OPINIE MICHAŁ WIŚNIEWSKI
CHCIWOŚĆ. MIASTA W SŁONECZNE POPOŁUDNIE 22 MARCA UL. PIŁSUDSKIEGO POPŁYNĘŁA RZEKA PIENIĘDZY. GRUPA BLISKO DWUSTU OSÓB PRZEBRANYCH NA ZŁOTO, PCHAJĄC SKLEPOWE WÓZKI, WYLEGŁA NA ULICĘ, ABY WZIĄĆ UDZIAŁ W MANIFESTACJI O NAZWIE „CHCIWOŚĆ. MIASTA”. PROTESTOWANO PRZECIWKO PLANOM WYBURZENIA ZABYTKOWEGO BUDYNKU HOTELU CRACOVIA ORAZ WZNIESIENIU NA JEGO MIEJSCU, W BEZPOŚREDNIM SĄSIEDZTWIE KRAKOWSKICH BŁOŃ, KOLEJNEJ GALERII HANDLOWEJ. Organizatorką protestu była artystka Cecylia Malik, której działania pozwoliły otworzyć oczy setkom mieszkańców Krakowa na problem zawłaszczania i niszczenia przestrzeni publicznej oraz zachowanych w obszarze miasta terenów zielonych. Tym razem to nie motyl modraszek z zagrożonego zabetonowaniem Zakrzówka, ale ochrona dziedzictwa kulturowego stała się głównym tematem artystycznego wystąpienia.
WIELKI KRAKÓW Jeszcze sto lat temu miejsce w bezpośrednim sąsiedztwie gmachu głównego Muzeum Narodowego oraz Alei Trzech Wieszczów stanowiło pustą łąkę będącą polem ćwiczeń wojskowych na przedpolu umocnień Twierdzy Kraków. Po 1910 roku prezydent Juliusz Leo rozpoczął realizację ambitnego projektu budowy tzw. Wielkiego Krakowa. Wdrażana w życie aż do wybuchu drugiej wojny światowej idea pozwoliła wykreować metropolitalną przestrzeń miasta znaczoną monumentalnymi budynkami publicznymi. W latach 20. jednym z kluczowych elementów tej wizji postanowiono uczynić Pomnik Wolności, majestatyczny łuk triumfalny planowany na osi ulicy Piłsudskiego, który miał spinać skrzydła przyszłego budynku Muzeum Narodowego i otwierać się ku kopcowi Kościuszki. Ostatecznie zamiast łuku zaczęto wznosić po jego północnej stronie budynek Muzeum. Po wojnie po południowej stronie postanowiono wybudować pierwszy w mieście nowoczesny hotel.
16
Fot.: Wojtek Wilczyk
MODERNIZM Decyzja o jego budowie zapadła pod koniec lat 50. Na fali odwilży październikowej budynek autorstwa Witolda Cęckiewicza stanowił jeden z pierwszych w Krakowie symboli odrzucenia przez polskich architektów doktryny socrealizmu. Podłużna, modernistyczna bryła fascynowała w chwili oddania zastosowaniem jednej z pierwszych w Polsce tzw. ścian kurtynowych, lekkiej aluminiowej konstrukcji doczepionej do schowanej wewnątrz konstrukcji. Realizacja tego pomysłu stanowiła technologiczny przełom. Artystycznym przełomem były natomiast dekoracje wnętrz, przede wszystkim monumentalna złota mozaika, wielka abstrakcyjna kompozycja autorstwa Krystyny Strachockiej-Zgud oraz ciągnąca się przez kilkadziesiąt metrów równie wartościowa mozaika, pt. „Miasta” autorstwa Heleny i Romana Husarskich, kluczowych twórców powojennej polskiej ceramiki artystycznej. Hotel Cracovia, rozbudowany niedługo później przez ten sam zespół o budynek kina Kijów stanowi najważniejszy przykład krakowskiej architektury swojego czasu i jako taki powinien zostać objęty ochroną.
ECHA SPORU W 2011 r. budynek hotelu został sprzedany. Echo Investment tuż po zakupie zakomunikowało, że zamierza wyburzyć budynek hotelu, a w jego miejscu wznieść nowy gmach. Ta kategoryczna deklaracja spowodowała, że hotel został włączony do Miejskiej
Nr 4 | marzec-k wiecień 2014 r.