά μοῦ τά ἀποκάλυψε ὁ ἴδιος ὁ παπα-Κοσμᾶς. Μετά τό τέλος τῆς Ριζαρείου Σχολῆς, εἶχε καθορίσει τά ἑπόμενα βήματά του.

-Θά γίνω Ἱερομόναχος ἄμισθος, ἔλεγε, καί θά ἔρθω στό Ἅγιον Ὄρος. Ἐπιθυμοῦσαν κάποιοι Ἀρχιερεῖς νά τόν πάρουν κοντά τους, ὅπως ὁ Φλωρίνης κυρός Αὐγουστίνος, ὁ Περιστερίου κυρός Χρυσόστομος πού ἐξελέγη Μητροπολίτης τό 1978, ὁ σημερινός Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιος, πού ἦταν καθηγητής του καί μετέπειτα Ἱεραπόστολος στήν Κένυα κ.ἄ. Ὅταν ἦρθε στό Ἅγιον Ὄρος, σκόπευε νά πάει στήν Ἱ. Μονή Φιλοθέου, διότι ἐκεῖ μόναζαν δύο φίλοι του ἀπό τά νεανικά του χρόνια, ὁ π. Ἀγάθων, ὁ σημερινός Ἡγούμενος τῆς Ἱ. Μονῆς Κωνσταμονίτου, καί ὁ μακαρι471

στός π. Ἐφραίμ, ὁ Ἡγούμενος τῆς Ἱ. Μονῆς Ξηροποτάμου. Προηγουμένως, ὅμως, πέρασε ἀπό τόν Γέροντα Παΐσιο, ὅπως συνήθιζε πάντα. Ὁ Γέροντας, μιά καί ἔξω, τοῦ ἄλλαξε τήν ἰδέα γιά τήν Φιλοθέου. Κάθισε καί τοῦ ἐξήγησε ὅτι αὐτό πού σκέπτεται εἶναι δύσκολο γιά τά δεδομένα τοῦ Ὄρους, δηλαδή τό νά χειροτονηθεῖ Διάκος, ἀμέσως μετά Ἱερέας καί νά φύγει ἀπό τό Ὄρος γιά τήν Ἱεραποστολή στήν Ἀφρική. Κάτι τέτοιο δέν ὑπῆρχε στήν ἁγιορείτικη παράδοση καί δέν τό δέχονταν εὔκολα τά περισσότερα Μοναστήρια. Ἔτσι, μέ τό φωτισμένο μυαλό του, ὁ Ἅγιος Παΐσιος τοῦ πρότεινε νά ἐνταχθεῖ στήν Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου, πού ὁ Ἡγούμενός της, ὁ π. Γεώργιος, εἶχε εὐρύτερο ἱεραποστολικό πνεῦμα καί θά δεχόταν νά κάνει μία τέτοια παραχώρηση.

-Αὐτό μπορεῖ νά τό κάνει μόνον ὁ Ἡγούμενος π. Γεώργιος τῆς Ὁσίου Γρηγορίου, τοῦ εἶπε. Αὐτό βέβαια ἀνέτρεπε τά σχέδια τοῦ Γιάννη. Ἡ οἰκογένειά μας, τότε, δέν εἶχε καθόλου ἐπαφές μέ τήν Ἱερά Μονή. Θά ἔπρεπε νά μεσολαβήσουν καί νά τόν συστήσουν κάποιοι πατέρες. Ἄρχισαν τά τηλέφωνα ἀπ᾽ τόν πατέρα μου, πού εἶχε πολύ καλές σχέσεις μέ τήν Νέα Σκήτη, καί τό θαῦμα ἔγινε. Ὁ π. Σπυρίδων Ξένος ἦταν ὁ πνευματικός τῆς τότε πρόσφατα 472

ἐπανδρωμένης Ἱ. Μονῆς. Κάλεσε τόν Γιάννη στήν Νέα Σκήτη καί πῆγαν μαζί στήν Ὁσίου Γρηγορίου. Ὁ Γέροντας στήν ἀρχή ἦταν διστακτικός, σύντομα ὅμως ἄλλαξε γνώμη, ὅταν πληροφορήθηκε γιά τήν ὑπόδειξη τοῦ π. Παϊσίου πρός τόν Γιάννη. Μετά ἀπ᾽ ὅλα αὐτά τά θαυμαστά περιστατικά, πού σᾶς ἀνέφερα, θά ἤθελα νά σᾶς πῶ καί κάτι προσωπικό μου. Ὁ θάνατος τοῦ παπα-Κοσμᾶ μέ πλήγωσε πάρα πολύ. Δέχθηκα ταπεινά τό ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅμως μέσα μου ὑπάρχει πόνος πού μοῦ φέρνει δάκρυα, ὅταν μιλάω γιά τόν παπα-Κοσμᾶ. Μαρτύρησε, θυσιάστηκε, κόπιασε κυριολεκτικά γιά τούς Ἀφρικανούς. Μέσα ἀπό τήν ἀλληλογραφία καί τό προσωπικό του ἡμερολόγιο μπορεῖ νά καταλάβει κανείς αὐτά πού σᾶς λέω. Μετά τόν ξαφνικό θάνατο τοῦ π. Κοσμᾶ ἀπό τροχαῖο, ὁ πατέρας μου ἦταν στεναχωρημένος καί εἶχε λογισμούς γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Κάποια μέρα μοῦ λέει: -Θέλω νά μᾶς πᾶς στήν Ἱερά Μονή τῆς Σουρωτῆς. Ἦρθε ὁ Γέροντας Παΐσιος.

-Ὅποτε θέλετε, τοῦ εἶπα. Ἤθελα πραγματικά κι ἐγώ νά δῶ καί νά ἀκούσω τόν Γέροντα. Συνεννοήθηκε ἡ ἀδελφή μου μέ τήν Ἱερά Μονή καί ἔκλεισε τήν συνά-

ντηση. Καλύτερα ὅμως εἶναι νά ἀφήσω τήν ἀδελφή μου νά σᾶς τά διηγηθεῖ. Παίρνοντας τόν λόγο ἡ κυρία Σταυρούλα, ἡ ὁποία ἦταν μικρότερη κατά πέντε χρόνια ἀπό τόν π. Κοσμᾶ, μᾶς ἐξιστόρησε τήν συνάντηση μέ τόν Γέροντα Παΐσιο, πού πραγματοποίησαν τήν περίοδο τῆς Σαρακοστῆς τοῦ 1989.

-Μία Πέμπτη, δέκα ἡ ὥρα τό πρωί, μέ τό αὐτοκίνητο τοῦ Ἀλέκου μας, μπροστά ἡ μάνα μας, διότι εἶχε πρόβλημα ὑγείας, καί πίσω ὁ πατέρας μας, ἡ σύζυγος τοῦ ἀδελφοῦ μου κι ἐγώ πήγαμε στό Μοναστήρι. Ἄνοιξαν οἱ μοναχές τήν ἐξωτερική καί τήν ἐσωτερική πόρτα καί μπήκαμε μέ τό αὐτοκίνητο στήν ἐσωτερική αὐλή, δίπλα στό κτίριο ὅπου συνήθως ὁ Γέροντας μιλοῦσε στόν κόσμο. Γνώριζαν οἱ μοναχές ὅτι ἡ μάνα μας δέν μποροῦσε νά ἀνέβει σκάλες, λόγω ἐγκεφαλικοῦ. Πολύς κόσμος στό μεταξύ περίμενε νά δεῖ καί νά πάρει τήν εὐχή τοῦ Γέροντα. Ἡ μάνα μας δέν βγῆκε ἀπό τό αὐτοκίνητο. Ἦρθε ὁ Γέροντας ἀπό ψηλά, σχεδόν τρέχοντας, καί μᾶς χαιρέτησε. Ἰδιαιτέρως ἀσπάσθηκε τήν μάνα μας καί μπῆκε καί κάθισε στήν θέση τοῦ ὁδηγοῦ γιά νά τῆς μιλήσει. Ἄρχισε ἡ συζήτηση περί τοῦ ἔργου τοῦ π. Κοσμᾶ καί οἱ ἔπαινοι. Ἀφοῦ παρηγόρησε τήν μάνα μας,

στράφηκε πρός τά πίσω καί ρωτάει τόν πατέρα μας: -Λέγε, μπαρμπα-Δημητρό, τί ἔχεις; Τί συμβαίνει; -Γέροντα, κάτι ἔχω μέσα μου καί θέλω νά σᾶς τό πῶ...

-Πές το τώρα, ἐδῶ. Τί ἔχεις; -Νά, Γέροντα, μπαίνω, βγαίνω, προσεύχομαι, κάνω κομποσχοίνι, ὅμως φουντώνει ἡ ψυχή μου. Μπαίνω στό δωμάτιο, ἀφήνω τά δάκρυά μου καί κλαίω, γιατί ἔχει σφηνώσει στό μυαλό μου ἕνας λογισμός καί ἡ Ἐκκλησία μας εὔχεται: «Χριστιανά… τά τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν…»

-Καί; -Ἔ, νά, ὁ παπα-Κοσμᾶς ἔφυγε αἰφνίδια.

-Καί τί ὑπονοεῖς; (ὁ Γέροντας λέγοντας αὐτό, ἄλλαξε ὕφος καί τόν τόνο τῆς φωνῆς του). Ἐσύ ἔχεις δύο-τρία παιδιά καί ἕνα ἀπ᾽ αὐτά εἶναι δύσκολο, ζωηρό, ἀνυπάκουο, σέ ἐκνευρίζει. Κι ἐσύ θυμώνεις, τό ἁρπάζεις καί τό πετᾶς ἀπ’ τό παράθυρο; - Ὄχι, Γέροντα!

- Τί θά κάνεις; - Θά τό νουθετήσω, θά τό συμβουλέψω…

- Ἐμ ἐσύ, ὁ ἀνθρωπάκος, δέν τό πετᾶς, κι ΕΚΕΙΝΟΣ ὁ ὅλος Ἀγάπη Πατέρας, ὁ Παντογνώστης, ὁ Παντοδύναμος, ὁ Ἀπερινόητος, ὁ Πανάγαθος, ὁ ὅλος συγχωρητικότητα, τί σοῦ περνᾶ ἀπ᾽ τό μυαλό; 473

Πῶς μπορεῖ νά τό κάνει σ᾽ ἕνα Του παιδί, πού Τοῦ ἀφοσιώθηκε σ᾽ ὅλη του τήν ζωή πλήρως, πού ἐργάσθηκε γιά τήν δόξα Του, πού Τοῦ δόθηκε ὁλοκληρωτικά κι ἔδωσε καί τήν ζωή του γι᾽ Αὐτόν, νά τόν ἀπαρνηθεῖ; Βγάλε-βγάλε αὐτήν τήν σκέψη, πού προέρχεται ἀπ᾽ τόν πονηρό. Στήν συνέχεια μᾶς ἀνέφερε γιά παράδειγμα μιά ἱστορία: -Νά, πάει στόν δρόμο μέ τό αὐτοκίνητό του ἕνας ἤρεμος χριστιανός, καλός οἰκογενειάρχης μέ τήν οἰκογένειά του. Κι ἔρχεται ἀπό ἀπέναντι ἕνας μεθυσμένος, ὁδηγώντας τό αὐτοκίνητό του, μιά ἀπ᾽ ἐδῶ μιά ἀπ᾽ ἐκεῖ καί μπάμ, ἔρχεται καί πέφτει ἐπάνω στό αὐτοκίνητο τοῦ εὐλογημένου οἰκογενειάρχη. Βλέπουμε νά σκοτώνεται αὐτός κι ἡ οἰκογένειά του καί νά βγάζουν ἀπ᾽ τά συντρίμμια ζωντανό τόν μεθυσμένο ὁδηγό. Ὅλοι ἀναρωτιοῦνται πῶς ἔζησε αὐτός μόνον μέσα ἀπ᾽ τά σίδερα κι ἔφυγαν οἱ ὑπόλοιποι; Ἔ, ἔτσι λειτουργεῖ ἡ ἀπέραντη Ἀγά-

πη τοῦ Θεοῦ Πατέρα μας, διότι μᾶς θέλει ὅλους νά σωθοῦμε, νά μή φύγουμε ἀτελεῖς. Δίνει περιθώρια μετανοίας κι αὐτός ὁ μεθυσμένος μακάρι νά τό ἀντιληφθεῖ, γιά νά συνέλθει καί νά διορθωθεῖ. Μακάρι κι ἐγώ νά ἔφευγα σάν τόν Κοσμᾶ. Ἄχ καί νά ἔφευγα κι ἐγώ τότε. Τρίχρονο ἀγγελούδι θά ἤμουνα, ὅταν μέ τσαλαπατήσανε μέσα στό καράβι, τότε πού μέ πῆρε ἡ μάνα γιά νά ἔρθουμε διωγμένοι ἀπ’ τά Φάρασα στήν Ἑλλάδα. Μαύρισα κι ἡ μάνα μου ἔκλεισε τά μάτια, νά μή μέ βλέπει πού δέν σάλευα. Ἄχ, τότε νά ἔφευγα. Ὅταν τῆς εἴπανε οἱ ἄλλες γυναῖκες: «Κοίτα τό μωρό σαλεύει, δέν πέθανε». Ἄχ καί νά ἔφευγα! Τώρα πῶς θά πάω στόν Κύριο, πῶς νά βγάλω τόσα κόκκαλα ἀνάμεσα ἀπ᾽τά δόντια μου; Ἐμεῖς κοιταχτήκαμε μεταξύ μας καί συλλογιστήκαμε. Ἄν γιά τόν ἑαυτό του λέει γιά τά κόκκαλα πού πρέπει νά καθαρίσει ἀπ᾽ τό στόμα του, αὐτός ὁ ΑΓΙΟΣ πού σ᾽ ὅλη του τήν ζωή μπουκιά κρέας δέν

Γιά τήν Ἱεραποστολή τό δόσιμο νά εἶναι ἀληθινό, ὁλοκληρωτικό, δίχως κρατούμενα, μέ διάθεση αὐτοθυσίας καί αὐταπαρνήσεως καί μέ σκοπό νά ἀφήσουμε τά κόκκαλά μας μεταξύ τῶν ἰθαγενῶν. † π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης 474

ἔφαγε, ἐμεῖς τί νά ποῦμε...! Κατόπιν μᾶς εἶπε: -Προσέξτε, ἀπό σήμερα μέχρι τά σαράντα τοῦ π. Κοσμᾶ, θά ἀκούσουμε πράγματα καί θαύματα. Ὅμως κι ἐγώ καί ἐσεῖς νά προσέξουμε σέ ποιόν θά μιλοῦμε. Διότι σήμερα ὁ κόσμος ἀκούει γιά θαύματα καί νομίζει ὅτι μιλοῦμε γιά μαγεῖες καί δεισιδαιμονίες. Ἡ κοινωνία πλέον ἄλλαξε καί θά χειροτερεύει. Τόν εὐχαριστήσαμε, βγῆκε ἀπ᾽ τό αὐτοκίνητο καί χαιρέτησε τήν μάνα μας καί μετά ἕναν-ἕναν ἐμᾶς. Τοῦ μίλησα γιά τά πεθερι-

κά μου, πού ἦταν ἀπό τό Μάζι Κονίτσης, καί ὁ Γέροντας τά θυμήθηκε, διότι ἐπισκεπτόταν τό σπίτι τους. Μέ ἔκδηλη χαρά μοῦ εἶπε: -Τί μοῦ λές, ζοῦν ὁ μπαρμπα-Ἀλέξης κι ἡ Ἀγλαΐα; Ἔπρεπε νά τούς φέρεις νά τούς ἔβλεπα κι ἐγώ. Νά τούς ἀσπασθεῖς, νά τούς δώσεις τίς εὐχές μου. Καλόν Παράδεισο. Ἐντάξει. Ἄντε τώρα νά φύγετε. Περίμενε νά φύγουμε χαιρετώντας μας. Ὕστερα ἀνηφόρισε. Ὁ Ἅγιος τοῦ Θεοῦ εἶχε γλυκάνει κατά πολύ τόν πόνο μας.

