Vriendenbrief NAT I ONAAL MONUMENT KAMP VUGHT
Het spoor terug
I
n september heeft de 102 Constructiecompagnie/101 Geniebataljon uit Wezep drie oude spoordelen geplaatst in het gebied van de Vughtse Heide. Dit past in het plan van Nationaal Monument Kamp Vught om op enkele plekken in Vught de deels nog zichtbare sporen uit de Tweede Wereldoorlog zichtbaar te maken. Bij de spoordelen worden panelen met historische foto’s, informatie en citaten toegevoegd.
Lees verder op pagina 4
De genie plaatst een spoordeel bij het pad naar de voormalige fusilladeplaats (foto: Jan van de Ven)
2
Ik was een
gijzelaarskind Joop Onnekink (1936) beschrijft in zijn boekje Vier maanden achter het prikkeldraad hoe hij als zevenjarige jongen met zijn familie gevangen zat in het concentratiekamp Vught. Joops vader was een Engelandvaarder en werd gezocht door de Sicherheitsdienst. Binnenkort verschijnt een aangepaste druk.
V
Hoe het begon rijwel direct na de capitulatie richtte vader Onnekink met enkele vrienden een illegale organisatie op genaamd Pugno Pro Patria. Na korte tijd sloot deze groep zich aan bij de verzetsgroep Oranjewacht. Al in december 1940 werd deze verzetsgroep verraden. Sindsdien werd er jacht op hem gemaakt en dook hij onder. Moeder Onnekink bleef met drie kinderen achter van wie Joop de oudste was. Vier maanden na het vertrek van vader werd zusje Willie geboren. Met behulp van de illegaliteit vluchtte vader in 1942 het land uit om vervolgens via omwegen Engeland te bereiken, waar hij werd ingedeeld bij de Irene Brigade. Hierna werd hij tewerkgesteld bij de Nederlandse Geheime Dienst. In 1943 werden moeder Onnekink, de kinderen, de ouders en de broer van vader als gijzelaars opgepakt door de SD en op transport gesteld naar het concentratiekamp Vught.
Verblijf Iedere dag om vier uur ‘s morgens werd in het kamp het appèl gehouden waarbij niet alleen de volwassenen moesten aantreden, maar ook de kinderen.
Het tellen ging de bewaaksters niet goed af en daarmee duurde het appèl regelmatig extra lang. De kinderen in het kamp speelden overdag op een brede zandstrook in het kamp. Moeder werkte op het land en sjouwde dagelijks met kruiwagens met zand naar de andere kant van het terrein en met dezelfde kruiwagens met zand weer terug. Grootvader en oom Frans werkten bij het Philips-Kommando. Grootmoeder werkte in de keuken van het kamp. Joop herinnert zich een feest in de eetzaal waar een joodse cabaretière optrad. Diepe indruk maakten de vrouwen die bij de poort hartverscheurend stonden te huilen toen er gevangenen op transport gingen.
Vrij Kamp Vught werd in 1943 dag bezocht door luitenant-generaal Rauter, hoofd van de Nederlandse SS. Bij zijn bezoek aan de gijzelaarsbarak vertelde hij de vrouwen dat ze naar huis mochten, maar dan moesten ze er wel voor zorgen dat hun familielid dat gezocht werd zich zou melden. Alle vrouwen weigerden dit, desondanks werden de gijzelaars vrij gelaten. Zo vertrok de familie Onnekink na vier maanden gevangenschap met de trein naar huis. Bij aankomst bleek hun huis geconfisqueerd door officieren van de Wehrmacht en werd het gezin Onnekink liefdevol opgenomen in het huis van de grootouders van moeders kant in Oosterbeek. Op 17 september 1944 begonnen de hevige gevechten bij Arnhem. Gedurende de negendaagse strijd zat het gezin Onnekink in een kelder. Hierna vonden zij via gevaarlijke omwegen onderdak bij familie in Scheemda. In dit dorp maakten zij in 1945 de bevrijding mee en werden kort daarna verenigd met vader. Na bijna twee jaar konden zij terug naar huis.
