White Tales | December 2019

O SS P EE

R

S PO S

ES

X+5

T

R

S

T

P

689

P

ΕNΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Μην τη φοβάστε!

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ Η λατρεία του καθρέφτη

Γιώργος Καπουτζίδης

Αθεράπευτα ιδεολόγος WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 1

Top Quality Hyalouronic Filler

www.zartaux.com

Fill Different

2 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

DDSA PHARMA E.E. | Αποκλειστικός Αντιπρόσωπος Ελλάδος | Τηλ.: 210 590 11 17 | Email: info@ddsa.gr

Κρατήστε τα κακά ΤΕΡΑΤΑΚΙΑ μακριά από το στόμα με τη νέα

GUM® LIGHT-UP

Αναβοσβήνει Μαλακές πολύχρωμες τρίχες για αποτελεσματικό καθαρισμό

1'

ώστε να καθοδηγεί τα παιδιά να βουρτσίσουν τα πάνω και κάτω δόντια όσο χρειάζεται!

4 fun χρώματα

Βάση στήριξης με βεντουζάκι

Sunstar GUM Greece Λ. Κηφισίας 44, 15125 Μαρούσι, Αθήνα, Τηλ.: 210 6664 805

Η νέα GUM® LIGHT-UP είναι εδώ για να προστατεύσει το χαμόγελο των παιδιών σας από ΠΛΑΚΑ ΚΑΙ ΤΕΡΗΔΌΝΑ με τον πιο διασκεδαστικό τρόπο!!!

Η ανανεωμένη σειρά GUM διατίθεται σε φαρμακεία και επιλεγμένα καταστήματα ομορφιάς

ΕΚΔΟΤΗΣ / ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ιωάννης Γ. Ρούσσης ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Κωνσταντίνος Δ. Βαλαβάνης ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Πένυ Π. Σπυροπούλου ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Χρήστος Κρασαδάκης CREATIVE ART DIRECTOR Εύη Μίνη ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ & ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Έφη Δεμερτζή ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Μαρία Αβραμίδου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Ευστρατία Αλμπούρα, Σοφία Ατσάλη, Αρετή Μπίτα, Νικόλαος Νιώτης, Κάτια Στρατουδάκη, Νίκη Χάγια, Μαρία-Κάντια Χαρδαλιά EDITORIAL ON BOARD Ιωάννης Στ. Γρυπάρης, Σταύρος Ζάχαρης, Αναστασία Μοσχοβάκη, Φωτεινή Παντζάρη, Λίλα Παπαδοπούλου, Μαίρη Παρασκευοπούλου ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Βίκυ Δρόσου, Μαρία Παγωμένου ΦΩΤΟΓΡΑΦΟI Κώστας Μαλτέζος, Γεράσιμος Μαυρομμάτης MARKETING MANAGER Βασίλης Τσάμης CREATIVE MEDIA MANAGER Σοφία Ατσάλη (sofia@omnipress.gr) ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Παναγιώτα Καρκαβέλια ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Ιωάννης Ζαφείρης Λογιστήριο Ελευθερία Κοτσίνα (eleftheria@omnipress.gr) ΕΚΤΥΠΩΣΗ PRINTFAIR ΕΠΕ ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Βιολέτας 3 ,13671 Αχαρνές ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ NEW OMNIPRESS ΙΚΕ Λεωφ. Μεσογείων 330, Τ.Κ. 15341, Αγία Παρασκευή Τηλ. 210 2222637 | www.omnipress.gr WHITE Tales Τριμηνιαία έκδοση της NEW OMNIPRESS ΙΚΕ Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή ή μετάδοση με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό μέσο, όλου ή μέρους του περιοδικού, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Υπεύθυνος απέναντι στον νόμο: Ιωάννης Γ. Ρούσσης

04 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΣΤΕ ΤΙΣ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΑΣ Δώσε τους ένα λευκότερο και φωτεινότερο χαμόγελο!

ENA WHITE Ένα ιατρικό σκεύασμα για τη θεραπεία των ιατρογενών και παθογενών δυσχρωματισμών

35% H2O2 (Dir,93/42/CE)

12 GEORGE STREET 10677 ATHENS – GREECE t: +30 2103847738, 2103803707 | f: +30 2103831604 | e: info@oralinnovation.gr www.oralinnovation.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 08

12

16

18

20

22

32

24

ΚΑΛΥΨΕ ΜΕ!

Μάθετε πώς προστατεύουν τα μονιμα δόντια των παιδιών οι επικαλύψεις.

Ο ΓΡΙΦΟΣ ΤΗΣ ΑΣΠΙΡΙΝΗΣ

Το Σύνδρομο Reye και η σχέση του με τα σαλικυλικά σκευάσματα για παιδιά.

ΔΥΝΑΤΗ ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ

Καταπολεμήστε την τερηδόνα.

ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ

Η απονεύρωση δεν είναι πια επίπονη, χάρη σε νέες ενδοδοντικές θεραπείες.

ΜΗ ΧΑΛΑΡΩΝΕΙΣ!

Η ύπουλη ασθένεια των ούλων.

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΜΙΜΗΣΗΣ

Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις Βιομιμητικές Ορμόνες.

26

ΧΩΡΙΣ ΦΟΒΟ

32

34

22

EDITORIAL

Σημείωμα του εκδότη.

Η πρόληψη σώζει από τον καρκίνο του τραχήλου.

ΚΑΘΡΕΦΤΗ, ΚΑΘΡΕΦΤΑΚΙ ΜΟΥ

Οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής αποτελούν επικίνδυνο φαινόμενο της εποχής μας.

ΑΘΕΡΑΠΕΥΤΑ ΙΔΕΟΛΟΓΟΣ

Ο ξεχωριστός Γιώργος Καπουτζίδης μιλά στην Αρετή Μπίτα, με αφορμή τη συγγραφή του πρώτου του θεατρικού έργου.

[

CREDITS ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Photo: Γιώργος

16

06 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Καλφαμανώλης

48

38

ΟΙ ΒΑΣΙΛΙΣΣΕΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ Οι μπότες -ποιες άλλες;

40

GO SHORT! Τα κοντά μαλλιά είναι trendy.

42

ΕΞΥΠΝΗ ΛΥΣΗ Εύκολος και υγιεινός πουρές από ρεβίθια.

44

ΔΥΝΑΤΗ ΚΑΡΔΙΑ Με μόλις 5 συμβουλές!

46

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΑ... ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Η Χουργκάντα της Αιγύπτου, προορισμός για εναλλακτικές διακοπές τις Γιορτές.

48

THE MIXOLOGIST Ο Παναγιώτης Παπαβραμόπουλος... αποκαλύπτεται στην Πένυ Σπυροπούλου.

50

40

ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

Βότανα και μυρωδικά μάς αλλάζουν τη διάθεση.

46

34

44

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 07

EDITORIAL ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Αγαπητοί φίλοι, Η ομορφότερη εποχή του χρόνου έφτασε! Η πιο γιορτινή, η πιο λαμπερή, η πιο γλυκιά! Τα φετινά Χριστούγεννα μάς ζητούν να γίνουμε λίγο πιο ώριμοι, λίγο πιο συνειδητοποιημένοι, λίγο πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, με τις χαρές και τις δυσκολίες της. Οι εξελίξεις στον παγκόσμιο χάρτη είναι πολλές και όλοι μας καλούμαστε να είμαστε προετοιμασμένοι – και να φανούμε περισσότερο άνθρωποι–, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις όποιες κοινωνικές, οικονομικές και παγκόσμιες προκλήσεις που επηρεάζουν τις ζωές μας. Το φετινό χριστουγεννιάτικο τεύχος του White Tales έχει στο εξώφυλλό του έναν άνθρωπο, ο οποίος, μέσω του έργου και της στάσης ζωής του, πρεσβεύει ακριβώς αυτήν την πίστη στον άνθρωπο και τις αξίες που συγκροτούν τον πολιτισμό του. Ο ταλαντούχος Γιώργος Καπουτζίδης είναι καλλιτέχνης και δημιουργός που έχει το θάρρος της γνώμης του, παραμένει ο εαυτός του –αναλλοίωτος από τις συνεχείς επιτυχίες– και, κυρίως, γνωρίζει πώς να μιλά στο μυαλό και στις καρδιές μας με ουσία και ανθρωπιά. Όπως πάντα, στις σελίδες μας σάς περιμένουν επίσης επίκαιρα θέματα υγείας, οι τελευταίες τάσεις μόδας και ομορφιάς, συμβουλές fitness και διατροφής, αλλά και μια πρόταση για ταξίδι σε εναλλακτικό χριστουγεννιάτικο προορισμό. Όπου και να σας βρει ο Καινούργιος Χρόνος, ευχόμαστε να τον υποδεχθείτε με θετική διάθεση, μαζί με ανθρώπους που αγαπάτε και σας αγαπούν και –γιατί όχι;– πίνοντας το χριστουγεννιάτικο ποτό Glühwein, που σας προτείνουμε να φτιάξετε μόνοι σας, με μια εύκολη συνταγή. Από όλη την ομάδα της Omnipress, σας στέλνουμε τις θερμότερες ευχές μας για Καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο και δημιουργικό Νέο Έτος!

Ιωάννης Γ. Ρούσσης Εκδότης

08 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

ΥΓΕΙΑ ADVERTORIAL

Philips Sonicare Protective Clean Philips Sonicare

Πιο καθαρά δόντια. Απαλός καθαρισμός.

H

νέα οδοντόβουρτσα ProtectiveClean της Philips Sonicare, έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους χρήστες να γνωρίζουν πότε βουρτσίζουν πολύ δυνατά, χάρη στον αισθητήρα πίεσης που διαθέτει, και να προστατεύουν τα ούλα τους με έναν ήπιο αλλά και αποτελεσματικό καθαρισμό. Επιπλέον, βελτιώνει αποδεδειγμένα την υγεία των ούλων έως και 100% και αφαιρεί έως και επτά φορές περισσότερη πλάκα σε σχέση με μία συμβατική οδοντόβουρτσα. Η οδοντόβουρτσα ProtectiveClean

10 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

ProtectiveClean 6100

λανσάρεται μαζί με τη νέα σειρά ανταλλακτικών κεφαλών της Philips Sonicare, τις κεφαλές Optimal Plaque Defence, Optimal Gum Care και Optimal White, ώστε να μπορεί ο κάθε χρήστης να επιλέξει την κατάλληλη, ανάλογα με τις ανάγκες του. Όλες οι παραπάνω κεφαλές βουρτίσματος διαθέτουν τη νέα τεχνολογία BrushSync, χάρη στην οποία η κάθε μία έχει ενσωματωμένο μικροτσίπ, που επιτρέπει στη λαβή να συνδέεται αυτόματα με την κεφαλή, για να επιλεχθεί η κατάλληλη λειτουργία καθαρισμού και η ρύθμιση της έντασης για μία μοναδική εμπειρία καθαρισμού.

ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΑ

ΦΥΣΙΚΗΣ

ΛΕΥΚΑΝΣΗΣ ΜΕ ΕΝΕΡΓΟ ΑΝΘΡΑΚΑ &

BLUE FILTER EFFECT

ΑΛΤΟ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΣΜ ΟΥΣΙΕΣ ΧΩΡΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ

TAKE BLACK

WHITE

GET SWISS PREMIUM ORAL CARE

curaprox.com

Μόνο στα φαρμακεία

ΥΓΕΙΑ

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ | ΕΠΙΚΑΛΥΨΕΙΣ

Κάλυψέ με! Η Λίλα Παπαδοπούλου

T

ις τελευταίες δεκαετίες, μία νέα μέθοδος στον χώρο της πρόληψης έχει φέρει σημαντική πτώση του δείκτη τερηδόνας στα μόνιμα δόντια των παιδιών. Το sealant (από το ρήμα “seal” που σημαίνει «σφραγίζω») ή αλλιώς, στα ελληνικά, επικάλυψη οπών και σχισμών, είναι μία τελείως ανώδυνη και ατραυματική μέθοδος για το δόντι, η οποία το προστατεύει από τη συγκράτηση τροφών και μικροβιακής πλάκας, μειώνοντας σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης τερηδόνας. Οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι ανατέλλουν στην ηλικία των 6 ετών, πίσω από τους νεογιλούς γομφίους και χωρίς να χρειαστεί να αλλάξει κάποιο δόντι. Είναι τα πιο σημαντικά δόντια του μόνιμου οδοντικού φραγμού γιατί καθορίζουν τη σύγκλειση της επάνω και της κάτω γνάθου και, κατ’ επέκταση, όλη τη μορφολογία του κάτω τμήματος του προσώπου. Είναι επίσης τα πιο σημαντικά δόντια, αναφορικά με τη σωστή λειτουργία της μάσησης στον ενήλικα. Οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι, όμως, σύμφωνα με όλες τις έρευνες, είναι τα δόντια που τερηδονίζονται στο μεγαλύτερο ποσοστό και αυτό αργότερα οδηγεί σε μεγάλες προσθετικές αποκαταστάσεις ή εξαγωγές. Αυτό συμβαίνει κυ-

12 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Οι επικαλύψεις (sealants) μπορούν να προστατεύσουν αποτελεσματικά τα μόνιμα δόντια των παιδιών. ρίως εξαιτίας της μορφολογίας τους στη μασητική επιφάνεια: οι αύλακες που έχουν αυτά τα δόντια είναι πολύ βαθιές και αδρές και φυλακίζουν εύκολα τις τροφές και τα μικρόβια. Οι αυλακώσεις σε αυτή την πρώτη φάση είναι πολύ βαθιές και συνεχίζουν πέρα από την επιφάνεια του δοντιού, άρα οι τρίχες της οδοντόβουρτσας δεν φτάνουν ποτέ στον πάτο τους για να τις καθαρίσουν σωστά. Έτσι, είναι πολύ πιο εύκολο να παραμένει μέσα σε αυτές τις αύλακες η ζάχαρη ακόμη και μετά το πλύσιμο και να δημιουργηθεί τελικά τερηδόνα, με όλες τις δυσάρεστες συνέπειες. Ειδικά σε αυτή τη μικρή ηλικία, όταν η στοματική υγιεινή είναι ελλιπής και η κατανάλωση γλυκών και ζάχαρης υψηλή, τα δόντια τερηδονίζονται σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Ο ρόλος του sealant είναι, όπως περιγράφει και η ονομασία του, να «σφραγίσει» και να καλύψει όλες αυτές τις αύλακες, ούτως ώστε να αποφεύγεται εντελώς η κατακράτηση τροφών και μικροβιακής πλάκας. Το υλικό του sealant είναι σύνθετη ρητίνη σε υγρή μορφή –υλικό από το οποίο, στην πιο συμπυκνωμένη μορφή του, αποτελούνται και τα λευκά σφραγίσματα. Αυτό το υλικό ενώνεται χημικά με την αδαμαντίνη (την εξωτερική επιφάνεια του δοντιού), αλλά σε αντίθεση με τα σφραγίσματα, το sealant

ΥΓΕΙΑ

δεν χρειάζεται τροχισμένη επιφάνεια. Απλώς καλύπτει όλες τις αυλακώσεις της μασητικής οδοντικής επιφάνειας και τις κάνει λείες. Έτσι δεν μπορούν να παγιδευτούν εκεί μέσα ούτε η μικροβιακή πλάκα, ούτε οι τροφές, ώστε να δημιουργηθούν τα οξέα που προκαλούν τερηδόνα και να αρχίσει η δημιουργία κοιλότητας (τρύπας) στο δόντι. Πολλά από τα σύγχρονά υλικά δε, περιέχουν φθόριο που απελευθερώνεται σταδιακά στην επιφάνεια του δοντιού, κάνοντάς την ακόμη πιο ανθεκτική στα οξέα της τερηδόνας. Η διαδικασία τοποθέτησης του sealant είναι πολύ απλή και ανεκτή ακόμη και από τον πιο δύστροπο ασθενή. Καθαρίζεται πρώτα καλά η οδοντική επιφάνεια, ώστε να απομακρύνθεί η μικροβιακή πλάκα και τυχόν κατάλοιπα τροφών. Στη συνέχεια, το δόντι απομονώνεται και στεγανοποιείται (συνήθως με βαμβάκι), προκειμένου να μην επηρεάσει καθόλου η υγρασία την ένωση της ρητίνης με το δόντι. Προετοιμάζεται η επιφάνεια της αδαμαντίνης με την αδροποίηση, με το οξυφωσφορικό οξύ (μπλε υγρό). Αυτό είναι το πρώτο στάδιο και διαρκεί για 15 δευτερόλεπτα, ώστε να ανοίξουν καλά οι πόροι-σωληνάρια της αδαμαντίνης και να δεχτεί τη ρητίνη-sealant. To sealant τοποθετείται με μία σύριγγα ή ένα πινελάκι σε όλες τις αύλακες για να τις καλύψει και πολυμερίζεται (στερεοποιείται) με τη βοήθεια του οδοντιατρικού μπλε φωτός πολυμερισμού. Ο ασθενής μπορεί άμεσα να φάει ή να πιεί, χωρίς καμία επι-

14 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

πλοκή και οποιαδήποτε περίσσεια επηρεάζει τη σύγκλειση φεύγει χωρίς τρόχισμα, όταν ο ασθενής δαγκώσει για 2-3 φορές. Η αναμενόμενη διάρκεια ζωής του sealant είναι 3 με 4 χρόνια, ανάλογα με την αντοχή τους κατά την αποτριβή στη μάσηση. Σε ασθενείς που είναι τυπικοί τόσο με τη στοματική τους υγιεινή, όσο και με τις επισκέψεις τους στον οδοντίατρο, είναι πιθανό η διαδικασία να μην χρειαστεί να επαναληφθεί. Συνιστάται η τοποθέτησή τους σε όλα τα μόνιμα δόντια που έχουν αύλακες στις μασητικές τους επιφάνειες, όπως όλοι οι μόνιμοι γομφίοι (τραπεζίτες) και προγομφίοι. Σε μικρά παιδιά με νεογιλούς γομφίους με βαθιές αυλακώσεις, οι οποίες κατακρατούν έντονα χρωστικές και υπάρχει κίνδυνος τερηδόνας, η μέθοδος συστήνεται επίσης ανεπιφύλακτα, λόγω του δύσκολου χειρισμού σε περίπτωση που θα χρειαστούν σφραγίσματα. Στη μεγάλη σημασία του sealant για τη διατήρηση της στοματικής υγείας συναινούν πολλές μελέτες, οι οποίες έχουν δείξει έως τώρα ότι η πιθανότητα τερηδόνας, ειδικά στους πρώτους γομφίους μειώνεται μέχρι και 80% μετά την τοποθέτησή του. Το sealant αποτελεί –μαζί με τη φθορίωση και τη σωστή στοματική υγιεινή– το πιο σημαντικό όπλο στην πρόληψη κατά της οδοντικής τερηδόνας. Λίλα Παπαδοπούλου, DDS, MS - Παιδοδοντίατρος www.happytoothclinic.gr, email: info@happytoothclinic.gr