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η

Τέλεσης Μνημοσύνου τοῦ Ἱεραποστόλου π. Κοσμᾶ Ὁ Ἱεραποστολικός Σύνδεσμος «Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός», ἐπί τῇ συμπληρώσει τριακονταετίας ἀπό τήν εἰς Κύριον ἐκδημία τοῦ Ἱεραποστόλου π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτου, τήν Κυριακή 27 Ἰανουαρίου 2019, θά τελέσει στόν Καθεδρικό Ἱερό Ναό Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου Νεαπόλεως Πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία καί τό καθιερωμένο ἐτήσιο μνημόσυνο ὑπέρ ἀναπαύσεως τοῦ μακαριστοῦ Ἱεραποστόλου τοῦ Κονγκό, χοροστατοῦντος τοῦ Μακαριωτάτου Πάπα καί Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. Θεοδώρου Β΄. Καλοῦμε τόν εὐσεβῆ λαό τῆς πόλεώς μας, ὅπως παραστεῖ καί συμπροσευχηθεῖ γιά τήν ψυχή τοῦ μάρτυρα Ἱεραποστόλου. Τό ἀπόγευμα τῆς ἴδιας ἡμέρας καί ὥρα 6:00 μ.μ. στό Κέντρο Πολιτισμοῦ «Χρῆστος Τσακίρης» τοῦ Δήμου Παύλου Μελᾶ θά πραγματοποιηθεῖ ἐκδήλωση ἀφιερωμένη στήν μνήμη τοῦ π. Κοσμᾶ.

475

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ «Δίκαιοι εἰς τόν αἰῶνα ζῶσι» καί «τά ἔργα αὐτῶν ἀκολουθεῖ μετ’ αὐτῶν». Ἀγαπητά μου παιδιά, Μέ βαθιά ἀγάπη καί ἀπέραντη ἐκτίμηση πρός τό πρόσωπο τοῦ ἀειμνήστου π. Κοσμᾶ, χαράσσω ἀπ’ τήν καρδιά μου μερικές ἁπλές σκέψεις, μέ ἀφορμή τήν συμπλήρωση τριάντα χρόνων ἀπό τήν, μέ μαρτυρικό θάνατο, πρός Κύριον ἐκδημία του. Εἶμαι πεπεισμένος, ὅτι ὁ ἐκλιπών ἦταν ἕνα δῶρο τοῦ Θεοῦ γιά τό Πατριαρχεῖο μας. Δοξάζω τόν Θεό γι’ αὐτό! Τό ὅτι σήμερα ὑπάρχει στό Κονγκό ἡ ἀκμάζουσα Μητρόπολη τῆς Κατάνγκας καί ὁ ἄξιος Μητροπολίτης της Μελέτιος, τοῦτο ὀφείλεται εἰς τήν θυσιαστική Ἀγάπη τοῦ παπα-Κοσμᾶ, ὁ ὁποῖος δέν ἔδινε «ὕπνον τοῖς ὀφθαλμοῖς καί τοῖς βλεφάροις αὐτοῦ νυσταγμόν», ἕως ὅτου δεῖ νά στερεώνεται πνευματικά καί ὑλικά τό ἔργο τοῦ Θεοῦ ἐκεῖ στήν καρδιά τῆς Ἀφρικανικῆς Ἠπείρου. Ὀφείλω νά ὁμολογήσω, ὅτι ἐντυπωσιάστηκα, ὅταν συνάντησα στήν Ἀθήνα τόν φλογερό αὐτό Λευΐτη, τότε πού συνώδευα τόν Μακαριστό Πατριάρχη Παρθένιο. Ἡ μορφή του, θυμᾶμαι, ἐξέπεμπε τήν σοβαρότητα καί τήν ἱεροπρέπεια ἀλλά ἐπίσης τήν ἀποφασιστικότητα τοῦ ἀνθρώπου, πού εἶναι ἕτοιμος νά ἐργασθεῖ μέ ὅλες του τίς δυνάμεις γιά τήν προκοπή τοῦ Ἔργου τῆς σωτηρίας τῶν ἀδελφῶν «ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανε». Ἀκόμη, συγκινοῦμαι ὅταν φέρω στήν ἐνθύμησή μου τά χρόνια ἐκεῖνα, πού φοιτούσαμε μαζί στήν Ριζάρειο Ἐκκλησιαστική Σχολή, ἐκεῖ, 476

πού ἐπί πολλά χρόνια ἦταν Διευθυντής ὁ Ἅγιος τοῦ αἰῶνα μας, Νεκτάριος ὁ θαυματουργός, ὁ καί Ἱεράρχης τοῦ Πατριαρχείου μας. Εὔχομαι ἐκ βάθους καρδίας, ὅπως Κύριος ὁ Θεός νά τόν ἀναπαύει μετά τῶν Ἁγίων Του. Ἐμεῖς δέ «οἱ περιλειπόμενοι», πού ἀγωνιζόμαστε στόν Ἱεραποστολικό ἀγρό τοῦ Ἁγίου Μάρκου, ἄς τόν ἔχουμε ὡς παράδειγμα, πρός Δόξαν τῆς Ἀμωμήτου ἡμῶν Πίστεως, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τήν Ἐλπίδα καί τό στήριγμα πάντων τῶν διακονούντων αὐτόν, Ποιμένων τε καί Ποιμενομένων. Ἐν τῇ Μεγάλῃ Πόλει τῆς Ἀλεξανδρείας τῇ 13ῃ Σεπτεμβρίου 2018 † Ὁ Ἀλεξανδρείας Θεόδωρος Β΄

Ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. Θεόδωρος στόν τάφο τοῦ π. Κοσμᾶ 477

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ Β΄ Ἀριθ. πρωτ./Π/ΕΞ/6486/2018

Ἐν Ἀθήναις τῇ 10ῃ Σεπτεμβρίου 2018

Πόσο ὄμορφα εἶναι τά βήματα αὐτῶν πού φέρνουν τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς εἰρήνης καί τῶν ἀγαθῶν! (πρβλ. Ρωμ. 10,15). Ὁ κόσμος διψᾶ γιά τήν ὄντως ζωή, γιά τά ὄντως ἀγαθά, γιά τήν ἀνάσταση καί τήν ἀγάπη. Πῶς νά μή γυρίσει ἡ μνήμη στούς ἐργάτες τοῦ εὐαγγελισμοῦ; Πῶς νά μήν ἀναπέμψει ἡ ψυχή μας εἰδική προσευχή γιά τήν ἀνάπαυση ὅλων αὐτῶν τῶν ἡρωϊκῶν μορφῶν; Ὁ μακαριστός Ἱερομόναχος π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης κατέχει πλέον, αὐτό εἶναι βέβαιο, μία ξεχωριστή θέση στήν συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας μας. Συνδύασε μοναδικά τό ἱεραποστολικό ἔργο μέ τήν ταπεινή καί πιστή ἄσκηση στήν μοναχική ζωή, στήν ζωή τῆς νήψεως καί τῆς καθαρότητας τῆς καρδιᾶς. Πίσω ἀπ’ αὐτόν τόν συνδυασμό κρύβεται ἡ αὐταπάρνηση πού τόν διέκρινε, αὐτό τό «λάλει, ὅτι ἀκούει ὁ δοῦλος σου» (Α΄ Βασ. 3,10) τῶν προφητῶν, τῶν ἀληθινῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἀνταποκρίθηκε ὁ π. Κοσμᾶς στά καλέσματα τοῦ Θεοῦ στήν ζωή του. Χωρίς δεύτερες σκέψεις. «Κανείς δέν μπορεῖ νά προσφέρει γνήσιο ἱεραποστολικό ἔργο στήν Ἀφρική, ἄν δέν ἀποφασίσει νά ἀφήσει τά κόκκαλά του ἐκεῖ», ἔλεγε. Καί καρποφόρησε ὁ βίος του. Εἶναι οἱ πνευματικοί καρποί στό Κολουέζι τοῦ Κονγκό, πού ὅπως μαθαίνουμε εἶναι μεγάλοι. Πολλές ἱστορίες Χάριτος καί θεϊκῆς παρουσίας θά ἔλθουν μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου στό φῶς. Εἶναι ἡ ἀληθινά ἐλεύθερη ζωή του, ἡ αὐθόρμητη ἀγάπη του καί ὁ σεβασμός του στόν Θεό, αὐτό τό πνευματικό ἄρωμα πού ἐκχέεται καί χαρίζεται μυστικά στήν Ἐκκλησία μας ὡς θεία εὐλογία. Μέ αὐτές τίς διαπιστώσεις ἄς εὐχηθοῦμε καί πάλι ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός νά ἀναπαύει τήν ψυχή του ἐν χώρᾳ ζώντων˙ ἄς δέεται ὁ μακαριστός π. Κοσμᾶς στό ἐπουράνιο Θυσιαστήριο γιά τά πνευματικά του παιδιά, γιά τήν Ἐκκλησία ὁλόκληρη, γιά τίς χῶρες, οἱ ὁποῖες «λευκαί εἰσι πρός θερισμόν ἤδη» ( Ἰω. 4,35). Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος † Ἱερώνυμος Β΄ 478

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΤΑΛΛΙΝ & ΕΣΘΟΝΙΑΣ Ἀγαπητέ κ. Πρόεδρε καί ἀγαπητά μέλη τοῦ Ἱ. Συνδέσμου, Συμπληρώνονται κατά τήν ἀνατολή τοῦ νέου ἔτους 2019 τριάντα χρόνια ἀπό τότε πού ὁ π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης, σύγχρονος Ἱεραπόστολος στό Κολουέζι τοῦ Κονγκό, ἀνεχώρησε γιά τήν αἰωνιότητα. Ἡ προσφορά τοῦ π. Κοσμᾶ στήν Ἱεραποστολή εἶναι ἀνεκτίμητος. Τό «ζῆν ἐν Χριστῷ» (Β΄ Τιμ. 3,12) καί «ἐπακολουθεῖν τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ» (Α' Πέτρ. 2, 21) ἦταν ἡ ἔμπνευση τοῦ ἱεραποστολικοῦ καί πνευματικοῦ του ἀγῶνα στό Κονγκό. Ὡς Ἱεραπόστολος εἶχε ἕνα μοναδικό καί ἀξιοσημείωτο χάρισμα: δημιουργοῦσε πάντοτε καί σέ ὅλους τούς εὐαγγελιζόμενους ἕναν ἁγιοπνευματικό ἐνθουσιασμό, μία κατάσταση, δηλαδή, ἐσωτερικῆς χαρᾶς καί πληρότητος, ξένη πρός κάθε πνευματική ὑπεροψία καί αὐτάρκεια. Οὐδέποτε ἀσχολήθηκε μόνο μέ τό γενικό, ἀδιαφορώντας γιά τό εἰδικό καί συγκεκριμένο. Σεβόταν τήν ἰδιαιτερότητα τῆς γλώσσας, τῆς ψυχοσυνθέσεως καί ἰδιοσυγκρασίας τοῦ κάθε προσώπου χωριστά. Τούς ἀγαποῦσε ὅλους μαζί καί ταυτόχρονα τόν καθένα χωριστά καί συγκεκριμένα. Ποτέ δέν χρησιμοποίησε τήν Ἱεραποστολή πρός ἴδιον ὄφελος παρά μόνο γιά τήν σωτηρία τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν καί τήν δόξα τοῦ Θεοῦ. Μέ πολλή συγκίνηση, λοιπόν, μετέχουμε καί ἐμεῖς στήν ἐπέτειο τῆς μνήμης τοῦ τιμωμένου Ἱεραποστόλου κληρικοῦ π. Κοσμᾶ καί στό ἀφιερωματικό τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ «Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός», δεόμενοι καί προσευχόμενοι γιά ὅλους τούς φανερούς καί ἀφανεῖς ἐργάτες τοῦ ἱεραποστολικοῦ ἀγροῦ καί ἀσφαλῶς συγχαίροντες ὅλους ἐσᾶς, τόν ἀγαπητό μας κ. Πρόεδρο καί τά ἀξιότιμα μέλη τοῦ Συνδέσμου, γιά τήν πρωτοβουλία αὐτή νά τιμήσετε, ἀξίως καί δικαίως, τόν μακαριστό ἄξιο κληρικό, τόν ἀναλώσαντα τήν ζωή του «εἰς τήν διάδοσιν τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Πεπεισμένοι ὄντες ὅτι καί ἄλλοι κληρικοί μας θά μιμηθοῦν τό φωτεινό παράδειγμα τοῦ μακαριστοῦ π. Κοσμᾶ γιά τήν διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου «πάσῃ τῇ κτίσει», διατελοῦμε μετά διαπύρων εὐχῶν καί ἐν Χριστῷ ἀγάπης. Ἐν Ταλλίνῃ, τῇ 3ῃ Ὀκτωβρίου 2018 † Ὁ Ταλλίνης καί πάσης Ἐσθονίας Στέφανος 479

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΕΩΡΙΟΥ Ξάνθη, 19 Σεπτεμβρίου 2018

Ἱερομόναχος Κοσμᾶς Γρηγοριάτης 1942-1989, δύο χρονολογίες ὁρόσημα πού σηματοδοτοῦν τό πέρασμα τοῦ μακαριστοῦ Ἱερομονάχου π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτου ἀπό τόν μάταιο τοῦτο κόσμο. 47 ἔτη ζωῆς ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, 47 ἔτη ζωῆς διά τήν Ἐκκλησίαν. Δέν θά ἦταν ὑπερβολή νά ἰσχυρισθοῦμε ὅτι ἡ ἰσχυρά προσωπικότης τοῦ ἀπελθόντος ζωγραφεῖ, εἰκονίζει, τήν ἴδια τήν Ἐκκλησία. Πράγματι ὁ μακαριστός ὑπῆρξε ἀνήρ Ἐκκλησιαστικός, ὄχι μόνον ἀφ᾿ ἧς στιγμῆς ἐνεδύθη τόν μοναχικόν χιτώνα, ἀλλά εὐθύς ἐξ ἀρχῆς τῆς ζωῆς του, ἀνατεθραμμένος μέ τά νάμματα τῆς πίστεως ὑπό τῶν εὐσεβεστάτων αὐτοῦ γονέων καί ἐν συνεχείᾳ μέ τήν διακονία του παρά τούς πόδας ἐκκλησιαστικῶν μορφῶν ὡς ὁ μακαριστός καί πρωτοπόρος Ἱεραπόστολος π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος, ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Φλωρίνης κυρός Αὐγουστίνος (Καντιώτης) καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης. Ὁ τελευταῖος μάλιστα ἦταν ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τόν συμβούλευσε νά ἐνταχθεῖ εἰς τήν ἀδελφότητα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, πράγμα πού ἔκαμε, θέτοντας τόν ἑαυτό του εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γεωργίου Καψάνη καί ἁπάσης τῆς ἀδελφότητος. Ἡ ἐνιαύσιος δοκιμασία του ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ ἔπεισε τούς πάντας διά τόν ἀδαμάντινο χαρακτήρα του, τό ἀσκητικό του ἦθος, τήν πρός Θεόν καί τόν πλησίον ἀγάπην του. Ὁ μακαριστός καθηγούμενος π. Γεώργιος Καψάνης τόν ἔκειρε μοναχό δίνοντάς του τό ὄνομα Κοσμᾶς, ὥστε εἰς τάς ἐπιπόνους ἱεραποστολικάς του περιοδείας εἰς τό Ζαΐρ, τό σημερινό Κονγκό, νά ἔχει τήν βοήθεια τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ. Ἀπό τήν ἡμέρα τῆς μοναχικῆς του κουρᾶς ὁ π. Κοσμᾶς ἀποκτᾶ καί τήν ἐπωνυμία Γρηγοριάτης, πού τόν συνοδεύει τόσο εἰς τήν ἐπίγεια πορεία του ὅσον καί νῦν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ἀπό τό 1978 καί γιά ἕνδεκα συνεχῆ χρόνια ὁ π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης γίνεται ἡ ψυχή τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Κλιμακίου τοῦ Κολουέζι, ὅπου ἐπεκτείνει τό ἔργο τοῦ μακαριστοῦ π. Χρυσοστόμου, ἱδρύοντας περί τίς 40 ἐνορίες. Στό μακρινό Ζαΐρ ὁ π. Κοσμᾶς γίνεται «τοῖς πᾶσι τά πάντα»: ἐργατικός, εὐρυμαθής, ὀργανωτικός, ἱκανός στήν ἐπίλυση προβλημάτων, προνοητικός, ἐφευρετικός, ἔχοντας πνεῦμα θυσιαστικῆς ἀγάπης ἀναδείχθηκε ὡς ὁ ἐνθουσιώδης ἱεραπόστολος καί ὁ ἀκάματος πνευματικός 480

