Vriendenbrief Open Huis Stempels om valse documenten te maken, gemaakt door Daan Gielen (foto: Jan van de Ven, collectie NMKV)
NAT I ONAAL MONUMENT KAMP VUGHT
I
n 2015 startten enkele bewoners in Vught met de organisatie van Open Joodse Huizen in de gemeente Vught in navolging van het landelijk project, dat zijn oorsprong vindt in Amsterdam. Het doel is om de verhalen te vertellen van de voormalige Joodse bewoners. Hierbij staat niet de vervolging centraal maar hun leven voor, tijdens en na de oorlog. Deze kleinschalige bijeenkomsten vinden zoveel mogelijk plaats in de huizen waar de Joodse families tijdens de oorlog het laatst woonden. In 2017 werd Open Joodse Huizen in Vught uitgebreid met huizen in ‘s-Hertogenbosch. Er werden in Vught en ‘s-Hertogenbosch zestien verhalen verteld op verschillende locaties, waar mensen binnen konden lopen om ernaar te luisteren.
Ontroerende verhalen De Joodse familie Trompetter, bestaande uit vader Mozes, moeder Vogeltje en hun kinderen Nico en Hans, verhuisden in 1936 van Vught naar ‘s-Hertogenbosch. Zij probeerden in de oorlog onder te duiken, maar dit mislukte. Niemand van hen overleefde de oorlog. Bijzonder is dat hun servies onlangs is terug gevonden en overhandigd aan familieleden. Oppervoorzanger Herman Isidor de Lieme woonde vanaf 1938 boven de synagoge in de Prins Bernhardstraat samen met zijn vrouw Bettje Polak en hun beide kinderen. Ook zij doken onder, werden verraden en vermoord in Auschwitz. Hun beide kinderen overleefden de oorlog. Meer bijzondere verhalen vindt u terug op www.sprekendeherinneringen.nl
Lees verder op pagina 2
2 Vervolg van voorpagina
Open Huizen van Verzet De samenwerkende oorlogs- en herinneringscentra hebben 2018 uitgeroepen tot Jaar van Verzet. De voorbereidingsgroep Open Joodse Huizen organiseert voor het eerst de Open Huizen van Verzet in Vught en ‘s-Hertogenbosch met verhalen van vier verzetsstrijders. De Vughtse advocaat mr. Harry Holla speelde een belangrijke rol in de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers. Hij organiseerde onder meer de financiering en distributie van bonnen voor onderduikers en was betrokken bij pilotenhulp en ontvluchtingen uit Kamp Vught. Installateur Jo van den Meerendonk was een onmisbare schakel tussen de gevangenen van Kamp Vught en hun familieleden. Hij smokkelde brieven van en voor gevangenen het kamp in en uit. In zijn huis aan de Taalstraat in Vught vond de Joodse baby Joop Groothuis een veilige plek tijdens de oorlog. De Bossche bakker Daan Gielen uit de Kruisstraat richtte al in 1940 een verzetsgroep op. Zijn groep zorgde onder andere voor het verbergen van onderduikers en piloten, het vervalsen van papieren en stempels, het leveren van voedsel voor gevangenen in Kamp Vught. Jo, Harry en Daan hebben de oorlog overleefd. De Bossche Chris Smits (foto) overleefde de oorlog niet. Hij werd in 1944 gefusilleerd in Kamp Vught. Hij was betrokken bij de knokploeg Prinses Margriet. De knokploeg overviel distributiekantoren, en was betrokken bij de liquidatie van collaborateur Piet van Kessel, vooral bekend als De Kin. n
ex p os i t ie
J
ohanna ‘Hannie’ Schaft - bekend als ‘het meisje met het rode haar’ - en de zusjes Truus en Freddie Oversteegen behoren tot de bekendste verzetsheldinnen van Nederland. In de oorlog waren zij de drie meest gezochte vrouwen van Nederland. Hannie, Freddie en Truus zijn nog tieners als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Zij raken al snel overtuigd dat zij moeten vechten voor hun idealen: solidariteit en gelijkheid. Sinds 24 maart zijn de verhalen van Hannie, Truus en Freddie te zien in de expositie Vrouwen in verzet in Nationaal Monument Kamp Vught. Deze expositie, mogelijk dankzij een bijdrage van het vfonds, is ontwikkeld door Museum Haarlem en is door ons uitgebreid. Tijdens het Jaar van Verzet is in oorlogs- en verzetsmusea in het hele land aandacht voor verzet in al haar uiteenlopende vormen.