ΦΩΤΟ: STOCK.ADOBE.COM

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ | ΕΠΙΚΑΛΥΨΕΙΣ

ΥΓΕΙΑ

ΠΑΙΔΙ | ΑΣΠΙΡΙΝΕΣ

Ο γρίφος της ασπιρίνης

Ε

νώ οι προηγούμενες γενιές μεγάλωσαν με την παιδική ασπιρίνη για όπλο ενάντια στα εμπύρετα νοσήματα, οι νεότερες γενιές δεν την έχουν χρησιμοποιήσει, αλλά και δεν έχουν μάθει γιατί σταμάτησε η χρήση της. Το 1963, οπότε και κατεγράφη το πρώτο περιστατικό, ένας Αυστραλός ιατρός, ο Δρ. Reye, παρατήρησε μία σειρά από σπάνια περιστατικά σε παιδιά κάτω των 15 ετών που είχαν νοσήσει από ανεμοβλογιά ή γρίπη. Εντός μιας εβδομάδας από την εκδήλωση της νόσου, ανέπτυσσαν μία προϊούσα εγκεφαλοπάθεια και ηπατοπάθεια (έντονη ναυτία και έμετο, αλλαγή της διανοητικής κατάστασης –αποπροσανατολισμός, σύγχυση, κώμα, επιληπτικές κρίσεις– και ηπατομεγαλία, χωρίς ίκτερο σε 40% των περιπτώσεων). Η δε θνησιμότητα ήταν πολύ υψηλή –έφθανε το 80%–, ενώ το νόσημα δεν ήταν μεταδοτικό. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των περιστατικών, η ηλικία κάτω των 15 ετών, η εκδήλωση νόσου με γρίπη ή ανεμοβλογιά και η χορήγηση μεγάλων, συνήθως, δόσεων ασπιρίνης, η οποία ήταν το χρησιμοποιούμενο αντιπυρετικό τότε. Τα περιστατικά αυτά ονομάστηκαν το 1968 από

16 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

τον ιατρό που τα μελέτησε πρώτος «Σύνδρομο Reye». Ιατροί προσπάθησαν να βρουν την αιτία τους αλλά δεν τα κατάφεραν. Έτσι απέδωσαν το Σύνδρομο πιθανόν σε έναν τοξικό μεταβολιτή που δημιουργείτο με την αλληλεπίδραση των συγκεκριμένων ιών και των σαλικυλικών. Ωστόσο, δεν μπόρεσαν να βρουν κάποιο στοιχείο. Το 1974, ιδρύθηκε στην Αμερική το Εθνικό Ίδρυμα για το Σύνδρομο Reye, το οποίο έκανε αγώνα να σταματήσει η χρήση της ασπιρίνης ως μέτρο πρόληψης της εμφάνισης του Συνδρόμου. Όπερ και εγένετο τη δεκαετία του ’80, όπου τα κρούσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες έφθασαν τα 550. Τα επόμενα χρόνια, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ο αριθμός των κρουσμάτων μειώθηκε. Έτσι, καθιερώθηκε πια η αποφυγή της ασπιρίνης στα παιδιά κάτω των 16 ετών. Μάλιστα έφθασαν το 2000 να συστήσουν προληπτική αποφυγή ακόμα και των τοπικών σκευασμάτων που περιείχαν σαλικυλικά, στερώντας τη δερματολογία και τη στοματολογία από πολύτιμα φάρμακα, παρότι ουδέποτε είχε παρουσιαστεί περιστατικό σε τοπική χρήση σκευασμάτων.

ΦΩΤΟ: STOCK.ADOBE.COM

Το Σύνδρομο Reye είναι η αιτία που δεν υπάρχουν πλέον παιδικές ασπιρίνες.

Το Σύνδρομο Reye έγινε αιτία περιορισμού της κατανάλωσης ασπιρίνης σε παιδιά κάτω των 16 ετών.

Η υπόθεση έγινε περίπλοκη, όταν σιγά σιγά έφθαναν στοιχεία από διάφορες χώρες, όπου οι ιατροί συνέχιζαν να χορηγούν ασπιρίνη σε παιδιά και ανέφεραν ταυτόχρονα μείωση των περιστατικών του Συνδρόμου Reye. Και η κατάσταση έγινε ακόμη πιο περίπλοκη, όταν κατεγράφησαν περιστατικά χωρίς λήψη σαλικυλικών. Τότε, ενισχύθηκε η υποψία ότι τελικώς το Σύνδρομο Reye μάλλον είναι μεταβολικό νόσημα, το οποίο έρχεται στην επιφάνεια με την αφορμή μιας ίωσης –και συγκεκριμένα γρίπης ή ανεμοβλογιάς, χωρίς να μπορεί να αιτιολογηθεί η συμμετοχή των σαλικυλικών. Τα τελευταία χρόνια, οι μελέτες (δύσκολες, μιας και τα περιστατικά είναι πολύ σπάνια) δείχνουν τον δρόμο προς νοσήματα των μιτοχονδρίων. Τα μιτοχόνδρια είναι τα οργανύλλια των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για τη μεταφορά ενέργειας και η κατάρρευσή τους οδηγεί σε κατάρρευση του κυττάρου. Στρεσογόνες ιογενείς λοιμώξεις με υψηλό πυρετό, όπως η γρίπη και η ανεμοβλογιά, κλασικές ιώσεις της παιδικής ηλικίας όπου επίσης παρουσιάζεται υψηλός πυρετός οδηγούν πιθανόν σε μεταβολική κατάρρευση και εμφάνιση του συνδρόμου. Γιατί τώρα, συν τω χρόνω, τα κρούσματα μειώνονται; Πιθανόν ευθύνονται οι εμβολιασμοί που έχουν εξαφανίσει την ανεμοβλογιά –και το ίδιο θα γίνει ίσως σταδιακά και με την γρίπη. Ίσως η μείωση να οφείλεται επίσης στα ισχυρά αντιπυρετικά, τα οποία χορηγούνται από την αρχή των ιώσεων, σε συνδυασμό με την καλύτερη υποστήριξη των ασθενών, αλλά και ο καλύτερος έλεγχος μεταβολικών νοσημάτων από τη γέννηση. Όταν και εφόσον ολοκληρωθεί η γνώση μας για το Σύνδρομο Reye –και εάν αποδειχθεί η αθωότητα των σαλικυλικών– ίσως ξαναδούμε την παιδική ασπιρίνη στα φαρμακεία. Σταύρος Ζάχαρης, Παιδίατρος

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 17

ΥΓΕΙΑ

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ | ΤΕΡΗΔΟΝΑ

Δυνατή αντίπαλος Η τερηδόνα αποτελεί τον κυριότερο εχθρό των δοντιών μας, ωστόσο, με σωστές κινήσεις, μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε.

Η

τερηδόνα είναι μια πολυπαραγοντική, δυναμική νόσος, η οποία επηρεάζεται από την κατανάλωση σακχάρων και έχει ως αποτέλεσμα την διαταραχή στην ισορροπία της από- μεταλλικοποίησης και επαναμεταλλικοποίησης των σκληρών οδοντικών ιστών. Το εντυπωσιακό είναι ότι αποτελεί την πιο επικρατούσα ασθένεια παγκοσμίως, προκαλώντας βλάβες στο 97% του πληθυσμού κατά τη διάρκεια της ζωής του! Δεν είναι νόσος απειλητική για τη ζωή –εκτός σπάνιων περιπτώσεων, όπου δρα ανεξέλεγκτα και ακολουθείται από άλλες ασθένειες– προκαλεί όμως οξύ πόνο, επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ατόμου στη φάση εξέλιξής της και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική καταπόνηση για τον ασθενή, καθώς και αποχή από την εργασία και τις καθημερινές υποχρεώσεις του, επιβαρύνοντάς τον οικονομικά. Ο μηχανισμός δράσης της είναι ευρέως γνωστός: Τα σάκχαρα της τροφής «ταΐζουν» τα βακτήρια που υπάρχουν στο στομα. Τα τελευταία απελευθερώνουν οξέα, που προκαλούν μικρού εύρους λύσεις της συνέχειας της επιφάνειας του δοντιού. Οι μικρές αυτές τρυπούλες που δημιουργούνται, μετατρέπονται σε περιοχές-παγίδες, που συσσωρεύουν περισσότερα μικρόβια. Γρήγορα εξελίσσονται σε τερη-

18 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

δονικές κοιλότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Μειώνοντας τα σάκχαρα που καταναλώνονται στη διατροφή και βουρτσίζοντας και χρησιμοποιώντας νήμα και μεσοδοντια βουρτσάκια, μπορούμε να πολεμήσουμε πιο αποτελεσματικά την τερηδόνα. Είναι, όμως, μόνο αυτό αρκετό και προβλέψιμο; Όσο καλά και να βουρτσίσουμε τα δόντια μας ή να απομακρύνουμε τους πειρασμούς από τη διατροφή μας, μπορεί να χρειαστεί να σφραγίσουμε το ίδιο δόντι πάνω από μια φορά –και κάποιος άλλος, με χειρότερες διατροφικές συνήθειες και συνθήκες υγιεινής, να μην έχει τερηδονικές βλάβες. Εκτεταμένες επιστημονικές έρευνες προσπαθούν να διερευνήσουν πλήρως τον μηχανισμό της τερηδόνας και να μας καθοδηγήσουν ως προς τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους προστασίας. Η Αμερικάνικη Οδοντιατρική Εταιρεία (ADA), καταγράφοντας τα στοιχεία τερηδονικών βλαβών στον υπάρχοντα πληθυσμό κατέληξε στα χαρακτηριστικά που τοποθετούν ένα ατόμο στην ομάδα υψηλού ρίσκου για εμφάνιση τερηδόνας. Η κατάταξη αυτή, που είναι άκρως ενδιαφέρουσα, έχει τα εξής στοιχεία: α. Υψηλός κίνδυνος τερηδόνας υπάρχει σε ασθενείς που καταναλώνουν τροφές ή ποτά υψηλά σε περιεκτικότητα σακχάρων, πριν την ώρα ύπνου (ηλικίες 0-6 έτη) και σε ασθε-

νείς με συχνή και παρατεταμένη κατανάλωση αυτών κατά τη διάρκεια της ημέρας (ηλικίες > 6 ετών) β. Υψηλός κίνδυνος σε ασθενείς με μητέρα / αδέρφια με τερηδονικές βλάβες ή με υπάρχουσα βλάβη τους τελευταίους 6 μήνες (0-14 έτη) γ. Ασθενείς με ψυχιατρικές, αναπτυξιακές, σωματό-κινητικές δυσχέρειες στην άσκηση καλής στοματικής υγιεινής από τους ίδιους ή τους συνοδούς τους (ηλικίες 0-14 έτη) δ. Ασθενείς με υπάρχουσα τερηδονική βλάβη τα τελευταία 2 χρόνια (ηλικίες 0-6 έτη) ή με άνω των 3 βλαβών σε διάστημα 3 ετών (ηλικίες > 6 ετών) ε. Σε ασθενείς με απολεσθέντα δόντια λόγω τερηδόνας στ. Υψηλός και ο κίνδυνος σε ασθενείς με χημειοθεραπεία / ακτινοθεραπεία ή με θέματα ξηροστομίας και εμφανή μείωση της ροής σιέλου ζ. Σε ασθενείς που ανήκουν στις χαμηλότερες οικονομικές τάξεις και τρέφονται λιγότερα υγιεινά και ισορροπημένα. Πέρα, όμως, από το να κατανοήσουμε τα στατιστικά στοιχεία και να αξιολογήσουμε κατά πόσο οι συνήθειές μας μάς θέτουν σε μεγαλύτερο ρίσκο για εμφάνιση τερηδόνας, μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο; Αλλαγή συμπεριφοράς στη στοματική υγιεινή και τις διατροφικές μας επιλογές -Μείωση στην κατανάλωση ποσότητας –και συχνότητας– τροφών υψηλών σε υδατάνθρακες.

-Αποφυγή σνακ υψηλής περιεκτικότητας σε σάκχαρα μεταξύ των γευμάτων και επιλογή πιο ισορροπημένης διατροφής, με μείωση στην κατανάλωση σακχαρωδών και όξινων τροφών.

-Ενθάρρυνση ασθενών στη μάσηση τσίχλας χωρίς ζάχαρη για την αύξηση στη ροή του σιέλου.

-Εκμάθηση στην άσκηση σωστής στοματικής υγιεινής, με βούρτσισμα 2 φορές ημερησίως με φθοριούχα οδοντόκρεμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την κατανάλωση φαγητού το ΡΗ πέφτει, αλλά σε 30 λεπτά, με τη βοήθεια του σάλιου και των καλών μικροοργανισμών, επανέρχεται σε ουδέτερο επίπεδο. Αν όμως η κατανάλωση σνακ είναι πιο συχνή, ο μηχανισμός αυτός δεν προλαβαίνει να δράσει. Φθόριο: Είναι απαραίτητη ή προαιρετική η χρήση του; Ομάδα ειδικών της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Παιδοδοντίας (EAPD) συναντήθηκαν τον Νοέμβριο του 2018 στην Αθήνα για να επαναξιολόγησουν τις οδηγίες περί την χρήση φθορίου και κατέληξαν στα εξής: -Τα παιδιά πρέπει να χρήσιμοποιουν την ενδεδειγμένη ποσότητα και είδος οδοντόκρεμας ανα ηλικία και να παρακολουθούνται από ενήλικες μέχρι την ηλικία των 7 ετών.

-Η Ακαδημία συνιστά την καθηνερινή χρήση φθορίου για την πρόληψη και έλεγχο της τερηδόνας.

-Εφιστά την προσοχη στην ισορροπία μεταξύ κινδύνου τερηδονικών βλαβών και παρενεργειών από τη χρήση φθοριούχων. Θεωρεί όμως τη χρήση ασφαλή, όσο ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή.

-Τα προληπτικά προγράμματα πρέπει να αξιολογούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα και η πρόσληψη φθορίου να κρίνεται ατομικά και σε επίπεδο πληθυσμού, ανάλογα με τις ανάγκες και τους υπάρχοντες κινδύνους. Είναι σημαντική η ποσότητα και η ποιότητα του σάλιου στον μηχανισμό προστασίας ενάντια στην τερηδόνα; Πώς μπορεί η σωστή λειτουργία των σιελογόνων αδένων να μας βοηθήσει στη μάχη εναντίον της τερηδόνας; Δύο λίτρα σιέλου παράγονται καθημερινά από τους αντίστοιχους αδένες, γεγονός που βοηθά στη διατήρηση ενός ουδέτερου pH. Μικρές ποσότητες οξέος απελευθερώνονται κατά την διάσπαση της τροφής, «ωθώντας» το pH σε όξινα επίπεδα. Η μειωμένη παραγωγή σιέλου / ξηροστομία, που οφείλεται σε κάποια παθολογική κατάσταση είτε σε κατανάλωση φαρμάκων ως παρενέργεια είτε λόγω ηλικίας, επιδρά στα δόντια. Η μείωση του pΗ από 7 (ουδέτερο) σε 5,5 (όξινο) επιδρά στο σμάλτο (αδαμαντίνη) των δοντιών ξεκινώντας την αποδόμηση του. Η έγκαιρη διάγνωση της μείωσης της παραγωγής σιέλου μπορεί να εξαλείψει τους κινδύνους, που απορρέουν από αυτήν. Άρση των αιτιών, αλλαγή φαρμάκων –εάν υπάρχει η δυνατότητα–, κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας νερού, επιλογή της αρμόζουσας διατροφής και χρήση κατάλληλων σκευασμάτων, μπορούν να αντιμετώπισουν σε μεγάλο βαθμό αυτόν τον παράγοντα κινδύνου. Υπάρχει γενετική προδιάθεση στην τερηδόνα; Έχουν βρεθεί 40-50 γονίδια, τα οποία σχετίζονται με τη συγκεκριμένη νόσο. Κάποια επιδρούν στην κατασκευή / ανθεκτικότητα των δοντιών, άλλα στη ροή του σάλιου και άλλα στην τάση να επιθυμούμε τροφές, που είναι πιο επιβλαβείς για τα δόντια. Παρ’ όλο που το ποσοστό επιρροής αυτών των γονιδίων στην εμφάνιση τερηδόνας υπολογίζεται μόλις στο 9%, σε κάποιους ασθενείς φαίνεται να είναι πολύ καθοριστικό. Τί ρόλο παίζει το βιο-υμένιο; Είναι η τερηδόνα αποτέλεσμα δράσης επιβλαβών βακτηριδίων; Το βίο-υμένιο είναι ένα λεπτό στρώμα πρωτεϊνών, υγρών, βιοχημικών στοιχείων και μικροοργανισμών. Ένα υγιές βίο-υμένιο ουδετεροποιεί τα οξέα και κρατά σε ισορροπία τους «καλούς» και «κακούς» μικροοργανισμούς. Έρευνες απέδειξαν ότι η τερηδόνα δεν οφειλέται στα επιβλαβή μικρόβια, αλλά στην αδυναμία του βίο-υμενίου να εξουδετερώσει τα οξέα. Παρά την εκτεταμένη έρευνα για τους παράγοντες κινδύνου και την αντιμέτωπιση της τερηδόνας, όλα δείχνουν ότι θα συνεχίσει να αποτελεί απειλή στο μέλλον. Προφύλαξη, όσο είναι δυνατόν, από τους επιβαρυντικούς παράγοντες, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των τερηδονικών βλαβών από τον οδοντίατρό μας φαίνεται να αποτελούν την ενδεδειγμένη τακτική, προκειμένου να την αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Φωτεινή Παντζάρη, Προσθετολόγος - Χειρουργός Οδοντίατρος www.welovesmiles.gr, email: fotinipantzari@hotmail.com

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 19

ΥΓΕΙΑ

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ | ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΑ

Εκ των έσω Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την ενδοδοντική θεραπεία, κοινώς την απονεύρωση.

Η

Ενδοδοντία είναι εκείνος ο κλάδος της οδοντιατρικής, που περιλαμβάνει τη θεραπεία του πολφού και των τριγύρω ιστών του δοντιού. Όταν κοιτάτε το δόντι σας στον καθρέφτη, αυτό που βλέπετε είναι η μύλη. Το υπόλοιπο δόντι που βρίσκεται κάτω από το επίπεδο των ούλων, ονομάζεται ρίζα. Στο εσωτερικό των δοντιών καταλείπεται ένας χώρος που περιέχει τον πολφικό ιστό, δηλαδή ένα σύνολο αγγείων και νεύρων. Μικρόβια που εισέρχονται στον πολφικό ιστό ως αποτέλεσμα τερηδόνας, περιοδοντικής νόσου, κατάγματος ή άλλων προβλημάτων, μπορεί να τον καταστρέψουν. Όταν αυτό́ συμβεί, ο ενδοδοντολόγος αφαιρεί τον φλεγμαίνοντα ιστό́ για να σώσει το δόντι και να αποτρέψει περαιτέρω μόλυνση και φλεγμονή. Μετά από́ μια επιτυχημένη ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) το δόντι συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά.

μπορεί, όταν τελείται από ειδικό Ενδοδοντολόγο, να σώσει εύκολα και γρήγορα τα φυσικά μας δόντια και να εμποδίσει την ανάγκη για εμφυτεύματα ή γέφυρες.