ἐργάτης, ὡς ὁ ΦΩΤΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΛΟΥΕΖΙ. Ἀνεγείρει ναούς, μεταφράζει λειτουργικά καί ἐκκλησιαστικά βιβλία, ἱδρύει ἐργαστήρια ἁγιογραφίας, ἱερορραπτικῆς, σχολεῖο βυζαντινῆς μουσικῆς, ἰατρεῖα, ἐκπαιδευτήρια καί μεριμνᾶ μέ τήν ἵδρυση ἀγροκτημάτων γιά τήν οἰκονομική ἀνάπτυξη καί αὐτάρκεια τῶν ἱεραποστολικῶν κλιμακίων καί ἐνοριῶν, ἀφοῦ γνωρίζει καλά ὅτι εἶναι ἀδύνατον νά κηρύξεις Χριστό, ἄν πρῶτα δέν θεραπεύσεις τήν πείνα τῶν πεινασμένων ἀδελφῶν τοῦ Κυρίου. Ἀπό τίς 27 Ἰανουαρίου τοῦ 1989, ἡμέρα τοῦ ἀδόκητου καί λίαν σκληροῦ θανάτου του, ὁ μακαριστός π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης παύει πιά νά ἀνήκει στήν Ἐκκλησία τοῦ Ζαΐρ, γιατί ἀνήκει στήν θριαμβεύουσα ἐκκλησία, καί σέ ὁλόκληρη τήν ὀρθοδοξία. Τολμοῦμε νά ποῦμε ὅτι δέν εἶναι ἁπλά Ἱεραπόστολος, ἀλλά στήν συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας ἔχει ἀναδειχθεῖ ἤδη ὡς ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΣ. Γιά τόν π. Κοσμᾶ ἰσχύει ὁ μακαρισμός πού ψάλλει ἡ Ἐκκλησία στό μαρτυρικό τροπάριο τοῦ δ΄ ἤχου «Ἀθλοφόρε Κυρίου, μακαρία ἡ γῆ (τοῦ Ζαΐρ), ἡ πιανθεῖσα τοῖς αἵμασιν ὑμῶν (Σου).», (Μαρτυρικό Δ΄ ἤχου). Μέ τίς δικές του ἱκεσίες πρός τόν Κύριο εὐχόμεθα οἱ καρποί τοῦ ἔργου του νά ἀποδίδουν εἰς τούς αἰῶνας ἑκατονταπλασίονα. † Ὁ Ξάνθης καί Περιθεωρίου Παντελεήμων

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΕΔΕΣΣΗΣ, ΠΕΛΛΗΣ & ΑΛΜΩΠΙΑΣ Ἔδεσσα, 10 Ὀκτωβρίου 2018

Γιά τόν μεγάλο ἱεραπόστολο τοῦ 20οῦ αἰῶνος π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτη Ὁ μακαριστός πατήρ Κοσμᾶς Γρηγοριάτης ἀνῆκε στούς ἐκλεκτούς ἐκείνους ἀνθρώπους, τούς ὁποίους ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός προγνωρίζοντας προόρισε καί ἐκάλεσε καί ἀπέστειλε στό σπουδαιότερο ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, τό ἱεραποστολικό. Τό ὅτι αὐτό τό ἔργο εἶναι τό σπουδαιότερο καταφαίνεται ἀπό τήν ταξινόμηση τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού κάνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στίς ἐπιστολές του. Πρῶτα τοποθετεῖ τό χάρισμα τοῦ ἀποστόλου καί ὕστερα τά χαρίσματα τῶν προφητῶν, τῶν διδασκάλων, τῆς θαυματουργίας, τῆς ἰάσεως κ.τ.λ. (βλ. Α΄ Κορ. 12,28 καί Ἐφ. 4,11).

481

Ἀπό μικρός ὁ πατήρ Κοσμᾶς ἔλαβε μέσα του τήν κλήση ἀπό τόν Θεό γιά τήν ἱεραποστολή βιώνοντάς την ὡς ἔντονη κλίση πρός τό θεάρεστο καί φιλάνθρωπο αὐτό ἔργο. Δέν ἦταν αὐτόκλητος ἀλλά θεόκλητος. Ἀκολούθησε τήν ὀρθόδοξη πορεία στήν ὁδό τῆς ἱεραποστολῆς, γιά νά μήν τρέχει καί κοπιάζει «εἰς κενόν» (πρβλ. Γαλ. 2,2). Ἔθεσε πρῶτα τήν σκέψη του γιά ἱεραποστολή στήν ἀψευδῆ κρίση τοῦ μεγάλου καί πασίγνωστου ἁγίου τῶν ἡμερῶν μας τοῦ πατρός Παϊσίου, καί ἀφοῦ ἔλαβε ἀπό αὐτόν τήν ἀσφαλῆ πληροφορία καί τίς ὁδηγίες καί κατευθύνσεις γιά μία σωστή καί κατά Θεόν ἱεραποστολή, προσῆλθε στήν Ἱερά Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, ὅπου ὑπό τήν καθοδήγηση τοῦ Γέροντος Γεωργίου προετοιμάστηκε μέ νηστεία καί προσευχή γιά τό ἔργο στό ὁποῖο τόν εἶχε προσκαλέσει τό Ἅγιο Πνεῦμα (πρβλ. Πράξ. 13,2). Ἐγκατέλειψε γονεῖς, φίλους, συμμοναστάς, τήν ἐπίγειο πατρίδα του, τά πάντα, καί πορεύθηκε στήν ἀφρικανική ἤπειρο, γιά νά γίνει ἁλιεύς ἀνθρώπων (πρβλ. Μτθ. 14,19). Ἔσπειρε τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου στό Κολουέζι. Στά ὑπέρ τά δέκα ἔτη τῆς ἐκεῖ ἱεραποστολικῆς διακονίας του ὁδήγησε στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ καί τό ἅγιο Βάπτισμα 15.000 ἀνθρώπους. Ὑπηρέτησε τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων ψυχῇ τε καί σώματι μή φειδόμενος τήν ζωή του. Σφράγισε τό ἱεραποστολικό του ἔργο μέ τόν μαρτυρικό του θάνατο στίς 27 Ἰανουαρίου 1989, γενόμενος καθ’ ὅλα μιμητής τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Δικαίως τώρα ἀναπαύεται στίς οὐράνιες μονές τοῦ Θεοῦ καί Πατρός ἔχοντας ὁλοκληρώσει ἐπί τῆς γῆς τό ἔργο πού τοῦ ἀνέθεσε ὁ Κύριος. Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη του. † Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας Ἰωήλ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ & ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ Νεάπολη, 9 Ὀκτωβρίου 2018 Ὅπως πολύ εὔστοχα ἐπισημαίνει ὁ θεολόγος καί Διευθυντής τοῦ Περιοδικοῦ «Σύναξη» κ. Θανάσης Παπαθανασίου: «Γιά νά εἶναι ἀληθινά ἐκκλησιαστική ἡ ἐκκλησιαστική (ἱερ)ἀποστολή, δέν ἀρκεῖ νά ἀσκεῖται στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά νά ἀσκεῖται καί μέ τόν τρόπο τοῦ Χριστοῦ…».

482

Σέ μία ἐποχή ὅπου οἱ Μ.Κ.Ο. περισσεύουν ἀλλά ὁ πόνος καί οἱ ἀνάγκες τῶν ἀνθρώπων δέν λιγοστεύουν ἀλλά αὐξάνονται γεωμετρικά, γίνεται μέρα μέ τήν μέρα ὅλο καί πιό φανερό πώς μπορεῖ πλέον νά εἶναι σχετικά εὔκολο νά πλησιάσεις τούς ἀνθρώπους καί νά μιλήσεις τήν γλώσσα τους˙ μπορεῖ ἀκόμα καί νά διοργανώσεις ὁλόκληρη καμπάνια γιά νά τούς βοηθήσεις, ποτέ ὅμως δέν θά γίνεις ἑκούσια φτωχός… Ἐκτός κι ἄν… Ἐκτός κι ἄν εἶσαι γνήσιος μαθητής Ἐκείνου πού ἄφησε τήν θέση Του στά δεξιά τοῦ Θεοῦ Πατέρα καί ἔγινε ἀδελφός ὅλων μας. Ἐκτός κι ἄν τά λόγια τοῦ Χριστοῦ «πείνασα, καί μοῦ δώσατε νά φάω˙ δίψασα, καί σεῖς μοῦ δώσατε νά πιῶ˙ ἤμουν ξένος, καί μέ πήρατε στό σπίτι σας˙ ἤμουν γυμνός, καί μέ ντύσατε˙ ἀρρώστησα, καί μέ ἐπισκεφθήκατε˙ βρέθηκα στήν φυλακή, καί ἤρθατε νά μέ δεῖτε» ἔγιναν φῶς πού φώτισαν τό μονοπάτι τῆς ζωῆς του καί γέμισαν τήν ζωή του καί τά ἔργα του μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἕνας τέτοιος γνήσιος μαθητής τοῦ Χριστοῦ ἦταν ὁ μακαριστός πατέρας Κοσμᾶς Γρηγοριάτης. Ἐπί δεκατρία χρόνια (τόσα παραχώρησε ὁ Θεός νά Τόν διακονήσει στά πρόσωπα τῶν ἀδελφῶν μας στήν Ἀφρική) ἐργάστηκε ἀσταμάτητα καί ἀκάματα δημιουργώντας τήν μαγιά πού στά χρόνια πού ἀκολούθησαν ζύμωσε ὁλόκληρο τό ἀλεύρι. Ἔχοντας κατά νοῦ πώς: «Ἱεραποστολή δέν εἶναι μόνο ἡ κατήχησις καί οἱ βαπτίσεις. Διά νά μποροῦν νά λειτουργοῦν καί νά κινοῦνται οἱ ἱεραπόστολοι καί οἱ συνεργάτες τους εἰς τό καθαρῶς πνευματικό ἔργον, χρειάζεται ὁλόκληρη τεχνική ὑποδομή, τῆς ὁποίας τό μέγεθος καί ἡ ἀξία μένουν ἄγνωστα εἰς τούς φίλους τῶν μετόπισθεν», ὁ π. Κοσμᾶς πηγαίνοντας στήν Ἀφρική ἔγινε ἕνα μέ τόν κόσμο πού βρῆκε ἐκεῖ˙ ἔγινε σάρκα κι αὐτός ἐκ τῆς σαρκός τῆς Μαύρης Ἠπείρου καί ὑπηρετώντας μέ ταπείνωση τούς ἐκεῖ ἀδελφούς μας ἔλεγε γιά τό ἔργο πού ἐπωμίστηκε: «Ἄν τό ἔργο μου εἶναι προσωπικό, θά διαλύσει μόλις ἐγώ φύγω. Ἄν ἔχει βάσεις ἐκκλησιαστικές, θά τό ἀναλάβει ἡ Ἐκκλησία καί θά ἔχει συνέχεια». Ἡ ζωή του καί ἡ δράση του ἀπέπνεαν τήν σιγουριά τῶν λόγων τοῦ Κυρίου: «Σᾶς βεβαιώνω˙ ἐφ’ ὅσον αὐτά τά κάνατε σ’ ἕναν ἀπό τούς μικρούς καί ἄσημους ἀδελφούς μου, σ’ ἐμένα τά κάνατε!», μέ ἐπιστέγασμα τό ἀπροσδόκητο καί αἰφνίδιο τῆς κοιμήσεώς του. Παρά τό τραγικό καί πρώιμο, γιά τά ἀνθρώπινα μέτρα, τέλος, ὁ π. Κοσμᾶς κατάφερε ἡ (ἱερ) ἀποστολική δράση του νά φέρει δύο βασικά χαρακτηριστικά: ἀφενός τήν κένωση (τήν ταπεινότητα, τό ἄδειασμα ἀπό τό ὅποιο μεγαλεῖο) καί ἀφετέρου τήν σάρκωση (τήν βίωση τῆς ὀδύνης τοῦ ἄλλου). Καί ὅπως ὁ 483

Χριστός δέν ἐπισκέφθηκε ἁπλῶς τούς θνητούς, ἀλλά γεύθηκε θάνατο ὁ Ἴδιος ἔτσι καί ὁ π. Κοσμᾶς ἀποδείχθηκε καί σέ αὐτό πιστός μαθητής τοῦ Κυρίου δεχόμενος τόν θάνατο κατά τήν διακονία του. Ὁ Θεός νά τόν ἀναπαύει στούς κόλπους Του καί νά ἔχουμε τήν εὐχή του. † Ὁ Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως Βαρνάβας

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΑΜΕΡΟΥΝ Γιαουντέ, 6 Ὀκτωβρίου 2018

Ἕνα κεράκι στήν μνήμη τοῦ ἀλησμόνητου παπα-Κοσμᾶ… Στόν σύγχρονο ἐκκοσμικευμένο ἐκκλησιαστικό χῶρο ἡ ἐσχάτη τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου μας: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» (Ματθ. 28, 19-20), ἄν καί αἰωρεῖται στόν ἀέρα τοῦ θαύματος καί τῆς μελαγχολίας τῆς Ἀναλήψεως… θά λέγαμε ὅτι ἔχει κατά μέγα μέρος ξεχαστεῖ ἤ ἐπικαλυφθεῖ μέ διαφόρων εἰδῶν ἑρμηνεῖες πού τήν καθιστοῦν ἀγνώριστη … ὅταν… κάπου, κάποτε,… ὑπάρξει… Μέσα στίς διάφορες ἑρμηνεῖες (δικαιολογίες) ἔχει σχηματισθεῖ ἡ ἰδέα ὅτι οἱ Ἱεραπόστολοι εἶναι μιά εἰδική καί σπάνια πάστα ἤ ράτσα ἀνθρώπων ἡ ὁποία κατορθώνει τό ἀκατόρθωτο… γιά τόν κόσμο τῶν ποιμένων… Ἀφήνει τήν συνήθη ποιμαντική εὐκολία (δηλαδή τοῦ νά κάθομαι σέ μιά ἐνορία καί νά ἀναμένω τά μέλη αὐτῆς τῆς ἐνορίας νά μοῦ παρουσιάσουν τίς ἀνάγκες τους γιά νά τούς ποιμάνω) καί πορεύεται σέ ἀγνώστους τόπους…, σέ χῶρες μακρινές…, σέ ἀγνώστους ἀνθρώπους καί κοινωνίες… καί κηρύττει τόν Χριστό… καί ὡς ἐκ θαύματος οἱ ἄνθρωποι ἀποδέχονται τόν λόγο τοῦ Κυρίου καί καρποφοροῦν ἐν πίστει τίς εὐαγγελικές ἀρετές…. καί ὅλα εἶναι χαρούμενα καί εὐλογημένα… τόσο ἁπλά,… εὔκολα καί ἀβασάνιστα… πού μοιάζουν μέ ἀφελῆ!!! Τόσο ἀφελῆ… σάν τήν ἱδέα πού ἔχουν κάποιοι ὅτι ἡ Ἀφρική εἶναι μέν μιά Ἤπειρος ἀλλά εἶναι καί σάν νά σχηματίζει ἕνα κράτος… τό κράτος τῆς Ἀφρικῆς, τό ὁποῖο κατοικεῖται ἀπό τούς χαρακτηριστικά μαύρους Ἀφρικανούς, οἱ ὁποῖοι γνωρίζουμε ὅτι εἶναι: πρωτόγονοι, φτωχοί, πει484