3 o p ro e p
J
Brief vanuit Kamp Vught naar een oom en tante van Joop Onnekink (foto: Rogier Fokke)
Het boekje Vier maanden achter prikkeldraad (een uitgave in eigen beheer) is binnenkort te koop in onze museumwinkel. U kunt een mail sturen naar info@nmkampvught.nl of bel 073 656 67 64 als u hiervoor belangstelling heeft; de prijs is nog niet bekend. Het verhaal van Joop Onnekink is opgenomen in de expositie en het boek Ogen van de oorlog, beide ontwikkeld door NM Kamp Vught.
Annemieke Kamoschinski Vrijwilliger
osephina Nievelstein, mijn tante Fien, werd in 1890 geboren in een eenvoudige Limburgse en katholieke familie. Zij was een bijzondere vrouw met een, zeker voor die tijd, nogal ongebruikelijke levenswijze. Haar levensverhaal staat beschreven op een eigen website: www.tante-fien.nl Fien werd in oktober 1943 opgepakt door de Sicherheitsdienst, vermoedelijk omdat zij in haar huis in de Amsterdamse Cliostraat een Joods kind liet onderduiken. Na enige weken in de gevangenis aan de Amstelveensche Weg ging zij begin januari 1944 naar Kamp Vught, samen met o.a. de bekende verzetsstrijdster Tineke Guilonard. Fien kreeg nummer 0690; Tineke Guilonard was nummer 0691. Zij was één van de vrouwen die de verschrikkelijke ‘bunkernacht’ in Vught overleefde. Fien was ook de vrouw die tijdens die nacht geprobeerd heeft om haar medegevangenen tot kalmte te manen. Daarna heeft zij in Vught in de naaikamer en in de Philips-werkplaats gewerkt. Op 6 september 1944 was zij één van de vrouwen die naar Ravensbrück werden gebracht. Daar is zij in februari 1945 nog gezien en er is ook één getuigenis dat zij twee dagen voor haar overlijden (vermoedelijk 13 februari 1945) in de ziekenbarak in Ravensbrück heeft gelegen. Al deze puzzelstukjes zijn gevonden in diverse archieven. Maar helaas heb ik niet één getuige gevonden die Fien in Vught en/of Ravensbrück heeft ontmoet of die haar nog kent vanuit haar periode in Amsterdam. Ook heb ik niet één brief die zij heeft geschreven of een brief die aan haar gericht was. Als u iemand weet die haar heeft gekend of documenten heeft waarin iets over haar wordt vermeld, dan zou ik dat graag horen. Haar website vermeldt ook een aantal vragen. Elke informatie daarover is ook welkom via mkemper1951@gmail.com - op die manier kunt U meebouwen aan het digitale monument voor Tante Fien: een vrouw die niet vergeten mag worden. Josephina Nievelstein in Parijs voor de oorlog
Martin Kemper
4 Vervolg van voorpagina
T
egenwoordig lopen wandelaars argeloos over het bospad van de Vughtse Heide. Tot 1948 lag hier een deel van de speciaal aangelegde spoorlijn naar Kamp Vught, die aansloot op het spoortracé van Tilburg naar ‘s-Hertogenbosch. Via deze lijn werden vliegtuigwrakken aangevoerd die in Kamp Vught werden gedemonteerd. Tevens waren er vanaf mei 1944 over deze lijn vier transporten met gevangenen, die gedeporteerd werden naar Auschwitz, Sachsenhausen en Ravensbrück. Na de oorlog heeft de lijn er nog een tijd ongebruikt gelegen, totdat deze in 1948 werd verwijderd.
Zichtbaar maken In 2013 is een deel van een andere ontmanteld spoortracé vanuit ’s-Hertogenbosch verplaatst naar Vught in afwachting van toekomstig hergebruik. Op drie plaatsen (op de kruising Loonsebaan-Breautélaan, bij de toegangsweg naar de fusilladeplaats en aan de achterzijde van Nationaal Monument Kamp Vught) is een deel van de kampgeschiedenis nu weer zichtbaar gemaakt met behulp van een aantal spoorbielzen en -staven. Later wordt ter hoogte van barak 1B aan de Lunettenlaan het vierde spoordeel gelegd; de exacte lokatie is afhankelijk van de toekomstige herinrichting van deze straat. Het project kreeg de ruimhartige medewerking van diverse onderdelen van de Genie, naast de bijdragen van het vfonds, de Gemeente Vught, Streekfonds Het Groene Woud en de Vriendenkring Nationaal Monument Kamp Vught.