Τι είναι η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση); Η ενδοδοντική θεραπεία είναι μία διαδικασία που γίνεται για να σωθεί ένα δόντι με κατεστραμμένο ή νεκρό πολφό, μέσω του καθαρισμού του «άρρωστου» πολφού και της μορφοποίησης του ριζικού σωλήνα. Ο σωλήνας γεμίζει με γουταπέρκα, ένα ελαστικό υλικό σαν καουτσούκ, προκειμένου να προληφθεί η επαναμόλυνση του δοντιού. Στη συνέχεια, το δόντι σφραγίζεται μόνιμα ή χτίζεται με έναν άξονα και καλύπτεται με πορσελάνινη στεφάνη (θήκη). Αυτό επιτρέπει στους ασθενείς να διατηρήσουν τα δικά τους δόντια. Η ενδοδοντική θεραπεία αποτελεί μία από τις πιο συχνά τελούμενες οδοντιατρικές εργασίες, με περισσότερες από 14 εκατομμύρια από αυτές να πραγματοποιούνται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο. Αυτή, λοιπόν, η διαδικασία ρουτίνας

Τι περιλαμβάνει μία ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση); Αρχικά γίνεται προσεκτικά τοπική αναισθησία για να μουδιάσει η περιοχή. Στη συνέχεια τοποθετείται μία ελαστική μεμβράνη γύρω από το δόντι, ώστε να το απομονώσει. Το τελευταίο αποτελεί θεμελιώδους σημασίας στάδιο, μιας και εξασφαλίζει ότι η εργασία μας θα διεκπεραιωθεί υπό άσηπτες συνθήκες, βοηθώντας μας να απολυμάνουμε το εσωτερικό του δοντιού από τα μικρόβια που ήδη περιέχει και εξασφαλίζοντας ότι δεν θα του προσθέσουμε επιπλέον. Γίνεται επίσης για λόγους ασφαλείας, για να μην υπάρξει κατάποση μικροεργαλείων –οπότε, σε αυτήν την περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να οδηγηθεί στο νοσοκομείο. Έπειτα, δημιουργείται ένα άνοιγμα από τη μύλη του δοντιού στον θάλαμο του πολφού, το οποίο καθαρίζεται και σχηματοποι-

20 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Τι είναι ο Ενδοδοντολόγος και γιατί τον χρειάζομαι; Ο Ενδοδοντολόγος είναι εκείνος ο ειδικός οδοντίατρος που έχει λάβει περαιτέρω εκπαίδευση 2-3 ετών μετά το πτυχίο της Οδοντιατρικής και έχει εξειδικευθεί στην εκτέλεση ενδοδοντικών θεραπειών με ιδανικό τρόπο, προκειμένου να ανακουφίζει από τον πόνο, να σώζει τα δόντια και να επαναφέρει το χαμόγελο στα πρόσωπά μας. Η γνώση του αλλά και η ευχέρειά του να χρησιμοποιεί τα νέα τεχνολογικά μέσα, τον καθιστούν ικανό να ολοκληρώσει οποιαδήποτε σχεδόν ενδοδοντική θεραπεία σε 1 με 2 επισκέψεις. Με τον τρόπο αυτό, καταγράφεται ποσοστό επιτυχίας στην απονεύρωση άνω του 90%.

ΦΩΤΟ: STOCK.ADOBE.COM

είται. Ο καθαρισμός γίνεται με μηχανικά μέσα αλλά και με υγρά αντισηπτικά. Στο τέλος, ο ενδοδοντολόγος θα γεμίσει τον θάλαμο του πολφού και τον/τους σωλήνα/-ες με γουταπέρκα ή κάποιο άλλο υλικό́ για να προληφθεί η εκ νέου μόλυνση της περιοχής. Το δόντι μπορεί́ να σφραγιστεί προσωρινά ώστε να μη μολυνθεί. Εάν από το δόντι έχει χαθεί μεγάλο τμήμα οδοντικής ουσίας, ενδέχεται να τοποθετηθεί ένας μεταλλικός άξονας. Τέλος, μία πορσελάνινη στεφάνη τοποθετείται συνήθως πάνω από το δόντι, για να ενισχύσει τη δομή του και να βελτιώσει την εμφάνισή του. Τί συμβαίνει μετά την ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση); Όταν η ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) ολοκληρωθεί, μια πλήρης αναφορά για την κατάσταση που βρισκόταν το δόντι αλλά και για τη θεραπεία που έγινε αποστέλλεται από τον ενδοδοντολόγο στον παραπέμποντα οδοντίατρο. Μετά το πέρας της θεραπείας, επικοινωνείτε με τον οδοντίατρό σας για να κανονίσετε την επόμενή σας συνάντηση για την τελική αποκατάσταση του δοντιού σας, η οποία θα πρέπει να ξεκινήσει λίγες ημέρες μετά. Ο οδοντίατρός σας είναι αυτός που θα αποφασίσει το είδος της αποκατάστασης που θα ακολουθηθεί, ώστε το δόντι σας να είναι καλυτέρα προστατευμένο. Είναι σπάνιο να έχουμε επιπλοκές μετά από συνήθεις ενδοδοντικές θεραπείες (απονευρώσεις). Ωστόσο, για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίσετε, ο ενδοδοντολόγος είναι διαθέσιμος να σας βοηθήσει. Γιατί αποτυγχάνει μια απονεύρωση; Όπως σε όλες τις ιατρικές πράξεις, έτσι και στην απονεύρωση η πιθανότητα επιτυχίας δεν είναι 100%. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί: ίσως οι ρίζες του δοντιού να είχαν μεγάλη κλίση και έτσι δεν μπορούσαν να καθαριστούν εύκολα. Μπορεί η προηγούμενη απονεύρωση να μην διεκπεραιώθηκε με ικανοποιητικό τρόπο ή να μην τοποθετήθηκε στεφάνη (θήκη) αμέσως μετά την προηγούμενη απονεύρωση. Πιθανόν να εμφανίστηκε ξανά τερηδόνα στο δόντι ή να προκλήθηκε σε αυτό κάποιο ράγισμα. Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, το κοινό είναι ότι μικρόβια επιβίωσαν ή/και ξαναμπήκαν στο δόντι και μετά από κάποιο διάστημα προκάλεσαν πόνο ή/ και πρήξιμο. Μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις –ακόμη και

όταν μια ενδοδοντική θεραπεία ολοκληρωθεί σύμφωνα με όλους τους κανόνες και τις βασικές αρχές της σύγχρονης Ενδοδοντίας–, μπορεί́ να έχουμε παραμονή των συμπτωμάτων, τα οποία οφείλονται κυρίως στην παραμονή μικροβίων σε περιοχές εντός του δοντιού που είναι αδύνατο να προσεγγίσουμε συντηρητικά για να τις καθαρίσουμε. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί ακρορριζεκτομή στο δόντι, ώστε να αφαιρεθεί χειρουργικά η φλεγμονή. Με ανησυχούν οι ακτινογραφίες. Πρέπει; Όχι. Καθώς οι ακτινογραφίες είναι απαραίτητες κατά τη διάρκεια μιας ενδοδοντικής θεραπείας (απονεύρωσης), συνήθως χρησιμοποιείται ένα εξελιγμένο υπολογιστικό σύστημα χωρίς φιλμ, που ονομάζεται ψηφιακή ακτινογραφία. Αυτή παράγει ακτινοβολία 90% χαμηλότερη από την ήδη χαμηλή δόση που χρησιμοποιείται στη συμβατική ακτινογραφία. Οι ψηφιακές ακτινογραφίες μπορούν να αποθηκεύονται, να τυπώνονται και να αποστέλλονται στον γιατρό σας. Η απονεύρωση πονάει πολύ́ ; Πρόκειται για ένα στερεότυπο που πλέον δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αυτή η αντίληψη είναι αποτέλεσμα των πρακτικών που υιοθετούσαν σε προηγούμενες δεκαετίες, της ανεπαρκούς γνώσης που επικρατούσε τότε, αλλά και της έλλειψης της τεχνογνωσίας και των μέσων που έχει στη διάθεσή του ο οδοντίατρος σήμερα. Αυτά κάνουν την εργασία του σύγχρονου οδοντιάτρου πολύ πιο ανώδυνη και αποτελεσματική. Από πρόσφατη έρευνα προκύπτει ότι ασθενείς που έχουν την εμπειρία μιας απονεύρωσης είναι πολύ́ πιο πιθανό να τη χαρακτηρίσουν ως ανώδυνη διαδικασία, σε σχέση με ασθενείς που δεν είχαν ποτέ αυτή την εμπειρία. Το να μην νιώθει κάποια ενόχληση κατά τη διάρκεια της θεραπείας του ο ασθενής, δεν είναι πολυτέλεια αλλά επιβεβλημένη ανάγκη. Έτσι, στις μέρες μας, δίνεται πια ιδιαίτερη προσοχή́ στην πολύ καλή τοπική αναισθησία, με αποτέλεσμα η περιοχή́ να μουδιάζει βαθιά και ο ασθενής να μην νιώθει απολύτως κανέναν πόνο. Μαίρη Παρασκευοπούλου, Ενδοδοντολόγος www.glyfadaendodontics.gr

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 21

ΥΓΕΙΑ

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ | ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΟΥΛΩΝ

Μη χαλαρώνεις!

Θ

υμάστε την αίσθηση όταν σπρώχνατε ένα δόντι και το νιώθατε να κουνιέται; Αυτό στην παιδική ηλικία είναι φυσικό και σημάδι ότι μεγαλώνουμε. Στην ενήλικη ζωή, όμως, είναι ένδειξη προβλήματος. Αν αισθάνεστε ότι κάποια δόντια έχουν χαλαρότητα (λέγεται και κινητικότητα), είναι απαραίτητο να αναζητήσετε άμεσα βοήθεια από τον οδοντίατρο ή τον περιοδοντολόγο σας (ειδικό των ούλων), για να έχετε μεγαλύτερη πιθανότητα να προλάβετε την απώλεια των δοντιών αυτών. Χωρίς να υπάρχει μία και μόνον θεραπεία ίδια για όλους γι’ αυτή την επείγουσα οδοντιατρική κατάσταση, μπορεί πάντοτε να αναπτυχθεί ένα προσωποποιημένο σχέδιο θεραπείας, μόλις διαγνωσθεί το αίτιο ή τα αίτια της κινητικότητας. Πριν φτάσουμε στον τρόπο με τον οποίο χαλαρώνουν τα δόντια των ενηλίκων, είναι σημαντικό να καταλάβουμε πώς αυτά παραμένουν σταθερά στη θέση τους. Πολλοί φαντάζονται ότι τα δόντια είναι σταθερά καθηλωμένα στο κόκκαλο, όμως είναι έτσι φτιαγμένα ώστε να έχουν μια κάποια κινητικότητα. Τα δόντια όντως στηρίζονται στο κόκκαλο κάτω από τα ούλα, όμως δόντια και κόκκαλο δεν είναι συγκολλημένα μεταξύ τους. Αντίθετα, υπάρχει ένα ελαστικό δίκτυο ινών που ονομάζεται περιοδοντικός σύνδεσμος, ο οποίος συνδέει τη ρίζα του δοντιού με το κόκκαλο που την περιβάλλει. Αυτός ο σημαντικός σύνδεσμος λειτουργεί σαν ένα μικροσκοπικό «αμορτισέρ», που αφήνει το δόντι να κινείται ανεπαίσθητα κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με άλλα δόντια κατά τη δήξη ή τη μάσηση. Ενίοτε, ο περιοδοντικός σύνδεσμος τεντώνεται τόσο πολύ που το δόντι χαλαρώνει. Τι είναι αυτό που προκαλεί κάτι τέτοιο;

22 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Η επίθεση της Οδοντικής Πλάκας Θα αρχίσουμε με τη νόσο των ούλων, διότι αυτή η κοινή φλεγμονώδης κατάσταση είναι συνήθως παρούσα όταν τα ενήλικα δόντια αποκτούν κινητικότητα. Η περιοδοντική νόσος ή νόσος των ούλων προκαλείται από επιβλαβή στοματικά μικρόβια που αναπτύσσονται στην οδοντική πλάκα. Όταν δεν τηρείται αποτελεσματική καθημερινή στοματική υγιεινή, η βακτηριδιακή πλάκα αρχίζει και συσσωρεύεται επάνω στα δόντια και προξενεί φλεγμονή στα ούλα. Τα συμπτώματα της ουλίτιδας περιλαμβάνουν ερυθρότητα, πρήξιμο ή/και αιμορραγία των ούλων. Αυτά όμως τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανίζονται πάντα –ειδικά στους καπνιστές, που έχουν μειωμένη αιματική παροχή στα ούλα τους. Μια ουλίτιδα που παραμένει αθεράπευτη μπορεί να εξαπλωθεί στο κόκκαλο κάτω από τα ούλα, όπου η φλεγμονή (τμήμα της φυσιολογικής ανοσολογικής απόκρισης του οργανισμού) μπορεί να κάνει το κόκκαλο να συρρικνωθεί και να εξαφανιστεί. Όσο το κόκκαλο μειώνεται γύρω από τη ρίζα του δοντιού, τόσο μειώνεται και ο περιοδοντικός σύνδεσμος. Τελικά, στις βαριές περιπτώσεις περιοδοντικής νόσου, εξαφανίζεται η σύνδεση μεταξύ οστού και δοντιού, έτσι το δόντι παύει να είναι λειτουργικό και μπορεί και να πέσει. Η αγωγή της νόσου των ούλων προσλαμβάνει διαφορετικές μορφές, ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματος. Συνήθως αρχίζει με έναν σε βάθος καθαρισμό των επιφανειών δοντιού - ρίζας, ακριβώς κάτω από τη γραμμή των ούλων για την αφαίρεση της πλάκας και της τρυγίας (σκληρή πλάκα). Μερικές φορές χρειάζεται να ανοίξει ένας μικρός κρημνός ουλικού ιστού για την προσπέλαση και τον καθαρισμό της προσβεβλημένης περιοχής. Μπορούν

ΦΩΤΟ: STOCK.ADOBE.COM

Η ασθένεια των ούλων μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια δοντιών στους ενήλικες.

επίσης να χρησιμοποιηθούν αντιβιοτικά, τοπικά στον ιστό με βλάβη. Στην περίπτωση σημαντικής απώλειας οστού ή ουλικού ιστού, μπορούμε να τους αναπλάσουμε χρησιμοποιώντας διάφορες μοσχευματικές τεχνικές που έχουν πια γίνει ρουτίνα στην οδοντιατρική. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, μπορεί να χρειαστεί επίσης να συνδέσουμε προσωρινά το κινητικό δόντι με τα παρακείμενα δόντια. Αυτή η διαδικασία, που λέγεται ναρθηκοποίηση, βοηθάει στη στήριξη των κινητικών δοντιών μέχρι να επουλωθούν αρκετά οι ιστοί γύρω απ’ αυτά ώστε να τα συγκρατούν πάλι στη θέση τους. Η ναρθηκοποίηση δυσκολεύει τον καθαρισμό των δοντιών και γι’ αυτό είναι σημαντικό να αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο στη στοματική υγιεινή μέχρι να αφαιρεθεί ο νάρθηκας. Από τί κινδυνεύουμε Ένα άλλο αίτιο κινητικότητας δοντιών είναι το οδοντικό τραύμα. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα χτύπημα στο πρόσωπο, αν και ένα τέτοιο τραύμα μπορεί σίγουρα να χαλαρώσει τα δόντια. Υπάρχουν εντούτοις άλλοι τύποι οδοντικού τραύματος που συμβαίνουν επαναλαμβανόμενα κάθε μέρα. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε ένα δόντι που εξέχει λίγο περισσότερο από τα άλλα. Αυτό μπορεί να συμβαίνει διότι το δόντι αυτό δεν είναι πλήρως στοιχισμένο με τα υπόλοιπα ή διότι σφραγίστηκε πρόσφατα και δεν τροχίστηκε επαρκώς για να έρθει στις σωστές διαστάσεις. Κάθε φορά που δαγκώνετε, λοιπόν, αυτό το δόντι θα πιέζεται περισσότερο ώστε να μπορούν και τα άλλα να φτάνουν στο ίδιο σημείο. Το γεγονός αυτό ασκεί τεράστια πίεση σε αυτό το ένα δόντι –πρόβλημα που μπορεί να επιδεινώνεται από μια έξη βρυγμού. Εάν δεν υπάρχει ουλική νόσος, αυτός ο τύπος προβλήματος μπορεί απλώς να χρειάζεται μια γρήγορη διόρθωση –λίγο τρόχισμα, αν το σφράγισμα είναι «ψηλό» ή αφαίρεση λίγης αδαμαντίνης για να έρθει το δόντι στο ίδιο ύψος με τα γειτονικά του. Μόλις αφαιρεθεί αυτή η συνεχιζόμενη πίεση, ο οργανισμός θα αυτό-ιαθεί και τα δόντια θα σταθεροποιηθούν και πάλι. Εάν το πρόβλημα είναι θέμα διάταξης των δοντιών, η ορθοδοντική μπορεί να είναι η λύση για να μετακινηθούν τα δόντια στη σωστή τους θέση. Το καταστροφικό καν’ το μόνος σου Έχω συναντήσει ασθενείς που αποπειράθηκαν να ισιώσουν τα δόντια τους με διαφανείς ορθοδοντικούς νάρθηκες (clear aligners), τους οποίους παρήγγειλαν ηλεκτρονικά. Δυστυχώς, δεν επισκέφτηκαν τον οδοντιάτρο πριν αρχίσουν τη θεραπεία, οπότε δεν έμαθαν ότι έπασχαν από περιοδοντική νόσο –που στην πραγματικότητα είναι μια πολύ κοινή πάθηση που επηρεάζει σχεδόν τους μισούς ενήλικες άνω των 30. Δόντια με κινητικότητα σε συνδυασμό με περιοδοντική νόσο (και κάποιες άλλες συνθήκες) είναι συνταγή καταστροφής. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι κανένας εγκεκριμένος ορθοδοντικός δεν θα είχε κάνει θεραπεία με ορθοδοντικό νάρθηκα (aligner) στα άτομα αυτά μέχρι να τεθεί υπό έλεγχο η φλεγμονή των ούλων τους. Η απώλεια του οστού και η κινητικότητα των δοντιών που παρουσιάζονται σε παρόμοιες καταστάσεις είναι μερικές φορές μη αναστρέψιμες –ακόμη και με τις σημερινές υπερσύγχρονες τεχνικές ανάπλασης. Μια άλλη τάση που τραυματίζει τα δόντια (με ή χωρίς παρουσία ουλικής νόσου) είναι τα σκουλαρίκια της γλώσσας.