νᾶνε, σκοτώνονται μεταξύ τους καί μαστίζονται ἀπό διάφορες ἐπιδημίες ὅταν δέν τούς τρῶνε τά ἄγρια θηρία… Ἡ παρουσία, ἡ ζωή, ἡ δράση καί τό ἦθος τοῦ Μακαριστοῦ καί Μάρτυρα Ἱεραποστόλου Ἀρχιμανδρίτου π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτη στίς ἐσχατιές τοῦ Κονγκό γιά ἀρκετά χρόνια πάλεψε καί μέ ἀντιπάλους αὐτές τίς ἀφελεῖς δικαιολογίες τῶν συγχρόνων ποιμένων καί τάραξε τά λιμνάζοντα ὕδατα τῆς συγχρόνου, εὐδαίμονος, ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας… Μόνος… ὡς γνήσιος καί «ἠγαπημένος μαθητής» ἀφοῦ ἐνέπεσε στό στῆθος τοῦ «Ἀφρικανοῦ Χριστοῦ» καί ἄκουσε τούς ἐναγωνίους χτύπους τῆς καρδίας Του… ἄντλησε ὄχι μόνον θάρρος καί τόλμη (αὐτά μᾶλλον ποτέ δέν ἔλειπαν ἀπό τόν χαρακτῆρα του)… ἀλλ᾽ ὡς ἄλλος Θεολόγος… ἄντλησε τόν ὑγιῆ προβληματισμό καί τήν ὀρθή ἀντίληψη γιά τόν τρόπο προσεγγίσεως τῶν ἀδελφῶν μας, ἀλλά καί τόν τρόπο προσφορᾶς τοῦ Εὐαγγελικοῦ Λόγου σέ φυλές καί ἔθνη πού ἡ γραφή καί ἡ ἀνάγνωση τοῦ λόγου ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ Χριστός ἦταν μέχρι πρότινος θέματα ἄγνωστα καί ἀπροσπέλαστα… Στά ἄρθρα, τά σημειώματά του, τίς ἐπιστολές του ἀλλά καί στό καθημερινό του παράδειγμα προσδιόρισε μέ ἐνάργεια καί σαφήνεια ὄχι μόνον τόν τρόπο καί τό ἦθος τοῦ Ὀρθοδόξου Ἀποστολικοῦ ἔργου, ἀλλά προσδιόρισε καί τό: «τί δέν εἶναι Ἱεραποστολή»!!! Καί στόν κάθε ἀμπελῶνα, ἀλλά καί στά «μετόπισθεν» ὅσων μέ εὐαισθησία καί εἰλικρινῆ ἀγάπη πασχίζουν νά ὑποστηρίξουν τό Ἀποστολικό ἔργο ἀλλά διαμορφώνουν προσωπικές ἀπόψεις περί αὐτοῦ τίς ὁποῖες προσπαθοῦν νά ἐπιβάλλουν (πολλάκις στανικῶς) εἰς τούς ἐργάτες τῆς πρώτης γραμμῆς… Ὁ πατήρ Κοσμᾶς, ἤδη ἅγιος στίς καρδιές μας, ἀποτελεῖ ἴσως τό πιό σοβαρό καί σύγχρονο παράδειγμα ὁλοκληρωτικοῦ ἀνοίγματος τῆς Ὀρθοδοξίας καί ὑλοποιήσεως τῆς ἐσχάτης Κυριακῆς ἐντολῆς «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη…» στίς ἡμέρες μας σφραγισμένο μέ τήν πεῖρα τῶν μαχῶν του καί τό αἷμα τῆς φαινομενικῆς ἥττας, τοῦ μαρτυρικοῦ καί ἀδίκου τέλους του… Οἱ εὐχές του ἄς περιφέρονται ἐπάνω πάντων τῶν ἀμπελώνων τοῦ συγχρόνου Ἀποστολικοῦ ἔργου καί ἄς ἐμπνέουν ὅσους πασχίζουν καί ἐπιθυμοῦν νά ἐννοήσουν τήν Κυριακή ἐντολήν «δι᾽ ἥν, ἐκκλησιαστικῶς, ἐξήλθομεν εἰς ἄγραν τῶν ἐθνῶν…». † Ὁ Καμερούν Γρηγόριος 485

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΑΤΑΝΓΚΑΣ Κολουέζι, 25 Ἰουνίου 2018

Τόν ἔχουν σάν Ἅγιο στίς καρδιές τους. Χάριτι Θεοῦ, συμπληρώνονται εἰς τόν «ἀγρό» τῆς Κατανγκέζικης γῆς τοῦ Κονγκό τριάντα χρόνια διακονίας μου, κατά τά ὁποῖα ἀξιώθηκα πλουσίων δωρεῶν καί ἐλέους ἀπό τόν Κύριο καί Θεό μας. Εἰλικρινῶς, «ἐπιλείψει με ὁ χρόνος διηγούμενον» τό ἐπιτελούμενο ἔργο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κατάνγκας. Εἶναι ἀδύνατον νά καταδείξω, ἐν συντομίᾳ, τίς εὐλογίες καί τούς καρπούς, πού μᾶς χάρισε ὁ Κύριος τοῦ Ἀμπελῶνος στήν θεόσωστη Ἐπαρχία μας μετά τόν ἀδόκητο θάνατο τοῦ μάρτυρα Ἱεραποστόλου παπα-Κοσμᾶ Γρηγοριάτη, τόν ὁποῖο διαδέχθηκα μέ παραίνεση τοῦ Γέροντά μας καί Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους, μακαριστοῦ Γεωργίου Καψάνη. Τόν παπα-Κοσμᾶ, ὅπως εἶναι γνωστό, τόν συνέστησε στήν συνοδεία μας ὁ Ἅγιος Παΐσιος. Ἡ Ἀδελφότητά μας τόν δέχθηκε τόν Δεκέμβριο τοῦ 1977. Ἀρχικά δέν τόν γνώριζα, οὔτε εἴχαμε ἰδιαίτερη ἐπαφή, γιατί ἐκεῖνος ἐργαζόταν ἱεραποστολικά στό Κολουέζι τοῦ Ζαΐρ (σημερινό Κονγκό). Γνωριστήκαμε καλύτερα καί ἐπικοινωνήσαμε οὐσιαστικά τό καλοκαίρι τοῦ 1988, πρίν ἀπό τό τέλος του, ὅταν ἦρθε γιά ξεκούραση καί γιά πνευματικό ἀνεφοδιασμό στό Μοναστήρι. Ὅταν σκοτώθηκε ὁ παπα-Κοσμᾶς, εἶχε ἔρθει στήν Μονή μας ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Κεντρώας Ἀφρικῆς Τιμόθεος καί παρεκάλεσε τόν Γέροντα νά στείλει ἄνθρωπο ἀπό τήν ἀδελφότητά μας, γιά νά μήν ἀφεθεῖ τό ἔργο χωρίς ἐπικεφαλῆς καί διαλυθεῖ. Χαρακτηριστικά ἔλεγε: «Χιλιάδες ἄνθρωποι πού βαπτιστῆκαν, μέ ρωτοῦν τί θά γίνει τώρα. “Θά μᾶς ἀφήσετε νά χαθοῦμε; Νά ξαναγυρίσουμε πάλι στούς Καθολικούς;” Τό ἴδιο μέ ρωτοῦν καί οἱ Ἱερεῖς. Τό ἔργο κινδυνεύει νά σβήσει χωρίς ἕναν ὑπεύθυνο». Ὁ Γέροντάς μας εἶχε μεγάλη εὐαισθησία, ἀγάπησε τό ἔργο τοῦ παπα-Κοσμᾶ καί τοῦ στοίχισε τό αἰφνίδιο τέλος του. Δέν ἤθελε νά ἀφήσουμε τούς χριστιανούς ἀβοήθητους καί τό ἔργο νά καταστραφεῖ. [...]. Τίς ἑπόμενες μέρες, ἕνα πρωινό, καθώς χτύπησε ἡ καμπάνα γιά τήν ἀκολουθία, ἔρχεται ἕνας ἀδελφός καί μοῦ λέει: «Σέ θέλει γρήγορα ὁ Γέροντας ἐπάνω». Πῆγα, τόν βρῆκα καί κάναμε τόν ἑξῆς διάλογο: -Γέροντα, τί συμβαίνει; 486

-Κάτσε καί θά σοῦ πῶ. Σέ ρώτησα προχθές τρεῖς φορές, ποιόν θά στείλουμε στήν Ἱεραποστολή καί μοῦ ἀπαντοῦσες ὅτι εἶναι δικό μου θέμα. Δέν νομίζεις ὅτι πρέπει νά πᾶς ἐσύ; -Γέροντα, ἐγώ; Ξυπόλητος στά ἀγκάθια; -Ναί! Πήγαινε καί θά δεῖς. Θά περπατᾶς καί ξυπόλητος μέσα στά ἀγκάθια! Θά δεῖς μεγάλα καί θαυμαστά πράγματα! Καί ὄντως, βγῆκε ἀληθινή ἡ πρόρρηση τοῦ ἁγίου Γέροντά μας. Ὅταν τά πρῶτα χρόνια συναντοῦσα πολλές καί ποικίλες δυσκολίες, πήγαινα πολλές φορές στό μνῆμα τοῦ παπα-Κοσμᾶ καί ζητοῦσα τήν βοήθειά του. Ἀκόμη καί τώρα, ὅταν ἔρχονται ἀναποδιές καί ἐμπόδια, πάω στόν τάφο του καί τοῦ λέω μέ παράπονο: «Παπα-Κοσμᾶ, μέ μπέρδεψες. Τί μοῦ ἔκανες; Μοῦ ἄλλαξες τήν ζωή!» καί τοῦ ζητῶ νά μεσιτεύσει γιά τό ἔργο. Καί ὀφείλω νά ὁμολογήσω μέ πᾶσα εὐθύνη καί εἰλικρίνεια ὅτι ὅλα διευθετοῦνται καί βαίνουν κατ᾽ εὐχήν. Πιστεύω ἀκράδαντα ὅτι ὁ παπα-Κοσμᾶς εἶναι ἕνας ἀπό τούς σημαντικότερους Ἱεραποστόλους τῆς Ἐκκλησίας μας. Λόγω τοῦ μαρτυρικοῦ του τέλους ἔχει παρρησία στόν Κύριο καί Θεό μας. Ξέγραψε τόν ἑαυτό του ἀπό αὐτή τήν ζωή γιά χάρη τῶν Ἀφρικανῶν ἀδελφῶν μας. Ἐργάστηκε μέ παροιμιώδη ἀφοσίωση καί ἀγάπη γιά τήν Ἐκκλησία καί ἐξ αὐτῶν ὁ Θεός εὐλόγησε τό ἔργο τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Κλιμακίου τοῦ Κολουέζι. Ὁ παπα-Κοσμᾶς πότισε μέ τό αἷμα του τήν ἀφρικανική γῆ, συνδράμοντας καταλυτικά στήν ἑδραίωση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στά βάθη τῆς Μαύρης Ἠπείρου. Τριάντα χρόνια μετά ἡ μνήμη του παραμένει ἀναλλοίωτη σέ Ἕλληνες καί Κονγκολέζους, πού ἀκόμα καί σήμερα βαπτίζουν τά παιδιά τους καί τούς δίνουν τό ὄνομά του. Οἱ χριστιανοί μας τόν ἐπικαλοῦνται στίς προσευχές τους καί ζητοῦν τίς πρεσβεῖες του. Στό εἰκονοστάσι μέσα στίς καλύβες τους, δίπλα στίς χάρτινες εἰκόνες τῶν Ἁγίων, ἔχουν καί τήν φωτογραφία τοῦ μακαριστοῦ παπα-Κοσμᾶ. Τόν ἔχουν σάν Ἅγιο στίς καρδιές τους. Ὁ τάφος του, πίσω ἀπό τό Ἅγιο Βῆμα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στήν ἕδρα τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Κλιμακίου, ἀποτελεῖ σύμβολο ἀγώνων καί θυσιῶν καί παραμένει ἐκεῖ γιά νά θυμίζει τό χρέος ὅλων μας. Τοῦ ἀειμνήστου ἀδελφοῦ μας παπα-Κοσμᾶ, αἰωνία ἡ μνήμη! † Ὁ Κατάνγκας Μελέτιος

487

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΠΡΑΖΑΒΙΛ & ΓΚΑΜΠΟΝ Pointe-Noire, 3 Ὀκτωβρίου 2018

Ἡ καμπάνα θά κτυπᾶ… Ἡ ποιμαντική δράση τοῦ μακαριστοῦ Ἱεραποστόλου Κοσμᾶ Γρηγοριάτη (Ἀσλανίδη) θά μποροῦσε ἀπό μόνη της νά ἀποτελεῖ ἐγχειρίδιο τῆς σύγχρονης ἱεραποστολικῆς. Ὁ ἀλήστου μνήμης Ἱερομόναχος Κοσμᾶς δέν ἦταν ὁ ρομαντικός περιηγητής ἤ ὁ ὀνειροπόλος κληρικός πού ἄφησε τήν ἡσυχαστική γαλήνη τοῦ Ἁγίου Ὄρους γιά νά ταξιδέψει ἐνθουσιαστικῶς στήν δελεαστική ἐξ ἐπόψεως φυσικοῦ κάλλους ἀφρικανική γῆ, ἀλλά ὁ ἐνδεδυμένος τό ἀγγελικό σχῆμα πρωτοπόρος καί φλογερός Ἱεραπόστολος, πού ψηλαφώντας συνετά τήν πραγματικότητα τῶν φυλῶν ἔσπειρε ἐνσυνειδήτως καί ἐπιτυχῶς τόν Εὐαγγελικό λόγο στήν κεντρική Ἀφρική, ἀπό τήν ὁποία ἀνεχώρησε μαρτυρικῶς πρός τήν αἰωνιότητα. Ὁ μακάριος ἀδελφός ἔθεσε οὐσιαστικές βάσεις γιά τήν διεξαγωγή τῆς Ἱεραποστολῆς τόσο σέ πνευματικό ἐπίπεδο, ὅσο καί σέ πρακτικό. Μελετώντας τόν βίο του γίνεται σαφές ὅτι ὁ ὁδοδείκτης τῆς ἱεραποστολικῆς διακονίας του ἦταν ἡ πιστότητα στό Θεῖο Θέλημα πού γινόταν καί δικό του θέλημα. Μέλημά του ἡ Ἱεραποστολή νά μήν παραμείνει σ᾿ ἕνα ἐπίπεδο θεωρητικό, ἀλλά καρποφορώντας πνευματικά νά ἐπεκτείνεται ἐπί γῆς, τό δέ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας νά μεγαλύνεται. Πολύτιμη παρακαταθήκη τοῦ πεφωτισμένου π. Κοσμᾶ εἶναι ἡ πεποίθησή του ὅτι τό ἔργο τῆς Ἱεραποστολῆς δέν μπορεῖ νά εἶναι προσωποπαγές. Ὁ ἴδιος ἐπεσήμαινε: «Ἄν τό ἔργο µου εἶναι προσωπικό, θά διαλύσει µόλις ἐγώ φύγω. Ἄν ἔχει βάσεις ἐκκλησιαστικές, θά τό ἀναλάβει ἡ Ἐκκλησία καί θά ἔχει συνέχεια». Ἡ σημερινή πραγματικότητα ἐπιβεβαιώνει θριαμβευτικά τοῦτον τόν λόγο. Εὔλογα λοιπόν θά σκεφτεῖ κανείς ὅτι ὁ δυναμικός Ἱεραπόστολος τοῦ Κολουέζι ἔθεσε βάσεις οὐσιαστικές, εὐλογημένες ἀλλά καί πρακτικές γιά τήν ἀδιατάρακτη συνέχεια τοῦ εὐαγγελισμοῦ τοῦ κόσμου τῶν φυλῶν. Αὐτό ἀποτελεῖ μία ἀδιάψευστη ἀλήθεια. Καμιά ὡστόσο πρακτική βάση δέν θά μποροῦσε νά συστήσει ἔργο ἐκκλησιαστικό, ἄν στά θεμέλια δέν βρίσκεται τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Ὁ π. Κοσμᾶς, ὑπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἔγινε ὁ πνευματικός ἀκρογωνιαῖος λίθος, πάνω στήν θυσιαστική μαρτυρία τοῦ ὁποίου σήμερα καρποφορεῖ τό ἀποστολικό ἔργο τοῦ νοτίου Κονγκό ὑπό τήν πεπνυμένη καί ἀγλαόκαρπη ποιμαντορία τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Κατάνγκας κ. Μελετίου.