Inwoners van Vught lopen over de spoorlijn van Kamp Vught, vlak na de oorlog (foto: NM Kamp Vught)
In memoriam
Ooggetuigen De gevangenen worden begin september 1944 in bij het kamp gereedstaande goederenwagons geladen, zo schrijft Albert Marskamp: “Nog voor wij in het dorpje Vught waren, stopte de trein. Vloekende SS’ers schreeuwden dat het verboden was voor familie bestemde briefjes uit de trein te werpen. Bijna iedere gevangene schreef een briefje en wierp dit uit de trein (…). De SS’ers waren de uitgeworpen briefjes aan het oprapen. (…) Woensdagmorgen 6 september 1944, het was op mijn 31ste verjaardag, omstreeks 7 uur, passeerden wij de Nederlands-Duitse grens.” Jeroen van den Eijnde, directeur
Wij ontvingen sinds de Vriendenbrief van voorjaar 2016 bericht van overlijden van de volgende Vrienden: n Mevr. Th. J. Haas, 29 oktober 2015 n Dhr. D. Stibbe, 14 april 2016 n Mevr. D.E. Verdel, 5 mei 2016 n Dhr. D. Herberts, 10 mei 2016 n Dhr. H.L.N. Aronson, 9 september 2016 n Dhr. J.H.L. Chappin, 14 september 2016
Nationaal Monument Kamp Vught wenst de nabestaanden sterkte bij het verwerken van dit verlies.
c o l u m n
Spoorrails
5
D
rie delen van de voormalige spoorlijn tussen het concentratiekamp Vught en het tracé tussen Tilburg en ‘s-Hertogenbosch zijn onlangs in ere hersteld. Ik las dat met een zekere huiver. Kale, inmiddels roestende rails zijn het angstaanjagende symbool van deportatie. Ook over de Vughtse rails werden weerloze mensen, die de nazi’s als hun prooi hadden verschalkt, afgevoerd naar de vernietiging. Tony van der Meulen is journalist, columnist en schrijver. Zie ook www.tonyvandermeulen.nl
Op vrijdag 25 november is hij een van de sprekers in de Lambertuskerk in Vught waar wij i.s.m. de Lambertusstichting een avond organiseren rond het thema ‘Moed’.
Mijn beklemming bij het zien van verlaten spoorrails heb ik overgehouden aan twee bezoeken aan de resten van de Birma-spoorweg. De aftakking van het nationale Thaise spoor naar Tam Tok ligt er nog en is nu een toeristisch lijntje. De rest van de dodenlijn door onherbergzame oerwouden is gesloopt. Maar nog erger: totaal vergeten. Ik kwam in een dorpje waar de spoordijk nog lag en de sintels waren overwoekerd. Met de locals probeerde ik te praten over de spoorlijn, ze wisten werkelijk niet waarover ik had, ‘hier is nooit een spoorlijn geweest’. Hun dorp was kennelijk pas daarna ontstaan. De lantaarnpalen waren oude stukken rails. Toen ik daar op wees, deelden zij uitbundig mijn verbazing. Meer dan honderdduizend doden, maar de mensen die nu er wonen hebben er geen weet van. Juist op zo’n moment voel je de volstrekte zinloosheid. De barbarij die zeventig jaar later uit het geheugen is gewist en dus ook niet meer waarschuwt voor de toekomst. Vooral ook daarom is het van essentieel belang dat er in de nabijheid van het Nationaal Monument Kamp Vught weer stukken rails liggen. Loop tussen die rails, stap van biel naar biel en voel het verleden. Ik doe dat zelf wel eens bij het Duits lijntje, de niet meer gebruikte spoorlijn vanaf Boxtel naar het oosten. Hij voert onder andere langs het natuurgebied De Geelders. De rails zijn er roestig, tussen de biels groeit inmiddels allerlei opschot, de natuur is druk doende het Duits lijntje te verslinden. Ik heb nooit kunnen achterhalen of de bezetters ook deze lijn hebben gebruikt als verbinding met de gaskamers. Maar door de eenzame ligging, roestend in het overweldigende groen, denk ik daar ook altijd weer aan de Birma-spoorweg. In kamp Westerbork is het laatste stuk rails monumentaal omgekruld. Als je daar staat, zie je: de herwonnen beschaving heeft zelfs het staal kunnen buigen. In Vught zien we ook deze symboliek, als fragmenten uit het verleden. Het spoor naar de hel kan nooit meer worden gebruikt.