Έχω δει να προκαλείται μεγάλη ζημιά από τα σκουλαρίκια της γλώσσας που έχουν το σχήμα δοκού, με δύο μπιλάκια στις άκρες. Είναι εύκολο να αποκτήσει κάποιος τη συνήθεια να χτυπάει το σκουλαρίκι στο πίσω μέρος των δοντιών, όπου ο ιστός είναι πολύ λεπτός. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μεγάλη οστική απώλεια και κινητικότητα δοντιών –πιθανώς και μη αναστρέψιμη. Ο ιστός είναι το θέμα Υπάρχει ακόμη ένας παράγοντας που χρειάζεται να λάβουμε υπ’ όψιν κατά τη διάγνωση του αιτίου της κινητικότητας δοντιών, και αυτός είναι ο τύπος του ουλικού ιστού γύρω τους. Υπάρχουν δύο τύποι μαλακού ιστού στο στόμα: ο φατνιακός βλεννογόνος, που βρίσκεται στο εσωτερικό των παρειών και των χειλέων, και ο ουλικός, ένας πιο παχύς και ανθεκτικός ιστός, ο οποίος προστατεύει πιο αποτελεσματικά τις ρίζες των δοντιών από τη φλεγμονή και το τραύμα. Κάποιοι άνθρωποι έχουν τη γενετική προδιάθεση να έχουν περισσότερο από τον ένα τύπο ιστού παρά τον άλλο. Όταν έχουν περισσότερο τον λεπτό φατνιακό βλεννογόνο γύρω από τις ρίζες των δοντιών τους, ενδεχομένως να είναι πιο επιρρεπείς σε ουλικά προβλήματα και λιγότερο ανθεκτικοί σε οδοντικά τραύματα και φλεγμονές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι πιο σημαντικό να επισκέπτονται κάποιον περιοδοντολόγο για προληπτική φροντίδα. Το σταυροδρόμι Κάποιος με κινητικότητα δοντιών συνήθως έχει περισσότερες από μια εναλλακτικές λύσεις θεραπείας και πρέπει να αποφασίσει, με τη βοήθεια του περιοδοντολόγου του, αν χρειάζεται να αντικαταστήσει τα κινητικά δόντια ή να τα διασώσει, αν αυτό είναι δυνατόν. Αυτή τη στιγμή τη βλέπω σαν ένα σταυροδρόμι, όπου μπορούμε να πάμε είτε αριστερά είτε δεξιά –αλλά όποια κατεύθυνση και αν επιλέξουμε, είναι μάλλον απίθανο να μπορέσουμε να επιστρέψουμε και να ξαναβρεθούμε στο σταυροδρόμι. Οπότε, ο ασθενής χρειάζεται να καταλάβει το μακροπρόθεσμο κόστος και όφελος κάθε επιλογής που θα κάνει. Προσωπικά, είμαι υπέρμαχος της διατήρησης των δοντιών, αλλά αυτή μπορεί να απαιτεί προσαρμογή της δήξης, αναπλαστικές διαδικασίες και τακτική συντήρηση που μπορεί να αποβεί δαπανηρή. Ως εκ τούτου, κάποιες φορές, η αντικατάσταση ενός δοντιού παρέχει μια περισσότερο προβλέψιμη πορεία προς τη μακροπρόθεσμη επιτυχία. Σήμερα, η προτιμώμενη μέθοδος αντικατάστασης των δοντιών είναι η τοποθέτηση εμφυτευμάτων –μικροί άξονες τιτανίου που στηρίζουν τις προσθετολογικές στεφάνες, πιστές απομιμήσεις δοντιών. Για να επιτύχει ένα σχέδιο θεραπείας, ο ασθενής θα πρέπει να είναι πρόθυμος να αναλάβει δέσμευση ως προς την περιοδοντική του φροντίδα, η οποία περιλαμβάνει επαγγελματικούς καθαρισμούς των δοντιών κάθε τρεις ή τέσσερεις μήνες. Όταν ένα δόντι αποκτά κινητικότητα, το πιο σημαντικό είναι να εξετασθεί άμεσα και να πληροφορηθεί ο ασθενής για όλες τις θεραπευτικές εναλλακτικές που υπάρχουν. Όσο νωρίτερα δε αναζητήσει θεραπεία, τόσο καλύτερες εναλλακτικές θα έχει.

Dr. Thomas Glazier, DDS, MSD, Περιοδοντολόγος Απόδοση: Βίκυ Δρόσου

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 23

ΥΓΕΙΑ

ΘΕΜΑ | ΟΡΜΟΝΕΣ

Το παιχνίδι της μίμησης

Η

νωμένες Πολιτείες, Μάιος 2011. Ο ιατρικός σύλλογος αφαιρεί την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος από τον ιατρό και συγγραφέα του βιβλίου “The Miracle of Bio-Identical Hormones” («Το Θαύμα των Βιομιμητικών Ορμονών), Dr. Michael Platt, κατηγορώντας τον για κακή άσκηση του λειτουργήματός του (malpractice), διασπορά ψευδών ειδήσεων και έκθεση ασθενών σε κίνδυνο. Ηνωμένες Πολιτείες, Σεπτέμβριος 2018. Η ιατρός Dr. Prudence Hall τίθεται σε τετραετή αναστολή άσκησης της Ιατρικής και υπό επιστημονική επιτροπεία, κατηγορούμενη ότι χορήγησε βιομιμητικές ορμόνες σε ασθενείς που ανέπτυξαν καρκίνο ως αποτέλεσμα της χρήσης τους. Είχε προηγηθεί, σε διάφορα αμερικανικά ΜΜΕ, η εμφάνιση διάσημων πενηντάχρονων ηθοποιών, οι οποίοι έκαναν χρήση των ορμονών αυτών και μιλούσαν για αναζωογονητικά αποτελέσματα. Η χρήση ορμονών από ηθοποιούς του Hollywood, bodybuilders, ανθρώπους που επιθυμούν ενεργειακή τόνωση ή αύξηση σεξουαλικών επιδόσεων δεν είναι καινούριο φαινόμενο. H ανοδική τάση των πωλήσεων των ορμονών διακόπηκε, ωστόσο, απότομα το 2002, μετά από μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, στις οποίες οι καταναλώτριες ορμονών ένοιωθαν πιο ακμαίες αλλά ταυτόχρονα είχαν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, καρδιακών πα-

24 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

θήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου και θρόμβων αίματος. Αντίστοιχα αποτελέσματα εμφανίστηκαν σε μελέτες που έγιναν σε άνδρες. Έκτοτε, πολλοί άνθρωποι αναζητούν φυσικές λύσεις αντιμετώπισης δυσάρεστων προβλημάτων που προέρχονται από την ορμονική κάμψη ή παύση και συνδέονται με προβλήματα κόπωσης, έλλειψης ενέργειας και τη γενικότερη γήρανση του οργανισμού. Είναι φυσικό, λοιπόν, η βιομηχανία των ορμονών να αναζητά διεξόδους ανάκαμψης των εσόδων και να αφουγκράζεται προσεκτικά τις εν λόγω τάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, προέκυψαν οι Βιομιμητικές ή Βιοπανομοιότυπες Ορμόνες (Bioidentical Hormones), οι οποίες διαφημίζονται ως αθώα αποτελεσματική εναλλακτική φυσική λύση. Τούτων δοθέντων, αρκετοί αναζητούν μια υπεύθυνη τοποθέτηση. Είναι φυσικές; Είναι αθώες; Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αύξηση της ενέργειας του σώματος χωρίς παρενέργειες; Μπορούν να χρησιμεύσουν στην πρώτη γραμμή της αντιγήρανσης; Τί πρέπει να ξέρετε 1. Οι αποκαλούμενες βιομιμητικές ορμόνες δεν είναι φυσικές. Είναι τεχνητά συνθετικά παρασκευάσματα, τα οποία προέρχονται από φυτικές πρώτες ύλες. Οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται στη ΒΗΤ (Bioidentical Hormone Therapy), είναι δομικά όμοιες με τις ενδογενείς ανθρώ-

ΦΩΤΟ: STOCK.ADOBE.COM

Είναι οι Βιομιμητικές Ορμόνες αθώα φυτικά προϊόντα ή χημική φούσκα σε φυσικό περιτύλιγμα;

πινες ορμόνες, δεν υπάρχουν στην φύση και πρέπει να εξαχθούν από πρώτες ύλες, οι οποίες, με ισχυρή χημική επεξεργασία, μετασχηματίζονται σε δομικά συστατικά όμοια με τις ενδογενείς μας ορμόνες. Οι συμβατικές ορμόνες παράγονται συνήθως από ζώα (π.χ. έγκυες φοράδες) ή φυτικές πρώτες ύλες ή συνθετικές πρώτες ύλες. Γίνεται χημική επεξεργασία, ώστε τα τελικώς παραγόμενα ορμονικά προϊόντα να είναι παρόμοια –όχι ίδια– με αυτά του ανθρώπου. Εάν οι πρώτες ύλες μάλιστα είναι οι ζωικές ορμόνες θηλαστικών ζώων, συχνά οι χημικές τροποποιήσεις που υφίστανται είναι μικρού εύρους, διότι η χημική δομή των ορμονών αυτών είναι εξ αρχής παρόμοια με την ανθρώπινη.

2. Οι ορμόνες στον άνθρωπο δεν οφείλουν τη χημική τους δράση μόνο στη χημική τους δομή, αλλά αποτελούν τμήματα ενός συνόλου φυσικών βιοχημικών κύκλων, η ομαλή λειτουργία των οποίων έχει ζωτική σημασία για την εξασφάλιση υψηλής ενεργειακής εφεδρείας και την επιβράδυνση της γήρανσης. Η κάμψη ή η διακοπή αυτών των φυσικών βιοχημικών κύκλων αποτελεί χαρακτηριστικό του γήρατος. Η εξωγενής χορήγηση ορμονών, δυστυχώς δεν αποκαθιστά τους ενδογενώς δυσλειτουργούντες βιοχημικούς κύκλους. Αντιθέτως, αναστέλλει περαιτέρω τη λειτουργία τους, λόγω των μηχανισμών παλίνδρομης ρύθμισης και αρνητικής ανατροφοδότησης που δεσπόζουν στο ανθρώπινο σώμα: Όταν το σώμα λαμβάνει μία ορμόνη εξωγενώς, η ενδογενής παραγωγή μειώνεται και οι βιοχημικοί κύκλοι επιβραδύνονται περισσότερο. Αυτός είναι ο λόγος που, παρά τα πρόσκαιρα θετικά αποτελέσματα των εξωγενώς χορηγούμενων ορμονών ανεξαρτήτως είδους, στην εμφάνιση ή στο αίσθημα ζωτικότητας, σε ουδεμία περίπτωση μπορούν να ευρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντιγήρανσης. Απευθύνονται, άλλωστε, σε ένα από τα συμπτώματα της γήρανσης (μειωμένη παραγωγή ορμονών) και όχι στα αίτια του συμπτώματος (μειωμένη λειτουργία βιοχημικών κύκλων του σώματος και συνακόλουθος κακή ενδογενής παραγωγή ορμονών, αθηρωμάτωση αγγείων, εκφυλισμός κυττάρων, πλημμελής απομάκρυνση ελεύθερων ριζών).

3. Όσον αφορά στα ιδιοπαθή σύνδρομα χρόνιας κόπωσης, υπάρχει ένα σύνολο δυσλειτουργιών που δεν αφορούν μόνο τους ενδογενείς κύκλους παραγωγής ορμονών, αλλά το ανοσοποιητικό σύστημα, τα αλλοιωμένα επίπεδα κυτοκινών, το οξειδωτικό και το νιτροδωτικό στρες (π.χ. αυξημένα επίπεδα επαγώγιμης συνθάσης νιτρικού οξειδίου), τη συνδεσιμότητα μεταξύ διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου, τη συγκέντρωση φλεγμονωδών ουσιών, τις αλλοιώσεις στα αντανακλαστικά του αυτόνομου νευρικού συστήματος, τα χαμηλά επίπεδα μεταβολιτών αίματος που συνδέονται με κακή απόδοση των μιτοχονδρίων. Η εξωγενής χορήγηση ορμονών διαχειρίζεται μόνο το σύμπτωμα της κακής λειτουργίας των εσωτερικών βιοχημικών κύκλων παραγωγής ορμονών του σώματος, που είναι μία μόνο από τις ρίζες ενός σύνθετου προβλήματος.

4. Όσον αφορά στο προφίλ ασφαλείας των βιομιμητικών ορμονών, οι μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες από το 2002 έγιναν με συμβατικές ορμόνες. Δεν έχουμε δεδομέ-

να. Εάν λάβουμε, ωστόσο, υπ’ όψιν το μηχανισμό δράσης των ορμονών στο ανθρώπινο σώμα, τη δομή και τη διαδικασία παρασκευής των βιομιμητικών ορμονών, αναμένουμε επίσης να προκαλούν προβλήματα της συνήθους ορμονοθεραπείας, όπως είναι οι καρκινογενέσεις, η διαταραχή στην πηκτικότητα του αίματος, τα εγκεφαλικά επεισόδια. Έχουν λιγότερες παρενέργειες από τις συμβατικές ορμόνες ή μήπως συμβαίνει το αντίθετο; Δεν υπάρχουν συγκριτικές μελέτες.

5. Οι μετρήσεις ορμονών στο σάλιο προτείνονται από τους κατασκευαστές βιομιμητικών ορμονών ως εργαλεία διάγνωσης και παρακολούθησης της θεραπείας. Παρά το γεγονός ότι, υπό ιδανικές συνθήκες, τα επίπεδα ορμονών του σάλιου αντικατοπτρίζουν τα επίπεδα στον ορό, στην πράξη η συγκέντρωση ορμονών στο σάλιο εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το είδος της οδοντόβουρτσας που έχει χρησιμοποιηθεί, τις συνήθειες που αφορούν στην πλύση του στόματος, τη διατροφή, την ποσότητα του προσλαμβανόμενου ύδατος, την ύπαρξη ή όχι τερηδονισμένων οδόντων κ.λπ. Τα επίπεδα των ορμονών του σάλιου δεν είναι καλά εργαλεία εκτίμησης των επιπέδων των ορμονών συνολικά, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να υποβάλλονται σε κατάχρηση ορμονοθεραπείας λόγω μετρούμενων ψευδώς χαμηλών επιπέδων.

Dr. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός - Ειδική Παθολόγος Ιατρείο: Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 25

ΥΓΕΙΑ

ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑ | ΠΡΟΛΗΨΗ

Χωρίς φόβο

Η

ελληνική κοινωνία δεν έχει ακόμη αντιληφθεί τη σοβαρότητα του προβλήματος του καρκίνου της μήτρας. Μόνο μία στις πέντε Ελληνίδες υποβάλλονται συστηματικά σε test Παπανικολάου και είναι πολύ άσχημο αυτό, διότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ίσως ο μοναδικός που μπορεί να ανιχνευθεί σε πολύ πρώιμο στάδιο –συγκεκριμένα από αλλοιώσεις που δεν έχουν καν προλάβει να εξελιχθούν σε καρκίνο. Με αφορμή τον Ιανουάριο, ο οποίος είναι μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του τραχήλου, ας δούμε κάποια στοιχεία σχετικά με τη νόσο. Ο τράχηλος είναι το όργανο που συνδέει τη μήτρα και τον κόλπο. O καρκίνος του τραχήλου της μήτρας έχει πλέον αποδειχθεί ότι προκαλείται από συγκεκριμένους ορότυπους των ιών HPV (Human Papilloma Virus). Η μόλυνση με τον ιό HPV προκαλείται από την άμεση επαφή και, στην περίπτωση του τραχήλου, συνήθως μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Οι ιοί HPV προσβάλλουν το επιθήλιο του δέρματος και των βλεννογόνων, προκαλώντας τον πολλαπλασιασμό του, με συνέπεια την εμφάνιση διαφόρων αλλοιώσεων στα κύτταρα. Η διασπορά των ιών HPV είναι ευρύτατη στον γενικό πληθυσμό, τόσο ώστε να υπολογίζεται ότι το 80% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού έχει μολυνθεί με κάποια μορφή του ιού. Το παρήγορο είναι ότι, στη συντριπτική πλει-

26 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

ονότητα των περιπτώσεων, η λοίμωξη HPV υποχωρεί σε χρονικό διάστημα από έξι μήνες έως δύο χρόνια, χωρίς να προκαλέσει συμπτώματα της νόσου. Ωστόσο σε ένα 10% των ατόμων, είτε λόγω συνεχούς επανέκθεσης στον ιό και επαναλοίμωξης (non-safe sex, multiple partners), είτε λόγω χαμηλής άμυνας του οργανισμού (κάπνισμα, κακή κατάσταση οργανισμού), η λοίμωξη HPV παραμένει. Αν η λοίμωξη αφορά καρκινογόνους ορότυπους και παραμείνει στον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε αναπτύσσονται προκαρκινικές αλλοιώσεις. Κάθε χρόνο 500.000 γυναίκες σε όλον τον κόσμο θα εμφανίσουν κακοήθεια στον τράχηλο. Στην Ελλάδα εμφανίζονται 700 νέα περιστατικά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ανά έτος. Υπάρχουν περισσότεροι από εκατό τύποι των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Το 90% των θηλωμάτων προκαλούνται από τους ορότυπους 6 και 11 (χαμηλής κακοήθειας, προκαλούν τα οξυτενή κονδυλώματα). Κάποιοι από αυτούς, οι χαρακτηριζόμενοι και «υψηλής κακοήθειας», προξενούν καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, ενώ υπάρχουν και στελέχη «ενδιάμεσης κακοήθειας». H εμφάνιση τραχηλικής επιθηλιακής δυσπλασίας δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε και την εμφάνιση καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας. Σε πολύ μεγάλο ποσοστό, οι ελαφρές και μετρίου βαθμού δυσπλασίες CIN I-II, υποστρέφουν με την πάροδο του χρόνου, που φτάνει στην 5ετία. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας χρειάζεται αρκετά

ΦΩΤΟ: STOCK.ADOBE.COM

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να γίνει παρελθόν χάρη στην πρόληψη.

χρόνια για να εμφανιστεί, όμως πριν κάνει την εμφάνισή του έχουμε πιο ελαφρές και θεραπεύσιμες καταστάσεις που ονομάζονται δυσπλασίες. Εδώ έχει θέση η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση αυτών των περιπτώσεων, ώστε να αποφύγουμε την περαιτέρω εξέλιξη σε κακοήθεια.

σο είναι σε θέση να αντιληφθεί τη σοβαρότητα του προβλήματος και να παραμείνει συνεπής σε ένα πρόγραμμα συστηματικού επανελέγχου. Ο γυναικολόγος εδώ παίζει καθοριστικό ρόλο στο να εξηγήσει στη γυναίκα το τι θα πρέπει να κάνει.