Vrouwen
Hannie,
Keuzes
Ga luisteren
I
n Vught en ‘s-Hertogenbosch vinden de Open Joodse Huizen en Open Huizen van Verzet plaats op zaterdag 28 en zondag 29 april. Het uitgebreide programma vindt u op www.sprekendeherinneringen.nl en www.openjoodsehuizen.nl.
Portret van Chris Smits (collectie NMKV)
De wereld van Hannie (19), Truus (16) en Freddie (14) verandert totaal vanaf de bezetting in mei 1940. Zij moeten al vroeg hun toekomstdromen loslaten en volwassen keuzes maken. De vriendinnen pleegden gewapende aanslagen op de Duitse bezetter, collaborateurs en landverraders. Minder bekend is dat zij ook onderdak zochten voor Joodse kinderen. Truus zei hierover in een interview: “Dat werk kon heel gemakkelijk door vrouwen worden gedaan. Die kinderen schoven van gezin naar gezin. Het was afschuwelijk. Als je die stumpers zag. Ik heb ze gezien, vier, vijf jaar oud waren ze, en
3
in verzet:
Truus Oversteegen roeit een kist met wapens het Noordzeekanaal over, circa 1943
Truus en Freddie helemaal grijs. Daar kon Hannie niet tegen. Die vond het zo verschrikkelijk en moest daar elke keer om huilen.” Hannie Schaft wordt op 17 april 1945 door de bezetter gefusilleerd. Truus en Freddie Oversteegen hebben het geluk de oorlog te overleven.
Kamp Vught De ouders van Hannie, Aafje en Pieter Schaft, werden in juli 1944 opgepakt. Zij werden naar Kamp Vught afgevoerd als ‘gijzelaars’. De Duitse bezetter wilde zo bereiken dat Hannie zich zou aangeven, een tactiek die veel gebruikt werd om verzetsstrijders tot overgave te dwingen. Hannie meldde zich niet, op advies van haar vriendinnen, en na twee maanden werden haar ouders - die te werk waren gesteld in het Philips-Kommando - vrijgelaten.
(foto: Verzetsmuseum A msterdam)
Persoonlijke voorwerpen Het verhaal wordt onder meer verteld door de ogen van Hannie, wat de expositie toegankelijk maakt. Ook de uitvergrote tekeningen van illustrator Eric Coolen dragen hieraan bij. Te zien zijn onder andere de bekende vermommingsbril en het pistool van Hannie Schaft, haar sieraden, een tasje en kindertekeningen. Truus Menger-Oversteegen (1923-2016) werd na de oorlog een bekend kunstenaar, beeldhouwer en schilder. Zij schonk in 1995 een bronzen replica van haar beeld Leidse vrouwen in verzet aan Nationaal Monument Kamp Vught, dat te zien is in deze expositie. Freddie Oversteegen (1925) was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de expositie in Museum Haarlem. Zij vatte hun verzetswerk in 2016 samen als: “Het enige wat telt, zijn onze daden van toen.” n
4
b o e k e n
Te verschijnen
In memoriam
Oorden van bang wachten:
Wij ontvingen sinds de Vriendenbrief van najaar 2017 bericht van overlijden van de volgende Vrienden:
Nieuwe perspectieven Nazi-gevangenissen en Polizeilager in Nederland van historicus Peter Bak wordt gepresenteerd op een symposium in de Gedenkplaats Haaren op 26 mei.
n n n n n n n n n
Kampen als betwist bezit:
Dhr. D. Boumeester, 30 mei 2017 Dhr. J.A. Witte, 6 augustus 2017 Dhr. G.G.P. Kaat, 27 september 2017 Mevr. L.A. Meijer van Gorp, 28 januari 2018 Mevr. M. Tabak-Bont, 29 januari 2018 Dhr. N.J.H. van Hasselt, 14 februari 2018 Dhr. R.M.D. Pratomo, 15 februari 2018 Dhr. W.J. Visser, 5 maart 2018 Mevr. M. Burgers-van Dam, 6 maart 2018
Nationaal Monument Kamp Vught wenst de n abestaanden sterkte bij het verwerken van dit verlies.