6
Audiotour Vrijwilligers Herman, Hannie en Henk spreken teksten in
N
ationaal Monument Kamp Vught biedt sinds juli een speciale audiotour aan voor bezoekers die meer informatie willen tijdens hun route door het museum en over het buitenterrein. Hiermee komen wij tegemoet aan de vele vragen van individuele bezoekers. Er is een Nederlandstalige, Engelstalige en een Duitstalige versie beschikbaar. NOS-journalist Maino Remmers sprak een groot deel van de Nederlandse teksten in, samen met enkele vrijwilligers en ‘native speakers’.
Meerwaarde Honderden musea in binnen- en buitenland, van het Anne Frank Huis t/m het Zaans Museum bieden al een audiotour aan via het handzame apparaat de ‘Podcatcher’. Deze audiospeler geeft een meerwaarde aan individueel museumbezoek. Met
de opening van de nieuwbouw in 2002 heeft Nationaal Monument Kamp Vught gekozen voor een compacte expositie en een sobere inrichting van het buitenterrein van het museum. Ook de hoeveelheid informatie was zeer sober uitgewerkt. Met een toelichting bij twintig plekken binnen en buiten, geeft de audiotour nu een goede aanvulling op het bezoek. Beschrijvingen over Kamp Vught worden afgewisseld met citaten van oud-gevangenen en toepasselijke muziek die in het kamp gemaakt is door oud-gevangenen, zoals Louise van de Montel en Marius Flothuis.
Handig in gebruik Enkele reacties via TripAdvisor en Facebook NM Kamp Vught: “Neem de audiotour en je krijgt een indrukwekkend beeld van wat er in het Kamp allemaal heeft afgespeeld. Het is zeker de moeite
7 Luisterpunt – Citaat uit dagverblijf:
“U
komt nu in het dagverblijf. In deze ruimte kregen de gevangenen te eten en hadden ze in hun spaarzame vrije tijd wat gezelschap aan elkaar. Maar met 240 personen was het hier vol en druk, wat regelmatig aanleiding gaf tot spanningen en ruzies. De potkachel tegen de wand vormde vaak een centraal punt in de verblijfsruimte. Zeker in de wintermaanden kon het hier ijskoud zijn en was het ’s ochtends en ’s avonds dringen voor de kachel om jezelf te kunnen warmen. Maar er werden hier ook verhalen verteld. Verhalen van vroeger en van thuis. En er werd muziek gemaakt en zelfs toneel gespeeld. Er was kamptaal en kamphumor. Zo werd de straat naast de kampkeuken gekscherend de Coolsingel genoemd, refererend aan de waterige koolsoep die dagelijks in het kamp op het menu stond. Lachen om de eigen situatie werkte bevrijdend en spotten met de machthebbers maakte hen klein. Dit alles gaf de gevangenen afleiding. En de saamhorigheid gaf innerlijke kracht.”
waard.” “Wij kozen voor een elektronische gids, die je slechts in de buurt van een nummer hoefde te houden en er werd in duidelijke taal verteld wat we zagen of waar we ons op dat moment bevonden. (…) De tentoonstelling Roosje Glaser was voor ons het meest verrassend. Een museum wat ik kan aanbevelen.” “Erg indrukwekkend. Ik heb hier veel ge-
leerd over het concentratiekamp. Tip! Neem de luistertour. Dat zijn van die kleine apparaatjes. In elke ruimte wordt er iets uitgelegd, dat is echt super handig.” “Onvoorstelbaar wat daar allemaal gebeurd is. Rondleiding met audiotour is een aanrader. Hier kan je de hele dag voor uittrekken; museum, barak 1B en fusilladeplaats.”