Πρόληψη Εφόσον ανακαλύψετε ότι έχετε HPV λοίμωξη, δεν θα πρέπει να θορυβηθείτε, εν τούτοις είναι σημαντικό αυτή να παρακολουθηθεί και να θεραπευτεί. Η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου μπορεί εύκολα να γίνει με την εξέταση των επιχρισμάτων από την επιφάνεια του τραχήλου της μήτρας (το απλό test Παπανικολάου ή την εξέλιξή του με την κυτταρολογία υγρής φάσης που αποκαλείται thin Prep), τα οποία λαμβάνονται κατά τη διάρκεια μιας γυναικολογικής εξέτασης. Όταν ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας ανιχνευθεί έγκαιρα, η θεραπεία του είναι απλή και αποτελεσματική. Ως εκ τούτου, ο κύριος παράγοντας κινδύνου απειλής της ζωής από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι η έλλειψη τακτικών γυναικολογικών εξετάσεων και σωστά λαμβανόμενων test Παπανικολάου. Το test Παπανικολάου ανιχνεύει προκαρκινικές αλλοιώσεις. Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις είναι διαφόρων βαθμών, που χαρακτηριστικά ονομάζονται ως CIN I (ένα), CIN II (δύο) και CIN III (τρία), όπου CIN σημαίνει Cervical Intraepithelial Neoplasia. Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις είναι ένα καμπανάκι κινδύνου για πιθανό επερχόμενο καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Όταν μια γυναίκα βρεθεί να έχει σε test Παπανικολάου CIN II ή ΙΙΙ, πρέπει υποχρεωτικά να υποβληθεί σε κολποσκόπηση και κατευθυνόμενη βιοψία τραχήλου για HPV DNA. Όταν μια γυναίκα βρεθεί να έχει CIN Ι μετά από ένα test Παπανικολάου πρέπει να υποβληθεί σε περαιτέρω έλεγχο, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει από απλό επανέλεγχο έως και κολποσκόπηση και βιοψία του τραχήλου. Το πόσο θα διερευνηθεί μια γυναίκα εξαρτάται από την ηλικία της, αλλά και από το πό-

Εμβολιασμός Τα εμβόλια κατά των ιών HPV αναμένεται να έχουν θεαματικά αποτελέσματα στη μείωση της πιθανότητας λοίμωξης από τους καρκινογόνους ορότυπους των ιών HPV και, κατά συνέπεια, στη μείωση της εμφάνισης κρουσμάτων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. O εμβολιασμός εναντίον της HPV λοίμωξης άρχισε στην Ελλάδα από τον Σεπτέμβριο του 2007. Από το 2016, το εμβόλιο χορηγείται δωρεάν μόνο στις ηλικίες 11 με 18. Εκτός των δύο γνωστών έως τώρα εμβολίων, πλέον έχει πάρει έγκριση το εννεαδύναμο εμβόλιο, το οποίο χορηγείται με σκοπό να προστατέψει από νοσήματα που προκαλούνται από τους τύπους 6 και 11, οι οποίοι ευθύνονται για τα περισσότερα γεννητικά κονδυλώματα, και τους επτά πιο καρκινογόνους τύπους οι οποίοι είναι οι 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58. Εν κατακλείδι Δεν αμελούμε τον ετήσιο γυναικολογικό μας έλεγχο, συζητάμε με τον γιατρό μας τη συχνότητα των επισκέψεων και της διενέργειας test Παπανικολάου και, στο ενδεχόμενο εμφάνισης HPV λοίμωξης, χωρίς να πανικοβληθούμε και να προχωρήσουμε σε ακρωτηριαστικές επεμβάσεις, ακολουθούμε τακτικά ένα πρόγραμμα παρακολούθησης και διερεύνησης του συγκεκριμένου τύπου HPV. Ιωάννης Στ. Γρυπάρης, MNCOG Μαιευτήρας - Χειρουργός - Γυναικολόγος, μετεκπαιδευθείς στην Υπογονιμότητα (Manchester, UK) και την Αισθητική Γυναικολογία (ECAMS). Κλινικός Διευθυντής και Επιστημονικός Υπεύθυνος Πρότυπου Ιατρείου MaternaCare (Αρ. Καλλιγά 13, Πειραιάς, τηλ. 210 4511220, www.maternacare.gr)

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 27

ΠΡΟΤΑΣΗ

ADVERTORIAL

Coffee… στο non smoking Chain! Στη Λεωφόρο Μαραθώνος στον Γέρακα, εντοπίσαμε το καφέ Chain, ένα καφέ που έχει δημιουργηθεί με μεράκι και αγάπη από τους ιδιοκτήτες του.

Ο

μορφο και μοντέρνο περιβάλλον, με ατμόσφαιρα φιλικής ζεστασιάς. Η μυρωδιά του φρεσκοκομμένου καφέ είναι διάχυτη στον χώρο και θα σας συναρπάσει από την πρώτη στιγμή. Ήδη από το 2017, το πρώτο έτος λειτουργίας του, το Chain έχει εφαρμόσει τον αντικαπνιστικό νόμο και έτσι στο εσωτερικό του αναδύονται τα αρώματα του καφέ και των ζεστών ροφημάτων χωρίς παρεμβολές από τη μυρωδιά του τσιγάρου. Οι μη καπνιστές το αγάπησαν αμέσως για τον σεβασμό που τους έδειξε. Στο Chain, η ποιότητα υπερέχει της ποσότητας. Επιλεγμένοι specialty καφέδες από όλο τον κόσμο αλλά και το blend Chain, το οποίο μπορείς να αποκτήσεις φεύγοντας από το μαγαζί, για να το απολαύσεις και στο σπίτι. Το συγκεκριμένο blend διατίθεται και σε χονδρική πώληση. Στο Chain μπορείτε να περάσετε όμορφα οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Είτε για να απολαύσετε τον πρωινό καφέ σας είτε για μεσημεριανό γεύμα είτε για ένα ποτό

28 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

ή ελαφρύ dinner το απόγευμα. Η ποικιλία του καταλόγου και οι επιλογές στο μενού, άλλωστε, θα σας αφήσουν απόλυτα ικανοποιημένους. Γευστικά κρύα σνακ με εξαιρετικής ποιότητας ελληνικά τυριά και αλλαντικά, θρεπτικά smoothies, φυσικοί χυμοί γεμάτοι βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Όσο για τους λάτρεις της μπύρας, το Chain έχει φροντίσει να τους προσφέρει επιλογή σε μπίρες που προέρχονται από μικρές ζυθοποιίες από όλο τον κόσμο. Επίσης, αν αγαπάτε –παρ’ ότι Χειμώνας– τον κρύο καφέ, το εξαιρετικό cold brew του Chain θα σας συγκινήσει. Από τον κατάλογο δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα ελληνικά κρασιά και τα refreshing soda spirits. Στα υπέρ που ξεχωρίσαμε στο Chain, σημειώνουμε ότι είναι non smoking, pet friendly και σέβεται το περιβάλλον! Τα υπόλοιπα αφήνουμε να τα ανακαλύψετε εσείς!

Chain: Λεωφόρος Μαραθώνος 79, Γέρακας, τηλ. 210 6048001 Facebook: chaincoffeecompany, Instagram: chain_coffee_company

Το περιοδικό της Omnipress για τον χώρο της αναµονής

ΓΙΝΕ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗΤΗΣ

ΤΩΡΑ!

ΥΓΕΙΑ

∆ Ι ΑΤ Ρ Ο Φ Η

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

FITNESS

ΟΜΟΡΦΙΑ

Info: www.omnipress.gr | info@omnipress.gr | +30 210 2222637

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΛΗ | COACH IN COUCH

Σκέψου θετικά! Η πιο μεγάλη ώρα, είναι πάντα το τώρα.

Σ

κέψου τη θετική πλευρά αυτού που σου συμβαίνει! Οι περισσότεροι από εμάς ή το έχουμε πει ή το έχουμε ακούσει ή και τα δύο. Βρισκόμαστε σε μία ιδιόρρυθμη περίοδο, κυρίως για την Ελλάδα, όπου όποιος δηλώσει ότι αισθάνεται ευτυχής στη ζωή του, παρά τις δυσκολίες που τυχόν υπάρχουν, αντιμετωπίζεται σαν… «λευκή μύγα μέσα σε σοκολατούχο γάλα» και δημιουργεί στους γύρω του την εντύπωση ότι κάτι δεν λειτουργεί «σωστά» σε αυτόν. Ξεκινώντας πριν από τουλάχιστον 20 χρόνια από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το «κίνημα» της Θετικής Ψυχολογίας / Σκέψης έβαλε τις βάσεις για να ανακαλύψουμε τις δυνατότητες της προσβάσιμης ευτυχίας, δηλαδή της ευτυχίας που εξερευνάται, δομείται και ανακαλύπτεται από το άτομο που εκδηλώνει ισχυρή πρόθεση. Η ευτυχία ορίστηκε ως η μετεξέλιξη της επιτυχίας και θυσίασε στον βωμό αυτής της επίτευξης –κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες– πολλά συναισθήματα που σχεδόν «απαγορεύτηκαν» ως αποτρόπαια και αποδυναμωτικά. Η εξέλιξη αυτή «απαιτούσε» την αντικατάσταση της θλίψης με την χαρά, της απογοήτευσης με την αισιοδοξία, της αρνητικότητας με οτιδήποτε θετικό και εορταστικό. Τοιουτοτρόπως, δημιουργήθηκε σε πολύ κόσμο μία καταπίεση συναισθημάτων που δεν πρόλαβαν να εκδηλωθούν και να απελευθερωθούν. Άνθρωποι χώριζαν και χαμογελούσαν μέχρι τα αφτιά, έχαναν σε κάποιον τομέα της ζωής τους και απολάμβαναν την «ήττα», έχαναν σημαντικούς ανθρώπους στην ζωή τους και έπρεπε να δείχνουν ότι τους ξεπερνούν μέσα σε λίγες μέρες. Όπως

30 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

χαρακτηριστικά είπε ο Sigmund Freud, «Τα ανέκφραστα συναισθήματα δεν πεθαίνουν. Θάβονται ζωντανά και είναι θέμα χρόνου να εκδηλωθούν με τρόπο δυσάρεστο». Σήμερα, μετά από αρκετά χρόνια αφομοίωσης και ζύμωσης της θετικότητας σε όλα τα επίπεδα, η μεγαλύτερη ανάγκη μας φαντάζει το αληθινό βίωμα των διαφόρων φάσεων της ζωής, των συναισθημάτων, των καταστάσεων και των δυσκολιών της. Βιώνοντας το τώρα σημαίνει σε μεγάλο βαθμό να επιτρέπουμε την ύπαρξη και εκδήλωση όλων των συναισθημάτων μας, ως μέσο απελευθέρωσης του αύριο και ταυτόχρονα να επιλέγουμε εάν θα «σηκωθούμε» όσες φορές κι αν πέσουμε, καθώς η ζωή μας δίνει πάντοτε τη δυνατότητα της επιλογής. Αν συντονίζομαι με την αστείρευτη δύναμη της ανάκαμψης, της αναγέννησης και της αναδημιουργίας μετά την πτώση / παρακμή / καταστροφή, δεν έχω παρά να αποδείξω τις απίστευτες ανθρώπινες δυνάμεις μου. Αν πιστεύω σε όλα μου τα κύτταρα στη θετική όψη του δώρου της ζωής, τότε, μέσα από την έμπνευση αυτή, αναγεννιέμαι –έστω και μέσα από τις στάχτες μου– και δηλώνω έτοιμος για νέες εμπειρίες. Αν όχι, έχω το δικαίωμα της άρνησης, της παραίτησης και της παράδοσης, με ανάληψη της μεγάλης ευθύνης που μου αναλογεί για την προσπάθεια που δεν έκανα, τη ζωή που δεν εξάντλησα και την εσωτερική δύναμη που δεν πίστεψα. Η επιλογή ανήκει στην εσωτερική ώθηση του καθενός μας –αυτή είναι το τίμημα της ελεύθερης βούλησης. Νικόλαος Νιώτης, Life & Business Coach, email: n4coach@gmail.com

Info: www.omnipress.gr | info@omnipress.gr | +30 210 2222637

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ | ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου

Π

αρότι ο επιπολασμός των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής δεν είναι επιδημιολογικός, η κοινωνία σταδιακά ευαισθητοποιείται απέναντι σε τούτο το πρόβλημα, καθώς επηρεάζει πολύ μικρές ηλικίες. Τα μέλη της σύγχρονης κοινωνίας καλούνται να λειτουργήσουν ως «αθάνατοι» –ποτέ να μη γεράσουν και να μην αποκτήσουν ούτε μία ρυτίδα. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν κατηγορηθεί αρκετά ότι επηρεάζουν ως επί το πλείστον τους νεότερους, καθώς αυτοί είναι πιο ευάλωτοι. Τα παιδιά δέχονται επιρροές από την πρώτη ημέρα της ζωής τους, καθώς εκτίθενται σε μηνύματα τα οποία στρεβλώνουν τις ιδέες και τη γνώμη τους για το ανθρώπινο σώμα και τους κοινωνικούς ρόλους. Θα ήταν ουτοπικό ή ακόμη και παράλογο να προσπαθούμε να σβήσουμε επιβλαβή κοινωνικά μηνύματα, ώστε να «αποστειρώσουμε» ανθρώπους. Η λογοκρισία δεν είναι λύση, καθώς προφανώς θα παραβιάζονταν τα ανθρώπινα δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης και θεμελιώδεις κοινωνικές δομές θα τίθεντο σε κίνδυνο. Οι άν-

32 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

θρωποι δεν μπορούν ούτε να είναι τυφλοί και να απέχουν από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αλλά ούτε και να απαγορεύσουν στους νεότερους να αλληλοεπιδρούν κοινωνικά, φοβούμενοι δυνητικά επιβλαβή μηνύματα. Η κοινωνία ενεργεί σε δύο άξονες: της πρόληψης των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής και του προγραμματισμού. Οι πολιτικές δράσεις είναι αναγκαίο να επικεντρωθούν στο να μην υπάρχει στιγματισμός και ουδαμώς να μην υποκαθιστούν τους γιατρούς ή τους ψυχολόγους. Η προστασία των νεότερων, βοηθώντας τους να χτίσουν κριτική λογική σκέψη, θεωρείται υποχρέωση των γονέων και του σχολείου τους και πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε οι νέοι να μπορούν να εκτιμήσουν την ετερότητα, τη διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία, συνειδητοποιώντας ότι η –υποκειμενική– ομορφιά βρίσκεται στη μοναδικότητα και όχι στην ομοιομορφία. Απαραίτητη είναι η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων σχετικά με το προσδόκιμο και τις απαιτήσεις της κοινωνίας, τα οποία θα επεξεργάζονται την ανάπτυξη των ιδεών πάνω σε κρίσιμα θέματα, όπως η απόρριψη /

ΦΩΤΟ: STOCK.ADOBE.COM

Οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής αποτελούν πλέον κοινωνικό φαινόμενο.

αποδοχή / εκτίμηση από τους συμμαθητές και τους φίλους, η απομόνωση, η βία κατά της ετερότητας, οι οικογενειακοί δεσμοί, οι στρατηγικές και τα πειστικά μηνύματα επιρροής, που απευθύνουν τα Μέσα Ενημέρωσης προς –και δη στοχεύοντας– τις ηλικιακές τους ομάδες, η διαμόρφωση των (κοινωνικών) νοητικών παραστάσεων. Θα πρέπει επίσης να υπάρχουν χρονοδιαγράμματα στη χρήση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, επεξηγώντας τόσο τη χρησιμότητα, όσο και τις παγίδες τους και, ιδίως, να γίνει προσπάθεια να απελευθερωθούν οι ατυχείς γονείς και τα παιδιά με Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής από την ενοχή. Σε θεραπευτικό ή προληπτικό επίπεδο, ο τακτικός έλεγχος μυϊκής μάζας, η θετική ενίσχυση της ιδέας ενός καλογυμνασμένου αθλητικού σώματος, η έκθεση σε διαφημίσεις που χρησιμοποιούν τέτοια μηνύματα και η αποστροφή προς κάθε είδους μαθηματικούς υπολογισμούς, που έχουν ως αποτέλεσμα την εξάρτηση από τις απαντήσεις του καθρέφτη, οι οποίες είναι σαν να ξεπηδούν από το παραμύθι της Χιονάτης –«Ποια είναι η… λεπτότερη απ’ όλες;»–, μπορούν να σταματήσουν τον εφιάλτη των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής. Ο σχεδιασμός είναι αναγκαίο να έχει εξετάσει ενδελεχώς τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν τα άτομα εντός των ομάδων στις οποίες και ανήκουν. Η ενίσχυση της θετικής ταυτότητας είναι απαραίτητη, καθώς η πρόληψη από μόνη της δεν είναι η λύση. Ωστόσο, όλα τούτα τα μέτρα έχουν ληφθεί, επειδή οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής θεωρούνται πρόβλημα το οποίο θα συνεχιστεί. Η εφηβεία είναι η ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος ψάχνει την ταυτότητά του. Όποια κι αν είναι τα –συνήθη– ερεθίσματα, δεν παρουσιάζει Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής όποιος εκτεθεί σε αυτά. Μερικοί έφηβοι, αλληλοεπιδρώντας με τους πιο κοντινούς τους ανθρώπους, εμπνευσμένοι από τα «Μοντέλα», δείχνουν πιθανότατα να ταυτίζονται με αυτά και να τα ακολουθούν τυφλά. Ομάδες αποστεωμένων εφήβων υπάρχουν στο Διαδίκτυο. Άραγε, η μοναξιά της παρερμηνευμένης μοναδικότητάς τους τούς γίνεται τόσο αφόρητη, ώστε να προσπαθούν να κρυφτούν μέσα σε «διάφανα» (αόρατα) σώματα; Καθώς πολύ λίγα είναι γνωστά για την αιτιολογία της Νευρογενούς Ανορεξίας και της Διαταραχής με Κρίσεις Ανεξέλεγκτης Υπερφαγίας και, ενώ οι περισσότερες θεωρίες εξακολουθούν να αναζητούν σαφείς απαντήσεις, νέα θεωρητικά μοντέλα είναι απαραίτητα για να εξηγηθεί η θλιβερή εμφάνιση των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής. Εκτός από τις Βιολογικές θεωρίες, οι οποίες προτείνουν γενετικούς / κληρονομικούς παράγοντες, οι θεωρητικοί της Κοινωνικής Ψυχολογίας θα υποστήριζαν ότι η απόρριψη της ασταθούς (εύθραυστης) ταυτότητας αντανακλά την επιθυμία των εφήβων να μην ανήκουν σε ομάδες που δεν θα τους αποδεχόντουσαν (ή που πιστεύουν ότι δεν θα τους αποδεχθούν). Οι άνθρωποι πρώτα αμφισβητούν την ίδια τους την ταυτότητα, κατόπιν αμφιβάλλουν για τις αξίες της ομάδας τους, μετά την εγκαταλείπουν και τότε μόνον πλέον μεταβαίνουν στην καινούργια ομάδα, όπου θα νοιώθουν «αποδοχή», για να ταιριάζουν κάπου. Οι Κοινωνικές θεωρίες, χειριζόμενες διαφορετικούς παράγοντες, θα μπορούσαν νά εξηγήσουν, εν μέρει, την

κοινωνική ιδιαιτερότητα τού θέματος; Τα γεύματα είναι στιγμές όπου συγκεντρώνεται και ανταλλάσσει η οικογένεια ως κοινωνική ομάδα. Οι αλληλεπιδράσεις μέσα στην οικογένεια είναι πρελούδια ισοδύναμα των μελλοντικών αλληλεπιδράσεων εντός ανάλογων κοινωνικών ομάδων. Μπορεί, επειδή αρνούνται οι έφηβοι τέτοιου είδους αλληλεπιδράσεις, να αναπτύξουν Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής; Δηλώνουν δηλαδή σιωπηλά την άρνησή τους να ανήκουν στα μέλη της ομάδας της οικογένειας και, κατ’ επέκταση, αυτό είναι άρνηση προς αλληλεπιδράσεις σε μελλοντικές ομάδες; Οι θέσεις τούτες, παρότι δείχνουν πιθανότατες, βρίσκονται ακόμη υπό ερευνητική διαδικασία. Τα θηλυκά σώματα αντιπροσωπεύουν τη σεξουαλικότητα. Πρόκειται, λοιπόν, για απόρριψη των υποχρεώσεων που θα πήγαζαν από μελλοντικούς ρόλους και από μια «αναπόφευκτη μοίρα», ως άρνηση να μεγαλώσουν; Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η οποία προκαλεί τον φόβο της αποτυχίας, είναι αυτή που υπαγορεύει την απόρριψη; Οι σχέσεις των οικογενειών με παιδιά που ζουν με Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής επηρεάζονται αρνητικά –η ομάδα έχει χάσει πλέον την ισορροπία της. Οι Θεωρίες καλούνται να σταματήσουν την ειδωλολατρία τού Καθρέφτη. Ευστρατία Π. Αλμπούρα, BS, MScPsy, LP Κλινική Αναπτυξιακή Ψυχολόγος Email: tia.p.almpoura@gmail.com