488

Διαβάζοντας κανείς τά συναξάρια τῶν ἁγίων θά δεῖ ὅτι ὁ π. Κοσμᾶς ποτέ δέν ἔπραξε ἐφ᾿ ἑαυτοῦ. Παρέμεινε πιστός σ᾿ ὅλα ἐκεῖνα πού παρέδωσαν σ᾿ ἐμᾶς οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας σχετικά μέ τήν κατά Χριστόν πολιτεία μας, ὥστε ν᾿ ἀπαντήσουμε τό Πρόσωπο τοῦ Θεοῦ στά πρόσωπα «τούτων τῶν ἀδελφῶν μας τῶν ἐλαχίστων» (Ματθ. κε,40). Ὅταν ὁ πιστός Ἁγιορείτης κατέβηκε στήν Ἀφρική γιά νά ἐργασθῆ στόν ἱεραποστολικό Ἀμπελώνα τοῦ Κυρίου, προσέλαβε ἐξ ἀρχῆς τόν πόνο τοῦ κάθε συνανθρώπου του ὡς πόνο δικό του. Δέν ἦρθε στήν Ἀφρική λυπούμενος τούς Ἀφρικανούς ἀλλά ἀγαπώντας ὅλους καί τόν καθένα ξεχωριστά ὡς εἰκόνα Θεοῦ ζῶσα, ποιμένας καί πατέρας ἄγρυπνος γιά κάθε διψασμένη καί ταλαιπωρημένη ψυχή χωρίς διάκριση προέλευσης, γλώσσας ἤ κουλτούρας. Περνώντας ἀσκητικῶς μία ζωή σέ νοητούς γκρεμούς καί σέ πνευματικές ἐρήμους κατήχησε καί βάπτισε στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, γενόμενος ὁ ἴδιος ὄργανο τοῦ Ἀρχιποίμενος τῆς Ἐκκλησίας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἔσωσε ἀπό γκρεμούς εἰδώλων καί πότισε ἐρήμους δεισιδαιμονίας, ὥστε σήμερα νά θαυμάζει κανείς στήν ἀπεραντοσύνη τῆς κονγκολέζικης γῆς ὀρθόδοξες ἐκκλησιές καί ν᾿ ἀκούει τόν ὀρθόδοξο κτύπο τῆς καμπάνας νά καλεῖ τούς γηγενεῖς ἀδελφούς νά μετάσχουν στό Πασχάλιο τοῦ Χριστοῦ μας Δεῖπνο. Σέ ἐποχές πού οἱ ἄνθρωποι ἀναζητοῦν σύμβολα, ὁ ἀοίδιμος π. Κοσμᾶς ξεπερνᾶ τά σύμβολα τοῦ κόσμου τούτου. Γίνεται ὁ ἴδιος ἡ ἐμβληματική μορφή τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης πού συνεισφέρει καθοριστικά στήν κατανόηση τῆς Ἱεραποστολῆς καί τῶν ἀναγκαίων πνευματικῶν ἐφοδίων γιά τήν διεξαγωγή της. Τίποτε στήν Ἐκκλησία μας ἀπό μόνο του δέν δύναται νά ὑπάρξει, ἄν δέν εἶναι συνάμα μπολιασμένο μέ τό βίωμα τῶν Πατέρων. Κι ὁ παπα-Κοσμᾶς θά διδάσκει σέ ἐμᾶς καί στούς ἐπιγόνους μας σάν σύγχρονη διακεκριμένη μορφή τῆς Ἐκκλησίας, σάν φωτεινό ἀπ᾿ τόν Θεό σημάδι ὅτι βαδίζουμε ἱεραποστολικῶς σέ ὁδούς πού ὁ ἴδιος ὁ Θεός χαράσσει. Ἐάν δέν οἰκοδομήσει ὁ Κύριος τίς ἀρετές, τότε δωρεάν κοπιάζουμε, τότε καμιά κίνησή μας δέν ἔχει ἀξία. Ὁ μακάριος Ἱεραπόστολος Κοσμᾶς Γρηγοριάτης δίδαξε ἀκριβῶς τί σημαίνει κανείς νά ἀξίζει, νά ἀξίζει ἀπό τόν Θεό γιά χάρη τῶν ἀνθρώπων. Καί ταυτόχρονα μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὁ Θεός δέν μᾶς ἀφήνει ὀρφανούς. Ὅτι τό κήρυγμα συνεχίζεται, ὅτι ἡ καμπάνα θά χτυπᾶ «ἀπό τοῦ νῦν καί ἕως τοῦ αἰῶνος». † Ὁ Μπραζαβίλ & Γκαμπόν Παντελεήμων 489

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΡΟΥΣΑΣ Ἰρίγκα, 17 Σεπτεμβρίου 2018 Μιά ἀπό τίς πολλές φορές πού ἐπισκέφτηκα τόν Ἅγιο Πορφύριο, μοῦ εἶπε: «Κάποτε στήν κατοχή ἔβλεπα ἕναν τσομπάνο πού προσπαθοῦσε νά περάσει τά πρόβατά του ἀπό ἕνα ποτάμι. Ἕνας κορμός πεσμένου δένδρου ἦταν ἡ γέφυρα καί ὅπως ἦταν φυσικό τά πρόβατα φοβόντουσαν νά περάσουν. Τότε ὁ ἔξυπνος τσομπάνος πῆρε στήν ἀγκαλιά του ἕνα μικρό ἀρνάκι καί προχώρησε πρός τήν αὐτοσχέδια γέφυρα. Πίσω του ἔτρεξε ἡ μάνα προβατίνα καί πίσω της ὅλο τό κοπάδι». Καί κατέληξε, «τό πρόβλημά σας σήμερα εἶναι ὅτι δέν ἔχετε ζωντανά παραδείγματα». Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ μᾶς χάρισε στίς μέρες μας πολλούς καί διακριτικούς Ἁγίους, καί εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ καθένας εἶχε καί τό δικό του χάρισμα. Μεταξύ αὐτῶν τῶν μεγάλων μορφῶν ξεχωρίζουν κάποιοι πού πρωτοπόρησαν. Ἀκολουθώντας τόν ἀγαπημένο Νυμφίο κατά τό ψαλμικό, «διά τούς λόγους τῶν χειλέων σου ἐγώ ἐφύλαξα ὁδούς σκληράς» (Ψαλμ. 16,4), ἄφησαν τίς ἀνέσεις τῆς πατρίδας, τήν ἐξασφάλιση τοῦ καναπέ καί ὁδηγήθηκαν ἀπό τόν Θεό σέ ἄγνωστη γῆ, ἐκεῖ ὅπου τούς καλοῦσε ἡ ἐντολή Του, νά διδάξουν καί νά στηρίξουν τούς ἀδελφούς, τούς ἐλαχίστους καί ταπεινούς, πού εἶναι ἴδιας ἀξίας πλάσματα τοῦ Θεοῦ ὅπως ἐμεῖς καί πού ἔχουν τό δικαίωμα νά μάθουν τήν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου καί νά μποῦν στήν ἁγία Του Ἐκκλησία. Μεταξύ αὐτῶν τῶν πρωτοπόρων Ἁγίων μορφῶν, ξεχωρίζει ὁ παπα-Κοσμᾶς ὁ Ἀσλανίδης, ὁ Γρηγοριάτης, ὁ Ἱεραπόστολος, ὄχι μόνο γιά τήν ἀξία τῆς ἀπροσμέτρητης προσφορᾶς του, ἀλλά κυρίως γιά τό ὁλοκληρωτικό του δόσιμο, τήν ἁγνότητα τῆς ψυχῆς του, τήν λεβεντιά τῆς φιλότιμης καρδιᾶς του, πού σφραγίστηκαν μέ τόν μαρτυρικό θάνατό του. Ἔλεγε, «οἱ ἰθαγενεῖς θά μᾶς πιστέψουν μετά τόν θάνατό μας...» καί πράγματι ἔμεινε γιά πάντα στήν ἀγαπημένη Ἀφρική, γιά νά ἐπαληθευθεῖ ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, «ἐάν μή ὁ κόκκος τοῦ σίτου πεσών εἰς τήν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτός μόνος μένει, ἐάν δέ ἀποθάνῃ, πολύν καρπόν φέρει» (Ἰωάν. 12,24). Τό παράδειγμα τῆς θυσίας «Ὁλοκαυτώματος» τοῦ παπα-Κοσμᾶ, εὔχομαι ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου νά ἐμπνέει καί νά ὁδηγεῖ ὅλους μας. Μέ τιμή καί εὐγνωμοσύνη, † Ὁ Ἀρούσας Ἀγαθόνικος 490

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΤΑΪΠΕΪ-ΤΑΪΒΑΝ Παπα-Κοσμᾶς, ὁ Ἅγιος Ἱεραπόστολος τῆς διπλανῆς πόρτας Εἶναι πολύ δύσκολο, ἀλλά καί μεγάλη τιμή καί εὐλογία νά γράψει κανείς γιά τόν παπα-Κοσμᾶ τόν Ἱεραπόστολο. Εὐτύχησα νά τόν συναντήσω μία φορά μόνον στήν Ἱ. Μονή Ὁσίου Γρηγορίου καί μάλιστα ἐπί τῷ ἔργῳ, στό μηχανουργεῖο. Ζωντανό, ἀεικίνητο, μέ μάτια νά λάμπουν. Ἀργότερα, ὅταν βρέθηκα στήν Ἱεραποστολή στό Κολουέζι καί προσκύνησα τόν τάφο του, δέν εἶχα τήν αἴσθηση, οὔτε καί τώρα τήν ἔχω, ὅτι ὁ παπα-Κοσμᾶς πέθανε. Ξέρω ὅτι ζεῖ μέ ἕναν τρόπο μυστικό. Ζεῖ μέσα στίς καρδιές ὅλου τοῦ ποιμνίου του. Τόν ἔνιωσα ἀπόντα σωματικά, παρόντα πνευματικά. Τά μέρη πού περιδιάβηκε τῆς ἀχανοῦς Ἐπαρχίας Κατάνγκα τοῦ Κονγκό, θύμιζαν μπαμπα-Κοσμᾶ. Ἔμψυχα καί ἄψυχα, θύμιζαν τούς κόπους, τούς ἀγῶνες καί τίς θυσίες του. Θύμιζαν τίς στεναχώριες του, τό αἷμα του, ἀκόμα καί τά λάθη του. Ὅλα θύμιζαν μνῆμες, χαρές καί προπαντός εἰκόνες Χριστοῦ. Ἄν θέλει νά δεῖ κανείς τί σημαίνει ἀγάπη ἑνός λαοῦ γιά τόν ποιμένα καί πατέρα του, δέν ἔχει παρά νά δεῖ τό βίντεο πού κυκλοφορεῖ ἀπό τήν ζωή καί τό μαρτυρικό τέλος του. Νά δεῖ πῶς τόν προπέμπει αὐτός ὁ λαός στήν τελευταία του κατοικία. Ἄν βέβαια μπορέσει νά δεῖ μέχρι τέλους τήν ταινία καί νά μήν κλάψει. Ἐγώ ὁμολογῶ ὅτι δέν τό μπόρεσα. Ὅμως, δέν πρέπει νά μένουμε στόν θάνατο τοῦ παπα-Κοσμᾶ, διότι στήν Ἐκκλησία δέν ὑπάρχει θάνατος. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ μέ τήν ὁποία ζοῦσε καί περιέβαλλε τό ποίμνιό του παραμένει. Παραμένει καί διατηρεῖ γιά πάντα τόν σύνδεσμο αὐτό. Ὁ παπα-Κοσμᾶς ἦταν πρότυπο ποιμένος καί ὄχι ἀφεντικοῦ, ἦταν ἀληθινά ὑπηρέτης καί εἰκόνα Χριστοῦ. Μέ τό αἷμα καί τούς ἱδρῶτες του, μέ στερήσεις καί παντελῆ φτώχεια, μέσα σέ ἀντίξοες συνθῆκες, κοινωνικές καί πολιτικές, ἀνέστησε ἀπό τό μηδέν τήν Ἱεραποστολή τοῦ Κολουέζι. Ὅποιον Ἀφρικανό ἀδελφό γνώρισα στό Κονγκό, εἶχε κάτι νά μοῦ διηγηθεῖ, μέ βαθύτατη συγκίνηση, γιά τόν παπα-Κοσμᾶ. Ἄλλος ἔλεγε πῶς τόν πῆρε στό αὐτοκίνητο γιά νά τόν μεταφέρει στό χωριό του, ἄλλος πῶς ἔσυρε τό ἁμαξίδιό του στήν ἀνηφόρα, ἄλλος πῶς εὐλόγησε τά γουρούνια του, πῶς τοῦ εἶπε ἕνα ἀστεῖο, πῶς τόν συμβούλευσε μέ ἀγά491