Hoe werkt het? De luisterpunten zijn genummerd van 1 t/m 20. U bepaalt zelf de route. Bij behoefte aan meer informatie, kunt u extra gesproken uitleg krijgen door een knopje in te drukken. Het apparaat is te leen aan de balie (er zijn 40 Podcatchers beschikbaar). De luistertour duurt ongeveer 1 uur; met extra uitleg 1,5 uur. Beeld van Podcatcher
8
Steun in natura
Veel bedrijven en instellingen verlenen steun in natura aan Nationaal Monument Kamp Vught. Hieronder brengen we de - voor ons zeer geslaagde - samenwerking met Helicon Opleidingen onder uw aandacht. Sinds 2013 verzorgen leerlingen een groot deel van het groenonderhoud op het buitenterrein van het herinneringscentrum en barak 1B.
“V
anuit onze opleiding Tuin- en Landschapsinrichting proberen we ‘levensechte’ situaties te creëren, waarin onze leerlingen praktische vaardigheden kunnen oefenen. NM Kamp Vught is één van die levensechte situaties. Leerlingen die ervoor hebben gekozen later in het groen werkzaam te worden of blijven, kunnen in NM Kamp Vught goede ervaring opdoen. Er ligt elke week weer genoeg werk voor hen klaar. En hebben ze goede ideeën of verbeterpunten, dan wordt daar vanuit NM Kamp Vught ook altijd erg positief op gereageerd. Kortom: de werkzaamheden, communicatie, afwisseling en afstemming met opdrachtgever zijn levensecht, zoals ze deze later tegenkomen in hun beroep. Wij ervaren het werk als erg afwisselend. We voeren voornamelijk onderhoudswerkzaamheden uit aan het groen op en om het terrein, maar zijn ook af en toe bezig met omvorming of verbetering aan
het terrein. Door de afwisseling van de werkzaamheden vinden leerlingen het ook altijd leuk om bij NM Kamp Vught bezig te zijn.
Planning Het is indrukwekkend om op het terrein van voormalig Kamp Vught te werken, maar ondanks dat hebben we het wel altijd erg gezellig. Vooral de broodjes die rond lunchtijd klaarstaan maken indruk op de leerlingen! Het kan wel eens lastig zijn om in
9 Het buitenterrein wordt zorgvuldig vrij gehouden van onkruid
Snoeien van de beukenhaag bij het crematorium
te spelen op de rondleidingen, omdat we nogal snel geluidsoverlast veroorzaken. Maar dan is het erg leuk om leerlingen te zien die hierop inspelen. We weten ook wanneer er speciale - en drukke dagen zijn rondom het museum. Daar kunnen wij dan onze planning gemakkelijk op aanpassen. Op veel plaatsen zie je nog dingen terug uit de geschiedenis, maar uiteindelijk is het het gehele monument dat veel indruk maakt op de leerlingen. Leerlingen hebben het wel eens over de bedden en
de oven die je nog ziet staan, en het kindermonument met alle namen van joodse kinderen erin verwerkt. Ook de route door het bos heen, zoals ze die vroeger hebben gelopen maken erg veel indruk. Dit draagt er aan bij dat de leerlingen elke week met erg veel respect weer hun steentje bij proberen te dragen.� Leon Rodenburg Docent Tuin- en landschapsinrichting
10
b o e k e n
Verraad R
oeland Hugo Gerrit (Roel) van Duijn, Den Haag 1943, is een Nederlands politicus, politiek activist, schrijver en publicist. Hij schreef o.a. de autobiografie Diepvriesfiguur en Spitten voor de moffen naar aanleiding van het oorlogsdagboek van zijn vader Gerard (1900-1962). Hij was een van de oprichters van de Provo (1965)- en de Kabouterbeweging (1969) en zat voor deze bewegingen in de Amsterdamse gemeenteraad.
Herman Reef Op verzoek van zijn ex-vrouw Josti Reef onderzocht Roel van Duijn het oorlogsverleden van haar ouders. Het boek, dat een cadeau werd voor haar zeventigste verjaardag, begint met het verhaal over haar vader Herman Reef, geboren in 1910. Hij was lid van de Jongeren Vredesactie, een actieve pacifistische beweging en was werkzaam bij Hazemeyer Signaalapparaten te Hengelo. Ondanks dat de fabriek een belangrijke leverancier was voor de oorlogsindustrie, waren veel werknemers actief in het verzet. Ze hielpen onderduikers, riepen op tot verzet en verspreidden illegale lectuur. Op 13 oktober 1942 plaatsten twee ex-pacifisten, Herman en een vriend, in het donker een zelfgemaakte bom bij een spoorlijn waar een Wehrmachttrein zou rijden, niet ver van het station in Hengelo. De actie mislukt, zij worden verraden en op 23 oktober samen met andere arbeiders van de gereedschapswerkplaats opgepakt door de Grüne Polizei. Na zeven weken Koepelgevangenis in Arnhem werden zij overge-
bracht naar het concentratiekamp Amersfoort en op 1 februari 1943 belandde de hele groep in Kamp Vught waar Herman o.a. komt te werken in het Philips-Kommando.