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 33

COVERSTORY ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Αθεράπευτα ιδεολόγος

Ταλαντούχος, ξεχωριστός και ειλικρινής, ο Γιώργος Καπουτζίδης ανεβάζει το πρώτο του θεατρικό έργο και, με τη συνειδητοποιημένη στάση ζωής του, μάς προτρέπει να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Από την Αρετή Μπίτα 34 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

O

Γιώργος Καπουτζίδης είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες της γενιάς του. Το σημαντικότερο όμως είναι ο ξεχωριστός χαρακτήρας του. Ένας άνθρωπος που, μέσα από τη δουλειά του και την κοινωνική του αναγνωρισιμότητα, προσπαθεί να υπενθυμίζει την υπεροχή της ανθρωπιάς, να υποστηρίζει ηθικές αξίες, να επισημαίνει αθλιότητες και ανάρμοστες συμπεριφορές, να υπογραμμίζει τα κακώς κείμενα και να ευαισθητοποιεί, με όποιον τρόπο. Ανεπιτήδευτος, πηγαίος, τρυφερός και ανθρώπινος, είναι καλλιτέχνης ο οποίος εμπνέει πάντοτε την κοινωνική αφύπνιση. Δεν αναζητά απλώς την αλήθεια. Έχει το θάρρος και τη δύναμη να τη λέει… Οι φίλοι σου τί ρόλο παίζουν στη ζωή σου; Ποιος είναι ο ιδανικός φίλος για σένα; Κάποιος που ταιριάζετε απόλυτα ή σε ελκύει και το διαφορετικό; Οι φίλοι παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μου, αλλά εξαιτίας της φύσης της δικής μου δουλειάς, με τα περίεργα ωράρια, νοιώθω ότι τους στερούμαι πολλές φορές. Ίσως γι’ αυτό, τα τελευταία κυρίως χρόνια, να δημιουργώ φιλίες μέσα στο εργασιακό μου περιβάλλον. Αυτό φαντάζει πλέον το ιδανικό σενάριο για μένα. Και σίγουρα θέλω να συναναστρέφομαι με ανθρώπους που έχουμε τις ίδιες ηθικές αξίες. Μπορώ να είμαι απολύτως διαφορετικός από τους φίλους μου σε πολλά μικροπράγματα, αλλά όχι στα πολύ μεγάλα και σημαντικά. Το χιούμορ τί θέση έχει στην καθημερινότητα σου; Αυτοσαρκάζεσαι; Διαχωρίζεις το πηγαίο από το επιτηδευμένο στις κοινωνικές συναναστροφές σου; Το χιούμορ αποτέλεσε, νομίζω, το όχημά μου στη ζωή και στην καριέρα μου. Εξαιτίας του με μάθατε, άλλωστε. Νοιώθω ότι μπορώ εύκολα να ξεχωρίσω το πηγαίο από το επιτηδευμένο, που τελικά σε μένα δρα απωθητικά. Δεν μπορώ να γελάσω με κάποιον που μου δίνει την εντύπωση ότι κυνηγάει το αστείο και τελικά καταλήγει να μιλά σαν λογαριασμός στο twitter. Δεν βρίσκω τίποτε αστείο σε αυτό. Αν αυτοσαρκάζομαι; Ναι, αν και το δυνατό μου σημείο πάντοτε είναι να πειράζω τους άλλους –κυρίως αυτούς που συμπαθώ. Αν σε μία παρέα με δεις να ασχολούμαι πολύ με κάποιον και να τον πειράζω συνέχεια, σημαίνει πως είναι και αυτός που συμπαθώ περισσότερο. Κωμωδία μόνο ή σκέφτεσαι και άλλα πράγματα; Θα είναι πρόκληση οτιδήποτε άλλο για σένα; Κάποτε πίστευα ότι δεν θα με ενδιέφερε να γράψω κάτι δραματικό. Αυτό όμως πλέον δεν ισχύει. Η επόμενη ιστορία που θέλω να γράψω είναι αμιγώς δραματική. Αλλά όχι επειδή το βλέπω ως πρόκληση. Δεν διαχωρίζω, άλλωστε, τις ιστορίες σε δραματικές ή κωμικές, αλλά σε ενδιαφέρουσες και μη. Μία ενδιαφέρουσα δραματική ιστορία λοιπόν, είναι μέσα στους άμεσους στόχους μου.

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 35

COVERSTORY ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Νέο εγχείρημα! Το πρώτο θεατρικό σου έργο με τίτλο «Όποιος θέλει να χωρίσει να σηκώσει το χέρι του» ανεβαίνει στη σκηνή του Θεάτρου Ήβη και φέρει την υπογραφή σου και στη σκηνοθεσία. Πώς προέκυψε η ιδέα και γιατί επέλεξες να μην ερμηνεύσεις ο ίδιος κάποιον ρόλο; Ήταν πραγματικά μία πολύ ξαφνική έμπνευση και νοιώθω πολύ τυχερός που την ακολούθησα και φοβερά ευγνώμων απέναντι στο κοινό που αγκάλιασε αμέσως με τόση αγάπη την παράστασή μας. Δεν ήθελα να παίξω ούτως ή άλλως –δεν το σκέφτηκα στιγμή, δεν ήταν ανάγκη μου. Ήθελα απλώς να διηγηθώ μία ιστορία και να τη στήσω σε μία σκηνή έτσι ακριβώς όπως την σκέφτηκα. Οι χαρακτήρες στα έργα σου ενσαρκώνουν το υπαρκτό, το ρεαλιστικό, με πολύ έντονο το ανθρώπινο στοιχείο, σχολάζοντας στοιχεία του κοινωνικού γίγνεσθαι. Όταν γράφεις, σκέφτεσαι το μήνυμα που θέλεις να περάσεις; Προσπαθείς να δίνεις ερεθίσματα ως τροφή για σκέψη; Είναι πολύ σημαντικό για μένα να υπάρχει ουσία και σε αυτό που κάνω αλλά και σε αυτό που θα παρακολουθήσω ως θεατής. Και με αυτόν τον γνώμονα έγραψα και το έργο μου φέτος. Ήθελα να σας κάνω να γελάσετε, αλλά και να αισθανθείτε, να σας αγγίξουν οι ήρωές μου και, φεύγοντας από το θέατρο, να μιλήσετε γι’ αυτούς με τους φίλους σας, να επικοινωνήσετε. Θέλω πάντα να αφήνω κάτι στον θεατή, μία γλύκα, μία σκέψη, έναν προβληματισμό ίσως.

36 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Είναι πηγή έμπνευσης η καθημερινότητα; Η διαφορετική οπτική των πραγμάτων σε αφορά; Το να περιγράψεις μέσα από τις δουλειές σου και μια άλλη οπτική, ως προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, το σκέφτεσαι; Φυσικά και είναι πηγή έμπνευσης η καθημερινότητα, δεν θα ήθελα ωστόσο να είναι η μόνη πηγή έμπνευσης. Γιατί η κατά γράμμα αντιγραφή της μπορεί να σκοτώσει τη φαντασία. Καλό είναι να συνυπάρχουν, να συνεργάζονται η μία με την άλλη για να βγει ένα ξεχωριστό αποτέλεσμα. Και σε ό,τι έχει να κάνει με την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, ήταν και είναι ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια, απόλυτη ανάγκη μου. Θα έλεγα πρωταρχική. Δεν ξεκινάω να γράψω κάτι αν δεν νοιώσω ότι είναι χρήσιμο να ειπωθούν κάποια πράγματα. Να δείξω όντως μία άλλη οπτική που νοιώθω ότι μπορεί πολύς κόσμος να την παραβλέπει, να την αδικεί. Σε έχουμε δει να αντιδράς στα κακώς κείμενα. Πάντα ήσουν έτσι ή κάποια στιγμή σου προέκυψε και αποφάσισες να μιλάς για όσα σε ανησυχούν; Πάντοτε ήμουν έτσι, η μητέρα μου το ξέρει περισσότερο από τον οποιονδήποτε. Με έβλεπε πολλές φορές στο σχολείο να αντιδρώ σε κάθε τι άδικο. Για κάποια χρόνια, ίσως να πίστεψα στην καλοσύνη και στις καλές προθέσεις των άλλων –μάλλον ήμουν λιγάκι αγαθός– και η τάση μου για αντίδραση σίγασε. Τώρα πια όμως, που δεν

Φωτογραφίες από την παράσταση «Όποιος θέλει να χωρίσει να σηκώσει το χέρι του», η οποία παρουσιάζεται στο Θέατρο Ήβη.

βλέπω και τόσες καλές προθέσεις γύρω μου από πολλούς, αντιδρώ πάντα, χωρίς δισταγμό και χωρίς να φοβάμαι να χαλάσω και σχέσεις και συνεργασίες. Διότι, αν δεν τα έχεις καλά με τον εαυτό σου και τη συνείδησή σου, δεν θα μπορέσεις να τα έχεις ουσιαστικά καλά με κανέναν.

ΦΩΤΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΦΑΜΑΝΩΛΗΣ

Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν πολλοί που έχουν να πουν κάτι αρνητικό για σένα. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό; Είσαι καλό παιδί; Είσαι αληθινός; Οι άνθρωποι με τους οποίους έχω συνεργαστεί όντως δεν έχουν να πουν κάτι κακό, γιατί είμαι πραγματικά δοτικός συνεργάτης, ευχάριστος, συνεπής και καλός επαγγελματίας σε μία δουλειά. Και γενικά πιστεύω στην αξία της καλοσύνης και της αλληλεγγύης. Χωρίς αυτές, μία ομάδα, μία κοινωνία, δεν μπορεί να πάει μπροστά. Άνθρωποι, όμως, που δεν με ξέρουν και με βλέπουν να παίρνω θέση διαφορετική από αυτή που έχουν οι ίδιοι, δεν με συμπαθούν. Τους φέρνω σε δύσκολη θέση προφανώς και τους προκαλώ εκνευρισμό. Αλλά δεν με πειράζει καθόλου. Ταξιδεύεις αρκετά. Αν δεν έχει αλλάξει κάτι, νομίζω έχεις επισκεφθεί 58 χώρες! Τί σου προσφέρουν τα ταξίδια; Ελευθερία, ξενοιασιά, αδειάζει το μυαλό μου από σκέψεις, βλέπω καινούργια μέρη, μαθαίνω και εξελίσσομαι. Νοιώθω ότι την πρόοδο, την προσωπική μου εξέλιξη, την πέτυχα κυρίως λόγω των ταξιδιών μου. Θέλει ταλέντο, ωστόσο, για να ταξιδέψεις σωστά και να βγεις σοφότερος από κάθε ταξίδι. Εγώ δεν φοβάμαι και να ξεβολευτώ, δεν σπαταλάω τον χρόνο μου σε αγορές, περπατάω πάρα πολύ σε κάθε καινούργια πόλη που πηγαίνω και προσπαθώ να δω πως ζει ο κάτοικός της. Και ο αθλητισμός είναι κομμάτι της ζωής σου, ενώ παρακολουθείς ανελλιπώς αθλητικές μεταδόσεις. Ετοιμάζεις και

μια αθλητική εκπομπή - έκπληξη, εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων στο Τόκυο το 2020. Θέλεις να μας μιλήσεις γι’ αυτό; Είδαμε και κάτι καταπληκτικά video στα social… Τον αγαπώ τον αθλητισμό, όλα τα αθλήματα, τον στίβο ίσως περισσότερο. Πάντα με εντυπωσίαζε η εικόνα ανθρώπων, από διαφορετικές χώρες, φυλές, θρησκείες και πολιτισμούς, να βρίσκονται στην ίδια αφετηρία προκειμένου να αγωνιστούν κι αμέσως μετά να αγκαλιάζονται και να συγχαίρουν ο ένας τον άλλον. Όντως ετοιμάζω μια εκπομπή αφιέρωμα σε όλους τους Έλληνες αθλητές που θα μας εκπροσωπήσουν στο Τόκυο το 2020. Θα σας παρουσιάσει την προσπάθειά τους, τη ζωή τους μέσα στον αθλητισμό και πιστεύω πως θα διασκεδάσετε και θα συγκινηθείτε. Πιστεύεις ότι για να γράψει κάποιος ένα έργο που πραγματεύεται δύσκολα θέματα, ψυχικά, πρέπει και να τα έχει ζήσει; Μάλλον όχι απαραίτητα. Πρέπει όμως να μελετήσει και να είναι διατεθειμένος να δει τα πράγματα από μία άλλη οπτική. Να καταφέρει να μπει στη θέση των ηρώων του. Και θεωρώ ότι αυτή είναι μία διαδικασία εξέλιξης για έναν συγγραφέα. Χρειαζόμαστε ως κοινωνία τον αναστοχασμό; Χρειαζόμαστε μια βαθύτερη εσωτερική επικοινωνία με τον εαυτό μας; Μας «ψεκάζουν» ή υπάρχει ελπίδα; Είσαι αισιόδοξος; Είμαι αισιόδοξος για τον καθένα που θέλει να προσπαθήσει και να βελτιωθεί από μόνος του. Δεν πιστεύω ότι η ελληνική κοινωνία συγκροτημένα θα προβεί σε αναστοχασμούς ή σε διορθωτικές κινήσεις, προκειμένου να καλύψει το χαμένο έδαφος. Πιστεύω όμως ότι ο καθένας από εμάς χωριστά μπορεί να το κάνει. Και είναι πολύ πιο εύκολο απ’ ότι νομίζουμε και αφάνταστα απελευθερωτικό.

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 37

ΜΟΔΑ ΤΑΣΗ | ΜΠΟΤΕΣ

Οι βασίλισσες του χειμώνα

Ο

χρόνος αναμονής για να φορέσουμε τις χειμωνιάτικες μπότες μας έφτασε στο τέλος του. Ο χειμώνας είναι εδώ και τα αγαπημένα μας ζεστά outfits περιμένουν τους ευφάνταστους συνδυασμούς μας. Κάθε χειμερινό look που σέβεται τον εαυτό του θα συμπληρωθεί… με μπότες. Ιδιαίτερα φέτος που οι midi φούστες και τα μακριά boho φορέματα πρωταγωνιστούν στις προτάσεις των σχεδιαστών, οι μπότες αποτελούν άριστη επιλογή για να συμπληρώσετε το look σας και να δημιουργήσετε εξαιρετικό στυλ. Πρόκειται για υπόδημα που είναι πρακτικό και ταυτόχρονα ανατρεπτικό, ανάλογα πάντα με το πώς θα συνδυαστεί. Για παράδειγμα, ένα κλασικό βραδινό μίνι μαύρο φόρεμα θα φαίνεται πολύ πιο trendy και ενδιαφέρον, αν φορεθεί με suede ή υφασμάτινες μπότες που φτάνουν πάνω από το γόνατο, αντί για γόβες, που είναι η πιο αναμενόμενη και «ασφαλής» επιλογή.

Δεξιά: Over the knee μπότες Steve Madden (notos.gr)

Για τον Χειμώνα του 2020 τα δημοφιλέστερα στυλ σε μπότες είναι: • Ψηλές ώς το γόνατο - Over the knee • Καουμπόικες • Υφασμάτινες • Με κορδόνια, σε βικτωριανό στυλ Αριστερά: Κροκό δερμάτινες μπότες Bianca Di (yoox.com)

38 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Θα ξεκινήσουμε με το trend που επανήλθε δυναμικά και έχει κερδίσει την καρδιά μας: τις μπότες που φτάνουν πάνω από το γόνατο. Οι περισσότε-

ρες γυναίκες εντυπωσιάζονται από τις πολύ ψηλές μπότες. Παρ’ όλα αυτά, κάποιες διστάζουν να τις φορέσουν, προβάλλοντας συνήθως ως δικαιολογία το ύψος τους. Εμείς πιστεύουμε ότι για κάθε γυναίκα υπάρχει το ιδανικό ζευγάρι ψηλές μπότες που μπορεί να εναρμονιστεί με τον σωματότυπό της και να την κολακέψει Αν πρόκειται για βραδινό look, σας προτείνουμε να επενδύσετε σε ένα ζευγάρι over the knee μαύρες υφασμάτινες μπότες, με λεπτό τακούνι και λίγο μυτερές. Αν πάλι το λεπτό τακούνι σας δυσκολεύει στο περπάτημα, τότε μπορείτε να επιλέξετε μπότες με τετράγωνο τακούνι που επίσης είναι trendy. Συνήθως το ψηλό τετράγωνο τακούνι το βλέπουμε σε μπότες με στρογγυλή μύτη, ενώ το πιο χαμηλό το βρίσκουμε και σε μυτερές και σε στρογγυλές μπότες. Αν έχετε λεπτές γάμπες, είναι πιθανό οι υφασμάτινες μπότες να γλιστρούν και να «πέφτουν», οπότε, σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να σκεφτείτε την επιλογή του suede δέρματος με φερμουάρ στο πλάι. Για αυτόν τον Χειμώνα, κυρίαρχο χρώμα στις μπότες είναι το μαύρο και ακολουθεί το ταμπά. Για να επιτύχετε ένα πιο ανατρεπτικό look, μπορείτε να επιλέξετε μπότες σε animal print ή δέρμα κροκό. Καλό είναι να κρατήσετε το υπόλοιπο outfit «ήσυχο», μιας και το συγκεκριμένο look παίρνει ένταση και δυναμισμό από τις μπότες. Ευτυχώς, αυτή τη σεζόν δεν υπάρχουν περιορισμοί στα prints – μπορείτε να επιλέξετε το ασπρόμαυρο της ζέβρας, καφέ-κίτρινο τιγρέ, λεοπάρ και τόσα άλλα.

ΦΩΤΟ: THESTREETVIBE.COM, BERLINSTREETSTYLE.DE

Οι μπότες αναδεικνύουν κάθε μας εμφάνιση. Από τη Σοφία Ατσάλη

Πάνω: Μπότες σε βικτωριανό στυλ, Sergio Rossi.

Αν το στυλ σας είναι πιο σπορ, οι μπότες σε ύφος cowboy θα κάνουν τις εμφανίσεις σας πολύ δυναμικές και ταυτόχρονα ανεπιτήδευτες. Στις καουμπόικες μπότες, η ποιότητα του δέρματος και οι σωστές ραφές κάνουν όλη τη διαφορά, οπότε φροντίστε να επενδύσετε στην ποιότητα. Οι fashion bloggers υιοθέτησαν και αγάπησαν την τάση αυτή. Τέλος, για όσες θέλουν να διαφοροποιηθούν προτείνουμε τις μπότες σε βικτωριανό στυλ, με δετά κορδόνια στο μπροστινό μέρος. Σε suede δέρμα ή/και βελούδινη εκδοχή, ταιριάζουν εξίσου όμορφα τόσο με στενά τζιν και κολάν, όσο και με πιο θηλυκά outfits, δηλαδή φορέματα και φούστες. Σε όποια επιλογή και να καταλήξετε, το πιο σημαντικό είναι ο αέρας της αυτοπεποίθησης και της σιγουριάς που θα εκπέμπετε όταν τις φοράτε. Γι’ αυτό, μην παραβλέψετε και τον παράγοντα άνεση, κατά την αγορά σας. Άλλωστε, τί νόημα έχει να αποκτήσετε ένα πανέμορφο ζευγάρι μπότες, αν δεν μπορείτε να περπατάτε άνετα με αυτές ή να περάσετε ένα όμορφο γιορτινό βράδυ, χορεύοντας πάνω στα ψηλά τακούνια τους;

Αριστερά: Over the knee δερμάτινες μπότες, Jolie by Edward Spiers (yoox.com)

Δερμάτινες ψηλές μπότες Alpe (shoestore.gr) Δεξιά: Animal print μπότες Tamaris (myshoe.gr)

fb page: thewiseshopper

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 39

ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΑΣΕΙΣ | ΜΑΛΛΙΑ

Go short!