πη κ.λπ. Θυμᾶμαι εἶχα δώσει ἕνα κασετόφωνο σέ μερικούς ἀδελφούς καί τούς παρακάλεσα νά γράψουν ὅ,τι θυμόντουσαν γιά τόν πνευματικό τους πατέρα. Ἔτσι πληροφορηθήκαμε πολλά θαυμαστά γεγονότα. Ὁ παπα-Κοσμᾶς δέν ἦταν ἄνθρωπος μέ ἐξωτερικά χαρίσματα, μέ θαύματα ἤ διοράσεις, πού κι αὐτά βεβαίως ἀξίζουν, ἀλλά δέν εἶναι τά μείζονα. Ἦταν ὁ Ἅγιος Ἱεραπόστολος τῆς διπλανῆς πόρτας, αὐτός πού μᾶς δείχνει τόν ἀληθινό δρόμο, τόν μοναδικό δρόμο τῆς ἄδολης καί ταπεινῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἀγάπη τῆς ὕψιστης ἁγιότητας. Αὐτός ὁ ἁπλός ἄνθρωπος, ἀγάπησε τόν Χριστό πιό πολύ ἀπό κάθε τί καί μαζί μέ τόν Χριστό τόν κόσμο Του, διότι δέν μπορεῖς νά ἀγαπᾶς τόν Χριστό χωρίς νά ἀγαπᾶς καί τόν κόσμο. Γι᾿ αὐτές τίς δύο ἀγάπες τά παράτησε ὅλα καί ὁ Θεός τόν ἀξίωσε, διά τῆς Ἱερωσύνης, νά ὑπηρετεῖ τόν ἀφρικανικό λαό Του, τόν ξεχασμένο καί ἀπορριμμένο ἀπό ἐμᾶς τούς πλούσιους καί αὐτάρεσκους χριστιανούς. Ἦταν μία τρέλα νά κατέβει στήν Ἀφρική. Ἡ Ἱεραποστολή δέν εἶναι ὅπως τήν σκέφτονται οἱ πολλοί. Εἶναι θυσία, ἀγωνία καί αἷμα. Πορεία μέ περίπλοκες καταστάσεις. Μέ δυσκολίες, μέ πόνο, μέ λάθη καί μετάνοια. «Ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι» (Β΄ Κορ. 7,5), λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ παπα-Κοσμᾶς χωρίς ὑπολογισμούς καί κρατούμενα, βουτήχτηκε στήν ἄβυσσο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἀφρικανό ἀδελφό. Μερικές φορές εἶχε ἀπαντήσεις. Τοῦ ἦλθαν κάποιες βοήθειες, ἀλλά δούλευε καί ὁ ἴδιος τόσο πολύ, μέ τόσο πάθος καί τόση κούραση. Ἄρχισε καλλιεργώντας τήν γῆ καί ἐκτρέφοντας ζῶα προκειμένου νά χορτάσει τά παιδιά του. Καί τά πράγματα δέν ἦταν πάντα εὔκολα, οὔτε ἐκεῖ, οὔτε στήν πατρίδα. Γνώρισε πολλές φορές τήν ἀπόρριψη, τόν ρατσισμό, τούς ἀνάδελφους καί ψευδάδελφους! Εἶναι μυστήριο οἱ βουλές τοῦ Θεοῦ. Τόν πῆρε πάνω στό ἄνθος τῆς ἡλικίας του, πάνω στήν ἀκμή τῆς δράσης του. Τί μποροῦμε νά ποῦμε; Μόνο σιωποῦμε. «Εὐάρεστος τῷ Θεῷ γενόμενος ἠγαπήθη καί ζῶν μεταξύ ἁμαρτωλῶν μετετέθη» (Σοφ. Σολ. 4,10) καί «τελειωθείς ἐν ὀλίγῳ ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς, ἀρεστή γάρ ἦν Κυρίῳ ἡ ψυχή αὐτοῦ» (Σοφ. Σολ. 4,13-14). Ἔφυγε μέσα στήν ἀγωνία του, μέσα σέ ἐπικίνδυνους δρόμους νά συνεχίσει τό ἔργο του, ὅμως τόν βρῆκε ὁ θάνατος, ὄρθιο σάν παλικάρι ὅπως ἦταν πάντα. Τόν ἔκανε δικό της ἡ ἀφρικανική γῆ καί ὁ λαός κομμάτι τῆς ζωῆς του.

492

Δέν θά μπορέσουμε ποτέ νά συλλάβουμε τό γιατί. Γνωρίζουμε ἀναμφίβολα ὅμως, ὅτι μέ αὐτόν τόν ξαφνικό θάνατο, ὁ παπα-Κοσμᾶς ἀπαλλαγμένος ἀπό τό βάρος καί τίς ἀσθένειες τοῦ σώματός του, μπορεῖ καί βρίσκεται σήμερα καί γιά πάντα σέ ὅλο τό Κονγκό. Τώρα ἡ ψυχή του, ἡ ἀγάπη του, μπορεῖ καί εἰσχωρεῖ στά σπίτια καί τίς καλύβες, τῶν παιδιῶν του. Εὐλογεῖ τίς χαρές καί τίς λύπες τους, τά ἐδάφη τους, μέχρι καί τά ζωντανά τους… Ὁ παπα-Κοσμᾶς, ὁ ἄνθρωπος τῆς διπλανῆς πόρτας, μᾶς δείχνει νά συλλάβουμε ὅτι, Ἐκκλησία εἶναι τό ἄνοιγμά μας στόν κόσμο, στόν πλησίον. Καί ἀνοίγοντας, παραδόξως, συναντοῦμε τόν ἑαυτό μας. Ἡ Ἐκκλησία, μᾶς φέρνει πρό τῶν εὐθυνῶν μας. Μᾶς δίνει νά καταλάβουμε, ἄν εἴμαστε πραγματικά χριστιανοί ἤ ἁπλά χρησιμοποιοῦμε τόν χριστιανισμό σάν ἰδεολογία γιά ὁποιοδήποτε βόλεμα, ψυχολογικό ἤ πολιτικό ἤ συναισθηματικό. Αὐτή ἡ ταπεινή καί τρελή ἀγάπη τοῦ παπα-Κοσμᾶ, πού «οὐ ζητεῖ τά ἑαυτῆς» (Α΄ Κορ. 13,5), πού περιφρονεῖ καί δέν νοιάζεται ἀκόμα καί γιά τήν σωτηρία της, εἶναι αὐτή πού δίνει νά καταλάβουμε τί εἶναι πραγματική ἁγιοσύνη, πού τόσο ἀνάγκη ἔχουμε σήμερα. Παπα-Κοσμᾶ, ἀδελφέ καί συλλειτουργέ, εὔχου καί γιά μᾶς στήν μακρινή Ἀνατολή… π. Ἰωνᾶς

ΟΤΑΝ ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΘΥΣΙΑΣ τοῦ Ἀρχιμ. Κοσμᾶ Θασίτη, Ἐλευθερούπολη [...]. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι μέ τό πέρασμά τους ἄφησαν τά ἴχνη τῆς παρουσίας τους ζωντανά σ’ αὐτήν τήν ζωή. Τό παράδειγμά τους ἔγινε σύμβολο, τό ὁποῖο δείχνει στίς ἑπόμενες γενιές ποιά πρέπει νά εἶναι ἡ πορεία τους σ’ αὐτήν τήν ζωή. Πορεία, ἡ ὁποία συνοδεύεται μέ τήν ἀγάπη καί τήν θυσία. Δύο ἀρετές, πού εἶναι μεταξύ τους ἄρρηκτα συνδεδεμένες. [...]. Ἕνα τέτοιο σύμβολο ὑπέρτατης θυσίας καί ἀνθρωπιᾶς ἦταν ὁ ἀείμνηστος Ἱεραπόστολος Ἀρχιμ. π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης. Τό ὄνομά του κοσμεῖ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τό Πατριαρχεῖο τῆς Ἀλεξανδρείας καί ἰδιαιτέρως τήν Ἱερά Μητρόπολη Κατάνγκας στό Κολουέζι (πρώην 493

Ζαΐρ), ὅπου βρισκόταν καί ἡ βάση τῆς Ἱεραποστολικῆς του δράσης. Ὁ τάφος του ὁδοδείκτης γιά τίς ἑπόμενες γενιές ἀλλά καί γιά τούς ἀνθρώπους πού ἀγάπησε καί ἔδωσε τά πάντα, γιά νά ἐξαπλωθεῖ τό Εὐαγγέλιο στίς περισσότερες περιοχές. Ἄξιος μιμητής τῶν Ἁγίων καί τῶν Μαρτύρων τῆς πίστεώς μας. Ἀναλώθηκε στήν Ἀφρικανική Ἤπειρο μέ ἀντίξοες συνθῆκες δίνοντας ὅ,τι πιό πολύτιμο εἶχε, τήν ἴδια του τήν ζωή. Πότισε μέ τό αἷμα του τήν συγκεκριμένη γῆ, ὥστε νά καρποφορήσει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ πού ἔσπειρε μέ κόπο καί θυσίες στούς ἰθαγενεῖς ἀδελφούς του. Καί αὐτή ἡ σπορά ἐξαπλώθηκε διά θαύματος. Ἀντικρίζουμε χιλιάδες ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἀπέβαλαν τήν εἰδωλολατρία καί ἀσπάστηκαν τήν Ὀρθόδοξη Πίστη. Οἰκογένειες ὁλόκληρες μαρτυροῦν αὐτό τό θαῦμα. Μαρτυροῦν τήν παρουσία τοῦ π. Κοσμᾶ ὡς ἀγγέλου ἐξ οὐρανοῦ, σταλμένου ἀπό τόν Πανάγαθο Θεό, πού ἔδιωξε τά σκοτάδια τῆς εἰδωλολατρίας καί τούς ἔδειξε τό Φῶς τό Ἀληθινό. Μαρτυρίες αὐθεντικές, οἱ ὁποῖες ἀποκαλύπτουν τό μέγεθος τῆς προσφορᾶς αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί εἶναι καταγεγραμμένες ὄχι μόνο σέ βιβλία καί σέ ψηφιακούς δίσκους, ἀλλά κυρίως στήν συνείδηση τῶν ἀνθρώπων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ. Ἄνθρωποι πού τόν ἔζησαν, ἐργάστηκαν, ταξίδεψαν χιλιόμετρα μακριά, σέ ἱεραποστολικές περιοδεῖες. Γεύθηκαν χαρές καί λύπες. Συνομίλησαν μαζί του, κατηχήθηκαν. Βαπτίστηκαν ἀπό τόν ἴδιο. Εἶδαν ζωντανά θαύματα καί κοινώνησαν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων ἀπό τά εὐλογημένα χέρια του. Μαρτυρίες, τίς ὁποῖες δέν μπορεῖ νά ἐξαλείψει ὁ ἀδίστακτος χρόνος, ὅσο γρήγορα κι ἄν περάσει. Ἔχει καταγραφεῖ τό ὅλο ἔργο του μέ τό ἀνεξίτηλο μελάνι στό βιβλίο τῆς αἰωνιότητας. [...]. Ὅμως, κάθε ἀρχή ἔχει καί ἕνα τέλος. Κάθε πορεία ἔχει καί ἕναν τελικό προορισμό. Ἔτσι καί ἡ πορεία τοῦ π. Κοσμᾶ ἔφτασε στό τέλος της. Ἕνα τέλος, πού ἔκρυβε μία ἀναπάντεχη ἔκπληξη. Ἐκπληρώθηκε ἀπό ἕνα λόγο τοῦ π. Κοσμᾶ, ὁ ὁποῖος προγνώριζε τόν θάνατό του καί σέ μία στιγμή τῆς ζωῆς του εἶπε: «Γιά τήν Ἱεραποστολή τό δόσιμο νά εἶναι ὁλοκληρωτικό, δίχως κρατούμενα, μέ διάθεση αὐτοθυσίας καί αὐταπαρνήσεως καί μέ σκοπό νά ἀφήσουμε τά κόκκαλά μας μεταξύ τῶν ἰθαγενῶν». Ἔτσι καί ἔγινε. Ὁ λόγος του προφητικός. Μετά ἀπό μία πορεία ἀγάπης δεκατριῶν ἐτῶν στόν ἀμπελώνα τῆς Ἀφρικανικῆς γῆς, ὁ Θεός κά494

λεσε κοντά Του τόν π. Κοσμᾶ, γιά νά ξεκουράσει τό κουρασμένο σῶμα του ἀπό τούς κόπους καί τά βάσανα αὐτῆς τῆς ζωῆς. Ἕνα τραγικό τροχαῖο δυστύχημα ἔδωσε τέλος σ’ αὐτήν τήν πορεία ἀγάπης τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῶν Ἀφρικανῶν ἀδελφῶν. Τούς στέρησε τόν πνευματικό τους Πατέρα, ὁ ὁποῖος τούς ἀναγέννησε πνευματικά καί τούς χάρισε τήν Αἰώνια Ζωή. Σταμάτησε νά χτυπάει ἡ καρδιά τοῦ μεγάλου Ἱεραποστόλου. Μία καρδιά, ἡ ὁποία ἔκλεισε μέσα της κάθε παραστρατημένο ἄνθρωπο. Τοῦ ἔδωσε ἀξία στήν μέχρι τότε ἀνυπαρξία του. Τοῦ ἔδωσε τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ μέσα στό πνευματικό σκοτάδι τῆς ἀγνοίας του. Τοῦ ἔμαθε τί θά πεῖ ἀγάπη, γιατί ὁ ἴδιος ἦταν ἡ ἐνσάρκωση τῆς ἀγάπης. Ἔκανε τόν λόγο τοῦ Κυρίου πράξη μέσα ἀπό τήν αὐταπάρνηση τοῦ ἴδιου του τοῦ ἑαυτοῦ. Δέν ὑπολόγισε τίποτα στήν ζωή του. Ἕνα μόνο τόν ἐνδιέφερε. Νά μπορέσει νά ἐκπληρώσει τήν ἀποστολή του. Καί ἡ ἀποστολή του ἦταν νά μεταφέρει μέ τόν καλύτερο τρόπο τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν στήν Ἀφρικανική Ἤπειρο. Ὁ λαός τοῦ Κολουέζι καί τῶν γύρω περιοχῶν σήμερα εἶναι βαθύτατα εὐγνώμων στήν ὁσιακή καί μαρτυρική μορφή του, γιατί χρωστᾶνε τά πάντα σ’ αὐτόν τόν ἄνθρωπο πού τούς ἔδωσε τά πάντα. Τούς ἔδωσε τόν πιό πολύτιμο θησαυρό πού εἶχε καί αὐτός ἦταν ἡ ἀνόθευτη Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ διδασκαλία τῶν Πατέρων καί ἡ μίμηση τῶν Ἁγίων, μέ ἐπισφράγισμα τέλος τήν δική του θυσία. Τέλος, τό σῶμα του, τό ὁποῖο ὑποδέχτηκε μέσα στήν καρδιά του ὁ λαός τῆς Ἀφρικῆς, εἶναι ἡ πολύτιμη παρακαταθήκη πού ἄφησε ὁ π. Κοσμᾶς, γιά νά θυμοῦνται καί νά παραδειγματίζονται οἱ ἑπόμενες γενιές. Καί ὁ σταυρός, πού βρίσκεται πάνω ἀπό τόν τάφο του, εἶναι ἡ ἔνδειξη ὅτι αὐτός ὁ ἄνθρωπος σήκωσε πραγματικά τόν Σταυρό του. Αἰωνία του ἡ μνήμη!

Τά μέλη τοῦ Δ.Σ. τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Συνδέσμου «Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» εὐχαριστοῦμε θερμά ὅλους τούς μικρούς καί μεγάλους εὐεργέτες μας, οἱ ὁποῖοι -παρ’ ὅλες τίς δύσκολες οἰκονομικές συγκυρίες γιά τήν πατρίδα μας καί τόν κόσμο ὁλόκληρο- στηρίζουν μέσω τοῦ Ἱ. Συνδέσμου τό ἔργο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς.

495

«Κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις» Στήν μακραίωνη ζωή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, γνωρίζουμε ὅτι στούς θυσιαστικούς καί μαρτυρικούς ἀγῶνες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων μας, διά τήν ἐξάπλωση τοῦ κηρύγματος τοῦ Εὐαγγελίου καί τήν ἑδραίωση τῆς πίστεώς μας στά ἔθνη, δέν ἔλλειπαν ἡ πολεμική καί ὁ ἐξ αὐταδέλφων ζηλόφθων κατατρεγμός. Μέ πόνο ψυχῆς ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος γράφει στίς ἐπιστολές του: -«Οἱ γάρ τοιοῦτοι ψευδαπόστολοι, ἐργάται δόλιοι, μετασχηματιζόμενοι εἰς ἀποστόλους Χριστοῦ...» (Β΄ Κορ. 11,13).