De hedendaagse omgang met de voormalige kampen Westerbork, Vught en Amersfoort Iris van Ooijen studeerde rechten en cultureel erfgoed. Het boek is het resultaat van haar promotie-onderzoek waarin de betekenissen en functies van de voormalige kampen centraal staan.
Daadkracht rond Kamp Vught: Burgerhulpverlening aan gevangenen en hun familie van Inger Schaap en Jan Brouwers (verschijnt eind mei).
Met witte bussen naar de v rijheid: Ook ex-gevangenen uit Kamp Vught reden mee. Hierin beschrijft Arie Wolfert een van de grootste reddingsacties tijdens de oorlog: het ‘witte bussen-plan’ (verschijnt 7 april). Nationaal Monument Kamp Vught was nauw betrokken bij deze uitgaven.
Inkomsten Vriendenkring
I
n 2017 heeft Nationaal Monument Kamp Vught eenmaal een beroep gedaan op de jaarlijkse bijdragen van de Vrienden: voor de expositie Kijk niet om van oorlogsfotograaf Marielle van Uitert. De inkomsten van de Vrienden in 2017 bedroeg ruim € 20.000. Na aftrek van de kosten (Vriendendag, Vriendenbrief e.d.) is een bedrage van € 12.700 toegevoegd aan het bestemmingsfonds voor activiteiten. In 2017 waren er 785 Vrienden. Wij danken alle Vrienden voor hun steun en betrokkenheid!
5 c o l u m n
Nieuws anno 1944
H
et is maar een vrij onbeduidend krantenknipseltje uit de Haarlemsche Courant van 15 juni 1944, als onderdeel van de expositie Vrouwen in verzet. Op 8 juni 1944 pleegt Hannie Schaft samen met haar strijdmakker Jan een aanslag op een NSB’er, de Haarlemse banketbakker Piet Faber. Op de Tooropkade in Heemstede weten zij de landverrader te raken in rug en been, zes dagen later overlijdt hij. De twee verzetsstrijders weten te ontkomen, ze zijn wel gezien. Een week later (het nieuws was toen nog niet zo snel) verscheen er in De Haarlemsche Courant een bericht over de aanslag. Zoals alle kranten was ook deze krant in handen van de bezetter. En dat is te merken ook. Tony van der Meulen is journalist, columnist en schrijver. Zie ook www.tonyvandermeulen.nl
Omdat wij ons op dit moment terecht druk maken over nepnieuws en allerlei gemanipuleerde berichten, is het interessant een bericht uit 1944 nader te analyseren wat betreft toon en woordkeus. Na een feitelijk verslag van de aanslag is het gedaan met de objectiviteit. ‘Men moge de lafhartigheid van den moord op een weerloos mensch in het licht stellen en gruwen bij de gedachte, dat het hier een vrouw is die zich vergrijpt aan het leven. Het leven tot de voortbrenging waarvan God de vrouw roept’. Vanuit onze optiek is de gruwel dat het een vrouw is die deze aanslag pleegt nogal wereldvreemd. Maar het is schokkend te merken dat de NSBjournalist-van-dienst een gelovige toon aanslaat en refereert aan God. De aanslag wordt getypeerd als een ‘wederrechterlijke misdaad’. En dan beroept de verslaggever, terwijl de massale Jodenvervolging bijna is afgerond, zich op beschaving en moreel hoogstaand gedrag. Over de aanslag: ‘Is dit dus de vrucht van beschaving en moraal, van de adel des geestes, waarop ons volk eeuwen lang zo fier is geweest?’ En dan tot slot: ‘Deze tijd brengt ons het droeve besef, hoe weinig er maar noodig is, om den mensch in het dier te doen ontwaken’. Let wel: deze kwalificaties gelden dus het verzet. Een krant van de bezetter die grossiert in gruweldaden beklaagt zich over het feit dat het bergafwaarts gaat met ‘de adel des geestes’. De Haarlemsche Courant zal in juni 1944 allang niet meer het vertrouwen hebben genoten van de rechtgeaarde Nederlander. Maar kennelijk was er nog wel een markt voor het vertekenen van de werkelijkheid. n
6
Succesvol D
it is de titel van een plan tot vernieuwing en uitbreiding, dat ons herinneringscentrum onlangs naar buiten bracht. De ambitie is om eind 2019 onder meer de huidige vaste presentatie te hebben vernieuwd en een speciale educatieve uitbreiding te hebben gerealiseerd. Beide zijn hard nodig. In het plan Succesvol verder: met elkaar verantwoordelijk voor een moedige samenleving hebben wij de knelpunten en wensen uitgewerkt. Wij zijn al enige tijd in gesprek met diverse overheden, fondsen en bedrijfsleven om de begroting van 4 miljoen euro rond te krijgen.