Leen Weel en Konrad Hofmann Leen, de vrouw van Herman gaat naar de Sicherheitsdienst (SD) in Arnhem om informatie over het lot van haar man in te winnen. Zij leert daar de 20 jaar oudere Hauptscharführer Konrad Hofmann kennen; hij had oog voor vrouwelijk schoon en Leen maakte daar gebruik van met als doel hem zover te krijgen dat Herman vrij zou worden gelaten. Op 28 april 1944 brachten enkele hooggeplaatste SD’ers in ge-
11 zelschap van Konrad en Leen een bezoek aan het Philips-Kommando en werden Herman en zijn vrienden snel daarna vrijgelaten. Zijn vrienden hebben nooit geweten waarom zij opeens werden vrijgelaten, maar wanneer Herman na enige tijd aan Leen vraagt wat zij daar deed vertelt zij dat zij een goed contact had met een ‘goede’ Duitser. Herman reageert hierop met de woorden: “Een goede Duitser zeg je? Ik had nog liever in het kamp willen blijven dan op zo’n manier te worden bevrijd!” Het verwijt van verraad en weerzin tegen de manier waarop, bleef tijdens hun gehele leven een grote rol spelen: “Verraad is moeilijker te verstouwen naarmate het dichterbij komt.” Hij had zich zijn bevrijding anders voorgesteld en er is dan ook geen vreugde om zijn vrijlating.
Ommen Herman en Leen, bang voor represailles omdat haar relatie met Konrad bekend was in haar omgeving, trokken zich in 1946 uiteindelijk terug in Ommen, waar hun dochter Josti werd geboren. Echt vrede is het voor hen beiden nooit geworden en Herman, uitgeput door een kamptrauma koos op 23 oktober 1973 precies dertig jaar na zijn arrestatie voor de dood.
Indringende reconstructie Het leven van Leen Weel wordt beschreven in het slothoofdstuk en is een reconstructie van voornamelijk familieherinneringen plus die van de schrijver zelf. Van Duijn vertelt op een liefdevolle manier over Leen en het is duidelijk merkbaar dat hij haar goed heeft gekend. Het ‘bevrijdingswerk’ van Leen is nooit als verzetswerk erkend en Leen, miskend en verbitterd, sterft door euthanasie op haar 78e verjaardag in 1992. Ook staat Van Duijn op een invoelbare manier stil bij het leven en de rol van de SD’er Konrad Hofmann, gestorven in 1976, en weet hij deze gewezen politieman uit Darmstadt af en toe een menselijk gezicht te geven. Het boek is, mede met behulp van dagboekaantekeningen, originele egodocumenten en vrijwel allemaal zwart-witfoto’s , een indringende reconstructie van het leven van gewone mensen in een bijzondere tijd; er is veel onderzoek en speurwerk verricht zodat een duidelijk tijdsbeeld ontstaat. Ook worden de manier van verhoren, de kampsituatie, de leef- en werkomstandigheden in Arnhem, Amersfoort en Vught uitgebreid beschreven.