Σ

υνήθως όταν υποδεχόμαστε μια νέα σεζόν, οι περισσότερες από εμάς στεκόμαστε μπροστά στον καθρέφτη και σκεφτόμαστε μια αλλαγή στην εμφάνισή μας, δοκιμάζοντας πώς θα ήμασταν με πιο κοντά μαλλιά. Σαν να θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την καινούργια εποχή με ανανεωμένο εαυτό. Αν έχετε πιάσει, λοιπόν, τον εαυτό σας να ξεφυλλίζει

40 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

αυτήν την περίοδο τις σελίδες των περιοδικών και να πλοηγείται στο διαδίκτυο προκειμένου να ανακαλύψει νέα χτενίσματα, μακιγιάζ και στυλ, είναι γιατί νοιώθετε την ανάγκη να παρουσιάσετε τον εαυτό σας στους γύρω σας, αλλά και σε εσάς τις ίδιες, ανανεωμένο, φρέσκο και έτοιμο για νέες προκλήσεις. Τα νέα trends σε χτενίσματα και μαλλιά για το Φθινόπωρο και τον Χειμώνα 2019/2020, όπως αυτά ξεπήδησαν από τις Εβδομάδες Μόδας, θέλουν τις γυναίκες με ελεύθερα, ατημέλητα χτενίσματα, ελαφριές μπούκλες, καρέ bob κουπ με όγκο και κοντά μαλλιά. Αυτή η τελευταία τάση είναι που μας κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον: τα κοντά μαλλιά. Με την είσοδο αυτού του Χειμώνα, θέλουμε κι εμείς να σας εμψυχώσουμε για να πραγματοποιήσετε αυτή την αλλαγή που τόσο σκέφτεστε στην εμφάνισή σας. Όπως ήδη θα έχετε καταλάβει δεν πρόκειται να σας προτείνουμε εμείς να χάσετε βάρος, να ασκηθείτε περισσότερο ή να μην αγχώνεστε. Αυτά είναι θέματα που ο καθένας από εμάς τα «ζυγίζει» μόνος του και αποφασίζει πώς θέλει να τα διαχειριστεί. Ωστόσο, μια παροδική αλλαγή στην εμφάνιση σας –να υποδεχτείτε, δηλαδή, τη Νέα Χρονιά με καινούργια κουπ στα μαλλιά σας– ίσως και να σας ανανεώσει περισσότερο απ’ όσο φαντάζεστε. Η μόδα έχει φέρει τώρα στο προσκήνιο τα κοντά μαλλιά. Αν και πολλές γυναίκες τα θεωρούν μη θηλυκά, εμείς υποστηρίζουμε ότι αυτό στην πραγματικότητα δεν ισχύει. Σκεφτείτε απλώς τη Charlize Theron και απαντήστε ειλικρινά αν τα κοντά μαλλιά ανέδειξαν ή στέρησαν πόντους από τη θηλυκότητά της. Μάλλον θα πείτε, «Μα αυτή είναι κούκλα, έτσι κι αλλιώς». Ναι, είναι όντως μία όμορφη γυναίκα. Η θηλυκότητα, όμως, δεν είναι απλά ένα όμορφο πρόσωπο και ένα όμορφο σώμα –είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Είναι ο τρόπος που μιλάει, κινείται και συμπεριφέρεται μια γυναίκα. Αν συμφωνείτε μαζί μας στα παραπάνω, έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή να σας αποκαλύψουμε τις προτάσεις μας για να ανανεώσετε το στυλ σας, επιλέγοντας τα κοντά μαλλιά! Τα κοντά μαλλιά είναι μια τάση που φέτος έρχεται πολύ δυναμικά και κερδίζει συνεχώς έδαφος στην καρδιά των γυναικών. Ήδη στην Ελλάδα αρκετές κυρίες έχουν επιλέξει να κόψουν τα μαλλιά τους κοντά. Πρόσφατα, για παράδειγμα, είδαμε με ευχάριστη έκπληξη

ΦΩΤΟ: SHORTCURLYHAIRCUTS.NET

Τα κοντά μαλλιά είναι trendy. Τολμήστε τα! Από τη Σοφία Ατσάλη

νέα κορίτσια, όμως η συγκεκριμένη κουπ έχει φανατικό κοινό και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς είναι ιδιαίτερα άνετη και δεν χρειάζεται πολύ χρόνο στο styling. To Pixie Style μπορεί να συνδυαστεί και με μακριές φράντζες.

την κυρία Σία Κοσιώνη να αποχωρίζεται το αυστηρό καρέ που τη χαρακτήριζε, για χάρη ενός πιο φρέσκου και ανανεωμένου look με κοντή κουπ. Αυτό που είναι σημαντικό όταν αποφασίζουμε να κόψουμε τα μαλλιά μας κοντά, είναι να επιλέξουμε, με τη βοήθεια του κομμωτή, μας μια κουπ που να κολακεύει τις γωνίες του προσώπου μας, να ταιριάζει στα χαρακτηριστικά της τρίχας των μαλλιών μας και να μας κάνει να αισθανόμαστε άνετα, προσδίδοντας μας ταυτόχρονα αυτοπεποίθηση. Γενικά, τα κοντά μαλλιά αποπνέουν αίσθηση ελευθερίας, είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμα και μας απαλλάσσουν από το πιστολάκι, το οποίο ταλαιπωρεί τα μαλλιά μας και δεν είναι και η πιο ευχάριστη συνήθεια. Καθώς τα μαλλιά δεν μεγαλώνουν πάντα πολύ γρήγορα, είναι σημαντικό να μην πάρουμε μια βιαστική απόφαση, αλλά να αφιερώσουμε χρόνο στην επιλογή της κουπ. Στόχος είναι να κόψουμε τα μαλλιά μας στο ιδανικό κοντό στυλ για εμάς τις ίδιες και όχι απλά να αντιγράψουμε την κοπέλα της φωτογραφίας. Ας δούμε μία-μία τις εκδοχές των κουπ που προτείνουμε, ξεκινώντας από τα πιο κοντά στυλ: Pixie Style Πρόκειται για αρκετά κοντά μαλλιά, σχεδόν σαν αγορίστικα, που έχουν ελαφριές φράντζες για να κολακεύουν το πρόσωπο. Είναι καλή επιλογή για τις πιο αποφασιστικές γυναίκες που θέλουν μια μεγάλη –και όχι συντηρητική– αλλαγή. Το Pixie Style επιλέγουν πολλά

«Μεσαία» κοντά μαλλιά Πρόκειται για τα μαλλιά που είναι πιο κοντά κομμένα από ένα κοντό καρέ και συνήθως έχουν αρκετό φιλάρισμα. Ξανθιά, μελαχρινή ή κοκκινομάλλα –το χρώμα δεν επηρεάζει αυτό το στυλ μαλλιών, καθώς ταιριάζει σε όλες. Η συγκεκριμένη κουπ τονίζει ιδιαίτερα το μακιγιάζ μας αλλά και τα αξεσουάρ γύρω από το πρόσωπο. Ωραίες υφές και χρώματα σε κραγιόν και σκιές, αλλά και ιδιαίτερα σκουλαρίκια θα δώσουν έξτρα πόντους σε αυτή την θηλυκή επιλογή.

Bob Cut Πρόκειται για μεσαίου μήκους μαλλιά με όγκο στην κορυφή του κεφαλιού. Το κούρεμα αυτό μπορεί να συνδυαστεί με φράντζες, αν θέλουμε να δώσουμε έμφαση στα μάτια ή να κολακέψουμε ένα μεγάλο κούτελο. Ταιριάζει σε ίσια ή και ελαφρώς σπαστά μαλλιά, που είτε είναι φυσικά είτε χρειάζεται να ενισχυθούν με τη βοήθεια πρέσας. Το Bob Cut θέλει όγκο και σχήμα στα μαλλιά, οπότε, εφαρμόζοντας ειδικά προϊόντα στις άκρες των μαλλιών και με τη βοήθεια από το πιστολάκι, θα επιτύχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ό,τι και να επιλέξετε τελικά, το σημαντικό είναι να νιώθετε εσείς καλά με τον εαυτό σας και να υποστηρίξετε την επιλογή σας. Σε όλους δεν γίνεται να αρέσουμε, οπότε μην στεναχωρηθείτε αν δεν ακούσετε μόνο κολακευτικά σχόλια. Ακόμη κι αν το μετανιώσετε, κρατήστε το γεγονός ότι τολμήσατε την αλλαγή και πως… μαλλιά είναι, θα ξαναμακρύνουν! fb page: thewiseshopper

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 41

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΥΝΤΑΓΗ

Έξυπνη λύση Ένας χορταστικός πουρές από ρεβίθια γίνεται ιδανικό υγιεινό γεύμα.

ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ 1 μελιτζάνα, κομμένη σε κύβους 1 πιπεριά κόκκινη, κομμένη σε κύβους 1 κρεμμύδι κόκκινο ξερό, κομμένο στη μέση και σε λεπτές φέτες 500 γρ. ρεβίθια βρασμένα 1 κύβο κότας 2 κ.σ. ελαιόλαδο Μαϊντανό 3 κ.σ. σπόρους ροδιού 3 κ.σ. γιαούρτι 2% 3 κ.σ. ταχίνι Χυμό από 2 λεμόνια 1 σκελίδα σκόρδο Αλάτι και πιπέρι Εκτέλεση Αφήστε τα ρεβίθια να μουσκέψουν 8 ώρες τουλάχιστον. Όταν είστε έτοιμοι να τα μαγειρέψετε, τα βράζετε μαζί με τον κύβο κότας και, παράλληλα, προθερμαίνετε τον φούρνο στους 220 βαθμούς με αέρα. Σε ένα μεγάλο μπολ, βάζουμε τη μελιτζάνα, την πιπεριά, 2 μεγάλες χούφτες από τα βρασμένα ρεβίθια (αν θέλουμε), το κρεμμύδι και το λάδι. Ανακατεύουμε καλά, ώστε τα λαχανικά να καλυφθούν πλήρως. Κατόπιν, τα «μαραίνουμε» σε ένα αντικολλητικό τηγάνι και, μόλις μαλακώσουν, ρίχνουμε τον χυμό του ενός λεμονιού και τα μεταφέρουμε στον φούρνο, όπου τα ψήνουμε στο γκριλ με αέρα για ακόμη 15 λεπτά περίπου. Όσο ψήνονται, βάζουμε τα υπόλοιπα ρεβίθια στο μπλέντερ, με το σκόρδο, το ταχίνι, τον χυμό του δεύτερου λεμονιού και το γιαούρτι και τα χτυπάμε μέχρι να γίνουν μια απαλή κρέμα. Προσθέτουμε αλάτι και πιπέρι, ανάλογα με το γούστο μας. Απλώνουμε την κρέμα ρεβιθιού σε ένα πιάτο ή μπολ και από πάνω τοποθετούμε τα ψητά λαχανικά. Γαρνίρουμε με το ρόδι και λίγο μαϊντανό και… καλή σας όρεξη!

42 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Τ

ώρα που έχουμε μπει στον χειμώνα, όλο και συχνότερα αναζητάμε στην κουζίνα λίγο πιο γεμάτες γεύσεις και χορταστικά ζεστά πιάτα. Εδώ, σας προτείνω μια συνταγή που μπορεί να προετοιμαστεί ακόμη και την προηγούμενη μέρα και είναι πεντανόστιμη, είτε τρώγεται ζεστή είτε κρύα: Πουρές ρεβιθιών με ψητά λαχανικά! Κάτια Στρατουδάκη, Personal Trainer - Wellness Coach

KTIMA SPIROPOULOS

designed by G Design Studio

ΝΈΑ ΈΠΟΧΉ, ΊΔΊΟ ΟΡΑΜΑ Ή νέα γενιά της οικογένειας Σπυρόπουλου παίρνει την σκυτάλη στο μακρύ και επίμονο μαραθώνιο της οινικής τεχνογνωσίας και επανασυστήνει τα αγαπημένα σας Ορεινό, ΠΟΠ Μαντινεία, ΠΟΠ Νεμέα, Μελιαστό, Ωδή Πανός, Αστάλα και Πορφυρό με νέα ετικέτα. Ένας ποιητικός επανασχεδιασμός που αποτυπώνει την πίστη της οικογένειας Σπυρόπουλου στο αρκαδικό ιδεώδες και την προστασία του περιβάλλοντος, με όπλο τον βιολογικό αμπελώνα. ktimaspiropoulos.com

ΑΣΚΗΣΗ TIPS | ΚΑΡΔΙΑ

Δυνατή καρδιά Τα πέντε μυστικά για να την κρατήσετε υγιή.

Τ

ην εορταστική περίοδο περνάμε περισσότερο χρόνο με αυτούς που αγαπάμε και προσφέρουμε περισσότερο στους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη. Δεν αρκεί όμως να έχουμε «καλή καρδιά» –πρέπει ταυτόχρονα να είναι δυνατή και υγιής! Διαβάστε εδώ 5 πράγματα που μπορείτε εύκολα να εφαρμόσετε, ούτως ώστε να κρατήσετε την καρδιά σας δυνατή.

να επηρεάσει τις καρδιακές βαλβίδες. Επίσης, υπάρχει ισχυρή σχέση μεταξύ διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου. Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα άτομα με διαβήτη ωφελούνται από την περιοδοντική θεραπεία. Παρόλο που η στοματική υγεία δεν είναι το κλειδί για την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων, είναι σημαντικό να φροντίζετε τα δόντια και τα ούλα σας.

2. Σηκωθείτε

1. Βουρτσίστε τα δόντια σας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα

Μελέτες έχουν δείξει ότι η περιοδοντίτιδα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων, καθώς η κακή οδοντική υγεία αυξάνει τον κίνδυνο βακτηριακής μόλυνσης στην κυκλοφορία του αίματος, η οποία μπορεί

44 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Ανεξάρτητα από το πόσο ζυγίζετε, το να κάθεται κάποιος για παρατεταμένες χρονικές περιόδους, θα μπορούσε να συντομεύσει τη διάρκεια της ζωής του, προειδοποιούν ερευνητές της American Heart Association. Ο καθιστικός τρόπος ζωής φαίνεται να έχει ανθυγιεινή επίδραση στην καρδιακή μας υγεία, οπότε, αν εργάζεστε σε γραφείο, θυ-

μηθείτε να κάνετε τακτικά διαλείμματα προκειμένου να κινηθείτε.

3. Κάντε μια βόλτα

Την επόμενη φορά που αισθάνεστε εκνευρισμένοι ή στρεσαρισμένοι, κάντε μια βόλτα. Ακόμη και ένα πεντάλεπτο περπάτημα μπορεί να σας βοηθήσει να καθαρίσετε το μυαλό σας και να μειώσετε τα επίπεδα στρες, κάτι που είναι καλό για την υγεία σας. Το περπάτημα για μισή ώρα κάθε μέρα κρύβει πολλά ευεργετικά αποτελέσματα για τη σωματική και ψυχική σας υγεία.

4. Πάρτε ένα κατοικίδιο

Τα κατοικίδια ζώα μας προσφέρουν κάτι περισσότερο από καλή παρέα και αγάπη άνευ όρων. Παρέχουν πολλά οφέλη για την υγεία. Μελέτες που αναφέρθηκαν από τα Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες, δείχνουν ότι η κατοχή ενός κατοικίδιου ζώου μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της λειτουργίας της καρδιάς και των πνευμόνων. Μπορεί επίσης να συμβάλλει στο να μειωθούν οι πιθανότητες θανάτου από καρδιακές παθήσεις.

5. Φάτε ξηρούς καρπούς

Αμύγδαλα, καρύδια, πεκάν και άλλοι ξηροί καρποί μάς παρέχουν υγιεινά λιπαρά και πρωτεΐνες. Το να τους συμπεριλάβετε στη διατροφή σας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων. Θυμηθείτε να διατηρείτε το μέγεθος της μερίδας μικρό, καθώς οι ξηροί καρποί είναι μεν γεμάτοι υγιή στοιχεία, δεν παύουν όμως να είναι και πλούσιοι σε θερμίδες. Κάτια Στρατουδάκη, Personal Trainer - Wellness Coach

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 45

ΤΑΞΙΔΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ

Καλοκαιρινά… Χριστούγεννα 30 χιλιόμετρα αιγυπτιακής ριβιέρας ξεδιπλώνονται στη Χουργκάντα για ηλιοθεραπεία με “Last Christmas” στην αμμουδιά! Από τη Μαρία-Κάντια Χαρδαλιά

Εσωτερικός χώρος που παραπέμπει στις «1000 και Μία Νύχτες». Δεξιά: Εκδρομή με καμήλες

H

Χουργκάντα (Hurghada), ένας από τους ανερχόμενους τουριστικούς προορισμούς της Βόρειας Αφρικής, βρισκόταν για πολλά χρόνια, στη σκιά των Φαραώ του Καΐρου, μακριά από τόπους λατρείας στο Σινά και στην Αλεξάνδρεια και από τα αξιοθέατα στο Λούξορ και το Ασσουάν. Δεν ήταν παρά ένα ψαροχώρι στο νότιο άκρο της χερσονήσου του Σινά, εκεί όπου η ευθεία της ερήμου συναντούσε την καμπύλη των κυμάτων της Ερυθράς Θάλασσας, της αλμυρής υδάτινης λωρίδας που στις όχθες της ενώνεται η Βορειανατολική Αφρική με τη Νοτιοδυτική Ασία. Από τη δεκαετία του ’90, οπότε ο υποθαλάσσιος πλούτος των υφάλων της περιοχής ανακαλύφθηκε και αναδείχθηκε μέσα από τα ντοκιμαντέρ του περίφημου Γάλλου ωκεανογράφου, Jacques-Yves Cousteau, η Χουργκάντα μπήκε στον χάρτη των νέων καταδυτικών προορισμών. Η χλωρίδα και η πανίδα αυτού του σπάνιου οικοσυστήματος, αποτελεί μοναδικό, απόκοσμο θέαμα με τη χρωματική παλέτα του κοραλλιογενούς βυθού να αποτυπώνεται στη μνήμη των δυτών. Σε κάθε σημείο της πόλης, ενοικιάζεται εξοπλισμός για

46 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

snorkeling, ενώ πραγματοποιούνται καθημερινά ημερήσιες εκδρομές με καραβάκια σε σημεία καταδυτικού ενδιαφέροντος, μόλις 20 λεπτά από τις ακτές. Οι τοπικοί ξεναγοί και οδηγοί δεν παραλείπουν σε κάθε διαδρομή να θυμίσουν στους ενθουσιώδεις επισκέπτες ότι δεν επιτρέπεται να αγγίζουν τα κοράλλια, μερικά από τα οποία μάλιστα έχουν μία ουσία που καίει σαν οξύ το ανθρώπινο δέρμα, αν το γδάρουν. Επίσης, από τα ψάρια που δεν ενδείκνυνται για… στενές επαφές είναι η σμέρνα και το τιγρόψαρο, το οποίο έχει δηλητήριο και είναι δύσκολο να το διακρίνει κάποιος, καθώς στέκεται ακίνητο στον βυθό και γίνεται ένα με το περιβάλλον. Όμως, τα υπόλοιπα πολύχρωμα είδη ψαριών είναι εξοικειωμένα με την ανθρώπινη παρουσία και γίνονται οι πιο πιστοί followers των δυτών, δίνοντάς τους μοναδικές ευκαιρίες για αξέχαστα φωτογραφικά στιγμιότυπα. Σήμερα, η Χουργκάντα είναι κοσμοπολίτικο θέρετρο με πληθώρα επιλογών, από all-inclusive ξενοδοχειακές μονάδες μέχρι πιο οικονομικά resort, δραστηριότητες επί και υπό θαλάσσης, πεζοπορικές διαδρομές, βόλτες με καμήλες, αλλά και επισκέψεις σε παραδοσιακά χωριά Βεδουίνων, οι οποί-

ΦΩΤΟ: ΜΑΡΙΑ-ΚΑΝΤΙΑ ΧΑΡΔΑΛΙΑ

«παρά θιν’ αλός».