Aanbouw Op drukke dagen bezoeken gemiddeld 15 schoolgroepen het museum voor een rondleiding. Vorig jaar werden in totaal 1924 groepen ontvangen. Ongeveer de helft van de ruim 72.000 bezoekers waren scholieren. De massale toeloop heeft tot gevolg dat individuele bezoekers soms ‘verloren’ lopen tussen de groepen. Scholieren en losse bezoekers worden in de nieuwe plannen beter gescheiden, zodat de bezoekervaring voor beide groepen wordt verbeterd. Met de nieuwe, sober uitgevoerde aanbouw start het schoolbezoek ook adequater. Het gebouw wordt voor dit doel aan de achterzijde uitgebreid met 300 vierkante meter, gedeeltelijk verdiept aangelegd. In deze uitbreiding, ontworpen door het Rotterdamse architectenbureau DoepelStrijkers, komen multifunctionele ruimtes voor een optimale ontvangst van de vele groepen. Daarnaast wordt hier een auditorium gerealiseerd. Na de ontvangst gaan scholieren straks via een nieuwe doorsteek door de prikkeldraadomheining naar het buitenterrein, om daar de rondleiding te vervolgen.
Nieuwe vaste presentatie De huidige tentoonstelling dateert uit 2002 en is verouderd. Ook zijn er vele nieuwe verhalen, objecten
en inzichten. Daarnaast zijn er nieuwe doelgroepen en is ook de museumbeleving en verwachting bij veel bezoekers veranderd. Op al deze ontwikkelingen moet ons herinneringscentrum inspelen om zijn functie op een eigentijdse manier te kunnen blijven vervullen. De te ontwikkelen nieuwe (tweetalige) expositie informeert, verbindt en inspireert. Met de confronterende geschiedenis van de historische plek als uitgangspunt, worden persoonlijke verhalen verbonden met objecten en plaatsen elders. Veel lijnen kwamen en komen hier samen. En verbinden ook dat wat ooit was, met wat nu is. Wij willen bezoekers bewust maken van hun eigen verantwoordelijkheid en keuzevrijheid in de huidige samenleving, waarin democratie en vrijheid nog altijd uitgedaagd worden! We hebben een toegankelijk, laagdrempelig en duurzaam geheel voor ogen met ruimte voor zowel groepen als voor individuele bezoekers, met aandacht voor informatie, bezinning, reflectie en ontmoeting. Het nieuwe museale concept wordt ontwikkeld in samenwerking met Perspekt Studio’s uit Haarlem. Met deze zeer noodzakelijke vernieuwing zullen wij weer voor vele jaren optimaal onze maatschappelijke functie kunnen vervullen. Daarnaast opereert ons museum meer en meer in regionale en nationale samenwerkingsverbanden en kan ook hierin volwaardig meedoen als de voorzieningen en het verhaal weer helemaal up to date zijn. Laten we niet vergeten: het is de plek zelf die nog altijd op zo veel mensen een grote indruk achterlaat, en het zijn de verhalen die we vertellen die ons ook vandaag de dag nog doen beseffen: vrijheid is niet vanzelfsprekend! Dat besef wordt haast nergens zo concreet en tastbaar als hier. n Jeroen van den Eijnde Directeur
7
verder
Impressie van de aanbouw (interieur) en impressie van de aanbouw (vanaf het fietspad gezien, beeld DoepelStrijkers Architects)
w
8
b o e k e n
Sabel “Ik zie Sabel onder het prikkeldraad door schieten, naar de wereld erbuiten. Of eigenlijk zie ik hém niet. Alleen een rode flits. Hij is pijlsnel.”