-«Κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις...» (Β΄ Κορ. 11,26).

-«διά δέ τούς παρεισάκτους ψευδαδέλφους...» (Γαλ. 2,4). Δυστυχῶς, ἀπ᾿ αὐτόν τόν κατατρεγμό δέν διέφυγε καί ὁ μάρτυρας Ἱεραπόστολος τοῦ Κονγκό παπα-Κοσμᾶς Γρηγοριάτης. Γιά ἀρκετά χρόνια δέν ἔλειψαν οἱ ἐναντίον του κατηγορίες ἀπό ψευδαδέλφους, οἱ ὁποῖοι ἀδυνατοῦσαν ἤ δέν ἤθελαν νά κατανοήσουν τούς ὁραματισμούς καί τά σχέδιά του γιά μία αὐτοδύναμη καί αὐτοσυντήρητη Ἱεραποστολή καί κατά συνέπεια τῆς μελλοντικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Κατάνγκα τοῦ Κονγκό.

496

Μέσα ἀπό τά κείμενα τοῦ μοναδικοῦ ἐγχειριδίου πού ἄφησε καί φέρει τόν τίτλο «Σκέψεις περί Ἱεραποστολῆς μέσα ἀπό τήν πρᾶξι» διαβάζουμε γιά τά ἐπιτεύγματα καί τήν πολεμική πού τοῦ ἀσκήθηκε: -Ἀγροτοκαλλιέργειες: ῎Εγινε μία προσπάθεια στόν τομέα αὐτόν ἀπό μέρους μας, νά δημιουργήσουμε ἕνα αὐτοδύναμο καί, κατά τό δυνατόν, αὔταρκες πρός συντήρησιν κλιμάκιο, ἐξασφαλίζοντας ἀπό τήν δική μας γῆ τοῦ Κολουέζι τά πρός τό ζῆν (τρόφιμα, κρέας, λαχανικά), τόσο γιά τήν συντήρηση τοῦ Οἰκοτροφείου μας, ὅσο καί γιά τό ἐν γένει φιλανθρωπικό ἔργο (φυλακές, λεπροί, πεινασμένοι, ἀσθενεῖς).᾿Ακολουθήσαμε τό παύλειο πρόσταγμα, «ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσίν» (Α' Κορ. 4,12), μολονότι ἡ καινοτομία μας αὐτή μᾶς στοίχισε ἀρκετή πολεμική, δυσφήμηση, σειρά ἐπιστολῶν, ὅπου μέ κατονομάζουν ἀντορθόδοξο, ἀντιιεραπόστολο, γουρουνᾶ κ.λπ. Ἀντιστάθμισμα τῆς σφοδρᾶς αὐτῆς πολεμικῆς στάθηκε ἡ εὐλογία τῆς Μονῆς τῆς μετανοίας μου καί ἡ εὐχή τοῦ Γέροντα, πού μοῦ ἔδωσε τό ἐλεύθερο νά ὁλοκληρώσω τό ἀγροτοκαλλιεργητικό αὐτό πρόγραμμα, καθώς καί ἡ ἀμέριστη συμπαράστασις τῆς ᾿Αποστολικῆς

Διακονίας, τούς ὁποίους καί εὐχαριστῶ ἐκ βάθους καρδίας. Ἐκεῖνες τίς ἡμέρες ὁ π. Πορφύριος (σήμερα Ἅγιος Πορφύριος) μέ παρότρυνε: «Προχώρησε, ἡ ῾Ιεραποστολή πρέπει νά ζῆ ἀξιοπρεπῶς, ὄχι νά ζητιανεύει». Συνάμα μοῦ ὑπέδειξε τήν καλλιέργεια κάποιου φυτοῦ, πού θά ἀποφέρει πολλά ἔσοδα.

***

Μαζί μέ τίς παραπάνω ἐπισημάνσεις τοῦ παπα-Κοσμᾶ, θεωρήσαμε χρήσιμο καί ὠφέλιμο γιά τούς φίλους καί ἐραστές τοῦ ἔργου τῆς Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς, ἐπί τῇ συμπληρώσει τριάντα χρόνων ἀπό τήν εἰς Κύριον ἐκδημία του, νά δημοσιοποιήσουμε, γιά πρώτη φορά, ἐπιστολές ἀπό τό προσωπικό του ἀρχεῖο, ὥστε νά φωτίσουμε ἄγνωστες πτυχές τοῦ ἐσωτερικοῦ κόσμου τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἱεραποστόλου, ἀλλά καί νά καταδείξουμε τά χαρίσματα ἀνεξικακίας καί συγχωρητικότητας τά ὁποῖα τόν διέκριναν. Κολουέζι, 12/3/1980 Πατέρα, χαῖρε. Ἔλαβα τό γράμμα σου καί ἀπαντῶ ἀμέσως. Σέ παλαιότερη ἐπιστολή, μοῦ ὑπενθύμιζες τόν ὕμνο τῆς ΑΓΑΠΗΣ καί μέ παρότρυνες νά μήν ἀποκαλύψω τίς πονηρές μεθο-

δίες τοῦ ζεύγους π. Λ. καί πρεσβυτέρας. Ὑπάκουσα καί τά λησμόνησα ὅσα ἔλεγαν. Ἀλλά οἱ καημένοι ξεγελάστηκαν καί πάλι ἀπό τόν σατανᾶ καί προχώρησαν στό καταστρεπτικό τους ἔργον ἐναντίον τῆς Ἱεραποστολῆς. Ἔτσι, ἐνῶ ἐμεῖς τρέχαμε μέ τόν Σεβασμιώτατο στά δάση κατασκοτωμένοι κυριολεκτικά γιά νά ἐγκαταστήσουμε Ἱερεῖς τοῦ Ὑψίστου, ἐπιτελοῦντες νομίζω ἔργον Θεοῦ, στό Λουμπουμπάσι ἡ πρεσβυτέρα μέ τόν π. Λ., συνεργαζόμενοι μέ σκοτεινά πρόσωπα καί τόν διάβολο, ἔγραψαν μία τετρασέλιδη ἐπιστολή πρός τόν προηγούμενο Μητροπολίτη τοῦ Ζαΐρ κ. Νικόδημο, τήν ὁποία καί κοινοποίησαν στόν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας, τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, τό Μοναστήρι μου καί στίς τοπικές ἐφημερίδες. Ἐκεῖ μέσα βγάζουν ὅλα τά ἀπωθημένα τους, ἐναντίον τοῦ Δεσπότη καί ἐναντίον μου. Πλήν ὅμως ὅλα ἀπό τήν ἀρχή μέχρι τό τέλος εἶναι φαντασίες καί ψευτιές. Τό δέ χειρότερο, τήν ἐπιστολή τήν γράφουν μέ ψεύτικο πρόσωπο. Δηλαδή ὅτι τήν συνέταξε ἡ Ὀρθόδοξη Κοινότητα τῶν ἰθαγενῶν τοῦ Λουμπουμπάσι. Δυστυχῶς ὅταν ζήτησαν ἀπό τά μέλη τοῦ Συμβουλίου νά τήν ὑπογράψουν, αὐτοί ἀρνήθηκαν λέγοντας στήν πρεσβυτέρα ὅτι 497

αὐτά πού γράφει ἡ ἐπιστολή εἶναι ὅλα ψέματα. Πῆραν τήν ἐπιστολή καί μᾶς τήν ἔφεραν στό Κολουέζι. Στεναχωρέθηκα γιά τίς ψευτιές τους, ἀλλά κυρίως γιά τό κατάντημά τους. Ὁ Σεβασμιώτατος, παρά τόν θυμό του γιά τόν λίβελο, μοῦ ἔλεγε: «Καημένε, μή στεναχωριέσαι, ἐμένα μοῦ ἔκαναν οἱ ἄνθρωποι αὐτοί πολύ χειρότερα». Τέλος ὁ π. Λ. τιμωρήθηκε μέ δέκα ἡμέρες ἀργία καί μετά τό Πάσχα ἀπομάκρυνση ἀπό τό Λουμπουμπάσι καί καμία ἀνάμειξη πλέον μέ τήν Ἱεραποστολή. Αὐτό εἶναι τό τραγικό τέλος τῶν ἀνθρώπων πού διέβαλαν ὅλους τούς Ἱεραποστόλους τοῦ Κολουέζι χρησιμοποιώντας δόλια μέσα. Ὁ Θεός νά τούς συγχωρεῖ καί νά μετανοήσουν, γιά νά μή χάσουν τήν ψυχή τους. Ἐγώ πέρασα ἀπό κοντά τους πάλι σάν νά μήν συμβαίνει τίποτα, αὐτοί μόνοι τους ἐλέγχονται. Ὅλα τώρα ξεχάστηκαν, τώρα δουλειά καί ἐκπαίδευση τῶν νέων χειροτονηθέντων Ἱερέων μέ συνάξεις. Συγκεντρώσεις καί κατηχήσεις τῶν χριστιανῶν. Φροντίδα τῶν παιδιῶν τοῦ οἰκοτροφείου καί προετοιμασία γιά τίς νέες ἐγκαταστάσεις τῆς Ἱεραποστολῆς σέ ἕνα χῶρο 100 στρεμμάτων πού πήραμε στό κέντρο τῆς πόλεως. Ἔχουμε παράλληλα τήν ἐπίβλεψη τῶν ἀγροκτημάτων καί αὐτές τίς ἡμέ498

ρες μετέχω καί σέ ἕνα συνέδριο τοῦ Κράτους γιά τά προβλήματα τῆς περιοχῆς. Δουλειά, πατέρα, πρός δόξαν Θεοῦ, βλέπεις ἡ ἐργασία μᾶς φυλάγει ἀπό πολλά κακά. Καλή σαρακοστή καί πνευματικό Πάσχα. Σᾶς χαιρετοῦν ἡ ἀδελφή Νεκταρία, οἱ νέοι ἱερεῖς καί τά παιδιά. Μέ ἀγάπη Τό παιδί σου

*** Κολουέζι, 12 /8/1980 Ἀγαπητέ μου πατέρα, χαῖρε. Μόλις τώρα ἔφθασα ἀπό τό Λουμπουμπάσι, ὅπου πῆγα καί λειτούργησα τούς ἐκεῖ Ἕλληνες. Πέρασα γιά νά δῶ τίς ἐκκλησίες τῶν διαφόρων χωριῶν πού εὑρίσκονται στήν διαδρομή αὐτή τῶν τριακοσίων χιλιομέτρων. Εἶχα καιρό νά δῶ τούς χριστιανούς διότι ἀπουσίαζα στήν Κινσάσα. Ἐπέστρεψα ὁδικῶς μαζί μέ τά δύο αὐτοκίνητα, ὁδηγώντας ἡμέρα καί νύκτα καί ἀναπαυόμενος μόνον τέσσερις μέ πέντε ὧρες. Μαζί μας πῆρα καί ἕναν φοιτητή τῆς Θεολογίας, τόν Παναγιώτη, ὁ ὁποῖος ἦρθε γιά λίγες ἡμέρες νά παρακολουθήσει τό ἱεραποστολικό μας ἔργο. ...Δέν μέ στεναχωροῦν καθόλου τά ὅσα μοῦ γράφεις περί συνεργατῶν καί τοῦ πατρός Λ., διό-

τι λέω ὅτι ὁ πατέρας μου γράφει ἐξ ὅσων συμπεραίνει, ἐφ᾿ ὅσον ὅμως τοῦ λείπουν ἀρκετά στοιχεῖα, τά συμπεράσματά του δέν εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου σωστά. Ναί, πατέρα, κινοῦμαι μέ φόβο Θεοῦ καί προσέχω τήν ψυχή μου. Τό ἐάν μοῦ ξεφεύγει κανένας λόγος, εἶναι τό λιγότερο πού μπορεῖ νά συμβεῖ. Ἀπό τίς ἐνέργειες αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων, καταπίνω ὄχι ποτήρια ἀλλά κουβάδες πικρίας δίχως νά ἀντιδρῶ ἤ τουλάχιστον νά ὑπερασπίζω τόν Ἱερομόναχο Κοσμᾶ. Σοῦ γράφω αὐτό τό σημείωμα μόνον καί μόνον νά σέ παρακαλέσω νά κάνεις ὑπομονή καί, ὅταν μέ τό καλό ἔρθεις κοντά μας, θά μάθεις τά πράγματα ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους καί τότε μόνον νά μέ κρίνεις. Ἔχε ὑπομονή, πατέρα. Ζητῶ συγγνώμη πάντως διότι σέ στεναχωρῶ μέ ὅσα φτάνουν στά αὐτιά σου γιά μένα. Τά σέβη μου στήν μάνα μου, τήν ἀγάπη μου καί τίς εὐχές πρός ἀδέλφια, ἀνίψια, θείους καί φίλους. Μέ ἀγάπη ὁ υἱός σου Ἱερομ. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης

412 ἐπιστολή σας. Δέν βρίσκω χρόνο γιά τήν ἀλληλογραφία καί ὡς ἐκ τούτου κάθομαι νά σᾶς γράψω δύο λόγια μετά τά μεσάνυκτα. Σεβασμιώτατε, παρακαλῶ νά ἐνημερώσετε τόν Σεπτό μας Πατριάρχη ὅτι ὑπηρετοῦμε τήν Ὀρθόδοξη Ἱεραποστολή ἀνιδιοτελῶς, διότι πιστεύουμε ὅτι ὁ Θεός μᾶς κάλεσε σ᾿ αὐτήν Του τήν ἔπαλξη. Ἡ Ἱεραποστολή γιά μᾶς δέν εἶναι τόπος ἐπιβίωσης, οὔτε μέσον πλουτισμοῦ, ἄς μέ συγχωρήσει ὁ Θεός γιά τήν φράση, ἀλλά εἶναι ἕνας βαρύς σταυρός εἰς τούς ἀδυνάτους ὤμους μας. Δέν θά μετέλθουμε τίς ἴδιες μεθόδους πού χρησιμοποιεῖ ὁ π. Λ., γιά νά παραμείνουμε εἰς τό ἔργον τῆς Ἱεραποστολῆς. Ἔγραψε μέ τήν πρεσβυτέρα του λίβελο, ἐξ ὁλοκλήρου ψευδῆ, καί ἀντί νά τόν ὑπογράψουν οἱ γράψαντες, τό ἔδωσαν σέ ἰθαγενεῖς ὀρθοδόξους, οἱ ὁποῖοι τούς πρόσβαλαν λέγοντάς τους ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι ψέματα καί δέν ὑπέγραψαν. Ἐφ᾿ ὅσον λοιπόν οἱ εἴκοσι Ὀρθόδοξοι τοῦ Λουμπουμπάσι δέν ὑπέγραψαν τά ψεύδη των, τίνων ὑπογραφές παρουσίασαν εἰς τόν Πατριάρχη ἐναντίον μου; Μή*** πως ἐξωεκκλησιαστικῶν παραγόΚολουέζι, 1/9/1980 ντων, δηλαδή συνεργατῶν των οἱ ὁποῖοι, λόγω τῆς ἀπομάκρυνσης Σεβασμιώτατε, εὐλογεῖτε. Μετά ἀκριβῶς ἀπό ἕνα μήνα τοῦ ζεύγους, ζημιώθηκαν ὑλικῶς; Ἔρχομαι νά σᾶς ἀναφέρω τό τεἔφθασε στά χέρια μου ἡ ὑπ. ἀριθμ.