Από αριστερά και δεξιόστροφα: Η αγορά Eldahar. Βουτιές στη θάλασσα, μεσούντος του χειμώνα και βόλτα με τον Άγιο Βασίλη στους 28οC! Τοπίο της ερήμου. Το τέμενος Abdel Monelm Riad, σημείο αναφοράς της πόλης.

οι διατηρούν τον τρόπο ζωής τους, που ελάχιστα έχει αλλάξει τους τελευταίους αιώνες. Από τις εκδρομές που αξίζουν τον χρόνο σας και την απόσταση των 3 ωρών, είναι ο αρχαιολογικός χώρος της Κοιλάδας των Βασιλέων, όπου φιλοξενούνται πάνω από 60 τάφοι Φαραώ, μεταξύ των οποίων και αυτός του Τουταγχαμών. Σημείο αναφοράς και συγκέντρωσης ντόπιων και επισκεπτών, είναι το τέμενος Abdel Moneim Riad Mosque στη συνοικία El Dahar, η οποία συχνά αναφέρεται και ως downtown, ενώ λίγα μέτρα πιο μακριά βρίσκεται ο καθεδρικός ναός των Κόπτων Χριστιανών. Στην παραλιακή λεωφόρο, υπάρχει ένα αξιόλογο ενυδρείο, το Hurghada Grand Aquarium, με υποβρύχια τούνελ και πολλά είδη ψαριών από την Ερυθρά Θάλασσα, ιδανική επιλογή για όσους δεν επιθυμούν να βάλουν καταδυτική στολή ή δεν αισθάνονται άνετα με το snorkeling. Με μια ματιά Γλώσσα: Αραβικά Θρησκεία: Ισλαμισμός Νόμισμα: Αιγυπτιακή λίρα (EGP) Κωδικός κλήσης: +20 Τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι: Mobinil, Etisalat, Vodafone Νερό: Μόνο εμφιαλωμένο. Προσοχή στα παγάκια. Ώρα: Δεν υπάρχει διαφορά ώρας με την Ελλάδα. Βίζα: Οι Έλληνες υπήκοοι μπορούν να κάνουν αίτηση ηλεκτρονικά για Egypt e-visa με ισχύ ενός μήνα. Κόστος: 25 δολάρια. Το διαβατήριό πρέπει να έχει ισχύ τουλάχιστον 6 μηνών.

Internet: Το Wi-Fi χρεώνεται στα περισσότερα ξενοδοχεία, μόνο στο lobby είναι δωρεάν. Εναλλακτικά, μπορείτε να

προμηθευτείτε μία τοπική SIM με mobile data, αλλά λάβετε υπ’ όψιν σας ότι οι ταχύτητες είναι αργές. Ταξί: Εκτός από τα μπλε-πορτοκαλί ταξί που κυκλοφορούν στη Χουργκάντα, μπορείτε να κατεβάσετε το app Careem, αγαπημένη εφαρμογή των ντόπιων, όπου μπορείτε να δείτε από πριν το κόστος και τη διάρκεια της διαδρομής. Πρόσφατα, το Careem το εξαγόρασε η Uber, με τη συμφωνία να ολοκληρώνεται το πρώτο τετράμηνο του 2020.

TIPS Πώς να πάτε

Αεροπορικώς. Δεν υπάρχουν απευθείας πτήσεις από Αθήνα για Χουργκάντα (Hurghada, HRG), μόνο με ενδιάμεση στάση το Κάιρο ή την Κωνσταντινούπολη, ανάλογα με την αεροπορική εταιρεία. Το εισιτήριο ξεκινά από τα 191 ευρώ το άτομο μετ’ επιστροφής, με τον μέσο όρο τιμής να κινείται κοντά στα 250300 ευρώ. Η διάρκεια των πτήσεων είναι: Από Αθήνα μέχρι Κωνσταντινούπολη: 1 ώρα και 20 λεπτά με Pegasus ή Turkish Airlines, ή μέχρι Κάιρο: 1 ώρα κα 50 λεπτά με Egypt Air ή Aegean Airlines. Από την πρωτεύουσα της Αιγύπτου μέχρι τη Χουργκάντα η πτήση διαρκεί περίπου 1 ώρα και 15 λεπτά. Οι τιμές διαφοροποιούνται ανάλογα με τις ώρες αναμονής στον ενδιάμεσο σταθμό. Εμείς σας προτείνουμε, εάν επιλέξετε για τη σύνδεση πτήσεων πάνω από 6 ώρες παραμονής, να βγείτε εκτός αεροδρομίου στον ενδιάμεσο σταθμό, ώστε να πάρετε μια σύντομη γεύση από το σαγηνευτικό Κάιρο ή την κοσμοπολίτικη Κωνσταντινούπολη.

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 47

ΠΡΟΣΩΠΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ασχολούμαι με το Bartending τα τελευταία 21 χρόνια. Έτσι, η ενασχόληση μου με τα cocktails αποτελεί φυσική συνέχεια της δουλειάς μου και αυτά είναι εξίσου σημαντικά με ένα απλό απόσταγμα και τη μαγεία που κρύβεται πίσω από αυτό. Τα cocktails αποτελούν το τέλειο όχημα για να βελτιώνομαι συνεχώς στο κυνήγι της γεύσης, καθώς και κίνητρο για περαιτέρω γνώση, δοκιμές και διάβασμα. Από πού εμπνέεστε σχετικά με τις γεύσεις και τους συνδυασμούς; Η φύση, η μουσική, τα ταξίδια και η γαστρονομία αποτελούν ομότιμα τους 4 βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους δομείται ο «κόσμος» από τον οποίο εμπνέομαι. Τί είναι αυτό που σας εξιτάρει περισσότερο στη δουλειά σας; Πραγματικά αυτό που με ενθουσιάζει περισσότερο στη δουλειά μου, είναι η αδιάκοπη επαφή με την ίδια μου τη δουλειά. Κάθε φορά που δημιουργώ κάτι για έναν φιλοξενούμενο, συμβαίνει μια μικρή έκρηξη χαράς και δημιουργίας. Είναι μια δουλειά της οποίας το βασικό «κύτταρο» είναι η φιλοξενία –και φιλοξενία σημαίνει ανιδιοτέλεια. Ποιες είναι οι συνήθειες των Ελλήνων και των ξένων στο ποτό; Πλέον, μέσα από τα αδιάκοπα ταξίδια που κάνει ο κόσμος και τη συνεχή ανταλλαγή κουλτούρας, θεωρώ πως η κεντρική γλώσσα των Cocktails και των Spirits είναι παγκόσμια. Δηλαδή, μπορείς πλέον να απολαύσεις οποιοδήποτε απόσταγμα θέλεις, σε οποιαδήποτε γωνία του πλανήτη. Σχεδόν παντού υπάρχουν σχεδόν τα πάντα. Αυτό που διαφοροποιείται από τόπο σε τόπο, θεωρώ πως είναι το διαφορετικό ωράριο κατά το οποίο συνηθίζει να απολαμβάνει κάποιος το ποτό ή το cocktail του.

48 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

Ο Bar & Hospitality Consultant, Παναγιώτης Παπαβραμόπουλος μιλά στην Πένυ Σπυροπούλου για cocktails και όχι μόνο… Έχουμε παρατηρήσει ότι, εκτός από τη γεύση των cocktails, δίνετε μεγάλη σημασία και στην παρουσίαση του ποτού. Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο γι’ αυτό; Ανέκαθεν είχα υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό μου στο κομμάτι της δημιουργίας, λόγω του ότι η πρώτη ύλη της εργασίας μου είναι η Φύση, κάτι το οποίο δεν έχει «οροφή», και έτσι μπαίνεις σε έναν τεράστιο κόσμο ερεθισμάτων, τα οποία δεν έχουν τέλος. Ίσως και να είναι μια παγίδα όλο αυτό –μια παγίδα την οποία απολαμβάνω πάντως. Προσπαθώ με κάθε μου δημιουργία να διεγείρω σχεδόν όλες τις αισθήσεις, όπου είναι δυνατόν και δεν προσβάλλεται η αισθητική. Αυτό είναι κάτι με το οποίο διασκεδάζω και ηρεμώ και έχει τις ρίζες του στη γαστρονομία. Πού θα σας βρούμε αυτόν τον καιρό για να δοκιμάσουμε τα cocktails σας; Αυτή την περίοδο, εργάζομαι ως Bar Manager στο Bar Restaurant “Fuga”, που εδρεύει στο Μέγαρο Μουσικής. Είναι ένας υπέροχος χώρος. Επίσης, έχω την τιμή να είμαι υπεύθυνος στον τομέα των Cocktails, στο εμβλημα-

ΦΩΤΟ: : KΩΣΤΑΣ ΚΟΣΜΙΔΗΣ ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ FUGA BAR RESTAURANT

Πώς και πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τον κόσμο των cocktails;

The Mixologist

τικό εστιατόριο «Σπονδή», το οποίο είναι και το μοναδικό στην Ελλάδα βραβευμένο με 2 αστέρια Michelin. Επομένως μπορείτε να απολαύσετε και εκεί γεύσεις και cocktails μου, τα οποία συνδυάζονται άριστα με την υψηλή γαστρονομία. Την καλοκαιρινή περίοδο, έχω αναλάβει τα bars του πολυβραβευμένου ξενοδοχείου “Athina Luxury Suites” και του εστιατορίου “Esperisma”, τα οποία εδρεύουν στα Φηρά της Σαντορίνης. Το γεγονός αυτό αποτελεί επίσης μεγάλη μου τιμή, διότι γίνεται μια πολύ σημαντική προσπάθεια σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες, και τα συγκεκριμένα bars δεν έχουν το παραμικρό να ζηλέψουν σε ποιότητα και παροχή υπηρεσιών από τα bars της πρωτεύουσας. Τί είδους ποτά προτιμά ο κόσμος τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων; Όσο πέφτει η θερμοκρασία, η προτίμηση του κόσμου μεταφέρεται στα πιο βαριά αποστάγματα, όπως ρούμι, ουίσκι, κονιάκ. Μεγάλη προτίμηση δε υπάρχει και στο κόκκινο κρασί. Υπάρχουν και οι παραδοσιακοί καταναλωτές, βέβαια, που δεν αλλάζουν το ποτό τους καμία εποχή. Στα cocktails δεν έχουμε σημαντικές μεταβολές, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις που αποτελούν κλασικές εποχικές γεύσεις. Έχετε σκεφτεί ποτέ να δημιουργήσετε κάποια στιγμή ένα μοναδικό δικό σας στέκι, με δημιουργίες σας; Είναι κάτι το οποίο αποτελεί όνειρο των περισσότερων που ασχολούνται με το συγκεκριμένο επάγγελμα. Το έχω σκεφτεί αρκετές φορές και δεν το αποκλείω για το μέλλον. Παρ’ όλα αυτά, γνωρίζοντας τον εαυτό μου και τον τρόπο που λειτουργώ, θεωρώ πως αν το ήθελα τόσο πολύ, θα το είχα ξεκινήσει ήδη.

Email: ppapavramopoulos@hotmail.com, Instagram: panagiotis_

ΣΥΝΤΑΓΕΣ Εύκολη συνταγή για χριστουγεννιάτικο ποτό Glühwein Υλικά • 750 ml κόκκινο κρασί (ξηρό) • 180 gr μέλι ή μαύρη ζάχαρη • 1 πορτοκάλι / 1 μανταρίνι σε φέτες μέσα στην κατσαρόλα • ½ λεμόνι σε φέτες • 1 ξύλο κανέλλας • 3 γαρίφαλα • 1 πρέζα μοσχοκάρυδο • 2 αστεροειδείς γλυκάνισους • 6-7 φράουλες (προαιρετικά) • ½ κ.γ. τζίντζερ σε σκόνη (προαιρετικά) • 60 ml λικέρ πορτοκάλι / triple sec (προαιρετικά) • 50 ml brandy (προαιρετικά) Εκτέλεση Σε μία κατσαρόλα ζεσταίνουμε το κόκκινο κρασί, προσέχοντας να μην βράσει. Προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά και αφήνουμε το μείγμα σε μέτρια προς χαμηλή θερμοκρασία για 15 λεπτά, ανακατεύοντας ανά διαστήματα. Κατόπιν, το αποσύρουμε από τη φωτιά και το αφήνουμε με κλειστό το καπάκι της κατσαρόλας για άλλα 10-15 λεπτά, ώστε να «φυλακίσουμε» τα αρώματα και τα πτητικά στοιχεία του μείγματος. Σερβίρουμε με μια κουτάλα σε πυρίμαχα ποτήρια ή φλιτζάνια.

papavramopoulos

WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019 | 49

BLISSFUL LIVING LAST PAGE

T

Οικιακός κήπος

ο ξέρατε πως μπορείτε να κάνετε έναν κήπο να ανθίσει μέσα στο σπίτι σας; Και μάλιστα έναν υπέροχο κήπο, που με τα αρώματά του θα σας συνεπαίρνει και θα νοστιμίζει και το φαγητό σας. Όπως έχετε ήδη καταλάβει, μιλάω για μυρωδικά. Τα μυρωδικά, τα βότανα, είναι μία καταπληκτική υπενθύμιση που μας δείχνει ότι η φύση μπορεί να κάνει μεγάλα θαύματα στη ζωή μας, μόνο με λίγη περιποίηση. Μαγείρεμα, ροφήματα, αρωματοθεραπεία, σπιτικά προϊόντα περιποίησης σώματος είναι μερικά από αυτά που μπορούμε να κάνουμε με έναν τέτοιο μικρό κηπάκο. Ορίστε οι 4 βασικές αρχές που πρέπει να έχετε κατά νου, κάθε φορά που μεγαλώνετε φυτό μέσα ή έξω από το σπίτι: -Βρείτε το πιο ηλιόλουστο παράθυρο του σπιτιού ή την περιοχή όπου μπορούν να προστεθούν εύκολα φωτισμοί, όπως, για παράδειγμα, κάτω από τα υπάρχοντα ντουλάπια κουζίνας. Να ξέρετε πως τα φυτά που απαιτούν πλήρη ηλιοφάνεια, χρειάζονται τουλάχιστον 6 με 8

50 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019

ώρες ήλιο την ημέρα για να ευδοκιμήσουν, ενώ τα φυτά που έχουν ελαφρώς ανάγκη για ήλιο, χρειάζονται τουλάχιστον 4 με 6 ώρες ήλιο την ημέρα.

-Φυτέψτε τα σε δοχεία με καλή αποστράγγιση. Μετά, μπορείτε να τα βάλετε μέσα σε κασπό, μιας και αυτό θα βοηθήσει στην προστασία των εσωτερικών επιφανειών (όμως προσοχή: μην αφήνετε το νερό να λιμνάζει μέσα στο κασπό).

-Βάλτε το καλύτερο λίπασμα που μπορείτε να βρείτε. Ένα οργανικό μείγμα ειδικό για γλάστρες, με υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ύλη και χωρίς τύρφη, είναι ιδανικό.

-Ξεκινήστε με τα βότανα και μυρωδικά που χρησιμοποιείτε περισσότερο. Αν, για παράδειγμα, συνέχεια ψάχνετε για μαϊντανό, καλλιεργήστε μαϊντανό. Αν λίγος κόλιανδρος σας αναστατώνει, τότε φυτέψτε κόλιανδρο. Καλό είναι, γενικά, να ξεκινήσετε με 2 έως 5 διαφορετικά βότανα / μυρωδικά. Νίκη Χάγια (www.ladypapaya.com)

VivaStyle®

VivaStyle 10% & 16%

Εξελιγμένο σύστημα λεύκανσης με υπεροξείδιο του καρβαμιδίου 10% & 16% 1)

Άνετη εφαρμογή.

Patient Kit

2)

Μειωμένη ευαισθησία.

3)

Άριστη διατήρηση αποτελέσματος.

4 σύριγγες Vivastyle (3ml/σύριγγα) 2 φύλλα για νάρθηκες 1 θήκη για νάρθηκες

4)

Παρατεταμένη δράση στο σωστό σημείο.

5)

1 ώρα / Εφαρμογή.

6)

Απελευθέρωση οξυγόνου ώστε να επιτυγχάνεται λεύκανση των δυσχρωμιών.

7)

Βαθμονομημένη επανακλεινόμενη σύριγγα

τσαντάκι

Touch Up Kit 2 σύριγγες VivaStyle (3ml/σύριγγα)

Φύλλα για νάρθηκες (12τεμ.)

με περισσότερο υλικό (3ml/σύριγγα).

VivaStyle Paint on Plus

Αποτελεσματική Λεύκανση χωρίς δισκάριο 1)

Ορατό αποτέλεσμα μόνο σε 7 ημέρες.

2)

6% υπεροξείδιο του υδρογόνου.

3)

10’ / Εφαρμογή.

4)

Περιέχει προβιταμίνη D-Panthenol,

η οποία έχει καταπραϋντική δράση στα ούλα.

5)

Λεύκανση ολόκληρου χαμόγελου, μεμονωμένων

VivaStyle Paint on Plus 1 σωληνάριο 20ml 14 βουρτσάκια 14 θήκες διανομής τσαντάκι

δοντιών, όμορων περιοχών.

6)

Δεν διαλύεται από το σάλιο.

7)

Ήπια εφαρμογή.

8)

Εύκολη καθημερινή χρήση.

9)

Οικονομικότερο, χωρίς την χρήση δισκαρίου.

10) Ικανοποιημένοι ασθενείς.

Αθήνα: Μάγερ 13, Πλ. Βάθης, τηλ.: 210 7755900 Θεσσαλονίκη: Τσιμισκή 34, τηλ.: 2310 253 800

www.travelgate.gr

DISCOVER MORE

52 | WHITE TALES ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2019