D
it is het begin van het verhaal over het kwetsbare, fantasierijke joodse jongetje Max. Door middel van deze zinnen heeft de schrijfster de toon van het verhaal scherp neergezet. Max woont met zijn ouders in Amsterdam (1941) samen met zijn rode kater Sabel. “Toen ik zijn nagels in mijn vel voelde wist ik zijn naam. Sabel. Scherp, gevaarlijk, onvoorspelbaar, trouw.” Inhoud Vanuit het perspectief van de 10-jarige Max en door middel van flashbacks wordt verteld over het gezinsleven, de onderduikperiode, hoe zij worden gevonden door de Duitsers en via de Hollandsche Schouwburg in Kamp Vught terechtkomen waar Max wordt gescheiden van zijn ouders. Hij voelt zich alleen en probeert zich staande te houden ook al begrijpt hij niets van hetgeen er om hem heen gebeurt, maar ook dáár helpt zijn ongebreidelde fantasie hem de werkelijkheid iets draaglijker te maken, waarbij Sabel zijn houvast is. Max blijft tot het einde toe hoop houden
dat alles goed komt en dat zijn vader, als hij terug is uit het buitencommando in Moerdijk waar hij te werk is gesteld, weer bij hen zal komen. Maar hij wordt samen met zijn moeder op transport gesteld via Westerbork naar… ze weten het niet. “De poort gaat open… er staan bussen klaar… ik stap in.” Via Westerbork worden ze naar Sobibor (deze naam wordt overigens niet genoemd) gebracht. Dit fictieve verhaal met het waargebeurde verhaal over de Jodenvervolging en de kindertransporten vanuit Kamp Vught heeft een open einde. “Om me heen beginnen mensen zich uit te kleden. Ik doe mijn kleren uit. Mama ook. We lijken op elkaar. Hand in hand lopen we een pad af, naar de doucheruimtes.” Geen gemakkelijk boek De korte hoofdstukken spelen afwisselend in Amsterdam en in Vught. Het verhaal, met achterin een verantwoording en woordenlijst, begint in mei 1943 in Kamp Vught met flashbacks naar het leven
9
Sabel - Suzanne Wouda. Uitgeverij Hoogland en Van Klaveren, 2017, 134 blz., ISBN 978 90 8967 245 2. € 14,90. Deze en andere uitgaven genoemd in de Vriendenbrief, zijn te koop in de museumwinkel.
in Amsterdam vanaf september 1941 tot februari 1943 en eindigt met de kindertransporten in juni 1943. De sprongen tussen heden en verleden in tijd en plaats, de flashbacks en het verschil tussen fantasie en werkelijkheid vergen nogal wat van de lezertjes. Het is geen gemakkelijk boek, mede ook door dingen te begrijpen die er niet staan en wel worden bedoeld! Het verhaal dat dit belangrijke stuk geschiedenis op een mooie manier dichter bij de jeugd brengt, is echt een aanrader voor kinderen vanaf 10 jaar. De meeste kinderen van die leeftijd weten echter nog niet zo veel over de Tweede Wereldoorlog en dan zal hulp en uitleg bij dit boek zeer welkom zijn; de sprongen in de tijd zijn voor een jong kind verwarrend en moeilijk te volgen alsmede de rol van Sabel. En ook de ware afloop zal verteld moeten worden, zo ook het motief ‘hoop’. “Als we volhouden en op God vertrouwen wordt alles weer als vroeger. Of beter zelfs. Het was mama die dat zei en ze had gelijk. Misschien wordt het eerst slechter maar daarna… Daarna zie ik Sabel weer.”