Conclusie Van Duijn geeft, binnen het verhaal, zijn mening en commentaar, gebruikt veel kwalificaties over personen en instanties en hanteert een geheel eigen taalgebruik (soms m.i. oneigenlijk - af en toe komisch - licht sarcastisch en quasi-jongensachtig ) dat soms de vreemdste zinswendingen oplevert. Ook komen er helaas enkele slordige druk- en grammaticale fouten in voor. Al met al een boeiend lezenswaardig boek dat een pleidooi is voor aandacht voor de rol van de vrouw in het verzet, maar dat echter bij menig nauwlettende lezer nog veel vragen, helaas ook op historisch gebied, zal blijven oproepen. De boekpresentatie vond plaats op 15 april 2016 in het Verzetsmuseum te Amsterdam en in de lezing van Ismee Tames, directeur onderzoek NIOD, kwamen belangrijke thema’s zoals verraad en verzet aan de orde. De kop van een artikel over dit boek in dagblad Trouw van 16 april 2016 was: Moffenhoerhoer? Nee, een verzetsheldin! Lees dit boek en oordeel zelf. Verraad - de driehoek van een verzetsechtpaar en een SD-agent. Uitgeverij Aspekt, 2016, 236 pag., ISBN 9789461538666
e 18,95,
te koop in onze museumwinkel.
Noortje Leeuwenberg-Luske Vrijwilliger
t e r u g b l i k
D
onateur Linda Amendt schreef na meerdere bezoeken aan ons herinneringscentrum een verhaal voor kinderen, Weg uit Kamp Vught. Zij maakte een boekje van het verhaal, waarbij dochter Ella de tekeningen voor haar rekening nam. Het eerste exemplaar was op 5 juni voor Lotty Huffener, oud-gevangene van o.a. Kamp Vught, na de herdenking van het kindertransport. U kunt het boekje bestellen door te mailen naar linda1301@on.nl (e 6,50 incl. porto binnen Nederland).
Agenda Zaterdag 25 maart Vriendendag: noteer alvast in uw agenda!
T/m 8 januari 2017 Expositie Dansen met de vijand Rondleiding op zondag & in vakanties zuidNederland 14.00 uur bv. kerstvakantie zaterdag 24 december t/m zondag 8 januari 14.00 uur (behalve 25 en 31 december, 1 en 2 januari); krokusvakantie zaterdag 25 februari t/m 5 maart (behalve 27 februari) – kaartverkoop op dag zelf. Vrijdag 25 november Avond i.s.m. Lambertusstichting naar aanleiding van ons boek Moed: verhalen van gewone mensen in ongewone omstandigheden. M.m.v. socioloog Kees Schuyt en journalist Tony van der Meulen.
Tot 16 januari Onze expositie De Goelag. Terreur en willekeur in de Sovjet-Unie is nu te zien in het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 in Groesbeek. Tot 29 mei Een stilleven van kunstenaar Johan van Zweden, gemaakt in Kamp Vught is te zien in de expositie Eten in oorlogstijd van het Verzetsmuseum Amsterdam. Medio 2017 is de expositie bij ons te zien.
10 t/m 31 januari NM Kamp Vught en barak 1B zijn in deze periode gesloten i.v.m. groot onderhoud; tevens op maandag t/m maart. Vanaf 2 februari Expositie Vlucht zonder einde (werktitel) met werk van fotograaf Marielle van Uitert. Vrienden en Beschermers ontvangen een uitnodiging voor de opening.
(foto: collectie Vughts Museum).
Contact
Colofon Samenstelling:
Monique Cunnen, Annemieke Kamoschinski, Noortje LeeuwenbergLuske, Anja Spaninks. Column: Tony van der Meulen. Vormgeving: Mark Reijntjens. Uw bijdrage is welkom: de auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van het artikel. Vanwege de beperkte ruimte kan besloten worden om de tekst in te korten (in overleg).
Vriendenbrief jaargang 19, nummer 16, november 2016 De Vriendenbrief is een uitgave van Stichting Nationaal Monument Kamp Vught. De Vriendenbrief wordt (minimaal) tweemaal per jaar naar Vrienden, Beschermers en collega-instellingen. Artikelen kunnen alleen na overleg met de redactie worden overgenomen. Inleverdatum kopij voorjaar: 1 maart 2017.
Nationaal Monument Kamp Vught Lunettenlaan 600 5263 NT Vught (073) 656 67 64 www.nmkampvught.nl Facebook: NM KampVught Twitter: @KampVughtNM Elke eerste woensdag van de maand vrij entree voor alle bezoekers. Wij verzoeken u vriendelijk een verhuizing of andere wijziging per post of mail door te geven: Jessica Gommers (secretariaat), j.gommers@nmkampvught.nl Anja Spaninks (redactie), anja.spaninks@nmkampvught.nl