499

λευταῖον ἴσως τέχνασμα, ἀπό μέρους τοῦ ζεύγους, ἐναντίον μου. Ὅταν ἐκκενώθηκε ἡ Κοινοτική οἰκία τῆς ἐκκλησίας τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, ὅπου ἔμενε ὁ π. Λ., τά μέλη τοῦ Συμβουλίου μέ παρακάλεσαν ἐπανειλημμένως νά πάω νά κοιμηθῶ στό δωμάτιο πού ἔμενα παλαιότερα. Θά θυμᾶστε, ἀρνήθηκα ἀκόμα κι ὅταν ἐσεῖς μοῦ εἴπατε ὅτι δέν κάνω καλά πού δέν πάω νά μείνω ἐκεῖ. Μέσα μου κάτι μοῦ ἔλεγε ὅτι δέν πρέπει νά κοιμηθῶ ἐκεῖ. Στήν προτελευταία κάθοδό μου στό Λουμπουμπάσι γιά νά τελέσω Θεία Λειτουργία, ὁ νεωκόρος ἐπέμενε νά πάω στό σπίτι γιά νά μέ δείξει κάτι σημαντικό. Ἐν πρώτοις βρῆκα ἕνα ἄδειο σπίτι τό ὁποῖο ὁ μακαρίτης ὁ παπα-Ζάππας εἶχε γεμάτο. Ἀκόμη καί τά ψυγεῖα ἔκαναν φτερά. Μπῆκα στό δωμάτιο πού ὑποτίθεται ὅτι θά ἔμενα. Ὁ νεωκόρος σήκωσε τό στρῶμα καί φαρδιά πλατιά, κάτω ἀπ᾿ αὐτό, εἶδα μία κονγκολέζικη σημαία μέ τό ἄστρο, δηλαδή τήν σημαία τῶν ἀνταρτῶν. Τήν ἀνακάλυψε ὁ κ. Πέτρος, ὁ ὁποῖος ἄνοιξε πρῶτος τό σπίτι μετά τήν ἀναχώρηση τοῦ π. Λ. ἀπό αὐτό. Ἔφερε μπογιατζῆδες γιά νά βάψουν τό σπίτι καί σηκώνοντας τό στρῶμα ἀνακάλυψε κατατρομαγμένος τήν σημαία. Μετά ἀπό μένα, ἐνημερώθηκαν ὁ Πρόεδρος κ. Πόπορος καί τά μέλη 500

τῆς Κοινότητος. Διέταξε ἀμέσως νά καταστραφεῖ, διότι ἡ ὕπαρξή της θέτει σέ κίνδυνο ὁλόκληρη τήν Ἑλληνική παροικία. Μοῦ εἶπαν, πάτερ, σοῦ στήσανε μεγάλη παγίδα. Εὐτυχῶς σέ γλύτωσε ὁ Θεός, θά σάπιζες στίς φριχτές φυλακές τοῦ Ζαΐρ. Ἐγώ τό θεώρησα τυχαῖο καί ὄχι σκόπιμο γιά μένα. Τήν τελευταία ὅμως φορά, πρό 15 ἡμερῶν, πού ξανακατέβηκα γιά Θεία Λειτουργία, ἔμαθα νέα πράγματα πού εἶναι σχεδόν βέβαιο πώς ἡ παγίδα ἦταν στημένη γιά μένα. Ἔμαθα ἀπό τόν νεωκόρο γιά τίς διαδόσεις τοῦ π. Λ., ὅτι ὁ παπα-Κοσμᾶς δέν ἄφησε τόν Δεσπότη νά στείλει τήν κόρη τοῦ Λοχαγοῦ (ἑνός δῆθεν ψευδορθόδοξου στρατιωτικοῦ) στήν Ἑλλάδα γιά σπουδές ὅπως καί τόν ἰθαγενῆ Ἀνδρέα. Σεβασμιώτατε, ὄχι μόνο δέν ἔχω ἰδέαν γιά τό θέμα, ἀλλά οὔτε γνωρίζω ἄν ἐσεῖς εἴχατε δώσει σχετική ὑπόσχεση. Καί τώρα, ἐπειδή καί ὁ Ἀνδρέας ἐμποδίστηκε ἀπό τόν παπα-Κοσμᾶ νά πάει στήν Ἑλλάδα, ὑπηρετοῦν ὅλοι μαζί τό σκοτεινό σχέδιο τῆς ἐξοντώσεώς μου. Ἔτσι, ὁ Ἀνδρέας περνάει καθημερινά ἀπό τήν Ἐκκλησία καί ρωτάει τόν νεωκόρο ἐάν ἦρθε ὁ π. Κοσμᾶς ἤ ποιά βραδιά πρόκειται νά μείνει στό σπίτι τῆς Ἐκκλησίας. Συμπέρασμα. Περιμένουν νά κοιμηθῶ πάνω στήν σημαία καί

νά εἰδοποιήσουν τήν Ἀσφάλειαν νά μέ δέσει ὡς συνεργάτη τῶν ἀνταρτῶν. Δέν θά χρειασθοῦν ἄλλες μαρτυρίες, ἀφοῦ καί μόνον ἡ σημαία εἶναι ἀρκετή. Οἱ δυστυχεῖς δέν σκέφθηκαν τήν περίπτωση παραδόσεως τῆς σημαίας ἀπό ἐμᾶς στήν Ἀσφάλεια! Δέν σᾶς τό εἶχα γράψει, διότι

δέν ἤθελα νά πληροφορηθεῖτε τό γεγονός ἀπό ἐμένα, ὅμως εἶναι χαρακτηριστική περίπτωση κακότητας καί παλιανθρωπιᾶς, μετά καί ἀπό τόν λίβελο πού κυκλοφόρησαν. Εὐλογεῖτε Ἱερομόναχος Κοσμᾶς Γρηγοριάτης

Θαυμαστά σημεῖα καί ἀναφορές γιά τόν παπα-Κοσμᾶ Ἀπό τό βιβλίο «Ἕνας ἄγγελος στήν λαβωμένη γῆ» πού ἐξέδωσε καί κυκλοφόρησε πρόσφατα ὁ Ἱ. Σύνδεσμος, παραθέτουμε ὁρισμένα περιστατικά καί σημεῖα πού βεβαιώνουν τήν μεγάλη ἀγάπη τοῦ λαοῦ τοῦ Κονγκό γιά τόν παπα-Κοσμᾶ, ὁ ὁποῖος δέν παύει νά πρεσβεύει ὑπέρ αὐτοῦ στόν Κύριο καί Θεό μας. Ἀκτίνες ἀπό τόν τάφο τοῦ π. Κοσμᾶ [...]. Στίς 28 Ἰουλίου τοῦ 1991, ὅταν τελειώσαμε τό βραδινό μάθημα τοῦ ἱερατικοῦ σεμιναρίου, μαζί μέ ὅλους τούς Ἱερεῖς, πού ἦταν τότε περί τούς δεκαπέντε, ξεκινήσαμε γιά τήν γειτονική ἐκκλησία τῆς Ἱεραποστολῆς γιά τό Μικρό Ἀπόδειπνο. Προχωρώντας πρός τήν ἐκκλησία, οἱ Ἱερεῖς σταμάτησαν ξαφνικά καί ἐκστατικοί ἀναφωνοῦσαν καί ἔλεγαν: «Κοιτάξτε, τί ἀκτίνες εἶναι αὐτές πού βγαίνουν ἀπό τόν τάφο τοῦ παπα-Κοσμᾶ!». Ἐγώ τούς ἀκολουθοῦσα τελευταῖος. Καί μοῦ περιέγραψαν ὅτι ἔβλεπαν νά βγαίνει φῶς σάν ἀκτίνες τοῦ ἥλιου ἀπό τόν τάφο τοῦ παπα-Κοσμᾶ. Ἦταν τόσο ψηλές πού ξεπερνοῦσαν στό ὕψος καί τήν γύρω δεντροστοιχία! Μία ἄλλη φορά, παιδιά τοῦ Οἰκοτροφείου μοῦ ἀνέφεραν ὅτι, καθώς ἔμπαιναν γιά τό Ἀπόδειπνο στήν ἐκκλησία, ἄκουσαν κουδουνίσματα θυμιατοῦ κοντά στόν τάφο τοῦ παπα-Κοσμᾶ, χωρίς νά βλέπουν ἄνθρωπο! Ἄλλοτε πάλι, αἰσθάνονταν τήν ὀσμή θυμιάματος, χωρίς νά λιβανίζει κάποιος!

501

Οἱ χριστιανοί τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Κλιμακίου, ἔχοντας στήν γῆ τους τόν τάφο του, νιώθουν τόν παπα-Κοσμᾶ δικό τους γιά πάντα. Ἄλλωστε σέ αὐτούς ἀφιέρωσε τήν ζωή του. Μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης Πῶς γνώρισα τόν π. Κοσμᾶ καί πῶς ἔγινα χριστιανός. [...]. Κάποια μέρα πῆγα γιά ψάρεμα στό ποτάμι. Ἐπιστρέφοντας στό σπίτι μου ἔπεσα ἄρρωστος στό κρεβάτι. Γιά μέρες δέν μποροῦσα οὔτε νά κινηθῶ. Ἕνα βράδυ εἶδα στόν ὕπνο μου ὅτι ἕνα αὐτοκίνητο σταμάτησε κοντά στό σπίτι μου. Ἄνοιξε ἡ πόρτα καί βγῆκε ἕνας Εὐρωπαῖος μέ ἄσπρα ροῦχα καί μεγάλη γενειάδα. Κρατοῦσε στά χέρια του κι ἕνα βαλιτσάκι. Ἐγώ φοβήθηκα πολύ. Ἀνοίγοντας τό βαλιτσάκι μέ ρώτησε: -Γνωρίζεις ποιός εἶμαι; -Ὄχι, τοῦ ἀπάντησα.

-Ἐγώ εἶμαι ὁ Ὀρθόδοξος παπάς. Μέ λένε παπα-Κοσμᾶ καί πέθανα πρίν ἀπό λίγα χρόνια. Πήγαινε στήν ἐκκλησία τῶν Ὀρθοδόξων καί πές ἐκεῖ στόν κατηχητή καί στούς χριστιανούς νά κάνουν προσευχή γιά σένα καί θά γίνεις καλά. Πράγματι πῆγα καί βρῆκα τόν κατηχητή Ἀπόστολο καί τοῦ ἐξιστόρησα τό ὄνειρό μου. Ἐκεῖνος ἀπόρησε, πῶς ἕνας μή Ὀρθόδοξος εἶδε στόν ὕπνο του τόν παπα-Κοσμᾶ. Ἄρχισε νά μοῦ μιλάει γιά τήν ζωή τοῦ παπα-Κοσμᾶ καί μέ συγκίνησε. Δέχθηκα νά παρακολουθήσω μαθήματα κατήχησης καί μετά ἀπό ἀρκετό διάστημα, ὁ π. Μελέτιος μέ βάπτισε, δίνοντάς μου τό ὄνομα Θωμᾶς. Τήν περίοδο τῆς κατήχησης, πρίν βαπτιστῶ, ἡ γυναίκα μου ἦταν ἔγκυος. Ἀλλά ἦταν ἀδύνατον νά γεννήσει φυσιολογικά καί κόντεψε νά πεθάνει. Τότε θυμήθηκα τό ὄνειρο μέ τόν παπα-Κοσμᾶ καί μέ πόνο στήν καρδιά μου φώναξα δυνατά: «Πάτερ Κοσμᾶ, ἔλα νά μέ βοηθήσεις..!». Τό βράδυ τόν εἶδα στόν ὕπνο μου ἀκριβῶς ἴδιο, ὅπως καί τήν προηγούμενη φορά. Μοῦ μίλησε καί μοῦ εἶπε: «Πήγαινε καί πές στούς ὀρθοδόξους νά κάνουν προσευχή». Πράγματι ἡ γυναίκα μου γέννησε χωρίς κίνδυνο ἕνα ἀγοράκι. Τό βαπτίσαμε στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τοῦ δώσαμε τό ὄνομα Κοσμᾶς. κ. Θωμᾶς Kipazula Μπουτούμπα - Κολουέζι 502

Μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

ΕΝΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΛΑΒΩΜΕΝΗ ΓΗ Μαρτυρίες καί θαυμαστά γεγονότα γιά τόν Ἱεραπόστολο τοῦ Κονγκό π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτη

"ΕΝΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΛΑΒΩΜΕΝΗ ΓΗ" τοῦ Μοναχοῦ Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτη

Ὁ Ἱεραποστολικός Σύνδεσμος μέ πολλή χαρά ἀνακοινώνει, ὅτι ἐπί τῇ συμπληρώσει τριακονταετίας ἀπό τήν εἰς Κύριον ἐκδημία τοῦ Ἱεραποστόλου π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτου προέβη στήν ἔκδοση νέου συγγράμματος μέ τίτλο: «Ἕνας ἄγγελος στήν λαβωμένη γῆ» καί ἐπεξηγηματικό ὑπότιτλο: «Μαρτυρίες καί θαυμαστά γεγοἹεραποστολικός Σύνδεσμος νότα γιά τόν Ἱεραπόστολο τοῦ «Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» Κονγκό π. Κοσμᾶ Γρηγοριάτη». Πρόκειται γιά μία συλλογή ἀπό μαρτυρίες, θαυμαστές ἐμπειρίες καί βιώματα Κονγκολέζων χριστιανῶν μας, κληρικῶν καί λαϊκῶν, ἀλλά καί συγκινητικές ἐξιστορήσεις παλαιῶν συνεργατῶν τοῦ μακαριστοῦ παπα-Κοσμᾶ. Τό πλῆθος τῶν ἄγνωστων, μέχρι σήμερα, πληροφοριῶν καταδεικνύουν τίς ἐξ ὕψους πρεσβεῖες πρός τόν Θεό καί συνάμα βοήθειες πού παρέχει στό ἀγαπημένο καί λαβωμένο ποίμνιό του. Ἐπίσης, ἀπό τίς συνεντεύξεις ἐντυπωσιάζει ἰδιαιτέρως τό γεγονός ὅτι γιά τούς γηγενεῖς ὁ π. Κοσμᾶς ὑπῆρξε, ὄχι μόνον ὁ πνευματικός τους πατέρας, ἀλλά συγχρόνως καί ὁ κοινωνικός ὁδηγός καί ὁ κατά μείζονα βαθμό συντελεστής τῆς βιοτικῆς τους ἀναμόρφωσης. Ὁ π. Κοσμᾶς ἀγαπήθηκε ὑπερβαλλόντως, διότι ὑπερβαλλόντως ἀγάπησε τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μας καί θυσιάστηκε γι᾿ Αὐτήν. Ὡς ἄγγελος ἄνοιξε τά φτερά του, ἀγκάλιασε τόν λαό τοῦ Κονγκό εὐαγγελιζόμενος Χριστόν καί ὡς «ὁλοκάρπωμα θυσίας» (Σοφ. Σολ.

3,6) χάρισε τό σῶμα του στήν λαβωμένη ἀφρικανική Γῆ. Διατίθεται ἀπό τά χριστιανικά βιβλιοπωλεῖα σέ ὅλη τήν Ἑλλάδα καί τήν Κύπρο καί ἀπό τό Βιβλιοπωλεῖο τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Συνδέσμου. Ἡ τιμή του εἶναι 8 εὐρώ.

503

Ὁμαδικές βαπτίσεις τοῦ π. Κοσμᾶ σέ παραπόταμο τοῦ Λουαλάμπα

504

Τρισάγιο στόν τάφο τοῦ παπα-Κοσμᾶ