Ondersteuning Juist door het verhaal klassikaal of in het gezin interactief voor te lezen zal het beter tot zijn recht komen, de gebeurtenissen of woorden die vraagtekens oproepen bij jonge kinderen kunnen dan meteen uitgelegd worden. En… kinderen kiezen vaak intuïtief een boek afgaande op de omslag. De opvallende suggestieve harde kaft van dit boek met daarop een gedeelte van het gezicht van een rode kat die de lezer recht aankijkt, verraadt niets over de inhoud van dit verhaal. Het zou jammer zijn wanneer dit boek daarom in de kast blijft staan. Indringend verhaal De schrijfster gebruikt geen woord te veel en heeft in een begrijpelijke taal een indringend verhaal geschreven met prachtige, ontroerende, fragmentarische scènes vrijwel zonder gruwelijkheden waarin de spanning langzaam wordt opgebouwd. Soms met wat humor, zoals de manier waarop wordt verteld hoe je een kat moet leren ‘onderduiken’, wat het verhaal dan weer even wat lucht geeft. Suzanne Wouda (1974) woont in Eindhoven en is intern begeleider in het basisonderwijs. Ze schreef drie historische jeugdboeken en een roman voor volwassenen. n Noortje Leeuwenberg-Luske Vrijwilliger
10
Zichtbare herinneringen M
ooie bossen, heide, wandelpaden in een pittoreske gemeente. Dagelijks genieten mensen van de natuur rondom Vught, de landgoederen en het mooie centrum. Maar elke wandelaar of fietser komt in Vught onherroepelijk sporen tegen uit een donkere geschiedenis. Met de nieuwe wandel- en fietsroute Zichtbare herinneringen wordt de bezoeker langs tastbare herinneringen en aangrijpende verhalen uit de tijd gebracht, toen gedurende de Tweede Wereldoorlog een reis naar Vught voor veel mensen een rampscenario betekende.
Deze route die met augmented reality is samengesteld, voert langs vijftien verschillende plekken die alle een relatie hebben met belangrijke gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. De bezoeker krijgt op elke plek authentieke foto’s te zien die op of bij die plek zijn gemaakt, en die voorzien zijn van audiofragmenten van ooggetuigen. Al wandelend krijgt de bezoeker een betere indruk van de situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog op die plek. Zowel aan de start als aan het einde, Nationaal Monument Kamp Vught en het Vughts Museum - vanaf april gevestigd in de voormalige kerk DePetrus – is het mogelijk om de permanente exposities te bezoeken die op deze donkere periode betrekking hebben. De route die is toegevoegd aan het bestaand wandelplatform Knooppunt Vught, is gratis te volgen zowel vanaf DePetrus als vanaf Nationaal Monument Kamp Vught.
NSB-leider Anton Mussert bezocht in mei 1942 Hotel De IJzeren Man, ruim voor de opening van Kamp Vught (januari 1943). Op deze plek is nu Strandpaviljoen De IJzeren Man gevestigd (foto: NIOD)
11
D
e wandelroute Zichtbare Herinneringen is gratis te downloaden. Nadat u via de App Store of Google Play de gratis app Knooppunt Vught heef geïnstalleerd (wél eerst nog even registreren!), kunt u kiezen welke wandelroutes u wilt installeren op uw smartphone. Sommige routes – zoals Zichtbare herinneringen - zijn gratis te installeren. Zodra u de routes eenmaal hebt geïnstalleerd, kunt u deze voortaan altijd gebruiken.
Gevangenen en bewakers van Kamp Vught lopen langs de Loonsebaan (nu Brasserie 155, foto: STIWOT)
Alsjeblieft
Authentieke foto’s De toegepaste techniek biedt de wandelaar de mogelijkheid om op een bijzondere wijze kennis te nemen van de geschiedenis op uiteenlopende plekken. Terwijl in Zichtbare herinneringen is gekozen voor authentieke foto’s en de verslagen van ooggetuigen, is het in andere wandelingen van Knooppunt Vught mogelijk om personen uit het verleden
te ‘ontmoeten’ of aan het werk te zien, zoals in de wandelroute waarbij Huize Bergen wordt herontdekt, of het Beleg van 1629 waarbij men een soldaat uit het leger van Frederik Hendrik ontmoet. n Wim Kievits Cultureel ondernemer
Geef jij Vrede als geschenk? Vrede is nooit af, daar moet je aan blijven werken. Daarom investeert het vfonds in vrede. Met exposities, vrijheidslezingen, theatervoorstellingen, de Nationale dodenherdenking op 4 mei en de bevrijdingsfestivals op 5 mei. We investeren in onderwijsprogramma’s en leren jongeren debatteren met respect voor elkaar en voor elkaars verschillen. Voor een toekomst met elkaar in vrede en vrijheid.
Een bijzonder cadeau: word vriend van het vfonds! Het is gratis en je ontvangt bijzondere aanbiedingen van musea of andere projecten die het vfonds ondersteunt. Deel onze vriendschap met je (klein)kinderen of vrienden en werk zo mee aan vrede. Want vrede is niet vanzelfsprekend.
Vraag vandaag nog je gratis vriendenpas aan op www.vfonds.nl
Agenda
teerd naar vernietigingskamp Sobibor in Polen. K inderen van BS De Schalm uit Vught en het koor De Oosterhoutse Nachtegalen leveren een bijdrage - entree vrij.
T/m 1 juli: Expositie Vrouwen in verzet: Hannie, Truus en Freddie. Rondleiding op zondag & in vakanties 14.00 uur Elke zondag en 27 april (Koningsdag); 28 april t/m 6 mei (behalve 4 mei), 5 mei (Bevrijdingsdag), 10 mei (Hemelvaartsdag), 21 mei (2e Pinksterdag), van 7 juli t/m 2 september dagelijks, 13 t/m 21 oktober. D eelname € 2,50 (18+) / € 1,- (10 t/m 17 jaar), excl. entree. Barak 1B is op deze data ook extra geopend van 12.00 tot 17.00 uur. Zaterdag 28 & zondag 29 april Open Joodse Huizen en Huizen van Verzet - zie www. openjoodsehuizen.nl en www.sprekendeherinneringen.nl Vrijdag 4 mei 14.00 uur Openbare herdenking op buitenterrein met o.m. bijdragen van oud-gevangene Peter Molthoff, Ton Rombouts (voorzitter CrossRoads Brabant 1940-1945) en muziek van Janke Dekker - entree vrij. Zaterdag 5 mei: Bevrijdingsdag; rondleiding om 14.00 uur (verkoop vanaf 12.00 uur). Zondag 10 juni 13.00 uur Openbare herdenking van de kindertransporten vanuit Kamp Vught in juni 1943. In 2018 is het exact 75 jaar geleden dat bijna 1300 joodse kinderen werden gedepor-
Elke zondag in juli & augustus 12.00 & 13.30 uur Rondleiding over voormalig SS-terrein (nu militair terrein). Reserveren is noodzakelijk en mogelijk vanaf juni via www.nmkampvught.nl (Agenda). 7 juli t/m 1 september In ontvangsthal: expositie Mahina: een ode aan de vrouw. In 2018 is het 67 jaar geleden dat de eerste Molukse KNIL-soldaten in Nederland aankwamen. Met in hun kielzog Molukse vrouwen, belangrijke dragers van de Molukse cultuur. Zaterdag 8 en zondag 9 september Landelijke Open Monumentendagen. Op zondag is de entree gratis. Thema: Europa, zie www.openmonumentendag.nl Barak 1B is geopend op woensdag, zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur (zie ook boven). Op locatie Onze expositie Dansen met de vijand is t/m 6 mei te zien in de Synagoge, Folkingestraat 60 in Groningen zie www.synagogegroningen.nl Op dagen van herdenkingen is de entree voor alle bezoekers gratis. Vrienden en Beschermers ontvangen een persoonlijke uitnodiging.
Contact
Colofon Samenstelling:
Monique Cunnen, Annemieke Kamoschinski, Noortje LeeuwenbergLuske, Anja Spaninks. Column: Tony van der Meulen. Vormgeving: Nadja van Hoek. Uw bijdrage is welkom: de auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van het artikel. Vanwege de beperkte ruimte kan besloten worden om de tekst in te korten (in overleg).
Vriendenbrief jaargang 21, nummer 19, april 2018 De Vriendenbrief is een uitgave van Stichting Nationaal Monument Kamp Vught. De Vriendenbrief wordt (minimaal) tweemaal per jaar naar Vrienden, Beschermers en collega-instellingen. Artikelen kunnen alleen na overleg met de redactie worden overgenomen. Inleverdatum kopij voorjaar: 1 oktober 2018.
Nationaal Monument Kamp Vught Lunettenlaan 600 5263 NT Vught (073) 656 67 64 www.nmkampvught.nl Facebook: NM KampVught Twitter: @KampVughtNM Elke eerste woensdag van de maand vrij entree voor alle bezoekers. Wij verzoeken u vriendelijk een verhuizing of andere wijziging per post of mail door te geven: Jessica Gommers (secretariaat), j.gommers@nmkampvught.nl Anja Spaninks (redactie), anja.spaninks@nmkampvught.nl